sinh

vin lhip 10
nuyin
vn thi
min
gi
m nip On tap nmon \gii vin thi tuyén sinh vao lóp 10
TiENG VIÆT
THIUC
KIEN Than em nhr hat mua sa
Hat vao dai các, hat ra
THUOc
ruong cay.
TU'QUEN
PHÁP TU (Ca dao)
CiC BIN
. Nhing ngôi sao thirc ngoai kia
I. So sánh
khai dõi chiêu hai hay, nhiêu dôi Chang bng m d thirc vi chúng con.
So sánh tu tù
là cách cong
thuc
thúe bên
tugng
bên ngo£i hay tinh chát
ngos
(Me. Trån Quóc Minh)
vë hinh
ben
-

nao do
net nuong
dóng xuc thâm
xúc tham mi 2. An dy
nhumg càm trong
cam
có mt tne, nhmg
cy the, nhán
hinh anh cu
ra
dè goi An du là cách lâm thoi
trong
doc, nguo nghe. lày tên goi bieu thË ôi tugng này de chi
thic cua nguoi doi tugng kia dåa vào nét tuong ông
he, sinh
thÃ, sinh Ùng,
mieu ta tro nên cu giïa hai oi tugng.
tugng duge
.

Tic dung:
khien ôi An då tu tù cing
mi trong nh-n théc cça nguoi doc. giông nhu so sánh tu tù, do ó nguoi ta con
cám xúc thäm goi là so sánh ngâm.
goi lên nhing
sänh và vê duoc so
khai hai vë: vë so h. -Tác dung: khien ôi tuçng duoc miêu tà trß nên cu thë, sinh
-

Bao gid cing cong

dong; goi lên nhïng càm xúc thâm mi trong nh-n thúc cua nguoi doc.
A nhu B, A bao0 nhieu B bây nhiêu, A là RB,
-

Có nhëng d¡ng sau:

Các kiêu ân då: ân då hinh thúrc, ân då cách théc. ân du phâm chàt,
B.
A (giâu di tù so sånh) an du chuyên ôi càm giác.
Que huong là chium khê ngot Mat troi cüa bp thì nm trên oi
Cho con trèo hái môi ngày.
Mat troi cua m, em nm trën lng
Oue huong, ô Trung Quân) (Khic hát ru nhing em bé lón trën ling m,
Nguyen Khoa iêm)
Qua dinh ngà non tróng dinh
Dinh bao nhieu ngói thuong minh bây nhiêu. Oi con chim chien chiÇn
Hót chi mà vang tröi
(Ca dao) Ting giot long lanh roi
Tréng ViÇt rung rinh nhip áp trái tim nguoi Toi ara tay toi húng
Nhu tieng sáo nhu dây àn máu nhó. (Miua xuan nho nho, Thanh Hai)
Thuyên vê có nhó bên chng
Tieng nghn ngào nhu oi m dng cay Ben mot da khäng khang doi thuyen.
thi
Tieng trong tréo nhr hôn dân tÙc ViÇt. (Ca dao)

(Tieng ViÇt, Luu Quangvu 29

28
 nf UínN "2IN u2ULA.D
(ugo AnH p) YuPp ugsnyj upoa) uwnx Suvs vp Suop upau ipau wp nos
O po upop 'vi 1onj IOP uaA ou
Sups Suonj uonu uO1q I`p Apau ugA
eA ns ea JÇA Ns eND nÙjq
np ei8 dy uenb Suhp enuo
(oep eo)
aonp 1ëA A
unp enyo o enis y uenb *qu uoi a
uyd Ùq enys pu
ugi Suoyy nl3u uppN uon nnu ipo pA 9yi no 1po en dY uenb :m nn ip ueos uau oe
ID pyu BuOnyi iDN unp onp Suonyi uenb yoeuy oITo| Ss uenb 1ou os iÙN
ID oyu Buonyi uaG op 1onu end onyn ugyu auoi1 [Ui ugyi oFx wo Sunuu ugj tó3
-
u3Knyo Qn qup Auop yuis 'puy1 tho ugu ou gy najuu oðnp Suóm top upyy uip oe1
ug gp wnsu uoo nqu onâu pi eud Suouy Buóm 1op u»x 'onau i
eI Qud Suouy uIy
Ipyd SuouM Suóm 1op eno BuÙp ièos ieyo yup Sunyu iyi norq pp tonau ngiq9
-
en suóp IÈOs °Iey qui yo n aunyu aunp :nes auep iey uOD aonp 9a uÙIs noig pA 1Qui 0o 1yo mn np ugos m ng ip up Suoio
op Lonu ens anyi uequ auon .u wui oFx ugo aunqu uj Lõ8 Suom top rey
uop quis ' u no ugu on i nguu oónp Buón 1op ugiuy Bunp oeL- uenb 1Qu oga erip op auón top
p uenb yopuy ojso| Suom ugI Ùs
Lonu e] Ieyd Buouy Buóna top Ea onu enið Buop jèoy pn qup oony1 19u ióui Keys wip
YO u tóð gp Buónn 1op 1Ùu eno op ogu n9jq nen
Buop suonm igu uan enp jèoj opuy õuóm top eno Buóp jèos iyi n21q 8uonyd ej ip upoH
ep onu uoo eFo Buóp jËoy 'yuiy oÙny1 Sunqu iy1 ngiq nõu m Bupqu p 19ui Bunp yoeo Sueq eiusu ugKnyo ony1
hp upoH °E
-
ÁI e Lonau op auon ' m np ue eno pyi upiq 1ouu pi eoy upuN
(PGLS ugknN 'YuDx PT)
(nnH OI 3Dg 1}LA)
ADu uos 13 10u 11q nvyu ADj up
upyd 1onq vnp upyo oy dop ay
yupy1 dpx Ay
(yuig ugAnN 17 3uon.) pa onöN
3q dpi on
onu uoyj auoyy npi8 QYu IDOG uoyi nn)
8uog uoy1 OYu YI IDog uoyL (qun uenx 'ug1q pa ugÁnyL)
(ng ugínN n21y uÙÁnAL)
"uay8 yupp öuoy puu 1041 uanb yunx 1o41
Suou yugu
uoL8
Suoyd ny ps 1q 18 b7I 8uonyu
opu
 10
lip
vio
sinh
luyrin
thi
gi
vin On tap mon Ngii vän thi tuyên sinlh vo lip 10
mon
tip
On
trong
dát sâu
lámläi biêtdát may tâng
dátmáy
RE dë dia Bác dã di roi sao, Bác oi!
phai vå den
Khing nhoc
Mua thu dang dep, nàng xanh troi.
li,.c e
RElam t r ê ndáu. (Bác oi, Tô Hïu)
i
tám
cao

(Re,Nguyèn Minh Khie

7. Cau hói tu tir: là d¡ng câu hôi không cân câu trå lài, không vÛi
tàu
toa
nhieu
måc dich tim hiêu, làm ro vân , mà nhàm khng Ënh lai, nhân m¡anh
xanh
Cáydira dau goi tr ng. hon nÙi dung mà tác già muôn gëi gm qua câu hoi y.
gal
dongio,
Dang tay
(Cáy diva, Trân áng Khoa Nhung moi nm moi vng
Nguoi thuê viÃt nay dau?
të dùngg St
là biÇn pháp tu tir dung su cuong diçu Gidy do buón khóng tham
(Nói quá): tuong durgc
tá sso vó
dugc miêu tà cách Muc dong trong nghiên sáu..
doi tugng
5. Tham
xung
múc Ù..
uaôi
Cua
chât, dich nhan m¡nh
nhan mÙt bán chi
vào mA
mann vao
mo, tinh ich
(Ong dó, Vü inh Liên)
quy imo nhám
nhäm måc
binh thuròng tà.
bieu hiÇn dugc
miêu Mat sao dày gió dan suong
cüa ôi tuong
nào dó löng Than sao buóm chán ong chrong báy thán?
muoi lám gánh
Lo müi
bão r u rõng troi cho. (Truyen Kiéu, Nguyên Du)
Chong yéu chong
(Ca dao) Sao anh không vé choi thôn VT?
Nhin nng hàng cau nng mói lén.
con ba baa
Con ran báng
(Dây thon V+ Da, Hàn Mc Tiu)
nhà thát kinh.
Dem nam nó ngáy cå
Bao gid bén mói gp o
(Ca dao)
Hoa khue các, buÛm giang hó gp nhau?

Cay dong dang buoi ban trra

(Trong tu, Nguyn Bính)
Mo hoi thánh thót nhu mua ruÙng cày. 8. Dao ngir là biÇn pháp tu të thay doi tr-t tyr cau t¡o ngï pháp thông
(Ca dao) thuong cua câu.

biêu d¡t giam a Lom khom drói núi tieu våi chi
giam: là biÇn pháp tu tëù dùng hinh thére
6. Nói
bieud Lác dác bên sóng chg máy nhà.
cho su
mitc dÙ hon, nh nhàng hon, m m¡i hon dê thay thë
tinh cam Qua dèo ngang, Bà HuyÇn Thanh Quan)
binh thuong cân phái lång tránh do nhïnmg nguyên nhân cua
Dem khuya vng vng tróng canh dón
Bác Drong thoi dã thôi roi
Tro cái hong nhan vÛi nuóc non.
Nuroe may man mác ngåm ngui long Ta.
Khujc
(Tr tinh I1, Hô Xuân Huong)
(Khoc Drromg Khuê. Nguyen
33
32
 0

vo lop
sinh

rin
vuin thituy
\gii n tápmin Ngi vän thi tuyên sinh vào lóp 10
mon.
Ontip miui huong

chiu vi ngot rong ong bay.

Chat dro
vÛi nhïng thng con trai mrdi tám tuoi
con

nhing
thám thay
Ling
g
(Hanh trinh cia bay ong, Nguyn Duc Mau dát nuoc là
nhip tim có thé khác thuong
là mot làn
yeu tó
yêu tô có tiính máy mong dén báng khuáng
tu ti
sr dung
các
cân Ñ)
chát di là mui mo hôi
th-t thà cua linh.
biÇn pháp xêp
sp xep
såp dôi) xuât hiÇn
9. Tieu dói:
là
cùng lo¡i
uorc
tng súc biÃ
bieu hien, tng trong (Thir nói vé h¡nh phúc, Thanh Thào)
dong câp, nhäm msic
ich
nh¡c
phán,
(tuong
mÙt döng. Tau qua nhng sÛm nhng chieu
cãu,
mÙt
nÙi bo
cau tho. tàn canh
Nhing song, nhng ni, nhing dèo tàu qua.
tinh cua rugru,
hic
Khi tinh minh xót xa. (Hát vói con tàu, Xuân Quynh)
thuomg
minh minh lai
Giat
(Truyen Kiêu, Nguyên Du 11. Các hinh théc iÇp
a. Diep phy âm dâu: là biÇn pháp tu tir dùng su tring iÇp ám huóng
khi cuc co
Khi chén rugu, bang cách l·p l¡i cùng mÙt phå âm âu nhm måc ich tng súc bièu
lên.
Khi xem hoa
no, lúc choà trng hien, tng nh¡c tính cça câu tho.
(Truyen Kieu, Nguyn Duj Duói trng quyên d goi hè
Dau tuong lira lu láp lòe dâm
Làn thu thniy, nét xuán
son
bông
liêu hon kém xanh. (Tryen Kiéu, Nguyên Du)
Hoa ghen thua thm,
(Truyen Kiéu, Nguyën Du Nhng luóng run ray rung rinh lá
Dôi nhánh khô gây xuong mong manh.
tu të säp xêp ni tiêp hàng
lo¡t të hay
10. Lit kè: là biÇn pháp
sâu sc hon tinh càm, (Dây miùa thu toi, Xuån DiÇu)
eum tù cùng lo¡i
ê diên tà duge ây dù hon,
cam xúc cça nguoi nói/viêt ho·c trinh bày uoc
nhïng khía c¡nh khác b. Diep van: là biÇn pháp tu tiër dùng sy trùng iÇp vÁ âm
huong bäng
cách lap l¡i nhïng âm tiêt có phân vân giông nhau, nhm måc ich
nhau cça vân e. tng
súc bieu hiÇn, tng nh¡c tinh cua câu tho.
Nhin tháy gió vào xoa mt dáng
vào tim
Lá bàng dang ò ngon cây
Nhin tháy con durong chay thng Seu giang mang lanh dang bay ngang troi
Thây sao troi và dÙt ngôt cánh chim
Miua dong con hêt em oi
Nhu sa, nhu ua vào buóng lái.
Mà con én d goi nguoi sang xuan!
(Bai tho ve tieu dÙi xe không kinh, Pham Tiên Du (Tieng hát sang xuán, Tó Hïu)
Gira cái thoi
sông là deo uôi Em oi, Ba Lan miua tuyét tan
Danh hiu, bac tien,
Toi chon tt do.
ghê cao, nhà rÙnS Duong bach duong srOng trng nng tràn.
(Em oi.. Ba Lan, Tô Hu)
Dién

Khoa
(Tirdo, Nguyen 35
34
 10
vm lip
sinh

rin

unh ituy On tip món Ngin vin thi tuyên sinhvaoláp 10

tip
.
min
i
dung
të dùng
tir.
s
su trùng Hêp
trùn
suy trù diep vë âm
,

am huhuinmg
h
ip tu
tu
pháp
diêu cùng
biÇn plnh diÇu
j làbiÇn bäng ho·c
cùno nhom

Dip
thanh:
lai
nhing
t ng
thanh

tao hi
hinh và tính bie
càm
nhom cách hoan chinh, vra làm cho ngroi nghe dë nhó, dë hiêu; ông
bo sung va
phat triên cho
thoO
c

c á c h lip
dilip nhac
tinh,
ý hoàn chinh; tao cho câu vn, câu tho mot
bing dich
täng ve dep hài hòa, cân dÑi.
muc
nhám nging hung
lung tro
troi
trac. nguNg
Mai vê mien Nam
cau tho. theo
trang
c h o i voi
thuong trào nróc mt
mrong
lën Muon làm con chim hót
Smg
t tndng
long quanh láng Bac
Tuong
(Nhj hó,
Xuân DiÇu) Muon làm dóa hoa tóa
huong au dáy
Muon làm cay tre trung hieu chôn nay.
thuóc xuong
cao ngan
thuróc lèn khoi. (Vieng läng Bác, Vi¿n Phuong)
Ngan mua
xa
Luong
Nhà aiPha Neu ban không the là mÙt con drong lón,
(Tay Tiên, Quang Düng Vay hay là mÙt con durong mon;
khi uát Neu ban khong the là mt troi, hây là mot ngói sao;
tháp chi
Täi caophán
më choiquën
quë huong. Lón hay nhó ieu dó khong làm nen thng bai.
-

Giang hó Hay luon là chính minh và nô lrc

(Tham má cu ben drong, Tàn Da
Cho du ban là ai!
d.Diep ticingi (Theo Douglas Malloch, Quang gánh lo di và vui sóng
nao dó nhm muc di4
lp lai nhing ngu
tu
lap i Dale Camegie. NXB Tr)
Là biÇn pháp l
nhung cam xúc tronolong
-

ra
nghia ho¡c goi
mo rong, nhân manh ý
Troi xanh dày là cça chúng ta
Nii rimg day là ciia chúng ta.
nguoi doc.
duoc lp l¡i nôi tiêp) và di
-

logi: diep të/ngï nôi tiêp (tië

Phân (Dát muóc, Nguyën inh Thi)
có ngn cách böi các të khác).
tingt cách quäng (të duge iep l¡i II. PHUONG CHÂM HOI THOAI
Cimg tróng lai mà cimg chäng thay 1. Phuong châm vê luong: cân nói cho có nÙi dung và nÙi dung
xanh xanh nhing mây ngån dau
Thay cça loi nói phài áp úng dúng yêu câu (không thieu không thùa) cça
Ngan dâu xanh ngt mÙt mau cuÙe giao tiep.
Long chàng ýthiep ai sâu hon ai.
VD:Thành ngï liên quan: Nói dóng nói dài, Lam môm lám miÇng,..
(Trich bån diën Nôm tác phâm Chinh phu nga.
2. Phrong châm vê chât: không nói diêu mà minh không tin là
Doàn ThËien
dúng hay không có bng chúmg xác thåc.
e. Digp cau trúe: là biÇn pháp l-p i l-p lai mÙt câu truc cuphe
VD: Thành ngt liên quan: An dom nói dät. Án óc nói mò, An không
trongdó có láy i láy l¡i mÙt só tië nhât inh và cùng diên dat
noi có, Khua môi múa mép, Hita hurou hita vurgon,...
dungchu dè. Tác dung cça biÇn pháp này là vira trien khai duee ý m
37
 e:
dè
de tài
täi giao

hÇ:
n ó idúng anh lacd de Dn tap món \git vin thi tuyén sinh vao lip 10
nói vjit;
óng dánh;
quan vi.
b
baà nói
noigà NHÜNG VAN DË VÉ Tn
ehâm

Ong nói
Ong ga, l.
xuo
Phurong

3.
lén
quan:
quan:
VUNG
Thành
ngt 1. Sy phát triên ngh+a cça
VD: tir ngï: dien theo hai cách:
kinthoingngc. thrc: nói ngn
nói ng n gon,
gor rành i
nach, trånh c h Phát trièn vê
a.
nghia cua tir trên ca så nghia
ra

châm
cách
Có hai phuong thuc chù
yêu phát triên nghia cça tir
gôc cüa chung:
ngu
4 . P h u r o n g

noi moho. du ra dka, iDây cà ra da

r a dia, Phuong thírc ân du;
Nöira
VD:
Thành ngt
hien quan:
ninrngâm
hÙt Nói con cà con
kê,. Phuong thúc hoán du.
Lingbing VD:
Noiupup
mom
sy:
tháidÙ tëAnhi,
có thái do
tôn trono
nhi, ton trong nguoi khás
cham ljch ám
Chan nguoi (nghía gôc)
5. Phuvng
nhr däm
vào tai,
vào tai, Nói bm
ngù lien quan:
Nói
hon
hon m
mâm co
ánm.
nói b -

Chuyên nghïa theo phuong thúc ân

VD: Thành Loi chao
cao .. du:
mám cay,
cham
Buon
Noi nhudiui dyc c n cú vào Ñi tr
trong noi cò ráu ráu
hÙi thogi: cân Chân may mat dát mÙt màu xanh xanh.
6. Xurng
hôtrong tùr ngt vi
tiêp e hra chÍn
tinh huông giao
ho cho
diem khác cùa (Truyen Kiéu. Nguyn Du)
thich hop.
-

Chuyên nghïa theo phurong théc hoán du:

hÇ thõng tur ngu drgc dung e xung h Quang Hài là mÙt chân
VD: Trong tieng ViÇt, chuyen xuát sc cia Ùi tuyên bóng á
Viet Nam.
gom có:
b. Phát triên vé só
mày,...; luong các të: Có hai phuong thée chç yêBu phát
Các dai tuù xung hônhu: tôi, tao, triên sô luong cça të ngï:
Các danhtë chiquan hÇ thân tÙc nhur: anh, chi, bô, m, ông, b.. Tao tu mói
bí thu, chi
Các danh tù chi chúc vu nhu: thç tuóng, bÙ truong, VD: Trên co sß các të iÇn thoai, trí tuÇ, so hnu. di
Ùng t¡o ra
tich, vien truong, giám dóc,..; các tù mói diÇn thoai di dÙng, so hu tri tuÇ. Ho·c:
bÇnh viÇn máy
tinh, tri tuÇ nhân tgo,.
Các danh tië chi nghà nghiÇp nhu: phóng viên, bác si, ki su,.,
Vay muon tieng nróc ngoâi
Ten rieng. VD:
1. Nhïng truong hãp không tuân thç phrong châm hÙi thogr Të muyn cüa tiêng Hán: dÙc lâp. kháng chien, chien trung.
thuong xuat phát të nhïng nguyên nhân sau: nguòi nói vô y, vg chinh tri gia, quoc ca, nhân logi, lrong tâm, lë dheong, quang truong,
...

thieu vn hóa giao tiêp, nguroi nói phài u tiên cho mÙt phurong hán hoc sinh, thanh niên, hái quan, dan quyên, chi quyên, vu däi, tóc ki,
hoi thogi hoc mÙt yêu câu khác ton xung, d¡i thäng, cao himg, Ùc lap. hoan nghenh, tôi tân, cuc dai,
quan trÍng hon, nguoi i muon g dai hàn..
mot sy chú ý, de ngroi
nghe hiêu câu nói theo mÙt hàm y nao
39
38
 mit tinh, xà bông,
mit
lap món \gii vin
ngon
ngë
khác:
xi mång,
(re) bus sâm banh, phin
thi tnyrn sinh vao lip 10
các bich quy,
-
Tit
mupn
cça

ari, baló,
h)
(hánl).

im c. Thành phân goi -

dáp: dùng è t¡o l-p ho·c duy tri quan he

ding.cà
plhe, xin.. giao tiêp.
gi lách, tc
xi,vãc
kiot.
rà VD:
2. Thuat ngr
të có dinh
biêuthË mot khái niÇm
iêu thj
là mÙt
cum
vn b£n theo phong cách khoa -

Này anh, anh nói gi di chii!

dung trong
a Khái niem:
thuong
duoc ngon Me oi, di hoc nhé!
con
nghÇ
hoc cong Oi con chim chien
ngù khoa hoOC. thuat,
nghÇ ng cách, i chien
thudt, khönggian Cach Hót chi mà vang tròoi.
VD: 1hoi giannghé lac don, tu diÇn
con
(V-th)li);
diÇn (Vât
o
.
c
di chi, k
) . . , khai
vän): lrc
ma sát, phán (Sinh
thuu phán (Sinh hÍc); xâm the (Thanh Hai)
pháp (Ngi su); quang hop,
ché (LËch d. Thành phân phs chú:
quair. phyc dùng d bô sung mÙt só chi tiêt cho nÙi
hop hau (Dja
li)..
tính quÑc tê và dung chính cça câu. Vi trí: giùa hai dâu gach ngang, hai dâu phây. hai
có tinh chinh
xác, tinh hë thong, khóna
không dâu ngoãc on, gita mÙt dâu gach ngang vÛi mÙt dâu
b. Djc
diém: phây ho·c sau
cam.
dâu hai châm.
có tinh bieu
VÁN DÈ VÈ CÂU VD:
IV. NHUNG
biÇt l-p Nguyen Thj Anh Viên, mot cô gái mièn Tay hiên lành. ã di en
I. Các thành phân vinh quang bng quyêt tam hoàn thiÇn báan thän không ngimg nghi.
cách nhin cça ngroi nói Ñi v
a. Thành phán tinh thái: thê hiÇn
nói dên trong câu.
-

Nguyen Minh Châu-nguöi mö drong tinh anh và tài nång cua

sr viÇc uoc vn hoc nuóc ta thòi kì ôi mói- là tác già cua truyÇn ngn Bèn qu.
VD:
Buoi mai hôm ây, mÙt buôi mai dây surong thu và gió lgnh
-

- TrÙm via, thàng bé con nhà chË n khoe quá! toi au yêm nm tay tôi dân i trên con drong làng dài và hep.
Chac chan, chúmg ta së én trudng dúng giò. (Thanh Tinh)
-

Có le dó là nguoi mà anh ta tin tuong nhât. 2. Khoi ngï

b. Thành phàn cám thán: dùng à bÙ¢ lÙ tâm li ngurði nói (bun, Déng truóc chç ngù, nêu lên ë durgc nói ên trong câu.
tài
g1an, vui ming,...). Truóc khoi ngt throng có thê thêm các quan hÇ tir: ve, doi voi,
VD: con.. Giïa khôi ngï và phân câu còn l¡i có thê chen thêm các tir thi, là.
-

Chao oi, di nhanh VD:

xe
th-t!
Doi voi toi, con 1rong ngn nhât vngt qua khó khn là di xnyên
-Oi! Hoa hóng dã nó
khàp vron rôi! qua nó.
Than oi! Thoi oanh liet
nay con dau? Sách này toi dà doc rôoi.

(The Lu 41
40
 .
viän hiuyën
mon Ngi
On tap
tam
quan On lap mon Ngit van thi tuyên sinh vao lóp 10
tôikhong

Doi vói
viÇcenåy, q u amh
nh
có nguoi
khóng cam 4. Nghia tuong minh và
nm duge
-

bå con
Xung có bàn tay. i
dy, tho nhu nghïa hàm àn (hàmný)
Nhin
canh
tháy
khó
lay trai Ngh+a tuong minh: là phàn
toibong
còn
a.
muóc mat, bang të ngï trong câu. thông báo ugc dien dat trrc tiep
tim toi. (Nguyên Quang Sánp
vn)
ng VD: Dúng 10 gid sáng là xe
thre liên
két câu (doan chay.
3. Các hinh të
sau hir
doan dúrng sau ng d
b. Nghia hàm ý
lai ó cau, có j
Phép lap tr
ngiY: läp Là phân thông báo
-

a.
không duçc di¿n ¡t trrc tiêp bng tir ngu
cau truóc.
co mot co gái tuyÇt den trong câu nhung có thê suy ra të nhïng tëë ngû ây.
Xuan Thu, têni à Tay
1i.

VD: Nnoc Viêt, thoi vo cung duyén dáng.

a länTay
cua nang Däc diêm cça hàm ý là có thà gi£i doán duãc và có thê chôi bö
-

Thi, nhát
ct nhát dong öm nguc, ói chán n ugc.
láy tay ày nhän lai Diêu kiÇn sit dång hàm là
có thói quen
-

Thi dau om ý nguÝi nói (nguÝi viêt) có ý thée dua

däm löng nguoi hàm ý vào càu nói và ngroi
trong cang say các tië ngï, có tác ddung thay nghe có(nguoi oc) oán
nng lyc giäi
& câu dúng sau hàm y.
b.Phép the: st dung truóc.
the të ngù ã có ß câu,
doan VD: Troi oi, chi con có nm
Nhat dän ß mÙt sô vmg phiút. (L·ng lë Sa Pa, Nguyen Thành
VD: Sau khi thu hogch, nong ng goi Long) (hàm ý thÝi gian con lai quá ngn)
tien ben canh cho nguoi mua cú then
sán phám, dán giá và dë thung V.CÁCH DÅN TRrc TIÉP VÀGIÁN TIÉP
vào CuoI ngay, hg cië thë dem thie
gid niem yét mà tu bó tiën Ihiung.
dân Nhát")
tien vào nhà. (sttdung "hp" thay thê cho "nong 1. Dan trvc tiêp: nhc lai nguyên vn lÝi nói hay ý ngh+ cua nguoi
hoãc nhân v-t; loi dân truc tiêp ugc at trong dâu ngo·c kép.
cPhep noi: sù dung ß câu dúng sau các të ngt biéu thË quan hë
voi câu, oan truóc. VD: Phan tich long ó ki, nhà triêt hoc có dai Hi Lap A-ri-xtót d
VD: Cong viÇc chiem phân lón cuoc doi và cách duy nhät dë th nói: "Ngroi dó ki sÛ di dän vt, dau din khóng chi vi càm thây minh thua
su häi long là làm nhimg gi ban tin nó së tro nên tuyÇt voi. Và cách kém mà con viphài
nhin tháy nguri khác thành cóng"

nhätcó
cong viÇe voi nhimg gi ban lam. Neu cha
tuyêt là yêu (Theo Bng Son)
tim ra, hay tiép tuc tim kiêm.
2. Dan gián tiêp: thu-t lai lÝi nói hay ý ngh+ cça nguoi ho¡c nhân
(Dien vän cia Steve Jobs tai lé tó nghiÇp ß ai hoc Stanford 2005,
VnExpe v-t có ièu chinh cho thích hop; lÝi dan gián tiêp không ·t trong dâu
d. Phép dông nghia, trái nghia và liên turing: sù u dimg
dång ß cau
sau các tiù ngë d ngoãc kép.
döng nghia, trái nghia ho·c ng truong liên tuong
tr ngit dã eó &
câu, VD: Nhà riét hoc có dai Hi Lap A-ri-xtót cho rng ngdi do ki sò
do¡n truóc. di dan v·t, au ón không chi vi hÍ cám thày thua kém mà con vi phài
VD: Nhing nguoi yéu duói van ha hiÁn lành. Muon ác phäili
ke nhin thay ng1roi khác thành cóng.
mgnh. (diüng të träi nghia)
42
43
 u ioi enb n#is 3ðnp
uenb upi/jn uBop
aonp supns quip eyd ugo pu .9u end auóy
OLu eno Buon uenb ui eiusu f ga pm3queu ons/8unp op/Qm [EN/eLYou
ng
1oy
9 neiy y Suouy uguu go iQui tos |& za gi ngiu ipyd ugqu po iow
uenb n2u)**,»
IOp uan iga (p uEA nau)*..19p 'Suôy uenb igi (9p ugA
suo) uenb wyju pi3/4uèu ans
w ug n aunqudeud mß neN Bunp oy/on 1EA/EIusu f n2N
1OH YX NÝni iHON NVOG INaL Nyo ii
1Qnu 1ou 1pnau uo 'upyu
po 1ou vonsu 1ou vj 8unyo 'vi,, :dós nåd aunx ugqu m tép 5una
Bupyo pyd '21 9o
nyu Suonp, upop ueud euõu ^ 9o m Bunqu Suip ns 3uouI
(10u uga) nõu nuy soo Buosd oónyi ni os 1Ou Bunp ns queiL
do8 gp op 18 upj wyd, '. opu pyi upj
upyd
Dyd vi Sunyo., Bunso Sunyo oy ou tou ep Suop 1 P yu L
ou 1ép ug!p oónp ugs aupn1 Bunyu op no ngh ies weq upO
ép uia "z
(Bunp yopyd) Iyi Ki3 iu ci7 ea (Bueu
yoeud) u1 Kiß iÇuu | aupoyy 'ngo0I AWeyd Buon 1gia :p öG °I uej oónp
1opAey1
o Bunp1ou
(upq uoI
ny ngAT goy ónj
igiB ug1p
1ouej APYL
4 nyo) dos nyd oyo Bunp u vëp19p
Sunx upyu
oyo oa
doy nyd .Ey ngp
pa ugyo
ogosu nep uginy)T
IOH YXNýNiIHONNVOG IJIA ONYN .H doy
aisy ugp ve119p
YuEy1 doy
dn ugs ugp OI
 on NgY
viin t i1u)22
On tap

vói câu
trúc:
On lap mon Ngit vän thi
Lan lugt
nêu cácý tuyên sinh vào lóp 10
nhát,..

ptHANTICi, CAM NHANDOANTHOVA

tièn/Thi
"Dáu
"Tiep dén/Théhai..
-

Thân nhát,.."
hêtOuan trong
"Cuoi cimg/Hon vÛi li lë và c
i lë dân chéng kèm theo.
dogn
Các ydugc
triên khai ngn gon "Hoàn thành
duoc.. (néu|
duogc.
(nêu vân de NHONG VÄNDÊ CÚA TÁC
"Nhan
thúc dúng

van dé) dã
cho ta
n
co hÙi
sâu sãc, tië
ó
thâu hiêu
xác
quà
viÇc
th-t.
no
khong de
luc thrc
dàng, the
rhumg
hiÇn ieu trên
PMÂMTRjTINIT
Retbao thông diÇp gup môi cá nhân
nhân
góp I. YÊU CÀÀU
doan dinh phuong
châm sông tich cye
thiÇn nhân cách cho bàn
phân hoàa
cho ban thân."
thân» 1. Ve kiên théc
Näm nhïng nét khái
quát vê tác
sáng tác, ý nghïa nhan e, mÙt sÑ nétgiå
tác phâm (xuât xúr, hoàn c£nh
-

nên thuÙc mÙt sô do¡n câu tiêu

-c s¯c vÁ nÙi dung, nghÇ thu-t),
bièu. -

2. ve k+ nng
Có k+ näng tim hiêu
-

ê, l-p dàn ý cho bài vän

nghË luân vê
bài tho, oan tho. mÙt

V-n dung tông høp các thao tác

nghË lu-n ê làm bài.
Xác dËnh tôt ph¡m vi tu
-

liÇu phù hop vÛi yêu câu ê ê phân tich,

lien he.

Tránh di¿n xuôi ý tho, chú ý chon

lÍc và bám sát các yêu tô nghÇ
thu-t (ngôn tir tho, hinh ånh tho, các biÇn pháp tu
të,...).
I1. DÅN BÅI
1. Mo bài

Gioi thiÇu tác già (nét tiêu biêu nhât).

Khái quát vÁ hoàn cånh sáng tác xu¥t xúr.
-
-

Giói thiÇu ván Á nghi lu-n (nêu có) - là nh-n dËnh phài trích

nguyên vn.
- Trich tho.

- Chuyêný.

46
47
 )

sinth rio n
rin
v d nthi
uuy
gni
Ontap
miu.
lap mon Ngit ván thi tuyên sinh vào lóp 10

2. Than bài
PHAN TICH, CAM NHÁN NHAN
NHUNG VÀN DÉCÚATC PHÅMVÀATVA
a. Kháiquá bài tho, nÙi
: dung oan tho.
chù é
vé
khái quát cho d¡ng e cân
-
Neu

câu dë
-
dánh riêng minh. TUSU
-

Ligiaiyêu
6 Chi tiet 1. Dang dê
tho vê cà
ai mat nÙi dung vàj hinhthuc
hai m·t
tich tëngý nen noi
quát nên
khái quát nÙi dung. Ca -
Phân tích nhân v-t...
Lan huot phân khá
Càno trong tác phâm (doan trích)
tó hinh
thuc
de cua
khai thác yêu sánh hhop
.. ...

hÇ
liên so sánh i vói -
Phân tiích nhân v-t
chi yeu tiëng khô, trong tác phâm
tich tëng câu, câu è: mÙt ...

(o¡n trich) cua de

làm ro...
... ...

vao viçe phân dê làm rõ hon yêu

tho-do¡ntho khác
só bài 2. Yeu cau vê k+ nng
nÙi dung).
-

Ýtho 1 (nghÇ thu-t- -

Có k+ nng tim hiêu è cho bài vn

nÙi dung). trong täc phâm tå su.
nghË lu-n vè nhân v-t/vân de
Ýtho 2(nghê thu-t
-

Van dung tông hop các thao tác nghË lu-n ë làm bài.
Chú ý viÇc l-p dàn ý truóc khi viêt. Bô
Ýtho n (nghÇ thu-t nÙi dung). cuc phäi rõ ràng, vê co
-

bàn môi luân iêm tuong duong vói

mÙt o¡n trong phân thân bai.
c Soket
Xác dinh tôt ph¡m vi tu liçu
- Tóm luoc nÙi dung phân tich. phù hãp vói yêu câu ê ê phân tich,
liên he.
vê nÙi dung, tr tuong và Tránh
giá nhïng giá tr/ nôi b-t nghÇ vào kê chuyÇn ho·c tóm tt
-

Dánh sa kéo dài câu chuyÇn.

-

thuat cça bài tho -

do¡n tho. 3. Yeu cau vê kiên théc

3. Ket bài Näm nhïng nét khái quát vê tác
già tác phâm, bt buÙc phäi có
-

dan chúng truc tiêp (dân chúrng trích

Cam nhan chung vê tác phâm. nguyên vn, d·t trong ngo·c kép).
4. Dàn bài
a. Mo bài

Giói thiÇu tác già (nét tiêu bieu nhât).

-

Khái quát vê hoàn cành sáng tác - xuât xú.

Giói thiÇu vân ê nghË lu-n (nêu có) - là nh-n dËnh ph£i trich

nguyên vn.
Chuyên ý.
46
49
 n tap món Ngt vn thi tuyén sinh vào lip 19

h. Than bai

Khai qua
tác phâm. dòng).
Nou
chu ds (3- 4
pham
tác
dang à c-n chúng minh.
chs
gon
Tóm tat ngån cho
dânh rieng
-

cau dë
-

Li giái yvëu

nÙi dungssau:
Chi tict ro nnung
nhan vt. canlam
tich
Khi phan
xuat than.
-

Lai lich.

Ngogi hinh.
ành Ùng,
nann d9ng, ngôn
ngon tâ lli va
ngï, tâm
thông qua
-
Tinh cách (the hiÇn
khác).
hÇ voi nhân v-t
trong quan

Chieu huong sô ph-n.

20 DE THAM KHAO
dê trong tác phâm tr så, càn lam
tich nhïng vân
Khi phan
sau:
nhung nÙi dung
Y1 (dän chíng-ýnghía).
- Y2 (dan ching-ý nghia).

Yn (dan chúmg-ý ngh+a).

&Saket
Giá tri nÙi dung.
-

Giá trË
nghÇ thu-t.
c. Két luan
Cam nhan chung vê tác
phâm.

51
50