Geneza powstania

gwiazd
Wojciech Rakoczy
 JAK RODZĄ SIĘ GWIAZDY
Obłoki pyłowo-gazowe
Gwiazda powstaje z obłoku
międzygwiazdowego
składającego się z pyłu i
gazu. Przestrzeń
międzygwiazdowa wewnątrz
galaktyki składa się z
wodoru w postaci atomowej,
jedną czwartą masy stanowi
hel, a pozostałe atomy i pył
stanowią mniej niż 1% masy.
wypełniające galaktyki mogą
zagęszczać się w wyniku lokalnej
fluktuacji gęstości, ale częściej
dochodzi do zagęszczenia w
wyniku „zderzenia” dwóch
obłoków. Inicjatorem
zagęszczania się materii obłoku
może być silne promieniowanie
elektromagnetyczne będące
wynikiem wybuchu innej
gwiazdy, powoduje ono ruch
cząsteczek obłoku od jednej
strony, tworząc linowy wzrost
zagęszczenia.
Stopniowo obłok ten zaczyna się
zapadać pod wpływem grawitacji,
zapadaniu przeciwdziała ciśnienie
obłoku, wywołane temperaturą gazu.
Zapadający się obłok fragmentuje
się na mniejsze obłoki. Obłoki o
masie około 50 mas Słońca mogą
tworzyć pojedynczą gwiazdę. W tych
obłokach gaz się rozgrzewa kosztem
energii potencjalnej, a obłok staje
się sferyczną obracającą się
protogwiazdą.

GWIAZDY ZWARTE – ŚMIERĆ

GWIAZD

Przez zwarte gwiazdy rozumiemy gęste zwarte gwiazdy w

ostatnim swym stadium ewolucji. Do tej klasy należą białe
karły, gwiazdy neutronowe i czarne dziury. W szczególnych
przypadkach hiperolbrzymów ich żywot może się
zakończyć wybuchem tzw. pair instability supernova, który
całkowicie rozrywa gwiazdę.
CZYM JEST GALAKTYKA?

duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd,

pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz
niewidocznej ciemnej materii[1]. Typowa
galaktyka zawiera od 107 do 1012 gwiazd
orbitujących wokół wspólnego środka masy.
Oprócz pojedynczych gwiazd, galaktyki
zawierają dużą liczbę układów gwiazd oraz
różnego rodzaju mgławice. Większość
galaktyk ma rozmiary od kilku tysięcy do
kilkuset tysięcy lat świetlnych. Odległości
między galaktykami sięgają milionów lat
świetlnych. Szacuje się, że w widzialnym
Wszechświecie istnieje 350 miliardów dużych
galaktyk oraz 3,5 biliona galaktyk karłowatych.
Wszystkie te galaktyki tworzą 25 miliardów
grup galaktyk zawartych w 10 milionach
supergromad galaktyk.
Galaktyka, wewnątrz której znajduje się Układ
Słoneczny, to Droga Mleczna. Najdalsza znana
obecnie galaktyka (o potwierdzonej
odległości) to HD1.
Największą znaną galaktyką jest IC 1101.
 TYPY GALAKTYK

SPIRALNA SOCZEWKOWATA ELIPTYCZNA WRZECIONOWATE

bez poprzeczki –

I NIEREGULARNE
typ S (od: spiral)

z poprzeczką –
typ SB (od spiral
barred)

DROGA MLECZNA

JAK KAŻDA GALAKTYKA – SKŁADA

SIĘ Z CENTRUM Z
SUPERMASYWNĄ CZARNĄ
DZIURĄ, GWIAZD WRAZ Z
PLANETAMI (UKŁADÓW
PLANETARNYCH), GROMAD
GWIAZD, PYŁU, GAZU ORAZ
CIEMNEJ MATERII. JEST W NIEJ
OKOŁO 200 MILIARDÓW GWIAZD,
Z KTÓRYCH WIĘKSZOŚĆ LEŻY W
OBRĘBIE DYSKU. ZNAJDUJĄ SIĘ
TU TAKŻE STARE GWIAZDY I
MGŁAWICE.
 NAJBARDZIEJ ZBLIŻONA GALAKTYKA DO DROGI MLECZNEJ
GALAKTYKA ANDROMEDY (M31) I ZAMIESZKIWANA PRZEZ NAS DROGA MLECZNA TO DWIE NAJWIĘKSZE
PRZEDSTAWICIELKI GRUPY LOKALNEJ GALAKTYK. ZA CZTERY MILIARDY LAT DOJDZIE DO KOLIZJI OBU GIGANTÓW
I SCALENIA ICH W JEDNĄ, JESZCZE WIĘKSZĄ GALAKTYKĘ. DO TEJ PORY SĄDZILIŚMY, ŻE W CZASIE TAKIEGO
ZDERZENIA DROGA MLECZNA ZOSTANIE ŁATWO OPANOWANA PRZEZ M31 I NIEJAKO „WCHŁONIĘTA” PRZEZ
BARDZIEJ MASYWNEGO TOWARZYSZA. OKAZUJE SIĘ JEDNAK, ŻE NIECO PRZESZACOWALIŚMY NASZEGO
PRZECIWNIKA…
JAK DOTĄD UZNAWANO, ŻE GALAKTYKA ANDROMEDY MOŻE BYĆ NAWET TRZYKROTNIE BARDZIEJ MASYWNA OD
DROGI MLECZNEJ. JEDNAK W PRACY NAUKOWEJ OPUBLIKOWANEJ WCZORAJ NA ŁAMACH „MONTHLY NOTICES OF
THE ROYAL ASTRONOMICAL SOCIETY” AUSTRALIJSCY ASTRONOMOWIE WSKAZALI, ŻE M31 NIE JEST AŻ TAK
MASYWNA. CO WIĘCEJ, NOWE SZACUNKI MÓWIĄ O MASIE RZĘDU 800 MILIARDÓW MAS SŁOŃCA – CZYLI NIEMAL
TYLE SAMO, CO MASA DROGI MLECZNEJ. SKĄD TAK DUŻE RÓŻNICE POMIĘDZY NAJNOWSZĄ PUBLIKACJĄ A
WCZEŚNIEJSZYMI WYNIKAMI? W NAJNOWSZYCH BADANIACH ASTRONOMOWIE POSŁUŻYLI SIĘ TECHNIKĄ
POLEGAJĄCĄ NA OBLICZENIU PRĘDKOŚCI UCIECZKI Z ANDROMEDY, CZYLI MINIMALNEJ WARTOŚCI PRĘDKOŚCI, Z
JAKĄ SZYBKO PORUSZAJĄCA SIĘ GWIAZDA MOŻE OPUŚCIĆ SWOJĄ RODZIMĄ GALAKTYKĘ.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

BIJOU TRAVEL & TOURS | 2020