You are on page 1of 8

g]skfsf k|jQmf k|sf08 ;L / g]skf -P;_

sf jl/i7 g]tf emngfy vgfnaLr e]6jftf{


sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 ljifodf uDeL/ 5nkmn ePsf] 5 .
kf6L{sf k|jQmf k|sf08 ;L / g]skf - o;}u/L, pQm e]6jftf{df xfn ;Qf
PsLs[t ;dfhjfbL_ sf jl/i7 g]tf / s';L{sf] lglDt bnfn k'h
F Ljfbn] /fi6«

tyf k" j { k | w fgdGqL emngfy / hgtflj?4 3ft ug{ ;Sg] vt/f


vgfnaLr a'waf/ ;fFem e]6jftf{ a9]/ uPsf]n] sDo'lg:6, k|ultzLn,
ePsf] 5 . pQm e]6jftf{df /fi6«sf] ;Rrf nf]stGqjfbL / b]zeQmx?nfO{
:jfwLgtf / g] k fnL hgtfsf] lrlGtt agfPsf] / o;sf] cu|ufdL
jif{ !^, c+s ##, @)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/ (June 4, 2023) d"No ?= !).– ;fj{ef}ldstf uDeL/ ;+s6df k'us] f] -af“ s L clGtd k] h df_

b]z arfpg ;dfhjfbL df]rf{ cfjZos


sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6
kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ;Ln] b]z
arfpg ;dfhjfbL df] r f{ s f]
pgn] ca a}wflgs ?kdf cfP/
g]kfnnfO{ ljZjo'4sf] rk]6fdf kfg{
vf]h/] g]kfnnfO{ o'qm]g agfpg] ;+st]
e"efunfO{ ;d]6/] ef/tn] hf/L u/]sf]
gS;f vf/]h ug{' kg]{ atfPsf 5g\ .
ef/tLo lj:tf/jfbn] g]kfnsf] e"efu
kfpg g;s]sf] atfP . pgn] c;f/
!) ut]bl] v #) ut];Dd @) lbg g]tf
sfo{stf{x?n] hgtfsf] v]tdf sfd ug{
cWoIftfdf ;DkGg ePsf] sfo{qmDdf
s]lGb|o ;b:o tyf s}nfnL lhNnf
O{Grfh{ k|sfz ;Ln] kf6L{sf] ;s{'n/
afrg u/]sf lyP eg] s]lGb|o ;b:o
tyf c5fd lhNnf O{Grfh{ dLgf ;Ln]
:jfut u/]sL lyOg\ .
cfjZostf ePsf] atfPsf 5g\ .
a'waf/ s}nfnLsf] wgu9Ldf cfof]lht
b]lvPsf] atfP . pgn] ;d|fHojfbL
o'4n] hgtfnfO{ ;r]t agfpg] atfpFb}
;d] 6 ] / gS;f hf/L ug] { sfo{
cfklQhgs 5 . Tof] vf]h ug{' k5{,
lgb]z
{ g ;d]t lbPsf 5g\ .
To;}u/L g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf ef/tLo ;+;b ejgsf] gS;faf6 g]kfnL e"ld
;] t L–dxfsfnL Ao" / f] s f] ;+ o ' Q m ;fd|fHojfbL zlQmx?;Fu n8\g] zlQm n'lDagL, slknj:t' / tIflznf xfd|} :yfoL ;ldlt ;b:o tyf :s'lnª
slknj:t' / n'lDagLnfO{ t'?Gt x6fpm
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{n] ef/tLo ;+;b ejgsf] gS;faf6 g]kfnL e"ld
slknj:t' / n'lDagLnfO{ t'?Gt x6fpg dfu u/]sf] 5 . ;f] kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ;Ln]
a'waf/ Ps la1lKt hf/L ub}{ ;f] dfu u/]sf x'g\ .

/fhgLlts tyf j}rfl/s k|lzIf0f g] k fn sDo' l gi6 kf6L{ ePsfn] e"ld x'g dxf;lrj ljKnjn] eg] . ljefu k|dv ' e/t ;Ln] ;dfhjfbsf
sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ dxf;lrj Pstfsf] ax; / ;dfhjfbL d]rf{sf xfdLnfO{ s;}sf] Ps O{Gr hdLg nflu Pstf cfjZostf ePsf] atfpFb}
ljKnj ;Ln] ;f] s'/f atfPsf x'g\ . nflu ltg kf6L{sf] Pstf ePsf] rflxPsf] 5}g . ef/tn] g]kfnnfO{ vfg g]skf dfcf]jfbL ;dfhjfbL / >lds
dxf;lrj ljKnj ;L=n] g]kfnnfO{ atfP . g] k fnnfO{ sAhf ug] { vf]H5 eg] To;sf] d"No r'sfpg hgtf kf6L{;uF sf] Pstfn] ;dfhjfbL
o'qm]g agfpg] if8\oGqsf] hfnf] a'Gg] lgotsf;fy cd]l/sf cfPsf] atfP . tof/ x'g' k5{ . ofqfdf yk an k'us ] f] atfP . gofF dxf;lrj ljKnj ;Ln] xfn} ef/tLo k|wfgdGqL g/]Gb| df]bLn] pb\3f6g u/]sf] gjlgld{t
sfd eO/x]sf] atfpFb} b]z arfpg pgn] /fli6« o tf arfpg g] k fn dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;dfhjfb o'usf] vf]h / cfljisf/ PsLs[t ;+;b\ ejgsf] cufl8 /flvPsf] cv08 ef/t elgPsf] gS;fdf g]kfnsf] slknj:t' /
;dfhjfbL df]rf{ cfjZos ePsfn] sDo'lgi6 kf6L{n] ;s] Pstf geP Nofpg] / l6sfpg] l;4fGt agfpg hgqmflGt ePsf] atfpFb} pgn] g]kfndf n'lDjgLnfO{ /flvPsf] 36gfk|lt kf6L{sf] uDeL/ Wofgfsif{0f ePsf] pNn]v ub}{ g]kfnL
/fi6«jfbLx?sf] Pstfdf kf6L{n] hf]8 sfo{ut Pstf u/]/ cufl8 a9\g] cfjZos ePsf] atfpFb} j}1flgs bnfn k'h F Ljfb / ljZjdf cd]l/sL e"ldnfO{ cfkmgf] b]zsf] gS;fdf /fVg] df]bL ;/sf/sf] of] sfo{ x:tIf]ksf/L / cltqmd0fsf/L
lbPsf] atfP . pgn] gLlt lnPsf] atfpFb} ;Dk"0f{ /fi6«jfbL ;dfhjfbdf ;a} v fn] lje] b / ;fd|fHojfbn] ubf{ ;d:of a9\b} uPsf] lrGtgsf] pkh ePsf] atfPsf 5g\ .
kl/l:ylt t];f| ] ljZj o'4sf] glhs zlQmx? Ps 7fpFdf cfpg'' kg]{ c;dfgtfsf] cGTo x'g] atfP . pgn] atfP . pgn] g]tf sfo{stf{x?nfO{ dxf;lrj ljKnj ;Ln] o; k|sf/sf] ef/tLo ;fd|fHojfbL /a}ofsf] 3f]/ lgGbf / s8f eT;{gf
/x]sf] atfpFb} cd]l/sf / o"/f]ksf atfP . g] k fnsf] /fHo ;Qf / cy{ t Gq pTkfbg;Fu hf]8g\ ] u/L kf6L{n] of]hgf ub}{ ef/tLo ;+;b ejgsf] gS;faf6 g]kfnL e"ld slknj:t' / n'lDagLnfO{ t'?Gt x6fpg /fhgLlts
sf/0f eO{/x]sf] o'qm]g / ?;sf] n8fO{ dxf;lrj ljKnj ;Ln] kfFrj6f bnfnx?sf] sAhfdf /x]sf] atfpFb} agfPsf] atfP . Pj+ s'6gLlts kxn cufl8 a9fpg g]kfn ;/sf/;Fu hf]8bf/ dfu;d]t u/]sf 5g\ .
t];f| ] ljZj o'4sf] glhs k'us
] f] atfP . 7"nf kf6L{x? Ps eP/ lgaf{rg n8\bf b]z arfpg PsLs[t hgqmflGtsf] To;}u/L kf]ln6Ao"/f] ;b:o ljsNk o; ljifodf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ;Ln] hf/L u/]sf] la1lKt o;
pgn] klxn] ef/tdfkm{t\ g]kfn cfpg] klg ax'dt cfpg g;s]sf] atfpFb} dfWodaf6 j} 1 flgs ;dfhjfbL ;Ln] tLg kf6L{sf] Pstf hgtfsf] k|sf/ /x]sf] 5– …xfn} ef/tLo k|wfgdGqL g/]Gb| df]bLn] pb\3f6g u/]sf] gjlgld{t ;+;b ejgsf]
cd]l/sf clxn] Pd;L;Lsf] gfddf g]kfndf ;+;bLo Joj:yf c;kmn Joj:yf Nofpg ;a}n] Ps h'6 eP/ efjgfcg';f/ / hgtfsf] hghLljsfsf] cufl8 /flvPsf] cv08 ef/t elgPsf] gS;fdf g]kfnsf] slknj:t' / n'lDjgLnfO{ /flvPsf]
l;w} g]kfn cfPsf] atfpFb} P;kLkL eO;s]sfn] ;dfhjfb Nofpg ;xof]u nfUg'kg]{ atfP . ;jfndf ePsf] atfpFb} PsLs[t 36gfk|lt xfd|f] kf6L{sf] uDeL/ Wofgfsif{0f ePsf] 5 . g]kfnL e"ldnfO{ cfkmgf] b]zsf] gS;fdf
kf; ug{ g;s]kl5 Pd;L;LnfO{ g} ug]{ ;a};Fu Pstf ug]{ wf/0ff /fv] . pgn] jt{dfg Joj:yfdf dlxnfx?n] hgqmflGtsf] dfWofdaf6 ;a}vfn] /fVg] df]bL ;/sf/sf] of] sfo{ x: tIf]ksf/L / cltqmd0fsf/L lrGtgsf] pkh xf] . xfd|f] kf6L{
P;kLkLdf abNg nfluk/]sf] 7f]sj' f dxf;lrj ljKnj ;Ln] cv08 ;'/Iff, o'jfx?n] /f]huf/, b]zeQmx?nfO{ ;d:ofsf] cGTo x'g] ePsfn] ;dfhjfbL o;k|sf/sf] ef/tLo ;fd|fHojfbL /a}ofsf] 3f]/ lgGbf / s8f eT;{gf ub{5 . ef/tLo ;+;b
u/] . g]kfndf ca}w ?kdf klxn]b]lv ef/tsf] gfddf g]kfnsf] n'lDagL, b] z , ljBfyL{ x ?nfO{ lzIff / Joj:yfsf] ljsNk gePsf] atfP . ejgsf] gS;faf6 g]kfnL e"ld slknj:t' / n'lDjgLnfO{ t'?Gt x6fpg /fhgLlts Pj+ s'6gLlts
g} cd]l/sfn] ;]gf cfO;s]sf] atfpFb} slknj:t' / tIflznfnufotsf gful/sx?nfO{ :jf:Yof]krf/ kfpg' kg]d{ f kf6L{sf s]lGb|o ;b:o eut ;Lsf] kxn cufl8 a9fpg g]kfn ;/sf/;Fu hf]8bf/ dfu ub{5 .Ú

cfhsf] d'Vo ;d:of M lg/fzf / ljrng jt{dfg ;+s6sf] lgsf; j}1flgs ;dfhjfb
!= cfhsf] d' V o ;d:of – c:jLsf/ ug{] zlQmx? klg cl:tTjdf ;'zf;g . d]/f] cWoogsf] lgisif{ 5 M ;+;bLo lx;fan] klZrd a+ufn
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6
kf6L{ s f dxf;lrj ljKnj ;Ln]
pgn] cu| u fdL lgsf;sf] jf6f]
;dfhjfb x'Fbfx'Fb} kZrufdL / @$)
lg/fzf / ljrng M cfhsf] 5g\ . ;+ 3 if{ / t 5g\ . j} 1 flgs /f:jkfsf] hGd g]skf ljefhgaf6 agfpg] if8\oGq ;kmn x'bF 5 } . g]kfnL jt{dfg ;+s6sf] lgsf; j}1flgs jif{ zf;g rnfPsf] /fhtGq kmsf{pg]
g]kfndf &) k|ltzteGbf a9L hgdt ;dfhjfb jf gf}nf] hgjfbsf ax;x? ePsf] xf] . olb tTsfnLg ;/sf/L hgtfsf] cln cfˆg} ljz]iftf 5, Tof] ;dfhjfb dfq ePsf] 7f]s'jf u/]sf xNnf ug{' a]sf/ ePsf] pNn]v ub}{–
jfdkGyL ljrf/wf/fdfly ljZjf; ePs} 5g\ . kl5Nnf] ;do s]xL ;z:q g] s kfsf] ljefhg gePsf] eP xf] M gofFsf] vf]hL ug]{ . lg/fzfnfO{ 5g\ . ;f] d jf/ g] s kf ;' v ] { t n] æg]kfnL g]tfx? ljb]zLsf] rfs8L ug],{
ub{5g\ . csf{] ;To s] xf] eg] jfd ;+3if{sf cEof;x? klg gePsf /f:jkfsf] hGd x'g] lyPg . sfo{gLlts x6fpg] pgLx?sf] cfˆg} k|jl[ Q 5, bz/yk' / df k~rfotlj?4sf] k};fsf nflu nDk;f/ kg]{ gful/snfO{
cfGbf]ngx? lg/Gt/ ktg / ljrngsf xf]Ogg\ . t/, tL klg ;kmn x'g ;s]g . lx;fan] x]g{] xf] eg] r'gfjb]lv Tof] xf] Pstf jf ljb|fx] fTds Pstf . cfGbf] n gdf ;xfbt k| f Kt ug] { ;d]t j]r/] vfg] unt lgotsf sf/0f
lzsf/ eP . xfd|f] cfGbf]ng ;w}e F l/ jfd cfGbf]ngdf nflu cfhsf] cj:yf r'gfj;Dd h;/L x'G5 ;+;bb]lv hgtfn] gofF–gofF / ljb|f]xL zlQm ;lxbx?sf] :d[ltdf cfof]hgf u/]sf] b]z cfly{s tyf /fhg}lts ;+s6lt/
;+;bjfbdf uP/ cGTo ePsf 5g\ . lgs} r'gf}ltk"0f{ / lg/fzfhgs cj:yf ;/sf/;Dd Pp6f sfo{gLlt 5 . csf{] vf]lh/xG5g\ . To;sf/0f jfdx?sf] hg;efnfO{ ;Djf]wg ub}{ dxf;lrj uPsf] xf] .Æ
;+;bLo Joj:yfdf ljrf/sf] k|Zg uf}0f xf] . cfhsf] jf:tljs kl/l:ylt x]/f}g sfo{ g Llts alx:sf/, lj/f] w / cl:tTjnfO{ arfpg] jf k'g:yf{lkt
/ ;Qf jf ;/sf/sf] k|Zg k|wfg M g t ;+;bLo Joj:yfleq pHofnf] 5 cljZj;gLo cfGbf] ] n g . b' j } ug]{ xf] eg] Pp6} ljsNk 5, Tof] xf] M
x'bF f]/x]5 . ljrf/wf/fTds lx;fan] g sfo{gLltdf Pp6} ;dfgtf 5, Tof] xf] a[ x t\ jfd Pstf / j} r fl/s
t sf+u; ]| g t sDo'lgi6sf] k[ys M sfo{gLlts l:y/tf, uf]nrSs/, k'ghf{u/0f . b]zsf d'Vo jf ;femf
klxrfg 5 . cfh ;a} zlQmx? tfnd]n lbzfxLgtf / csd{0otf . elgG5 ;d:ofx?sf] af/]df ;femf lgisif{
jf p:t}–p:t} ePsf 5g\ . To;sf/0f sfo{gLlt vf]nf h:t} aUg'k5{ t/ oxfF lgl:sg' kb{ 5 . cfhsf d' V o
cfhsf] cj:Yff lgs} ;+s6k"0f{ / kf]v/Lh:t} l:y/tf 5 . ;+;bjfbL ;d:ofx? x'g\– != e|i6frf/, @=
r'gf}ltk"0f{ 5 . ljrf/fTds k|Zg uf}0f sDo'lgi6x?sf] b[li6sf]0f 5 M ;/sf/df /fhgLlts cl:y/tf, #= k/lge{/
ag]sf] 5 h'g sDo'lgi6x?sf nflu hfg g;s] ;j{Zj u'D5 . pgLx?sf] cy{tGq, $= sfg'gsf] zf;g jf
k|To'kfbs aGg;S5 . klxnf Pdfn]sf] r]tn] eG5 M ;/sf/d} hfg g;s] s] ;'zf;gsf] cefj, %= a]/f]huf/L / ljKnj ;Ln] ;f] s'/f atfPsf x'g\ . o;}u/L, dxf;lrj ljKnj ;Ln]
ktgaf6 dfcf]jfbLsf] hGd eof] / /fhgLlt ug'{ . pgLx?sf] csf{] ts{ 5 ^= lzIff, :jf:Yo, /f]huf/L clg ufF;, dxf;lrj ljKnj ;Ln] clxn] lg/+sz' k~rfotlj?4sf] cfGbf]ngsf
cfh dfcf]jfbLsf] nHhf:kb ktgn] M ljrf/n] vfg lbG5 / < ;+;b\ aflx/sf] af;, skf;sf] 1f/]G6L gx'g' . oL k'/fgf] ;+;bLo Joj:yf k"0f{ c;kmn qmddf pRr ;xfbt k| f Kt ug] {
r/d lg/fzf pTkGg u/]sf] 5 . ts{ 5 M ;+;bLo Joj:yf abNg'k5{ / cfhsf ;femf /fli6«o ;d:ofx?sf] ePsfn] of] a]nf s;}n] /fhf Nofpg] bz/yk'/ ljb|f]xsf & hgf ;lxbnfO{
dfcf]jfbL kf6L{x?sf] ktg, ljefhg lji0f' kGt j}1flgs ;dfhjfb jf gf}nf] hgjfb ;dfwfgsf] vfsf;lxt jfd Pstf jf xNnf km}nfpg', s;}n] :jtGq kf6L{sf] /fli6«o ;lxb 3f]if0ff ug{ kxn ul/g]
/ e|i6Ls/0fn] g]kfnL ;dfhdf 7"nf] g t ;+;b aflx/ g} pHofnf] 5 . ca :yfkgf ug'k{ 5{ . pgLx?sf] ts{ 5 M w' j | L s/0f x' g ;s] Tof] g} gofF ljsNksf] s'/f ug{' Tof] hfoh gx'g] k|ltj4tf hgfP . pgn] bz/yk'/sf]
ljt[i0ff pTkGg u/]sf] 5 . ;+;bLo ;+;bleq /fli6«o :jtGq kf6L{sf pbo ;Qfafx]s c? ;a} e|d xf] . 6'6km'6, ;Defjgfsf] pQd ljsNk ;fljt eGb} jt{ d fg ;+ s 6sf] lgsf; hgljb|fx] k~rfotLx?sf] cTofrf/sf]
Joj:yfleq}af6 ePsf] Pdfn] / ePsf] 5 / cfufdL r'gfj;Dd p;sf] ljefhg, ;+sL0f{tf / k|ltzf]wn] x' g ;S5 . w] / } dfcf] j fbLx? hf] j}1flgs ;dfhjfb dfq ePsf] pRr ?k ePsf] eGb} alnbfgsf]
dfs]aLrsf] Pstfn] s]xL cfzf / nx/ km}lng] ;Defjgf 5 . hDdfhDdL pgLx?nfO{ klg ufFhs ] f] 5 . j} 1 flgs ;dfhjfbsf nflu 7f]s'jf u/]sf x'g\ . Oltxf;nfO{ cjd"Nog ug{ gx'g] jtfP .
pT;fx knfPsf] lyof] t/ Tof] Pstf /f:jkfn] nufPsf kfFrj6f d'Vo @= lg/fzf / larngsf] cGTo lgi7fk" j { s n8] s f lyP, pgLx? dxf;lrj ljKnj ;Ln] b]znfO{ pgn] eg]– æcfhsf] lbg Ps dxTjk"0f{
w]/} ;do l6Sg ;s]g . Pstfkl5sf] gf/fx? x'g\– e|i6frf/sf] cGTo, M of] s'/f :ki6 5 ls clxn]s} ljt[i0ff / l8k|; ] gsf] lzsf/ agfOPsf /fi6«3ft / hg3ftjf6 arfpg lbg xf] , Psflt/ u0ftGq lbj;
ljefhgn] emg} 7"nf] Iflt / gf]S;fgL /fhgLlts l:yt/tf, kf/bzL{tf, tl/sfn] rNg] xf] eg] klxnf] gDa/df 5g\ . To;sf/0f ljutsf] lgd{d ;Dk"0f{ ;dfhjfbL ljrf/ /fVg] dgfO{b}5 eg] csf]{lt/ ljb|fx lbj;
x' ' F b f] / x] 5 . ;+ ; bLo Joj:YffnfO{ ;+3Lotfsf] vf/]hL / sfg'gL /fHo jf dfcf]jfbLx?sf] cl:tTj ufoa x'G5 . -af“ s L clGtd k] h df_ sDo'lgi6x? Pstfj4 x'gk' g]{ atfP . -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/

u0ftGq M xfQLsf] b]vfpg] bf“t


ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}
– s= dfcf]T;] t'ª
✍ ;DkfbsLo ;ft ;fndf qmflGt / kl/jt{g, 5 . of] s:n] x]g]{ < ;/sf/ cfFvf cfh h]7 !% ut]sf] ldlt;Dd s;}n] gful/stfsf] s'/f lemsL ;+;b kb

‘cv08 ef/t’ elgPsf] gS;faf6 g]kfnsf] @)$^ ;fndf qmflGt / kl/jt{g,


@)%@ ;fndf hgo'4 / kl/jt{g .
o;/L x]g]{ xf] eg] qmflGt g} kl/jt{gsf]
lrlDnPsf] 5 . s] ef/t /
cd]l/sfnfO{ of] b]z v'Nnf xf] < clxn]
e"6fgL z/0ffyL{sf] 6«flGh6 e}/x]sf] 5
klg ;flalt aofg lbPsf 5}gg\ .
s/f]8f}+ dfq xf]Og c/af}sf s]z cfPsf
5g\ . jfO8a8L, l+k|l6+u k|]; sf08,
g} vf/]h ul/lbP . lrtjgaf6 km]l/
pDd]bjf/ p7L cTolws dt kfPsf
x'g\ . x'g t pgL ;/sf/df uPsf
slknj:t' / n'lDjgLnfO{ x6fpm kof{o ag]sf] 5 . kl/at{g x'gsf]
nflu cjZo klg qmflGt rflxG5 .
g]kfn . e"6fgL z/0ffyL{ agfP/
cd] l /sf k7fOlbG5' egL Ps
## s]hL ;'g sf08 t caut} ePsf]
s'/f xf] . lxhf] dfq ;+;bdf kz'kltdf
eP s] uy]{ yfxf 5}g . 7fpFg} o:t} xf]
of] . ;+;bLo ynf] eg]sf] ukmf8Lsf]
xfn} ef/tLo k|wfgdGqL g/]Gb| df]bLn] pb\3f6g u/]sf] gjlgld{t ;+;b ejgsf] t/ ckm;f]r hgo'4af6 s]xL pknlAw AolQmaf6 $) . %) nfv saf]n r9fPsf] hnx/L gSsnL xf] eGg] s'/f ynf] xf] eg]/ n]lgnn] To;} eg]sf
cufl8 /flvPsf] …cv08 ef/tÚ elgPsf] gS;fdf g]kfnsf] slknj:t' / eP klg /fhgLltdf kl/jt{g cfpg p7]sf] 5 . of] s'/f ;bgdf p7fpg] xf]Ogg\ . of] v;Lsf] 6fpsf] b]vfP/
n'lDjgLnfO{ /fVg' 3f]/ cfklQhgs / lgGbgLo sfo{ xf] . t;y{, ef/tn] g]kfn;Fu ;s]g . !@ a'Fb] ;xdltdf g} g]tf xf] eg] ;bg g} rNg lbFbg} f}F eg]/ s's'/sf] df;' lasfpg] ynf] xf]
dfkmL dfUb} ;+;b ejgsf] cufl8 /flvPsf] …cv08 ef/tÚ elgPsf] gS;fjf6 sdf08/n] cfTd;dk{0f ul/;s]sf Pdfn]n] eg]sf]n] # kf6L{sf] ;xdltdf elgG5 . s}of}+ jfdkGyL g]tfx? o;}df
g]kfnsf] slknj:t' / n'lDjgLnufotnfO{ tsfn x6fpg' k5{ . olb ef/tLo lyP . clxn] ;F:sf/ p:t} 5 . ;+;bdf hnx/Lsf] s'/f gp7fpg] / 8'a]sf 5g\ . ;Ssn kms]{sf 5}gg\ .
hLjgz}nL klg p:t} 5 . hghLljsf ax;sf] /]s8{ klg l8n]6 ug]{ ;xdtL yf? k|rLg hflt xf] . of] pk]lIft
k|wfgdGqL g/]Gb| df]bLn] :jtGq /fi6« g]kfnsf] e"ldnfO{ cfˆgf] b]zsf] gS;fdf emg las/fn 5 . e|i6frf/ pRr ePsf] 5 . Pdfn]sf] kf]n vf]Ng] xf] pTkLl8t 5 . s] n fnLsf] 36gf
/fVg] x:tIf]ksf/L / cltqmd0fsf/L sfo{ g;RofP cfdg]kfnL hgtfn] 5 . @)^@÷^# sf] hgcfGbf]ngsf] eg] dfcf]jfbL s]Gb|sf] klg kf]n vf]Ng /fhg}lts 36gf xf] . lakGgx?n]
;+3if{sf] andf ;/sf/dfkm{t\ pQm x:tIf]ksf/L / cltqmd0fsf/L sfo{ tTsfn andf @)^% h] 7 !% ut] Pdfn] tof/ eP kl5 of] s'/f yfd ;De|fGtnfO{ xdnf u/]sf] a'leG5 . t/,
;Rofpg ef/tnfO{ afWo kfg{s ' f] lasNk 5}g . nf]stflGqs u0ftGq :yfkgf ePsf] y'd ePsf] 5 . # kf6L{x? Ps csf{df klg of] x'g gx'g] 36gf xf] . o; 36gfsf
x'g\ t ef/tn] ljutb]lv g} g]kfnsf] /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs / xf] . t/ ;F:sf/ p:t}, zf;g p:t}, ufFl;Psf] cj:yf 5 . of] Joj:yf g} gfos k"j; { f+;b /]zd rf}w/L cfhLjg
ef}uf]lns If]qdf cltqmd0f / x:tIf]k ub}{ cfPsf] hu hfx]/ g} 5 . ef/tn] k|a[lt p:t} p:t} 5 . cem eGg] xf]
eg] n"6 tGq rn]sf] 5 .
emk]Gb|/fh a}B sfn] sfn] ldn]/ vfpF efn] eGg] 5 .
Joj:yf t u};s]sf] 5 . htftt} 9fF6
sf/fuf/df /flvPsf]df cfddfkmLaf6
5'6sf/f ePsf 5g\ . o;df k|x/L /
;LdfjtL{ If]qdf an ldRofOF ubf{ k6s–k6s g]kfn] hgtf k|tfl8t x'g' k/]sf]
l;+xb/af/ 3/–3/ eg] klg l;+x ul/Psf] cj:yf 5 . kf6L{sf ;lrj, 5n a] O dfgL, 3' ; e| i 6frf/ k"jk{ x| /Lx?n] la/f]w hgPsf 5g\ . t/,
s'g} gf}nf] 36gf xf]Og . lautb]lv g} g]kfn ;/sf/sf] nfrf/Lkgsf sf/0f 3/ 3/df cfPsf] 5 b/af/ ePsf] phf{dGqL / k"ju{ x[ dGqL ;d]tn] k};f sldzgtGq 5 . ;De| f GtnfO{ klg pk]lIft ju{ / ;d'bfon] ;af]R{ r
ef/tn] a]/f]stf]s ;Ldf If]qdf cfˆgf] ultljlw cufl8 a9fpFb} cfO/x]sf] cg' e " l t 5} g . Pd;L;L kf; p7fPsf] cj:yf 5 . clxn] !) – nf]stGq 5 . lakGgnfO{ k/tGq 5 . cbfnt / ;/sf/n] Gofo lbPsf] 5
5 . ef/tn] ;LdfjtL{ If]qdf anldRofOFkj" s { lgdf{0f u/]sf ;+/rgfsf sf/0f u/fOPsf] 5 . ca P;P;kL klg !@ hgnfO{ lx/f;tdf /flvPsf] 5 . g]tfx?n] ;lxbx?sf ;kgf a]r]/ eg]sf 5g\ . ;;bLo Joj:yf /x];Dd
vf;u/L avf{ofddf xhf/f}+ g]kfnLn] ;f:tL a]xf]l//x] klg ;d:of ;'Nemfpg k|f;
] ;
] df b]lvG5 . l;Gw'kfGrf]s cflb t/, of] s]znfO{ @ – # kf6L{sf g]tf vfPsf 5g\ . ;x/df 7"nf–7"nf dxn hgtfn] Gofo kfpg] 5}gg\ . u0ftGq
g]kfn ;/sf/af6 xfn;Dd s'g} k|efjsf/L kxn x'g ;s]sf] 5}g . g]kfn 7fpFx?df cd]l/sg ;]gf lgaf{w ldn]/ yfd y'dkfg]{ cj:yf 5 . agfPsf 5g\ . ;|f]t x]g]{ xf] eg] s]xL b]vfpg] xfQLsf bfFt x'g\ . u0ftGqsf]
kIfaf6 a]nfa]nf ePsf s"6gLlts kqfrf/ / Wofgfsif{0fsf] klg ef/tn] lxFl8/x]sf] cj:yf 5 . lnk'n]s u[xdGqL gf/fo0fsfhL >]i7af6 of] 5}g . g t k'Vof}n { ] ;DklQ 5 . gt g} gfddf Aofks n"6tGq ePsf] 5 . cfh
lnlDkofw'/f / sfnfkfgLdf ef/tLo ck/flws sfo{nfO{ sbflk 5f]l8g] 5}g hflu/ 5 . b]z g} n"6sf] b]z ePsf] sxLF 5 u0ftGqsf] pT;a sxLF 5
/2Lsf] 6f]s/Ldf ldNsfpFb} cfPsf] 5 . g]kfnsf] @^ lhNnf ef/tLo ;Ldf;Fu ;]gf dfr{kf; ul//x]sf] yfxf x'G5 . elgP klg clxn] ;Ggf6fn] 5fPsf] 5 . /lj nfld5fg] n ] e| i 6frf/ lg/fzf . ca hlt ;Sof] rfF8f] j}1flgs
hf]l8Psf 5g\ . g]kfn ef/taLr Ps xhf/ cf7 ;o *) lsnf]ld6/ ;Ldf/]vf bfr'{nfdf ef/tLo ;]gfsf] laulauL cj:yf 5 . s] x'g] xf] eGg ;lsFbg} . ug]x{ ?k|lt lgd{d x'G5' eGbf pgnfO{ ;dfhjfbdf hfg'sf] ljsNk 5}g .
5 . To;dWo] @# lhNnfdf ;Ldf ljjfb 5 eg] g]kfn–ef/t ;Ldf/]vfsf] &!
:yfgdf cltqmd0f, ldrfg u/]sf] 5 . o:tf] ljjflbt If]qkmn &( xhf/ ^ ;o
$@ x]S6/ /x]sf] cfFs8f 5 . oLdWo] sfnfkfgL, lnlDkofw'/f If]qdf #^ xhf/,
gjnk/f;Lsf] ;':tfdf !$ xhf/ / cGo lhNnfdf ( xhf/ x]S6/ hldg ef/tLo
g]skf k"jL{ tfD;flnª Ao'/f]n] /fli6«otf / hghLljsfsf kIfdf ;+3if{ rsf{pg]
kIfaf6 cltqmldt ePsf] 5 . sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ l;Ëf] kf6L{ klª\t ulDe/tfsf ;fy lab|fx] sf] r]t hufpF5 . To;n] gofF kf6L{sf s]Gb|Lo ;Nnfxfsf/ ;ldtL
k"jL{ tfD;flnª Ao'/f]n] /fli6«otf / kxn lng'kg]{ atfP . ofqfsf] af6f] v'Nnf u5{ . b]zsf o'jf ;b:o ofbj ;L, l;Gw'kfNrf]s lhNnf
g]kfnsf] /fhgLlts bn / ltgsf g]tfx? cfˆgf] kf6L{ut / JolQmut :jfy{
hghLljsfsf kIfdf ;+3if{ rsf{pg] pgn] lg/fzfn] c1fgtf k}bf ug]{ ljBfyL{df s]xL u/f}+ eGg] x'6x'6L t 5 OGrfh{ ls/0f ;L, sfe|] lhNnf OGrfh{
k"lt{sf nflu ef/tsf] u'nfd aGg] u/]sfn] g} ef/tsf] dgf]an a9\b} uPsf] xf] . lg0f{o u/]sf] 5 . lalxaf/ sfe|d ] f eGb} qmflGtsf/Lx? lg/fz x'g gx'g] t/ pgLx?df ePsf] c1fgtfsf sf/0f laGb' ;L, /fd]5fk OGrfh{ r}tGo ;L,
t;y{, b]zsf] cl:tTj /Iffsf] lglDt b]zsf tdfd /fhgLlts bn / g]tfx? ;DkGg a}7sn] ev{/} pb\3f6g ePsf] atfPsf 5g\ . a} 7 sdf s] G b| L o lg/f;f k}bf u/]sf] b]lvG5 . /fhgLlts bf]nvf OGrfh{ ch{'g ;L, Ao'/f]sf
ef/tLo x:tIf]kla?4 Psh'6 eP/ nfUg' clgjfo{ ePsf] 5 . cGoyf ef/tsf] ef/lto ;+;b ejg cufl8 cv08 ;s{'n/dfly /flvPsf] ;'emfj tyf ;+3if{af6 1fg cfh{g ug{ ;lsG5 . hgjlu{o ;+u7g OGrfh{ o'uLg ;L,
x:tIf]k emg\–emg\ a9\b} hfg] / Ps lbg b]zsf] cl:tTj dfly g} ;+s6 k'¥ofpg] ef/tsf] gS;fdf g]kfnL e"efu n'lDjgL
lglZrt 5, r]tgf eof . slknj:t' nufotsf 7fpFx? /fVg'
s'6gLlts dof{bf lakl/t ePsf] 7x/
cd]l/sfn] b]z lgNg] vt/f a9\of]
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf e"d08nLs[t k'h F Ljfb cfˆgf] ;Qf ;'b9[
ub}{ o;sf lj?4 ;+3if{ ug]{ lg0f{o u/]sf]
5 . o;n] g]kfnsf] ;fj{ef}ldstfdfly
vnn k'¥ofpg] eGb} Ao'/f] dftxtsf
d]rL Ao'/f] OGrfh{ ;'dgl;+x ;Ln] ug{ nfu] s f] x' g fn] b] z eQm / lhNnfx?df /fhgLlts, j}rfl/s,
g]kfndf cd]l/sL x:tIf]k pTsif{df qmflGtsf/Lx? Ps x'g / ldn]/ k|ltjfb ;f+u7lgs nufotsf If]qdf ef/tsf]
k'Ub} uPsf] atfPsf 5g . lalxaf/ ug{s' f] ljsNk gePsf] atfP . o:tf] /a} o fsf] lj?4, Pglhcf]
cfOPghLcf]x?n] ;fdflhs sfdsf
gfddf u/]sf] n'6sf] lj?4df ;+3if{
ug]{ lg0f{o ;d]t u/]sf] 5 .
pQm a}7sdf g]kfn sDo'lg:6
kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf k"jL{
tfD;flnª Ao'/f] OGrfh{ ljsNk ;Ln]
s]Gb|Lo ;ldltsf] ;s{n ' /nfO{ :k:6 kfb}{
e"dG8nLs[t ;fd|fHojfb g]kfndf l6Kk0fLdfly :ki6 kfb}{ Jo'/f] OGrfh{;d]t o;n] o'jfx?df cfzf hufpF5 .Ú bf]nvf ;]qm]6/L /fhs'df/ ;L, sfe|]
Pd;L;L sfof{Gjog u/fpg] gfddf /x]sf pgn] qmflGtsf/Lx?n] hlt ax;, pgn] lg/fzf c1fgtfn] k}bf ug]{ ;]qm]6/L ;'/G] b| ;L, tfdfª /fli6«o d'lQm
k|az] u/]/ g]kfnsf] cl:dtfdfly wfjf 5nkmn / b[li6sf]0f;lxtsf] j:t';u+ t eGb} pgn] cfˆgf] kf6L{n] xhf/f}+ df]r{sf cWoIf k|]/s ;L, ls;fg
af]ns] f] atfP . pgn] ;fd|fHojfbn] ax;df ;xefuL x'G5g\ o;n] wfl/nf] ljsNksf af6fx? vf]lnlbPsf] eGb} dxf;‹sf ;+of]hs s0f{ ;L, clvn
Onfdsf] ;b/d'sfddf a;]sf] d]rL ev{/} ef/tn] cfˆgf] cv08 g] k fn k| a ] z ul/;s] s f] n ] agfpg] atfP . pgn] ax;n] g} Py]:6 o;n] lg/fzfnfO{ lrb}{ hgtfdf gofF g]kfn dlxnf ;+3 -qmflGtsf/L_ ls
Ao'/f]sf] laz]if a}7s af]Nb} pgn] ;f] ef/tsf] gS;fdf g]kfnsf] n'lDagL / sDo'lg:6x?sf] lardf /fli6«o Pstf kl/0ffd lbg] ePsfn] lg/fz x'g' cfzf k}bf ug]{ 7f]s'jf u/] . a}7sdf ;Dof] h s klaqf ;L, clvn
s'/f atfPsf x'g\ . pgn] Pd;L;L x'bF } slknj:t' n fO{ ;d] 6 ] s f] ljifo ul/ ;fd|fHojfbsf] lj?4df Pstfj4 qmflGtsf/Lsf nflu 3fts ePsf] lhls/ k"jL{ tfD;lnª Ao'/f]cGtu{tsf ;a} qmflGtsf/Lsf ;+of]hs bof/fd ;L,
cd]l/sfn] cfˆgf] ;}Go pkl:tly cfklQhgs /x] s f] / ef/tLo eP/ n8\ g ljleGg qmflGtsf/L ub}{ eg]– …h'g kf6L{n] j:t'ut cj:yfnfO{ lhNnfsf OGrfh{ ;]qm]6/L, hgjlu{o >lds ;d'bfo df]rf{sf ;+of]hs glag
g]kfndf u/fpg] k|oTg ul//x]sf] atfpFb} ;fd|fHojfb klg g]kfndf cl:y/tf sDo'lg:6 b]zeQmx?sf] lardf a[xt d"NofÍg ub}{ ax;nfO{ cfd hgtfdfem ;+ 3 7gsf Ao' / f] ;Dof] h sx?sf] ;L, k|tfk ;L, lht ;L, l;tf/fd ;L
cd]l/sfn] b]z g} lgNg ;Sg] vt/f lgDTofP/ ;+;bLo Aoj:yfk|lt hgtfsf] ;dfhjfbL df]rf{ agfpg] cleofgdf nu]/ dl;gf]u/L j'emfp5 To;n] hgtfdf pkl:ytL /x]sf] lyof] . a}7sdf nufotsf] pkl:ylt /x]sf] lyof] .
a9]sf] 7f]s'jf u/] . kf6L{ s]lGb|o c;Gt'li6nfO{ cfˆgf] cg'sn" sf] kl/l:ylt

clvn -qmflGtsf/L_ /fKtL Ao'/f]n] ‘gf] Pd;L;L, uf] Aofs cd]l/sf’ cleofg rnfpg]
;ldltsf] Pstfsf] ljz]if a}7skl5 ;[hgf ug{ cfˆgf bnfnx?nfO{ v6fpg
a;]sf] d]rL Ao'/f]sf] a}7sdf OGrfh{ yfn]sf] atfP . pgn] eg] b]zsf]
l;+xn] cd]l/sL bnfnx? hgtfsf] :jfwLgtfsf] lglDt dxf;+uf| dsf] 9f]sf
c;Gt'li6nfO{ cfk"m cg'sn ' 3'dfpg] / vf]Ng' k5{ . ;a} hgtf b]zsf] dfdnfdf sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 lhNnfx?df e]nf ÷ ;Dd]ngx? ;DkGg ug]n{ ufotsf lg0f{o u/]sf] 5 . lhNnfsf] ;+of]hsdf lbks ;LnfO{
g]kfnsf] /fhgLlt cfˆgf] sAhfdf lng] Ps 7fpFdf cfpg] u/L kf6L{n] e"ldsf kf6L{lgs6 cg]/f:jljo' -qmflGtsf/L_ ug],{ ;+u7gsf ;b:ox?sf] ;b:otf o:t} cg]/f:jljo' -qmflGtsf/L_ /fKtL lhDd]jf/L lbPsf] 5 eg] ;du| /fKtL
v]ndf nfu]sf] atfP . g]kfndf v]Ng' kg]{ atfP . /fKtL Ao'/f]n] cd]l/sL x:tIf]klj?4 gljs/0f / gofF ljt/0f ug],{ ;a} cf+lus Ao'/f]sf] k|yd k"0f{ a}7sn] ;+u7g k"jL{ Ao'/f]sf] ;dGjo /fh]Gb| ;Ln] ug]{ lg0f{o
k|jf;L g]kfnLåf/f ‘jL/h· :d[lt cleofg rnfpg] lg0f{o u/]sf] 5 .
;f]daf/ 3f]/fxLdf ;DkGg ;+u7gsf]
SofDk;x?df OsfO ;Dd]ng ug],{ ;a} bfªsf] ;+of]hsdf lbks ;L, klZrd ePsf] ;+u7gn] hfgsf/L lbPsf] 5 .
g]skfsf s]Gb|Lo

k':tsfno’ nfO{ k':ts k|bfg /fKtL Ao'/f]sf] k|yd k"0f{ a}7sn]


cd]l/sL x:tIf]klj?4 k|rf/fTds
cleofg rnfpg] lg0f{o u/]sf] xf] .
;b:o tyf /fKtL
Ao'/f] OGrfh{ ;ljg
;Lsf] k| d ' v
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 k| b fg ul/Psf lstfax?df
kf6L{lgs6 ef/tdf /x]sf k|jf;L g]kfnL, lxGbL, ef]hk'/L / c+u|]hL a}7sn] /fi6«3ftL Pd;L;L ;Demf}tf cfltYodf a;]sf]
g]kfnLx¿sf] ;Ë7g …k|jf;L g]kfnL efiffdf n]lvPsf k':tsx? /x]sf lj?4 …gf] Pd;L;LÚ …uf] Aofs a}7sdf cg]/f:jljo'
hg;dfh ef/tn] jL/hË :d[lt 5g\ . tL k':tsx? z'qmaf/ Ps cd]l/sfÚ cleofg rnfpg] lg0f{o -qmflGtsf/L_sf
k':tsfnonfO{ ! ;o ( yfg k':ts sfo{qmdaLr x:tfGt/0f ul/Psf] lyof] u/]sf] hgfPsf] 5 . ;+u7gn] /fKtL s]Gb|Lo cWoIf k|sfz
tyf k'l:tsf k|bfg u/]sf] 5 . g]kfnL eg] k| f Kt k' : tsx¿ u| x 0f ub} { Ao'/f] cGtu{tsf ;a} lhNnfx?df …gf] ;L, pkfWoIf g/]Gb| ;L,
?k}ofF #@ xhf/ d"No a/fa/sf] tL k':tsfnosf cWoIf clgn ;Ln] Pd;L;LÚ …uf] Aofs cd]l/sfÚ gf/fx? g]skfsf k"jL{ bfªsf
k':tsx? g]tf cfhfb ;]gn] slknj:t', ;xof]usf nflu ;Ë7g, / ef/tLo jflnª u/]/ k|rf/fTds la/f]wsf ;lrj hgs ;Lsf]
lzj/fhl:yt k':tsfnosf] sfof{nodf e" l ddf /x] s f g] k fnL bfh' e fO, sfo{qmdx?dfkm{t\ cd]l/sL x:tIf]ksf] lhNnfx?df ;+u7gnfO{ cfTdlge{/ bfªsf] ;+of]hsdf gjLg ;L, ?s'd cfltYo /x]sf] lyof] . a}7ssf] ;+rfng
k':tsfnosf cWoIf clgn ;L nfO{ lbbLalxgLx?nfO{ ;+:yfsf] tkm{af6 la/f]w ug]{ atfPsf] 5 . agfpg clgjfo{ pTkfbg sfo{df k"j÷{ klZrdsf] ;+of]hsdf wg' ;L, /f]Nkf ;+u7gsf lgjt{dfg Ao'/f] OGrfh{ x/L
k|bfg u/]sf x'g . wGofjfb lbPsf lyP . o:t} a}7sn] Ao'/f] cGtu{tsf ;a} ;xefuL aGg], a[Iff/f]k0f sfo{qmd lhNnfsf] ;+of]hsdf x/L ;L, ;Nofg ;Ln] u/]sf lyP .
@)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/ 3

a[xt\ ;dfhjfbL lzlj/ lgdf{0fsf] ax;


Uft j} z fv ( ut] g] k fnsf t/ kl/0ffdn] cs{l} t/ 8f]xf]¥ofO/x]sf] kf6L{ x ?n] cGt/f{ l i6« o sDo' l gi6 OG8f]gl] ;of / ef/tnfO{ klg /fd|f; ] uF ug]5 { . nfdf] ;dob]lv 6'6s ] f sl8 / k|zf;gdf /x]sf cfd /fi6«;j] sx?df
sDo'lgi6 kf6L{x?n] sDo'lgi6 kf6L{ 5 . of] cjlwdf sDo'lgi6n] @)%! cfGbf]ngaf6 / cfˆgf] P]ltxfl;s cWoog u/]sf 5g\ / g]kfnnfO{ k9]sf efFlrPsf efjgfx?nfO{ hf]8g\ ] sfd / g]tT[ jstf{x?df ;a} If]qsf hgtfn]
:yfkgf lbj;sf] &% cf}+ jif{ufF7 ;fndf ( dlxgf / @)&$ b]lv cg'ejx?af6 lzIff lng'sf] ljsNk dfq xf]Og glhsaf6 cg'ej g} u/]sf ug]5 { . ljrf/ ljsf;sf] z[ªv \ nf / cfˆgf] cg'xf/ k|i6 emNs]sf] b]Vg ;Sg]
dgfPsf] 5 . of] ca;/df sDo'lgi6 @)&& ;Dd u/L hDdfhDdL $ jif{ 5}g . ljleGg eª\ufnf]df /x]sf 5g\ . oL ;a} cg'ej / 1fgx?nfO{ ;xsfo{sf] gofF cWofosf] k|f/De ug{5 ] u/L ljrf/ ljdz{ s f] bfo/fnfO{
kf6L{x?n] cf—cfˆgf] ;fk]Iftfdf Psdgf ;/sf/ rnfPsf] 5 eg] jfdklGy sDo'lgi6x?nfO{ tTsfn ;lx ;+Zn]if0f ug]{ ;do cfPsf] 5 . eg] /fhgLlts j[Qdf eO/x]sf] jt{dfg km/flsnf] agfpg' kb{5 .
cGt/lqmof, uf]i7L, e]nf, cfGbf]ngsf] k6sk6s u7aGwg ;/sf/sf] g]tT[ j Pstfsf] ;' q df afF W g] eg] s f] of] ;+Zn]if0fnfO{ ljrf/df / ljrf/nfO{ ax;nfO{ csf{] prfO{df k'¥ofpg]5 . ;+;bLo Joj:yfn] cl:y/tf k}bf
rrf{ k l/rrf{ , v' n fd~rdf u/]sf] 5 . ;+;bdf sDo'lgi6x? 7"nf] ;dfhjfbsf] gf/fn] xf] . ;dfhjfb k|of]uåf/f k'li6 ug{k' g{] ;do cfPsf] ;dfhjfbL df]rf{sf] u7gn] ;dfhjfb u/] s f] , cl:y/tfn] clgoldttf
hgk|bz{g;lxt cfd;ef / v'nf zlQm x'bF } ax'dtdfq xf]Og b'O{ ltxfO{ oflb ;a}n] eGg' g} 5 eg] kf6L{ cf— 5 . olt sfd sDo'lgi6 kf6L{x?n] k|flKtsf] cfGbf]ngdf gofF k|f0f eg{] 5 . hGdfPsf], clgoldttfn] c/fhstf
ax;, kf6L{ :yfkgf lbj;sf] cj;/df ax' d t;Dd k' U g] , ;8sdf cfˆg} rnfPklg ;dfhjfb k|flKtsf] ug{ ;Sof] eg] ;dfhjfbsf] ofqf w]/} ;dfhjfbL lzlj/sf] lgdf{ 0 f ;[hgf u/]sf], c/fhstfn] /fHo ;+oGq
z' e sfdgf cfbfgk| b fgh:tf sDo'lgi6x? g} x'g] t/ ;Qf cfˆgf] nflu ;' ; + u l7t / alnof] gofF 6f9f x'g5 ] g} Au: . jt{dfg Joltly, cl:y/tf / c/fhstf / clVtof/Lsf] b'?kof]u ePsf] h;n]
sfo{qmdx? ;DkGg u/] . h]xf];\ gx'g], of] g} g]kfnL sDo'lgi6x?sf] ;ª\3if{sf] df]rf{ lsg gvf]Ng] < Tof] o;sf nflu ca ax;x?nfO{ tyf ;Qf ;ª\s6af6 b]znfO{ kf/ ubf{ cfhsf] 8/nfUbf] g]kfnsf] lrq
@))^ ;fndf :yfkgf ePsf] g]kfn la8Dagf ag] s f] 5 . 6' 6 km' 6 / ;+o'Qm df]rf{ eg]sf] gofF ;dfhjfbL cl;lhnf] / k'jf{uf| xL agfP/ xf]Og ls nufpg] p2]Zo ;lxt df}hb' f Joj:yf b]vf k/]sf] jf:tljstf xfd|f] ;fd' 5 .
:j:y / b"/L sd ug{] z}nLaf6 ;~rfng eGbf pQd k|0ffnL lgdf{0fsf] nflu To;}n] alnof] /fhgLlts w|l' js/0f t
sfhL ;L ug{'kb{5 . kf6L{ lgdf{0f / ;+u7g
kl/rfngsf] k[i7e"ld / cg'ejx?df
ePsfn] of] s;}sf] lj?4, k|ltzf]w /
k"jf{ux| k"0f{ x'g' x'bF g} . Go'gtd ;dfhjfbL
cfhsf] cfjZostf g} xf] .
cfjZostfn] gofF g ofF k| o f] u /
;+;bLo Joj:yfn] cl:y/tf k}bf u/]sf], ljljwtf kSs} 5g\ t/ ;dfhjfbsf] d"No dfGotfnfO{ cfTd;fy ug{] s'g} cg';Gwfgx?sf] dfu ub{5 . xf], o;}
ofqf ;Fu} ug{kg{] 5 . t;y{ TfTsfnsf klg /fhgLlts zlQnfO{ s:tf] ;fj{ef}d dfGotfcg';f/ ljlelht
cl:y/tfn] clgoldttf hGdfPsf], nflu ;femf wf/0ff / Go'gtd ;femf ;dfhjfb lgdf{0f ug{] eGg] ax;af6 dgf]lj1fgn] u|l;t g]kfnL sDo'lgi6
sfo{qmdsf] cfjZostf kb{5 . g]kfnsf] cnu u/fOg' x'bF g} . g]kfnL sfª\u; ]| n] /fhgLltdf ;a} lttfld7f
clgoldttfn] c/fhstf ;[hgf u/]sf], ljlzi6tfsf] ;dfhjfb s:tf] x'g,] eGb} cfPsf] k|hftflGqs ;dfhjfb cg'ejx?nfO{ Ps 7fpFdf /fv]/ a[xt
c/fhstfn] /fHo ;+oGq / clVtof/Lsf] df]rf{sf] ;+/rgf s:tf] x'g,] g]tT[ j k|0ffnL oxL xf] ls csf{] s'g} :j?ksf] x'G5 < Pstf / ;xsfosf]{ gofF k|of]u
s:tf] x'g,] Go'gtd nIo / clwstd To;df klg ax; ul/g' kb{5 . ug{k' b{5 . o;f] ubf{ cl;sf] bzsnfO{
b'?kof]u ePsf] h;n] ubf{ cfhsf] nIo s] x'g,] ;xsfo{ / k|lt:kwf{nfO{ ;fj{hlgs ;+:yfx?nfO{ alnof] / Pstf / ;dfhjfbL cleofgsf] bzs
8/nfUbf] g]kfnsf] lrq b]vf k/]sf] s;/L x]g,{ df]rf{nfO{ sfo{gLlts agfpg] lj:jfl;nf] gagfO{ ;dfhjfbL Joj:yf agfpg ;Dej 5 . ca ljleGg
ls /0fgLlts agfpg] < pQ/flwsf/L gcfpg] ePsfn] ;dfhjfbsf] lglDt sf]0faf6 k|xf/ eO/x]sf] g]kfnL sDo'lgi6
jf:tljstf xfd|f] ;fd' 5 . To;}n] alnof] lgdf{0fsf] k|ZgnfO{ s;/L xn ug{] < ;fj{hlgs ax;sf] cfXjfg ul/g'kb{5 . cfGbf]ngdf k'gMhfu/0fsf] nflu dxfg
/fhgLlts w|l' js/0f t cfhsf] cfjZostf h:tf ljifox?nfO{ Jojl:yt ljlwåf/f ;fj{hlgs ax;x?nfO{ ;a} pknAw ax;sf] yfngLsf] h?/L ePsf] 5 .
6'ªU\ ofpg' kb{5 . k| l jlwx?sf] k| o f] u u/] / , hgtf t;y{, cfGbf]ngsf] ;ldIff ug{] lhDdf
g} xf] . cfjZostfn] gofFgofF k|of]u / ;dfhjfbL df]rf{ lgdf{0f k|lqmofn] :jPd\nfO{ ax;df ;xeflu u/fP/ Oltxf;nfO{ ;'Dk]/ pDsg] xf]Og ls
cu|ufdL k|ultzLn zlQmx?sf] gofF x/]ssf] dgdgdf k'¥ofpg' kb{5 / ;a} jt{dfgdf g} ulx/f] ;+sNk / dxfg
cg';Gwfgx?sf] dfu ub{5 . xf], o;} w|'jLs/0f t u5{ g} o;n] g]kfnL hgtfnfO{ ;dfhjfbL cfGbf]ngdf c7f]6 ;lxt gofF cfwf/df gofF Pstf
;fj{ef}d dfGotfcg';f/ ljlelht dgf]lj1fgn] u|l;t g]kfnL sDo'lgi6 /fhgLltdf ;a} /fhgLltaf6 jfSs lbSs ePsf cfˆgf] klg ckgTj ePsf] dx;'; ' sfod u/L :yfoL zflGt, ljsf; /
gful/s / o' j f k' : tfdf klg u/fpg' kb{5 . /fHo ;+oGqx?df, gLlt ;d[l4sf] nflu alnof] ;dfhjfbL
lttfld7f cg'ejx?nfO{ Ps 7fpFdf /fv]/ a[xt Pstf / ;xsfosf]{ gofF k|of]u ;sf/fTds ;f]r / cf;fsf] ;~rf/ lgdf{0f k|lqmofdf, ;+/rgfdf, ;fj{hlgs lzlj/sf] lgdf{0fsf] ljsNk 5}g .
ug{k' b{5 . o;f] ubf{ cl;sf] bzsnfO{ Pstf / ;dfhjfbL cleofgsf] bzs agfpg
;Dej 5 . ca ljleGg sf]0faf6 k|xf/ eO/x]sf] g]kfnL sDo'lgi6 cfGbf]ngdf
k'gMhfu/0fsf] nflu dxfg ax;sf] yfngLsf] h?/L ePsf] 5 . t;y{, cfGbf]ngsf] ‘j}1flgs ;dfhjfbsf] ljsNk 5}g’
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 l;Wofpg] of]hgf cg';f/ cfˆgf gofF eGb} g] t f e/t ;Ln] j} 1 flgs
;ldIff ug{] lhDdf Oltxf;nfO{ ;'Dk]/ pDsg] xf]Og ls jt{dfgdf g} ulx/f] ;+sNk / kf6L{ s f dxf;lrj ljKnj ;Ln] bnfnx¿ hGdfP/ sDo'lg:6sf lj¿å ;dfhjfb sDo'lg:6x¿sf] d'Vo nIo
j}1flgs ;dfhjfbsf] ljsNk gePsf] k|of]u ul//x]sf] v'nf;f ub}{ eg]– ePsf] wf/0f /fv] . pgn] sDo'lg:6x¿
dxfg c7f]6 ;lxt gofF cfwf/df gofF Pstf sfod u/L :yfoL zflGt, ljsf; / 7f]s'jf u/]sf 5g\ . g]skf dWo ækl5Nnf] :jtGq kf6L{sf] gfddf 6'6km'6 eP/ xf]Og j[xt\ ;dfhjfbL
;d[l4sf] nflu alnof] ;dfhjfbL lzlj/sf] lgdf{0fsf] ljsNk 5}g . s0ff{nL Ao"/f]n] d+unaf/ ;'v]{tdf /ljsf] pbo, uug yfkfsf] df]rf{ agfP/ cufl8 a9\g'kg]{ ts{
cfof]hgf u/]sf] /fhgLlts k|lzIf0f v'Nndv'Nnf ;fd|fHojfbsf] rfs8L ub}{ eg]– æsDo'lg:6 Joj:yf ;a}eGbf
sDo'lgi6 kf6L{n] ljleGGf cf/]fx– ljefhgsf] z[ ª vnfn] el/Psf] lzlj/sf] lgdf{ 0 f xf] . ;a} sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ dxf;lrj g]kfnsf] nflu vt/gfs 5 .Æ pTs[i6 Joj:yf xf], ;+;f/sf ;j{>i] 7
cj/f]xsf aLr &$ jif{ kf/ u/]sf] sDo' l gi6 Oltxf;nfO{ Pstf / ;dfhjfbLx?sf] ;femf rf}tf/L xf] . ljKnj ;L n] ;f] 7f]s'jf u/]sf x'g\ . dxf;lrj ljKnj ;Ln] dfG5] klg sDo'lg:6 x'g .Æ
5 . rf/ hgfn] u7g u/]sf] kf6L{sf] ?kfGt/0fn] lj:yflkt ug{' g} cfhsf] lsgls PSnfPSn} bf}8]/ ;dfhjfbL dxf;lrj ljKnj ;Ln] clxn]sf] ;fd|fHojfbn] /ljnfO{ g]kfndf csf]{ pgn] g]kfnsf] sDo'lg:6 hgdtnfO{
k|efj / cfsf/nfO{ &$ jif{ kl5 k|d'v r'gf}lt ag]sf] 5 . lsgls uGtJodf k'Ug g;lsg] tYo cg'el;4 ;+s6sf] lgsf; j}1flgs ;dfhjfb h]nG] :sL agfpg] ;Defjgf ;d]t /x]sf] ljefhg ug{ ;fd|fHojfbn] gofF kfqsf]
cfhsf] lbgdf x]g{] xf] eg] o;sf] sDo'lgi6x? hlt ;lhnf];uF ljeflht aGg k'u]sf] 5 . eGbf cGo s'g} ljsNk gePsf] pNn]v cfz+sf JoQm ub}{ eg]– …clxn]sf] ¿kdf /lj / uug h:tf JolQmnfO{
nf]slk|otf 7"nf] hgdt;lxt nf]e x'g] u/]sf] 5 Tolt ;lhnf];Fu Pstf clxn] g]kfnL /fhgLltdf jt{dfg ub}{ sltko dfG5]x¿n] clxn]sf] ;+s6sf] jf:tljs lgsf; g]kfn cl3 ;f/]sf] eGb} sDo'lg:6x¿n] ;dod}
nfUbf] g} 5 . t/, sDo'lgi6 kf6L{x? x'g ;s]sf]] 5}g . t/ cfh g]kfnsf] ;Qf ;ª\s6nfO{ ;dfwfg lbgsf] nflu ;+ s 6sf] lgsf; Joj:yf geP/ sDo'lg:6 kf6L{ / j}1flgs ;dfhjfb ;r]t x'gk' g]{ atfP .
7" n f] ;ª\ V ofdf ljleGGf wf/fdf kl/l:ylt o;/L km]l/Psf] 5 ls kl5Nnf] ;dodf ;dfhjfbL df]rf{ cj:yf ePsf] eg]/ 5l//x]sf] e|d dfq} x'g;S5 .Ú o:t} g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf
ljeflht eP/ cufl8 al9/x]sf 5g\ kZrufdL zlQmx? lrxfgaf6 hfUg lgdf{0fsf] ax; x'Fb} cfPsf] 5 . / k|lt ;r]t x'g cfu|x u/] . pgn] pQm sfo{qmddf dxf;lrj ljKnj s0ff{nL d'lQmdf]rf{sf ;+of]hs lj/f6
eg] ;a} kf6L{sf cf–cfˆg} b[li6sf]0f vf]Hb}5g\, blIf0fkGyL zlQmx? gofFgofF sDo'lgi6 kf6L{sf] ;dy{sx?df of]
/ cg'ejx? Kflg 5g\ . sn]a/df :yflkt xF'b}5g\ eg] of] ljZjf; k} b f ug{ h?/L 5 ls
of] cjlwdf 7"nf7"nf ;z:q ju{ kl/:yltdf sDo' l gi6x?n] gofF ;dfhjfbL kf6L{ / sDo' l gi6
;ª\3if{, zflGtk"0f{ ;xsfo{ / ;ª\3if{, ;xsfo{sf] 9f]sf gvf]Ng] xf] eg] kf6L{ x ?sf] ;femf d~r h;n]
Pstf / k|lt:kwf{ h:tf ;ª\3if{sf jftfj/0f la:tf/} k| l ts' n aGb} ;dfhjfb k|flKtsf] nflu j}rfl/s
tl/sfx? sDo'lgi6x?n] k|of]u ub{} hfg]5, hgtfsf] lg/fzfn] ;Ldf /fhgLlts ;ª\3if{ ug]5 { . kf6L{x?sf]
cfO/x]sf 5g\ . ljrf/df, sfo{gLlt gf3\ g ] 5 , sDo' l gi6x?sf] 3/ cf—cfˆg} ;+u7g / kl/rfngsf] d"No
/ sfo{lbzfdf, g]kfnL ;dfhnfO{ a'‰g] emu8fnfO{ k|of]u u/]/ bnfn k'h F LjfbL dfGotf t 5b}5 F / klg ;femf df]rf{åf/f
;jfndf / ljZj kl/j]znfO{ a'‰g] zlQmx?n] zf;g ul//xg]5g\ . gofF ;xsfo{ ; lxt k| u ltzLn
;Gbe{ d f cem} k lg kf6L{ x ?aLr ljleGg wf/fdf ljeflht ePklg zlQmx?nfO{ Ps 7fpFdf v8f ug{]5
dt}Sotf 5}g t/ of] s'/f ;To xf] ls sDo'lgi6 kf6L{x?n] cf—cfˆg} ;ª\u7g / g] k fnnfO{ s:tf] ;dfhjfb
cfhsf] ;dfh ?kfGt/0fsf] ;Gbe{df lgdf{0f u/]/ sDo'lgi6 hgdtnfO{ rflxPsf] xf] ;fy{s ax; ub{} b]znfO{
cyjf jt{dfg /fhgLlts ;ª\s6sf] alnof] agfpg]df eg] dxTjk"0f{ e"ldsf ;a} vfn] ;ª\s6af6 d'Qm ug{] lbzfdf
cu| u fdL lgsf;df ;a} lgjf{x ul//x]sf 5g\ . of] pNn]Vo cufl8 a9fpg]5 .
sDo'lgi6x?sf] dt Ps 7fpFdf 5 . sDo'lgi6 dgf]lj1fgnfO{ s]Gb|Lt ug{ Pp6f alnof] ;dfhjfbL lzlj/
;a} kf6L{x?sf dxflwj]zgaf6 kfl/t dfq ;Sg] xf] klg /IffTds cj:yfdf dfq lgdf{0f u/]/ g]tf / kf6L{x?
/fhgLlts k|ltj]bgx?n] klg g]kfnL /x]sf] ljZj sDo'lgi6 cfGbf]ngnfO{ hgtflt/ kms{g] xf] eg] g]kfnL
;dfhnfO{ ;dfhjfblt/ n}hfg' kb{5 g]kfnaf6 gofF ;Gb]z lbg ;lsG5 . e'uf]ndf ;dfhjfbL em08f kmx/fpg cj:yf eGbf klxn] Joj:yf abNg ;Ln] PsLs[t hgqmflGtsf] sfo{ef/ k'/f ;Ln] cu|ufdL ljrf/sf] kxnsbdL
eGg] dfGotf /fv]sf] 5 . bnfn g]kfnnfO{ ;fdflhs Gofo ;lxt s;}n] /f]Sg ;Sb}g . x/ If]qdf ;a} h?/L ePsf] pNn]v ub}{ eg]– æg]kfn ug{ pTkfbg;Fu hf]l8Psf] g]tf, sfo{stf{ g]skfn] lnO/x]sf] / cem} o;nfO{ hf/L
k' F h Ljfbsf] ljsNk :yfoL zflGt, ;d[l4 / ljsf;sf] k|sf/sf k|lt:kwf{åf/f g} bnfn ;+s6 / cK7\of/f]df 5 . g]kfnsf] / kf6L{ agfpg' kg]d{ f hf]8 lbFb} hgtfsf /fVg'kg]{ atfP . pgn] cu|ufdL
;dfhjfb÷j}1flgs ;dfhjfb g} xf] lbzfdf tLa|tfdf n}hfg ;lsG5 . k'h
F LjfbL zlQmdfly ljho xfFl;n ug{ lgsf; ;dfhjfb xf] . ;+ s 6 ;d:of ;dfwfg ug]{ / hgtf ;Fu ulx/f] ljrf/ eg]sf] j}1flgs ;dfhjfb xf],
eGg] ljifodf sDo'lgi6 kf6L{x? :yfkgf sfnb] l v eGb} cfPsf] ;lsG5 . jt{dfg ;dfhjfbL df]rf{sf] Joj:yfsf] xf] . Joj:yf km] g ] { ;DaGw hf] l 8Psf] kf6L{ agfpg clxn]sf] ;+s6sf] lgsf; klg j}1flgs
aLrdf 7"n} dte]b b]lvb}g . t/ km]l/ ;fd| f HojfbL zlQmsf] /fli6« o ax;n] hgtfdf Pp6f ;sf/fTds cleofgdf nfUg'k5{ clg cj:yf km]g{] lgb]z
{ g;d]t lbPsf lyP . ;dfhjfbn] lbg ;Sg] wf/0ff /fv] .
klg sDo'lgi6x? lsg Ps} 7fpFdf :jfwLgtf dflysf] x:tIf] k / cfzf / ;Gb]z k|jfx cjZo u/]sf] lt/ hfg'k5{ .Æ ;f]xL sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ sfo{ q mddf g] s kfsf s] G b| L o
c6fpg ;Sb}g eGg] k|Zgsf] hjfkm gf]s/zfxL bnfn k'h F LjfbLsf] bf;Tj 5 . 5nkmn ax;n] kl/0ffd lbg s]xL dxf;lrj ljKnj ;Ln] xfn} g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o ;'lbk ;Ln] ;j{xf/f ju{sf]
lbg] lhDdf eg] kf6L{x?n] Oltxf;nfO{ / PstkmL{ zf;sLo dgf]j[lQnfO{ ;do t h?/ lnG5 t/ of] zlQmn] ltgj6f sDo'lg:6 kf6L{aLr ePsf] ;b:o e/t ;Ln] clxn]sf] cfjZostf clwgfosTj ;lxtsf] /fHoJoj:yf
g} ;'Dkb} cfO/x]sf 5g\ . k/f:t ug{ ;lsG5 . g]kfnL sDo'lgi6 cfGbf]ngdf k'g{ Pstf sDo'lg:6 cfGbf]ngsf] gofF k'/fgf] bnfn ;+;bLo Joj:yf abNg' clxn]sf] ;+s6sf] lgsf; ePsf]
cfhsf] g]kfnL /fhgLltsf] oyfy{ cfh g} /ftf/ft sDo' l gi6 Mhfu/0f Nofpg] tfst /fVg'kb{5 . cWofo ePsf] rrf{ ub}{ Odfgbf/, /x]sf] atfP . pgn] b]zdf b]lvPsf] atfPsf lyP .
w/ftn s] xf] eg] sDo'lgi6 hgdt kf6L{x?aLr Pstf e}xfN5 / alnof] Gf]kfnL sDo'lgi6 g]tfx?n] ?;, qmflGtsf/L sDo'lg:6x¿ j}1flgs clxn] s f] ;+ s 6 k' / fgf] ;Qfsf] dWos0ff{nL Ao'/f] OGrfh{ ljj]s
em08} b'Ol{ txfO{ glhs 5, g]kfnL df6f] sDo'lgi6 s]Gb|sf] lgdf{0f x'G5 eGg] ;f]leot ;+3, rLg, sf]l/of, So'jf, ;dfhjfb Nofpg] p2]Zo /fv]/ lgzt{ c;kmntfsf] kl/0ffd ePsf] bfjL ;Lsf] cWoIftfdf ;DkGg ePsf] pQm
sDo'lgi6do 5, hgtfn] kf6L{ / s'/f tTsfn ;Dej gxf]nf t/ of] leotgfd / nfcf];x?nfO{ /fd|f];Fu ¿kdf Ps x'gs ' f] ljsNk gePsf] u/] . sDo'lg:6x¿ slxNo} klg bnfn sfo{qmdsf] ;+rfng sflnsf]6 lhNnf
g]tfnfO{ sDo'lgi6 ePsf] x]g{ rfxfG5 cj:oDefjL ljifo xf] . lsgls ;a} k9]sf 5g\ / k]?, lrnL, sf]Daf]l8of, atfP . pgn] ;fd|fHojfbn] sDo'lg:6 k'h
F Lklt ju{sf] k|ltlglw x'g g;Sg] OGrfh{ anjfg\ ;Ln] u/]sf lyP .
4 @)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/

oftfoft Joj;foLsf] n'6sf] wGbf ;/sf/sf] ;DklQ %^ ca{ a9\of] Û


ljut nfdf] ;dob]lv oftfoft sdfO;s]sf 5g\ . @@ jif{ k'lu;s]sf] uf8L wgLn] s/f]8f}+ hf]l8;s]sf 5g\ .
sf7df8f}F . dxfn]vf lgoGqs
sfof{non] ut h]7 !) ut];Dd !
x'bF f;d]t pQm k|0ffnL ;~rfngdf rf;f]
b]lvPsf] 5}g\ . k|bz
] tyf :yfgLo txsf
/Iff dGqfno;Fu ^* nfv #& xhf/
kl/df0fdf $! ca{ $$ s/f] 8
Joj;foLsf] n'6sf] wGbf rNb} cfPsf] uf8L lj:yfkg ug]{ clg To;s} :s|ofa @)$# ;fndf 8]9 nfvdf vl/b u/]sf] va{ $% ca{ (( s/f]8 !( nfv & sd{rf/Lx?n] pQm k|0ffnLdf ljj/0f ?k}ofFa/fa/sf] ;DklQ /x]sf] 5 .
5 . oftfoft Joj;foLx?n] o;/L ;a}nfO{ u/]sf] gDa/ Kn]6df gofF uf8L btf{ ug]{ . ljs|d 6]Dkf] @)%^ ebf} % ut];Dd xhf/ ?k}ofF a/fa/sf] ;fj{hlgs k|lji6 gubf{ ;/sf/L ;DklQsf] Plsg ef} l ts k" j f{ w f/ tyf oftfoft
em'SsfP/ 7u]sL s;}n] kQf] g} kfpg oftfoft Joj;foLsf] /0fgLlt t x]/, rNof] . Tof] cjlwd} tL 6]Dkf] ;~rfnsn] ;DklQ /x]sf] b]lvPsf] hgfPsf] 5 . tYof+s g} gcfPsf] dxfn]vf lgoGqs dGqfnosf] cf7 ca{ !* s/f]8,
;s]gg\ . rfx] Tof] ;~rf/dfWod xf];\ rfx] ca ToxL :s|ofa u/]sf] gDa/ Kn]6df s/f]8eGbf a9L sdfO;s]sf lyP . o;cl3 cfly{s jif{ @)&^÷&& df sfof{nosf ;"rgf clwsf/L ufoqL /d0f ;~rf/ tyf ;"rgf k|ljlw dGqfno;Fu
;/sf/ pgLx?n] ;a}nfO{ e'ªu\ f| d] f /fv] . gofF uf8L lsg]/ btf{ u5{g\ . csf]{ @) n'lDagL / u08sLafx]ssf cGo k|bz ] df dfq () ca{ ?k}ofF a/fa/sf] dfq vgfn atfpF5g\ . ^ ca{ *$ s/f]8, cy{ dGqfnosf]
;j{;fwf/0fnfO{ t oftfoft Joj;foLn] jif{ klg ltg}n] Joj;foL ug]{ eP . o;sf] ;f] ljs|d 6]Dkf] u'l8/x]sf] 5 . ;DklQ ljj/0f cWofjlws ePsf]df …s]Gb|Lo sd{rf/L tyf dxfn]vf kfFr ca{ @@ s/f]8 a/fa/sf] ;DklQ
lbFp;} /ft kfl/lbPsf 5g\ . @)#) kmfObf ;Lldt oftfoft Joj;foLnfO{ @)%^ ebf} % ut]sf] dlGqkl/ifb\sf] rfn" cfly{s jif{;Dd cfOk'Ubf ;f9] lgoGqs sfof{nocGtu{tsf n]vfsf b]lvPsf] 5 . ;a}eGbf sd blnt
;fnb]lv @)*) ;fn;Dd cfOk'Ubf klg ePsf] 5 . t/, /fHo / hgtf t dsf{df a}7sn] %) nfv kg]{ lgnf] dfOs|fa] ; / ! va{ ePsf] xf] . t/, dxfn]vf sd{rf/Lx? k|b]z / :yfgLo txdf cfof]usf] b'O{ s/f]8 %% nfv, bf];f| d] f
Pp6} Joj;foLsf] /huh rn]sf] 5 . k/] . oftfoft If]qdf ePsf] l;l08s]6 hDaf] xfo;nfO{ @% nfvdf lbg] lg0f{o lgoGqs sfof{nosf clwsf/Lx? k|bz ] 5}gg\, xfd|f sd{rf/Lx? ToxfF gx'Fbf /fli6«o hghflt cfof]usf] ;DklQ tLg
ljut %) jif{bl] v Pp6} Joj;foLn] x6fpg} g;Sg] cj:yf alg;s]sf] 5 . u¥of] . sf7df8f}a+ f6 x6fPsf] ljs|d 6]Dkf] tyf :yfgLo txsf sd{rf/Ln] rf;f] pgLx? xfdLk|lt lhDd]jf/L 5}gg\Ú, s/f]8 $& nfv b]lvPsf] 5 . To:t},
Joj;fo ul//x]sf 5g\ . /fHo sdhf]/ aGb} uPsf] 5, Joj;foL cGo lhNnfdf nu]/ Joj;foLn] cfkm\g} gb]vfpFbf ;/sf/sf] ;DklQ cem} pgn] eg], …pgLx? xfdLk|lt lhDd]jf/L /fli6«o ;dfj]zL cfof]usf] &! nfv,
;/sf/n] @) jif{ gf3]sf ;fj{hlgs alnof] . uf8L sd x'bF f ;j{;fwf/0fnfO{ gfddf btf{ u/] . tL 6]Dkf]af6 clxn] olsg gePsf] atfpF5g\ . kl5 5}gg\, hjfkmb]xL klg 5}gg\, Gofo kl/ifb\;uF kfFr s/f]8 *) nfv
oftfoftsf] :q\mofa u/]sf] gDa/ Kn]6df lgs} ;f:tL 5 . 9f]s;} Dd em'l08P/ ofqf klg Joj;foLn] cfDbfgL ul//x]sf 5g\ . cfly{s jif{ @)&&÷&* df ;+3Lo xfdLn] eg]sf sfdx? klg ub}{gg\, a/fa/, /fli6«o k|fs[lts ;|ft] tyf ljQ
gofF uf8L lsg]/ btf{ ug{ lbG5 . o;f] ug{k' g]{ afWotf sfod} 5 . 6]Dkf]sf] afudtL k|bz ] sf] gDa/df lgnf] dGqfno, lgsfo / tLcGtu{tsf Tof] sf/0f /fHosf] lx;fj vf]Hg'kg]{ cfof]u;Fu gf} s/f]8 @^ nfv, /fli6«o
ubf{ Pp6} Joj;foLn] &) jif{ Joj;foL hlt eGof] Tolt ef8f ofq'n] lt/]sf dfOs|fa] ; / hDaf] xfo; btf{ u/]˜, Tof] sfof{non] cfk"m;Fu s'n ! va{ *) ;do cfPsf] 5 .Ú dlxnf cfof]usf] ^ s/f]8 #^ nfv,
u5{g\ . &) jif{df hg;+Vof sxFfaf6 5g\ . t/, ;]jf;'ljwf vf]O < oftfoft klg cfkm\g} gfddf . bnfn Joj;foLx?n] s/f]8 ?k}ofF a/fa/sf] ;DklQ /x]sf] k|bz
] tyf :yfgLo tx :jfoQ dw];L cfof]u;Fu rf/ s/f]8, yf¿
sxFf k'lu;S5 . t/, ef8fsf] uf8Lsf] If]qsf bnfn Joj;foLsf sf/0f gofF uf8L cfk"m dfq sdfpg] /0fgLlt /r]sf 5g\ . ljj/0f dxfn]vf lgoGqs sfof{nonfO{ lgsfo eg] tfklg dfu]sf] ;dodf cfof]u;Fu rf/ s/f]8 $@ nfv /
;+Vof a9\bg} . g l;l08s]6 g} x6\g lelqg kfPg\ . b]zd} /f]huf/L u/]/ vfG5' @)%^ ;fndf cfPsf] lgnf] a'emfPsf 5g\ . o;cl3 cfly{s jif{ 8f6f;d]t gkfpg] u/]sf] pgn] u'gf;f] d'l:nd cfof]u;Fu rf/ s/f]8] &$ nfv
;s]sf] 5 . ;/sf/n] oftfoft If]q eGg]x? klg ;Lldt bnfn Joj;foLsf dfOs|fa] ; / hDaf] xfo; g} @$ jif{ @)&^÷&& df dfq () ca{ ?k}ofF u/] . …kfD; nfu" ug{ pgLx? OR5's ?k}ofFa/fa/sf] ;DklQ b]lvPsf] 5 .
;'wf/nfO{ dWogh/ ub}{ tLgj6f lg0f{o sf/0f jl~rt ePsf 5g\ . af6f] /fHosf] k"/f eP/ @% jif{ nflu;s]sf] 5 . tL a/fa/sf] dfq ;DklQ ljj/0f g} 5}gg\, of] ;+3sf] ;K6j]o/ xf], xfdLn] ;fj{hlgs ;DklQ Joj:yfkg
ug{ ;s]sf] eP, hgtf / /fi6«nfO{ kmfObf xf], hgtfn] lt/]sf] s/af6 lgdf{0f ePsf] uf8Ln] tLg s/f]8eGbf a9L sdfO;s]sf] cWofjlws ePsf] lyof] . lsg 8f6fOG6«L ug]{ eGg]/ 8f6f g} k|0ffnLn] k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifb\sf]
x'GYof] . Pp6fM aL; jif{ k'us ] f uf8Lsf] 5 . t/, Tof] af6f]df /hfOF rn]sf] 5 5 . &) xhf/df lsg]sf] 6'–:6s 6]Dkf]n] cfly{s sfo{ljlw tyf ljQLo /fVb}gg\, ;/sf/n] vr{ u/]/ ;a} sfof{ n odftxt tLg ca{ *&
btf{ gDa/ / /f]8 k/ld6 vf/]h ug]{ / oftfoft Joj;foLh:tf bnfnx?sf] . k};f @)^) ebf} @@ ut];Dd s/f]8 a9L pQ/bfloTj P]g @)&^ cg';f/ k|To]s ;DklQ PsLs[t ug]{ eg]/ ;~rfngdf s/f]8a/fa/sf] ;DklQ /x]sf] b]vfPsf]
To;sf] :q\mofa u/]sf] gDa/ Kn]6df ltl/kl5 5fGg kfOG5, /f]Hg kfOG5 . cfDbfgL u¥of] . ;/sf/n] 6'–:6s 6]Dkf] ;/sf/L sfof{ n on] cfˆgf] xs NofPsf] k|0ffnL g} pgLx?sf sf/0f /fd|f] 5 . /fi6«klt sfof{no;Fu !* s/f]8
gofF uf8L btf{ ug{ glbg] . t/, oftfoft If]qdf Tof] clwsf/ kmfn]/ rf/ kfª\u]| 6\ofS;L lbg] lg0f{o :jfldTjdf /x]sf] ;DklQsf] n]vf+sg, ePgÚ, pgn] eg] . ;/sf/L ;DklQx?sf] (! nfv ?k}ofFa/fa/sf] ;DklQ /x]sf]
bf];f| M] oftfoft If]qdf cem} klg ;j{;fwf/0fnfO{ 5}g\ . u¥of] . @)^) ;fndf ;ft nfv !) pkof]u tyf ;+/If0f ug{' k5{ . tL PsLs[t ljj/0f /fVg k6s÷k6s b]lvPsf] 5 . To:t}, pk/fi6«kltsf]
l;l08s]6 sfod 5 . oftfoft If]q ;Lldt yf]qf uf8L rn]sf 5g\, s] xhf/df lsg]sf] uf8Ln] 6]Dkf]sf] lgsfon] dxfn]vf lgoGqs sfof{non] lgb]{zg lbPtf klg sfof{Gjogdf sfof{no;Fu ;ft s/f]8 *( nfv ?k}ofF,
l;l08s]6do ePsf] $! jif{ lalt;s]sf] sf] 5fGg' < @)$# ;fndf l8h]naf6 ;6\6fe/fgfdf 6\ofS;L btf{ u/]/ tLg ;~rfng u/]sf] ;fj{hlgs ;DklQ cfpg g;s]sf] pgsf] egfO 5 . k|bz] k|dv' sfof{nox¿df !^ s/f]8
5 . xl/of] Kn]6 / sfnf] Kn]6sf] 6\ofS;L, rNg] ^^! Jf6f ljs|d 6]Dkf] btf{ eof] . s/f]8eGbf a9L sdfO;s]sf] 5 . clxn] Joj:yfkg k| 0 ffnL -kLPPdP_ ;fj{hlgs ;DklQ Joj:yfkg @! nfv ?k}ofF, ;+3Lo ;+;b\;uF @$
ld6/jfnf 6]Dkf], a;, 9'jfgL uf8Lnufot Tolta]n} dL6/hl8t, sfnf] x'6jfnf !& klg @) jif]{ k"/fgf 6\ofS;Lsf] :s|ofa k|0ffnLdf ljj/0f cBfjlws ug{k' 5{ . k| 0 ffnLn] b] v fPsf] ;DklQsf] s/f]8 !& nfv / cbfnt;Fu kfFr
;Dk"0f{ oftfoftsf ;fwgsf] btf{ vf]lnlbg] ;o 6'–:6s 6]Dkf] btf{ eof] . b'O{ xhf/ u/]sf] gDa/ Kn]6df gofF uf8L lsg]/ ;fj{hlgs ;DklQ Joj:yfkg k|0ffnL df}Hbftcg';f/ ;a}eGbf a9L u[x ca{ !@ s/f]8 ?k}ofFa/fa/sf] ;DklQ
xf] eg] oftfoft If]qdf ;'wf/ ;Dej 5 . k]6f« n] af6 rNg] So'jfnf 6]Dkf] btf{ eof] . btf{ ul//x]sf 5g\ . -kLPPdP_ nfu" ePsf] nfdf] ;do dGqfnosf] $$ ca{ @* s/f]8 5 . /x]sf] b]lvPsf] 5 .

ljZjsf s]Gb|Lo a}+saLr ;'g lsGg] k|lt:kwf{ Û


t];f| M] @)$( ;fnb]lv oftfoft Joj;foLn] sfnLdf6Ldf ;fdfg af]Sg] #%) j6f 9'jfgL logLx?n] ca csf]{ @) jif{ klg
ltg{k' g]{ !% j6f rLhdf /fh:j a9]sf] 6]Dkf] btf{ eof] . @)%! ;fndf *)) Joj;foL u5{g\ . @)$# ;fndf Ps
5}g\ . #@ jif{cufl8s} /fh:j b/df j6f UofF; 6]Dkf] btf{ eof], Tof] klg k"/} nfvdf lsg]sf] So'jfnf / 9'jfgL 6]Dkf]n]
oftfoft If]q rln/x]sf] 5 . t/, ofq'n] eG;f/ / Eof6 5'6df . @)$* ;fndf @)^) ;fn;Dd s/f]8a9L sdfof] . sf7df8f}F . ljZje/sf s]Gb|Lo k|ltj]bgdf cd]l/sfdf pRr Aofhb/, nufgLsf nflu 8n/sf] ljsNk vf]Hg
ltg{k' g]{ ef8frfFlx #) cf}+ u'0ff a9\of] . ;/sf/n] eG;f/ / Eof6 5'6df b'O{ xhf/ @)^) ;fndf To;nfO{ lj:yfkg u/]/ a}s+ x¿df ;'g lsGg] k|lt:kwf{ a9\b} d'b|f :kmLltsf] lrGtf / e"/fhgLlts yfn] . o; 36gfn] klg ljZjsf
oftfoft Joj;foLn] s;/L /fHo / 6\ofS;Lsf] btf{ vf]Nof] . To;s} :s|ofa u/]sf] gDa/ Kn]6df gofF uPsf] 5 . ljZj ljQLo ahf/df a9\bf] vt/fsf sf/0f cfˆgf] e08f/df ;'gsf] s]lGb|o a}+sx?n] e08f/df ;'g /fVg'
hgtfnfO{ n'l6/x]sf 5g\ eGg] t oxLaf6 Rff/ nfv kg]{ 6\ofS;L Joj;foLn] b'O{ uf8L NofOof] . So'jfnf 6]Dkf]n] $) cl:y/tfsfaLr ljleGg s] G b| L o dfqf a9fpg] lg0f{o ljj]sk"0f{ /x]sf] pgLx¿sf nflu ;a}eGbf ;'/lIft
k|dfl0ft eO;s]sf] 5 . hfFrkf;, k|bi' f0f, nfvdf vl/b u/] . @)%) ;fndf nfvdf dfOs|fa] ; Nofof] . 9'jfgL uf8Ln] a}s + x¿n] ;'gdf nufgLnfO{ ;'/lIft hgfPsf] 5 . log} sf/0faf6 k|]l/t ljsNk b]lvPsf] dfGg yfn] .
/f]8 k/ld6, gfd;f/L, k~hLs/0f, Po/kf]6d{ f @)& j6f 6\ofS;L klg eG;f/ eG;f/ / Eof6 5'6df !% nfvdf rf/ dflg/x]sf 5g\ . df}lb|s lj1x¿sf eP/ s]Gb|Lo a}s + sf kbflwsf/Ln] ;'g lj1x¿sf cg';f/ cd]l/sfdf hf/L
lana's gjLs/0f, c~rnLs/0f, k6s], / Eof6 5'6df btf{ ug{ lbof] . kfª\u]| 9'jfgL uf8L Nofof] . clxn];Dd cg';f/ of] klg cd]l/sL 8n/ k|ltsf] vl/bsf] lg0f{ o lnO/x] s f 5g\ . a}l+ sª ;+s6, cd]l/sL ;/sf/ dflysf]
/+u kl/jt{g, :q\mofa ubf{ lng'kg]{ /fh:j c6f]zf]?d;Fu Ps nfvdf lsg]sf] tL ;jf/L ;fwgn] slt sdfof] < cfkm}+ lg/Gt/ 36\bf] ljZjf;sf] ;+st] xf] . ljz]ifu/L o'qm]g o'4 ;'? ePkl5 shf{sf] a9\bf] dfqf / cd]l/sL cy{tGq
a9]sf] 5}g\ . To:t}, ;/sf/n] tf]ss ] f]eGbf uf8LnfO{ xl/of] Kn]6df btf{ u/]/ lx;fa u/f}+ . ljZjsf] jt{dfg k|jl[ Q cGt/f{li6«o s] G b| L o a} + s x¿n] ;' g sf] vl/b dGbLsf] rk]6fdf kg]{ qf;sf sf/0f
a9L ef8f lng]nfO{ sf/afxL ubf{ lng'kg]{ Po/kf]6d { f ;~rfng ul/Psf] xf] . ca klg To;s} gDa/ Kn]6df gofF Jofkf/df 8n/sf] ljsNk vf]Hg] xf] . of] a9fPsf 5g\ . o'qm]g lj?4sf] ;}Go ljleGg b]zdf 8n/ k|lt cljZjf;
/fh:j, 6\ofS;Lsf] dL6/ h8fg ubf{ / @)%)–@)&) ;fn;Dd Tof] xl/of] Kn]6sf] uf8L lsg]/ Nofpg] clg cfk"m dfq 36gfnfO{ 8n/fOh];g elgG5 . ljZj sf/afxLnfO{ Wofgdf /fVb} klZrdL a9]sf] lj1x¿n] atfPsf 5g\ . ut
gjLs/0f ubf{ lng] /fh:j, h]af| qm;df uf8Ln] s/f]8eGbf a9L sdfof] . @)&) sdfpg] . oftfoft Joj;foL cfkm\gf] ;'gsf] sf/f]af/ ug]{ ;+:yf …jN8{ uf]N8 b]zx¿n] ?; dfly s8f k|ltaGw jif{ ;'? ePsf] ;'g lsGg] qmd o; jif{
uf8L g/f]s]afkt lng'kg]{ /fh:j, ;fndf ;/sf/n] To; uf8Lsf] gDa/ of]hgfdf ;kmn x'bF } uP t/ s;}n] sfplG;nÚ n] ev{/} k|dv ' b]zsf s]Gb|Lo nufPsf 5g\ . h;n] klg ;' g klg hf/L /x]sf] jN8{ uf]N8 sfplG;nn]
gu/kflnsfn] oftfoftaf6 lng'kg]{ s/ Kn]6df gofF uf8L lsg]/ btf{ ug{ lbof] . a'em]gg\ . /fHo cfFvf lrDn]/ al;lbof], a}s
+ x¿ aLr ;j]I{ f0f u/]sf] lyof] . cfˆgf] vl/bnfO{ k|l] /t ul//x]sf] 5 . o;nfO{ hgfPsf] 5 . of] jif{sf] klxnf] tLg
klg a9]sf] 5}g\ . ToxFf gofF Joj;foL cfpg kfPg\ . clxn] ldl8ofx?n] h/};Dd vf]tfNg] sf]l;z k|ltj]bgdf cfufdL % jif{df ^@ k|ltzt cGt/f{li6«o e'QmfgLsf] k|0ffnLaf6 dlxgfdf s]Gb|Lo a}s
+ x?n] cl3Nnf] jif{sf]
;/sf/n] lghL Kn]6sf uf8Ldf klg @)& j6} 6\ofS;L Po/kf]6d { f u/]gg\ . Pp6f ;fj{hlgs oftfoftdf !)– s]Gb|Lo a}s+ sf] df}Hbftdf ;'gsf] dfqf aflx/ /flvPsf] 5 . d'Vot cd]l/sfn] ;f]xL cjlwsf] t'ngfdf !&^ k|ltzt
cem}klg @) jif]{ gLlt nfu' ug{ ;s]sf] ;~rflnt 5 . *) nfv ?k}ofF;Dd nufgL ul/Psf] x'G5 . a9\g] cg'dfg ul/Psf] 5 . ljZj uf]N8 ToxfFsf a}+sx¿df /flvPsf] ?;sf] a9L ;'g vl/b u/]sf] ;fj{hlgs u/]sf]
5}g\ . b'O{ kfª\u]| / rf/ kfª\u]| b'jn} fO{ g gofF 6\ o fS;L ylkof] g t/, vf]O t /fh:j < b}lgs cfDbfgLsf] sfplG;nn] Ps jif{cl3 klg o:t} #)) ca{ 8n/ hkmt u/]sf] 5 . 5 . of] k|jl[ Q ljsl;t b]zx¿df sd
3/]n' / sDkgLdf nu]/ btf{ ug]{ Joj:yf Joj;foL . Pp6} JolStn] clxn] klg klg oftfoft Joj;foLn] /fh:j ltb}g{ g\ . ;j]I{ f0f u/]sf] lyof] . o;n] ljZje/ cfˆgf] k};f 8n/df t/ pbLodfg cy{tGq ePsf b]zx¿df
ldnfpg'k5{ . /fHon] lghL Kn]6sf Po/kf]6{df Joj;fo ub}{ cfPsf] 5 . jif}l{ kR5] k~hLs/0f ug]{ l;:6d ef8fsf] ljZj uf]N8 sfplG;nn] cfˆgf] /fVg] 8/ km}lnof] / ljleGg b]zx¿n] a9L b]lvPsf] 5 .
uf8Laf6 ;'sf] klg s/ kfpFbg} \ . lghL Po/kf]6d{ f rNg] 6\ofS;Lsf] dL6/ 5}g\ . uf8Ldf nfu' ug{k' 5{ .
Kn]6sf] cfo' tf]Sg g;Sbf 6«flkms hfd
/ k|bi" f0f x\jfQ} a9]sf] 5 . 3/ eTsfP/
af6f] agfpg'kg]{ cj:yf l;h{gf eO;s]sf]
ToxfF dgnfUbL ef8f p7fpg] s|d hf/L
g} 5 . @)$* ;fndf b'O{ nfvdf
lsg]sf] sfnf] Kn]6sf] dL6/jfnf
@)&! ebf} @^ ut]sf] dlGqkl/ifb\sf]
a}7sn] @) jif]{ uf8L x6fpg] lg0f{o
u¥of] . @)&! kmfu'g !* ut] /fhkqdf
a}s+ tyf ljQLo ;+:yfsf] lgliqmo shf{ a9\b}
sf7df8f}F . cy{ dGqfnon] xfn} ljj/0fn] b]vfpF5 . lgliqmo shf{ a9\b} / !@=@( k|ltzt /x]sf] 5 . g]kfnsf]
5 . @)&) ;fndf oftfoft dGqfnon] 6\ofS;Ln] clxn];Dd slt sdfof] < lgsfNof] . @)&@ r}t ! ut]sf] ;fj{hlgs u/]sf] cfly{s ;j]{If0f uPsf] ePklg a}s + x?;Fu t/n ;DklQ ljQLo k|0ffnLsf] ;DklQ tyf bfloTj
;fj{hlgs / lghL Kn]6s} uf8Lsf] rNg] Joj;foLn] cfkm}n + ] rnfP/ jf ef8fdf dlGqkl/ifb\sf] a}7sn] @)&# kmfu'g !& @)&(÷*) df rfn' cfly{s jif{ eg] kof{Kt /x]sf] 5 . @)&( kmfu'g ;+/rgfdf a}l+ sª If]qsf] lx:;f pRr
cjlw oftfoft sfof{nosf] 9•fdf n]Vg] nufP/ b'O{ s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L ut]bl] v afudtL c~rnaf6 @) jif]{ @)&(÷*) sf] ;'?jft;Fu} ljQLo d;fGtdf a}s + tyf ljQLo ;+:yfsf] s'n /x]sf] cy{ dGqfnon] k|sflzt u/]sf]
lg0f{o u/]sf] lyof] . sdfO;s] s f] 5 . @)$*–@)&@ uf8L lj:yfkg ug]{ lg0f{o u¥of] . @)&$ :yfloTjsf ;"rssf] l:ylt t'ngfTds lgIf]kdf t/n ;DklQsf] c+z @$=#) ;j]I{ f0fdf pNn]v 5 . @)&( k';
Uff8L btf{ x'g] a]nfd} 98\8fdf n]Vg] ;fn;Dd ;f] 6\ofS;L rNof] . km]l/klg r}t ! ut]af6 b]ze} /af6 @) jif]{ uf8L ¿kdf sdhf]/ /x]sf] pNn]v 5 . a}s + k|ltztsf] cfly{s ;j]I{ f0fdf pNn]v 5 . d;fGtdf ljQLo If]qsf] s'n ;DklQ
dGqfnosf] Tof] lg0f{o oftfoft To;sf] :s|ofa u/]sf] gDa/ Kn]6df x6fpg] elgof] . t/, 6«flkms dxfzfvfn] tyf ljQLo ;+:yfsf] lgliqmo shf{ a9\b} o:t} a}s+ tyf ljQLo ;+:yfsf] s'n tyf bfloTj ;+/rgfdf a}s + tyf ljQLo
Joj;foLsf] bafasf sf/0f b/fhdf gofF uf8L lsg]/ btf{ ul/of] . ;/sf/sf] lg0f{o sfof{Gjog ug{ ;s]g\ . uPsf] 5 . a}s + tyf ljQLo ;+:yfsf] lgIf]kdf gub tyf a}s + df}Hbftsf] c+z ;+:yfsf] c+z *^=^ k|ltzt /x]sf] 5 .
ylGsof] . sfof{Gjogdf cfpg ;s]g\ . oxFf klg gofF Joj;foL cfpg kfPg\, oftfoft Joj;foLsf] bafadf 6«flkms lgliqmo shf{sf] cf};t cg'kft @)&* &=!^ k|ltzt / s'n lgIf]k tyf ljQLo If]qcGtu{t g]kfn /fi6« a}s + sf] c+z
@)#) ;fndf Ps nfv ?k}ofFdf hd{gL Psflwsf/sf] hh{/ /lx/x\of] . 6\ofS;Ldf dxfzfvf kl5 x6\of] . h;sf sf/0f k';df !=#! k|ltzt /x]sf]df @)&( k|fylds k'h F Ldf shf{sf] c+z *%=^) !$=& k|ltzt / jfl0fHo a}s + sf] c+z
ldlga; lsg] / Joj;foLx?n] cfh klg Pp6} Joj;foLn] l;l08s]6 b'36{ gf / k|bi' f0f 36\gs
' f] ;f6f] a9]sf] k';df @=^# k|ltzt /x]sf] 5 . k';kl5 k|ltzt /x]sf] 5 . hf]lvd efl/t %*=* k|ltzt hgfPsf] 5 . o:t} cGo
;~rfngdf NofP . Tolta]nf #% ;o nufO/fv]sf 5g\ . @)%! ;fndf 8]9 a9\o} 5 . lgliqmo shf{ cem} a9\g] qmddf /x]sf] ;DklQsf] t'ngfdf k|fylds k"h F L / s'n ljQLo ;+:yfx¿sf] c+z !#=! k|ltzt
hd{gL a; oftfoft sfof{nodf btf{ nfvdf UofF; 6]Dkf] lsg]/ ;~rfngdf – cg';f yfkf, eStk'/ a}s
+ x?n] k|sflzt u/]sf] ckl/:s[t ljQLo k"h
F Lsf] cg'kft qmdzM !)=)( k|ltzt /x]sf] cfly{s ;j]I{ f0fdf pNn]v 5 .
ePsf] lyof] . @)#)–@)%* ;fn;Dd NofOof] . UofF; 6]Dkf]sf] btf{ ePsf] @(

t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+


cfkm}n + ] rnfP/ jf ef8fdf nufP/ tLg jif{ eO;s]sf] 5 . 8]9 nfvdf lsg]sf]
s/f] 8 ?k} o fF e Gbf a9L sdfP . 6]Dkf]n] @)^^ ;fn;Dd s/f]8 sdfP .
Tolta]nfsf] ;/sf/n] afudtLaf6 @) @)^^ ;fndf cf7 ;odWo] rf/ ;o
jif]{ uf8L x6fpg] lg0f{o u¥of] . j6f 6]Dkf]sf] ;6\6fe/fgfdf dfOs|fa] ;
;f] uf8L n'lDagL / u08sLafx]s NofOof] . clxn] klg rf/ ;o j6f UofF;
;fljssf] cGo c~rndf nu]/ btf{ ug{
lbg] elgof] . afudtLsf] gDa/ Kn]6df
eG;f/ / Eof6 5'6df a; lsg]/ btf{
ug{ lbg] lg0f{o Tolta]nfsf] ;/sf/n]
u¥of] . eG;f/ / Eof6 ltbf{ $) nfv
6]Dkf] af6f]df u'l8/x]sf] 5 . oL 6]Dkf]n]
clxn];Dd b'O{ s/f]8eGbf klg w]/}
cfDbfgL ul/;s]sf 5g\ .
rf/ ;o j6f dfOs|fa] ; klg eG;f/
/ Eof6 5'6df cfPsf] xf] . #) nfv kg]{
OGwg vr{ 36fcf}+
?k}ofF kg]{ uf8L @) nfvdf cfof] . @)%*
;fndf NofPsf] uf8L ;~rfng ePsf]
dfOs|fa] ; !% nfvdf NofPsf] xf] . )^^
;fndf cfPsf] dfOs| f ] a ; klg
g]kfn cfon lgud lnld6]8
klg @@ jif{ lalt;Sof] . uf8L wgLn] ;~rfngdf cfPsf] !$ jif{ lalt;s]sf] kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&!
cfkm}n+ ] rnfP/ jf ef8fdf nufP/ s/f]8f}+ 5 . cfkm}n + ] rnfP/ jf ef8fdf nufP/
@)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/ 5

cfly{s ;+s6 M k'“hLjfbsf] lgsf] gx'g] /f]u


cfly{s ;+s6 k'FhLjfbL cfly{s ;Defjgf /xG5 . t/, ha ;fdfg j}1flgs lgisif{af6 k'h F LjfbL / o;sf rf/ cjlwx¿ ;dfj] z ub{ 5 . 5 . ;a} k' F h Lkltx¿n] pTkfbg #=@ k|ltzt a9L lyof] .
ljsf;sf] :jfefljs pkh xf] . pTkfbg ;fgf j:t' pTkfbsx¿åf/f kIfw/x¿ ulx/f] 8/fpF5g\ / 3[0ff ;+s6sf] r/0f oL dWo] cfwf/e"t xf] . lj:tf/ ug{ 7"nf] k|of; u5{g\ . o;/L hgtfsf] zf]if0f a9fpg /fHon]
logLx¿ k'h F LjfbL pTkfbg, ljlgdo, ul/G5 / JolQmut :jfldTjdf u5{g\ . ;+s6 / k'h F LjfbL Joj:yfaLr o;n] ljutsf] ;+s6sf] cGTo / gofF Jofks æ;d[l4Æ sf] ;txd'lg csf]{ d]l;g/Lsf] k|of]u u5{ / dhb'/af6
ljt/0f / k| h ggsf ljleGg cfwfl/t lyof], pTkfbgsf] p2]Zo s' g } ;DaGw 5} g egL b] v fpg ;+s6sf] ;'?jft ePsf] ;+s]t u5{ . ;+s6sf gofF sf/sx¿ hDdf eO/x]sf p7]sf] cltl/Qm d"NonfO{ k'FhLdf
cGt/lj/f]wx¿sf] ;Í'rgsf 7f]; pTkfbg hf/L /fVg' / JolQmut pgLx¿n] cfˆgf] lbdfudf k'/} hf]/ ;+ s 6sf] cjlwM k| f oM ;+ s 6 5g\ . P+uN] ;n] k'h F LjfbL cy{tGqsf] o; kl/0ft u5{ . o;n] k'FhL ;+sngnfO{
cleJolQm x'g\ . k'FhLjfbL cfly{s pkef]usf] nflu cfjZos j:t'x¿ lbP/ ;a} k|sf/sf em"6x¿ /r]sf crfgs x'G5 . ltgLx¿sf] cfudg ultzLn 36gfnfO{ lgDgfg';f/ j0f{g ult lbG5, t/ ;fy;fy} ;j{xf/f
;+s6 s;/L pTkGg x'G5 < o;n] k|fKt ug{' lyof] . 5g\, tfls >lds hgtfnfO{ wf]sf cl3, ahf/df rf}tkmL{ s[lqd ;d[l4 u/]sf 5GMÆult l56f] x'G5, l9nf] ju{sf] bl/b|tfnfO{ ult lbG5 /
k'FhLjfbL ljsf;df s:tf] k|efj To;sf/0f, ;fdfGotof, cfjZos lbP/ of] zf]if0f k|0ffnLnfO{ sfod /fVg / ljleGg pBf]ux¿df æJoj;fo kfOnfx¿ l56f] kfOnfdf kl/0ft x'G5g\ . hgtfsf] qmozlQmnfO{ yk 36fpF5 .
kf5{ < xfdL o; cWofodf oL k|Zgx¿ j:t' x ¿ laqmL kl5 dfq vl/b ;lsof];\ . pbfx/0fsf nflu, oL dWo] km:6fPsf]Æ b]lvG5 . oBlk pTkfbgn] cf}Bf]lus kfplG8ª r/0fx¿ csf]t{ km{, o;n] o'4kl5sf] cd]l/sfdf
5nkmn ug]{5f}+ . ul/Psf] lyof] . Ps} ;dodf, pTkfbs s]xL JolQmx¿n] ;+s6nfO{ æsd jf:tljs cfjZostfx¿ gf3]sf] 5, l:k|lG6ª r/0fx¿df kl/0ft x'G5g\ . l:y/ k'FhLsf] nufgL d'Votof ;}Go
k' F h LjfbL cfly{ s ;+ s 6 zlQmx¿ sd ljsl;t lyP / pkef]uÆ nfO{ >]o lbG5g\ / ;+s6 qm]l86 k|0ffnL / ;§f ultljlwx¿n] pBf] u , jfl0fHo, shf{ / ;§f tof/L / xltof/ pBf]udf ePsf]
cltpTkfbgsf] ;+s6 xf]– k'FhLjfb pTkfbgsf] :t/ ;fgf] lyof] . ;dfhdf cGTo ug{ æpkef]u pQ]hgfÆ sf] c8{/x¿ eg{ cg'dlt lbG5 . / ultljlwsf] n+u8f bf}8df lxF8\g] b]vfpF5 . 7"nf] dfqfdf ;fdflhs
x'gc ' l3 klg -pbfx/0fsf nflu, rLgsf] >d ljefhg /fd|f; ] uF ljsl;t ePsf] k|of]u ug{ ;'emfj lbG5 . sf/vfgfx¿ k"0f{ ¿kdf rN5g\ . kfOnfx¿ ;/k6 x'G5g\ . cGttM, w]/} >f]tsf] aaf{bL dfq ePg, klxnf]
;fdGtL ;dfhsf] nfdf] Oltxf;df_ lyPg / pTkfbsx¿sf] cGt/lge{/tf jf:tjdf k'h F Ljfbsf] cfudg;Fu} uf] b fdx¿ eg] { ult k' F h LjfbL clGtd, kfun hDk kl5, ltgLx¿ >]0fLsf pBf]ux¿ clgolGqt ¿kdf
w] / } ;fdflhs, cfly{ s / w] / } pRr lyPg . lsga] r / >dhLjL hgtfsf] sd pkef] u cy{tGqsf] z[v + nfsf] s'g} Ps lnÍdf ljgfzsf] vf8ndf v:5g\ .Æ lj:tf/ eP . kmn:j¿k, ;fdflhs
hLljsf]kfh{gsf] ;Í6x¿ pTkGg a]rlavgaLr cJoj:yf pTkGg ePsf] cl:tTjdf cfPsf] lyPg . dfgj lj:yfkg x' F b f, crfgs cfly{ s ;+ s 6–dGbL–k' g M k| f lKt–a[ l 4– k|hggsf] :t/ emg\ c;+t'lnt x'Fb}
ePsf lyP . hldgbf/ ju{ n ] eP klg To;sf] k|efj :yfgLo g} x'g] ;dfh zf] i fs / zf] l ift ju{ d f ;+s6sf] vt/f x'G5 . Ps k6s Ps ;+s6– of] cfly{s ;+s6sf] rqmLo uof] / k' F h LjfbL k| h ggsf
ls;fgsf] aa{/ zf]if0f, o'4sf] ljgfz lyof] / ;du| ;dfhdf cfly{s ;+s6 ljeflht ePb]lv g} of] cl:tTjdf If]qdf cTolws pTkfbg kQf nufOof] k|sl[ tsf] ljz]iftf xf] . o;n] k'h F LjfbL cGt/lj/f]wx¿ ltvf] x'Fb} uof] . /
/ af9L, v8]/L, sL/f jf cfFwL h:tf pTkGg x'g] lyPg . t;y{, j:t' 5 . t/ cTolws pTkfbg k'h F Ljfbdf / laqmL ufx|f] x'G5, cGo If]qx¿ rfF8} pTkfbgsf] rqmLo k|s[ltnfO{ klg k'FhLjfbL cfly{s ;+s6sf] cfj[lQ /
k|fs[lts k|sf]kn] s[lif pTkfbgdf 7"nf] pTkfbgdf g} ;+s6sf] ;Defjgf lglxt dfq x'G5 . t;y{, of] :ki6 5 ls k|efljt x'G5g\ / …r]g k|ltlqmofÚ ;'? emNsfpF 5 . o;n] b] v fpF 5 ls uDeL/tf a9\of] .
gf] S ;fgL k' ¥ ofof] . sfdbf/x¿ ePtf klg k'h F LjfbL cfly{s k|0ffnLdf clws pTkfbg æsd–pkef]uÆ df x'G5 . pbfx/0fsf nflu, c6f]df]afOn k'h F LjfbL pTkfbgn] l:y/ k|ult ug{ t];f| ,] pTkfbg If]qsf] ;Í6n] ;du|
3/af/ljxLg eP / nfvf}+ ef]s jf ;+s6 ckl/xfo{ x'G5 . >]o lbP/ JofVof ug{ ;lsFbg} . bf];f| ] pBf]udf cTolws pTkfbgsf] sf/0fn] ;Sb}g, t/ s]jn 3'dfp/f] af6f]df cfly{s ;Í6nfO{ ulx/f] agfpFb} s[lif
Kn]u h:tf dxfdf/Ln] d/] . Tolta]nf cfly{s ;+s6sf] ;|f]t k'“hLjfbsf] ljZjo'4 kl5 /fli6«o cy{tGqsf] pTkfbg s6f} t L jf lgnDagn] cl3 a9\g ;S5 . If]qsf] ;Í6;Fu cGt/lqmof u5{ .
ckof{ K t vfBfGg pTkfbgn] df} l ns cGt/lj/f] w df 5 ;}Gos/0fn] s]xL k'FhLjfbL b]zx¿df clgjfo{ ¿kdf sf]Onf, lah'nL / k' “ h LjfbL cfly{ s ;+ s 6 emgemg k'FhLjfbL Joj:yfdf cfly{s ;+s6
;fdflhs–cfly{s hLljsf]kfh{gsf] k'FhLjfbL ;dfhdf cfly{s ;+s6 s[lqd ;d[l4sf] kl/0ffd Nofof] . oftfoft pBf]ux¿nfO{ c;/ ug]5 { . a9\b} uO/x]sf] 5 pTkfbgdf dfq geO{ s[lif If]qdf klg
;Í6nfO{ lrq0f u/] s f] lyof] . ckl/xfo{ x' G 5 . of] k' F h Ljfbsf] k'h F LjfbL ju{sf jlsnx¿nfO{ 8'as ] f] ;'?df s[lqd ;d[l4 a9fpg ;3fpg] k'FhLjfbL pTkfbgsf] ljsf;sf] pTkGg x'G5 . s[lif If]qsf] ;+s6 s[lif
k'FhLjfbL cfly{s ;+s6sf] ljz]iftf cfwf/e"t cGt/lj/f]wn] lgwf{/0f u5{ . dfG5]n] k/fnsf] ;xf/f kfPh:tf] jfl0fHo ;§]afhx¿n] clxn] rsf]{ k|lqmofdf cfly{s ;Í6x¿ af/Daf/ k'FhLkltsf] uf]bfddf df}Hbft hDdf
sd pTkfbg xf]Og clt pTkfbg xf] . :6flngn] eg] e m} + , æcTolws nfUof]to: . pgn] 3d08L;fy 3f]if0ff d"Nodf cfˆgf j:t' laqmL u/]/ cj:yf b]vfk5{g\ . t/ x/]s ;+s6 ljutsf] x'g,' yf]s d"Nodf cfPsf] lu/fj6,
7"nf] kl/df0fdf ;fdfg laqmL x'Fb}g, pTkfbgsf] cfly{s ;+s6sf] ;|f]t / u/] ls æk'FhLjfbL b]zx¿ clgjfo{ emg} lau|Fb} uPsf 5g\ . ;+s6sf] k'g/fj[lQ xf]Og . k'h F LjfbL s[lif cGtu{tsf] If]qkmn 36\g', s[lif
sf/vfgf aGb, a}+ssf Joj;fo 7Kk sf/0f k'FhLjfbL Joj:yfdf g} 5 . ¿kdf cfly{s ljklQdf kg]5 { eGg] ca uf]bfdx¿ Ifdtfdf el/Psf cfly{s ;+s6 emg\ emg\ emg\ emg\ emg\ dhb'/sf] a9\bf] a]/f]huf/L, 36\bf]
x'G5g\, ;]o/sf] efp 36\5, a]/f]huf/L ;+ s 6sf] d" n ;| f ] t pTkfbgsf] ;f]Rg]x¿ unt 5g\ .Æ 5g\, a]Rg ufx|f] x'G5 / d"Nox¿ tLj| emg\ a9\b} hfg] k|jl[ Q 5 . ljz]if u/L, Hofnf / w]/} ls;fgsf] lbjflnofkg
b|'t ultdf a9\5, pTkfbs zlQmn] ;fdflhs k| s [ l t / lghL pgn] /fli6«o cfly{s ultljlwdf ¿kdf 36\5g\ . d"Noj[l4 /f]Sgsf] nflu bf];f| ] ljZjo'4 kl5 cfly{s ;+s6sf] h:tf sf/0fn] s[lif If]qsf] ;Í6 JoQm
7"nf] gf]S;fgL a]xf]5{ / ;Dk"0f{ cy{tGq :jfldTjaLrsf] cGt/lj/f]w xf] . k'hF LjfbL /fHosf ;/sf/x¿sf] a9\bf] k'h
F Lkltn] klg 7"nf] kl/df0fdf j:t' cfj[lQ / uDeL/tf a9]sf] 5 . of] lgDg ul/Psf] 5 . pTkfbg ;+s6 h:t}
kIff3ft / cJojl:yt x'g hfG5– k' “ h Ljfbsf cfwf/e" t ;+nUgtfnfO{ æ:jrflnt lgofdsx¿Æ gi6 ug}{k5{ . ;':t laqmL / 36]sf] cj:yfx¿af6 :ki6 x'G5 . s[ l ifsf] ;+ s 6 klg cTolws
oL k'FhLjfbL cfly{s ;+s6sf d'Vo cGt/lj/f] w x¿n] lsg clgjfo{ sf] ¿kdf b]v] h;n] s]xL xb;Dd d"Nosf sf/0f w]/} ;fgf tyf demf}nf klxnf], cfly{s ;+s6sf] rqm 5f]6f] pTkfbgaf6 pTkGg x'G5 / o;sf] h/f
nIf0f x'g\ . ¿kdf cfly{ s ;+ s 6 k' F h LjfbL cy{ t Gqsf] ljsf;nfO{ pBf]ux? Ps};fy lbjflnof ePsf ePsf] 5 / cfly{s ;+s6x¿ af/Daf/ k'h F Ljfbsf] cfwf/e"t cGt/lj/f]wdf
k' F h LjfbL cfly{ s ;+ s 6 lgDTofp“ 5 < æ:jtM l:y/tfÆ lbg] ub{5 . of] klg 5g\ eg] w]/} a}+sx? aGb 5g\ . ePsf 5g\ . bf];|f] ljZjo'4 cl3, /x]sf] x'G5 . ha;Dd k'h F LjfbL Joj:yf
cltpTkfbgsf] ;+s6 xf] . t/ of] klxnf], k'FhLjfbsf] cfwf/e"t em'6 xf] . k'h
F LjfbL /fHon] cy{tGqnfO{ lg/Gt/ rln/xg] sf/vfgfn] pTkfbg cfly{s ;+s6 b; jif{df Ps k6s /lx/xG5, s[lifdf cltpTkfbgsf] ;+s6
tyfslyt æcTolws pTkfbgÆ lj/f]wfef; clgjfo{ ¿kdf pTkfbs ;}GoLs/0f ug{ jf cfly{s hLjgnfO{ b/ 36fpF5 . ;fy}, ;a} pBf]ux¿df cfof] . bf];|f] ljZjo'4sf] em08} @) pTkfbgdf cltpTkfbgsf] ;+s6h:t}
lg/k]If cltpTkfbg xf]Og . o;sf] zlQmx¿ 7"nf] dfqfdf a9\5 eg] lgoGq0f ug{ h] klg u5{, Tof] hgtfsf] a]/f]huf/ >ldsx¿sf] ;+Vof b|'t jif{df cfly{s ;+s6sf] rqm 5f]6f] ckl/xfo{ x'G5 .
dtna of] xf]Og ls ;dfhn] pTkfbg >lds hgtfsf] qmozlQm ;fk]lIfs zf] i f0fnfO{ tLj| kfg] { ljleGg ¿kdf a9\b} hfG5 / ;Dk"0f{ cfly{s ePsf] b]lvG5 . bf];|f] ljZjo'4kl5 - t/, s[lif ;+s6 pTkfbg ;+s6
u/]sf] olt w]/} j:t'x¿ 5g\ ls ¿kdf 36\5 eGg] cGt/lj/f]wdf pkfox¿åf/f ul/G5 . n]lggn] w]/} cj:yf tLj| ¿kdf vl:sFb} hfG5 . ;g\ !(&) ;Dd_ cd]l/sf / hfkfgdf eGbf nfdf] ;do;Dd /xG5 . pTkfbg
dflg;x¿n] tL ;a} pkef]u ug{ clgjfo{ ¿kdf JoQm x'G5 . k'h F LjfbL klxn] pNn]v u/]em},+ ærfx] ;+oQ' m /fHo dGbL M ;+s6sfnsf] cfFwLa]x/L kfFrj6f cfly{s ;Í6 cfPsf] b]Vg ;+s6;Fu} ;g\ !($* df klxnf] k6s
;Sb}gg\ . cfly{s ;+s6sf] a]nf o; 7"nf–7"nf ;fdflhs pTkfbg JolQmut cd]l/sfdf xf];\ jf hd{gLdf, …cfly{s kl5, cf} B f] l us / Jofj;flos ;S5f}F . klxnf] / kfFrf}+ ;+s6 aLrsf] s[lif If]qdf ;+s6 cfPkl5 t]O;
k|sf/sf] s'/fsfgL ;fdfGo 5M gf]l6; sf/Lu/L pTkfbgeGbf w]/} km/s x'G5 . hLjgnfO{ lgoGq0f ug]{Ú kl/0ffdn] pBdx¿df lbjflnofkgsf] Hjf/ sd cf};t ;do cd]l/sfdf kfFr jif{eGbf jif{ d f s[ l if slxNo} klg
;dfltPsf] 5 ls pTkfbg wfuf] / ;/n k|hgg JolQmut pTkfbg sf] >ldsx¿ -/ ls;fgx¿sf] Ps c+z_ x'G5 . ;+s6df k/]sf pBdx¿n] sd / hfkfgdf rf/ jif{eGbf sd cltpTkfbgaf6 d'Qm x'g ;s]sf]
sk8f olt w]/} eO;s]sf] 5 ls laqmL ljz]iftf xf] . w]/} cg's"n ahf/ / a}+s/x¿ / k'FhLkltx¿sf nflu klxn]sf] t'ngfdf ;fgf :t/df cfˆgf] lyof] . bf];|f] ljZjo'4kl5 cfly{s 5}g . cf}Bf]lus / s[lif ;+s6x¿sf]
x'g ;s]sf] 5}g, To;}n] pTkfbg s6f}tL kl/l:yltdf klg o;sf] pTkfbg ;':t ;}Go >d lzlj/x¿ lgdf{0f u¥of] .Æ ultljlw ;~rfng u5{g\ . k;nx¿ ;+s6sf] rqm lgs} 5f]6f] eof] lsgeg] cGtlj{/f]w / cGtlj{/f]w o'4kl5sf]
/ sfdbf/ lgsfNg'kg]{ afWotf ePsf] 5 . k' F h LjfbL pTkfbg 7" n f oL b]zx¿sf] bdgsf/L pkfosf] rlDsnf] b]lvg] / ljqm]tfx¿ rsf]{ Psflwsf/ k'h F Lsf] zf;gdf >dhLjL cd]l/sL cy{tGqsf] uDeL/ ;d:of
5 . t/ ufd]{G6 dhb'/ / ltgsf d]l;gx¿åf/f ul/G5 / tLj| ultdf cy{ Psflt/ >dhLjL ju{ n fO{ :j/df lrRofP klg Jofkf/ hgtfsf] zf]if0f a9\b} hfG5, To;sf] ag]sf] 5 . cf}Bf]lus ;+s6n] 7"nf]
kl/jf/n] d'l:snn] wfGg] u/]sf 5g\ . a9\g ;S5 . k'h F Lkltn] a9L gfkmfsf] ef]sd/Lsf] cj:yf;Dd k'¥ofpg] dfu lg/fzfhgs 5 . 7"nf] ;+Vofdf dhb'/ qmozlQm t'ngfTds ¿kdf 36\b} ;+Vofdf pBdx¿sf] lbjflnofkg,
sk8f pTkfbsx¿n] sk8f lsGg vf]hLdf pTkfbg lj:tf/ ug{ x/;Dej ug{' lyof] eg] csf]{tkm{ -u'Kt / cem} klg a]/f]huf/ 5g\ . / pgLx?;Fu hfG5 / 3/]n' ahf/sf] ;Í6 tLj| pTkfbgdf sdL, a] / f] h uf/L /
;s]sf 5}gg\ . sf]Onfsf] cTolws k|of; u5{ lsgeg] pTkfbgsf] dfqf k|ltlqmofjfbL gf]s/zfxL ljlwåf/f_ hLljsf]kfh{gsf] s'g} ;fwg 5}g . x'Fb} hfG5 . Hofnfdf lu/fj6 lgDTofpF 5 .
pTkfbg ePsf] / pTkfbg / hlt 7"nf] x'G5, plt a9L cltl/Qm k'FhLkltsf] gfkmf o'4sf] gfkmfeGbf k'FhLjfbL pBf]u, jfl0fHo / a}+lsª o;afx]s ljleGg ;fd|fHojfbL kmn:j¿k, s[lif pTkfbgsf] dfu
sfdbf/sf] ;+Vof b'j} 36fpg'kg]{ eGb} d"No p;n] lgsfNg ;S5 . ;fy}, a9L x' g ] ;' l glZrt ug{ ' lyof] . Joj;fo lg/fzfhgs cj:yfdf 5g\ . b] z x¿sf] afXo bafa / 36\ 5 , h;n] s[ l ifdf cTolws
vfgL sfdbf/x¿nfO{ 5'6o\ fpg] ;"rgf k' F h Lkltn] cGo k' F h Lkltx¿n] k'h
F LjfbL b]zx¿df cfly{s hLjgnfO{ t/, o; o'udf ;fdflhs pkef]u lj:tf/jfbsf sf/0f ;fd|fHojfb / pTkfbgsf] ;d:ofnfO{ a9fpF5 . Ps}
lbOG5 . t/, sf]Onf lsGg k};f gx'bF f k|lt:kwf{af6 aflx/ gk/f];\ eg]/ lgoGq0fdf /fv] / k' F h LjfbL hf/L 5 . 7"nf] 3f6f a]xf]/]/ la:tf/} pklgj] z / gj–pklgj] z sf ;dodf, s[ l if ;+ s 6n] s[ l if
vfgL dhb'/ / ltgsf kl/jf/n] lr;f] cfˆgf] k|ljlwdf ;'wf/ u/L pTkfbgsf] cy{tGqnfO{ æcfTd–l:y/Æ agfpg ;:tf] d"Nodf ;fdfgsf] y'k|f] laqmL hgtfaLrsf] cGt/lj/f]w tLj| x'Fb} pTkfbgnfO{ klg Iflt k'¥ofpF5 / s[lif
/ft latfpg afWo 5g\ . dfqf a9fpg' cfjZos 5 . pTkfbgsf] ;s]sf] 5}g, a? o;n] ahf/ 36fPsf] x'G5 . lg/fzfsf] ;txd'lg pTkfbgsf] uPsf] 5 . o;n] pklgj]z / gj– dhb'/x¿nfO{ ul/aLdf ws]N5 .
To;}n] k'FhLjfbL cltpTkfbg lj:tf/;Fu} pkef]usf] :t/ klg 5, >dhLjL hgtfnfO{ ul/a agfPsf] ;+s6af6 k'gM k|flKtnfO{ k|fT] ;fxg ug]{ pklgj]zx¿df /fli6«o qmflGtnfO{ kmn:j¿k, s[ l ifdf pTkfbg /
;fk]lIfs clt pTkfbg xf] . csf]{ a9fpg'k5{ h;n] ubf{ j:t'sf] a9]sf] 5 / k'FhLkltx¿nfO{ ;d[4 agfPsf] sf/sx¿ qmdzM hDdf x'bF } hfG5g\ . a9fjf lbG5 / kmn:j¿k ljb]zL pTkfbgsf ;fwgx¿sf] dfu 36\5 /
zAbdf eGg'kbf{, ;fdflhs pTkfbg pTkfbg a]Rg / ;fdflhs pTkfbgnfO{ 5 . k' F h Ljfbsf cfwf/e" t k'gM k|flKtsf] r/0fM ;+lrt j:t'sf] ahf/sf] cfsf/ 36\5 . laqmL Ps cf}Bf]lus cTolws pTkfbgsf] ;+s6
clwz]if hgtfsf] qmozlQm;Fu dfq lg/Gt/tf lbg ;sf] ; \ . t/, cGt/lj/f]wx¿ ulxl/Fb} uPsf 5g\ :6sdf sdL cfPkl5 la:tf/} d"No :yfoL ;d:of xf] . o;/L pTkfbg / tLj| x'G5 . cf}Bf]lus / s[lif ;+s6sf]
;DalGwt 5 . cfly{ s ;+ s 6sf] pTkfbgsf ;fwgsf] lghL :jfldTjdf / k'FhLjfbsf] cfly{s ;+s6 emg\ 36\g yfN5 / gfkmf qmdzM a9\g pkef]uaLrsf] cGt/lj/f]w emg} ltvf] k|efjdf k'FhLjfbL cfly{s ;+s6
;dodf dfusf] cefjdf k'FhLkltn] ;Fw} HofnfnfO{ Go"gtd uDeL/ aGb} uPsf] 5 . yfN5 . k' F h Lkltx¿n] Psflt/ x'bF } hfG5 . oL ;a} s'/fn] k'h F Ljfbsf ckl/xfo{ ¿kdf lau|G5 .
k' F h Lkltx¿sf] uf] b fddf ;fdfg :t/;Dd 36fpg] k| o f; u5{ . k' “ h LjfbL cfly{ s ;+ s 6 ;do >ldssf] zf] i f0f a9fpF 5 g\ eg] cfwf/e"t cGt/lj/f]wx¿ ltvf] x'Fb} rf}yf], k'FhLjfbL cltpTkfbgsf]
y'kfl/G5 . ljleGg ;fdfgx¿ ;8\g] k'h
F LjfbL pTkfbgsf] ljsf; / gofF ;dodf pTkGg x' G 5 csf]{lt/ k|ljlwdf ;'wf/ u/]/ gofF uO/x]sf] / k'h F LjfbL pTkfbg ;DaGw ;+s6 /fh:j / ljQLo ;+s6;Fu
jf hfgfhfgL gi6 x'g] k|j[lQ x'G5 . k|ljlwsf] cjnDagn] 7"nf] ;+Vofdf ha;Dd k'h F LjfbL Joj:yf /xG5, pks/0f lsG5g\ . o;/L, ;a}eGbf pTkfbs zlQmx¿sf] ljsf;df afws hf]l8Psf] 5}g . bf];|f] ljZjo'4 kl5,
csf] { t km{ , ljzfn d] x gtL ls;fg / sf/Lu/x¿nfO{ clgjfo{ k'FhLjfbsf] cfwf/e"t cGt/lj/f]wn] klxn], ljB'tLo zlQm, kmnfd–l:6n aGb} uPsf] b]vfpF5 . k'FhLjfbL cfly{s ;+s6sf] rqm 5f]6f]
hg;d'bfosf] /f]6L / nQfsk8f lsGg ¿kdf lbjflnof agfpF5 . h;sf cfˆgf] sfd ul//xg]5 . k'FhLjfbL / d]l;g lgdf{0f h:tf k|yd >]0fLsf bf];|f], l:y/ k'FhLsf] cGwfw'Gw x'bF f /fh:j / ljQLo ;+s6sf] cfj[lQ
;Sg] Ifdtf klg 5}g / ef]sd/Lsf] sf/0f ;fgf] k'h F LnfO{ 7"nf] k'h
F Ln] lgNg] cfly{s ;+s6 Ps jf b'O{ k6s b]lvg] pBf]ux¿df pTkfbgsf] r/0f–b/– lj:yfkgn] k' F h LjfbL k| h ggsf] a9\of] . k|foM cfly{s ;+s6;Fu} /fh:j
;+3if{ hf/L 5 . u/]sf] 5 . o;/L xfdL b]V5f}+ ls cfly{s ;d:of xf]Og, t/ ;do ;dodf of] r/0f lj:tf/ x'G5 . o; ju{df cg'kftnfO{ cem c;Gt'lnt agfpF5 . / ljQLo ;+s6 Ps};fy pTkGg x'G5 .
cTolws pTkfbgsf] cfly{s ;+s6 ;+s6sf] ;|ft] k'h F LjfbL Joj:yfdf g} cjZoDefjL ¿kdf b] v fk5{ . /f] h uf/L qmdzM a9\ g yfN5 / ;fdfGotof, bf];f| ] ljZjo'4 cl3 cfly{s cfly{s ;+s6 h:t} /fh:j / ljQLo
k'FhLjfbL cy{tGqsf] ljz]if ljz]iftf xf] / k' F h Ljfbsf] o; df} l ns Oltxf;df kms]{/ x]bf{, xfdL kfpF5f}+ /f]huf/Lsf] j[l4n] pkef]Uo j:t'sf] ;+s6 pTkGg x'bF f l:y/ k'h F Ldf nufgL ;+s6x¿ klg k'FhLjfbsf cfwf/e"t
xf] . t/, j:t' cy{tGqsf] ljsf;sf] cGt/lj/f]wdf pTkfbg ;fdflhs xf] ls klxnf] 7"nf] cfly{s ;+s6 1825 dfu klg a9\5 h;n] bf];|f] >]0fLdf tLj| ¿kdf 36\of] . t/ bf];f| ] ljZjo'4 cGt/lj/f]wx¿sf] ulx/fOsf] ckl/xfo{
k|lqmofdf cfly{s ;+s6sf] ;Defjgf t/ pTkfbgsf ;fwgx¿ lghL df OËNof08df pTkGg ePsf] lyof] . pTkfbg a9fpF5 . o;/L pTkfbg qmdzM kl5, l:y/ k'h F Ldf nufgL, ;fdfGotof, kl/0ffd x' g \ . ltgLx¿sf d' V o
;'?b]lv g} n's]sf] 5 . ha s'g} j:t' :jfldTjdf 5g\ . ha;Dd k'h F Ljfb To;kl5 cfly{ s ;+ s 6 1836, ;'wf/ x'bF } hfG5 / a]/f]huf/sf] ;+Vof o'4 cl3 eGbf a9L lyof] . ;+s6sfndf ljz] i ftfx¿ x' g \ – ah] 6 3f6f,
pTkfbsn] cfˆgf] j:t' a]Rb5, p;n] /xG5 ta;Dd cfly{ s ;+ s 6 1848, 1857 / 1867 df 36\b} hfG5 . lg/fz k'h F LjfbL cy{tGq klg nufgLsf] :t/ ck]Iffs[t pRr cJojl:yt d'bf| lj:tf/, a9\bf] d"No,
k|fKt u/]sf] k};fn] t'?Gt pTkfbgsf eO/xg]5 . ;+s6sf] cGTosf nflu k'g/fj[lQ eof] . cf};tdf, ltgLx¿ k'gM ;'wf/sf] af6f]df cl3 a9\5 . /Xof] . cd]l/sfdf o'4kl5sf] kfFrf}+ e'QmfgL ;Gt'ng, ;'gsf] e08f/df sdL
;fwgx¿ lsGg ;w}+ ;Dej x'bF g} , jf klxn] k'h F LjfbL Joj:yf Wj:t x'gk' 5{ . k|To]s b; jif{df Ps k6s hGd]sf Odh] { G ; km] h M o; r/0fsf ;+s6sf] ;dodf l:y/ k'h F Ldf nufgL / d'b|fsf] cjd"Nog . bf];|f] ljZjo'4
slxn]sfxLF pm;Fu Jofkf/ ug]{ cGo cfly{ s ;+ s 6sf] dfS;{ j fbL lyP . o;kl5, ToxfF yk uDeL/ cfwf/e"t ljz]iftfx¿ x'g\– ahf/df 36]sf] dfq xf]Og, emg\ a9\of] . ;g\ kl5, ;fd|fHojfbL zlQmx¿n] /fli6«o
j:t' pTkfbsx¿n] p;nfO{ cfjZos l;4fGtn] ;+s6 9fSg cfljisf/ ;+s6x¿sf] lg/Gt/ >[+vnf lyof] . j:t'x¿sf] b|t' laqmL, pRr gfkmf, !(^( / !(&) sf] aLrdf #=% cfly{s ljsf;nfO{ pTk|l] /t ug{ ;}Go
kg]{ j:t'x¿ a]Rg c;dy{ x'G5g\ . ul/Psf k'FhLklt ju{sf ;a} em"6f cfly{s ;+s6 rqm eg]sf] b'O{ ;+s6 pTkfbg / ljlgdosf] b|t' ultljlw k|ltztn] a9]sf] lyof] . hfkfgdf kfFrf}+ tof/L / xltof/ ;~rosf] dfWodaf6
o:tf] cj:yfdf vl/b–laqmLdf l;4fGtx¿nfO{ Wj:t kf5{ . k'h F LjfbL aLrsf] ;do xf] . o;n] ;fdfGotof / C0f / ;§f ultljlwx¿sf] k'gM o'4kl5sf] ;+s6sf] ;dodf, !(&! df ;Fw} lau|Fb} uPsf] cfly{s ;+s6nfO{
c/fhstf pTkGg x'g] / ;+s6sf] cfly{s ;+s6sf] ;Gbe{df dfS;{jfbsf] ;+s6, dGbL, l/se/L / cfly{s a"dsf] ;'?jft . ahf/df rf}tkmL{ …;d[l4Ú l:y/ k'h F Ldf nufgL !(&) sf] t'ngfdf -af“sL ^ k]hdf_
6 @)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/
cfly{s===== xftdf s]lGb|t x'G5 . pTkfbg /

bz/yk'/ ljb|f]x M $$ jif{ laTbf;d]t ;lxb / 3fOt]x?n] kfPgg\ Gofo Û


sf7df8f} F . b] z e/ lg/+ s ' z k|ToIfbzL{ / Ho"bf] Oltxf; ;d]t x'g' . zf;sx?n] if8\oGq u/L ax'bnjfbLnfO{ bzs ;Dd olt 7"nf] 36gfnfO{
sd ug{ c;kmn k|of; u/] . t/
;}Go vr{ / /Iff pBf]u pTkfbg vr{
a9\b} uof], h;n] Ps cof]Uo ah]6
k'h F Lsf] Psfu|tf l56f] x'G5 . pTkfbg
/ k'FhLsf] a9\bf] Psfu|tfsf] cy{
k'FhLjfbsf] cfwf/e"t cGt/lj/f]w
cyf{t\ ;fdflhs pTkfbg / k'h F LjfbL
3f6fnfO{ hGd lbof] . 7"nf /Iff vr{
k~rfotL zf;gsf lj?4 cfGbf]ng kbdjxfb'/n] cfˆgf] j'jf nfn x/fP . To;kl5 )$^ ;fndf n'sfpg' cGofo ePsf] kL8f kf]v] . wfGg ;fd|fHojfbL b]zx¿n] s/ lghL ;DklQaLrsf] cGt/lj/f]w emg\
rls{b} lyof] . k~rfotL zf;sx?sf] jxfb'/ 6d§f ;Fu} cfGbf]ngdf k|ToIf hgcfGbf]ng eof] / k~rfotL Joj:yf pgn] of] cfGbf] n gsf ;a} a9fpg], j}bl] zs C0f a9fpg], d'bf| ltvf] aGb} uPsf] xf] . cfly{s ;+s6n]
cTofrf/n] g] k fnsf ufpF – ufpF ;xefuL ePsf] s'/f ;'gfpFb} eGg] æd cGTo eof] . g]kfndf ax'bnLo Joj:yf ;lxbx?nfO{ /fli6«o ;lxb agfpg hf/L ug]{ / d'bf| :kmLlt a9fpg], /fh:j k' F h LjfbL ;dfhdf juL{ o
cfqmGt lyP . k~rfotL zf;gsf Tolt j]nf !^ jif{sf] lyP, clxn] ^) :yfkgf eof] . Tof] xfd|f] cfkmGthgsf] / ;lxb kl/jf/nfO{ plrt /fxtsf] ;Í6nfO{ :yfoL 36gf agfPsf 5g\ . cGt/lj/f] w nfO{ ltvf] agfpF 5 .
lj?4sf] cfGbf]ngsf] k|efj ;'v]{tsf] jif{ s f] eP . d] / f] j' ' j f ;F u } d /utn] xf] . cfh lsg /fli6«o ;lxb Joj:yf ug{ dfu u/] . cd]l/sL ah]6 3f6f /fh:j jif{ ;+s6sf] ;dodf cfˆgf] gf]S;fg sd
pgn] eg] æg] s kfsf !($^ / !(&! sf] aLrdf $!#&=( ug{ k'h F Lkltx¿n] hgtfdfly k|ToIf
dxf;lrj ljKnj oxL k'u/] lalnog k'us ] f] lyof] . ;fj{hlgs C0f cfqmd0f u5{g\ . ltgLx¿n] 7"nf] dfqfdf
sfo{qmd ug{' eof], ;lxb kl/jf/ a9]/ $@$=! lalnog k'u]sf] 5 . sfdbf/x¿nfO{ 5'6o\ fpF5g\, Hofnf
3fOt]nfO{ ;Ddfg ug{' eof] . cd]l/sL ;/sf/L clwsf/Lx¿n] cfkm}+ 36fpF5g\, d'bf| :kmLltsf] ;xf/f lnG5g\,
/fli6«o ;lxb 3f]if0ffsf] kxn :jLsf/ u/] ls æ;+ o ' Q m /fHo s/x¿ a9fpF5g\ / ;Dk"0f{ ef/ >lds
ug]{ eGg' ePsf] 5 . xfdLnfO{ cd]l/sfsf] ;fj{hlgs C0f ;+oQ' m cGo hgtfsf] 9f8df /fVg] k|of; u5{g\ .
s]xL cf;f knfPsf] 5 cj ;a} b]zx¿sf] ;fj{hlgs C0f a/fa/ ;fy}, ;+s6sf] ;dodf, k'FhLjfbL
xfdLn] Gofo kfp5f} ls eg]/ Û ePsf] 5 .Æ æolb of] ;fj{hlgs pBf]uåf/f s[lif / zx/L If]qåf/f u|fdL0f
, clxn] ;Dd sf]xL xfdLnfO{ C0fnfO{ Ps 8n/sf] gf] 6 df If]qsf] zf]if0f klg a9\5, h;n]
;f]wg cfPsf] lyPg .Æ ¿kfGt/0f ug]{ xf] eg], ltgLx¿sf] ls;fgx¿sf] 7"nf] ljgfz lgDTofpF5 .
bz/yk' / ljb| f ] x sf] 35 lkm6 rf}8f k§Ln] !%@) k6s t;y{, k'h F LjfbL cfly{s ;+s6n]
36gfdf ;lxb kl/jf/n] dfq k[YjLnfO{ 3]g{ ;S5 .Æ dhb'/ ju{ / cGo d]xgtL ju{sf nflu
xf]Og 3fOt]x?n] klg w]/} kL8f d'b|f:kmLlt a9\b} hfFbf, d'b|fsf] 7"nf] sl7gfO l;h{gf u5{ . dhb'/–
v]Kg' k/]sf] 5 . Tof] 36gfdf d" N o 36\ b } hfG5 / kmn:j¿k ls;fg / k' F h Lklt / 7" n f
3fOt] ePsfx?n] $$ jif{ ;Dd d"Nox¿ uugr'DaL x'G5g\ . ljutdf, hldgbf/x¿aLrsf] cGt/lj/f]wnfO{
uf]nLsf 5/f{x? k};fsf] cefjdf cfly{s ;+s6 ;'? x'g' cl3 ;fdfGotof yk ltvfb}{ k'FhLklt ju{sf lj?4
zl// leq} /fv]/ jfFRg' k/]sf] d"No :t/df lu/fj6 cfPsf] lyof] . ;j{xf/f ju{sf] ;‹if{sf] a9\bf] nx/sf
kL8f JoQm u/]sf 5g\ . t/ bf];|f] ljZjo'4kl5 k'FhLjfbL nflu cj:yf tof/ kf5{g\ . o;/L
bz/yk'/sf k"0f{ axfb'/ b] z x¿n] /fli6« o cy{ t Gqsf] k'hF LjfbL zf;gsf] hudfly lg/Gt/
kmf}hfdu/sf] pd]/ clxn] *) ;}GoLs/0fdf hf]8 lbFb} d'b|f:kmLltsf] cfqmd0f eO/x]sf] 5 . cfly{s ;+s6n]
jif{ eof] . pgsf] 6fpsf]df gLlt ckgfPsf 5g\ . kmn:j¿k, k' F h LjfbL ;dfhdf juL{ o
clxn] klg # j6f 5/f{x? ;+s6sf] ;dodf d"No 36]sf] dfq cGt/lj/f] w nfO{ ltvf] agfpF 5 .
lgsflnPsf] 5} g . 3fOt] xf]Og, lg/Gt/ a9]sf] 5 . pbfx/0fsf ;+s6sf] ;dodf cfˆgf] gf]S;fg sd
du/nfO{ uf]nL nfUbf pgsf] nflu, bf];|f] ljZjo'4kl5 cd]l/sfdf ug{ k'h F Lkltx¿n] hgtfdfly k|ToIf
pd]/ #^ jif{sf] lyof] . pgn] kfFrj6f cfly{s ;Í6 cfO;s]sf] 5 . cfqmd0f u5{g\ . ltgLx¿n] 7"nf] dfqfdf
cfGbf]ngdf ;xefuL x'Fbf ;g\ !($*–$( sf] ;+s6 afx]s cGo sfdbf/x¿nfO{ 5'6o\ fpF5g\, Hofnf
6fpsf]df # / 3fF6Ldf & j6f rf/ ;+ s 6df d" N o a9] s f] 5 . 36fpF5g\, d'bf| :kmLltsf] ;xf/f lnG5g\,
5/f{ nfu]sf] jtfP . 3fOt] qmozlQmdf x|f; cfPsf] k|i6 5 . s/x¿ a9fpF5g\ / ;Dk"0f{ ef/ >lds
du/n] 3fF6Lsf 5/f{ cfkm} kfs]/ b]zleq} d'b|fsf] cjd"Nogn] ljZj hgtfsf] 9f8df /fVg] k|of; u5{g\ .
jflx/ cfP t/ 6fpsf] lgsfNg ahf/df shf{nfO{ clgjfo{ ¿kdf ;fy}, ;+s6sfndf k'h F LjfbL pBf]uaf6
k};fsf] cefjn] ;lsg eg] . c;/ u5{ . cd]l/sL ;fd|fHojfbn] s[lifsf] zf]if0f / ;x/L If]qaf6 u|fdL0f
pgnfO{ 6fpsf] 5/f{n] Pskl5 csf]{ cfqmfds o'4 n8\of] . If]qsf] zf]if0f klg a9\b} hfG5, h;n]
slxn] sfFxL j]xf]; x'g] / ;}Go vr{ / cGo b]zx¿df t}gfy ls;fgx¿df Jofks ljgfz
6fpsf] b'vg] x'G5 . t/ klg ;}lgsx¿sf] 7"nf] j[l4sf sf/0f lgDTofpF5 . t;y{, k'h F LjfbL cfly{s
pgsf] kL8f ax'bnLo Joj:yf cd]l/sL 8n/sf] 7"nf] axfjsf sf/0f ;+s6n] dhb'/ ju{ / cGo d]xgtL
b] l v u0ftGqsf] Joj:yf o;sf] cGt/f{li6«o ljZj;gLotf b|t' ju{sf nflu 7"nf] sl7gfO l;h{gf u5{ .
;+rfns ;Dd k'Ug ;s]sf] ¿kdf 36\of] . bf];|f] ljZjo'4kl5 dhb' / –ls;fg, k' F h Lklt / 7" n f
5} g . pgn] eg] æax' b n k'FhLjfbL ljZjsf] ljQLo ahf/df hldgbf/x¿aLrsf] cGt/lj/f]wnfO{
Nofpg] cfGbf] n gdf /ut af/Daf/ cfly{s ;Í6 pTkGg ePsf] yk ltvfb}{ k'FhLklt ju{sf lj?4
bz/yk'/;Dd k'u]sf] lyof] . lj=;= cfGbf]ngdf uPsf] lyP . j'jf / d gagfO{Psf] xf] < lsg kLl8t kl/jf/nfO{ aufof} 3fOt] eof} . t/ /fHon] 5 . cd]l/sL 8n/sf] ef/L laqmL / ;j{xf/f ju{sf] ;‹if{sf] HjnGt nx/sf]
@)#^ ;fn h]7 !% ut]sf] lbg lyof] . ;Fu} lyof} . cfGbf]ng dfly k|x/Ln] ;Ddfg gul/Psf] xf] < xfdL cGofodf ;Ddfg u/]g, cf}ifwL pkrf/ klg ;' g sf] a9\ b f] dfun] cd] l /sL cj:yf tof/ kf5{g\ . o;/L k'h F LjfbL
xhf/f}F o'jf ljBfyL{x? u'dL, n]vkm;f{ PsfPs uf]nL xfGof], j'jfnfO{ uf]nL 5f} . slxn] xfdLn] Gofo kfpg] < u/]g, xfdL dfly 7"nf] cGofo u¥of] ;/sf/nfO{ b'O{ k6s 8n/sf] cjd"Nog zf;gsf] hudfly lg/Gt/ cfqmd0f
nufotsf ufpF–ufpFaf6 k~rfot nfu]5 . dnfO{ yfxf ePg . ;lxbx?x?nfO{ slxn] ;Ddfg x'g] .Æ xfdLnfO{ s;n] Gofo lbg] xf] / slxn] ug{ afWo agfof] – Ps k6s !(&! eO/x]sf] 5 . k'h F LjfbL cy{tGqsf] ljsf;
zf;gsf lj?4 xftdf ljb|fx] sf] em08f cfGbf]ngsf] aLrdf efubf}8 pgsf] kL8f hlt n]v] klg sd} lbg] xf] <Æ sf] cGTodf / km]l/ km]ac '| /L !(&# df k|lqmofdf cfly{s ;Í6sf] lau|g] k|jl[ Q
af]s/] k|bz{gdf plqPsf lyP . k|bz{g dlRrof] . d}n] j'jf cfpg' eof] xf]nf x'G5 . cfh /fHodf a:g]x?n] j]jf:tf bz/yk'/ ljb|fxsf c? 3fOt]x? k'h F LjfbL ;+;f/df cd]l/sL 8n/sf] lglxt x'G5 . o;af6 :ki6 x'G5 ls
bz/yk' / x' F b } l;l8of] sfof{ n o eGg] nfUof] . t/ ;fFem 3/ cfpg' u/] s f 5g\ . Psflt/ cfkmGthg h+ujxfb'/ /vfn], dfg jxfb'/ ;6fnL jr{:j ;dfKt ePsf] 5 . k'h
F LjfbL pTkfbg ;DaGwx¿ Ifo x'bF }
lj/]Gb|gu/ ;Dd k'Ug] nIodf lyof] . ePg . pxfF t ;bfsf] nflu hfg' u'dfPsf] kL8f 5 csf]{lt/ /fHon] / OGb| kf}8n ] sf] kL8f klg p:t} cfly{s / ljQLo ;+s6sf] Ps};fy uPsf 5g\ / ltgLx¿nfO{ x6fpg / gofF
ha k|bz{g bz/yk'/ k'Uof] ta eP5 . 3/df ?jfjf;L rNof] . cfF;x' ? ckdfg u/]sf] kL8f 5 . 5 . pgLx? ;a}sf] zl//df clxn] pTkGg x'gfn] k'h F LjfbL cy{tGq ulx/f] pTkfbs zlQmx¿sf] ljsf;sf
tTsflng k~rfotL zf;s clxn] klg /f]lsPsf 5}gg\ . 36gf o:t} bz/yk'/ 36gfdf alnbfg klg k~rfotL zf;sx?sf lj?4sf] bnbndf km;]sf] 5 . Psflt/ cfly{s cfjZostfx¿ k"/f ug{ ;Sg] gofF pTkfbg
t'N;Lnfnsf] cfb]zdf k|x/Ln] cGwf ;lDembf 5flt eSsflgP/ cfp5 .Æ u/]sf x:t axfb'/ ;fsL{sL >LdtL cfGbf]ngdf nfu]sf] uf]nLsf 5/f{x? ;+s6sf sf/0f pTkfbgdf x|f; cfPsf] ;DaGw :yfkgf ug{ cfjZos 5 .
w'Gw k|bz{gsf/L dfly uf]nL a;f{of] . ;lxb nfn axfb'/sf 5f]/f kbdn] rGbL/fsf] kL8f klg sd 5}g . pgn] 5b}5g\ . oL uf]nLx? rf/ bzs 5, >ldssf] ul/aL a9]sf] 5 eg] k| d ' v ;Gbe{ x ¿
& hgfsf] 36gf:yndf pRr alnbfg lg/+s'z k~rfotL zf;gsf] ;§f 36gfdf cfˆgf] >Ldfg u'dfPsf] kL8f a9L x'bF f klg zl//af6 lgsflnPsf k'hF LjfbL b]zsf] /fh:jdf x|f; cfPsf] P+u]N;, b 8'xl/ª l/ˆo'6]zg, efu #,
eof] eg] sl/j 8] 9 bh{ g ax'bnLo k|hftGq rflxG5 eg]/ cfˆgf] eGbf a9L /fHon] ckdfg u/]sf] kL8f 5} g g . 3fOt] x' g ] x ?nfO{ ca 5, h;sf sf/0f 7"nf] ;‹Lo 3f6f / cWofo @
cfGbf]ngsf/L ;Qm 3fOt] eP . j'jfn] /ut aufPsf] jtfP . t/ j9L 5 elggg\ . ;/sf/n] uf]nL lgsflnlbG5 eGg] e'QmfgL ;Gt'ngdf x|f; cfPsf] 5 . n]lgg, æ;+s6sf kf7Æ, n]lggsf] k"0f{
bz/yk' / ahf/ PsfPs cfˆgf] j'jfsf] /ut dfly ax'bnjfbL rGbL/fn] elggg\ ærf/ bzs eGbf ljZjf; klg 5}g . o'jf pd]/df csf]t{ km{ d'bf| :kmLlt, pRr s/, 36\bf] sfo{, v08 %
/0fd}bfgdf kl/0ft eof] . glhs}sf] kf6L{x?n] ckdfg u/]sf] / rf/ bzs a9L x'Fbf ;Dd cfˆgf cfkmGtx?sf] / zl//df uf]nL /fv]/ a:g' k¥of] eg] jf:tljs Hofnf / hgtfsf] ;dLIffTds k|Zg ug{x' f];\
e]/L glb /utn] /Qmfd] eof] . ufFp ;Dd /fli6«o ;lxb ;d]t 3f]if0ff ug{ kl/jf/x?sf] af/] /fHon] vf]hL tnf;L ca pd]/n] klg dg]{ a]nf uf]nL qmozlQmdf cfPsf] ;fk]lIfs sdLn] ! k"FhLjfbL cfly{s ;+s6sf] ;|f]t
al:t zf]sfs'n eP . cfkmGthgsf g;]sf] kL8f pgn] kf]v] . lsg gu/]sf] xf] < cfˆgf] >Ldfg s'g} lgsfn] / s] g} x' G 5 < 3fOt] a9\ b f] /fh:j / ljQLo ;+ s 6n] s] xf]<
cfFvfaf6 cf;'sf] wf/fx? au] . tL ax'bn, nf]stGq / u0ftGq ;Dd ufO{ e};L r/fpg uP/ d/]sf] xf]Og . h+ujxfb'/ /vfn]n] eg] . cltpTkfbgsf] cfly{s ;+s6nfO{ yk @= cfly{ s ;+ s 6n] k' F h Ljfbsf]
cfF;'sf wf/fx? clxn] klg /f]lsPsf cfpFbf klg cfˆgf] j'jfsf] alnbfgsf] b]zsf] nflu ;dfh kl/jt{gsf] nflu 3fOt] OGb|jxfb'/ kf}8]nn] $$ uDeL/ agfPsf] 5 . o;/L xfdL b]Vg ktgnfO{ ult lbG5. s;/L<
5}gg\ . d'6'e/L ulx/f] rf]6 5 . ;Ddfg /fHon] u/]g kbd jxfb'/n] ax'bn Nofpgsf] nflu /ut aufPsf] jif{ ;Dd j]jf:tf ul/Psf] 36gfnfO{ ;S5f}+ ls k'FhLjfbL cfly{s ;+s6sf] gf]6x¿
k~rfotL zf;sx?n] cfkmGhgx?nfO{ eg] ædfwj g]kfn k|wfgdGqL x'bF f xf] . /fHo ;lxb kl/jf/sf] xf]sL xf]Og < dxTj lbP/ g]skfn] h]7 !% ut] rqmLo k|sl[ tn] Ps b'irqm ;[hgf != æ;f]leot ;+3 -af]Nz]les_ sf]
nf; ;d]t gj'emfP/ nf; ufoj sf7df8f} ;Dd wgf{df k'Uof}, ;lxb of] s;sf] xf] < xfd|f] kL8f s;n] ;'Gg] sfo{qmd ug{' / ;lxb kl/jf/ tyf u5{ h'g lbgk|ltlbg v/fa x'Fb} sDo'lgi6 kf6L{sf] s]Gb|Lo ;ldltsf]
kf/]sf] kL8f cfkmGthgnfO{ 5 . 3f]if0ff x'gk' 5{ /fxt / If]ltk"lt{ kfpg' xf] < xfdLn] s]xL vf]hs] f 5}gf} < /fli6«o 3fOt]x?nfO{ ;Ddfg ug]{ s'/fn] hfG5 . k'FhLjfbsf cGtlg{lxt zq' ;f] x | f } + dxflwj] z gdf k| : t' t
cfGbf]ngdf k|x/Lsf] uf]nL nfu]/ k5{ eGbf pN6} @ lbg h]n xflnof] of] ;lxb agfO{g' k5{ / ;lxb kl/jf/nfO{ cfkm'x? xlif{t ePsf] / cf;fjfbL cGt/lj/f]wx¿ ltvf] x'Fb} hfG5g\ . /fhgLlts k|ltj]bgÆ, :6flngsf]
;'vt{] rf]Knfsf o'jf ljBfyL{ OGb| lj;L, ;fdfGo kL8f xf]Og .Æ ;Ddfg ul/g' k5{ eg]sf 5f} .Æ ePsf] jtfP . Pskl5 csf] { ;+ s 6n] k' F h LjfbL k"0f{ sfo{, v08 12, k[i7 214.
;'v]{t n]vkm;f{sf ls;fg j|xdbQ pgn] cfkm'x?sf] dfu clxn]sf] o:t} >Ldfg Gofpn] sfdL u'dfPsL pgn] cfˆgf bljPsf cfjfh / ;+;f/nfO{ cfFwLa]x/L em}+ xNnfPsf] 5 . @== æaf6 aRg] pkfo s] xf]< cf;Gg
ltjf/L, ;f]xL 7fpFsf nfnjL/ 6d§f, ;/sfn] uDeL/tfk"j{s ;'gxf]; / t'N;L sfdLsf] kL8f klg sd 5}g . bjfO{sf] alnbfgsf] Oltxf;nfO{ cfly{s ;+s6n] k'“hLjfbL zf;gsf] k|no<Æ, n]lgg b sDKnL6 js{; \
Gofpn] sfdL, axfb'/] sfdL, s0f{ bz/yk'/ 36gfdf xTof ul/Psf pgL #% jif{sf] pd]/d} Psn dlxnf /fli6«os/0f tyf cGt/f{li6«os/0f cfwf/nfO{ sdhf] / agfp“ 5 ckm, v08 25, k[i7 324.
axfb'/ vqL / x:t axfb'/ ;fsL{sf] ;a}nfO{ /fli6«o ;lxb 3f]if0ff ul/xf]; eO{g . clxn] pgL &^ jif{sf] eO{g . ul/g] / ;lxbx?nfO{ /fli6«o ;lxb cfly{ s ;+ s 6n] k' F h Ljfbsf] #= PË]N;, 8'xl/ª l/ˆo'6z ] g, dfS;{–
pRr alnbfg eof] . eg]/ hf]8bf/ dfu u/] . t/ pgL pgn] >Ldfg ljt]sf] kL8f eGbf /fHosf] 3f]if0ffsf] kxn ug]{ s'/f ljKnjn] cfwf/e" t cGt/lj/f] w nfO{ ltvf] PË]N;sf rog ul/Psf sfo{x¿,
k|bz{gsf qmddf k"0f{ jxfb'/ kmf}hf dfux? k'/fx'g]df cf;fjfbL ePklg ckdfgsf] kL8f w]/} ePsf] u'gf;f] ul/g . eg]sfn] s]xL cfzfjfbL ePsf] agfpF 5 . ;+ s 6sf] ;dodf v08 3, lrlgofF ;+:s/0f, 1972,
du/, h+u axfb'/ /vfn], dfgjxfb'/ ;lhn} k'/fx'g] ljZjf; eg] ub}g{ g\ . rf/ bzs ;Dd cGofodf kof}{ ! atfP . 3fOt] dfgjxfb'/ ;6fnLn] k'h
F Lkltx¿aLrsf] k|lt:kwf{ tLj| x'G5, k[ #!^=
;6fnL / OGb| jxfb'/ kf}8n ] nufotsf o:t} rf/ bzs klxn] cfˆgf] efO{ nfv lsl/of vr{ jfx]s c? s'g} cfkm'x?nfO{ of] /fHon] Gofo lbg' w]/} ;fgf / demf}nf pBdx¿, 7"nf - /fhgLlts cy{zf:qsf] z‹fO{ 6]S:6
!& hgf ;j{;fwf/0fx? uf]nL nflu j|xdbQ ltjf/L u'dfPsf bfh' b'uf{ /fHoaf6 /fxt kfPsf 5}gf} . c? kg]{ km]l/ klg dfu u/] . pBdx¿;Fu k|lt:kwf{ ug{ g;Sg], a's, v08 Ps _
3fOt] eP . k|;fb ltjf/Ln] klg /fHon] olt 7"nf] cfGbf]ngdf dfl/Psfx?nfO{ ;lxb bz/yk'/ ljb|fx] sf ;lxb kl/jf/ klxn] lbjflnof x'G5g\ . w]/} demf}nf
of] sxfnL nfUbf] 36gf ePsf] alnbfgsf] 36gfnfO{ j]jf:tf u/]sf] 3f]if0ff ul/Psf] 5, !)÷!) nfv /fxt x'g jf 3fOt] / 3fOt]sf cfkmGtx? / ;fgf pBdx¿ C0f ltg{ lnnfdL 5f] / f;/x
clxn] $$ jif{ eO{;Sof] . of] 36gfsf] u'gf;f] u/] . lbPsf] 5, d]/f] >LdfgnfO{ lsg ckdfg x'g ;a}sf] Pp6} dfu 5 cem} klg x'G5g\, h'g cj;/sf] kmfObf p7fpFb}
b[Zo clxn] klg bz/yk'/sf kbd pgn] eg] æ@)#^ ;fnsf] ul/of] t'N;Ln] elgg\ . cfˆgf] alnbfgdfly /fHon] ckdfg s] x L 7" n f pBdx¿n] ;:tf] d f
5f] / LnfO{ :s' n
jxfb' / 6d§fsf] cfF v f cufl8 cfGbf]ngsf] ann] hgdt;+u|xsf] o:t} csf{ ;lxb axfb'/] sfdLsf gu/f]xf]; / ;Ddfg u/f]xf]; ] \.
emNemNtL cfO{/xsf] 5 . pgL 36gfsf] clwsf/ kfO{of], To;df k~rfotL 5f]/f s0f{ jxfb'/ sfdLn] klg rf/ – a;Gt lj=s=
lsG5g\ . o;/L k'FhLjfbL ;dfhdf
x/]s ;+s6kl5 k'FhL s]xL k'FhLkltsf]
k9\g k7fcf}+ .
@)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/ 7

ef/tLo :jfy{ s]lGb|t k|wfgdGqL bfxfnsf] ef/t e|d0f


k| w fgdGqL k' i ksdn bfxfn
cfkm\gf] rf/ lbg] ef/t e|d0f ;s]/
ug'e{ Psf] lyof] . To;}u/L k|wfgdGqL
bfxfnn] ;Ldf ;d:ofx?sfaf/]
k| d bfxfnn] o; k6ssf]
e|d0fsfqmddf ef/tn] cfOPnP;
ef/tn] 5nkmn ub}{ hfg] eg]/ 6f/]sf]
b]lvPsf] 5 . k~r]Zj/ kl/of]hgfdf
Tof] gS;f g;RofpFbf;Dd ef/t;Fu
cGo s'g} klg ljifodf ;lGw, ;+emf}tf
agfP/ ef/tn] sfnfkfgLdfly bfaLub}{
cfPsf] b]lvPsf] 5 . g]kfnsftkm{af6
lxhf] zlgaf/ :jb]z kmls{;Sg' ePsf] låkIfLo s"6gLlts ;+oGqdfkm{t\ k|of]u ug{ ;xdlt hgfPsf] cfˆgf] rf/ xhf/ *)) d]ufjf6 Ifdtfsf] ug's
{ f] s'g} cf}lrTo lyPg . k|wfgdGqL låkIfLo ;DaGwdf c;dfg?kdf
5 . pxfFsf] ef/t e|d0f d'Vot ut ;dfwfgug{sf] nflu cg'/f]w u/]sf] ;Daf]wgsf qmddf eg] klg To;af/] ljB't, l;FrfO / af9L lgoGq0fh:tf bfxfnsf] o; k6ssf] ef/t e|d0faf6 JofVofub}{ cfPsf g]kfn–ef/t zflGt
!* ut] gofF lbNnLsf] x}b/fjfb atfpg' ePsf] lyof] . pxfFn] ef/t;Fu cf}krfl/s ?kdf s'g} ;xdlt / ax'p2]ZoLo kl/of]hgfx? /x]sf 5g\ . g]kfnsf nflu s'g} 7"nf] pknlAw k|fKt tyf d}qL ;lGw;lxtsf ljifodf O{kLhLn]
xfp;df ePsf] låkIfLo e]6jftf{df lgs} dxTjk"0f{ ;xdlt ePsf]eGb} o;n] ;+emf}tf ePsf] b]lv+bg} . g]kfnsf] xjfO{ g]kfn / ef/taLr laleGg ldltdf ePg . a? g]kfnsf gbLx?df ef/tLo kfFraif{ cl3g} ;'emfj tof/ kf/]sf] 5 .
s]lGb|t /x]sf] lyof] . hxfF laleGg d'ns ' sf] ljsf;sf yk d2t k'Ug] ?6df xfn;Dd l;d/f k|jz ] laGb'af6 ePsf c;dfg ;lGwx?sf] k'g/fjnf]sg Psflwsf/ sfod x'g k'Uof] . h;dfkm{t\ To;nfO{ a'em\g gdfg]/ ef/tn] laleGg
;ftj6f ;+emf}tfx? ePsf lyP . b'O{ bfla klg ug'e { of] . pxfFn] b'Ob{ z
] aLr dfq} /x]sf] 5 . klZrdL ?6af6 cfpg] tyf kl/dfh{gsf nflu b'j} b]zn] ef/tn] g]kfnsf] cfGtl/s /fhgLltdf lajfbx?df v]n/] cfk"mn] nfe lng] /
kIfLo jftf{kl5 g]kfnsf k|wfgdGqL gofF xjfO{ ?6sfaf/]df ;sf/fTds ljdfgx?n] ;d]t l;d/f eP/ kf]v/f cWoogug{ agfPsf] Oldg]G6 k;{G; yk k|efj a9fpg] ;+efjgf a9]sf] 5 . g]kfnnfO{ xfgL k'¥ofpg] k|of; u/]sf]
bfxfn / ef/tLo k|wfgdGqL g/]Gb| 5nkmn ePsf] atfpFb} ef/tLo / uf}td a'4 cGt/f{li6«o ljdfg:yn u|k' -OkLhL_sf] k|ltj]bg a'‰g] ljifodf e|d0fsf bf}/fgdf km'sf]6 s0ff{nL b]lvPsf] 5 . dxfsfnL ;lGw ePsf] @&
df] b Ln] s] x L kl/of] h gfx?sf] k|wfgdGqL df]bLnfO{ g]kfn e|d0fsf] e}/xjf hfg'kg]{ cj:yf 5 . g]kfndf b'j} k|wfgdGqLx?n] ;Daf]wgdf Ps kl/of]hgf PgPrkL;L ef/tLo sDkgL jif{;Dd klg k~r]Zj/sf] lgdf{0f z'?
;+oQ' m?kdf a6g lyr]/ pb\3f6g;d]t lgDtf] lbg'ePsf] lyof] . h'g ;xdlt zAb klg prf/0f u/]sf] b]lvPg . nfO{ %! k|ltzt z]o/ :jfldTj lbP/ x' g ;s] s f] 5} g . k| T o] s g] k fn–
ug'e { Psf] lyof] . To;qmddf k|dåosf] / ;+emf}tf ;/;tL{ x]bf{ ;fdfGo / h;df g] k fn / ef/t b' j } ;fem]bf/ agfOof] . h;df g]kfn ef/taLrsf] k|wfgdGqL:t/sf] e|d0fdf
sl/j cfwf 306fsf] PsfGtjf;sf] g]kfns} lxtdf /x]sf]h:tf] b]lvPklg b]zsftkm{af6 rf/, rf/hgf /x]sf] v'no] fd 7luPsf] :ki6 5 . k|wfgdGqLn] Ph]G8f aGg] u/]klg kl/of]hgf cl3
/x:o eg] v'n]sf] 5}g . ut !* ut] o;leqsf] cGto{ g]kfnsf nflu 3fts lj1 ;d"xn] cfkm\gf] cWoog k|ltj]bg ef/tnfO{ v'zLkfg{s} nflu /fi6«3ftL a9fpg] ljifodf 8LkLcf/d} b'O{ b]zaLr
b'O{ b]zsfaLrdf ePsf ;+e + mf}tfx?df x'g] b]lvPsf] 5 . k|d bfxfnsf] o; ;g\ @)!* sf] h'gdf g} tof/ gful/stfljw] o s /fi6« k ltåf/f dte]b x'bF c } fPsf] 5 . dfcf]jfbL s]Gb|sf
k]6f« l] nod kfO{knfO{g cdn]vu~haf6 k6ssf] e|d0fdf ePsf ;xdlt / ul/;s]sf] lyof] . pQm k|ltj]bg b'j} k|df0fLs/0fsf nflu bjfj lbg'ePsf] cWoIf /xg' ePsf k|wfgdGqL bfxfnn]
lrtjg;Dd Nofpg] / l;nLu'8Laf6 ;+ e mf} t fx?n] g] k fnnfO{ ef/tLo b]zsf k|wfgdGqLnfO{ a'emfpg] sfo{qmd s'/f klg o; ;Gbe{df hf]l8Psf] ljifo ;d]t ef/t e|d0fsfqmddf cfkm\gf]
emfkf;Dd lgdf{ 0 fug] { sfo{ s f] kf]N6fdf xfNg] sfd ePsf] 5 . /x]sf]df ef/tLo k|wfgdGqL df]bLn] ePsf] 5 . k|wfgdGqL bfxfnn] ef/t kf6L{n] p7fPsf ;jfnx?k|lt a]jf:tf
;dem\bf/L, tNnf] c?0f hnlaB't k|d bfxfnsf] of] k6ssf] ef/t xfn;Dd OkLhLsf] k|ltj]bg a'‰g ;do e|d0fsf qmddf g]kfnsf afFsL gbLx? u/]sf sf/0f cGo jfd kf6L{x?df
cfof] h gfaf6 ef/tLo sDkgLn] e|d0fsf qmddf g]kfnsf] rfxgfsf] ldnfpg' ePsf] 5}g / g]kfnn] klg ;f] ;d]t ef/tnfO{ lbP/ u+le/ k|sl[ tsf] cfqmf]z a9]/ uPsf] b]lvPsf] 5 . k|d
g]kfnnfO{ lah'nL lbg] ;+emf}tf, qm; vf;} ;Daf]wg ePg . ef/tn] rfx]sf] k|ltj]bg a'em\g] cfF6 u/]sf] 5}g . /fi6«3ft ug'{ ePsf] b]lvPsf] 5 . g]kfn bfxfnsf] of] e|d0f / o;cl3 g]sf+ /
af]8/{ k]dG] 6 ;dembf/L, ;'gf}nL e}/xjf ljifodf eg] g]kfnn] cfFvf lrDn]/ ef/t;F u ut !* ut] ePsf] / ef/tsf clwsf/Ln] emG8} (* Pdfn]sf g]tfx?n] k|wfgdGqLsf?kdf
OlG6u|]6]8 r]skf]i6sf] lznfGof;, ;xdlt hgfPsf] b]lvPsf] lyof] . !* 8f= s]zj b]jsf]6f ;dem\bf/Ldf !) jif{df !) xhf/ k|ltzt ;Ldf If]qsf] gS;fª\sg u/]sf] e|d0feGbf s'g} tflTjs cGt/
k//fi6« dfldnf cWoog k|lti7fg / ut]sf] e]6jftf{df g]kfnn] klxnf] t kl5NNff lbgdf lgdf{0f ePsf b'Oj{ 6f d]ufjf6 lah'nL ef/tLo v'nf ahf/df eO;s]sf] e};s]sf] eGg] ul/Psf] b]lvPsf] 5}g . pxfFn] ef/t e|d0fsf
;'idf :j/fh OlGi6Ro"6aLr ;xsfo{ ;Ldf ;d:of, g]kfnsf] hldgsf] gofF ljdfg:yndf lgoldt p8fgsf a]Rg] ;Demf}tf ePsf] 5 . hasL ;Ldfsfaf/]df 5nkmn x'gg;Sg' u+le/ nflu laut kfFr dlxgfb]lv u/]sf]
ug]{ ;dembf/L, rfFbgL bf]wf/fdf cltqmd0fnufotsf ljifog} nflu gofF xjfO{ k| j ] z laGb' g]kfnn] @% jif{ nfdf] pmhf{ ;Demf}tf ljifo ePsf] 5 . g] k fn / dl/xTo] / ef/tdf k'u]/ g]kfnsf
PsLs[t hfFr rf}sL agfpg] / km'sf]6 k| e fjsf/L 9+ u n] p7fPg, bf] > f] clgjfo{h:t} 5 . g]kfnn] ;g\ @)!) ug{ rfx]sf] elgPsf] lyof] . To;}u/L ef/tsfaLrdf sl/a ^)^ ju{ o;cl3sf zf;sn] a'emfpg afFsL /x]sf
s0ff{nL xfO{8«f]kfj/ k|f]h]S6 ;Demf}tf g]kfnn] k|fyldstfsf ;fy /fv]sf otf ef/t;Fu af/Daf/ yk xjfO{ g]kfnsf] rf;f] /x]sf O{kLhLsf] k|ltj]bg lsnf]ld6/ e"efunfO{ lnP/ lajfb gbL gfnf a'emfP/ AolQmut nfe xfFlzn
/x] s f 5g\ . pQm ;xdlt / k|:tfjdf ef/tn] ;xdlt g} hgfPg . k|j]zlaGb' dfu u/] klg ef/tn] ;fj{ h lgs ug] { , g] k fnL e" l d /x]sf] atfOFb} cfPsf] 5 . hasL ug'e{ of] xf]nf, t/ b]z / hgtfsf nflu
;+ e mf} t fkl5 k| d åoaf6 e} / xjf g]kfnn] e}/xjfl:yt uf}td a'4 ljleGg sf/0f b]vfpFb} kG5fpFb} lnlDkofw'/f, sfnfkfgL / lnk'ns ] sfnfkfgL, lnk'ns ] , lnlDkofw'/fdf #&@ s]xL pknlAw ePg . rLg / ef/th:tf
OlG6u|]6]8 r]skf]i6sf] lznfGof; cGt/f{li6«o ljdfg:yn / kf]v/f cfPsf] 5 . ha ls k|wfgdGqL g]kfnnfO{ lkmtf{ ug],{ tyf ef/tLo ju{ lsnf]ld6/, u08s If]qdf cjl:yt b'O{ 7"nf d'n'ssfaLrdf /x]/ b'a}
ul/Psf] lyof] eg] g]kfnuGh–?k}l8of cGt/f{ l i6« o ljdfg:ynsf nflu bfxfnn] e|d0fcl3 gofF xjfO{ ?6 lbg ;+;bdf g]kfnsf] n'lDagL, slknj:t' ;':tfsf] !$% ju{ lsnf]ld6/ / afFsL l5d]sLsf aLrdf ;Gt'lnt Aojxf/
OlG6u|]6]8 r]skf]i6 tyf aygfxf– dx]Gb|gu/ / e}/xjfaf6 yk cltl/Qm ljifodf ef/t ;sf/fTds ePsf] / df]/ªsf s]xL e"efunfO{ ;d]6/] ^( 7fpFsf] nueu *( ju{ lsnf]ld6/ x'gk' g]d{ f Tof] klg ePg . dfcf]jfbL
lj/f6gu/ sfuf]{ /]nsf] pb\3f6g xjfO ?6 dfu u/]sf]df ef/tn] atfpg] ug'e{ Psf] lyof] . :d/l0fo s] /flvPsf] gS;f x6fpg]af/] klg ef/tn] g]kfnsf] e"efu cltqmd0f ePsf] s]Gb|sf cWoIf tyf k|wfgdGqL bfxfnn]
ul/Psf] lyof] . ;f]xL qmddf ePsf] sf7df8f} + s f] lqla cGt/f{ l i6« o klg 5eg] @)&% c;f/df ef/tn] s'g} jf:tf u/]sf] b]lvPg . slyt ljifodf w]/} klxn]b]lv g]kfnsf klg ef/tnfO{ laz]if ;DaGw /x]sf]
Ps ;+oS' t kqsf/ ;Dd]ngdf ef/tLo ljdfg:yn nufotsf] u| f p08 g]kfnnfO{ yk rf/j6f xjfO{ ?6 lbg] cv08 ef/tsf] gS;fdf n'lDagL / vf]hstf{x?n] cfjfh p7fPsf lyP . 7"NbfO{ agfP/ kms{g' ePsf] 5 . g]kfndf
k|wfgdGqL df]bLn] b'O{b]zaLr ePsf] x\of08lnª -c3f]lift ?kdf ef/tLo ;xdltdf x:tfIf/ u/]sf] lyof] . slknj:t'sf ;fy} df]/ªsf s]xL ;g\ !*!^ df g]kfn / tfTsflns ef/tLo x:tIf]k / Psflwsf/ a9fpFb}
;Demf}tfn] ;DaGw yk k|uf9 x'g] dfz{n /fVg]_ sf] ljifo p7fP/ 6fg]{ dx]Gb|gu/, g]kfnu~h, lj/f6gu/ / e"efunfO{ ef/tsf] gS;fdf ;fd]n Oi6 OlG8of sDkgLaLr ePsf] ;'uf}nL hfg] / g]kfndf /x]sf em08} 8]8 s/f]8
atfpg' ePsf] lyof] . pxfFn] g]kfn sfd u/]sf] lyof] . ef/tn] z'?b]lvg} hgsk'/af6 g]kfndf k|jz ] laGb' lbg] u/fOPsf] 5 . o;cl3 klg ef/tn] ;lGwn] dxfsfnL gbLnfO{ ;Ldf gbL ef/tLo gful/snfO{ laleGg axfgfdf
ef/taLr pmhf{ d f ;DaGwdf ;'/Iffsf] sf/0f b]vfpFb} uf}td a'4 ;xdlt ePsf] elgPsf] lyof] . lnlDkofw'/f, sfnfkfgL / lnk'ns ] dfg]sf] 5 . t/ dxfsfnL gbLsf] gful/stf lbnfpg] sfo{n] g]kfnsf]
bL3{ s fnLg ;Demf} t f ePsf] e Gb} cGt/f{li6«o ljdfg:yndf cfOPnP; To;}u/L @& jif{cl3 ePsf] dxfsfnL cfˆgf] gS;fdf ;fd]n ul/;s]sf] pb\ u d:ynnfO{ lnP/ g] k fn / cl:yTj vt/fdf kfg]{ sfd ePsf] 5 .
g]kfnaf6 cfufdL !) jif{df !) xhf/ -OGi6'dG] 6n Nofl08ª l;i6d_ k|0ffnL ;lGwcg';f/ k~r]Zj/ ax'p2]ZoLo cj:yf 5 . of] g] k fnsf] ef/taLr hf/L lajfb xfn;Dd ;lN6g ;don] bfxfn;Fu klg lo ;a} s'/fx?sf]
d]ufjf6 lah'nL n}hfg] 3f]if0ff klg k|of]udf klg cg'dlt lbPsf] lyPg . kl/of] h gf nfu" u g] { s' / fdf klg ;fj{ef}ldstfdfly 7f8f] cfqmd0f xf] . g;Sg' u+le/ ljifo xf] . To;}nfO{ cfwf/ lx;fj lstfjug]{ lglZrt 5 .

g]skf /fKtL Ao'/f]n] n3'ljQ / ld6/Jofhsf lj?4 ;+3if{ rsf{pg] d'ns' df ;fd|fHojfbsf] cltqmd0f tLj|
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 a}7s tyf k|lzIf0fx? ug]{, k|To]s o:t} cfOtaf/ 3f]/fxLdf sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf ;'b9[ ug{' clxn]sf] cfjZostf xf] .Ú ug{ g;Sg]n] b]znfO{ ;d[4 agfpF5g\ eGg]
kf6L{ /fKtL Ao'/f]n] n3'ljQ / lhNnfn] kf6L{ ;b:o;Ddsf] ;DkGg a}7sn] led ;Lsf] s] G b| L o ;b:o ;ljgn] d' n ' s df g]tf ;ljg ;Ln] ;fd|fHojfbn] k'/fgf ljZjf; ug{' d'vt{ f xf] . Tof] dfq} xf]Og lg
ld6/Jofhsf lj?4 ;+3if{ ug]{ k|lzIf0f ug]{, Ao'/f]cGtu{tsf g]t[Tjdf ^ ;b:oLo clvn g]kfn ;fd|fHojfbsf] cltqmd0f tLj| ePsf] kf6L{sf] 7fpFdf /lanfO{ pbo u/fP/ cfˆgf] ev{/} xfdLn] ;a}n] 5n{Ë b]Vof}+ lg ;f+;b
lg0f{o u/]sf] 5 . Ao'/f]sf] lhNnfx? /f]Nkf, ;Nofg, ?s'd, hg;f+:s[lts dxf;+3 u7g u/]sf] pNn]v ub}{ PsLs[t hgqmflGtnfO{ ;'b9[ :jfy{l;4 ug{ rfx]sf] atfpFb} eg]– agfpg /ljn] ;dfg'kflts ;f+;b agfpg
cfOtaf/ ;DkGg laz]if a}7sn] bfªdf df6f] / xfjfkfgL cg's'n 5 eg] ;a} lhNnfx?df ;fdgf ub}{ j}1flgs ;dfhjfb :yfkgfsf] lbzfdf …cd]l/sL ;fd|fHojfbn] k'/fgf k/Dk/fut @ s/f]8 ;Dd a'em]sf ;dfrf/ cfO/x]sf
;f] lg0f{o u/]sf] xf] . a}7sn] ?s'd pTkfbg sfo{nfO{ cufl8 a9fpg], kl/jf/sf] g]t[Tj ;d]t rog cl3 a9\g g]tf–sfo{stf{nfO{ clkn ;d]t kf6L{sf] 7fpFdf gofF kf6L{ hGdfP/ g]kfndf 5g\ . o;n] klg k'li6 u5{ ls /ljx?
klZrdsf] lhNnf ;]qm]6/Ldf x/L ;'rgf tyf ;~rf/ ;DaGwL ul/Psf] 5 . g]skfsf s]Gb|Lo u/] . ;f]daf/ g]skf bfªsf] laz]if ;+oQ' m cfˆgf] :jfy{ l;4 ug{ rfxfG5 . k'/fgf ljsNk xf]Ogg\ . clxn]sf] ljsNk eg]sf]
a}7sdf af]Nb} ;f] s'/f atfPsf x'g\ . cnf]slk|o ePsf g]tfsf] ljsNkdf gofF ;+s6u|:t bnfn k'h F LjfbL ;+;bLo
g]tf ;ljgn] eg]– …g]kfndf ;+;bLo /ljx? dfkm{t\ ;fd|fHojfbL /0fgLlt Joj:yfsf] cGTo ub}{ g]kfndf j}1flgs
;Qf ;jf{lws ;+s6df km;]sf] 5 . ;dfhjfbL /fHoJoj:yf :yfkgf ug{'
e|i6frf/df /fHo;Qfdf afu8f]/ ckl/xfo{ cfjZostf xf] .Ú
;Dxfn]sf pRr kb:yx? ;xefuL x'gn' ] pgn] e|i6frf/ :6]6 SofKr/sf]
of] ;Qfsf] ;+s6nfO{ k'li6 u/]sf] 5 . cj:yfdf k'us ] f] eGb} cufl8 eg]–
d'ns ' df ;fd|fHojfbsf] cltqmd0f tLj| …e|i6frf/sf r/0f x'g] u5{g\ . k]6L
5 . olta]nf xfdLn] /fli6«o :jfwLgtfsf] e|i6frf/ x'bF } clxn] :6]6 e|i6frf/sf]
/Iff ug{k' g]{ 5 . ca o;sf nflu ljzfn cj:yfdf g]kfn 5 . of] eg]sf] /fHo;Qf
sDo'lg:6 kf6L{ / ;+o'Qm df]rf{sf] g]kfnnfO{ ;fdl/s lx;fan] k|of]u ug]{ g} k|ToIf e|i6frf/df lnKt ePsf] 5 .
cfjZostf /x]sf] 5 . kf6L{n] /fi6«sf] gLlt 5 . /ljx?sf af/]df ufpFufpFdf ca of] d'ns ' lqmldgn :6]6df ablnb}5
;L / k"jL{ ?s'dsf] ;]qm]6/Ldf h'4 sfdnfO{ Jojl:yt ug]{, Ao'/f] ;b:o tyf /fKtL Ao'/f] OGrfh{ ;+s6nfO{ lgsf; lbgsf nflu sfo{ut 7"nf e|dx? 5g\ . /lj ;g\ @)!@ b]lv Tof] eg]sf] ck/flws d'ns ' agfpFb5 } g\
;LnfO{ lhDd]jf/L lbg] lg0f{o :t/Lo :s'lnª ug]{, hgtfsf] Gofo ;ljg ;Lsf] cWoIftfdf a;]sf] Pstf, ;xsfo{, ;+oQ' m df]rf{ / d'2f cd]l/sL of]hgfdf g]kfndf s[ofl;n /x]sf ;+;bjfbL bnx?n] To;kl5 :6]6 km]n/
;j{;Ddt kfl/t u/]sf] 5 . ;Dkfbg ;DaGwLsf] sfo{nfO{ a}7sdf g]skfsf s]Gb|Lo ldNg]x?;Fu kf6L{ Pstfsf] sfo{gLltnfO{ lyP . pgL k'/fgfeGbf km/s klg xf]Ogg\ x'g5] . of] /fHoJoj:yf c;kmn ;fljt
a}7sn] ufpF, gu/, j8f / ;]n Jojl:yt ug]{ nufotsf lg0f{o ;Nnfxsf/ ;ldltsf ;b:o ;'Gb/ cufl8 a9fpg] 5 . sd/]8x? ca of] xfdLn] a'‰g'k5{ . /ljn] klg oxLF x'g5] . oxLF oyfy{ n'sfpg clxn]sf] c;kmn
sld6LnfO{ Jojl:yt ug]{, u/]sf] g]skf /fKtL Ao'/f] sfof{non] ;Lsf] cfltYo /x]sf] lyof] . hgqmflGtnfO{ b[9tfsf ;fy cufl8 a9fpg] c;kmn ;+;bLo Joj:yfsf] jsfnt /fHoJoj:yf s]xL Psfw e|i6frf/ vf]n/]
Ao'/f]cGtu{tsf ;a} lhNnfx?sf hfgsf/L lbPsf] 5 . a]nf cfPsf] 5 . h'emf? 9+un] ;+u7g ul//x]sf 5g\ . cfˆgf] gful/stf l7s e|dsf] v]tL ul//x]sf] 5 .Ú
8 sf= lh= k|= sf= b= g+= !^#÷@)^#÷^$ @)*) ;fn h]7 @! ut] cfOtaf/

;lxbsf] ;kgf k'/f u/]/} 5f8\5f}+


jt{ d fg===== P]ltxfl;s 7fpF ePsfn] oxfFsf] Psftkm{ s]kL cf]nL, k|r08, dfwj
P]ltxfl;stfnfO{ jrfpg' kg]{ jtfOg\ . g]kfn, afa'/fd e§/fO{, gf/fo0fdfg
klg dgfOb}5, clxn]sf] u0ftGq pgn] @)#^ ;fn h]7 !% ut] cfˆgf] lah'SR5] / lrqaxfb'/ s];LaLrsf]
k|flKtsf] nflu of]ubfg ug]{ eg]sf clwsf/sf] dfu ubf{ k~rfot Pstf clg csf] { t km{ ljKnj /
;lxbx? x'g . h'g bz/yk'/, emfkf, sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf eO;s]sf] JolQm /ljnfO{ cfufl8 ;f/]/ klg gx'g] / ;dfhjfb klg gcfpg] jtfP .
;/sf/n] uf]nL xfgL & hgfsf] xTof ls/0fsf] Pstf . ;Qf jf ;/sf/sf] dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;lxbsf] ;kgf km]l/ cfPsf] 5, of] g]kfnL hgtfsf] pgn] !@! l;6 k|ToIfaf6 lht]sf] kf6L{
eLdbQ kGtsf] ljb|f]xb]lv hgo'4, u/]sf] 36gf /fli6«os/0f x'g g;s]sf]
hgcfGbf] n g / PsLs[ t lhDdf cf]nL, k|r08 / g]kfnx?n] k'/f u/]/} 5f8\g] k|lta4tf bf]xf]¥ofPsf nflu w]/} vt/gfs 5, o;df ;a}n] clxn] lgs} sdhf]/ x'g' dfcf]jfbLx?sf]
jtfgj:pF b } clxn] cfˆgf] kf6L{ lng] clg kf6L{sf] lhDdf ljKnj, 5g\ . ljlxjf/ sf]xnk'/df sfo{stf{, ;r]t x'g k5{ .Æ ljefhg ePsf] l6Kk0fL u/] .
hgqmflGt;Ddsf ;a} ljb| f ] x sf ;/sf/df ePsf] j]nf xTof ul/Psf
;lxbx?sf] of]ubfg 5 .Æ ls/0fx?n] lng] Pp6f gofF cfwf/ ;lxb kl/jf/ / Joj;foL;Fusf] e]63f6 dxf;lrj ljKnj ;Ln] csf{ dfcf]jfbL s]Gb|sf g]tf
;ft hgfnfO{ /fli6«o ;lxb 3f]if0ffsf l;h{gf ug{ ;lsG5 . cfh;Ddsf] tyf cGt/lqmof sfo{qmdnfO{ ;Djf]wg ;fd|fHojfbsf gofF kfqx?nfO{ g]kfnL ljxfgLn] ljrf/ l;4fGtnfO{ Pp6}
dxf;lrj ljKnj ;Ln] nflu kxn ug] { k| l tj4tf;d] t
bz/yk'/sf] ljBfyL{ tyf ls;fgx?sf] ;a}eGbf 7"nf] ;d:of cx+sf/ xf] . ub}{ dxf;lrj ljKnjn] ;f] k|lta4tf hgtfn] a'emg g;s]/ e|ddf k/]sf] jgfP/ ;dfhjfbdf k' U g] u/] /
hgfOg . bf]xf]¥ofPsf x'g\ . pgn] ;lxb kl/jf/nfO{ eGb} s'g} lbg log} dfqsf sf/0f g]kfn dfcf]jfbLx? Ps x'g' k' g]{ jtfP . pgn]
ljb|fx] nfO{ Oltxf;sf] ue{df n'sfpg pQm sfo{qmddf g]skfsf :yfoL ;a}sf of]ubfgx?sf] sb/ / ;Ddfg
gx'g]tkm{ hf]8 lbFb} of] ljb|f]xnfO{ x'g] jftfj/0f agfpg ;lsFb}g / < ;lxbsf] ;kgf k'/f ug]{ ljZjf; lbnfpFb} o'qm]g aGg] cj:yfdf hfg ;Sg]tkm{ dfcf]jfbL Ps gx'bF f k|ltlqmofjfbLx?sf]
;ldlt ;b:o e/t ;L, g]skfsf cfwf gofF kl/l:ylt ag] s fn] ;a} ;+st] ;d]t /x]sf 5g\ . pgn] g]kfnL x:tIf]k j9]sf] 7f]sj' f u/] . pgn]
/fli6« o tyf cGt/f{ l i6« o :t/df bh{ g s] G b| L o ;b:ox?, g] s kf $= pTs[ i 6 Joj:yfkssf]
:yflkt ul/g'kg]{ jtfP . pgn] ;lxb vf] h L M cfhsf] o' u eg] s f] dfcf]jfbLx?n] ;dfhjfbsf nflu Ps
dfcf]jfbL s]Gb|sL s0ff{nL k|b]z eP/ ;lxbsf] ;kgf k'/f ug{' kg]{ atfP .
eg]sf b]zsf k'FhL ePsf] ts{ ub}{ cWoIf ljdnf s];L, Pdfn]sf ;'v]{t Joj:yfkgsf] o'u xf] . ;DklQ / ;Lk
;a} kf6L{ x ?n] bz/yk' / sf] xfdL;Fu} 5 t/, g]tfx? ljb]zLx?;Fu dxf;lrj ljKnj ;Ln] dfcf]jfbL
lhNnf cWoIf cd[t lj;L, g]skf hgo'4 s] cft+sjfbL o'4 xf] < olb
Oltxf;nfO{ ;femf ?kdf lnP/ oxfFsf ;dfhjfbLsf s]Gb|Lo ;Nnfxsf/ o1 lev dfUb} lxF 8 ] s f 5g\ . xfdL
;lxbx?nfO{ l5§} /fli6«o ;lxb 3f]if0ff ;dfhjfbL cy{tGqsf] ax;df 5f}+ t/, To;f] xf] eg] lsg hgo'4sf sf/0f
l/hfnnufotsf cfltYotf /x]sf] cfPsf] u0ftGqsf] kmn vfg] < eGg]
ug]d{ f ;xdlt x'g] ljZjf; JoQm u/] . lyof] . g]skf ;'v]{tsf OGrfh{ w'j| hLjg Jojxf/df xfdL r/d k'h F LjfbL
dxf;lrj ljKnj ;Ln] eg] æcfh k|Zg ub}{ bnfnx?nfO{ rgf}tL lbFb} eg]–
;Lsf] cWoIftfdf ;DkGg sfo{qmdsf] jf lghL lrGtgaf6 lgb]{lzt 5f}+ . ælxDdt 5 eg] hgo'4nfO{ cft+sjfbL
h] sf/0fn] g] t f ePsf 5g\ ;+rfng g]skf ;'vt{] sf ;]qm]6/L hLt Pp6f /fd|f] jf Joj:yfksLo gd'gf
bz/yk'/sf] ljb|f]xn] xf], h] kl/jt{g o'4 eGg'xf];\ g Û , xf]Og eg] jlx/uldt
;Ln] u/]sf lyP . :yflkt x'g ;s]sf] 5}g . ;/sf/sf hgd'lQm ;]gfnfO{ @ nfv lbg] lg0f{odf
ePsf] 5 oxL ljb|f]xn] xf], ;'v]{tLx? g]skfsf===== c+ux?leq x]/f}+ g afn]g zfx / xs{
cGofonfO{ ;xFb}gg\ axfb'/x?sf lsg cfklQ hgfPsf] xf] .Æ
;dfwfgsf nflu sDo' l g:6, ;fDkfËx? kf] nf]slk|o xf]nfg\ h:tf] . pgn] ;Dej eP dfcf]jfbL tyf ;a} :jfledfgnfO{ pRr agfpFb} b]z / dfcf]jfbLn] ;]gf ;dfof]hg ubf{
;Gtfg x'gf:\ eGg] Oltxf; emlNsPsf] k|ultzLn, ;Rrf nf]stGqjfbL / afn]g zfxn] k|wfgdGqLnfO{ r'gf}lt
5, o;df lg/f; xf]Og uj{ ug{k' 5{ .Æ sDo'lgi6x?n] ;fdfhjfbdf hfg] zt{df hgtfsf] /Iffsf nflu g]kfn sDo'lgi6 k|r08n] w]/} 7"nf] uNtL u/]sfn] kf6L{
b]zeQmx? Psh'6 x'g' kg]{ ljifodf b]nfg\ h:tf] . sfd ug{ rfx]df s]xL ljrf/nfO{ Ps u/]/ kf6L{ Pstf u/f}+ kf6L{ h:tf];s' } sbd rfNg tof/ /x]sf] ljefhg x'g k'us ] f] atfpFb} ca sdL
dxf;lrj ljKnj ;Ln] 5nkmn ePsf] atfOPsf] 5 . g s]xL ;'wf/ t ;xh} x'g ;Sbf /x]5g\
k~rfotsf] lg/+sz ' zf;g leq @)#^ eGb} ;lsFbg} eg] ;fdfhjfbL df]rf{ jgfP/ / hgtfsf] ;fydf /xg tof/ /xsf] sdhf]/Lx?sf] ;ldIff ub}{ dfcf]jfbL
pQm e]6jftf{df bnfn k'FhLjfb gL b]zsf nflu k|b]z, lhNnf / gu/ hfg cfu|x u/] . pgn] g]kfnsf] e"efu ljZjf; lbnfP . pgn] g]kfnsf ;a} ;a} Ps x'gk' g]{ ;'emfj lbP .
;fn h]7 !% ut] ljb|f]x ug]{ s'/f / ;fd|fHojfbsf lj?4 ;+3if{ ug{
;fdfGo gePsf] eGb} of] ljb|fxnfO{ jf ufpFsf nflu s]xL u/f}+ eGg] dfly ef/lto ;fd|fHojfbn] w]/} x:tIfk dfcf]jfbL / sDo'lgi6 ljrf/ ePsf sfo{qmddf dfcf]jfbL s]Gb|sf g]tf
sDo' l g:6, k| u ltzLn, ;Rrf lrGtgsf] v8]/L 5 . ;a}sf] Wofg u/]sf] / kl5Nnf] gS;fdf slknj:t' / zlQm, k|ultzLn jfdkGyL ;a} zlQmx? ;d/ Olbl/;Ln] dfcf]jfbL cfGbf]ngdf
l;+uf] /fHon] pRr ;Ddfg ug{' kg]{ nf]stGqjfbL / b]zeQmx?sf] df]rf{
atfpFb} of] ljb|fxsf] ;Ddfg x'g cfˆgf nflu / cf;]kf;]sf nflu eGg] n'lDjgL ef/tn] cfˆgf] gS;fdf /fv]sf]df ;fd|fHojfbL l8hfgsf lj?4 Ps eP/ k|r08 kl5 ljKnjn] dfcf]jfbL kf6L{sf]
agfpg'sf] ljsNk gePsf] lgisif{ 5 . lrGtg / p;sf] Jojxf/af6 cfklQ hgfpFb} dxf;lrj ljKnjn] olb ghfg] xf] eg] g]kfn cem} ;+s6lt/ g]tT[ j ug{' kg]{ atfP . pgn] casf]
g;Sg', ;lxb kl/jf/ / 3fOt]x?n] lgsfNb} ;dfhjfbL df]rf{ agfpFbf
clxn];Dd /fxt gkfpg' / ;lxbx? cleJoQm x'G5 lg . ha k|wfgdGqL ;+;b ejgdf ef/tn] /fv]sf] gS;faf6 ws]lng] atfP . cf;f ljKnjeGbf c? s'g} dfcf]jfbL
To;sf ;sf/fTds kIfsf ;fy} / /fi6«kltn] cfˆgf kl/jf/, cfkmGt g]kfnsf] e"ld gx6fP s8f ;+3if{ ug]{ dxf;lrj ljKnj ;Ln] hgtfdfly g]tfsf] gePsf] klg atfP . g]tf ;d/n]
/fli6«o ;lxb x'g g;Sg' b'vb\ s'/f r'gf}tLsf kIfdf ;d]t uDeL/ Wofg
ePsf] jtfP . pgn] o;nfO{ cj l5§} / cf;]kf;] dfq x]5g{ \ eg] k|bz] , ufpF r]tfjgL ;d]t lbP . ld6/ JofhL, n3'ljQ / j}Ísf] rsf]{ ;dfhjfbL Joj:yf Nofpg] tof/Lsf
k'¥ofpg' kg]{ ljifodf ;d]t uxg / gu/ k|d'vn] s] u5{g\ xf]nf < dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;fd|fHojfbL Jofhb/åf/f eO/x]sf] 7uL lj?4 ;fy kf6L{ Pstf x'gk' g]{ / ljKnjn]
;dfwfg ug]{lt/ ;/sf/;Fu kxn 5nkmn ePsf] atfOPsf] 5 .
ul/g] cfZjf;g lbP . kf6L{x?df To:t} 5 . gftfjfb / l8hfO{gdf g]kfnL qmflGt / sDo'lgi6 g]skfn] s8f ;+3if{ ul//x]sf] eGb} g]tT[ j ug{ tof/ x'gk' g]{ ;'emfj lbP .
o;}u/L, pQm e]6jftf{df xfn} Ps lj?4 /lj cfPsf] v'nf;f u/]sf x'g\ . o;af6 cflQPsf bnfnx?n] cfˆgf o;}u/L, csf{ dfcf]jfbL s]Gb|;Fu
dxf;lrj ljKnj ;Ln] ls;fgx?n] sfo{ q mddf g] k fnsf] sDo' l g:6 s[kfjfbsf] hgtfn] lj/f]w u5{g\ .
dn jLp ;dodf gkfpg', hgtfsf cfdhgtf / b]zsf nflu pleg] pgn] ;a} s'/f gj'em]/ xfjfsf] e/df !^ hgf sfo{stf{ clxn] klg h]ndf hf]l8Psf sfo{stf{ ltnsl;+x sfsL{n]
cfGbf]ngsf OdfGbf/, k|ultzLn / / u'lnof s'/fdf b]z / hgtfsf] lj?4 /fv]sf] / b]znfO{ ;fd|fHojfbL / ;+ ; bLo cEof; / PsLs[ t
5f]/f5f]/Lx?n] lzIff lbIff gkfpg', k" j { k | w fgdGqL h:tf] JolQmdfly g]tfn] ;j{ky| d kl/jf/sf] df]x jf
k~rx?n] dfq cfˆgf] 5f]/f 5f]/LnfO{ cfzlQmaf6 d'Qm x'g'k5{ . cfhsf] gnfUg ;a}nfO{ clkn u/] . bnfnx?n] lg/f;flt/ lng vf]hk] lg hgqmflGtsf] cEof; b'j} lt/ nfu]sf
if8\oGqd"ns 9+un] ;fd|fHojfbL / dxf;lrj ljKnj ;Ln] g]kfndf g]kfnsf o'jfx? lg/f; x'g gx'g] / dfcf]jfbLsf] pknlAw gePsf] lhls/
k9fpg', ;dfhdf zf]if0f bdgn] pu|?k bnfnx?sf] lu/f]xn] lgof]lht 9+un] d' V o r' g f} l t eg] s } g] t f /
lng'sf] kl/0ffd g} bz/yk'/ ljb|fx] sfo{stf{kl| tsf] hgcljZjf;sf] xf] . kl5Nnf] /fhg}lts ;+s6sf] lgsf; g kl/jt{gsf nflu km]l/ klg uDeL/ eP/ u/] . pgn] cj Pstfj4 geP ;a}sf]
cfqmd0f ug] { k| o f; ug{ ' 3f] / t /ljsf] af6f]n] x'g ;S5, g t )$& ;f]Rg cfu|x;d]t u/] . eljio gx' g ] t km{ ;r] t u/] .
hlGdPsf] pNn]v ub}{ eg]– …of] ljb|fx] n] cfklQhgs lgGbgLo sfo{ ePsf] / hgtfsf] ljZjf; lhTgsf nflu klg
jx'bnLo Joj:yfsf] :yfkgf ub}{ ;fnsf] ;+ljwfgn] x'g ;S5, casf] o;}u/L, pQm sfo{qmddf dxf;lrj sfo{qmddf /fs]z bfxfn, k|sfz ljs,
o;sf] s8f k|ltjfb ug]{ / plrt g]tfx?n] s]xL Tofu ug'{kg]{ cj:yf lgsf;sf] cu|ufdL af6f] j}1flgs ljKnj ;LnfO{ dfcf]jfbL ljrf/wf/fsf d]3/fh x';g] nufotn] klg cfcfˆgf]
clxn] ;Ddsf] kl/jt{g ;Dd of]ubfg ;dodf 36gdf ;+nUgnfO{ bl08t 5 . k'/fgf g]tfx?n] s]xL klg Tofu
u/]sf] 5 .Ú ;dfhjfb dfq x'g ;Sg] atfP . pgn] g] t f tyf sfo{ s tf{ x ?n] ;a} wf/0ff /fv]sf lyP . sfo{qmddf ;fGtf
ug{k' g]{ ljifodf ;d]t 5nkmn ePsf] ug{ g;s]sf] x'gfn] :jtGqx?sf] af9L g]kfndf cl:y/ /fhg}lts cj:yf dfcf]jfbLx? ;dfhjfb Nofpg] zt{df lwtfn, c~hgf u}/,] lqnf]rg nD;fn
pgn] ljb|f]xdf ;lxb x'g] & hgf atfOPsf] 5 . cfPsf] xf] . Pdfn], g]sf+ / dfs]n]
OGb| lj;L, j| x dxbQ ltjf/L, cfpg' bnfn ;+;bLo Joj:yf ePsf] Pstfj4 x'gk' g]{ ;'emfj lbPsf 5g\ . / dxf]db/fh x';]g g]skfdf k|j]z
;du|df g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf ;+:yfut ?kdf s]xL gd'gf ufpF / bfjL ub}{ ;+;bLo Joj:yf abn]/ pgLx?n] dfcf]jfbLwf/sf ;a} kf6L{x?n] u/]sf 5g\ .
s0f{axfb'/ vqL, nfnjL/ 6d§f, k|jQmf k|sf08 ;L / g]skf -PsLs[t gu/sf] cjwf/0ff klg lbg g;Sg'
x:tjxfb'/ ;fsL{, Gofpn] sfdL, / ;dfhjfbdf hfg' cu|ufdL ljsNk ljutdf ePsf sdLsdhf]/Lx?sf] cGt/lqmof sfo{qmddf g]skf
;dfhjfbL_ sf jl/i7 g]tf tyf la8Dagf xf] O g / < eQmk' / df ePsf] 7f]sj' f ub}{ eg]– æ;fd|fHojfbn] ;ldIff ub} { bnfn k' F h Ljfb / afFss ] f OGrfh{ /0flbk ;L, s]Gb|Lo
axfb'/] sfdLk|lt pRr ;Ddfg;lxt k"jk{ w| fgdGqL emngfy vgfnaLrsf] g]dlskfsf] gd'gf ljsf;sf] df]8]n
xflb{s >4f~hnL JoQm ub}{ ljb|f]xsf sDo'lgi6sf lj?4 ljut !% jif{bl] v ;fd| f Hojfbsf lj?4 n8\ g ;a} ;b:o cl8s, lzv/, gf/fo0f nD;fn
e]6jftf{ dxTjk"0f{ / ;sf/fTds /x]sf] 5 t/, To;sf] rrf{ ePsf] 5}g . gofF kfq ;fl/Psf] 5, p;n] ;'?df dfcf]jfbL Ps} 7fpFdf pleg'kg]{ nufotsf cltlyx? /x]sf lyP .
3fOt] k" 0 f{ a xfb' / kmf} h f du/, atfOPsf] 5 .
h+uaxfb'/ /vfn], dfgjxfb'/ ;6fnL, cGo bnx?n] To:tf] gd'gf g} k]z /ljGb| ld> / pHHjn yfkfnfO{ ;f¥of], atfPsf 5g\ . g]skf dfcf]jfbL s]Gb|df sfo{qmdsf] cWoIftf lhNnf ;]qm]6/L
OGb| a xfb' / kf} 8 ] n nufotsf cfhsf] = ==== ug{ ;s]sf 5}gg\ . To;sf/0f cfhsf] To;df c;kmn ePkl5 g] k fnL /x]sf g]tf z]ifsfGtn] dfcf]jfbLx?sf] sNkgfn] u/]sL lyOg eg] ;+rfng
3fOt]x?nfO{ pRr ;Ddfg JoQm u/] . ;dLIff ub}{ gofF cfwf/df gofF Pstf d'Vo r'gf}lt Joj:yfkg / lgikIftfsf] gful/stf Tofu]/ cd]l/sfsf] gful/s Pstfljgf s'g} dfcf]jfbLx?sf] sNof0f k"0fL{dfn] u/]sL lyOg .
dxf;lrj ljKnj ;Ln] dfgj cfhsf] k|dv' cfjZostf xf] . To;sf xf] . kf/bzL{tf / k4ltdf cfwfl/t
hfltsf] Oltxf; o'4sf] Oltxf; ePsf]
bfjL ub}{ :jtGqtf / ;dfgtfsf
nflu o'4 clgjfo{ x'g] u/]sf] pNn]v
ub}{ a? o'4 hgtfn] xf]Og /fHokIfn]
nflu ;a} zlQmnfO{ ;d]6g\ ] u/L Pp6f
jfd ;Dd] n gsf] cfof] h gf ug{
;lsG5 . sDtLdf ;a} jfd, k|ultzLn
tyf /fi6«jfbL zlQmx?aLr ;xsfo{,
;+u7gfTds k|0ffnLsf] xf] . clwsf/
/ lhDd]jf/Lsf] ;+of]hg d'Vo ;afn
xf] . Joj:yfksLo Ifdtf /
ljZj;gLotf casf] ;kmn g]tT[ jsf
v]tLof]Uo hldgdf a:tL ga;fnf}+
lgDTofpg] u/]sf] 7f]s'jf u/] .
dxf;lrj ljKnj ;Ln] s'g} klg
;xcl:tTj / Pstf efjsf] lgdf{0f
ug' { cfhsf] ;xL lgsf; xf] .
nflu ckl/xfo{ tTj x'g\ . hgtfnfO{
jf pgLx?sf] efjgfnfO{ km'6fP/ xf]Og Ø v]ltof]Uo hldgdf a;f]jf; gu/f}÷+ gu/fcf},+
sDo'lgi6 cfGbf]ng xf]; jf cGo To;sf/0f ldqtfk" 0 f{ ;DaGw / Pstfa4 u/]/ dfq b]zn] c;n g]tf
kl/jt{ g sf cfGbf] n g, ;dfh
?kfGt/0fsf nflu ul/Psf] jlnbfgx?
Pstfsf] ax;n] dfq gofF pT;fx k}bf
ug{;S5 . cfhsf] lbgdf ;a} ldn]/
k|fKt ug{ ;S5 . cfh l;+ufk'/df
ePsf] ToxL xf] . Pstf / ljZjf;af6 Ø xl/ofnL aftfj/0f;lxtsf] gd"gf a:tLsf]
axfb'/Ltfsf] Oltxf; ePsf] eGb} pgn] ;+;bLo Joj:yfsf] cGTo ug]{ 7fpFdf rdTsfl/s kl/0ffd lgl:sG5 .
Oltxf;nfO{ s;}n] klg la;{g gx'g] /
To;nfO{ cufl8sf] lzIffsf] ?kdf lng'
hfg ;lsG5 .
#= g}ltsjfg\ g]t[Tjsf] vf]hL
%= g]skfsf] ;fd"lxs pTkfbg
k|0ffnL M ;dfhjfbL jf ;fd"lxs ljsf; u/f},+
kg]{ ;'emfj lbP . M cfhsf] hgtf k'/fgf] g]t[Tjk|lt cy{ k|0ffnLsf] 7"nf] cljZjf; / ;+s6
dxf;lrj ljKnj ;Ln] cj
bz/yk'/sf] Oltxf; dfq xf]Og,
c;Gt'i6 5 . k'/fgfn] s]xL u/]gg\ /
s]xL ub}{gg\ eGg] cfd a'emfO{ 5 .
pTkGg ePsf] jt{dfg cj:yfdf
g]skfsf dxf;lrj ljKnjsf s]xL
Ø l;+rfO{ ;'ljwfdf afwf gk'Ug] u/L a:tL a;fcf},+
s0ff{nL / l;+uf] b]zsf] Oltxf; k9\g sDo' l gi6 kf6L{ l eq g} l tsjfg\ ;fd" l xs cEof; / cleofgx?
;'v]{tjf;L hgtfnfO{ cfu|x u/] .
pgn] Oltxf; b]z / hgtfsf] d'lQmsf
g]t[Tjx?sf] vf]hL / :yflkt ug'{
ckl/xfo{ 5 . e|i6frf/df 8'a]sf
pbfx/0fLo 5g\ . ;fd"lxs v]tL jf
pTkfbg, ;fd"lxs a;fO{, sDo'gsf]
Ø ufpF a:tLnfO{ gd"gf a:tLdf ?kfGt/0f u/f},+
nflu hf]lvd df]Ng tof/ x'g]x?sf] cjwf/0ffsf] ljsf;, kf6L{ sfof{nosf]
g]tfx? b]vfP/ ca hgljZjf; k|fKt
dfq x'g] l6Kk0fL u/] .
dxf;lrj ljKnj ;Ln] b]zdf x'g ;Sb}g . ;Qf jf ;/sf/ / kf6L{nfO{
cnu–cnu 9+ u n] rnfpg] u/L
lgdf{0f, c:ktfn / ljZjljBfnosf]
lgdf{0f ug]{ cjwf/0ff ;sf/fTds
Ø ;d[4 g]kfnsf] lgdf{0f u/f}+ .
;lxbx?sf]n] ;f]r] hlt kl/jt{g
gePsf] :jLsf/ ub}{ cu|ufdL kl/jt{g Pstf ug{ ;lsG5 . k'/fgf g]tfx?nfO{ 5g\ . ljKnjsf cleofgx? yk
/ lgsf;sf nflu km]l/ klg tof/ ;Qf jf ;/sf/sf] lhDdf lbg] / gofF prfOdf Jojl:yt x'g ;s]df To;n]
x'g cfu|x u/] . sfo{qmdf dxf;lrj g]tfx?nfO{ kf6L{sf] lhDdf lbg] u/L Pp6f gofF ;Gb]z / pmhf{ k|bfg ug{
ljKnj ;Ln] bz/yk'/ ljb|fxsf ;lxb ljZj;gLo jftfj/0f l;h{gf ug{ ;S5 . casf] hgtfn] hLjg Jojxf/
kl/jf/hg / 3fOt]x?nfO{ bf];Nnfx ;lsG5 . jf:tjdf ;a}nfO{ ldnfpg x]b5{ g\, efif0f / 3f]if0ffkq xf]Og .
cf]9fP/ ;Ddfg;d]t u/]sf lyP . ;Sg] g} g}ltstf an ljKnjdf cfh;Ddsf xfd| f Jojxf/x?n]
;f]xL, sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ x'g;S5 . olb g}ltsjfg\, OdfGbf/ / dfcf] j fbnfO{ abgfldt ul/of]
g]skf dfcf]jfbL -s]Gb|_ sf s0ff{nL lgi7fjfg\ g]tf / sfo{stf{nfO{ Ps sDo'lgi6 / ljrf/wf/fnfO{ ;d]t
k| b ] z sf cWoIf ljdnf s] ; Ln] 7fpFdf s]Gb|Ls/0f ug{ ;s] g]kfndf cljZ;gLo agfOof] . ca Jojxf/af6
dfcf]jfbL dfq geO{ ;a} sDo'lgi6x? sDo'lgi6x?sf] ;'gf}nf] eljio 5 . dfq hgtfsf] dg lhTg ;lsG5 . cfh g] k fn ;/sf/

lj1fkg af]8{
Ps x'gk' g]{ atfOg\ . pgn] g]kfnsf g]kfnsf sDo'lgi6x?n] ljgfzsf/L ljKnjsf ;sf/fTds cleofg /
sDo'lgi6x? Ps gx'bF f / km'6b\ } hfg] af6f] ;dfPsf 5g\, Tof] xf] Psn] kxnx?sf] rrf{ ePsf] 5}g . ;fd"lxs
s'/fn] ;lxbx?sf] ;kgf k'/f gePsf] csf]{nfO{ l;Wofpg] . x'g'kg]{ lyof] M jf ;dfhjfbL cleofgsf nflu o;sf]
pn] v ub} { ;' v ] { t sf] bz/yk' / Psn] csf]{nfO{ ;xof]u ug]{ . cWoog / rrf{ x'g h?/L 5 .
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

You might also like