HÃY LÀM RÕ NỘI DUNG CÁC KHÁI NIỆM,

CHO VÍ DỤ MINH HỌA

1. Độc quyền là gì?

- Độc quyền là: sự liên minh giữa các doanh nghiệp lớn, nắm trong tay phần lớn
việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hoá, có khả năng định ra giá cả độc
quyền, nhằm thu lợi nhuận độc quyền cao.
- Ví dụ: hệ điều hành IOS là hệ điều hành độc quyền của Apple.
2. Lợi nhuận độc quyền cao có nguồn gốc từ đâu?
- Lợi nhuận độc quyền cao có nguồn gốc từ: lao động của công nhân làm việc
trong các xí nghiệp độc quyền; thêm vào đó là lao động không công của công nhân
làm việc trong các xí nghiệp ngoài độc quyền; giá trị thặng dư của các nhà tư bản
vừa và nhỏ bị mất đi do thua thiệt trong cuộc cạnh tranh; lao động thặng dư và đôi
khi cả một phần lao động tất yếu của những người sản xuất nhỏ, nhân dân lao
động ở các nước tư bản và các nước thuộc địa phụ thuộc.
- Ví dụ: Lợi nhuận độc quyền của công ty Apple là từ lao động của các công nhân
nhà xưởng cũng nhưng những nhân viên lập trình, sáng tạo sản phẩm của Apple.
Hay từ giá trị thặng dư bị mất đi do các công ty khác bán sản phẩm không tốt bằng
Apple.
3. Giá cả độc quyền là gì?
- Giá cả độc quyền là: giá cả do tổ chức độc quyền áp đặt trong mua và bán hàng
hóa. Do chiếm được vị trí độc quyền về sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nên các tổ
chức độc quyền ấp đặt được giá cả độc quyền.
- Ví dụ: Giá của một chiếc điện thoại Iphone 14 Pro Max có giá từ 32.850.000 -
49.950.000 VNĐ tùy theo màu sắc và dung lượng của máy.
4.
4. Bản chất của độc quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản chủ nghĩa tư bản là gì?
- Bản chất của độc quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản chủ nghĩa tư bản là:
Độc quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản hình thành nhằm phục vụ lợi ích của
các tổ chức độc quyền tư nhân và tiếp tục duy trì, phát triển chủ nghĩa tư bản.
- Ví dụ:
5. Cartel là gì?
- Cartel là: một hình thức chủ nghĩa tư bản độc quyền, với các thức hoạt động là
các doanh nghiệp trong cùng nghành sẽ liên kết với nhau. Sản xuất cùng loại hàng,
phân chia thị trường tiêu thụ. Thống nhất với nhau về giá cả và số lượng sản phẩm
có trên thị trường.
- Ví dụ: tổ chức các nước xuất khẩu dầu OPEC (Organization Of Petroleum
Exporting Countries) là một tổ chức liên chính phủ gồm 14 quốc gia chuyên xuất
khẩu dầu mỏ.
6. Syndicate là gì?
- Syndicate là: một hình thức chủ nghĩa tư bản độc quyền, với hình thức tổ chức
độc quyền cao hơn, ổn định hơn Cartel. Các doanh nghiệp sản xuất vẫn giữ độc
lập về sản xuất hàng hóa, nhưng bị mất độc lập về lưu thông hàng hóa. Những
doanh nghiệp muốn lưu thông hàng hóa phải qua một ban quản trị chung. Thông
qua đó ban quản trị sẽ có độc quyền thị trường và mua được hàng hóa với giá rẻ,
bán ra với giá cao.
- Ví dụ: Hiệp hội Lúa mạch Canada CWB (Canadian Wheat Board) là hiệp hội
thương mại dành cho các sản phẩm lúa mì, lúa mạch của mien tây Canada. Tổ
chức được quản lí bởi ban quản trị và chỉ có ban quản trị mới có thể mua bán cũng
như quảng cáo những sản phẩm của hiệp hội.
7. Trust là gì?
- Trust là: hình thức chủ nghĩa tư bản độc quyền cao hơn Cartel và Syndicate. Với
hình thức quản lí bởi ban quản trị chung cho cả sản xuất và tiêu thụ hàng hóa. Các
nhà tư bản tham gia Trust trở thành những cổ đông để thu lợi nhuận theo số lượng
cổ phần. Nó là hình thức các công ty cổ phần hiện nay.
 - Ví dụ: Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn Công nghiệp - viễn thông quân đội
(Viettel).
8. Consortium là gì?
- Consortium là: sự kết hợp của hàng chục những hãng vừa và nhỏ không có sự
liên quan trực tiếp về sản xuất hoặc dịch vụ cho sản xuất.
- Ví dụ: Vietnam Consortium Group là một công ty có hệ nhận diện thương hiệu
với logo gồm 8 ngôi sao khác màu, đại diện cho 8 công ty du lịch đang có vị thế
nhất định trên thị trường: VietJetours, Viking Travel, Asian Travel, OSC First
Holidays, Saigon Travel, Việt Á Âu, Lac Hong Voyages, và Vietnam Travel.
9. Tư bản tài chính là gì?
- Tư bản tài chính là: kết quả của sự hợp nhất giữa tư bản ngân hàng của một số ít
ngân hàng độc quyền lớn nhất, với tư bản của những liên minh độc quyền các nhà
công nghiệp.
- Ví dụ: Công ty H sau khi đã lớn mạnh đã liên kết với ngân hàng B nhằm tạo ra tư
bản tài chính.
10. Bọn đầu sỏ tài chính là gì?
- Bọn đầu sỏ tài chính là: người đứng đầu trong tư bản tài chính.
- Ví dụ: Người đứng đầu công ty H.
11. Xuất khẩu tư bản là gì?
- Xuất khẩu tư bản là: xuất khẩu giá trị ra nước ngoài (đầu tư tư bản ra nước ngoài)
nhằm mục đích giá trị thặng dư và các nguồn lợi nhuận khác ở các nước nhập
khẩu tư bản.
- Ví dụ: Sau một thời gian công ty H có nền kinh tế vững chắc ở nước nhà, công ty
đã xuất khẩu tư bản bằng cách cử đại diện sang các nước khác để mở thêm các
công ty con tại nước nhập khẩu tư bản T.
12. Đầu tư trực tiếp là gì?
- Đầu tư trực tiếp là: hình thức xuất khẩu tư bản để xây dựng những xí nghiệp mới
hoặc mua lại những xí nghiệp đang hoạt động ở nước nhận đầu tư để trực tiếp kinh
doanh thu lợi nhuận cao, biến nó thành một chi nhánh của “công ty mẹ” ở chính
 quốc. Các xí nghiệp mới hình thành thường tồn tại dưới dạng hỗn hợp song
phương hoặc đa phương, nhưng cũng có những xí nghiệp toàn bộ vốn là của công
ty nước ngoài.
- Ví dụ: Công ty A sau khi lựa chọn mở them công ty con ở nước ngoài đã đầu tư
vào một số xí nghiệp mới ở nước T nhằmkinh doanh và thu lợi nhuận cao từ nước
đó.
13. Đầu tư gián tiếp là gì?
- Đầu tư gián tiếp là: hình thức đầu tư thông qua việc cho vay để thu lợi tức, mua
cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu, các giấy tờ có giá khác, quỹ đầu tư chứng khoán và
thông qua các định chế tài chính trung gian khác mà nhà đầu tư không trực tiếp
tham gia quản lí hoạt động đầu tư.
- Ví dụ: ngoài ra công ty H còn đầu tư gián tiếp thông qua việc mua trái phiếu, cổ
phiếu của các công ty nước ngoài thông qua một sàn chứng khoán và ăn lợi nhuận
từ đó.
14. Liên minh độc quyền quốc tế là gì?
- Liên minh độc quyền quốc tế là: là những liên minh bởi nhiều nước nắm độc
quyền về một thứ hàng hóa.
- Ví dụ: Công ty Airbus S.A.S (Société par actions simplifiée) của Pháp, Đức, Tây
Ban Nha, Anh sản xuất máy bay bao gồm máy bay chiến đấu cũng như máy bay
thương mại.
15. Vì sao các cường quốc tư bản cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX phân chia thế giới
về mặt lãnh thổ?
- Theo V.I.Lênin nhận xét “Bọn tư sản chia nhau thế giới, không phải do tính độc
ác đặc biệt của chúng, mà do sự tập trung đã tới mức độ buộc chúng phải đi vào
con đường ấy để kiếm lời”. Qua đó bởi sự lớn mạnh và độc chiếm thị trường các
quốc gia vào thời điểm đó đã phải xâm chiếm, phân chia thế giới về mặt lãnh thổ
nhằm giúp bản thân lớn mạnh cũng như được lợi từ các nước xâm chiếm như thị
trường, nguyên vật liệu,…