- wyłącznie na piśmie - na piśmie; - drogą elektroniczną - ustnie - w sposób dorozumiany
Umowa o mediację musi wskazywać:
- przedmiot mediacji - osobę mediatora - reguły postępowania mediacyjnego - maksymalny czas trwania mediacji umownej
Sąd może skierować strony do mediacji:
- zarządzeniem - wyłącznie na wniosek co najmniej jednej ze stron - wyłącznie na zgodny wniosek stron - z urzędu bądź na wniosek - tylko na zarzut zawarcia umowy o mediację zgłoszony przez pozwanego przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy - w każdym stanie sprawy; - wyrokiem - do czasu rozpoczęcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę - tylko na posiedzeniu przygotowawczym - postanowieniem - więcej niż raz w toku postępowania
Skierowanie do mediacji nie może nastąpić:
- w postępowaniu przed sądem II instancji - w postępowaniu upominawczym - w postępowaniu nakazowym - na posiedzeniu niejawnym - w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy - w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
- Mediator nie może być nigdy świadkiem co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji; - Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym - Mediator niezwłocznie ujawnia stronom okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jego bezstronności - Niezależnie od wyniku sprawy sąd włoży na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów powstałych wskutek oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.
Postępowanie w przedmiocie zatwierdzenia ugody przeprowadza:
- sąd z urzędu; - sąd na wniosek jednej ze stron - sąd na wniosek mediatora - sąd na zgodny wniosek stron - zawsze sąd właściwy do rozpoznania sprawy według przepisów o właściwości miejscowej lub przemiennej;
Ugoda zawarta przed mediatorem:
- jest zawsze tytułem wykonawczym po jej zatwierdzeniu przez sąd; - ma zawsze moc ugody sądowej; - po jej zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawomocnego wyroku, w tym korzysta z powagi rzeczy osądzonej -jest ugodą cywilnoprawną
Sąd odmówi zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem:
- wyrokiem - postanowieniem - zarządzeniem - tylko jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa
Zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem przez sąd:
- prowadzi do umorzenia postępowania sądowego toczącego się co do przedmiotu ugody; - prowadzi do odrzucenia powództwa co do przedmiotu ugody wytoczonego o roszczenie objęte tą ugodą na zarzut exceptio rei transactae; - prowadzi do oddalenia powództwa co do przedmiotu ugody wytoczonego o roszczenie objęte tą ugodą na zarzut exceptio rei transactae; - prowadzi do zwrotu powodowi ½ uiszczonej opłat od pozwu
Sąd polubowny (arbitrażowy):
- jest organem władzy sądowniczej (sprawuje wymiar sprawiedliwości) - rozpoznaje i rozstrzyga sprawy cywilne poddane pod osąd przez strony określonego stosunku prawnego na mocy zapisu na sąd polubowny - może być stałym sądem polubowym - może być sądem ad hoc, powołanym na potrzeby rozstrzygnięcia konkretnego sporu
Zdatność arbitrażową mają:
- wszystkie sprawy cywilne należące do trybu procesowego - wyłącznie sprawy cywilne należące do trybu procesowego - wszystkie sprawy o prawa majątkowe - sprawy o prawa majątkowe, o ile mogą być przedmiotem ugody sądowej - sprawy o prawa niemajątkowe, o ile mogą być przedmiotem ugody sądowej
Zapis na sąd polubowny:
- może być zawarta w umowie regulującej określony stosunek podstawowy (klauzula arbirażowa) bądź też być zawarta w oddzielnym dokumencie (umowa o arbitraż); - musi być zawsze własnoręcznie podpisany przez strony bądź opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym; - musi określać przedmiot sporu bądź stosunek prawny, z którego spór wynika lub może wyniknąć - co do zasady może być zawarty przed powstaniem sporu lub po jego powstaniu - może być zawarty przez odesłanie w umowie do dokumentu zawierającego postanowienie o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego jeżeli umowa ta jest sporządzona na piśmie, a to powołanie się jest tego rodzaju, że czyni zapis częścią składową umowy. - jest niedopuszczalny w sprawach z zakresu prawa pracy - jest niedopuszczalny w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - jest niedopuszczalny w sporze przedsiębiorcy z konsumentem
- musi nastąpić do rozpoczęcia pierwszej rozprawy - musi nastąpić najpóźniej na posiedzeniu przygotowawczym - skuteczne prowadzi do zwrotu pozwu lub wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego - skuteczne prowadzi do odrzucenia pozwu lub wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego wyrokiem sądu - skuteczne prowadzi do odrzucenia pozwu lub wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego postanowieniem sądu - skuteczne prowadzi do umorzenia postępowania wyrokiem sądu - skuteczne prowadzi do umorzenia postępowania postanowieniem sądu
Ugoda zawarta przed sądem polubownym
- ma z mocy prawa skutki ugody zawartej przed sądem - po uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności ma skutki prawomocnego wyroku sądu - po uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności ma skutki ugody zawartej przed sądem - na wniosek stron sąd polubowny nadaje jej formę wyroku sądu polubownego - jest z mocy prawa tytułem wykonawczym - jest tytułem wykonawczym po stwierdzeniu jej wykonalności przez sąd - jest ugodą cywilnoprawną pozasądową
O uznaniu/ stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego orzeka:
- Sąd Najwyższy - co do zasady sąd apelacyjny, na obszarze którego znajduje się sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny; - co do zasady sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny - się z urzędu - się na wniosek strony
Na postanowienie sądu w przedmiocie uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego wydanego w Rzeczypospolitej Polskiej lub ugody przed nim zawartej przysługuje: - zażalenie do innego składu sądu, który wydał to postanowienie; - zażalenie do Sądu Najwyższego; - skarga kasacyjna - apelacja do sądu drugiej instancji
Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego przysługuje:
- od każdego ostatecznego wyroku sądu arbitrażowego - w terminie miesiąca od doręczenia wyroku sądu polubownego - do Sądu Najwyższego - co do zasady do sądu apelacyjnego, na obszarze którego znajduje się sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny; - co do zasady do sądu, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny
Na wyrok w przedmiocie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego przysługuje:
- zażalenie do innego składu sądu, który wydał to postanowienie; - zażalenie do Sądu Najwyższego; - skarga kasacyjna - apelacja do sądu drugiej instancji