BA KÉPZÉS 2. FÉLÉV – X.

LECTIO (DECIMA)
SZÁMNEVEK; „TEMPUS”
TŐ- ÉS SORSZÁMNEVEK 1-től 20-ig

1 I UNUS, UNA UNUM PRIMUS 3

2 II DUO, DUAE, DUO SECUNDUS 3
3 III TRĒS, TRIA TERTIUS 3
4 IV QUATTUOR QUARTUS 3
5 V QUINQUE QUINTUS 3
6 VI SEX SEXTUS 3
7 VII SEPTEM SEPTIMUS 3
8 VIII OCTO OCTAVUS 3
9 IX NOVEM NONUS 3
10 X DECEM DECIMUS 3
11 XI UNDECIM UNDECIMUS 3
12 XII DUODECIM DUODECIMUS 3
13 XIII TRĒDECIM TERTIUS DECIMUS 3
14 XIV QUATTUORDECIM QUARTUS DECIMUS 3
15 XV QUINDECIM QUINTUS DECIMUS 3
16 XVI SĒDECIM SEXTUS DECIMUS 3
17 XVII SEPTENDECIM SEPTIMUS DECIMUS 3
18 XVIII DUODĒVIGINTI DUODĒVICĒSIMUS 3
19 XIX UNDĒVIGINTI UNDĒVICĒSIMUS 3
20 XX VIGINTI VICĒSIMUS 3

A TŐSZÁMNEVEK RAGOZÁSA:

1 2 3 több ezer
NOM. UNUS UNA UNUM DUO DUAE DUO TRĒS TRIA MILIA
ACC. UNUM UNAM UNUM DUŌS DUAS DUO TRĒS TRIA MILIA
GEN. UNĪUS DUŌRUM DUĀRUM DUŌRUM TRIUM MILIUM
DAT. UNĪ DUŌBUS DUĀBUS DUŌBUS TRIBUS MILIBUS
ABBL. UNŌ UNA UNŌ DUŌBUS DUĀBUS DUŌBUS TRIBUS MILIBUS

TŐ- ÉS SORSZÁMNEVEK 30-tól

30 XXX triginta tricēsimus 3

40 XL quadraginta quadragēsimus 3
50 L quinquaginta quinquagēsimus 3
60 LX sexaginta sexagēsimus 3
70 LXX septuaginta septuagēsimus 3
80 LXXX octoginta octogēsimus 3
90 XC nonaginta nonagēsimus 3
100 C centum centēsimus 3
200 CC ducenti ducentēsimus 3
300 CCC trecenti trecentēsimus 3
400 CCCC quadringenti quadringentēsimus 3
500 D quingenti quingentēsimus 3
600 DC sescenti sescentēsimus 3
700 DCC septingenti septingentēsimus 3
800 DCCC octingenti octingentēsimus 3
900 DCCCC nongenti nongentēsimus 3
1000 M mille millēsimus 3
2000 MM duo milia bis millēsimus 3
100 000 CCCIƆƆƆ centum milia centies millēsimus 3
500 000 |V| quingenta milia quingentiēs millēsimus 3
1 000 000 CCCCIƆƆƆƆ deciēs centum milia deciēs centiēs millēsimus 3
 BA KÉPZÉS 2. FÉLÉV – X. LECTIO (DECIMA)
SZÁMNEVEK; „TEMPUS”
TEMPUS ~ SPATIUM
annus, -ī m. - év ad multos annos!
saeculum, -ī n. - század in saecula saeculorum
aetas, -atis f. - korszak
mēnsis, -is m. - hónap
diēs, diēi m./f. - nap; nappal diēs fēstus, diēs natalis
nox, noctis f. - éjszaka diē et nocte (diēs noctēsque)
heri → hodiē → cras
tegnap ma holnap
hora, -ae f. - óra
minutum, -ī n. - perc
secundum, - ī n. - másodperc

QUATTUOR ANNI TEMPORA:

vēr, vēris n. (vēre) - tavasz Una hirundo non facit vēr.
aestas, -atis f. (aestate) - nyár
autumnus, -i m. (autumno) - ősz
hiems, -is f. (hieme) - tél

A HÓNAPOK ELNEVEZÉSE

ROMULUS: NUMA POMPILIUS IULIUS CAESAR

10 hónapból álló, a.u.c. 708-ban (a.Ch.n.46)
304 napos év - annus confusionis
(29 és 30 napos
hónapok váltakoztak)
ultimus -
1. IANUARIUS IANUARIUS (31) IANUARIUS (31)
2. FEBRUARIUS FEBRUARIUS (29/30) FEBRUARIUS (28)
1. MARTIUS 3. MARTIUS MARTIUS (31) MARTIUS (31)
2. APRILIS 4. APRILIS APRILIS (30) APRILIS (30)
3. MAIUS 5. MAIUS MAIUS (31) MAIUS (31)
4. IUNIUS 6. IUNIUS IUNIUS (30) IUNIUS (30)
5. QUINTILIS 7. QUINTILIS QUINTILIS (31) → IULIUS (31)
6. SEXTILIS 8. SEXTILIS SEXTILIS (30)→ AUGUSTUS (31)
7. SEPTEMBER 9. SEPTEMBER SEPTEMBER (31) SEPTEMBER (30)
8. OCTOBER 10. OCTOBER OCTOBER (30) OCTOBER (31)
9. NOVEMBER 11. NOVEMBER NOVEMBER (31) NOVEMBER (30)
10. DECEMBER 12. DECEMBER DECEMBER (30) DECEMBER (31)

Calendae, -arum f. a hónap első napja

Nonae, -arum f. a hónap 5. vagy 7. napja (az Idus előtti 9. nap)
Idus, -uum f. a hónap 13. vagy 15. napja

a.u.c.; Cicerone et Antonio consulibus; a.Ch.n.;

ad Graecas Kalendas; Idibus Martiis;

p.Ch.n.; A.D. MMXVII

2017. MÁJUS 6. anno bis millēsimo septimo decimo pridiē Nonas Maias
2017. MÁJUS 10. anno bis millēsimo septimo decimo ante diem sextum Idus Maias

"Nonum Kal.Septembrēs hora ferē septima mater mea indicat ei adparēre nubem inusitata et

magnitudine et speciē..."(Plinius Epistularum liber VI.16.)

BA KÉPZÉS 2. FÉLÉV – X. LECTIO (DECIMA)
SZÁMNEVEK; „TEMPUS”
A HÉT NAPJAI

LATIN OLASZ SPANYOL FRANCIA ANGOL NÉMET

dies Lunae Lunedi Lunes Lundi Monday Montag
dies Martis Martedi Martes Mardi Tuesday Dienstag
dies Mercurii Mercoledi Miércoles Mercredi Wednesday Mittwoch
dies Iovis Giovedi Jeuves Jeudi Thursday Donnerstag
dies Veneris Venerdi Viernes Vendredi Friday Freitag
dies Saturni Sabato Sábado Samedi Saturday Samstag
dies Solis Domenica Domingo Dimanche Sunday Sonntag

DE TEMPORUM RATIONE

Romani olim decem mēnsēs habuērunt. Annum Romulus ita divisit. Primus anni mēnsis Martius erat,

quem suo patri dicavit. Mēnsis secundus erat Aprilis, tertius Maius, quartus Iunius. Quintilis a Martio

quintus erat et post eum Romulus mēnsēs deinceps numeris nominabat. Itaque December erat decimus,

Sextilis autem sextus mēnsis. Quintilem postea Romani in honorem Iulii Caesaris dictatoris Iulium

appellabant, Sextilem autem Augusto imperatori dicavērunt et Augustum nominabant.

TULLIUS TERENTIAE SUAE SALUTEM DICIT

Si valēs, bene est, ego valeo. Valētudinem tuam velim curēs diligentissimē; nam mihi et scriptum et

nuntiatum est tē in febrim subito incidisse. Quod celeriter mē fēcisti dē Caesaris litteris certiorem,

fēcisti mihi gratum. Item posthac, si quid opus erit, si quid acciderit novi, faciēs, ut sciam. Cura, ut

valeas. Valē. D. IIII Non. Iun.