37

33.
KAZI
KAZI
SONUÇLARI
SONUÇLARI
TOPLANTISI 1. CİLT
TOPLANTISI 3. CİLT

T.C.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
 T.C.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

37.
KAZI SONUÇLARI
TOPLANTISI
1. CİLT

11-15 MAYIS 2015

ERZURUM
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3474-1
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayın No: 171-1

YAYINA HAZIRLAYAN
Dr. Adil ÖZME

11-15 Mayıs 2015 tarihlerinde gerçekleştirilen

37. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu,
Erzurum Atatürk Üniversitesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

Kapak ve Uygulama
Yusuf KOŞAR

ISSN: 1017-7655

Kapak Fotoğrafı: Serdar

AYBEK
Metropolis, 2014 Yılı Çalışmaları

Not : Kazı raporları, dil ve yazım açısından Dr. Adil Özme tarafından denetlenmiştir.
Yayımlanan yazıların içeriğinden yazarları sorumludur.

İsmail Aygül Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti.

Tel: 0312 310 59 95
ANKARA-2016
 YAYIN KURALLARI
Genel Müdürlüğümüzce her yıl düzenlenen “Uluslararası Kazı, Araştırma ve Ar-
keometri Sempozyumu’nda sunulan raporlar, bu yıl da kitap olarak basılacaktır. Gön-
dereceğiniz rapor metinlerinin aşağıda belirtilen kurallara uygun olarak gönderilmesi,
kitabın zamanında basımı ve kaliteli bir yayın hazırlanması açısından önem taşımak-
tadır. Bildirilerin yazımında kitaptaki sayfa düzeni esas alınarak;
* Yazıların A4 kağıda, 13.5x19 cm.lik bir alan içinde 10 punto ile, satır aralığı 10
punto olacak şekilde, tirelemeye dikkat edilerek, Times New Roman fontu ile
10 sayfa yazılması,
* Başlığın 14 puntoda bold ve satır aralığı 14 punto olacak şekilde yazılması,
* Metinde ana başlıkların büyük harflerle ve italik, alt başlıkların ise küçük harf-
lerle ve italik olarak yazılması,
* Dipnotların metnin altında ve metin içinde numaraları belirtilerek, 8 puntoda
satır aralığı 8 punto olacak şekilde yazılması,
* Dipnot ve kaynakçada (bibliyografya) kitap ve dergi isimlerinin italik yazılma-
sı,
* Çizim ve resim toplamının 15 adetten fazla olmaması, fotoğrafların CD’ye JPG
veya TlFF olarak kaydedilip gönderilmesi, gönderilen resimlerin çözünürlüğü-
nün en az 300 pixel/ınch olması,
* Çizimlere (Çizim:..... ), resimlere (Resim:..... ), haritalara (Harita:..... ) olarak alt
yazı yazılması ve kesinlikle levha sisteminin kullanılmaması,
* Bildirilere, bütün yazarların mutlaka isim, unvan ve yazışma adresinin yazıl-
ması,
* Metin çıktısı ile birlikte metnin mutlaka CD’ye yüklenerek gönderilmesi ge-
rekmektedir, CD’deki metin ile metnin çıktısı uyumlu olmadır. Aksi takdirde
CD deki metin esas alınacaktır.
Yayınlanacak bildiri sayışının artması, kitapların zamanında basımını güçleştirdi-
ğinden, bildirilerinizin sempozyum sırasında teslim edilmesi ya da en geç 1 Ağustos
tarihine kadar, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Yayınlar Şubesi Mü-
dürlüğü, 2. TBMM Ulus/ANKARA adresine gönderilmesi gerekmektedir.
Yayın kurallarına uymayan ve geç gönderilen bildiriler kesinlikle yayınlanmaya-
caktır.
 PUBLICATION INSTRUCTIONS
The papers presented in the International Symposium of Excavations, Surveys and
Archaeometry will be published as before.
In order to complete a high-quality print in time, we kindly request you to send the
paper texts in the format specified below:

1. Texts should be written in 10 pages on A4 paper, with Times New Roman and
10 type size within a space of 13.5x19 cm. Line spacing should be 10 points.

2. Heading should be written in bold with 14 typesize and with 14 points of line
space. Main headings should be written with capitals, sub-headings with lower
letters. Both types of headings should be written in italics.

3. Footnotes should be placed at the bottom of the pages, with their numbers in-
dicated in the text. Footnote texts should be written with 8 type size and line
space of 8 points.

4. Book and periodical titles in the footnotes and bibliography should be written
in italics.

5. Total number of drawings and photos should not exceed 15. Photos should be
either in JPG or TIFF format with at least 300 dpi solution and sent in a separate
file.

6. Captions should be added to drawings (Drawing: ………), photos (Photo:

………) and maps (Map: ………). Plate system should not be used.

7. Authors must indicate their names, titles and contact information in their pa-
pers.

8. Digital text of the paper should be added to the print-out and both texts should
be identical. Otherwise the digital version will be considered default.
As sudden accumulation of papers makes it difficult to complete printing in time,
papers should either be submitted during the symposium or sent to the adress Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Yayınlar Şubesi Müdürlüğü, 2. TBMM Ulus
/ ANKARA until the 1st of August.
The papers that fail to comply with those instructions or that are sent after the
deadline will not be published on no account.
İÇİNDEKİLER

Vecihi ÖZKAYA, Feridun S. ŞAHİN, Yılmaz S. ERDAL, Marion BENZ

Körtik Tepe 2014 Kazısı.......................................................................................1

Philipp NIEWÖHNER, Christof BERNS, Reyhan ŞAHİN

Milet 2014 Yılı Çalışmaları.................................................................................23

Michael BLÖMER, Dilek ÇOBANOĞLU, Engelbert WINTER

Doliche 2014.....................................................................................................41

A. Tuba ÖKSE, Ahmet GÖRMÜŞ, Erkan ATAY,

Nihat ERDOĞAN, Erdal ÜNAL
Ilısu Barajı İnşaat Sahası 2014 Kurtarma Kazısı...................................................59

Turgut H. ZEYREK, Ali Nadir ZEYREK

Kastabala Antik Kenti Kazıları–2014...................................................................73

Halime HÜRYILMAZ
Gökçeada-Yenibademli Höyük 2014 Yılı Kazıları................................................83

Aytaç ÇOŞKUN
2014 Yılı Zerzevan Kalesi Kazısı (İlk Sezon)......................................................101

Mehmet KARAOSMANOĞLU, Halim KORUCU, Mehmet Ali YILMAZ

Altıntepe Urartu Kalesi 2014 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları............................129

Gülsün UMURTAK, Refik DURU

Hacılar Büyük Höyük Kazıları – 2014................................................................147

Zafer DERİN, Tayfun CAYMAZ, Gülnur EROĞLU

İzmir-Yeşilova Höyüğü 2014 Yılı Çalışmaları....................................................159

Numan TUNA, Nadire ATICI, İlham SAKARYA,

Elizabeth S. GREENE, Justin LEIDWANGER
Burgaz (Palaia Knidos) 2014 Yılı Çalışmaları.....................................................175

Burçin ERDOĞU, Nejat YÜCEL

Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik 2014 Yılı Kazı Çalışmaları......................................195

Sevinç GÜNEL
Çi̇ne-Tepecik 2014 Yılı Kazıları........................................................................201
Harun TAŞKIRAN, Kadriye ÖZÇELİK, M. Beray KÖSEM
Eşref ERBİL, Yavuz AYDIN
2014 Yılı Suluin Mağarası Kazıları....................................................................215

Işın YALÇINKAYA, Harun TAŞKIRAN, Metin KARTAL, Kadriye ÖZÇELİK,

Gizem KARTAL, Yavuz AYDIN, Murat KARAKOÇ, Betül FINDIK, Eşref ERBİL
2014 Yılı Karain Mağarası Kazıları....................................................................235

Hüseyin Sabri ALANYALI

Side 2014 Yılı Kazı ve Araştırmaları..................................................................253

Nurettin ÖZTÜRK, Murat ÇEKİLMEZ, Berna KAVAZ, Gencay GÜLOĞLU,

Abdülhadi DURUKAN, Mehmet Kayhan MURAT, Büşra TAKUNYACIOĞLU
İsmail ÖZCİHAN, Osman AYDIN, Özgür MARANGOZ, Emrah ÖZDEMİR
2014 Yılı Myra-Andriake Antik Kenti Kazı Çalışmaları......................................277

Osman AYTEKİN
Şavşat (Satlel) Kalesi Kazı ve Restorasyon Çalışması 2014................................291

Tevfik Emre ŞERİFOĞLU, Gregory MCMAHON, Sharon R. STEADMAN

Çadır Höyük 2014 Sezonu................................................................................305

Hayat ERKANAL, Ayşegül AYKURT, Kadir BÜYÜKULUSOY

İrfan TUĞCU, Rıza TUNCEL, Vasıf ŞAHOĞLU
Liman Tepe 2014 Yılı Kara ve Sualtı Kazıları.....................................................323

Yılmaz AKKAN, Aslı SARAÇOĞLU

2014 Yılı Tralleis Kazı Çalışmaları....................................................................341

Rafet ÇAVUŞOĞLU, Bilcan GÖKCE, Erol USLU

Van/Çavuştepe Kalesinde Arkeolojik Kazılar: 2014 Yılı.....................................357

Şengül Dilek FUL, Murat TEKİN, Emine Saka AKIN

Tekin SUSAM, Canan HANOĞLU
Sebastopolis Antik Kenti 2014 Yılı Kazı Çalışmaları..........................................379

Erksin GÜLEÇ, Mehmet SAĞIR, İsmail ÖZER, Ayşen AÇIKKOL YILDIRIM

İsmail BAYKARA, Serkan ŞAHİN
2014 Yılı Üçağızlı Mağarası Kazısı....................................................................391

Taner KORKUT
Tlos 2014 Kazı Etkinlikleri ..............................................................................399
Serap YAYLALI, Yılmaz AKKAN, Özlem TÜTÜNCÜLER, Emre ERDAN
Çakırbeyli-Küçüktepe Höyük 2014 Yılı Kazı Çalışması......................................417

Nurettin KOÇHAN, Korkmaz MERAL,

Ahmet Cuneydi HAS, Ahmet TERCANLIOĞLU
Kyzikos 2014...................................................................................................433

Atilla ENGİN, Engin ÖZGEN, Olcay ZENGİN-KOŞAN,

Filiz AY-ŞAFAK, Aydoğan BOZKURT
Oylum Höyük 2014..........................................................................................445

C. Brian ROSE
Gordion 2014..................................................................................................467

Celal ŞİMŞEK
2014 Yılında Laodikeia’da Yapılan Kazı ve Restorasyonlar................................481

Erol ALTINSAPAN, Ali GERENGİ

Karacahisar Kalesi 2014 Yılı Kazı Çalışmaları...................................................509

M. SEYER und Mitarbeiter

Limyra 2014....................................................................................................519

Göksel SAZCI
Maydos Kilisetepe Höyüğü Kazısı 2014 Sezonu Çalışmaları..............................539

Aslı ÖZYAR, Elif ÜNLÜ, Türkan PİLAVCI, Çiğdem KÜLEKÇİOĞLU

Serdar YALÇIN, Zachary SILVIA, Jacob STAVIS
Tarsus-Gözlükule 2014 Yılı Kazısı...................................................................551

Bahadır DUMAN, H. Hüseyin BAYSAL

Tripolis Ad Maeandrum 2014 Yılı Kazı, Onarım ve Koruma Çalışmaları ............563

Ömer ÖZYİĞİT
2014 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları...................................................................585

Derya ŞAHİN, Mustafa ŞAHİN

Myndos Kazısı - 2014......................................................................................603

VII
VIII
 2014 YILI MYRA-ANDRİAKE ANTİK KENTİ
KAZI ÇALIŞMALARI
Nurettin ÖZTÜRK*
Murat ÇEKİLMEZ
Berna KAVAZ
Gencay GÜLOĞLU
Abdülhadi DURUKAN
Mehmet Kayhan MURAT
Büşra TAKUNYACIOĞLU
İsmail ÖZCİHAN
Osman AYDIN
Özgür MARANGOZ
Emrah ÖZDEMİR
Myra-Andriake Antik Kenti 2014 yılı arkeolojik kazı ve araştırma çalışma-
ları, Atatürk Üniversitesi adına Doç. Dr. Nurettin Öztürk başkanlığında 15
* Doç. Dr. Nurettin ÖZTÜRK, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Erzu-
rum/TÜRKİYE.
Dr. Murat ÇEKİLMEZ, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölü-
mü, Aydın/TÜRKİYE.
Arş. Gör. Berna KAVAZ, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Erzurum/
TÜRKİYE.
Arkeolog Abdülhadi Durukan, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Er-
zurum/TÜRKİYE.
Arkeolog Mehmet Kayhan Murat, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü,
Erzurum/TÜRKİYE.
Antropolog Büşra Takunyacıoğlu, Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bö-
lümü, Sivas/TÜRKİYE.
Arkeolog Gencay Güloğlu, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bö-
lümü, Aydın/TÜRKİYE.
Arkeolog İsmail Özcihan, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Erzu-
rum/TÜRKİYE.
Arkeolog Osman Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölü-
mü, Aydın/TÜRKİYE.
Arkeolog Özgür Marangoz, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Erzu-
rum/TÜRKİYE.
Arkeolog Emrah Özdemir, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bö-
lümü, Aydın/TÜRKİYE.

277
Ağustos–15 Eylül 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir1. Myra-Andriake
Antik Kenti 2014 yılı çalışmaları aşağıdaki başlıklarda belirtilen alanlarda de-
vam etmiştir;
1. Myra Roma İmparatorluk Hamamı kazı çalışmaları,

2. Andriake C Kilisesi kazı çalışmaları

3. Myra-Andriake yerleşimleri kapsamındaki araştırmalar ve diğer çalış-

malar.

1. MYRA ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ HAMAMI KAZI

ÇALIŞMALARI

Mehmet Kayhan MURAT

Osman AYDIN

Roma Hamamı ve çevresinde ot temizliği ve çevre düzenleme çalışmala-

rından sonra hamamın caldarium kısmında kazı çalışmalarına başlanmıştır.
Moloz taş ve tuğla kullanılarak inşa edilen yapının ana malzemesi harçtır.
Yer yer moloz taş, yer yer tuğla kaplamayla cepheler oluşturulmuştur. Yapı-
nın çatısının tuğla ve harç kullanılarak oluşturulmuş tonozlarla desteklendiği
anlaşılmaktadır (Resim: 1-2).

İs. 2. ve 3. Yüzyıla tarihlenen yol kenarında seralar arasında sıkışmış ol-

dukça iyi korunmuş hamamın 5 bölümü ortadadır. Doğu batı doğrultusunda
sıralanmış klasik Likya hamam planıdır. Rhodiapolisli Opramoas’ın exedra
yaptırmak için bağış yaptığı hamamın olması ihtimaldir.

Myra Hamamı’nın caldarium bölümü içten içe 17.90 m. uzunluğunda, 10.20

m. genişliğinde, dıştan dışa 21.30 m. uzunluğunda, 14.90 m. genişliğindedir

1 15 Ağustos-15 Eylül 2014 tarihleri arasında Antalya Arkeoloji Müzesi’nden Uzman Arkeolog
Çaylan Ulutaş bakanlık temsilcisi olarak görev yapmışlardır. Kazı çalışmalarına Atatürk,
Adnan Menderes, Cumhuriyet ve Niğde Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü öğrencileri katılmıştır.
Kendilerine özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederiz.
Myra-Andriake antik kenti 2014 yılı kazı çalışmalarının başarılı bir şekilde yürütülmesin-
de maddî ve manevi desteklerini gördüğümüz T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne, Antalya Valiliği’ne, Antalya İl Kültür ve Tu-
rizm Müdürlüğü’ne, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü’ne, Demre Kaymakamlığı ve Belediye
Başkanlığı’na, Demre ilçesi sivil toplum kuruluşları ile özel kuruluşlara teşekkürü bir borç
biliriz.

278
(Çizim: 1). Caldarium bölümünün duvar kalınlığı 1. 30 m. ölçülmüş, yapının
yaklaşık 6 metresi korunan doğudaki anıtsal duvarla sınırlandırıldığı anlaşıl-
mıştır. Bu anıtsal duvarın iç cephesinde kuzeydoğudan başlayarak açıklıklar
ve havalandırmalar olduğu görülmektedir. Bunlardan kuzeydoğudaki 2. 57
m. yüksekliğinde, 4.30 m. yarıçapındadır. Yanındaki tonozlu açıklık 2. 05 m.
yüksekliğinde, 2. 35 m. genişliğindedir. Diğer ikisi de yaklaşık olarak bunlarla
aynı ölçüdedir. Caldariumun batı iç cephesinde yer alan havuzlara ait tonozlu
bölümler kuzeyden başlayarak 4. 30 m. genişliğinde, 1. 65 m. yüksekliğin-
dedir. İkincisi 4. 65 m. genişliğinde, 1. 75 m. yüksekliğinde olup diğeri de
yaklaşık aynı ölçülerdedir.

Hamamın caldarium bölümünde yapının anlaşılabilmesi amacıyla 5x5

metre ölçülerindeki 1. açmayla kazı çalışmalarına başlanmıştır (Resim: 3-4).
Burada 13.77 metre kodunda başlayan kazı çalışmaları sırasında yaklaşık 30-
40 cm. yüksekliğinde tarım toprağının geldiği görülmüştür. Alt seviyelerde
devam eden çalışmalarda yaklaşık 3 m. yüksekliğinde mil ve alüvyon topra-
ğının devam ettiği görülmüştür. Bazı bölümlerde çakıl taşının ve dere çakılla-
rının olduğu görülmektedir. Yoğun olarak görülen mil tabakası yapının sel ya
da su baskını sonucu üst kısımlarının mil ve alüvyon tabakası ile dolduğunu
göstermektedir. 10. 62 m. kodunda son bulan mil tabakasından sonra çalışma-
lara devam edilmiş ve 10-20 cm. yüksekliğinde yanık tabakasına rastlanmış
ve onun hemen altında yapının tonozuna ait harçlı tuğla parçaları ile moloz
taş parçalarının geldiği görülmüştür. Bu tabaka 10. 17 m. koduna kadar de-
vam etmiş ve açmanın tabanında 9. 90 m. kodlarında mermer döşeme tabana
rastlanmıştır. Oldukça iyi korunan mermer taban, caldarium bölümünün ta-
banının mermerle kaplı olduğunu göstermiştir.

Devam eden çalışmalar kapsamında, 5x5 metre ölçülerindeki 1. açma, iki

yönden ikişer metre genişletilerek çalışmalara devam edilmiştir. Yaklaşık
13.50 metre kodunda devam eden kazı çalışmaları sırasında 50 cm. yüksek-
liğinde tarım toprağının geldiği görülmüştür. Alt seviyelerde devam eden
çalışmalarda yaklaşık 3 m. yüksekliğinde mil ve alüvyon toprağının devam
ettiği tespit edilmiştir. Bazı bölümlerde çakıl taşın ve dere çakıllarının olduğu
görülmektedir. 10. 50 m. kodunda yanık tabakasına rastlanmış ve onun he-
men altında yapının tonozuna ait harçlı tuğla parçaları ile moloz taş parçala-
rının geldiği görülmüştür.

279
 Yapılan çalışmalarda kazı envanterine geçebilecek nitelikte üç adet etütlük
mimarî parçaya rastlanmıştır. Bunlardan biri tegulae mammatae olarak adlan-
dırılan terrakotta çivi parçasıdır. Yapının planı ve korunma durumuyla ilgili
belgeleme ve çizim çalışmaları devam etmektedir.

Yapının kış aylarındaki yağışlardan korunması için su gelme olasılığı yük-

sek bölümlere kum çuvalları yerleştirilerek kanallar kazılmıştır. Diğer taraf-
tan insanların ve diğer canlıların can güvenliğinin sağlanması amacıyla kazı
yapılan alanın çevresi tümüyle çitle çevrilmiş ve gerekli güvenlik tabelaları
yerleştirilmiştir. Roma Hamamı’ndaki kazı çalışmaları, 15.09.2014 tarihinde
sonlandırılmıştır.

2. ANDRİAKE C KİLİSESİ KAZI ÇALIŞMALARI

Abdülhadi DURUKAN
Gencay GÜLOĞLU
İsmail ÖZCİHAN
Özgür MARANGOZ
Emrah ÖZDEMİR

C kilisesi Andriake güney yerleşiminin en batısında deniz yönünden ula-

şan patika üzerinde ulaşılan ilk yapı kalıntısıdır. Kilise güney-kuzey yönünde
eğimli bir arazinin düzeltilmesiyle oluşturulmuş bir alana inşa edilmiş ve gü-
ney duvarı ana kayanın kesilmesiyle oluşturulmuştur.

Myra’nın liman yerleşimi olan Andriake’de kazı çalışmalarına, C Kilisesi

olarak adlandırılan yapıda başlanmıştır. Kazı çalışmasına başlanmadan önce
yapının korunma düzeyini belirleyebilmek ve belgeleme amacıyla dış cephe-
leri çizilmiştir (Resim: 5). Andriake’deki güney yerleşimin en batısında yer
alan ve C Kilisesi olarak adlandırılan yapı içten içe 24.40 m. uzunluğunda,
14.90 m. genişliğindedir. Doğu-batı yönünde üç nefli bazilikal plana sahip
olan yapıya batı tarafından üç, doğu tarafından iki, kuzey tarafından iki ol-
mak üzere toplamda yedi kapıyla ulaşılmaktadır. Naosun çatısı ahşap olma-
lıdır. Naosun batısında yer alan nartex 4.97 m. genişliğinde, 13.90 m. uzunlu-
ğundadır. Nartexe bitişik şekilde batısında yer alan atrium ise 15.10 x9.35 m.
ölçülerindedir (Çizim: 2).

280
 Kilisenin limana bakan kuzey cephesinde 1x1 m. ölçülerinde toplam 8
adet pencere yer almaktadır. Diğer taraftan yapının güneydoğu köşesinde
3.90x2.86 m. ölçülerinde ayrıca bir oda bulunmaktadır. Güneydoğu köşedeki
bu odaya geçiş 2 m. genişliğindeki bir kapıyla sağlanmaktadır. Yapılan incele-
meler bu odanın üzerinin tonozla örtülü olduğunu göstermektedir. Kilisenin
doğusunda ise kazılar sırasında beş basamağı tespit edilmiş olan bir metre
yüksekliğindeki synthronon bölümü bulunmaktadır (Resim: 6).

15.08.2014 tarihinde, kilisenin kazı çalışmalarına, güney nefin batı iç du-

varından doğuya doğru devam eden 8.15x6 m. genişliğinde 1 No.lu açmayla
başlanmıştır. Seviye indirme çalışmaları sırasında yapının duvarlarına ait çok
sayıda moloz taşın tahrip olarak yapının içine düştüğü görülmüştür. İlerle-
yen çalışmalar sırasında yapının güneybatı köşesinde 1.30 m. genişliğinde bir
kapıya rastlanmıştır. Kapıya yaklaşık 1 m. uzaklıkta ve kapının doğusunda
harçsız, moloz taşlardan 3 m. uzunluğunda 1 m. genişliğinde bir duvar ol-
duğu anlaşılmıştır. Duvara bitişik şekilde kapalı alan oluşturmak amacıyla
dört adet Bizans Dönemi sütun başlığının söz konusu duvara bitiştirildiği ve
duvarlarla sütunların bir araya getirildiği anlaşılmıştır.

Kazı çalışmalarının başladığı en üst seviyeden 80 cm. inildiğinde yapının

Bizans Dönemi’ne ait olan kesme kireç taşından taban plakalarına rastlanmış-
tır. Yer yer tahrip olan plakalardan oluşan taban, kilisenin güney duvarından
nefin bittiği alana kadar devam etmektedir. Yapılan çalışmalarda kilisenin gü-
neybatısında yer alan 1.30 m. genişliğindeki kapının önünde orijinal ölçüleri
korunmuş olan taban plakasının 98cm yüksekliğinde ve 81 cm. genişliğinde
olduğu görülmüştür. Buradan kilisenin güney nefinin kuzeye doğru ana kaya
üzerindeki moloz dolguyla birlikte yaklaşık 3 m. genişliğinde taban taşıyla
kaplandığı tespit edilmiştir. Güney nefi diğer bölümlerden ayıran, sütunların
yer aldığı stylobate bölümü ana kayadan işlenmiş olup yaklaşık 1-1.50 m. ge-
nişliğindedir. 1. açmada yaklaşık 1m-0.80 cm. yüksekliğinde inildikten sonra
tabana ulaşılmış ve çalışmalar bu alanda sonlandırılmıştır.

Yapının güney nefini ortaya çıkarabilmek için 1. açmadan doğuya doğru

8x6 m. ölçülerindeki 2. açmaya başlanmıştır. 1. açmada olduğu gibi yaklaşık
80-50 cm. dolgu ve tarım toprağı alındıktan sonra Bizans Dönemi tabanına
ulaşılmıştır. Güneydeki duvardan kuzeye doğru 3 m. genişliğinde devam

281
eden güney nef bölümü açığa çıkarılmıştır. Güney nefin bittiği bölümde yer
alan sütunların geldiği kısım yaklaşık 1-1.5 m. genişliğinde açılmıştır. Bu
alanda temizlik yapıldıktan sonra alan fotoğraflanmış ve belgeleme çalışma-
larına devam edilmiştir.

Kilisenin doğu duvarını, kapılarını, apsisini ve diğer bölümlerinin belirle-

yebilmek amacıyla yapının güneydoğu köşesinde 7.30 x 5.60 m. ölçülerindeki
3.açmada kazı çalışmalarına devam edilmiştir. Yapılan kazı çalışmalarına ön-
ceki açmalarda olduğu gibi 80-50 cm. yüksekliğinde dolgu alındıktan sonra
Bizans Dönemine ait tabana ulaşılmıştır. Ayrıca yapının güneydoğusunda
ayrı bir oda olduğu ve bu odaya 2 m. genişliğinde kapıyla geçildiği tespit
edilmiştir. Kapının ön kısmındaki Bizans Dönemine ait taban üzerinde Bey-
likler Dönemi’ne ait olan 5 adet gümüş sikke bulunmuştur.

Devam eden çalışmalarda yapının kesme plaka taşlardan oluşan Bizans

Dönemi tabanı ile birlikte güney nefi tamamen açığa çıkarılmıştır (Resim: 7).
Bu açmada çalışma kuzey ve batıya doğru devam etmiş ve kilisenin doğusun-
daki apsisin yarısının açma sınırları içerisinde kaldığı anlaşılmıştır. Yaklaşık
1 m. yüksekliğinde korunan yapının synthrononu beş basamaktan oluşmakta-
dır. Kesme taşlardan yapılan apsisin basamaklarının üst kısımlarının eksikli-
ği dışında iyi korunduğu anlaşılmıştır. 2.60 m. yarıçapındaki apsisin önünde
batıya doğru devam eden çalışmalarda, güney nefteki tabandan 30 cm. daha
aşağıda kilisenin bema bölümüne ve bu bölüme ait Bizans Dönemi tabanı-
na ulaşılmıştır. Apsisten batıya doğru 4.60 m. devam eden bemanın kuzeye
doğru 3.40 m.lik bölümünün korunduğu tespit edilmiştir. Bema bölümünün
kenarlarındaki oluklu kesme taş bloklar bu bölümün korkuluk levhalarıyla
çevrili olduğunu göstermiştir. Korkuluk levhalarının oturduğu kesme taş
bloklar 18.5 cm. genişliğinde olup korkulukların yuvasına oturduğu kısım 6
cm. genişliğindedir.

Yapının kazı çalışmaları sırasında farklı kodlarda bulunan çok sayıdaki

mimarî plaster ve korkuluk parçaları bema bölümünün korkuluk levhalarıy-
la yaklaşık 50 cm. yüksekliğinde kapalı bir alandan oluştuğunu göstermiştir.
Apsisin hemen önündeki Bizans Dönemi’ne tarihlenen taban üzerinde 1 adet
sütun başlığı kırık parçalar şeklinde bulunmuştur (Resim: 8, Çizim: 3). Devam
eden çalışmalarda bema bölümü apsisle birlikte tamamen açığa çıkarılmıştır.

282
 Doğu batı doğrultusunda kilisenin apsisi ve üst örtüsüne ait kalıntılarla
birlikte yapının kuzey nefini ve diğer kalıntıları ortaya çıkarabilmek amacıyla
yapının kuzeydoğu köşesinde 8.60x6.85 m. ölçülerinde 4. açmayla kazı ça-
lışmalarına devam edilmiştir. Başlangıç seviyesinden 80-50 cm. sonra Bizans
dönemine ait tabana ve bemanın kalan diğer yarısına ulaşılmıştır. Zemin top-
rağından 20cm aşağıda korkuluk levhasını sınırlayan 17 cm. genişliğinde, 63
cm. uzunluğunda korkuluk levhalarını tutan köşe bölümü bulunmuştur.
30.08.2014 tarihinden sonra kilisenin bema bölümü, kuzey nefi ve naos
kısmında çalışmalara devam edilmiştir. Kuzey nefte yapılan çalışmalarda bu
alanının tabanının kesme kireç taşı levhalardan yapıldığı görülmüştür. Özel-
likle duvarlardan düşen moloz taşlar ve yapının bu bölümünün su alması
sebebiyle tahrip olduğu bazı bölümlerinin çöktüğü görülmüştür. Burada
yapılan çalışmalarda mimarî envantere geçebilecek nitelikte etütlük mimarî
parçalara rastlanmıştır.
Diğer taraftan stylobate kısmına ait olabilecek sütunlara ait parçalar bu-
lunmuştur. Yapılan ölçümlerde yapının stylobate kısmında doğudan batıya
doğru 2.30 metre aralıklarla 8 adet sütunun yerleştirildiği anlaşılmıştır. Aynı
alanda sütun altlıkları ve kaidelere ait parçalar olduğu görülmüştür. Kilisenin
7.27x3.10 metre uzunluğundaki kuzey nefi tamamen açığa çıkarılmıştır.
Devam eden çalışmalarda kilisenin batısında yer alan narteks kısmı açığa
çıkarılmıştır. Narteks bölümü güneyde 5 metre uzunluğunda ana kayaya des-
tekli 70 cm. kalınlığındaki duvarla çevrelenmiştir. Narteksin doğu kısmı orta-
da 2. 30 metre genişliğindeki kapıdan kiliseye ulaşılmaktadır. Bu kapının her
iki köşesinde 1. 30 metre genişliğinde iki kapı daha bulunmaktadır. Narteksin
kuzey bölümünde de 1.30 metre genişliğinde başka bir kapı daha vardır. Nar-
teksin kuzey duvarının yaklaşık 5. 22 metre ölçüsünde olduğu görülmüştür.
Narteksin kuzeydoğu köşesinde dağınık şekilde bir iskelete ait parçalara
rastlanmıştır. Gerekli antropolojik incelemelerden sonra iskelet kaldırılmıştır.
Narteks kısmında çok sayıda mimarî eleman parçaları bulunmuştur. Ayrıca
farklı tipteki seramik buluntular dışında kandil ve unguentarium parçalarına
rastlanmıştır (Çizim: 4). Bu alanda toplamda 80-50 cm. dolgu toprak alındık-
tan sonra kilisenin diğer bölümlerinde olduğu gibi tabanda kesme plaka kireç
taşı levhalara rastlanmıştır. Yapılan temizlik çalışmalarından sonra 15.09.2014
tarihinde bu alanda çalışmalar sonlandırılmıştır.

283
 Andriake C Kilisesi’ndeki kazı çalışmalarının sonlanmasından önce kili-
senin tabanını kaplayan kesme taş plakaların ve diğer mimarî öğelerin doğa
şartlarından zarar görmesini engellemek amacıyla kilisenin tabanı jeotekstil
adlı koruyucu malzeme ile örtülerek üzeri kumla kaplanmıştır (Resim: 11).

2014 çalışmaları kapsamında C Kilisesi’ne ait etütlük nitelikte 15 adet kü-

çük buluntu ile 19 küçük poşet Erken Bizans Dönemine tarihlendirilen sera-
mik parçası ve 9 küçük kasa mimarî plaster parçası kazı evinde muhafaza
altına alınmıştır.

3. MYRA-ANDRİAKE YERLEŞİMLERİ KAPSAMINDAKİ

ARAŞTIRMALAR VE DİĞER ÇALIŞMALAR

Myra ve Andriake örenyerlerinde yapıların tanımlanması ve kazı ekibinin

bilgilendirilmesini sağlamaya yönelik araştırmalar yapılmıştır. Bu kapsamda
Myra Akropolü’ndeki Ortaçağ Kalesi ve çevresi ile Andriake ören yerinde
yapıların tanımlanmasına ve anlaşılmasına yönelik araştırmalar yapılmıştır
(Resim: 12-13).

284
Çizim 1: Myra Hamamı planı.

Çizim 2: Andriake C Kilisesi planı.

285
 Çizim 3: C Kilisesi’nde bulunan mimarî plaster parçaları.

Çizim 4: C Kilisesi’nden bulunan Bizans Dönemi seramik

parçaları..

286
Resim 1: Myra Hamamı doğu dış cephesi.

Resim 2: Myra Hamamı doğu iç cephesi.

287
Resim 3: Myra Hamamı caldarium bölümü.

Resim 4: Myra Hamamı.

Resim 5: Andriake C Kilisesi.

288
Resim 6: Andriake C Kilisesi synthronon.

Resim 7: Andriake C Kilisesi

Resim 10: C Kilisesi korkuluk başlığı.

289
Resim 11: C Kilisesi jeotekstil çalışmaları.

Resim 12: Myra Akropolü ve Ortaçağ kalesi.

Resim 13: Myra Doğu Nekropolü’nden bir mezar.

290