Professional Documents
Culture Documents
బి.ఆర్. అంబేడ్కర్ - వికీపీడియా
బి.ఆర్. అంబేడ్కర్ - వికీపీడియా
అం డ
రత జ ం రచ త
ం ం అం డ (Marathi: भीमराव
रामजी आंबेडकर) ( . అం డ
(Marathi: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर) కూ
లవబ న) ఒక పముఖ ర య య ,
ఆ క స త, జ య త, సంఘ సంస ర.
ఇతను అంట తనం, కుల రూ లన సం
ఎం కృ డు. తంత రత శ
ట ద ంద య ఖ మం , ంగ
.[4][5]
ం ం అం డ
ంద య ఖ మం | ద ంద
య ఖ మం
పద లం
15 ఆగసు 1947 – ంబరు 1951
ప న మం జ హ హ
ముందు రం ం రు
తరు త రు చంద
వ గత వ లు
జననం 1891 ఏ 14
, ంట ను ,
ఇం
జ య డూ కు ల సంఘం
ఇతర జ య లు ప క ,
ఇం ం ం బ
[1]
త గ ర
(m. 1906; died 1935)
[2]
స అం డ
(m. 1948–1956)[3]
ర ముం శ లయం
ఎ
.ఎ.
లం
శ లయం ఎం.ఎ.,
. . .
లండ శ లయం
ఎం.ఎ . , .ఎ . .
ఇ -అ -
ఎ .ఎ . ., . .
వృ ఆ క త, జ య
యకుడు,సంఘ
సంస ర
ర లు రత రత (మర ంతరం
1990 )
ఇతను లం శ లయం నుం
. . ., లండ శ లయం నుం
.ఎ . ( క )ప లను ం
అరు న ర సం ం డు. య,
క, ఆ క ల ప ధనలు డు.
ద య ,అ పకు ,
ఆ క త ప డు. తరు త రత శ
తంత ం, ప కల పచురణ, ద తుల క
జ య హకు లు, రత శ ంగ
వ వ పన సం కృ డు. 1956 ఇతను
దమ క ంచడం ద తులు
మూ కం దం మత
సుకు రు.[6]
ను వ వర
ల ం
[9]
యువకు అం ద
ం ం అం డ 1891 సంవత రం ఏ
14 డు అప ంట క
వర న‘ ’ అన ఊ (ఇప మధ ప
) ం మ ,
దంపతుల 14వ వ సం నం
జ ం డు.[10][11][12][13][14] ఇత అసలు రు
రం అం వ క . అత కుటుంబం
ఆధు క మ ష రత
అంట డ మము సులు నమ
పథ ం కల రు[15]. వం కులు మ
కు ం న రు[16][17]. ఇత తం
ఇం య ఆ సు రు
ప డు.[10][18]
ల ము అం ద సమస
డబు లు ం మత వలు
అం ళ ముందుకు క వడం వలన
(మంగ మహర , క బటలనూ
ముటుకు రు దు) అత దరు ఇం
బటలు ఉతకడం, టు క ంచు వడం
సుకు రు. అం డ సంవత ల
వయసు సూ నుం ప ణం
య ఎడబం ళ ఎవ రూ
(అస శు ల ) ముందుకు క , మసూ
ష స స యం బం ం ంతలు
ఇ బం డు నుక నడువ
అం డ దరు ంత బం నడు కు
రు [5][23]
సం-ఉ గం-కుల వ :బ
మ ఇ న 25
రూ యల తనం 1912 .ఏ.
ప ఉ రుడ డు. పటభదు న ంట
బ సం నం ఉ గం ల ం ం .
చదు లు చద లన పటుదల వల ఉ గం
ర దు. మ కు తన కను డు.
శం చదు న తరు తబ
సం నం ప ళ ప షరతు 1913
ఆ కస యం అందు లం
శ లయం డు. 1915 ఎం.ఏ.,
1916 . . .ప లను ం డు. ఆ
ంత స ప ళ త త " ఎవలూ ష
ఆ య న ఇ ఇం (The
evaluation of provincial finances of India)"
అ రు పచు తమ ం . 1917 క
అం ద స శం వ డు. అప అత
వయసు 27 ఏళ . ఒక ద తుడు అంత ప
రు సం ంచు వటం ఆ అగవ ల
ఆశ ర ం క ం ం
మ సం నం క
ర ద అ డు. లయము
కరు లు అత బల ఎ రు.
మ హ మహ
అస శ రణ ం కృ సుం డు.
మ స యం అం ద 'మూక య '
అ ప ప కకు సం దకత ం వ ం డు. హ
మ ఆ కస యం అం ద
చదు ల ఱకు లకు పం ం డు. 32
సంవత ల వయసు .అం ద , -అ -
, లం శ లయం నుం
. . ., లండ శ లయం నుం
.ఎ . ప లను ం డు.
లయము జనులు కూ అత
అస శు డు చూ రు.
ద తమ సభ (1927) : 1927 మ
ద త తుల మ సభ జ ం .మ ష
గుజ ల నుం లమం వ రు.
మ రు గుటకు లు
క , అంట ఆ రు ప శం
కుం న . అం ద యకత ం
మం రు రు క ం రు. ఈ
సంఘటన మ ష ం సంచలనం క ం ం .
1927 అం ద 'బ ష త ర 'అ
మ ప ప క రం ం డు. ఆ ప క ఒక
సం సూ అం ద ఇ అ డు: ల
గనుక అంట డుగ ం 'స జ ం
జన హకు 'అ ఉండడు. 'అస శ ర
యం, జన హకు ' అ పక ం
ఉం డ డు. అం ఆ డు అం ద
కులతత దులు న ధలను ఎంత
అనుభ ం లుసుం . 1927 ఛతప
శ జయం ఉత లు మ ష
అంత ప జ . అం ద ను
దరం ఆ ం డు ఉత వ
సం ధ ు న హ ణు న య .ఆ
ఉత ల పసం సూ అం ద ల
జ పత ముఖ రణం అస శ తను
ంచడ అ డు.
ప రం: రత య ం న
ద ము అంట తన రూ లన సం
ం కృ సూ ఉం , ఆ కృ ం
సభు లనుం మదతు
ల ంచ ద . ం వర వ వసను రత
స జ ప క ల ణమ , ఎవ కుల వృ
రు అనుస ంచడం వల ఎటువం
ఆ క వ వస రతస జము ఉన ద
ఆయన సమ ం డు. అ అంట రు
సున కు ల రు తమ ఆత రవమును
గము సూ స జ గు సం ము
వృతులను సు ర , అటువం ఇతర
వరముల రందరూ ర ం ల డు.
ఇ కుల, అంట తన సమస కు ం
క, ంస కప రమును చూప
అం ద ఈ షయము ం
ం డు. అంట కు లు ఆ కము
బలపడ , జ రము ంద
సమస కు సమగ నప రము రకద
అం ద ం డు.
ద తులకు ప క జక వ ల ం ,
అం ద ల మధ ఒప ందం: 1919
ం ఫ సంస రణలు రత శము
ఎ ప సు అధ యనం య ,
నూతన జ ంగ సంస రణల సం
సూ ం ందుకు ఏ టు న మ క ష
రత 1928 పర ం ం . ఆ పర టన
అనంతరం ఆ క పభు
అం ం న కను చ ంచ
పభుత ం మూడు ం బు స లను
ఏర ర ం . ఈ స లు 1930, 1931,1932
ల జ . ఈ మూడు స లకు
అం ద జరు అవ ండవ స శము
రత య ం తర న ం జరు
అ రు. ఈ స ము ం
అం ద కు మధ లు ఏర .
అం ద ద తులకు ప క జకవ లు
ఇ ల పటుబట , అ ఇ ందూ స జం
న మ తుంద అందుకు ం ఒ దు.
ఏ యం కుదరక వడము ండవ ం
బు స శము నుం ం బయటకు
వ ను. 1932
"కమూ న అ రు"ను పక ంచడం జ ం .
ప రం ద తులకు ప క జక వ లు
ప ంచడం జ ం . ఈ పకటన లువ
ం స లంఘన ఉద మము
గము అ అ ఎర డ లు ఉ డు.
ఈ పకటన గు ం లుసు ం ర
ప డు. అం ద కవ ం .
వ ం అం ద కు మధ
ఒప ందం కు కమూ న అ క ఎకు వ
లు ఉమ జక వ ల ఇ ందుకు
ఒప ందం కు ం . త త ం 'హ జ
వ స ' ఏర ర అస స త రణకు
కృ డు. అం ద ను కూ ఇందు
గ డు ం . అంట తనం
రూ లన ం ఉన తశు గ ం
యకులకు దు. అం ద ం
ఉద మము నుం బయటకు వ ప కము
ద త సమస ల ప ఆ ం
ం ,ఆ ం డూ
డ ష వం అ క జ య లను ఏ టు
శ పము ద తులను స క ం
పయత మూ డు. ఈ సందర ము
ఇం ఉద మం, ఆ తరు త శ భజన
కూ న తంత ము వడం జ .
జ ంగ ప షతు సభు - మం వర
సభు అం ద : ంగ ప షతు
సభు అం ద ష శమవ ం
ంగం ర ంచటం ఆయన ష తం
పముఖ న ఘటం. . కృష
( ందమం ) ఒక రు ంగ ప షతు
డుతూ ' ంగ రచ సంఘం
య తు న ఏడుగు ఒకరు
రు. మ కరు మర ం రు. కరు
అ ఉం రు. ఇం కరు ష
జ ల మగు ల రు. ఉన
ఒక దరు దూరం ఉ రు. అందువల
రత ంగ రచ రమం .అం ద
యవల వ ం . ంగ రచన అత ంత
కం ఉంటుందనటం ఏ ం
సం హం దు' అ డు. ంద మం మండ
య ఖ మం ం 1951 అ బరు
మం పద డు
దమును క ంచుట: అం ద తన 56 ఏట
రస త హ ణ కుటుం ం న కు
ర క ను సుకు డు. ద
ర 1935 మర ం ం .1956 అ బరు 14న
గ అం ద దమ
క ం డు. ం అ క ష ల
ం ను మతం రదలచుకున డు
తం తకు వ ప దకరం
అ న ఎను కుం న , దం ర య
సంస గమ , ఈ శ చ త
సంస తులు, తన వల బ నకుం
చూ న డు. ందు న అం ద
ందు మర ంచ దు. రంతర కృ
న ఆయన తం ఉద లకు ఊ
ం . ముఖ ం ం క సంస రణలకు.
అం ద కు గం లు డు. ' బం ఆ
రూ ', ' య ంట ష ఆ
ఇం య ఇ ఇం ', '
బు అం ', ' బు అం
ధర ' ప న న . ప ద రచ త ల
క అం ద రత శ ఆరుగురు
ల ఒకరు అ పశం ం డు.
మ , సంఘసంస ర ,
య స త , ం న క
అం ద 1956 ంబరు 6 న మ ప
ణం ం డు. రత ంగ ,
ప మ ప ర కు , సంఘసంస ర ,
మ తు న క
అం ద స ళ ల సూ, ఆ
మహ యు ' రతరత ' అ రును రత
పభుత ం ఇవ డం అత ంత అ నంద యం.
చదు
.ఎ. ( ం శ లయం, 1912)
ఎం.ఎ. ( లం శ లయం, 1915)
ఎ ( లండ సూ ఆ ఏక ,
1921)
. . . ( లం శ లయం,
1927)[24]
.ఎ . ( లండ శ లయం, 1923)
ష ఎ ( ఇ లండ , 1923)
ఎ .ఎ . ( లం శ లయం,
1952, రవప )
. .(ఉ శ లయం, 1953,
రవప )
రత జ ల ప వం
శం ప జ య అం ద
ప వముం . ఇ వలం ద త టు
ద ంచు న స భు దయం
జరగటం ద మర ఉం .[25]
అం ద , రచనలు,
ఉప లు
మ ష పభుత ం ( ం ), ద ఖ
అం ద రచనలు, ఉప లను
ధ సం టం పచు ం ం . 1994 ఆంధ
ప పభుత ం ఈ సం లను లుగు
అనువ ం పచు ం ం .
సం టం
వరణ
సం.
ం చటసభ , మ క ష , ం బు స శం . అం ద
సం టం 2
ఉప లు,1927–1939
సం టం 6 షు రత శం ం ల ఆ కబలం ప మం
సం టం13 రత శ ం ప న రూపకర . అం ద
సం టం16 కరణం - . అం ద
( గం 2) . .ఆ అం ద , అత సమ పవం – క జ య, మతపర న చర లు
.నవంబరు 1929 నుం 1956 8 వరకు లకమం ఘటనలు
సం టం
. అం ద , రచనలు, ఉప సములు మ ( గం 3)
20
సం టం
. అం ద త క, వ
21
స రణలు
ఆంధప పభుత ం న మ ను క
.ఆ . అం డ న మ 2022
ఏ 2 న రు ం .[33]
లం ణ పభుత ం నూతనం ం న
స లయ భవ 2022 ంబరు 15న
క .ఆ . అం డ లం ణ ష
స లయం అ రు టబ ం .[34][35]
. .ఆ . అం డ స వనం,
ద దు
ఇ కూ చూడం
అ ష ఆ - అం ద న సకం
మూ లు
1. " "మ వరణం మ పం", [[ఆంధ ]],
Retrieved May 30, 2020" (https://web.archiv
e.org/web/20210128050432/https://m.and
hrajyothy.com/telugunews/abnarchievestor
ys-699575) . Archived from the original (htt
ps://m.andhrajyothy.com/telugunews/abna
rchievestorys-699575) on 2021-01-28.
Retrieved 2020-05-30.
2. "అం ద వన గమనం రహ
ర ", (http://www.navatelangana.co
m/article/maanavi/31858) నవ లం ణ,
Retrieved May 14, 2020
3. మ 2012, p. 16.
4. మ , శ ర (2012). మ
క ం అం ద (https://web.archive.org/
web/20210128174720/https://kinige.com/
book/Mattilo+Manikyam+Ambedkar) .
జయ డ: ంక శ ర బు . p. 16.
Archived from the original (https://kinige.co
m/book/Mattilo+Manikyam+Ambedkar)
on 2021-01-28. Retrieved 2021-01-23.
5. సుప దుల త లు/ .
అం ద . .
6. "అం ద మ ష మణ" (https://web.arc
hive.org/web/20210131062311/https://m.a
ndhrajyothy.com/telugunews/abnarchieves
torys-161695) . Andhrajyothi. Archived
from the original (https://m.andhrajyothy.co
m/telugunews/abnarchievestorys-161695)
on 2021-01-31. Retrieved 2020-05-11.
7. "అస న య " (https://web.archive.or
g/web/20210130182713/https://www.andh
rajyothy.com/telugunews/abnarchievestory
s-563588) . andhrajyothy. Archived from
the original (https://www.andhrajyothy.co
m/telugunews/abnarchievestorys-563588)
on 2021-01-30. Retrieved 2020-05-11.
8. "A Measure Of The Man | Outlook India
Magazine" (https://web.archive.org/web/20
210724075649/https://magazine.outlookin
dia.com/story/a-measure-of-the-man/281
949) . web.archive.org. 2021-07-24.
Archived from the original on 2021-07-24.
Retrieved 2021-10-13.
9. Frances Pritchett. "youth" (http://www.colu
mbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambedka
r/timeline/graphics/youth.html) .
Columbia.edu. Archived (https://web.archiv
e.org/web/20100625044711/http://www.c
olumbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ambed
kar/timeline/graphics/youth.html) from
the original on 25 2010. Retrieved 17
July 2010.
10. ండవ, మమూ ; లు, సత యణ
(2011). ద త తుల కుడు అం డ .
జయ డ: జయం ప ష . p. 7.
11. నమ , హనుమ (1994). " .
అం ద ". సుప దుల త లు.
ంధ ప ం . .
12. " రత ం ద త కుడు క
,ఆ ,అం ద " (http://www.suryaa.com/fe
atures/article-5-162869) . సూర . 2013-12-
15. Retrieved 2014-01-29.
13. Jaffrelot, Christophe (2005). Ambedkar and
Untouchability: Fighting the Indian Caste
System. New York: Columbia University
Press. p. 2. ISBN 0-231-13602-1.
14. Pritchett, Frances. "In the 1890s" (http://ww
w.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00am
bedkar/timeline/1890s.html) (PHP).
Archived (https://web.archive.org/web/200
60907040421/http://www.columbia.edu/it
c/mealac/pritchett/00ambedkar/timeline/1
890s.html) from the original on 7 ంబరు
2006. Retrieved 2 August 2006.
15. మ 2012, p. 13.
16. " ర సు షు మ " (https://
web.archive.org/web/20210731033603/htt
ps://www.andhrajyothy.com/telugunews/ab
narchievestorys-180548#!) . ఆంధ .
Archived from the original (https://www.and
hrajyothy.com/telugunews/abnarchievestor
ys-180548#!) on 2021-07-31. Retrieved 30
2020.
17. Encyclopædia Britannica. "Mahar" (http://w
ww.britannica.com/EBchecked/topic/3579
31/Mahar) . britannica.com. Retrieved 12
January 2012.
18. Ahuja, M. L. (2007). "Babasaheb
Ambedkar". Eminent Indians :
administrators and political thinkers (http://
books.google.co.in/books?id=eRLLxV9_EW
gC&pg=PA1922) . New Delhi: Rupa.
pp. 1922–1923. ISBN 8129111071.
Retrieved 17 July 2013.
19. మ 2012, p. 22.
20. {{Cite అం ద న తనం ఎ
అవ లను స ం ,తన ధ
న ం రు.web|url=https://telugu.samay
am.com/latest-news/india-
news/ambedkar-jayanti-2020-remembering-
great-person-on-his-birth-
anniversary/articleshow/75132908.cms%7
Ctitle=అంట తనం అలు రుగ సమరం
‘అం ద ’|website=Samayam
Telugu|language=te|access-date=2020-06-
23}}
21. ండవ 2011, p. 8.
22. కృషకు , య ; సు , . .;
మృ , .; ధ రు లు, డభూ
(1996). || అం ద రచనలు -
పసం లు (https://web.archive.org/web/202
00625010454/http://teluguuniversity.ac.in/
pdf_downloads/Am_Samputam_12.pdf)
(PDF). Vol. 12. ద : ఆంధప
పభుత ం. p. 673. Archived from the original
(http://teluguuniversity.ac.in/pdf_download
s/Am_Samputam_12.pdf) (PDF) on 2020-
06-25. Retrieved 2020-06-23.
23. య 1996, p. 671, 674.
24. C250 Celebrates Columbians Ahead of their
Time (http://c250.columbia.edu/c250_cele
brates/remarkable_columbians/bhimrao_a
mbedkar.html)
25. న , ఇన య (2011). " అం ద ను
అంతం సు రు ! ఆపగల రు ?".
అబ ల ట- ల ట. షన
ప ష . .
26. . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -4:ఆ ర రం జగ థం (http://ar
chive.org/details/in.ernet.dli.2015.390058)
27. "Riddle In Hinduism" (http://www.ambedkar.
org/riddleinhinduism/) . Ambedkar.org.
Retrieved 2010-07-17.
28. . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -5:ఆ ర రం జగ థం (http://ar
chive.org/details/in.ernet.dli.2015.390060)
29. . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -8- ఆ ర రం జగ థం (http://a
rchive.org/details/in.ernet.dli.2015.39006
2)
30. . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -9ఆ ర రం జగ థం (http://ar
chive.org/details/in.ernet.dli.2015.390062)
31. . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -11-ఆ ర రం జగ థం (http://
archive.org/details/in.ernet.dli.2015.39005
9)
32. " . అం ద రచనలు-పసం లు
సం -12 (అచల ధ ంతము)-ఆ ర
య కృషకు " (https://web.archive.or
g/web/20160610090609/https://archive.or
g/details/DoctorBabasaheAmbedkarRacha
naluPrasangaluSamputa12) . Archived
from the original (http://archive.org/details/
DoctorBabasaheAmbedkarRachanaluPrasa
ngaluSamputa12) on 2016-06-10.
Retrieved 2014-01-29.
33. " న మ .. ఇక క .ఆ . అం డ
న మ" (https://www.etvbharat.com/telug
u/andhra-pradesh/state/konaseema/gover
nment-gazette-notification-release-of-konas
eema-district-name-change/ap2022080309
0146607607858) . etvbharat. 2022-08-03.
Retrieved 2022-08-04.
34. "Telangana news: లం ణ త
స ల అం డ రు" (https://web.a
rchive.org/web/20220915105623/https://w
ww.eenadu.net/telugu-news/general/telang
anas-new-secretariat-is-named-as-ambedka
r/0600/122176196) . EENADU. 2022-09-15.
Archived from the original (https://www.een
adu.net/telugu-news/general/telanganas-n
ew-secretariat-is-named-as-ambedkar/060
0/122176196) on 2022-09-15. Retrieved
2022-09-15.
35. telugu, NT News (2022-09-15). " త
స ల అం ద రు ఖ రు..
ఉతరు లు " (https://web.archive.org/we
b/20220915192833/https://www.ntnews.c
om/telangana/ambedkar-name-is-finalized-
for-new-secretariat-orders-are-issued-7632
86) . Namasthe Telangana. Archived from
the original (https://www.ntnews.com/telan
gana/ambedkar-name-is-finalized-for-new-s
ecretariat-orders-are-issued-763286) on
2022-09-15. Retrieved 2022-09-15.
బయ ంకులు
. ం ం అం డ లు,
లు,రచనల (ఆంగం) (http://w
ww.ambedkar.webs.com)
ం అం ద య ,
మూ యం , (ఆంగం) (https://web.ar
chive.org/web/20110615035225/http://
www.symbiosis-ambedkarmemorial.co
m/)
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?
title= .ఆ ._అం డ &oldid=3846981" నుం
రు
ఈ వ రు 25 బవ 2023న 09:50కు
జ ం .•
అదనం సూ ంచ ప ం ఠ ం CC BY-SA 3.0 ంద
లభ ం