a a

No. 7 - JULI 1931

Lidmaatschap van de Hnlp v e r e e n l g i n g „Het Penningske" minstens 1 cent per week
(Vermindering bij Getallen).

HET PENNINGSKE.
Maandblaadje, uitgaande van de samenwerkende Zendings-Vereenigingen

Dorpstempel in Tabosa, Halmahera.

Tijding uit Duma.

De volgende aardige schetsjes werden
ons door zendeling Boger uit Duma-Galela
op Halmahera toegezonden voor het Pen­
ningske, in het vermoeden, dat onze lezers
er evenveel prijs op stellen als wij zeiven
dit doen. Wij laten ze hier volgen:
„Het is in Duma gewoonte, iedere maand
op volle maanavond een vergadering te
houden, genoemd „Volle maansamenkomst."
Daar mag iedereen een geschiedenis vertel­
len met een korte toepassing. Tusschenin
zingt het jeugdkoor, ook laat ik af en toe de
gramofoon draaien. Van de zijde der man­
nen wordt er flink gebruik van gemaakt, de
vrouwen luisteren maar. Deze instelling
werd al door de oude zendelingen gemaakt,
want de Galelareezen zijn erg feestlievend.
Zoo doende hebben ze niet slechts de
heidensche feesten afgekeurd, maar ook iets
beters ervoor gegeven. Zie hier een verhaal
typisch en echt, dat met groote hilariteit
werd aangehoord:

• n
D
Een half mer.sch.
Er was eens een vrouw aan het s.ago-
drogen. Deed ze het mandje naar buiten,
begon het te regenen, deed ze het naar bin­
nen, scheen lekker het zonnetje. Gauw weer
naar buiten! maar nu regende het alweer!
Toen het haar verschillende keercn zoo ge­
gaan was, maakte ze zich boos over den
regen en zeide: „Pado! dat je melaatsch
wordt!"
Maar toen ze over een poosje een kindje
kreeg, wie beschrijft haar schrik? Het kind
had maar een half gezicht en een half
lichaam. Niemand wilde het aankijken, zij
zelf niet. Met weerzin heeft ze het gevoed
^ en groot gebracht. Het halve jongetje werd
veel geplaagd en altijd teruggezet. Vooral
zijn oudste broeder spotte met hem wegens
zijn misgedaante. Daarom besloot hij op een
dag zijn andere helft te gaan zoeken. Met
behulp van een stok strompelde hij het bosch
in en kwam na enkele dagen bij een man,
die op een grooten steen knielde en bad,
zich buigende zooals de Mohamedanen
doen. Hij wachtte tot de man klaar was.
Toen zeide die: „Halfheid, wat zoek ie?"
„Ik zoek mijn andere helft, kun je mij zeg­
gen, waar ik die vinden kan?" „Ja, ga maar
verder dit dal in, daar zal je iemand vinden,
die j'e den weg toont." Hij ging verder op
zijn eene been en kwam met veel moeite
bij een goudgraver. Deze had geen tijdvoor
hem en zeide: „Ga maar verder, je zult
daar iemand vinden," en werkelijk vond hij
ver in de bergen een oud man, die aan twee
kleine vijvers met wellen woonde. Die vroeg
hem weer: „Halfheid, wat zoek je?" „Ik
zoek mijn andere helft, heer, want mijn
oudere broer bespot mii altijd en ik heb geen
leven thuis." Omdat het tijd was om te
baden, vroeg hem de oude man: „Waar wil
je baden hier of daar?" De eene vijver had
troebel water en de andere zóó helder, dat
men tot op den bodem kon zien. De jongen
zeide: „Het troebele water is goed voor
mij", ging in het water en zwom. Toen
voelde hij op eens zijn andere lichaamshelft
groeien en toen hij er uit kwam, was hij
volmaakt. Zijn dankbaarheid jegens den
ouden man was groot, en zonder moeite ging
hij naar huis terug.
Toen zijn oudere broeder zag, dat de jon­
gere geen halfheid meer was, maar mooier
dan hijzelf, werd hij afgunstig en maakte
zich ook op den weg naar de vijvers om
a •
— 2 —
mooier te worden. Hij kwam bij den bidden-
den man en die vroeg: „Wat zoek je." „Ik
wil mooier worden dan mijn broeder, zeg
mij, waar moet ik naar toe?" De kluizenaar
ontraadde het hem ten zeerste, maar de jon­
gen luisterde niet, trok verder en kwam bij
den goudgraver, die ook voor hem geen
tijd had en hem dadelijk verder stuurde. De
oude was erg verbaasd, toen hij hoorde, dat
hij mooier wilde worden dan zijn jongeren
broer en zeide: „Denk er om, je hebt twee
voeten, twee oogen, twee ooren en twee
handen, je bent volmaakt." Toch wilde de
jongen mooier worden. Toen liet hem de
oude kiezen, waar hij wenschte te baden. Hij
koos het schoone water, plukte een wei-
ruikende bloem, stapte erin de bloem op
zijn rug houdende. Maar ineens voelde hij,
dat hij geen bloem meer in de hand had,
maar een staart, en toen hij uit het water
kwam, had hij vier voeten en zeide blaf,
blaf! hij was een hond geworden. Toen hij
thuis kwam, ging hij op zijn slaapplaats
liggen en at uit zijn bord. Zijne ouders ver­
baasden zich zeer en zeiden: „Wij hebben
nooit een hond gehad en deze is ook anders
dan gewone honden, het is zeker onze oud­
ste zoon, een ongeluk heeft hem getrof­
fen!"
Toepassing: Wij hebben maar een half
gezicht, een halve gedaante, de andere,
mooiere moeten wij zoeken. Zij wordt ons
geschonken door God in den hl. doop en
door Jezus Christus worden wij volmaakt,
want wij krijgen de andere helft, die wij
door den zondeval verloren hebben."
* * *
„Wij zijn op Halmahera nog niet zoo ver,
dat wij dorpen voor melaatschen hebben,
met mooie huizen, zwavelbaden, enz. zoo­
als op Java en Sumatra. En toch zijn er in
ieder dorp van deze arme stumpers. Duma
heeft er drie, 2 mannen en 1 vrouw. Ook te
Dokolamo is een melaatsche christenjon­
gen. Zij wonen in de tuinen een halfuurtje
van het dorp af. De verzorging door hun
familieleden laat veel te wenschen over. De
grootste moeilijkheid is in het water ge­
legen, omdat het meer ver verwijderd is,
als het IaTlg niet regent en ze vergeten wor­
den, verkeeren zij in nood.
Toen ik hun eens een bezoek bracht,
moest ik eerst 20 min. door het heete riet­
gras loopen. Het was snikheet, eindelijk

kwam ik aan een soort omheining en zag
een armzalig tuintje met circa 3 klapper-
boomen, net een eiland in het rondom gol­
vende rietgras. Hier en daar aan de boomen
palmbladeren gebonden om het regenwater
op te vangen en het te doen afdruipen in
een blik of flesch. Toen ik naderbij kwam,
zag ik een veldhut, gewoon ontzettend: het
dak lekte, rondom als bewanding oude atap-
palmbladeren, die als dakbedekking niet
meer deugden! Dat was het huis van Klara,
de zuster van den ouderling. Zij is melaatsch
en daardoor bovendien blind. Dus zoo op
z'n Alfoers liet hij zijn zuster wonen! Het
was wel noodig, dat de zendeling ook eens
naar deze ongelukkige ging kijken. Toen
zij stemmen hoorde, kwam zij schamel ge­
kleed naar buiten. „Wie is er?" „De toean",
zeide mijn jongen. „En wie zijt gij?" „Hes-
kieli, de zoon van Salamakije", was het ant­
woord. Eventjes ging zij de hut binnen om
zich te kleeden en ons mannen fatsoenlijk
te ontvangen. „Maar toean, kom je door
den heeten alang-alang loopen om ons te
groeten, neen toch!" Ik was verbaasd, want
ik zag een stil gelaat, alleen met oogen
zonder leven. Op al mijn vragen geen klacht,
integendeel. Ja, 's morgens als de zon op­
gaat, kan ik wel een kleia, klein schemertje
zien, en de toean moet vooral niet denken,
dat ik ongelukkig ben of met God aan het
twisten over mijn lot. Neen, ik ben stil en
wacht op mijn heil, op den Heer. Toen
kwam er een schijn van vreugde op haar
gelaat: sinds de Njonja ons zoo bezoekt en
ons helpt hebben wij het goed, en zij was
lang niet uitgepraat over de Njonja, die haar
een deken had gegeven en met de schoolkin­
deren kwam en met den jongen goeroe, dat
ze gezongen en gebeden hebben en het fluit-
orkest voor haar speelde. Toen ik wegging
bedankte zij hartelijk voor mijn bezoek.
Eventjes 3 min. verder woont Valentin
Ipol, vader van een onzer evangelisten, een
stille, vriendelijke man, die dankbaar is, dat
hij nog iederen dag kan werken en niemand
tot last is met zijn ziekte.
Diep ontroerd ging ik daar van daan,
verbaasd over hun dankbaarheid, over hun
berusting en vooral over hun geloof. Nog
klinkt het me in de ooren wat de blinde
vrouw zeide: ik wacht op den Heer en op
Zijn heil.
Verleden jaar mocht zij Zijn hulp en bij­
stand bijzonder ondervinden. Het is een erg
leelijke gewoonte van de Galelareezen het
•
rietgras af te branden als het droog is. In
een geweldige oplaaiing holt dan het vuur
voor den wind voort over de uren verre
vlakte. Omdat de blinde vrouw haar tuin­
werk blind moet doen en dus ook droog gras
bij haar hutje stond, kwam het vuur op 2
meter van haar huis. Zij kon niets doen
dan schreien. Maar toen draaide de wind,
zij bleef gespaard. Met dankbaarheid heeft
zij aan mijn vrouw verteld, dat de Heer
haar zoo bewaard heeft.
In veel dingen zijn vrouwen praktischer
dan mannen, ook in zielezorg. Mijn vrouw
verzamelt 2 a drie keer in 't jaar de school­
jeugd op een Zondagmiddag, pakt dan eeni-
ge stukjes zeep, lucifersdoosjes, flesschen
thee, drooge vischjes, enz. bij elkaar, ook
medicijnen (zij worden met chaulmogra-olie
behandeld) en dan trekken zij onder fluit­
spel naar de melaatschen om ze te verblij­
den. Ook op Kerstfeest was zij weer daar
en het was een echt feest met gezang, ge­
bed en toespraak van den jongen goeroe.
Toen mijn vrouw blinde Klara vroeg, wat
zij zich voor het Kerstfeest wenschte, zeide
deze: „Een nieuw petroleumblik om water
te verzamelen, want het oude is roestig."
O, heilige bescheidenheid, nog ben je te
vindèn op deze aarde! De melaatsche vader,
Tamora, vroeger ouderling, staat in hetzelf­
de geloof en wenschte zich een Bijbelscne
geschiedenis.
Voor velen, die in ditep leed en verdruk­
king verkeeren kan dit een troost zijn, dat
hier menschen wonen, die ofschoon zwaar
getroffen door ziekte en nood, hun lot in
stilte dragen en met innig geloof. En aan
den anderen kant zou ik de vele ontevrede­
nen eens willen meenemen naar dit tuintje,
daar in het rietgras-eiland, zij zouden mis­
schien stiller en bescheidener worden en
meer op den Heer wachten en op Zijn heil!"
Tijding uit Galela.
„Tegen het einde van het jaar, als het
reizen is afgeloopen, begint het werk hier
om het meer. Een heel belangrijk stuk van
onzen arbeid is de catechisatie der doopelin-
gen en nieuwe lidmaten, anders zou een ge­
meente geen gevestigd karakter krijgen,
niet zelf kunnen oordeelen en zou geen leven
hebben. Het is daarom van groot belang,
dat de zendeling daar een bijzonder oog
op houdt. In den regel gaan de nieuwelin­
gen minstens een jaar op catechisatie, maar
 in nieuwe dorpen wachten wij 2-3 jaar tot
wij doopen om overtuigde Christenen te
hebben, die los zijn van het oude heiden­
dom. Erg geregeld komen zij niet op de
catechisatie, want regel en orde houden de
Halmahereezen niet. Zijn zij dan eindelijk
zoo ver, dan zet ik dag en uur vast om
examen te houden. Dat weten zij en het is
een aansporing voor hen. Met de ouden
van dagen wordt rekening gehouden, want
vaak kunnen zij niet meer veel leeren. Ook
zijn de vrouwen in 't algemeen minder gees­
telijk ontwikkeld dan de mannen. Dat ver­
baast mij niet, want de vrouwen gingen
nooit op school, werden meestal jong uit­
gehuwelijkt, d.w.z. aan den liefhebber zoo
duur mogelijk afgestaan. Het meisje heeft
geen eigen wil, moet maar volgen naar hei-
densche gewoonte. Dat is nu bij de Chris­
tenen anders geworden, daar zijn meisjes
bij, die al gingen zij niet op school, een
goede opvattingsgave hebben en ook bij een
huwelijk haar eigen keuze treffen. Leeren
moeten ze alles door voorzeggen en na­
spreken, omdat ze niet lezen kunnen.
Bij een dergelijk examen zou menigeen
het geduld verliezen, want de Galelavrou-
wen zijn erg schuw en verlegen. Zij zien er
niets in den goeroe 3-5 minuten te laten
wachten op een vraag, tot ze eindelijk ver­
legen en onhoorbaar antwoord geven. Vroe­
ger heb ik zelf gevraagd, maar daarmede
ben ik spoedig opgehouden. Toen ik in To-
belo-Wari eens examineerde, werd een man
zoo bang en in de war, dat hij de meest
onmogelijke antwoorden gaf, en zelfs niet
eens wist, hoe Jezus stierf. Sindsdien be­
paal ik mij tot den goeroe te zeggen: „Nu
vraag je over den zondeval, nu over de
zaligsprekingen, nu over den dood van den
Heiland, nu over de getuigen der opstan­
ding, enz., enz.
Hun kennis is meestal gering, vooral bij
de doopelingen, ze vergeten zoo gauw weer.
Zoo gebeurde het onlangs te Igoboela, dat
de goeroe zich alle moeite gaf aan de vrou­
wen den zondeval af te vragen, maar het
vlotte niet. Men zou denken, dat de vrou­
wen nu heusch zouden weten, welke straf
Eva kreeg om haar ongehoorzaamheid.
Maar zij wisten het niet meer, de mannen
daarentegen wel. Daar tegenover staat, dat
de vrouwen te Seki-Togawa goed geleerd
hadden en die van Mamoeja uitstekend.
Als de doopdag nadert is er heel wat be­
drijvigheid in het dorp, want ze maken na­
• -0
— 4 -
tuurlijk ook een doopfeestje, met rijst,
groenten, visch, koekjes en thee. Den hl.
doop zelf moet men dadelijk na begin van
de godsdienstoefening bedienen, want de
kleintjes zijn soms rumoerig en volgt de
toespraak achterna, dan kunnen de vrou­
wen met de schreeuwertjes vertrekken. Bij
sommige kinderen wordt het letterlijk ver­
vuld: dat de Heer het Zijn beminden in
den slaap geeft, vreedzaam slapende ont­
vangen zij den hl. doop. Anderen zijn bang
voor dien man met den baard. Bij sommige
volwassenen is de heilige ernst en het diep
verlangen naar het hl. water op de gezich­
ten te lezen. Maar wat mij altijd weer op­
valt, is de groote gelaatsverandering, die
plaats vindt in den tijd van enkele maanden
bij die heidenen, die de catechisatie bezoe­
ken. De oogen krijgen een geheel andere
uitdrukking. Eerst waren ze zoo koud en
hard, maar nu krijgen zij iets vreedzaams,
vriendelijks. Ook bij heidensche schoolkin­
deren heb ik dat vaak opgemerkt.
Zoo mochten wij ook dit jaar weer doop­
feesten houden: te Togawa 42 zielen, te Igo­
boela 43, te Dokolamo 2, te Duma 13, te
Soasio dit jaar weer 16 Papoea's, te Mamoe­
ja 51, te Saloeta 18; meestal uit de heidenen
gewonnen. Te Dokolamo werd een Chinees
en een andere vreemdeling gedoopt. Wij
zien daarom met dank op tot onzen Heer,
Die ons gezegend heeft, moge Hij ons ook
verder tot een zegen stellen voor velen op
Halmahera."
Met hartelijke groeten,
F. BOGER.
DDCDÖÖODQDÖDQD
Voor geldzaken, administratie, expe­
ditie en adresveranderingen van Het
Penningske wende men zich tot Br.
J. L. D. v. d. Roest, Jansveld 51,
Utrecht. Postrekening No. 84454.
aaaaaaaaaaaaaa
N.V. VAN DE RHEE'S DRUKKERIJ, ROTTERDAM.