Bepaling van bicarbonaat m.b.v.

potentiometrische titratie
Het bepalen van bicarbonaat met behulp van potentiometrische titratie is gebaseerd op het
meten van de verandering in potentiaal die optreedt tijdens de zuur-base reactie tussen het
bicarbonaat in de monsteroplossing en de standaardoplossing van zoutzuur (HCl).
Het principe van deze methode is dat bicarbonaat een zwak zuur is en in waterige oplossing
gedeeltelijk dissociëert tot waterstofcarbonaat-ionen en waterstofionen. Wanneer zoutzuur
aan de oplossing wordt toegevoegd, reageert het met de waterstofcarbonaat-ionen om
koolstofdioxide en water te vormen, terwijl de waterstofionen zich binden aan het chloride-ion
in het zoutzuur. De resulterende verandering in de concentratie van waterstofionen
veroorzaakt een verandering in de potentiaal van de oplossing, die kan worden gemeten met
een pH-meter of een ion-selectieve elektrode.

Om bicarbonaat te bepalen met behulp van potentiometrische titratie, heb je de volgende

benodigdheden nodig:
1. Bicarbonaatoplossing - Dit is de oplossing die je wilt analyseren om het
bicarbonaatgehalte te bepalen. De oplossing moet van hoge zuiverheid zijn en de concentratie
moet bekend zijn.
2. Zuur - Een zuuroplossing wordt gebruikt als titrant om het bicarbonaat in de oplossing te
neutraliseren. Meestal wordt zoutzuur gebruikt, maar andere zuren kunnen ook worden
gebruikt.
3. pH-elektrode - Een pH-elektrode wordt gebruikt om de pH van de oplossing te meten
tijdens de titratie. De elektrode moet gevoelig zijn voor veranderingen in de pH-waarde en
moet worden gekalibreerd voordat de meting wordt gestart.
4. Referentie-elektrode - Een referentie-elektrode wordt gebruikt om de pH-elektrode te
kalibreren en om ervoor te zorgen dat de meting nauwkeurig is.
5. Titrator - Een titrator wordt gebruikt om de zuuroplossing geleidelijk aan de
bicarbonaatoplossing toe te voegen tijdens de titratie.
6. Buret - Een buret wordt gebruikt om de zuuroplossing nauwkeurig te doseren tijdens de
titratie.
7. Magnetische roerder - Een magnetische roerder wordt gebruikt om de oplossing te
roeren tijdens de titratie om ervoor te zorgen dat de zuur-base reactie efficiënt verloopt.
Met deze benodigdheden en een geschikte titratietechniek kan het bicarbonaatgehalte van de
oplossing worden bepaald.
De werkwijze voor deze methode omvat het volgende:
1. Het bereiden van een monsteroplossing die bicarbonaat bevat.
2. Het plaatsen van het monster in een titratiebeker en het toevoegen van een kleine
hoeveelheid indicator. De indicator kan bijvoorbeeld fenolftaleïne of methyloranje zijn.
3. Het toevoegen van een standaardoplossing van zoutzuur (HCl) van bekende
concentratie aan de monsteroplossing. Het HCl zal reageren met de bicarbonaat in de
oplossing, wat resulteert in de vorming van koolstofdioxide en water, zoals hierboven
beschreven.
4. Tijdens het titreren wordt de verandering in potentiaal van de oplossing gemeten met
een pH-meter of ion-selectieve elektrode.
5. Het toevoegen van HCl wordt voortgezet totdat de indicator een kleuromslag vertoont,
die aangeeft dat het bicarbonaat volledig is getitreerd.
6. De hoeveelheid gebruikte standaardoplossing van HCl wordt gemeten en gebruikt om
de hoeveelheid bicarbonaat in het monster te berekenen.
Potentiometrische titratie is een nauwkeurige en gevoelige methode om bicarbonaat te meten
en wordt vaak gebruikt in laboratoria voor kwaliteitscontrole en onderzoek in de
voedingsmiddelenindustrie, de milieuwetenschappen en de medische sector.

OF

Ja, er is een andere werkwijze voor het bepalen van bicarbonaat met behulp van
potentiometrische titratie, namelijk de indirecte potentiometrische titratie met behulp van een
standaardoplossing van zilvernitraat (AgNO3).
Het principe van deze methode is gebaseerd op de reactie tussen bicarbonaat en zilvernitraat,
waarbij zilvercarbonaat (Ag2CO3) en nitraationen worden gevormd. De reactie verloopt als
volgt:
2HCO3- + 2AgNO3 → Ag2CO3 + 2NO3- + CO2 + H2O
Tijdens de titratie wordt de hoeveelheid zilvernitraat die nodig is om het bicarbonaat te
neutraliseren bepaald. Dit wordt bereikt door het toevoegen van de standaardoplossing van
AgNO3 aan de monsteroplossing, waarbij de vorming van zilvercarbonaat leidt tot een
verandering in potentiaal, die kan worden gemeten met behulp van een zilver-ionselectieve
elektrode (ISE).
Om bicarbonaat te bepalen via indirecte potentiometrische titratie met behulp van een
standaardoplossing van zilvernitraat zijn de volgende benodigdheden nodig:
1. Standaardoplossing van zilvernitraat (AgNO3): Deze oplossing wordt gebruikt als titrant
om de bicarbonaatconcentratie in de monsteroplossing te bepalen. Het is belangrijk dat de
concentratie van de zilvernitraatoplossing nauwkeurig bekend is.
2. Monsteroplossing: Dit is de oplossing waarvan de bicarbonaatconcentratie bepaald
moet worden. Het monster moet worden gezuiverd om eventuele onzuiverheden te
verwijderen die de titratieresultaten kunnen beïnvloeden.
3. pH-elektrode: Een elektrode wordt gebruikt om de pH van de monsteroplossing te
meten tijdens de titratie. Het is belangrijk dat de elektrode wordt gekalibreerd voordat de
titratie begint.
4. Buret: Een buret wordt gebruikt om de zilvernitraatoplossing geleidelijk aan het monster
toe te voegen tijdens de titratie.
5. Magnetrón of roerplaat: Een magnetron of roerplaat wordt gebruikt om de
monsteroplossing te roeren en de zilvernitraatoplossing gelijkmatig te mengen.
6. Indicatoroplossing: Een indicatoroplossing wordt toegevoegd aan de monsteroplossing
voordat de titratie begint om de kleurverandering te observeren die aangeeft dat de reactie
voltooid is.
7. Gedestilleerd water: Gedestilleerd water wordt gebruikt om de elektrode te spoelen en
om oplossingen te verdunnen indien nodig.
Het is belangrijk om zorgvuldig te werken en ervoor te zorgen dat alle benodigdheden schoon
en goed gekalibreerd zijn om nauwkeurige resultaten te verkrijgen.
De werkwijze voor deze methode omvat het volgende:
1. Het bereiden van een monsteroplossing die bicarbonaat bevat.
2. Het plaatsen van het monster in een titratiebeker en het toevoegen van een zilver-
ionselectieve elektrode (ISE) en een kleine hoeveelheid zilvernitraat als titrant.
3. Het toevoegen van een overmaat van een sterke base, zoals natriumhydroxide (NaOH),
die het bicarbonaat in het monster omzet in koolstofdioxide. Dit wordt gedaan om de vorming
van zilvercarbonaat te vergemakkelijken en de titratie te versnellen.
4. Tijdens het titreren wordt de potentiaal gemeten en gemonitord terwijl de zilvernitraat-
oplossing wordt toegevoegd aan de monsteroplossing. De potentiaal zal veranderen zodra alle
bicarbonaat in het monster is omgezet in zilvercarbonaat.
5. De hoeveelheid gebruikte standaardoplossing van AgNO3 wordt gemeten en gebruikt
om de hoeveelheid bicarbonaat in het monster te berekenen.
Deze methode is gevoeliger dan de directe potentiometrische titratie en heeft als voordeel dat
er geen noodzaak is om de pH van de oplossing te controleren. Het wordt vaak gebruikt in de
voedingsmiddelenindustrie en de milieuwetenschappen voor het bepalen van bicarbonaat in
een breed scala aan monsters, waaronder bodem, water, voedsel en dranken.

Conclusie principe:
De bicarbonaatbepaling met behulp van potentiometrische titratie heeft ook één principe,
namelijk de zuur-base reactie tussen bicarbonaat (HCO3-) en een sterke base, zoals
natriumhydroxide (NaOH).
Bij potentiometrische titratie wordt er geen indicator gebruikt om het einde van de titratie te
detecteren, maar in plaats daarvan wordt de verandering in potentiaal (spanning) gemeten
tussen de elektrode in de oplossing en de referentie-elektrode. Deze potentiaalverandering
wordt veroorzaakt door de verandering in concentratie van H+ ionen tijdens de titratie.
Het equivalentiepunt wordt bereikt wanneer alle bicarbonaat in de oplossing is geneutraliseerd
door de toegevoegde base, waardoor de pH van de oplossing stijgt en de potentiometer een
grote sprong in potentiaal aangeeft.
Dus het principe van de bicarbonaatbepaling met behulp van potentiometrische titratie is
hetzelfde als het principe van de bicarbonaatbepaling met behulp van zuur-base titratie, alleen
de methode van detectie van het equivalentiepunt is anders

Ja, er zijn andere werkwijzen en principes voor het bepalen van bicarbonaat in een
monsteroplossing. Een veelgebruikte methode is de volumetrische titratie met behulp van een
sterk zuur, zoals zwavelzuur (H2SO4), in plaats van zoutzuur.
Het principe van deze methode is gebaseerd op de reactie tussen bicarbonaat en het sterke
zuur, waarbij koolstofdioxide, water en sulfaationen worden gevormd. De reactie verloopt als
volgt:
HCO3- + H2SO4 → CO2 + H2O + SO4-2 + H+
Tijdens de titratie wordt de hoeveelheid zuur die nodig is om het bicarbonaat te neutraliseren
bepaald. Dit wordt bereikt door het toevoegen van het zuur tot het moment waarop het
bicarbonaat volledig is getitreerd, en er geen bicarbonaat meer overblijft in de oplossing. De
hoeveelheid toegevoegd zuur kan worden bepaald met behulp van een indicator, zoals
fenolftaleïne of methyloranje, die een kleurverandering laat zien wanneer het bicarbonaat
volledig is getitreerd.
De werkwijze voor deze methode omvat het volgende:
1. Het bereiden van een monsteroplossing die bicarbonaat bevat.
2. Het plaatsen van het monster in een titratiebeker en het toevoegen van een kleine
hoeveelheid indicator.
3. Het toevoegen van een standaardoplossing van zwavelzuur (H2SO4) van bekende
concentratie aan de monsteroplossing. Het H2SO4 zal reageren met het bicarbonaat in de
oplossing, wat resulteert in de vorming van koolstofdioxide, water en sulfaationen, zoals
hierboven beschreven.
4. Tijdens het titreren wordt de kleurverandering van de indicator geobserveerd en wordt
er gestopt met toevoegen van H2SO4 wanneer de kleurverandering volledig is.
5. De hoeveelheid gebruikte standaardoplossing van H2SO4 wordt gemeten en gebruikt
om de hoeveelheid bicarbonaat in het monster te berekenen.
Beide methoden zijn geschikt voor het bepalen van bicarbonaat in een monsteroplossing en
worden vaak gebruikt in laboratoria voor kwaliteitscontrole en onderzoek in de
voedingsmiddelenindustrie, de milieuwetenschappen en de medische sector.

Potentiometrische titratie is een techniek die wordt gebruikt om de concentratie van een stof in
een oplossing te bepalen door de meting van een potentiaalverschil tussen twee elektroden.
Hieronder volgt een werkwijze voor de bepaling van bicarbonaat met behulp van
potentiometrische titratie:
Benodigdheden:
• Bicarbonaat-oplossing (te titreren oplossing)
• Natriumhydroxide-oplossing (titrant)
• pH-meter met elektrode
• Buret
• Erlenmeyer-kolf
• Roerder
Stappen:
1. Kalibratie van de pH-meter
• Vul de erlenmeyer-kolf met een pH-bufferoplossing van bekende pH-waarde,
bijvoorbeeld pH 7,00 of 9,00.
• Plaats de elektrode van de pH-meter in de oplossing en laat deze gedurende enkele
minuten stabiliseren.
• Stel de pH-meter in op de juiste pH-waarde van de bufferoplossing.
• Herhaal deze stap voor minstens twee verschillende bufferoplossingen.
2. Voorbereiding van de bicarbonaat-oplossing
• Weeg een hoeveelheid van de bicarbonaat-oplossing af en los deze op in gedestilleerd
water.
• Stel de pH-meter in op de pH-waarde van de bicarbonaat-oplossing en breng deze
eventueel op de gewenste pH-waarde door toevoeging van een zuur of een base.
• Plaats de elektrode van de pH-meter in de oplossing en laat deze gedurende enkele
minuten stabiliseren.
3. Titratie van de bicarbonaat-oplossing
• Vul de buret met de natriumhydroxide-oplossing en voer een blanco titratie uit door
natriumhydroxide-oplossing toe te voegen aan gedestilleerd water tot de pH-waarde stabiel is.
• Voeg natriumhydroxide-oplossing toe aan de bicarbonaat-oplossing terwijl de oplossing
wordt geroerd en de pH-waarde wordt gemeten met de pH-meter.
• Blijf natriumhydroxide-oplossing toevoegen totdat de pH-waarde van de oplossing stijgt
tot ongeveer pH 10.
• Lees het volume van de toegevoegde natriumhydroxide-oplossing af van de buret.
4. Berekening van de bicarbonaatconcentratie
• Gebruik de formule van de bicarbonaattitratie om de bicarbonaatconcentratie te
berekenen: bicarbonaatconcentratie (mol/L) = (volume natriumhydroxide-oplossing x molariteit
natriumhydroxide-oplossing) / volume bicarbonaat-oplossing
• Houd rekening met eventuele verdunningen die zijn uitgevoerd.
Opmerkingen:
• Zorg ervoor dat alle apparatuur goed schoon is en vrij van verontreinigingen.
• Voer de titratie minstens tweemaal uit om de nauwkeurigheid te verhogen.
• Controleer de berekening van de bicarbonaatconcentratie en neem de gemiddelde waar