Pampamahalaang Pamantasan ng Pangasinan Kampus ng San Carlos

Lungsod ng San Carlos,Pangasinan

Masusing
Banghay - Aralin
sa
Araling Panlipunan
(Paksa:Pagbabago ng Crust ng Mundo)

Inihanda ni:

Mark Japheth M. Arambulo

Gurong Nagsasanay

Inihanda para kay

Sir Jerome S. Cuario

Gurong tagapaganay
 I. LAYUNIN

Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang matatamo

ang mga sumusunod;

a.) Natutukoy ang mga uri ng lindol;

b.) Isinasabuhay ang kahalagahan ng mga hakbang na kailangan
gawin sa oras ng lindol; at
c.) Naisasagawa ang mga paraan upang maiwasan ang epekto dulot
ng lindol.

II. PAKSA

Paksa: Pagbabago ng Crust ng Mundo

Mga Sangunian: https://www.un-spider.org/category/disaster-
type/earthquake
PHIVOLCS Earthquake Intensity Scale (PEIS)
Kagamitan: pangtulong na visual, telebisyon, at mga larawan
Pagpapahalaga: Pagiging-handa, Pagkakaroon ng Pag-kakaisa

III. PAMAMARAAN

Gawain ng Guro Gawain ng mga Mag-aaral

A. Mga Pangunahing Gawain
 Pagbati
 Pagdarsal
 Pagsasaayos ng upon
 Pagtatala ng Lumiban
 Balik-aral
B. Mga Gawaing Pang-unlad
I. Pagganyak
Family feud- Hahatiin ang klase sa
dalawang pangkat. Ang bawat pangkat ay
pipili ng issang kinakatawan upang
sumagot ng unang katanungan . Ang
pangkat na unang mag-patunog ng timbre
ay siyang pipili ng PASS or PLAY. Sila
ang magbibigay ng sagot base sa binigay
na tanong.
Ako ay nag-tanong sa isang-daang tao at
ano ang limang kadalassang ginagawa
mop ag may lindol o pagkatapos ng Play po sir
lindol?
Unang pangakat dahil kayo ang unag Nagtatago sa ilalim ng lamesa
nakapag-patunog ng timbre kayo ang
aking tatanungin PASS OR PLAY?
Ayos play? uulitin ko ang katanungan sa
iyong palagay
ano ang limang kadalassang ginagawa
mo pag may lindol o pagkatapos ng
lindol? Nagdadasal

Isa ba un sa tamang sagot?

Tama 25 na puntos

uulitin ko ang katanungan althea sa iyong

palagay
ano ang kadalassang ginagawa mo pag Nag popost sa FB
may lindol o pagkatapos ng lindol? Sir, Meron po yan

Isa ba un sa tamang sagot?

Tama 15 na puntos
uulitin ko ang katanungan sa iyong
palagay Nag papanik/natataranta
ano ang kadalassang ginagawa mo pag
may lindol o pagkatapos ng lindol?
Yun ba ang top answer
50 puntos!
uulitin ko ang katanungan sa iyong
palagay
Tumatakbo
ano ang kadalassang ginagawa mo pag
may lindol o pagkatapos ng lindol?

uulitin ko ang katanungan sa iyong

palagay
ano ang kadalassang ginagawa mo pag
may lindol o pagkatapos ng lindol?
II. Paglalahad
a.) Base sa inyong naging aktibidad Sir base po sa ating ginawa kanina sa
ano ang inyong inaasahan palagay ko po ay tungkol po sa lindol
maging paksa sa araw na ito ?
Sa palagay ko po ay kung ano ang mga
 b.)Maganda ang iyong sagot, dapat gawin sa oras ng lindol
Meron pa bang ibang ideya?
Sir sa tingin ko po ang ating pag-
c.) Magaling napakatalino na iyong aaralan ay mga sanhi at epekto na
naisip, Meron pa ba? dulot ng lindol

d.) Ang lahat ng inyong mga ideya

at nabangit ay tama sa araw na
ito ating matatalakay ay
patungkol sa lindol, uri at lakas
ng lindol.

III. Pagtatalakay
 Ating tuklasin kung Ano nga
ba ang lindol
 Pakibasa kung anon ga ba ang
lindol
 Maraming salamat sa iyong
Pagbasa
Lindol
- sanhi ng isang mabilis na
paglabas ng enerhiya na nang-
gagaling sa ilalim ng lupa.
Madalas, ang mga lindol ay sanhi
ng pag-galaw ng fault sa ibabaw
na bahagi ng mundo (crust).
-ang lokasyon sa ibaba ng
ibabaw ng lupa kung saan
nagsimula ang lindol ay
tinatawag na hypocenter, at ang
lokasyong nasa itaas nito sa
ibabaw ng
lupa ay tinatawag na epicenter.

 Ang lindol ay isang mahina

hanggang sa marahas na
pagyanig ng lupa na dulot ng? biglaang paggalaw ng mga materyales
sa bato sa ibaba ng ibabaw ng lupa
. Nagmula ang mga lindol sa
hangganan ng tectonic plate.
Ang pokus ay punto sa loob
ng lupa kung saan nagsimula
ang lindol, kung minsan ay
tinatawag na hypocenter, at
ang punto sa ibabaw ng lupa
na nasa itaas mismo ng pokus
ay tinatawag na epicenter.
 Sa larawang iniong nakikita sa
palagay nio saan bana ang epicenter Sa palagay ko po sir ay ang epicenter
at Hypocenter ay ang siyang nasa itaas na bahagi at
ang hypocenter namn ay siyang nasa
 Tama! Para mas lalo niyong ibaba
maintindihan kung ano nga ba ang
Ang ibig niyo po bang sabihin sir ay
epicenter at hypocenter, ay ang
Ang hypocenter ay ang punto sa loob
punto sa ibabaw ng Earth nang
ng lupa kung saan nagsisimula ang
direkta sa itaas ng isang hypocenter,
isang lindol
hypocenter ang punto kung saan
nagmula ang isang lindol o isang
pagsabog sa ilalim ng lupa

 Tama at Ang epicenter naman ay

ang punto sa ibabaw ng mundo
patayo sa itaas ng hypocenter,
punto sa crust kung saan
nagsisimula ang isang seismic
rupture.
Sa seismology, ang earthquake rupture
 Ano naman ang seismic rupture? ay ang lawak ng slip na nangyayari sa
Pakibasa panahon ng lindol sa crust ng Earth.
Ang mga lindol ay nangyayari sa
maraming kadahilanan na
kinabibilangan ng: pagguho ng lupa,
paggalaw ng magma sa isang bulkan,
pagbuo ng isang bagong fault, o,
pinaka-karaniwan sa lahat, isang slip
sa isang umiiral na fault
 Maraming salamat, ang hypocenter
ang Dahilan kung bakit nagyayari
ang seismic rupture.

 Para mas lumawak ang iniong

kaalaman ating tatalakayin ang mga
uri ng lindol inuri ang lindol bilang
tectonic o volcanic

 Gamit ang mga laraan na iyan sa Sa tingin ko po ay Tectonic

tingin moa no ang unang uri ng
lindol ang mabubuo diyaan?
 + - SO =

 Magaling pag sinabi nating tectonic

na lindol ay isang lindol na
nangyayari kapag nabasag ang crust
ng lupa dahil sa mga puwersang
geological sa mga bato at
magkadugtong na mga plato na
nagdudulot ng mga pagbabago sa
pisikal at kemikal, ang tectonic ay Ako po sir, sa tingin ko po ay Volcanic
Sanhi ng paggalaw ng mga Faults

 Sino ang gustong sumagot ng

ikalawang larawan?
-UME + CA+ =
Sa aking pong palagay ito po ay
 Tama ang iyong sagot ito ay
collapse?
volcanic, Ang volcanic earthquake
ay anumang lindol na resulta ng
tectonic forces na nangyayari
kasabay ng aktibidad ng
bulkan.Ang volcanic ay Dulot ng
aktibidad ng bulkan.

 Ikatlong larawan maari bang

pakisagot? Opo sir

+ LAPSE=

 Tama , Ito ay collapse Ang

collapse earthquake naman ay mga Ako po sir, Ang sagot po Ay explosion
maliliit na lindol sa mga kweba at
minahan sa ilalim ng lupa na dulot
ng mga seismic wave na dulot ng
pagsabog ng bato sa ibabaw.
Naintinihan ba?

 At ang huling larawan ay sino ang

nais Sumagot? Sir ang apat na uri ng Lindol ay
Tectonic earthquake, Volcanic
Earthquake, Collapse earthquake ate
Explosion Earthquake
X+PLO+ =
 Tama Ang pagsabog na ay isa sa Sir yan po Volcanic eruption o
mga resulta ng pagpapasabog ng pagsabog ng aktib na bulkan
isang nuklear at/o kemikal na
aparato.

 Maraming salamat sa inyong

pagiging aktibo sa klase bago tayo Sir aktib na bulkan sa atin ay bulking
magpatuloy sa ating talakayin taal at bulkang mayon sir.
Maari mo bang ulitin ang 4 na uri
ng Lidnol

 Magaling tunay ngang kayo ay

nakikinig

 Ngayon naman tayo ay dadako sa

Mga Dahilan at Klakasan ng Lindol

 Ang unang larawan na nakikita nio

ay

 Tama, nasabi mo na ang aktib na

Sir Sa Palagay ko po ay Tectonic
bulkan maari ka bang mag-bigay ng
movement
aktib na Bulacan sa pilipinas?

 Mahusay, Mabuti at maalaman ka

sa mga aktibong bulkan. Ang
pangunahing sanhi ng lindol ay ang
pagsabog ng bulkan. Ang ganitong
uri ng lindol ay nangyayari sa mga Sumagot ang estudyante
lugar, na may madalas na aktibidad
ng bulkan. Kapag ang kumukulong
lava ay sumusubok na tumagos sa
ibabaw ng lupa, na may tumaas na
presyon ng mga gas, ang ilang mga
paggalaw na dulot sa crust ng lupa.
Ang paggalaw ng lava sa ilalim ng
ibabaw ng lupa ay maaari ding
 maging sanhi ng ilang mga
pagkagambala. Nagpapadala ito ng
mga shockwave sa lupa, na
nagdudulot ng pinsala. Ang mga
lindol na ito ay banayad. Limitado
din ang kanilang saklaw.
Gayunpaman, mayroong ilang mga
pagbubukod, na ang mga lindol ng
bulkan ay nagdudulot ng kalituhan
at kamatayan sa libu-libong tao. Opo sir

 Ano sa palagay nio ang Ikalawang

litrato

 Tama ang iyong sagot meron

kabang Ideya kung paano
nagkakaroon ng tectonic movement

 Kung gayon ay aking ipapaliwanag

ssa iniyo Ang ibabaw ng lupa ay
binubuo ng ilang mga plato, na
binubuo ng itaas na mantle. Ang
mga plate na ito ay palaging
gumagalaw, kaya nakakaapekto sa
crust ng lupa. Ang mga paggalaw
na ito ay ikinategorya sa tatlong uri:
constructive, destructive, at
conservative. Ang constructive ay
kapag ang dalawang plato ay
lumayo sa isa't isa, tumutugma sila
sa banayad na lindol. Kapag ang
dalawang plato ay lumipat patungo
sa isa't isa at nagbanggaan, ito ay
kilala bilang mapanirang mga
hangganan ng plato. Ito ay lubhang
mapanira. Ang konserbatibo ay
tumutugma sa pagdaan ng mga
plato ng crust. Ang mga ganitong
uri ng lindol ay may iba't ibang
intensidad.
 Naintinihan ba?
Opo sir
Ako po sir, sa tingin ko po Mga
maling Gawain ng tao yan din po ay
ahilan kung bakit nagkakaroon ng
lindol
Sir Ang nuclear bombing ay maaaring
magpadala ng mga partikular na uri ng
shockwaves sa buong ibabaw ng
mundo, na maaaring makagambala sa
natural na pagkakahanay ng mga
tectonic plate. Ang pagmimina ay
maaari ding magdulot ng kaguluhan
dahil sa malawakang pag-alis ng mga
bato mula sa iba't ibang lugar.
 Sa Ikatlong Larawan namn ay
tinatawag na geological fault

Sir maarin ing Ang mga gas sa ilalim

 Ang geological fault ay isangn
kilala bilang ang displacement ng
mga plates ng kanilang orihinal na
planes. Ang plane ay maaaring
pahalang o patayo. Ang mga planes
na ito ay hindi nabubuo nang
biglaan ngunit dahan-dahang
umuunlad sa mahabang panahon
 Naintindihan Ba?
ng ibabaw ng lupa ay umuurong at
lumalawak, na nagbibigay ng mga
paggalaw sa mga plato sa ilalim ng
crust
Sir una po ay nang Dahil sa pagsabog
ng bulkan at pag galaw ng tectonic
plates, geological faults, mga maling
Gawain ng tao

 Ang ika-apat na litrato ay maari

niyo bang suriin kung ano ang
ipinaparating ng larawan

Base po sa mga balita ay may

tinatawag tayong intensity sir
Sir intensity 1-10

 Magaling, Tama ang iyong sagot Sir may ginagamit po sila at ito ay
Ito ay Man Made o mga maling seismograph
gawa ng tao

 Dahil sa pakikialam ng tao sa

kalikasan ay maaari ding maging
sanhi ng lindol. Maaaring magdulot
ng lindol ang pagkagambala sa
balanse ng crustal dahil sa mabigat
na pag-clubbing ng tubig sa mga
dam. Maari ba kayong magbigay ng
halimbawa ng maling Gawain ng Ang isa sir ay Intensity
tao

Sir Magnitude po
 Maraming salamat sa
Sir sa palagay ko po ay ay Natutukoy
inpormassyong iyong nasabi
ito sa pamamagitan ng pagmamasid sa
Magaling napakahusay na iyong
mga epekto ng lindol sa iba't ibang
sagot
lugar.
 At ang mga isa mga dahilan kung
bakit nagkakaroon ng linol ay
pagguho ng lupa, pagguho ng lupa,
pagbagsak ng mabibigat na bato,
atbp. ay maaari ding magdulot ng
maliliit na shockwave

 Mahusay maraming salamat sa  Sir ako po alam ko, ito ay ginagamita

iyong sagot sa Roman numeral
 Maari niong isa isahin ang mga
ahilan kung bakit nagkakaroon ng
Linol
Sir Dito na po ba gumamit ng
seismograph?
 Maraming salamat sa iyong sagot

 Tayo naman ay dadako sa lakas ng

lindol meron bang ibat ibang lakas
ang lindol? Sir ano po Hindu-Arabic numerals
(1,2,3,4,5,6,7).
 Gaano ng aba kalakas ang lindol?

 Mahusay salamat sa iyong sagot.

Opo sir, Naintindihan po
 Sa iniong palagay paano nalalaman
kung gaano kalakas ang lindol?

 Tama ang seismograph

Ang isang seismograph ay nagtatala Sir ito ay pag guho ng lupa at madalas
ng mga alon o kung gaano kalakas ito sa mga bundok
ang lindol.

 Ang isang lindol ay maaaring Base sa larawan ito po ay ground

ilarawan sa dalawang paraan; rupture sir o pag lubog ng lupa
Ano ang alawang ito?

 Anon man ang isa?

 Mahusay ano ang pagkakaiba ng

intensity at magnitude?

 Mahusay Sir ito po Ay tsunami kadalsan ng

 Pag intensity ay Ang mga bahay, dahilan nito ay malapit sa dagat ang
gusali, at iba pang istruktura ay pinagmulan ng lindol
sinisiyasat. At Kinapanayam ang
mga tao tungkol sa kanilang nakita.
Kinapanayam ang mga tao tungkol
sa kanilang naramdaman.
Kinapanayam ang mga tao tungkol
sa kanilang ginawa
Sa aking pong palagay ito po ba ay
 Ang intensity ay ipinahayag gamit liquefaction?
ang mga?

 Tama ang intensity ay ginagamitan

ng Roman numeral (I,II,III,IV,V)

 Pag sianbi naman nating magnitude

ay Ito ay kinakalkula ng mga
siyentipiko.

 Tama, Kung mas malaki ang Opo sir

magnitude, mas malakas ang lindol.
Sir ito po yung duck, cover and hold
 Kung ang intensity ay gumagamit
ng roman numerals ano namn ang
magnitude ng?

 Tama, ito ay ginagamit sa Hindu-

Arabic numerals (1,2,3,4,5,6,7). Paano nga po ba sir at ano ang
kailangan ihanda
 Naintidihan ba kung paano
nalalaman kung gaano kalakas ang
lindol at ano ang intensity at
magnitude?

 Tayo naman ay dadako kung ano

maga epekto ng lindol
 Isa sa epekto ng lindol ay landslide

 Tama isa ito sa epekto ng Lindol

 Ano naman ang ikalawang larawan

 Mahussay nangyayare ito lalo nat
pag sobrang lakas ng lindol

 Ano naman ang ikatlong larawan sa

inyong palagay

 Mahusay

 Ano naman ang Huling Larawan?

 Tamai to ay liquefaction
Nagaganap ang liquefaction kapag
ang mga sediment na nababalot ng
tubig sa o malapit sa ibabaw ng
lupa ay nawawalan ng lakas bilang
tugon sa malakas na pagyanig ng
lupa.

 Naintindihan ba ?

 Sa ating huling tatalakayin ay

makaktulong kung paano natin
maiiwasan at magiging handa sa
oras ng Lindol

 Oo tama ngunit mero ka pang

nakalimutan

 Ano ang dapat kong gawin bago,

habang, at pagkatapos ng Lindol?

 Tiyaking mayroon kang mga

sumusunod na ka gamitan
1. Fire extinguisher, Paunang
panlunas Radyo,
Flashlight,Baterya
2. Matuto ng first aid
3. Gumawa ng plano kung saan
 magkikitakita ang iyong pamilya
pagkatapos ng lindol.
4. Huwag mag-iwan ng mabibigat
na bagay sa mga istante
5. Gumawa ng plano para sa lindol
sa iyong paaralan o lugar ng
trabaho
 Ano ang dapat gawin sa panahon ng
Lindol?
1. Manatiling kalmado
2. Kung nasa loob ka,
gumapang sa ilalim ng
mabibigat na kasangkapan,
tulad ng lamesa
3. Kung nasa labas ka,
manatili sa bukas na
malayo sa mga linya ng
kuryente o anumang bagay
na maaaring mahulog
4. Lumayo sa mga gusali.
5. Huwag gumamit ng
elevator
 Ano ang gagawin pagkatapos ng
Lindol?
1. Suriin ang iyong sarili at
ang iba
2. Buksan ang radio
3. Huwag gumamit ng
telepono maliban kung
emergency
4. Lumayo sa mga nasirang
gusali
5. Mag-ingat sa paligid ng mga
basag na salamin at mga
labi
6. Lumayo sa mga beach
7. Asahan ang mga aftershocks

IV. Paglalahat
 a.) Batay sa ating natalakay
kanina napakahalaga ang
pagaaral ng Lindol muli,Ano
ang lindol ?
b.) Ano Naman Ang mga epekto o
bunga ng pagkakaroon ng
lindol ?

c.) Bakit napakahalagang pag-

aralan ang patungkol sa
lindol?
d.) Para Naman sa huling
katanungan,sa papaanong
paraan naman natin
maisasabuhay ang
kahalagahan ng pagaaral
tungkol sa lindol?

V. Paglalapat
Gamit parin ang dating pangkat. Bawat
pangkat ay magsasagawa ng ibat ibang
paraan upang maiasan upang maiwasan
ang dulot ng lindol. Bibigyan bawat
pangkat ng 2 minuto para ito ay
ipaliwang.

Gagamitin ang rubrik sa ibaba sa pagbibigay ng marka sa gawain

Pamantayan Deskripsyon Puntos Nakuhang

marka
Interpretasyon Paglalapat ng 20
kilos na angkop
sa paksa
Presentasyon Kasanayan sa 15
pag-arte
Panghikayat sa Dating sa 10
maldla manunood
Cooperasyon at Pakikilahok sa 5
disiplina bawat
miyembro at
pagiwas sa
sobrang
 kaingayan
Kabuuan 50

z
IV. Pagtataya
A. Tama o Mali: isulat ang letrang T kung ang tinutukoy ay tama,
letrang M naman kung ito ay mali

_______1. Ang Lindol ay sanhi ng isang mabilis na paglabas ng

enerhiya na nang-gagaling sa ilalim ng lupa
_______2. Isa sa mga sanhi ng linddol ay tsunami
_______3. Ang geological fault ay isangn kilala bilang ang
displacement ng mga plates ng kanilang orihinal na planes.
_______4. Seismograph ang ginagamit ng mga siyentipiko upang makita
at maitala ang mga lindol.
_______5. Ang pagsabog ng bulkan ay hindi isa dahilan ng pagyanig ng
lupa.
_______6. Gamitin ang elevator sa oras ng lindol
_______7. Manatili sa mga nasirang gusali
_______8. Gamitin ang iyong telepono para sa selfie.
_______9. Mag-ingat sa paligid ng mga basag na salamin at mga labi
_______10. Stay calm.

B. Ibigay ang apat na uri ng Lindol

1.
2.
3.
4.
M C. Ibigay ang epekto ng lindol
1.
2.
3.
4.
5.

KASUNDUAN
Panuto: Magsaliksik sa Tungkol sa mga bulkan .Isulat sa inyong
kuwaderno Ang mga mahahalagang impormasyon at ibahagi ito sa klase
sa susunod na Araw.

Mj