Procesy państwotwórcze zaczęły się dopiero w IX wieku.

Pierwszym plemieniem byli polanie – nazwa

od zajęcia, którym się trudzili – uprawa pól. Założyli państwo w Wielkopolsce na przełomie X i XI
wieku.

Piastowie:

Siemowit 900r Leszek 930 Siemomysł 960 Mieszko 962-992

Stworzyli mocny i trwały organizm państwowy, który zapoczątkował kształt państwa polskiego.
Stolica tego państwa było Gniezno. Piastowie przyłączyli do swojego państwa Kujawy, Mazowsze,
Pomorze Gdańskie. Ich głównymi zadaniami było utrzymanie władzy oraz zachowanie niezależności,
zorganizowanie państwa, armii, administracji itp. Musieli pokonać separatystycznych dążeń
niektórych plemion i rodów.

Musieli zachować niezależność od Niemiec co było bardzo ciężkie. Władca dynastii saskiej rościł sobie
praw do ziem położonych na wschód od Rzeszy. Mieszko I zgodził się na płacenie trybutu na rzecz
Ottona I – danina, w ten sposób zabezpieczyła państwo przeciwko najazdom margrabiów
niemieckich. Od 962 Otton I nosił tytuł cesarski i uważał się za zwierzchnika chrześcijańskiej Europy.

Mieszko przyjął chrzest za pośrednictwem Czech, chciał w ten sposób uniezależnić się od duchowych
niemieckich z Magdeburga. Zawarł przymierze z Czechami i poślubił księżniczkę Czeską 965 r –
Dobrawę.

966r przyjęcie chrztu, biskupem misyjnym Jordan, pierwszy kościół powstał w Poznaniu, stał się
stolicą nowej diecezji.

Dzięki przyjęciu chrztu monarcha był pomazańcem Bożym, dzięki temu lud buntując się przeciwko
władcy buntował się przeciwko Bogu, takie poglądy ułatwiały utrzymać lud w pokornej uległości
wobec władcy. Zyskiwał jeszcze prawo do szczególnych przywilejów np. do regaliów.

Znaczenie przyjęcia chrztu: powstaje kierowany przez kler aparat władzy – duchowieństwo prowadzi
kancelarie królewską. Polska dołączyła do krajów cywilizacji zachodnio chrześcijańskiej, dzięki temu
mnisi przywieźli ze sobą pergamin, nauczali, jak pisać i czytać, zaczęto uczyć się łaciny.

Wzmocniono międzynarodową pozycję Polski, zlikwidowano najazdy margrabiów niemieckich, które

prowadzone były pod pretekstem chrystianizacji pogan. Mieszko stał się równy z innymi władcami w
Europie. Uniezależniono się od niemieckich placówek misyjnych i niemieckiego kościoła, dzięki
przyjęciu chrztu od Czechów. Mieszko pod koniec X w. ostatecznie ukształtował terytorium polski i
poważnie wzmocnił państwo polskie.

Zwyciężył rywalizując z Niemcami o Pomorze zachodnie (odparcie (prywatnej wyprawy) najazdu

Hodona w bitwie pod Cedynią w 972 r, spór rozstrzygnął Otton I, Pomorze zachodnie przyłączono do
Polski, syn Mieszka Bolesław przebywał jako zakładnik na dworze cesarskim. Z Czechami o śląsk,
zerwał sojusz w 990r po śmierci Dobrawy i przyłączył Śląsk i ziemie państwa wiślan do Polski.

W 992 roku zmarł Mieszko I, a władzę po nim przejął najstarszy syn, zrodzony z Dobrawy – Bolesław,
dążył do powiększenia państwa i nadania mu trwalszych form organizacji.

Próba ekspansji na ziemie pruskie – obszary ważne ze względu na handel bałtycki. Misji chrystianizacji
tamtejszych terenów podjął się Wojciech, Bolesław uzyskał zgodę papiestwa na organizacje misji,
która mogła zakończyć się podporzadkowaniem ziem pruskich. Misja zakończyła się klęską, Wojciech
został zamordowany, Bolesław wykupił jego ciało i uczynił z nich relikwię po tym jak w 999 roku
Wojciech został uznany za świętego. Jego szczątki zostały złożone w Gnieźnie. Bolesław zaczął
zabiegać o założenie arcybiskupstwa w Polsce oraz trzech innych biskupstw.

Gniezno stało się sanktuarium męczennika, czyli miejscem przechowywania cennych przedmiotów o
znaczeniu kulturowym, w tym wypadku relikwii, zwykle jest to budowla sakralna.

W 1000 roku odbył się zjazd Gnieźnieński, na który przybył Otton III, który przybył z pielgrzymką do
groby Wojciecha. Narodził się plan odnowy cesarstwa, Bolesław w planach Ottona III miał stanąć na
czele Słowiańszczyzny. Na zjeździe odbyła się wymiana podarunków, Otton III otrzymał część
ramienia Wojciecha, a Bolesław w zamian otrzymał gwóźdź z krzyża pańskiego.

Skutkami tego zjazdu było ustanowienie arcybiskupstwa w Gnieźnie, na którego czele stanął brat
Wojciecha, Radzim Gaudenty, ustanowenie trzech nowych biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu i
Wrocławiu. Organizacja kościoła pokrywała się do tej pory z granicami państwa.

Bolesław zyskał prawo inwestytury na wszystkie biskupstwa polskie

Otton III na zjeździe gnieźnieńskim nałożył na głowę Bolesława diadem i wręczył włócznię św
Maurycego (symbol władzy królewskiej w Niemczech). Zgoda na koronacje Bolesława, symboliczny
akt nałożenia diademu na skroń symbolizował, że jest on przyjaciele cesarza, co umacnia jego pozycje
na arenie międzynarodowej.

Śmierć Ottona III oznaczała dla polski koniec pokojowej polityki polsko niemieckiej. Rozpoczęły się
wojny polsko niemieckie 1002-1018. W 1002 Bolesław zajął Łużyce, Milsko i Miśnię (obszar podbity
niedawno przez Niemców). W Niemczech panowało bezkrólewie, ostatecznie władzę przejął Henryk II
Święty – odszedł od koncepcji Ottona III i pokojowej polityki wobec polski, chciał narzucić
zwierzchnictwo Niemiec nad polską.

Bolesław interweniował w Czechach, gdzie w 1003 doszło do buntu przeciwko Bolesławowi Rudemu,
którego wygnano, tron objął Chrobry, zajmując również Morawy i Słowację.

Henryk II nie chciał pozwolić na wzrost znacznie Chrobrego na arenie międzynarodowej więc w 1004
roku doszło do buntu ludności czeskiej przeciwko Chrobremu inspirowany przez Niemców – na tronie
czeskim zasiadł całkowicie uległy Henrykowi II Jaromir.

Pokój Polsko niemiecki w Budziszynie 1018 r. Polska zajmuje Milsko i Łużyce, w Miśnie osadzeni
zostają margrabiowie przyjaźnie nastawieni do Polski. Chrobry ożenił się z Odą córką margrabiego z
Miśni, co miało gwarantować nienaruszalność zawartego porozumienia.

Przebieg wojny pokazał że Polska jest silnym państwem, wojny nie kontynuowano gdyż Henryk II
śpieszył się do Italii, a Bolesław szykował wyprawę na wschód.

Wyprawa Kijowska 1018 rok.

Stosunki polsko ruskie były przyjazne, Córka Chrobrego została wydana za syna Włodzimierza,
Świętopełka. Po śmierci Włodzimierza rozpoczął się nowy etap polityki polsko Ruskiej. Wybuchły
walki o tron miedzy dwoma synami Włodzimierza.
Jarosław Mądry pozbawił wolności córkę i zięcia Chrobrego, był sprzymierzeńcem Henryka II w
konflikcie polsko niemieckim.

Bolesław wkroczył do Kijowa a w drodze powrotnej włączył Grody Czerwieńskie i Przemyśl do

swojego państwa. Na tronie Ruskim znowu zasiadał Świętopełk – Jarosław znowu pozbawił go tronu i
uwięził wraz z żoną

Szczerbiec – wg legendy miecz który miał zostać wyszczerbiony po tym jak Bolesław uderzył w Złotą
bramę, insygnium koronacyjne Piastów z drugiej połowy XII wieku, przechowywany w skarbcu na
Wawelu.

W 1025 Chrobry został koronowany. 1024 zmarł Henryk II który usilnie uniemożliwiał koronacje
dzięki swoim wpływom w Rzymie, Bolesław rozpoczął intensywne działania w celu zdobycia
przychylności papieża w czasie wali o władzę w Niemczech. Został koronowany i chwilę później zmarł,
w tym samym roku został koronowany jego syn Mieszko II, który został wyznaczony na następcę
pomijając innych synów.

Chrobry ustanowił suwerenność Polski – dzięki uniezależnieniu polskiego kościoła o koronacji.

Powiększył granice oraz przestał płacić trybut Niemcom.

Choroby i Mieszko I zbudowali i scalili państwo, wzmocnili pozycje państwa.

Mieszko II starał się kontynuować politykę swojego ojca Chrobrego, dwukrotnie zorganizował
wyprawę na Saksonie 1028 i 1030, w 1029 obronił się przed najazdem cesarza Konrada II. Jego
sytuację skomplikował spór z jego braćmi, Bezprymem i Ottonem, którzy po wypędzeniu z kraju
uzyskali pomoc niemiecką i ruską. W 1031 Mieszko II został zmuszony do ucieczki z kraju do Czech,
przez jednoczesny najazd cesarza Konrada II oraz księcia Rusi Jarosława Mądrego. Polska utraciła na
rzecz cesarstwa Milsko i Łużyce, a na rzecz Rusi Grody Czerwińskie, prawdopodobnie wtedy od polski
odłączyły się Morawy i Słowacja. Po tym incydencie rządy w Polsce objął najstarszy syn Chrobrego –
Bezprym, odesłał on cesarzowi Niemiec insygnium koronacyjne ojca i brata, wkrótce został
zamordowany co umożliwiło powrót Mieszkowi II. Musiał jednak pod naciskiem Konrada II podzielić
państwo między innych członków dynastii piastowskiej. Udało mu się na powrót zjednoczyć kraj,
jednak po jego śmierci w 1034 roku państwo pogrążyło się w zamęcie. Wybuchło powstanie ludowe
połączone z reakcją pogańską, czyli buntem przeciwko kościołowi i wprowadzeniu chrześcijaństwa,
które swoim zasięgiem objęło głównie tereny wielkopolski. Wg kronikarzy organizacja kościelna
została praktycznie zniszczona. Prawdopodobnym powodem buntu było zmęczenie społeczeństwa
ciągłymi wojnami Chrobrego oraz opłaty na rzecz kościoła ponoszone przez biedniejsze
społeczeństwo. W 1039 roku książę czeski Brzetysław I wyprawił się na pozbawioną obrony
Wielkopolskę i doszczętnie ją spustoszył, porywając ludność i wywożąc cenne łupy, wywiózł relikwie
św Wojciecha. Śląsk został przyłączony do Czech. Powstanie nie objęło Mazowsza, gdzie władzę
przejął lokalny możny – Miecław, który utworzył niezależne państwo.
Próbę odbudowy państwa podjął syn Mieszka II, Kazimierz Odnowiciel. Podczas powstania wraz z
matką udał się do Niemiec, gdzie uzyskał wsparcie zbrojne cesarstwa, które zaniepokojone było
wzrostem znaczenia Czech. Poprzez małżeństwo z siostrą Jarosława Mądrego zapewnił sobie
wsparcie Rusi. W 1040 roku wspierany przez posiłki niemieckie zajął Małopolskę i Wielkopolskę. Z
powodu spustoszenia Wielkopolski ze stołecznym Gnieznem na czele, stolicą uczynił Kraków. W 1047
roku pokonał Miecława i przyłączył Mazowsze oraz prawdopodobnie Pomorze Gdańskie. 1050 roku
opanował Śląsk, lecz musiał się poddać arbitrażowi Henryka III, który w 1054 przyznał Polsce Śląsk
pod warunkiem płacenia trybut na rzecz Czech. Przeprowadził reformę państwa i zaczął nadawać
dobra ziemskie możnym, dając w ten sposób początek kształtowania się stanu rycerskiego. Do
śmierci 1058 rok, nie udało mu się odbudować instytucji kościelnej zniszczonej w czasie reakcji
pogańskiej, nie odzyskał również korony oraz nie uniezależnił Polski od cesarstwa.

Bolesław II Szczodry/ Śmiały z ogromną energią starał się o odzyskanie przez Polskę silnej pozycji na
arenie między narodowej. Trzy krotnie wyprawiał się na Węgry dwukrotnie na Ruś. Ponownie
przyłączył do Polski Grody Czerwińskie. Przestał płacić trybut Czechom ze Śląska i w 1072 wyprawił
się na ich tereny. Poprzez działania na wschodzie i południu państwa Pomorze Gdańskie znów
uniezależniło się od Polski. Dzięki opowiedzeniu się po stronie papiestwa, udało mu się odbudować
arcybiskupstwo gnieźnieńskie i w 1075 powołał nowe biskupstwo w Płocku. W 1076 roku koronował
się na króla Polski w Gnieźnie za zgodą papieża. W 1079 roku doszło do konfliktu pomiędzy władcą a
biskupem krakowskim Stanisławem, którego następne skazał na śmierć, jego ciało poćwiartowano.
Wybuchł bunt możnych, wskutek czego król był zmuszony uciekać na Węgry, gdzie wkrótce zmarł.
Polska znowu straciła koronę.

Po śmierci Śmiałego, następcą był jego brat Władysław Hermann. Przeszedł do obozu cesarskiego i
nawiązał przyjazne stosunki z Czechami, którym ponownie zaczął płacić trybut ze Śląska. Ożenił się z
córką króla Czech. W czasie jego panowanie Polska znowu straciła Grody Czerwińskie na rzecz Rusi.
W latach 1090- 1091 próbował nieskutecznie odzyskać Pomorze. Przy jego boku dominującą pozycje
miał wojewoda Sieciech, który kierował polityką państwa i bezwzględnie zwalczał swoich
przeciwników wewnątrz państwa. O jego pozycji świadczył fakt, że bił monety ze swoim imieniem.
Zbuntowali się przeciwko niemu synowie Hermanna, którzy zmusili władcę w 1097 do podziału
państwa. Zbigniew otrzymał Wielkopolskę, Krzywousty dostał Śląsk i Małopolskę, a Hermann
zatrzymał Mazowsze, rezydował w Płocku, oraz władzę zwierzchnią nad całością państwa. W
kolejnych latach bracia znowu wystąpili naprzeciwko ojca dążąc do pozbawienia wpływów Sieciecha,
co w ostateczności skutkowało wygnaniem wojewody.

Po śmierci Hermanna Zbigniew zajął Mazowsze – uważał się za prawowitego spadkobiercę ojcowizny
i dążył do zwierzchnictwa nad całym państwem. Toczył bratobójczą wojnę z Krzywoustym, pokonany
uciekł do Niemiec gdzie nakłonił Henryka V do najazdu na Królestwo Polskie. W 1009 roku ruszyła
wyprawa niemiecka na Polskę, pod pretekstem obrony praw dynastycznych Zbigniewa.

W czasie wojny polsko niemickiej, walczono o grody na Śląsku; obrona Głogowa, klęska Niemców na
Psim Polu. Henryk V wycofał swoje poparcie dla Zbigniewa po tym jak Krzywousty zaczął płacić trybut
cesarstwu. Pozbawiony opieki cesarza Zbigniew został oślepiony i w niedługim czasie zmarł.
Krzywousty w swojej polityce kładł nacisk na odzyskanie dawnych terenów i wzmacnianie państwa po
rządach ojca. Bolesław podporządkował sobie Pomorze Gdańskie w latach 1116 – 1119. Podbił
Pomorze zachodnie 1121 – 1122, które odłączyło się po śmierci Mieszka II. ‘

Krzywoustemu nie udało się narzucić kandydata na tron węgierski. Za jego panowania Czesi
najeżdżali na Śląsk. Arcybiskupstwo w Magdeburgu domagało się zwierzchnictwa nad kościołem w
Polsce – powoływano się na zafałszowaną Bullę papieską, na mocy którego wszystkie papiestwa
polskie miały być podporządkowane Magdeburgowi.

Zjazd w Merseburgu w 1135 r – mediacja Lotara III. Bolesław uznał władców Czech i Węgier i
zobowiązał się zaprzestać walk z nimi, zobowiązał się złożyć hołd lenny cesarzowi ale w zamian
otrzymał potwierdzenie niezależności polskiego kościoła i praw metropolitarnych Gniezna.

W polityce wewnętrznej Krzywousty rządził twardą ręką, bezwzględnie przywoływał

niezadowolonych możnych. Kiedyś pozbawił wzroku i urzędu swojego stronnika – wojewoda
Skarbimir.

Miał 5 synów z dwóch małżeństw.

Księżniczka ruska Zbysława – Władysław „wygnaniec” – pierworodny

Księżniczka Niemiecka Salomea – Bolesław kędzierzawy, Mieszko stary, Henryk zw. Sandomierskim,
pogrobowiec – Kazimierz.

1138 – testament Krzywoustego – ustanowił zasadę pryncypatu i senioratu. Podział terytorialny

państwa, początek rozbicia dzielnicowego.

Zasada senioratu – władzę w państwie pełni najstarszy syn, a później najstarszy przedstawiciel rodu
Piastów.

Zasada pryncypatu – senior jest princepsem, czyli zwierzchnikiem wobec innych młodszych książąt
(juniorów)

Zaletami senioratu jest to że każdy ma szanse zostać princepsem, co miało wyeliminować spory
rodzinne. Jasne zasady obsady tronu miały wyeliminować możliwość narzucenia przez możnych
kandydata na księcia – princepsa. Kolejną zaletą jest ograniczenie wpływów możnych – młodsi bracia
(juniorzy) zajmowali w swych dzielnicach miejsce dotychczasowych namiestników prowincji.

Uprawnienia princepsa: miał władzę zwierzchnią nad dzielnicą senioralną, prowadził politykę
zagraniczną, był dowódcą armii, mianował biskupów, posiadał zwierzchność sądową, miał prawo
bicia jednej monety obowiązującej we wszystkich dzielnicach, był rozjemcą między książętami.
Dzielnica senioralna nie mogła być dzielona, dzielnice juniorów już tak. W jej skład wchodziły: ziemia
krakowska, ziemia sieradzko – łęczcyka, wschodnia wielkopolska z Gnieznem, Kujawy, Pomorze
Gdańskie.

Podział według testamentu Krzywoustego: Władysław – Śląsk, Kędzierzawy – Mazowsze i część

Kujaw, Mieszko Stary – Wielkopolska z Poznaniem, Henryk – ziemia sandomierska. Kazimierz nie
otrzymał nic, ponieważ urodził się po śmierci ojca.

Rozdrobnienie feudalne – Francja i Niemcy

Rozbicie dzielnicowe – Czechy i Ruś

Krzywousty w czasie swojego panowania wzmocnił pozycje państwa na arenie międzynarodowej –

pokonał wojska niemieckie. Rozszerzył tereny polski o Pomorze Gdańskie i Zachodnie, podjął
ponowną chrystianizację pomorza i uregulował kwestie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Jednakże
porażką jego panowanie było wystąpienie naprzeciw bratu, doprowadził do interwencji niemieckiej.
Nie zdołał się koronować, musiał złożyć hołd lenny cesarzowi Niemiec. Podzielił kraj między synów,
lecz wbrew oczekiwaniom nie uchroniło to państwa przez sporami i walkami między braćmi