BAB

Bidang Pembelajaran: Perkaitan dan Algebra

Nisbah, Kadar dan Kadaran

4 Ratios, Rates and Proportions

4.1 Nisbah

.
hd
MESTI INGAT

.B
1. Nisbah antara dua kuantiti ialah perbandingan 2. Nisbah boleh juga digunakan untuk membuat
antara dua kuantiti itu. perbandingan antara tiga kuantiti.

dn
The ratio between two quantities is the comparison between Ratio can also be used to compare three quantities.
the two quantities. Misalnya / For example,
Misalnya / For example, Panjang, lebar dan tinggi sebuah kuboid ialah 3 cm,
Panjang reben merah kepada panjang reben kuning 4 cm dan 5 cm. Hubungan saiz panjang, lebar dan

S
ialah 5 cm kepada 7 cm. Perbandingan antara panjang tinggi itu boleh diwakili oleh nisbah 3 : 4 : 5.
reben merah kepada reben kuning boleh ditulis sebagai The length, width and height of a cuboid are 3 cm, 4 cm
5 : 7.
The length of red ribbon to the length of yellow ribbon is gi and 5 cm. The relationship between the size of length, width
and height can be represented by the ratio 3 : 4 : 5.
an
5 cm to 7 cm. The comparison between the length of red
ribbon to the length of yellow ribbon can be written as 5 : 7.
l
Pe

1. Tulis setiap pasangan kuantiti yang berikut dalam bentuk  Sudut Info
a : b. Pastikan semua kuantiti dalam unit yang sama sebelum membuat
Write each of the following pairs of quantities in the form a : b. perbandingan dalam bentuk nisbah. Nisbah tidak mempunyai unit.
Make sure all quantities are in the same unit before making the
n

TP 1 (Buku Teks: m.s 76)

comparison in the form of ratio. Ratio has no unit.
ta

Contoh (i) 3 kg, 5 kg (ii) 10 km, 11 km

(a) 4 cm, 9 cm
bi

3:5 10 : 11
4:9
n er

(b) 1 saat, 1 minit (i) 2 hari, 1 minggu (ii) 9 cm, 40 mm

1 second, 1 minute 2 days, 1 week
Pe

9 cm : 40 mm
1 saat : 1 minit 2 hari : 1 minggu = 9 cm : (40 ÷ 10) cm
 1 second : 1 minute = 2 hari : (1 × 7) hari = 9 : 4
= 1 saat : (1 × 60) saat = 2 : 7
1 second : (1 × 60) seconds
= 1 : 60
Tukar kepada unit yang sama.
Convert to the same unit.

TP 1   Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah, kadar dan kadaran.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 50

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran  

2. Tulis setiap yang berikut dalam bentuk a : b : c. TP 1 (Buku Teks: m.s 76)
Write each of the following in the form a : b : c.

Contoh (i) 5 l, 9 l, 12 l (ii) 7 cm, 16 cm, 2 cm

(a) 4 kg, 18 kg, 9 kg
5 : 9 : 12 7 : 16 : 2

4 : 18 : 9

(b) 1 m, 25 cm, 14 cm (i) 1.2 cm, 8 mm, 7 mm 1

(ii) 1 minit, 1 jam, jam
4

.
hd
 1 m : 25 cm : 14 cm  1.2 cm : 8 mm : 7 mm 1
1 minute, 1 hour, hour
4
= (1 × 100) cm : 25 cm : 14 cm = (1.2 × 10) mm : 8 mm : 7 mm
=  100 : 25 : 14 = 12 : 8 : 7 1
1 min : 1 jam : jam

.B
4
1

= 1 min : 60 min : × 60 min
4 

dn
= 1 : 60 : 15

3. Tandakan () untuk pasangan nisbah yang setara dan tandakan () jika bukan. 

S
TP 2 (Buku Teks: m.s 77)
Mark () for the pairs of ratios which are equivalent and mark () if otherwise.

Contoh
(a) 2 : 3, 12 : 18  ü
(i) 5 : 1, 20 : 4  
gi ü (ii) 7 : 4, 14 : 16   
an
5 : 1 = 5 × 4 : 1 × 4 7 : 4 = 7 × 2 : 4 × 2
2 : 3 = 2 × 6 : 3 × 6 = 20 : 4 = 14 : 8
= 12 : 18 (tidak sama dengan 14 : 16)
l
Pe

(b) 4 : 5 : 10, 2 : 4 : 5   (i) 15 : 10 : 6, 5 : 4 : 2   (ii) 20 : 15 : 15, 4 : 3 : 3   

n

  ü
ta

2 : 4 : 5 = 2 × 2 : 4 × 2 : 5 × 2 5 : 4 : 2 = 5 × 3 : 4 × 3 : 2 × 3 4 : 3 : 3 = 4 × 5 : 3 × 5 : 3 × 5
= 4 : 8 : 10 = 15 : 12 : 6 = 20 : 15 : 15
(tidak sama dengan 4 : 5 : 10) (tidak sama dengan 15: 10 : 6)
bi

(not the same as 4 : 5 : 10)

er

2 8 2 6 9 18
(c) ,      (i) ,   (ii) ,  
n

ü 
3 24 5 15 7 16
2 2×4
Pe

= 2 2×3 9 9×2
3 3×4 = =
8 5 5×3 7 7×2
= 6 18
12 = =
8 15 14
tidak sama dengan 24 2
8 18
  not the same as 24 2 
tidak sama dengan
16 
TP 1   Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah, kadar dan kadaran.
TP 2   Mempamerkan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran.

51 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

4. Permudahkan setiap nisbah yang berikut.  TP 2
Simplify each of the following ratios.
(Buku Teks: m.s 78 – 79) Sudut Info
Pastikan semua kuantiti dalam unit yang sama sebelum
membuat perbandingan dalam bentuk nisbah.
Make sure all quantities are in the same unit before
making comparison in the form of ratio.

Contoh (i) 5 : 15 (ii) 10 : 4

(a) 4 : 6 5 15 10 4
FSTB bagi 4 dan 6
= : = :
4 6 ialah 2. 5 5 2 2
= : HCF of 4 and 6 is 2.
2 2 =1:3 =5:2

.
=2:3

hd
Dalam bentuk termudah
In the simplest form

.B
1 5 2 5 5 2
(b) : (i)
: (ii) :
4 6 3 9 6 9

dn
1 5 2 5 5 2
= × 12 : × 12 = × 9 : × 9 = × 18 : × 18
4 6 3 9 6 9
= 3 : 10 =6:5 = 15 : 4

S
GSTK bagi 4 dan 6
ialah 12.
LCM of 4 and 6 is 12.

gi
an
(c) 10 cm : 80 mm : 0.5 cm (i) 400 ml : 1.2 l : 0.8 l 1
(ii) 1 jam : 120 minit : jam
5
= 10 cm : (80 ÷ 10) cm : 0.5 cm = (400 ÷ 1 000) l : 1.2 l : 0.8 l 1
1 hour : 120 minutes : hour
= 10 : 8 : 0.5 = 0.4 : 1.2 : 0.8 5
l
= 100 : 80 : 5 = 4 : 12 : 8
Pe

120 1
100 80 5 4 12 8 = 1 jam : jam : jam
= :   : = : : 60 5
5 5 5 4 4 4
1
= 20 : 16 : 1 = 1 : 3 : 2 = 1 : 2 :
5
n

1
= 1 × 5 : 2 × 5 : × 5
5
ta

= 5 : 10 : 1
bi
er

S
t
r
a
t
ePT3 1
g
i
n

Tentukan tiga nisbah yang setara. Bulatkan jawapan anda. Permudahkan setiap nisbah yang diberikan dan
seterusnya mencari nisbah yang setara.
Determine the three equivalent ratios. Circle your answer.
Pe

Simplify each given ratio and hence find the

equivalent ratio.
Jawapan / Answer:
4 6 20 16 12 18
4:6= : = 2 : 3 20 : 16 = : = 5 : 4 12 : 18 = : = 2 : 3
2 2 4 4 6 6
20 24 1 1 1 1 1 1 1 1
20 : 24 = : = 5 : 6 : = × 6 : × 6 = 2 : 3 : = × 12 : × 12 = 3 : 2
4 4 3 2 3 2 4 6 4 6

TP 2   Mempamerkan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 52

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran  

4.2 Kadar

MESTI INGAT
1. Kadar menunjukkan dua kuantiti yang berbeza unit Harga jual tembikai ialah RM2.60 .
berhubung antara satu sama lain. 1 kg
Rates show two different quantities related to each other. RM2.60
The selling price of watermelon is .
1 kg
Misalnya / For example,

.
hd
5. Nyatakan (i) kadar dan (ii) dua kuantiti dan unit yang sepadan dalam Sudut Info

.B
setiap situasi yang berikut. Unit kuantiti dalam kadar adalah penting.
State (i) the rates and (ii) the two quantities with the corresponding units The quantity’s unit is important.
in each of the following situations. TP 1 (Buku Teks: m.s 82)

dn
Contoh (a) Puan Jamilah menggunakan 3 kg (b) Sebuah kereta bergerak 15 km
Encik Tan membeli 2.5 kg durian tepung untuk membuat 2 biji kek. dalam masa 30 minit.

S
dengan RM65. Puan Jamilah used 3 kg of flour to A car moved 15 km in 30 minutes.
Mr Tan bought 2.5 kg of durian for make 2 cakes.
(i) Kadar = 15 km

gi
RM65.
(i) Kadar = 3 kg 30 minit
(i) Kadar / Rate = RM65 2 biji
an
2.5 kg (ii) Jarak, km
(ii) Jisim, kg Masa, minit
(ii) Harga, RM / Price, RM Bilangan kek, biji
Jisim, kg / Mass, kg
l
Pe
n

6. Tukarkan unit kadar yang berikut kepada unit dalam kurungan.  (Buku Teks: m.s 82)
ta

TP 2
Convert the units of the following rates to the units shown in brackets.

(a) 90 km/j / km/h   [m/s] (b) RM38/kg   [sen/g]

bi

Contoh
108 km/j / km/h   [m/s]
= 90 km = RM38
1j 1 kg
er

= 108 km
= (90 1 000) m = (38 100) sen
1j/h × ×
(60 × 60) s (1 × 1 000) g
n

= (108 × 1 000) m
(60 × 60) s = 90 000 m = 3 800 sen
Pe

3 600 s 1 000 g
= 108 000 m = 25 m/s = 3.8 sen/g
3 600 s
= 30 m/s

TP 1   Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah, kadar dan kadaran.

TP 2   Mempamerkan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran.

53 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

4.3 Kadaran

MESTI INGAT

1. Kadaran ialah suatu hubungan yang menyatakan kesamaan antara dua nisbah atau dua kadar. Kadaran diungkapkan
dalam bentuk pecahan.
Proportion is a relationship that states the similarity between two ratios or two rates. Proportion is expressed in the form of fraction.

.
hd
7. Tulis satu kadaran bagi setiap situasi yang berikut.  TP 1   (Buku Teks: m.s 84 – 85)
Write a proportion of each of the following situations.

.B
Contoh (a) Siti menggunakan 5 m kain (b) Keluarga Lee membayar RM6.40
hitam untuk menjahit dua helai untuk penggunaan 8 m3 air
Puan Azlina membeli 5 biji oren

dn
seluar dan 15 m kain biru untuk pada bulan Januari. Pada bulan
dengan RM8 manakala Puan Sumathi
menjahit 6 helai seluar. Februari, bil air keluarga Lee
membeli 20 biji oren dengan RM32.
Puan Azlina bought 5 oranges for RM8
Siti used 5 m of black cloth for ialah RM5.60 untuk penggunaan
making two pairs of pants and 15 m 7 m3 air.

S
whereas Madam Sumathi bought 20
of blue cloth for making 6 pairs of Lee’s family paid RM6.40 for using
oranges for RM32.
pants. 8 m3 of water in the month of
RM8
5 biji/oranges
= RM32
20 biji /oranges 5 m = 15 m
2 helai
gi
6 helai
January. In February, the water bill
of Lee’s family is RM5.60 for using
7 m3 of water.
an
RM6.40 = RM5.60
8 m3 7 m3
l
Pe

8. Selesaikan setiap yang berikut.  TP 2 (Buku Teks: m.s 85)

Solve each of the following.
n

Contoh (a) Siti menggunakan 5   m kain (b) Keluarga Lee membayar RM6.40
untuk menjahit dua helai seluar. untuk penggunaan 8  m3 air
ta

Puan Azlina membeli 5 biji oren

Berapakah panjang kain yang pada Januari. Pada bulan Mac,
dengan RM8. Berapakah harga bagi
diperlukan untuk menjahit 9 helai keluarga Lee telah mengguna
6 biji oren?
bi

Puan Azlina bought 5 oranges for RM8. seluar? 15  m3 air. Berapakah bil air
What is the price for 6 oranges? Siti used 5 m of cloth for making two keluarga Lee pada bulan Mac?
pairs of pants. What is the length of Lee’s family paid RM6.40 for
er

the cloth needed for making 9 pairs using 8 m3 of water in the month
Harga sebiji oren = RM8 of pants? of January. In March, Lee’s family
Price for an orange
5
n

Kain untuk menjahit sehelai used 15 m3 of water. How much is the

= RM1.60 seluar water bill of Lee’s family in March?
Pe

Harga 6 biji oren = 6 × RM1.60 = 5 m = 2.5 m Kos bagi 1 m3 air = RM6.40

Price of 6 oranges 2 8
= RM9.60 Kain untuk menjahit 9 helai = RM0.80
seluar Bil air pada bulan Mac
= 9 × 2.5 m = 15 × RM0.80
= 22.5 m = RM12

TP 1   Mempamerkan pengetahuan asas tentang nisbah, kadar dan kadaran.

TP 2   Mempamerkan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 54

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran  

4.4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

9. Selesaikan setiap yang berikut.  TP 3 (Buku Teks: m.s 87)

Solve each of the following.

Contoh (a) p : q : r = 3 : 4 : 12. (b) p : q : r = 3 : 6 : 2.

p : q : r = 2 : 5 : 10.
(i)
p:q=3:4 (i)
p : q = 3 : 6
=1:2

.
(i) p : q = 2 : 5

hd
p:q:r
= 2 : 5 : 10
(ii)
p : r = 3 : 12 (ii)
p:r=3:2
(ii) p : r = 2 : 10 p:q:r
=1:4
=1:5 = 2 : 5 : 10

.B

(iii)
q : r = 4 : 12 (iii)
q : r = 6 : 2
(iii) q : r = 5 : 10 p:q:r
=1:3 =3:1
=1:2

dn
= 2 : 5 : 10

S
10. Cari nilai bagi p : q : r bagi setiap yang berikut.  TP 3 (Buku Teks: m.s 87)
Find the value of p : q : r of each of the following.

Contoh
gi
(i) p : q = 6 : 5 dan q : r = 5 : 4
p : q = 6 : 5 and q : r = 5 : 4
(ii) p : q = 8 : 3 dan p : r = 8 : 5
p : q = 8 : 3 and p : r = 8 : 5
an
(a) p : q = 2 : 3 dan q : r = 3 : 7.
p : q = 2 : 3 and q : r = 3 : 7.
p:q =6:5 Nilai q p:q =8:3 Nilai p
adalah adalah
 q : r =  5 : 4 p  : r = 8  : 5
l
p : q = 2 : 3 Nilai q adalah sama. sama.
Pe

sama. p:q:r=6:5:4 p:q:r=8:3:5

q : r = 3 : 7 Same values
p : q : r = 2 : 3 : 7 of q.
n
ta
bi

(b) p : q = 1 : 4 dan q : r = 6 : 5 (i) p : q = 3 : 4 dan q : r = 2 : 1 (ii) p : q = 1 : 6 dan q : r = 4 : 3

p : q = 1 : 4 and q : r = 6 : 5 p : q = 3 : 4 and q : r = 2 : 1 p : q = 1 : 6 and q : r = 4 : 3
er

Nilai q adalah
p : q = 1 : 4 tidak sama. p : q   = 3 : 4 Nilai q adalah p : q  = 1 : 6 Nilai q adalah
n

q : r = 6 : 5  q : r = 2:1 q:r=  4 : 3
Different tidak sama. tidak sama.
values of q.
Pe

Menyamakan nilai q: Menyamakan nilai q: Menyamakan nilai q:

Equate the values of q: p:q   = 3 : 4 p : q  = 1 × 2 : 6 × 2 = 2 : 12
p:q =  1 × 3 : 4 × 3 = 3 : 12 q:r=2×2:1×2=   4 : 2  q : r = 4 × 3 : 3 × 3 =  12 : 9
q:r=6×2:5×2=  12 : 10 p:q:r   = 3 :  4 : 2 p : q : r = 2 : 12 : 9
p:q:r  = 3 : 12 : 10

TP 3   Mengaplikasikan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran untuk melaksanakan tugasan yang mudah.

55 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

11. Selesaikan setiap yang berikut. (Buku Teks: m.s 88 – 91)

Solve each of the following.

Contoh
Nisbah jisim tepung dan gula yang digunakan untuk membuat sejenis kek ialah 2 : 3. Jika Puan Maniam
menggunakan 500 g tepung untuk membuat kek itu, hitung jisim gula, dalam g, yang digunakannya.
The ratio of the mass of flour to the mass of sugar used for making a type of cake is 2 : 3. If Puan Maniam used 500 g of flour
for making the cake, calculate the mass, in g, of sugar she used. TP 4

Jisim tepung : jisim gula / Mass of flour : mass of sugar = 2 : 3

.
hd
3
=1:
2 Jisim tepung diberikan
Mass of flour is given

3 ×

.B
Jisim gula yang digunakan / Mass of sugar used = 500 = 750 g
2

(a) Akmal, Ben dan Chan berkongsi sebilangan guli (b) Nisbah wang simpanan Daniel kepada Elin ialah

dn
dalam nisbah 2 : 4 : 5. Jika Ben mendapat 180 biji 2 : 3 dan nisbah wang simpanan Elin kepada Farah
guli, hitung jumlah bilangan guli yang dipunyai ialah 6 : 5. Jika wang simpanan Farah ialah RM150,
Akmal dan Chan. hitung wang simpanan Daniel.

S
Akmal, Ben and Chan share a number of marbles in the The ratio of savings of Daniel to Elin is 2 : 3 and the ratio
ratio of 2 : 4 : 5. If Ben has 180 marbles, calculate the of savings of Elin to Farah is 6 : 5. If Farah’s savings is
total number of marbles owned by Akmal and Chan.
TP 4gi
RM150, calculate Daniel’ savings.  TP 5

Katakan wang simpanan Daniel, Elin dan Farah

an
Guli Akmal : Guli Ben : Guli Chan = 2 : 4 : 5 diwakili oleh d, e dan f.
2 5 d : e =  2  :   3
= :1:
4 4  e : f =     6 : 5
l
Pe

Jumlah bilangan guli Akmal dan Chan d : e =  4  :   6 d:e=2×2:3×2

Maka, d : e : f =  4  :   6 : 5
=  24 + 54  × 180 Bilangan guli
Ben diberikan
4 6
= : :1
= 315 5 5
n

4
Wang simpanan Daniel = × 150 = RM120
ta

(c) Untuk menyediakan minuman oren, nisbah isi padu kordial oren dan air ialah 2 : 5. Hazura menyediakan
bi

1 400 cm3 minuman oren mengikut nisbah itu. Dia kemudian menambah 120 cm3 ais ke dalam minuman oren.
Hitung nisbah baru isi padu kordial oren dan air setelah ais itu melebur.
er

To prepare orange drink, the ratio of the volumes of orange cordial and water is 2 : 5. Hazura prepared 1 400 cm3 of
orange drink followed the ratio. She then added 120 cm3 of ice to the orange drink. Calculate the new ratio of the volumes
of orange cordial and water after the ice has melted.  TP 6
n

KBAT Menganalisis
Pe

Kordial oren : Air = 2 : 5 Isi padu air yang digunakan = 1 400 – 400
2
Isi padu kordial oren yang digunakan = × 1 400 = 1 000 cm3
7
= 400 cm3 Nisbah baru kordial oren : Air = 400 : 1 000 + 120
=1:3

TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah, kadar dan kadaran dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah.
TP 5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah, kadar dan kadaran dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks.
TP 6 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah, kadar dan kadaran dalam konteks penyelesaian masalah bukan rutin.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 56
  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran  

Perkaitan antara Nisbah, Kadar dan Kadaran dengan Peratusan,

4.5 Pecahan dan Perpuluhan

12. Selesaikan setiap yang berikut. TP 3

Solve each of the following.

Contoh (i) Nisbah bilangan buku rujukan kepada bilangan buku

(a) Nisbah bilangan murid sekolah rendah kepada cerita di dalam sebuah rak buku ialah 2 : 3. Cari
bilangan murid sekolah menengah di dalam sebuah peratusan buku rujukan di dalam rak itu.

.
The ratio of the number of reference books to the number of

hd
bas sekolah ialah 7 : 3. Cari peratusan murid
storybooks on a bookshelf is 2 : 3. Find the percentage of
sekolah menengah di dalam bas itu.  the reference books on the shelf.
The ratio of the number of primary school students to the
number of secondary school students in a bus is 7 : 3.

.B
Find the percentage of the secondary school students in Nisbah bilangan buku rujukan kepada jumlah buku
the bus. =2:2+3
=2:5

dn
Nisbah bilangan murid sekolah menengah kepada
jumlah murid 2 2 × 20
The ratio of the number of secondary students to the total
=
5 5 × 20
number of students 40

S
= 3 : 7 + 3 = 3 : 10 =
100


3
=
3 × 10
10 10 × 10
30 gi
Maka, peratusan buku rujukan di dalam rak ialah
40%.
an
=
100
Maka, peratusan murid sekolah menengah di dalam
bas ialah 30%.
l
Pe

Therefore, the percentage of the secondary students in

the bus is 30%.

(b) 15% daripada jumlah pendapatan bulanan Kumutha (i) 25% daripada jumlah pendapatan bulanan keluarga
n

adalah untuk membayar sewa rumah. Cari nisbah Lai adalah untuk membayar ansuran rumah. Cari
wang yang digunakan untuk membayar sewa rumah nisbah wang yang digunakan untuk membayar
ta

kepada jumlah pendapatan bulanan. ansuran rumah kepada jumlah pendapatan bulanan. 
15% of the Kumutha’s monthly salary is for paying the 25% of the total monthly income of Lai’s family is for
paying house instalment. Find the ratio of the income used
bi

house rent. Find the ratio of the money used to pay the
house rent to the total monthly salary. to pay the house instalment to the total monthly income.
er

Peratusan wang yang digunakan untuk membayar Peratusan wang yang digunakan untuk membayar
sewa rumah ansuran rumah = 25%
Percentage of money used to pay the house rent 25
n

=
15 100
= 15% =
100
Pe

Nisbah wang yang digunakan untuk membayar

Nisbah wang yang digunakan untuk membayar ansuran rumah kepada jumlah pendapatan bulanan
sewa rumah kepada jumlah pendapatan bulanan = 25 : 100
Ratio of the money used to pay the house rent to the total =1:4
monthly salary
= 15 : 100
= 3 : 20

TP 3   Mengaplikasikan kefahaman tentang nisbah, kadar dan kadaran untuk melaksanakan tugasan yang mudah.

57 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

13. Selesaikan setiap yang berikut. (Buku Teks: m.s 95 – 98)

Solve each of the following.

Contoh (a) Minuman oren disediakan dengan mencampurkan

250 ml kordial oren dengan 750 ml air.
Untuk membuat sejenis kek, 250 g tepung digaul dengan Orange drink is prepared by mixing 250 ml of orange
200 g mentega. cordial with 750 ml of water.
To make a type of cake, 250 g of flour is mixed with 200 g of (i) Nyatakan nisbah isi padu kordial oren kepada
butter. isi padu minuman oren yang disediakan dalam
(i) Nyatakan nisbah jisim tepung kepada jisim mentega peratusan.
dalam peratusan.

.
State the ratio of the volume of orange cordial to the

hd
State the ratio of the mass of flour to the mass of butter in volume of orange drink in percentage.
percentage. (ii) Hitung isi padu, dalam ml, kordial oren yang
(ii) Seterusnya, hitung jisim tepung yang diperlukan diperlukan untuk menyediakan 3 000 ml
oleh Puan Hasnah jika dia menggunakan 150 g

.B
minuman oren.
mentega untuk membuat kek itu. Calculate the volume, in ml, of orange cordial needed
Hence, calculate the mass of flour needed by Puan Hasnah to prepare 3 000 ml of orange drink. TP 4

dn
if she used 150 g of butter to make the cake. TP 4

(i) Jisim tepung : jisim mentega (i) Isi padu kordial oren : Isi padu minuman oren
Mass of flour : mass of butter
= 250 : 250 + 750
= 250 : 1 000

S
= 250 : 200
= 125 : 100 Dibahagi dengan 2. = 25 : 100
Divided by 2. = 25%
= 125 = 125%
100 gi (ii) Isi padu kordial oren yang diperlukan
an
(ii) Jisim tepung yang diperlukan = 25% × 3 000

= 25 × 3 000
Mass of flour needed
= 125% × 150 100
l

= 125 × 150 = 187.5 g = 750 ml

Pe

100
n

(b) Sebuah kotak mengandungi 72 biji guli. Antara guli itu, 12 biji ialah guli kuning.
A box contains 72 marbles. Of which, 12 of them are yellow marbles.
ta

(i) Nyatakan nisbah bilangan guli kuning kepada bilangan guli yang bukan berwarna kuning dalam peratusan.
State the ratio of the number of yellow marbles to the number of non-yellow marbles in percentage.
bi

(ii) 10 biji guli merah dan n biji guli kuning dimasukkan ke dalam kotak itu. Hitung nilai n supaya peratusan
bilangan guli kuning di dalam kotak adalah dikekalkan.
10 red marbles and n yellow marbles are put into the box. Calculate the value of n so that the percentage of the number
er

of yellow marbles in the box is maintained. TP 5

n

(i) Bilangan guli kuning : Bilangan guli bukan berwarna kuning (ii) n = 20% × 10
= 12 : 72 – 12
= 20 × 10 = 2
Pe

= 12 : 60 100
= 1 = 20%
5

TP 4 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah, kadar dan kadaran dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang mudah.
TP 5 Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang nisbah, kadar dan kadaran dalam konteks penyelesaian masalah rutin yang kompleks.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 58

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran  

Bahagian A / Section A
Adrian membeli 300 g biskut coklat dengan harga
1. Jika p : q = 1 : 4 dan q : r = 4 : 3, cari nisbah p : q : r. RM11.90.
If p : q = 1 : 4 and q : r = 4 : 3, find the ratio p : q : r. Adrian bought 300 g of chocolate biscuits for RM11.90.

A 1 : 4 : 4 C 1 : 4 : 3
B 4 : 4 : 3 D 3 : 4 : 3 Kadar Dua kuantiti dan unit ukuran

.
Rates Two quantities and measurement unit

hd
2. Diberi bahawa x : y : z = 6 : 9 : 5 dan x + y + z = 60.
Cari nilai y + z. RM11.90 Jumlah harga (RM) dan jisim (kg)
A
Given that x : y : z = 6 : 9 : 5 and x + y + z = 60. Find the 300 kg Total price (RM) and mass (kg)
value of y + z. RM11.90 Jumlah harga (RM) dan jisim (g)

.B
A 14 C 38 B
300 g Total price (RM) and mass (g)
B 20 D 42
119 sen Jumlah harga (sen) dan isi padu (l)
C

dn
3. Nisbah bilangan murid lelaki kepada bilangan murid 300 l Total price (sen) and volume (l)
perempuan dalam sebuah kelas ialah 4 : 3. Jika 119 g Jisim (g) dan jarak (cm)
bilangan murid perempuan ialah 15 orang, cari beza D
300 cm Mass (g) and distance (cm)

S
bilangan murid lelaki dan bilangan perempuan.
The ratio of the number of boys to the number of girls in a Bahagian B / Section B

gi
class is 4 : 3. If the number of girls is 15, find the difference
between the number of boys and girls. 1. (a) Isi tempat kosong untuk melengkapkan nisbah
A 3 C 5 bagi setiap kuantiti yang berikut.
an
B 4 D 6 Fill in the blanks to complete the ratio of each of the
following quantities.
4. Bilangan bola merah, bola kuning dan bola hijau yang [2 markah / 2 marks]
l
terdapat di dalam sebuah bakul adalah dalam nisbah Jawapan / Answer:
Pe

7 : 9 : 12. Hitung jumlah bilangan bola kesemuanya (i) 2 biji guli kepada 5 biji guli kepada 7 biji
jika bilangan bola hijau adalah lebih 15 biji daripada guli.
bilangan bola merah. 2 marbles to 5 marbles to 7 marbles.
n

The number of red balls, yellow balls and green balls in a

basket is in the ratio of 7 : 9 : 12. Calculate the total number 2:5: 7
ta

of balls if the green ball is 15 more than the number of red

balls. (ii) 6 bulan kepada 8 bulan kepada 2 tahun.
A 84 C 106 6 months to 8 months to 2 years.
bi

B 92 D 120 3 : 4 : 12
5. Di dalam sebuah perpustakaan, bilangan kamus bagi
er

(b) Nyatakan sama ada pasangan kuantiti yang berikut

Bahasa Cina adalah 40% daripada jumlah bilangan berkadaran atau tidak.
kamus yang terdapat di dalam perpustakaan itu. Cari State whether the following pairs of quantities are
n

nisbah bilangan kamus Bahasa Cina kepada jumlah proportion or not.

kamus yang ada di dalam perpustakaan itu. [2 markah / 2 marks]
Pe

In a library, the number of Chinese dictionaries is 40% of the Jawapan / Answer:

total number of dictionaries in the library. Find the ratio of
the Chinese dictionaries to the total dictionaries in the library. (i) 1 : 4 dan / and 4 : 16 4 : 16 = 4 ÷ 4 : 16 ÷ 4
=1:4
A 2 : 3 C 3 : 7
Ya Tidak
B 2 : 5 D 5 : 7 Yes No

6. Nyatakan kadar dan unit ukuran bagi dua kuantiti (ii) 5 kg : 9 kg dan / and 10 kg : 16 kg
yang terlibat dalam situasi yang berikut.

Ya Tidak
State the rate and measurement unit of two quantities 10 : 16
Yes No = 10 ÷ 2 : 16 ÷ 2
involving in the following situation.
=5:8

59 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

  Matematik  Tingkatan 1  Bab 4 Nisbah, Kadar dan Kadaran

2. (a) Lengkapkan setiap yang berikut supaya menjadi Jawapan / Answer:

nisbah setara yang betul. Satu bahagian nisbah
Complete each of the following such that it became = 750 ÷ (5 + 9 + 11)
correct equivalent ratio. = 30 orang
[2 markah / 2 marks] Bilangan pengunjung restoran K
Jawapan / Answer: = 5 × 30
(i) m : n = 2 : 5 dan / and n : p = 5 : 7 = 150 orang
m : n : p = 2 : 5 : Bilangan pengunjung restoran L
7
= 9 × 30
(ii)
p : q = 5 : 3 dan / and q : r = 4 : 1 = 270 orang

.
hd
Bilangan pengunjung restoran M
p : q : r = 20 : 12 :3 = 11 × 30
(b) Cari nilai x. = 330 orang

.B
Find the value of x.
[2 markah / 2 marks] (c) Jadual di bawah menunjukkan kadar harga bagi
Jawapan / Answer: bot yang disewa oleh Danish dan Selvam di dua
buah agensi berbeza di taman tasik rekreasi.

dn
(i) x : 38 = 13 : 19 x= 26 The table below shows the price rate of boat rents by
Danish and Selvam from two differerent agencies at a
x : 9
(ii) x= recreational lake park.
3

S
5 15
Danish Selvam
Bahagian C / Section C
1. (a) Rajah di bawah menunjukkan sebuah segi tiga
bersudut tegak.
gi RM12 untuk 15 minit
RM12 for 15 minutes
RM18 untuk 12 minit
RM18 for 12 minutes
an
Sewa selama 1 jam Sewa selama 1 1 jam
The diagram below shows a right-angled triangle. Danish rents for 1 hour 2
1
P Selvam rents for 1 hours
2
l
Pe

15 cm
9 cm Wang saku / Pocket Wang saku / Pocket
money: money:
RM200 RM270
Q 12 cm R
Hitung peratusan penggunaan wang saku masing-
n

Tandakan () bagi nisbah yang betul.

Tick () for the correct ratio. masing untuk sewaan bot bagi Danish dan Selvam.
ta

Calculate the percentage of pocket money spent for boat

Jawapan / Answer: rentals of Danish and Selvam respectively.
(i)  PQ : QR [1 markah / 1 mark] [4 markah / 4 marks]
bi

9 : 15 3:4 ü 4:3 Jawapan / Answer:

Jumlah harga bayaran bot Danish
er

(ii)  QR : PR : PQ [1 markah / 1 mark] = RM12 × [(1 × 60) minit ÷ 15 minit]

3:4:5 5:3:4 4:5:3 ü = RM48
n

Peratusan wang saku yang diguna oleh Danish

(b) Bilangan pelanggan yang mengunjung ke tiga RM48
= × 100%
Pe

buah restoran, K, L dan M, adalah dalam nisbah RM200

5 : 9 : 11. Jumlah pelanggan yang mengunjung ke
= 24%
tiga buah restoran itu ialah 750 orang. Hitung dan
nyatakan bilangan pelanggan yang mengunjungi Jumlah harga bayaran bot Selvam
setiap restoran itu. 1
The number of customers who visited three restaurants,
 
= RM18 × 1 × 60 minit ÷ 12 minit
2 
K, L and M, are in the ratio of 5 : 9 : 11. The total = RM135
of customers who visited the three restaurants is 750. Peratusan wang saku yang diguna oleh Selvam
Calculate and state the number of customers who visited RM135
in each restaurants. = × 100%
RM270
[4 markah / 4 marks] = 50%
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 60
Bahagian A 5. B
1. C Kadar bilangan kamus Bahasa Cina kepada jumlah
p : q = 1 : 4 kamus
q : r = 4 : 3 40
=
p : q : r = 1 : 4 : 3 100

.
hd
2. D Maka nisbah bilangan kamus Bahasa Cina kepada
x:y:z=6:9:5 jumlah kamus
= 40 : 100
Diberi x + y + z = 60

.B
= 2 : 5
Hasil tambah nisbah
6 + 9 + 5 = 20 6. B

dn
Maka 1 bahagian nisbah RM11.90 Jumlah harga
Kadar =
60 ÷ 20 = 3 300 kg Jumlah harga

∴ y + z = (9 + 5) × 3

S
= 14 × 3 Bahagian B
= 42 1. (a) (ii) 6 bulan kepada 8 bulan kepada 2 tahun
3. C
Satu bahagian nisbah murid perempuan gi


= 6 : 8 : 2 × 12
= 6 : 8 : 24
an
= 15 ÷ 3 = 3 : 4 : 12
= 5 2. (a) (ii) p : q = 5 : 3
q : r = 4 : 1
l
Beza nisbah antara murid lelaki dan perempuan
Pe

= 4 – 3 Menyamakan nilai q
= 1 p : q = 5 × 4 : 3 × 4 = 20 : 12
Maka, beza bilangan antara murid lelaki dan q : r = 4 × 3 : 1 × 3 = 12 : 3
p : q : r = 20 : 12 : 3
n

perempuan
= 1 × 5 (b) (i) 13 : 19 = 13 × 2 : 19 : 2
ta

= 5 = 26 : 38
4. A 9 9÷3
bi

Beza nisbah antara bola hijau dan merah (ii) =

15 15 ÷ 3
= 12 – 7 3
er

= 5 =
5
Satu bahagian nisbah bagi beza bilangan antara bola
n

hijau dan merah

= 15 ÷ 5
Pe

= 3
Jumlah bilangan bola
= (7 + 9 + 12) × 3
= 28 × 3
= 84

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.