21/5/23, 2:15 π.μ.

Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

Πλούταρχος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Πλούταρχος (45-120)[9] ήταν Έλληνας ιστορικός, Πλούταρχος

βιογράφος, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος.

Η ζωή του
Γεννημένος στη μικρή πόλη της Χαιρώνειας, στη Βοιωτία,
πιθανώς κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου
αυτοκράτορα Κλαύδιου, ο Μέστριος Πλούταρχος ταξίδεψε
πολύ στον μεσογειακό κόσμο της εποχής του και δύο φορές
στη Ρώμη, (βλ. Πλούταρχος. Δημοσθένης. 2.2, Πλούταρχος.
Όθων 14.1-2, Πλούταρχος. Όθων 18.1). Είχε φίλους Ρωμαίους
με ισχυρή επιρροή, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν ο
Σόσκιος Σενέκιος και ο Φουνδανός, και οι δύο σημαντικοί
Συγκλητικοί, στους οποίους ήταν αφιερωμένα ορισμένα από
τα ύστερα κείμενά του. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής
του στη Χαιρώνεια, όπου λέγεται ότι μυήθηκε στα μυστήρια
Γενικές πληροφορίες
του Απόλλωνα. Ήταν πρεσβύτερος των ιερέων του Απόλλωνα
στο Μαντείο των Δελφών, (βλ. Ηθικά 792F) όπου ήταν Όνομα στη Πλούταρχος
υπεύθυνος για την ερμηνεία των χρησμών της Πυθίας, αξίωμα μητρική γλώσσα (Αρχαία
που κράτησε για 29 έτη έως τον θάνατό του. Έζησε μια Ελληνικά) και L.
ιδιαίτερα δραστήρια κοινωνική και πολιτική ζωή, κατά τη Mestrius
διάρκεια της οποία παρήγαγε ένα απίστευτο σώμα κειμένων, Plutarchus
που επιβίωσαν ως την εποχή μας.
(Λατινικά)[1]
Γέννηση Δεκαετία του 40
Ως άρχων και πρέσβης (περίπου)[1]
Αρχαία
Εκτός από τα καθήκοντά του ως ιερέας του Δελφικού ναού, ο
Χαιρώνεια[2][3][4]
Πλούταρχος ήταν επίσης μαγιστράτος, δηλαδή άρχων (θέση
παραπλήσια με αυτή του σημερινού δημάρχου), στη Θάνατος 120
Χαιρώνεια και αντιπροσώπευσε την ιδιαίτερη πατρίδα του σε (περίπου)[2][5][3]
διάφορες αποστολές σε ξένες χώρες. Ο φίλος του Λεύκιος
Χώρα Αρχαία Ρώμη
Μέστριος Φλώρος, Ρωμαίος ύπατος, απέδωσε στον
πολιτογράφησης
Πλούταρχο την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη. Αργότερα, όταν
ήταν σε προχωρημένη ηλικία, ο αυτοκράτωρ Τραϊανός (κατ' Εκπαίδευση και γλώσσες
άλλους ο Αδριανός) τον όρισε προκουράτωρα, επίτροπο Ομιλούμενες λατινική γλώσσα
δηλαδή της Αχαΐας, μια θέση που του επέτρεπε να φέρει τα γλώσσες αρχαία
εμβλήματα και τα ενδύματα του Ρωμαίου ύπατου.
ελληνικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Έργο
Ιδιότητα δοκιμιογράφος
ιερέας
Βίοι Παράλληλοι δικαστής
(magistrate) ή

https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 1/6
21/5/23, 2:15 π.μ. Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

Το πιο γνωστό του έργο είναι οι Βίοι Παράλληλοι,[10] μια δημόσιος

σειρά βιογραφιών διάσημων Ελλήνων και Ρωμαίων, αξιωματούχος
διευθετημένων ανά ζεύγη, έτσι ώστε να δίνεται έμφαση στις βιογράφος
κοινές ηθικές τους αξίες ή αποτυχίες. Οι διασωθέντες Βίοι ιστορικός[7]
περιλαμβάνουν 23 ζεύγη βιογραφιών, ενός Έλληνα και ενός συγγραφέας[7][8]
Ρωμαίου, όπως επίσης και τέσσερις μεμονωμένους βίους. Στα
φιλόσοφος[7]
περισσότερα από τα ζεύγη ακολουθεί σύγκριση των δύο
προσωπικοτήτων. Όπως εξηγεί στην πρώτη παράγραφο του Αξιοσημείωτο Βίοι Παράλληλοι
έργου του Βίος Αλεξάνδρου, ο Πλούταρχος δεν ενδιαφερόταν έργο
αποκλειστικά για την ιστορία, αλλά διερευνούσε τους Οικογένεια
χαρακτήρες και το πεπρωμένο διάσημων ανδρών. Το έργο του
Βίος Αλεξάνδρου είναι μία από τις πέντε δευτερογενείς πηγές Σύζυγος Timoxena
για τον Μακεδόνα βασιλέα και περιλαμβάνει ανέκδοτα και Τέκνα Πλούταρχος ο
περιγραφές περιστατικών που δεν περιλαμβάνονται σε καμία Νεότερος
άλλη πηγή. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο βίος του Νουμά Πομπίλιου, Λαμπρίας
ενός αρχαίου Ρωμαίου βασιλέα, περιέχει επίσης μοναδικές
Αξιώματα και βραβεύσεις
πληροφορίες για το πρώιμο ρωμαϊκό ημερολόγιο.
Οι βιογραφούμενοι είναι: Αξίωμα πρέσβης
 Σχετικά πολυμέσα
Σόλων - Ποπλικόλας
Θεμιστοκλής - Κάμιλλος
Θησεύς - Ρωμύλος
Λυκούργος - Νουμάς Πομπίλιος
Περικλής - Φάβιος Μάξιμος
Αριστείδης - Κάτων
Πελοπίδας - Μαρκέλος
Άγις, Κλεομένης - Τιβέριος, Γάιος Γράκχος
Αιμίλος Παύλος - Τιμολέων
Δίων - Βρούτος
Κίμων - Λεύκιος Λούκουλος
Πύρρος - Γάιος Μάριος
Φιλοποίμην - Τίτος Φλαμίνιος
Νικίας - Κράσσος
Φωκίων - Κάτων ο νεότερος
Αλέξανδρος - Ιούλιος Καίσαρ
Δημοσθένης - Κικέρων
Λύσανδρος - Σύλλας
Αγησίλαος - Πομπήιος
Ευμένης - Σερτώριος
Δημήτριος - Μάρκος Αντώνιος
Άρατος και Αρταξέρξης - Γάλβας και Όθων

Ηθικά

Το υπόλοιπο του έργου που επιβίωσε ενοποιήθηκε σε μία συλλογή με τον τίτλο Ηθικά.[11]
Πρόκειται για μια εκλεκτική συλλογή 183 πραγματειών και καταγραμμένων λόγων, (σώζονται
76)[12] στους οποίους περιλαμβάνεται: ως προεισαγωγή το, Περί παίδων αγωγής το Περί αρετής,
Περί ειμαρμένης, το Πώς αν τις διακρίνειε τον κόλακα του φίλου, το Περί τύχης και αρετής
Αλεξάνδρου -σημαντικό συμπλήρωμα στον Βίο του μεγάλου στρατηγού-, το Περί Ίσιδος και
Οσίριδος (σημαντική πηγή πληροφοριών για αιγυπτιακά τελετουργικά τυπικά και τον συγκερασμό
https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 2/6
21/5/23, 2:15 π.μ. Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

τους με τις ελληνικές λατρείες), το Γυναικῶν ἀρεταί και το

Περί της Ηροδότου κακοηθείας (το οποίο πιθανώς, όπως και οι
λόγοι περί των κατορθωμάτων του Αλέξανδρου, ήταν ρητορική
άσκηση), όπου ο Πλούταρχος ασκεί κριτική σε αυτό που
βλέπει ως συστηματική προκατάληψη στο έργο του πατέρα της
ιστορίας, μαζί με άλλες φιλοσοφικές πραγματείες όπως το
Περί των εκλελοιπότων χρηστηρίων, το Περί των υπό του θεού
βραδέως τιμωρουμένων, το Περί ευθυμίας, το Των επτά σοφών
συμπόσιον (http://www.mikrosapoplous.gr/plut/7s02.html),
το Περί του ει εν τοις Δελφοίς, πυθαγόρεια συμβολική
διατριβή, το Πολιτικά παραγγέλματα (το καθήκον του
πολιτεύεσθαι) κ.α. Έγραψε επίσης και ελαφρότερα έργα, όπως
το Οδυσσεύς και Γρύλλος, ένα χιουμοριστικό διάλογο ανάμεσα
στον Οδυσσέα του Ομήρου και έναν από τους γητεμένους
χοίρους της Κίρκης. Τα Ηθικά γράφτηκαν πρώτα, ενώ η
συγγραφή των Βίων έγινε κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες
της ζωής του Πλούταρχου.

Κάποιες προσθήκες στα Ηθικά περιλαμβάνουν αρκετά

ψευδεπίγραφα έργα, τα οποία αποδίδονται στον
Ψευδοπλούταρχο, μεταξύ αυτών είναι το Βίοι Δέκα ρητόρων,
το Περί ποταμῶν, το Στρωματεῖς και άλλα. Αν και οι σκέψεις που παρουσιάζονται δεν είναι του
Πλούταρχου και αναφέρονται σε μία σχετικά υστερότερη εποχή, θεωρούνται κλασικές και έχουν
ιστορική αξία.

Ερωτήσεις

Ένα μικρότερο του έργο είναι οι Ερωτήσεις, 113 στον αριθμό. Όλες ξεκινούν με το «Γιατί», δίχως
συμπερασματικές απαντήσεις. Η μία σειρά παραθέτει σκοτεινά στοιχεία της μυστηριακής
Ρωμαϊκής ζωής και των Ρωμαϊκών εθίμων και η άλλη των Ελληνικών.

Ο Πλούταρχος και οι Δελφοί

Ως ιερέας στους Δελφούς για μια τριακονταετία, ο Πλούταρχος συνέδεσε μέρος του έργου του με
το ιερό του Απόλλωνα, τις διαδικασίες χρησμοδοσίας και τις προσωπικότητες που συνέδεσαν το
όνομά τους με αυτό. Ένα από τα σημαντικότερα σχετικά έργα είναι το «Περὶ τοῦ μὴ χρᾶν
ἔμμετρα νῦν τὴν Πυθίαν» [13] (Ηθικά, 11). Ακόμη σημαντικότερη είναι ο διάλογος «Περὶ τοῦ Εἶ
τοῦ ἐν Δελφοῖς», [14] στον οποίο πρωταγωνιστούν ο Αμμώνιος, νεοπλατωνικός φιλόσοφος και
δάσκαλος του Πλουτάρχου, και ο Λαμπρίας, αδελφός του συγγραφέα. Σύμφωνα με τον Αμμώνιο,
το Ε που βρισκόταν χαραγμένο στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς οφειλόταν στο εξής
γεγονός: οι σοφοί της αρχαιότητας, τα αποφθέγματα των οποίων αναγράφονταν επίσης στο ιερό
του Απόλλωνα, δεν ήταν επτά, αλλά πέντε: ο Χίλων, ο Σόλων, ο Θαλής, ό Βίας και ο Πιττακός.
Όμως οι τύραννοι Κλεόβουλος και Περίανδρος χρησιμοποίησαν την ισχύ τους για να ενταχθούν κι
αυτοί στον κατάλογο. Το Ε που χαράχθηκε στο ναό αποτελούσε άρα μια επιβεβαίωση ότι τα
δελφικά παραγγέλματα προέρχονταν στην ουσία από τους πέντε πραγματικούς σοφούς.

Επιδράσεις του έργου του

Ἀντώνιος δὲ τὴν πόλιν ἐκλιπὼν καὶ τὰς μετὰ τῶν φίλων διατριβάς͵ οἴκησιν
ἔναλον κατεσκεύαζεν αὑτῷ περὶ τὴν Φάρον͵ εἰς τὴν θάλασσαν χῶμα προβαλών·
καὶ διῆγεν αὐτόθι φυγὰς ἀνθρώπων͵ καὶ τὸν Τίμωνος ἀγαπᾶν καὶ ζηλοῦν βίον

https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 3/6
21/5/23, 2:15 π.μ. Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

ἔφασκεν͵ ὡς δὴ πεπονθὼς ὅμοια· καὶ γὰρ

αὐτὸς ἀδικηθεὶς ὑπὸ τῶν φίλων καὶ
ἀχαριστηθείς͵ διὰ τοῦτο καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις
ἀπιστεῖν καὶ δυσχεραίνειν...

— Αντώνιος [69, 70.1, 70.8].

Το έργο του Πλούταρχου επηρέασε σημαντικά την αγγλική και

τη γαλλική λογοτεχνία. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο Σαίξπηρ
τον παρέφρασε εκτενώς, που έγραψε τον δικό του Τίμωνα,
όπως και ο Μολιέρος μετά 16 αιώνες, τον Μισάνθρωπο. Ο
Τόμας Νορθ μετέφρασε αρκετούς από τους Βίους στα έργα
του. Ο Ραλφ Ουάλντο Έμερσον και οι Υπερβατιστές
επηρεάστηκαν σημαντικά από τα Ηθικά (ο Έμερσον έγραψε
Ανδριάντας του Πλουτάρχου στη
μια αρκετά διαφωτιστική εισαγωγή στην πεντάτομη έκδοση
Χαιρώνεια την ιδιαίτερη πατρίδα του
των Ηθικών του κατά τον 19ο αιώνα). Ο Μπόσουελ αναφέρει
εκτεταμένα τον τρόπο με τον οποίο έγραφε ο Πλούταρχος τους
βίους του στην εισαγωγή της βιογραφίας του Σάμιουελ
Τζόνσον. Ανάμεσα στους άλλους θαυμαστές του περιλαμβάνονται οι Μπεν Τζόνσον, Τζον
Ντράιντεν, Τζον Μίλτον και Φράνσις Μπέηκον και άλλες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας,
όπως ο Κότον Μάθερ, ο Ρόμπερτ Μπράουνινγκ και ο Μισέλ ντε Μονταίν (οι Πραγματείες του
αντλούν ένα μεγάλο μέρος της έμπνευσης και των ιδεών τους από τα Ηθικά).

Παραπομπές
1. (Αγγλικά) World History Encyclopedia. plutarch (https://www.worldhistory.org/plutarch/).
Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της
Γαλλίας. 119200813 (https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119200813). Ανακτήθηκε στις 20
 Ιανουαρίου 2021.
3. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. plutarch (https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/pluta
rch). Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
4. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Plutarch (https://www.britannica.com/biograph
y/Plutarch). Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
5. (Γερμανικά) Catalog of the German National Library. 118595237 (https://d-nb.info/gnd/1185952
37). Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2021.
6. Czech National Authority Database. jn19981002002 (https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local
_base=aut&ccl_term=ica=jn19981002002). Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
7. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/161687 (https://cs.isabart.org/person/161687).
Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
8. «Library of the World's Best Literature» (https://www.bartleby.com/library/bios/). Library of the
World's Best Literature. 1897.
9. Plutarch (https://plato.stanford.edu/entries/plutarch/) Stanford Encyclopedia of Philosophy
10. Εκδ. ΚΑΚΤΟΣ βιβλία 54-57 και 150-169
11. Εκδ, ΚΑΚΤΟΣ βιβλία 343-370
12. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 8, σ. 311, εκδοτική Αθηνών, 1988

https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 4/6
21/5/23, 2:15 π.μ. Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

13. «Περὶ τοῦ μὴ χρᾶν ἔμμετρα νῦν τὴν Πυθίαν» (https://el.wikisource.org/wiki/%CE%A0%CE%B

5%CF%81%CE%AF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BC%CE%B7_%CF%87%CF%8
1%CE%B1%CE%BD_%CE%AD%CE%BC%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B1
_%CE%BD%CF%85%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%A0%CF%85%CE%B
8%CE%AF%CE%B1%CE%BD_(%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B
1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82))
14. «Περὶ τοῦ Εἶ τοῦ ἐν Δελφοῖς» (https://el.wikisource.org/wiki/%CE%97%CE%B8%CE%B9%C
E%BA%CE%AC/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%C
E%95%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B5%CE%BD_%CE%94%CE%B5%C
E%BB%CF%86%CE%BF%CE%AF%CF%82)]

Πηγές
Α. και M. Croiset (ελλην.μετάφρ. Αθήνα 1938, τόμ.6)
A. Lesky (ελλην. μετάφραση, Θεσσαλονίκη 1964)
Μ.Γ.Μερακλής, Πλούταρχος ο Χαιρωνεύς. Η ζωή και το έργο του (Αθήνα 1966)
R.H. Barrow, Plutarch and his times (Λονδίνο 1967)
D. Babut, Plutarque et le stoicisme (Παρίσι 1969)
D.A. Russell, Plutarch (Λονδίνο 1973)

Ενδεικτική βιβλιογραφία
Wardman, Alan, Plutarch's "Lives".
Duff, Timothy E, Plutarch's "Lives: exploring virtue and vice", (Oxford 2002)
Emerson, Ralph Waldo, Introduction to Plutarch's Morals, Sampson, Low, (London 1870)
Jones, C. P. Plutarch and Rome, Oxford University Press, (Oxford 1972)
Hadas, Moses, «Ἡ θρησκεία τοῦ Πλουτάρχου», Νέα Ἑστία, 40, 459 (1946), σσ. 849-854
Πλούταρχος, Ηθικά, τόμοι 28. Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, Οι Έλληνες τόμοι 343-371
Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, τόμοι 21. Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, Οι Έλληνες τόμοι 55-57 και 152-
169

Ειδικές εκδόσεις
Πλούταρχος «Γυναικών Αρεταί», «Πλατωνικά Ζητήματα», εκδ. Ζήτρος, 1998 ISBN 960-7760-
39-5
Πλούταρχος «Περί του Σωκράτους δαιμονίου», «Περί του ΕΙ του εν Δελφοίς», «Περί του μη
χραν έμμετρα νυν την Πυθία,», εκδ. Ζήτρος 2002, ISBN 960-7760-80-8
Πλούταρχος «Περί παίδων Αγωγής», «Παραμυθητικός προς Απολλώνειον», «Παραμυθητικός
προς την εαυτού γυναίκα», εκδ. Ζήτρος, 2002 ISBN 960-7760-82-4
Πλούταρχος «Περί τύχης & αρετής Αλεξάνδρου», «Λακωνικά αποφθέγματα», εκδ. Ζήτρος
Πλούταρχος, Ίσις και Όσιρις, εκδ, Ζήτρος
Πλούταρχος, Έρωτες - ερωτικές διηγήσεις, εκδ. Ζήτρος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πλουτάρχου, Περί Ίσιδος και Οσίριδος (https://www.astrologicon.org/plutarch/plutarch-on-isis-a
nd-osiris.html) - πλήρες αρχαίο κείμενο & αγγλική μετάφραση
Πλουτάρχου, Περί του Εμφαινομένου Προσώπου τω Κύκλω της Σελήνης (https://www.astrologi
con.org/plutarch/plutarch-de-facie-in-orbae-lunae.html) - πλήρες αρχαίο κείμενο & αγγλική

https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 5/6
21/5/23, 2:15 π.μ. Πλούταρχος - Βικιπαίδεια

μετάφραση
Πλούταρχος στο Project Gutenberg website:
Έργα του Πλούταρχου (σε αγγλική & ελληνική μετάφραση):
http://www.gutenberg.org/ebooks/author/342
και http://www.gutenberg.org/etext/14114
Μια βιογραφία του Πλούταρχου (http://www.gutenberg.org/dirs/1/4/0/3/14033/14033-h/14033-
h.htm#LIFE_OF_PLUTARCH) περιλαμβάνεται στο: Lives of the Noble Greeks and Romans, σε
έκδοση Dryden (επιμ. Arthur Hugh Clough)
σελίδα του Πλούταρχου στο LacusCurtius (http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Text
s/Plutarch/home.html)
Μικρός Απόπλους - Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι (στο πρωτότυπο) (https://web.archive.org/w
eb/20110911203407/http://www.mikrosapoplous.gr/anc_texts/texts_plut.html)
δείγμα γραφής με εισαγωγικά σχόλια (https://web.archive.org/web/20160309202050/http://lyk-l
echain.ilei.sch.gr/lyklec/stuff/ancient/plouto/pl004.pdf)

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πλούταρχος&oldid=9824690"

https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούταρχος 6/6