Tinh Dầu 8 Tiết 2223

4/4/2023
1 Dược liệu chứa tinh dầu
tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM
Nội dung bài giảng

2
1. Định nghĩa tinh dầu.

2. Thành phần cấu tạo.
3. Tính chất lý hóa.
4. Các phương pháp chế tạo
5. Phương pháp xác định hàm lượng tinh dầu trong dược liệu
6. Các phương pháp kiểm nghiệm.
7. Tác dụng sinh học và ứng dụng.
8. Các dược liệu chứa tinh dầu giàu citral, linalol, 1,8-cineol,
eugenol, anethol.
9. Các dược liệu chứa tinh dầu.
1
4/4/2023
Tài liệu
 Tài liệu học tập
Phạm Thanh Kỳ (2015), Dược liệu học, tập 2,

NXB Y học
 Tài liệu tham khảo

Đỗ Tất Lợi (1999), Những cây thuốc và vị
thuốc Việt Nam, NXB Y học
Viện Dược liệu (2006), Cây thuốc và động vật làm

thuốc ở Việt Nam, tập I, II, III, NXB Khoa học
Bộ Y tế (2017), Dược điển Việt Nam V, tập II, NXB

Y học
 https://b-ok.cc/
2
4/4/2023
5 Phần 1. Đại cương về Tinh dầu

5. Phương pháp xác định hàm lượng tinh dầu trong
dược liệu
6. Kiểm nghiệm tinh dầu
I. Định nghĩa tinh dầu
 Ấn độ, Trung Quốc, Ai cập sử dụng từ

lâu làm thuốc, hương liệu và nước hoa
 4000 BC: Thần Nông Bản Thảo (365 vị
thuốc)
 3500 BC: dụng cụ đầu tiên cất tinh dầu
 3000 BC Ai cập đã sử dụng tinh dầu
làm nước hoa
 Tinh dầu và hương liệu phát triển tại
châu Âu Bộ dụng cụ cất tinh dầu
 1190 vua Phillipe phê chuẩn “nước - bảo tàng Taxila Pakistan
hoa” thành chuyên nghiệp tại Grasse
 1768: Công ty sản xuất tinh dầu đầu
tiên tại Pháp (1798 tại Mỹ)
 TK XIX phát triển đột phá công nghiệp
6
sản xuất tinh dầu tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM
3
4/4/2023
Cam
Bạc hà Á
Bạc hà Âu
Khuynh diệp
Chanh
Số liệu 2007
7 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM
Essential oil Volatile Oils
Prof. Dr. Gerhard Buchbauer, 1994

(viện Hóa học dược phẩm, đại học Vienna)
 Tinh dầu là các chất dễ bay hơi ít nhiều có
tác động ít nhiều mùi, được tạo ra bởi chưng
cất hơi nước hoặc chưng cất khô hoặc bằng
phương pháp xử lý cơ học từ một loài duy  Tinh dầu: Sản phẩm thu được từ
nhất nguyên liệu thực vật qua cách
(Hội nghị quốc tế lần thứ 25 về tinh dầu, 1994) chưng cất bằng nước hoặc hơi
 trộn lẫn một số loài thực vật khác nhau trong quá nước hoặc từ nước ép trái cây
trình sản xuất là không được phép. họ cam quýt bằng quy trình cơ
học, hoặc bằng cách chưng cất
khô.
4
4/4/2023
Tinh dầu là gì?

Tinh dầu là hỗn hợp của
nhiều thành phần,
thường có mùi thơm,
không tan trong nước, tan
trong các dung môi hữu cơ,
bay hơi được ở nhiệt độ
thường
và có thể điều chế từ thảo Dầu parafin
mộc bằng phương pháp cất Tinh dầu
kéo hơi nước Chất thơm tổng hợp
Ướp hoa huệ
10
5
4/4/2023
Ambergris oil
Musk oil
11
EP 8.0
12
6
4/4/2023
II. Cấu trúc hóa học - phân loại

13
TINH DẦU
MONOTERPEN SERQUITERPEN H/C NHÂN THƠM H/C CHỨA N, S
Monoterpen Sesquiterpen
hydrocarbon hydrocarbon
Monoterpen alcol Sesquiterpen
alcol
Monoterpen ether
Các d/c
Monoterpen aldehyd azulen
Monoterpen keton
13
Con đường sinh tổng hợp

14
Các H/C
nhân thơm
(C6-C3)
Các
terpenoid
Đánh số steroid
14
7
4/4/2023
Monoterpen
15
Monoterpen hydrocarbon
 Không đóng vòng
myrcen α-ocimen β-ocimen allo-ocimen
 Vòng đơn
limonen α-phellandren β-cimen

β-phellandren
 Vòng đôi
α-pinen β-pinen 3-caren camphen
15
16
Myrcen
Hoa bia (Humulus lupulus)
16
8
4/4/2023
17
Monoterpen alcol
 Alcol không đóng vòng
geraniol nerol citronellol linalool
17
18
Geraniol
Palmarose oil
Bulgaria Rose oil

18
9
4/4/2023
19
Linalool  Tinh dầu thiên niên kiện

 Tinh dầu long não (89-90%)
 Tinh dầu hoa bưởi
 Tinh dầu mùi (63-75%)
Công dụng: Hương liệu, mỹ phẩm
Coriander oil
TD mùi
Húng tây –
Thymol vulgaris
19
20
 Các alcol vòng đơn
α-terpineol terpinen-4-ol menthol isopulegol
Các phenol
thymol carvacrol
20
10
4/4/2023
21
Menthol từ các loài Bạc hà
Peppermint oil Bạc hà Âu

Mentha piperita
Bạc hà Á
Mentha arvensis
Cornmint oil
21
22
Thymol  Chi Thymus, họ Lamiaceae: cỏ xạ hương, húng tây

 30% thymol
 Cây men rượu: Mosla chinensis Lamiaceae

 0,51% phần trên mặt đất, 70% thymol
Công dụng:
 Trị nấm móng tay, chân
 Sát khuẩn răng miệng, chữa viêm họng (Listerine)
Thyme
oil
22
11
4/4/2023
23
Carvacrol
Húng chanh Coleus aromaticus họ Bạc hà Lamiaceae

 Tinh dầu: 0,05-0,12% trong lá
Húng tây Thymus capitatus

 Chiếm 1-1.5%; thành phần chính là carvacrol (52-86%) Oregano
Công dụng: chữa ho, chữa viêm họng; làm hương liệu, mỹ phẩm
oil
23
24
 Vòng đôi
borneol isoborneol
Sa nhân
Amomum villosum
Đại bi
Blumea balsamifera tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM
24
12
4/4/2023
25
Các chất ether
Menthofuran – 1,8 cineol

mùi thơm mát
Cajeput
oil
Melaleuca cajuputi
25
26
Các chất aldehyd
Citral a Citral b
Sả chanh C. citratus
Lemongrass
oil
citronellal
26
13
4/4/2023
27
Các chất keton

carvon
camphor fenchon
l-menthon d-isomenthon
Long não
Cinnamomum camphora tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM
27
Các sesquiterpen
28
Các sesquiterpen hydrocarbon
Caryophyllen zingiberen
Các sesquiterpen alcol
Farnesol Nerolidol Patchouli alcol
28
14
4/4/2023
29
α-zingiberen (35,6%)
Tinh dầu Gừng

Zingiber officinale
29
Các h/c nhân thơm

30
Aldehyd cinnamic cinnamyl alcol coumarin
methylchavicol anethol
Các hợp chất sinh tổng hợp trực tiếp từ acid shikimic
30
15
4/4/2023
31
Aldehyd cinnamic  Quế Việt Nam, TQ

(Cinnamaldehyd)
 Quế Srilanka (vỏ)
Công dụng:
 Kích thích miễn dịch, kháng
histamin
 Chữa tiểu đường
 Dùng làm thuốc bổ thận hỏa
Cassia oil

Cinnamomum cassia
31
32
 Methylchavicol (Estragole)
Húng quế (húng chó): Ocimum basilicum họ Bạc hà Lamiaceae

 Tinh dầu: 0,4-0,8%; 89-90% methyl chavicol
Dùng làm hương liệu, Kích thích tiêu hóa, Sát trùng
Basil oil
32
16
4/4/2023
33
Anethol
 Đại hồi
 Tiểu hồi
 Hồi nước
Illicium verum
33
34
Eugenol isoeugenol vanillin
safrol heliotropin
Các hợp chất sinh tổng hợp từ acid ferulic
34
17
4/4/2023
35
Eugenol  Đinh hương

 Hương nhu trắng
 Hương nhu tía
 Quế Srilanka (lá)
Công dụng:
 Tách eugenol dùng trong nha khoa
 Nguyên liệu sản xuất vanilin
Clove oil
Đinh hương
Syzygium aromaticum
35
36
Safrol
 Tinh dầu vù hương (xá xị): Cinamomum
parthenoxylum họ Long não Lauraceae
 Tinh dầu: 2,5-3% có trong gỗ; > 90% safrol
 Nhiều thứ: vù hương Phú thọ, Bắc giang
Công dụng:
 Safron  Heliopin có mùi thơm đặc biệt
(mùi hoa tử đinh hương)  nước hoa
  hiện nay dùng điều chế MDMA (>90% ~
2000 tấn/năm)
Sassafras
oil
36
18
4/4/2023
Các dẫn chất chứa N, S

37
 Allyl isothiocyanat/tinh dầu Mù tạt
Tỏi: Allium sativum

- Alicin bị oxy hóa thành diallyldisulfic
 Alicin mới có tác dụng
- Tác dụng: Giảm huyết áp, hạ
cholesterol, chống viêm, điều trị các
bệnh cảm cúm
Allicin
37
III. Tính chất lý hóa

38
 Thể chất: chất lỏng ở nhiệt độ

thường (một số thành phần ở
dạng rắn như menthol,
camphor, borneol, vanillin,
heliotropin.
 Màu sắc: không màu hoặc vàng
nhạt. Một số có màu đặc biệt
(các hợp chất azulen/TD dương
cam cúc Matricaria recutita
Asteraceae có màu xanh mực)
 Mùi thơm dễ chịu (đa số)
 Vị cay, một số có vị ngọt (TD
quế, hồi)
Dược điển Việt Nam V
38
19
4/4/2023
39
 Bay hơi được ở nhiệt độ

thường
 Tỷ trọng: đa số < 1, một số > 1
(quế, đinh hương, hương nhu)
 Độ tan: ít tan/H2O, tan trong
alcol và các dung môi hữu cơ
khác
 Độ sôi: phụ thuộc thành phần
cấu tạo
 Năng suất quay cực cao
 Chỉ số khúc xạ: 1.45 – 1.56
39
40
 Tính chất hóa học:

 Dễ bị oxy hóa, có thể cùng
với trùng hợp hóa tạo nhựa
 Các nhóm chức có tính chất
hóa học riêng.
40
20
4/4/2023
41
Dược điển Trung Quốc 2015
41
IV. Chế tạo tinh dầu

42
Có 4 phương pháp
1. Phương pháp cất kéo hơi nước
2. Phương pháp chiết bằng dung môi
3. Phương pháp ướp
4. Phương pháp ép
42
21
4/4/2023
Phương pháp 1. Ép (expression)

43
Phương pháp ép lạnh: sớm

nhất, sử dụng cho vỏ quả
Citrus
Công nghệ ép lạnh chế biến
tinh dầu
43
44
Phương pháp “Sfumatrice”

 Cam được bổ làm đôi, loại bỏ
thịt quả
 Ngâm vỏ 24h trong dung dịch
nước vôi để loại bỏ các acid hữu
cơ
 Ép nhẹ nhàng vỏ, rửa sạch đầu
vắt bằng tia nước
 Làm lạnh nước vắt, lớp sáp vỏ
đông lại, lọc lấy dich và ly tâm
thu tinh dầu cam
Ép lạnh
44
22
4/4/2023
Phương pháp 2. Cất kéo hơi nước

45
45
46
Qui mô lớn hơn

46
23
4/4/2023
47
Condenser – bình ngưng tụ
47
48
Separator – bình florentine
48
24
4/4/2023
49
Bộ cất công nghiệp 5 khối

49
Phương pháp 3. Dùng dung môi

50
 Dung môi dễ bay hơi

Áp dụng cho hoa hồng,
(ethanol, hexan)
hoa nhài và ngọc lan tây
Qui trình chiết bằng dung môi

50
25
4/4/2023
51
Phương pháp Enfleurage nóng

(dầu béo hoặc paraffin nóng) áp dụng đối với những tinh dầu
Ngâm hoa vào dầu nóng (60-70 độ) trong nhạy cảm với nhiệt (rose oil, hoa huệ)
12-48 giờ
 Thực hiện nhiều lần để bão hòa
 Chiết bằng alcol lấy tinh dầu khỏi dầu

béo, cất thu hồi ở áp suất giảm thu
được tinh dầu
Tham khảo: Le parfum - C'est pas sorcier
https://www.youtube.com/watch?v=OlbSUKlBZsQ
Chiết bằng dung môi không bay hơi
51
Phương pháp 4. ƯỚP

52
Phương pháp Enfleurage lạnh

 Ướp lên khuôn gỗ đựng mỡ
lợn trong 24-72 giờ
 Thay hoa nhiều lần cho đến
khi bão hòa
 Sản phẩm mỡ thu được gọi là
pomade enfleurage có thể
dùng luôn.
 Chiết bằng ethanol, cất thu
hồi ở áp suất giảm thu được
absolute oil
52
26
4/4/2023

53

eugenol, anethol.
53
V. Định lượng tinh dầu trong dược liệu

54
 Nguyên tắc: phương pháp cất kéo hơi nước

 Chuẩn hóa theo dược điển:
 Dụng cụ: EP, USP, VP.

 Lượng nước
 Lượng dược liệu
 Thời gian cất: khoảng 3 giờ
 Tốc độ cất
 Hàm lượng tinh dầu được tính bằng thể tích tinh dầu đọc được (ml) trên 100 g
dược liệu khô tuyệt đối
54
27
4/4/2023
Dụng cụ Định lượng theo DĐ châu Âu và DĐVN

55
55
56
Dụng cụ định lượng tinh dầu theo DĐ Mỹ
a: lượng tinh dầu đọc được

b: khối lượng dược liệu
d<1
d>1
56
28
4/4/2023
57
Dụng cụ định lượng tinh dầu tại BM Dược liệu
X: Hl tinh dầu (%)

a: V tinh dầu cất được (ml)
b: M dược liệu trừ độ ẩm (g)
d>1
d<1
57
58
Thiết bị chiết cất liên tục Likens-Nickerson
Simultaneous distillation–extraction
(SDE)
 Định lượng nhanh, chính xác
 Mẫu nhỏ, chiết liên tục sang dung
môi hữu cơ (xylen, diclomethan)
 Có thể phân tích online tinh dầu
58
29
4/4/2023
VI. Kiểm nghiệm tinh dầu

59
 Phương pháp cảm quan

 Xác định các hằng số vật lý
 Xác định các chỉ số hóa học
 Định tính các thành phần trong tinh dầu

 Sắc ký lớp mỏng
 Sắc ký khí
 Phương pháp hóa học
 Phương pháp phổ
 Định lượng các thành phần chính trong tinh dầu

 Phát hiện tạp chất và chất giả mạo
59
60
 Phương pháp cảm quan
EP 8.0
Thử mùi trong công nghệ pha chế

nước hoa
60
30
4/4/2023
61
Tiêu chuẩn Việt Nam

TCVN189:1993
61
62
 Xác định các hằng số vật lý

 Tỉ trọng d15
 Năng suất quay cực αD
 Chỉ số khúc xạ nD
 Độ tan trong alcol 70, 80 %
62
31
4/4/2023
63
 Tỉ trọng
Khối lượng riêng:
Tỉ trọng: so sánh với nước cất,
qui ước đo ở 20 độ.
d 20
20
63
64
 Góc quay cực riêng
20D
64
32
4/4/2023
65
 Chỉ số khúc xạ ɳ
65
66
 Độ hòa tan trong ethanol

- Pha ethanol các nồng độ 95, 90, 80,
70 %.
- Dung dịch đục tiêu chuẩn
Lấy 50 ml dung dịch NaCl 0,0002N,
thêm vào 0,5 ml dung dịch AgNO3
0,1N và 1 giọt acid nitric đậm đặc.
- Thí nghiệm hòa tan: 1ml tinh dầu,

nhỏ dần ethanol vào ống nghiệm, mỗi
lần khoảng 0,5 ml. Đậy nắp lắc cho
tinh dầu tan hết. Thử đến khi đục
như dung dịch tiêu chuẩn.
66
33
4/4/2023
67
 Các chỉ số hóa học

 Chỉ số acid
Chỉ số acid là lượng mg KOH cần để trung hòa
acid trong 1g tinh dầu.
 Chỉ số ester
Chỉ số este biểu thị số mg KOH cần thiết để xà
phòng hóa 1g tinh dầu
 Chỉ số acetyl
Chỉ số acetyl là số mg KOH cần thiết để
trung hòa acid acetic được giải phóng sau
khi thủy phân 1g tinh dầu đã acetyl hóa
67
68
 Định tính các thành phần trong tinh dầu

 Sắc ký lớp mỏng
 Sắc ký khí
 Phương pháp hóa học
 Phương pháp phổ
68
34
4/4/2023
69
 Sắc ký lớp mỏng

- Pha tĩnh: silica gel pha thuận
- Dung môi khai triển:
Hydrocarbon terpen: hexan, ether dầu hỏa, CHCl3
Terpen chứa oxy: n-hexan-EtOAc [85:15]; toluen-EtOAc [95:5]; Ether
dầu hỏa – ether [95:5]
- Quan sát:
Tử ngoại: 254 nm (bản mỏng GF254)
Phun thuốc thử: vanillin/H2SO4; anisaldehyd/H2SO4; H2SO4 đặc
- Định tính:
giá trị Rf ; chất đối chiếu
69
70
(Hildebert Wagner, 1996) Plant drug analysis,

Tinh dầu bạc hà A Thin Layer Chromatography Atlas
70
35
4/4/2023
71
Tinh dầu bạc hà Menthofuran
1. TD Bạc hà Âu
2. TD Bạc hà Á
I. Methol
II. Piperiton
III. Cineol
IV. Pulegon
V. Isomenthon
VI. Menthon
VII. Methyl acetat
T4. Menthofuran
71
EP 8.0
72
36
4/4/2023
73
 Sắc ký khí
73
74
Cột sắc ký (pha tĩnh)
74
37
4/4/2023
75
Pha động là chất khí trơ, mang chất phân tích qua pha tĩnh
75
76
Sắc ký theo chương trình nhiệt độ
76
38
4/4/2023
77
Sắc ký đồ tinh dầu Bạc hà
77
78
Peppermint oil in EP 8.0 (07/2012:0405)
78
39
4/4/2023
79
 Định lượng các thành phần chính trong tinh dầu

1. Định lượng alcol toàn phần: phương pháp acetyl hóa.
2. Aldehyd và ceton:
 tạo sản phẩm bisulfitic kết tinh; với hydroxylamine HCl; với 2,4-DNPH
3. Các hợp chất Oxyd-cineol:
 Xác định điểm đông đặc, pp ortho-cresol; pp resorcin; pp a. phosphoric.
4. Hợp chất peroxyd – ascaridol: với KI3
5. Hợp chất phenol: với NaOH
79
80
 Phát hiện tạp chất và chất giả mạo

Tạp chất:
 Nước: lắc với CaCl2 khan, CuSO4
 Kim loại nặng: sục H2S có tủa đen
Chất giả mạo:
 Hợp chất tan trong nước: cồn và glycerin: lắc với nước thể tích giảm
 Chất tan trong dầu: dầu mỡ, dầu hỏa, xăng, parafin: nhỏ lên giấy lọc, kiểm tra độ tan
trong ethanol.
80
40
4/4/2023
81
 Phát hiện tạp chất và chất giả mạo

Tạp chất:
 Nước: lắc với CaCl2 khan, CuSO4
 Kim loại nặng: sục H2S có tủa đen
Chất giả mạo:

 Hợp chất tan trong nước: cồn và glycerin
 Chất tan trong dầu: dầu mỡ, dầu hỏa, xăng, paraffin
 Trộn tinh dầu thông
81
82
Tìm chất giả mạo tan trong nước

 Phương pháp thể tích
- Định tính ethanol
 Tạo iodoform
 Nhỏ nước vào tinh dầu làm đục
- Định tính glycerin

 Tạo mùi acrolein đặc trưng
Bình cassia
82
41
4/4/2023
83
Tìm chất giả mạo tan trong dầu

 Dầu mỡ: bốc hơi tinh dầu/ tạo ra acrolein
 Dầu hỏa, xăng, parafin lỏng: kiểm tra độ tan của tinh
dầu trong ethanol 80 %
 Tinh dầu thông
 SKK, SKLM phát hiện các pinen, caren
 Kiểm tra độ tan của tinh dầu trong ethanol 70 %
83
84
Một số ví dụ giả mạo tinh dầu

 Tinh dầu Tràm gió
 Tinh dầu Quế
84
42
4/4/2023
85
Một số ví dụ giả mạo tinh dầu

 Tinh dầu Hoa hồng
 Tinh dầu Bạc hà
85
VII. Tác dụng sinh học và ứng dụng

86
 Trong y dược 1. Tác dụng trên tiêu hóa

 Tinh dầu làm thuốc 2. Tác dụng kháng khuẩn
 Dược liệu chứa tinh dầu làm 3. Tác dụng trên TKTW
thuốc – nền YHCT 4. Diệt ký sinh trùng
5. Tác dụng chống viêm, làm lành vết thương
 Ứng dụng trong kỹ nghệ thực
phẩm
 Trong ngành hương liệu: pha
chế nước hoa, xà phòng, mỹ
phẩm…
86
43
4/4/2023
Tinh dầu làm thuốc

87
1. Tác dụng trên tiêu hóa

 Kích thích tiêu hóa
 Chống co thắt
 Giảm sinh hơi và đầy

trướng
 Bảo vệ niêm mạc dạ
dày
 Chống nôn
Quế, Hồi, Thảo quả, Đinh hương, Tiêu…
87

88
 Tinh dầu có tác dụng kích thích tiêu hóa
carvon
menthol
limonen linalool
88
44
4/4/2023

89
 Thuốc điều trị bệnh khó

tiêu chức năng
Công thức cho 1 viên nang mềm:
- Peppermint oil 90 mg
- Caraway oil 50 mg
- Dầu lạc vừa đủ
Tác dụng chống co thắt đường
tiêu hóa và túi mật; trị đầy hơi.
Liều 1 viên x 2 lần/24 giờ.
89

dụng kháng vi 90sinh vật
Khuynh
diệp
Bạc Húng
hà Âu quế
Bacillus. subtilis,
B. cereus,
Gram +
Micrococcus luteus,
S. aureus Tràm
trà Quế
E. coli,
Salmonella sp.,
Gram - E. cloacae, Sả Đinh
K. pneumoniae, chanh hương
P. aeruginosa Hương
thảo
90
45
4/4/2023
Peppermint ampicillin
Tea tree cefazolin
Lavender cefuroxime
Cinnamon bark E. coli meropenem carbenicillin ceftazidime

kháng
thuốc piperacillin
Marjoram
91

92
eugenol
 Trị mụn trứng cá

Gel lô hội & tinh dầu hương nhu trắng có
hiệu quả hơn so với kem clindamycin 1%
92
46
4/4/2023

93
 Nước súc miệng ngăn

mảng bám /răng miệng
93

94
3. Tác dụng trên TKTW

 Tác dụng giảm đau %
 Giảm lo lắng, chống stress
monoterpen
 Tác dụng trên nhận thức sesquiterpen
19%
others
18%
63%
94
47
4/4/2023

95
 Giảm đau
myrcen
linalool
Lemongrass oil
Lavander oil
95

96
Thuốc trị sỏi thận
DEEP HEAT
TIGER BALM
96
48
4/4/2023

97
4. Diệt KST
 Trị giun: tinh dầu giun, santonin
 Trị sán: thymol
 Diệt ký sinh trùng sốt rét
 Trị chấy rận
Chick-Chack
Xịt trị chấy PARANIX
97

98
5. Chống viêm
Lá quế
eugenol
Đại hồi
anethol thymol
Húng tây
CHỐNG
VIÊM
cineol carvacrol
Bạch đàn
Húng chanh
borneol
Đại bi
98
49
4/4/2023

99
anethol
Tinh dầu Đại hồi
Tinh dầu Tiểu hồi

99

100
 Chữa viêm mũi dị ứng
davanone
1,8 cineol
100
50
4/4/2023
Dược liệu làm thuốc

101
Các nhóm thuốc:

 Thuốc giải biểu: chia thành hàn – nhiệt
 Thuốc ôn lý trừ hàn, hồi dương cứu nghịch: làm ấm cơ thể (Thảo quả,
Đại hồi, Tiểu hồi, Đinh hương, Sa nhân, Quế nhục)
 Nhóm phương hương khai khiếu: kích thích, thông các giác quan
(Xương bồ, Xạ hương, Cánh kiến trắng)
 Nhóm thuốc hành khí: làm khí huyết lưu thông, giảm đau, giải uất
(Hương phụ, Trần bì, Hậu phác, Mộc hương, Chỉ thực, Chỉ xác).
 Nhóm thuốc hoạt huyết và bổ huyết: (Xuyên khung, Đương qui)
 Trừ thấp: Độc hoạt, Thiên niên kiện, Hậu phác, Sa nhân, Thảo quả,
Mộc hương
101
Dược liệu làm thuốc

102
1. Nhóm thuốc giải biểu

 Chữa cảm phong hàn:
Quế chi, Sinh khương,
Kinh giới, Tía tô, Hành,
Hương nhu, Tế tân,
Bạch chỉ
 Chữa cảm phong nhiệt:
Cúc hoa, Hoắc hương,
Bạc hà
Ma hoàng thang (9-6-9-3)
102
51
4/4/2023
103
 Kỹ nghệ thực phẩm

 Gia vị: Quế, hồi, thảo quả, sa nhân,
thì là, mùi, hạt cải, gừng, tỏi, tiêu…
 Pha chế đồ uống: TD vỏ cam, chanh,…
2000 tấn/năm
 Bánh kẹo, mứt - Làm thơm: menthol,
eucalyptol, vanillin
 Pha chế rượu mùi: TD hồi, Đinh
hương,…
 Thuốc đánh răng, kẹo cao su
 Sản xuất chè, thuốc lá.
Pharmcognosy 4/4/2023 8:38 PM
103
104
 Kỹ nghệ nước hoa, xà phòng, mỹ phẩm…
104
52
4/4/2023

105

eugenol, anethol.
105
106 Phần 2. Dược liệu chứa tinh dầu
1. Nguồn dược liệu chứa tinh dầu giàu citral, linalol,

1,8-cineol, eugenol, anethol.
2. Các dược liệu cụ thể:
- Thông, Bạc hà, Tràm, Sả, Long não, Dầu giun,
- Gừng, Nghệ, Hoắc hương, Thanh cao hoa vàng
- Đinh hương, Hương nhu trắng, Hồi, Quế
106
53
4/4/2023
DẪN CHẤT MONOTERPEN
limonen  Monoterpen không chứa oxi

 Limonen (thành phần chính
trong tinh dầu vỏ quả, hoa, lá
cây chanh, quýt, bưởi: Chi
Citrus)
 -pinen và β-pinen (Thông)
α-pinen β-pinen
107
THÔNG (Pinus sp.)
 Các loài khai thác (chủ yếu lấy nhựa)

 Thông hai lá (thông nhựa): Pinus merkusiana
Cooling et Gaussen
 Thông đuôi ngựa (Pinus massoniana Lamk.) –
mọc hoang miền bắc Việt Nam; phát triển ở
độ cao từ 1500-2000 m.
 Thông ba lá (Pinus khasaya Royle): chủ yếu ở
vùng Lâm đồng Thông hai lá: Pinus merkusiana
108
54
4/4/2023
 Bộ phận dùng
 Nhựa thông (chứa 19-24% tinh dầu và 73-74%
colophan)
α-pinen, 63-83 %
 Tinh dầu thông (Turpentin oil): dạng lỏng mùi
đặc biệt, d20: 0,8570-0,8710; nD: 1,467-1,478
 Colophan (Tùng hương): là cắn còn lại khi cất tinh

dầu, chủ yếu là acid resinic (65%) β-pinen 3-caren
109
 Công dụng
 Nhựa thông là vị thuốc long đờm, sát khuẩn
đường tiết niệu, dùng chế cao dán.
 Tinh dầu thông làm thuốc tan sung huyết;
nguyên liệu tổng hợp camphor, terpin,
terpineol.
Trong công nghiệp dùng chế verni, sơn, sáp
 Tùng hương dùng trong kỹ nghệ sơn, verni,
Rowatinex
trị sỏi và ngăn ngừa sỏi tiết niệu
keo dán, mực in ….
110
55
4/4/2023
BẠC HÀ (Mentha sp.)
 Tên khoa học  Monoterpen alcol

 Mentha arvensis L,
Menthol (Bạc hà)
 M. piperita L., họ Bạc hà
(Lamiaceae).
 Đặc điểm TV
 Cây cỏ, toàn cây có mùi thơm
 Thân vuông, mọc đứng hoặc
bò, toàn cây có nhiều lông
 Lá mọc đối, chéo chữ thập
 Hoa mọc ở kẽ lá (Bạc hà Á)
hoặc mọc thành bông ở đầu
cành (Bạc hà Âu)
111
112
 Thân cành có mang lá và hoa
 Tinh dầu bạc hà: Mint oils
 TD bạc hà Á: Cornmint oil
 TD bạc hà Âu: Peppermint oil
 Menthol
Loài HL tinh dầu TP chính Hàm lượng
Mentha arvensis 0,5 % L- menthol Trên 70%
Mentha piperita 1 – 3% L – menthol 40 – 60%
112
56
4/4/2023
113
 Công dụng
 Dược liệu Bạc hà Á
 Trị cảm phong nhiệt (sốt không ra mồ hôi), kích thích tiêu
hóa, chữa ho
 Cất tinh dầu Cornmint oil
 Dược liệu Bạc hà Âu:
 kích thích tiêu hóa, chống co thắt; các flavonoid có tác
dụng lợi mật (EP 8.0) -> dùng làm thuốc hãm, thuốc sắc
hoặc nước cất Bạc hà
 Cất tinh dầu Peppermint oil
113
114
 Tinh dầu Bạc hà

 Chiết xuất menthol (Bạc hà
Á); làm hương liệu (Bạc hà
Âu)  Menthol:
 Phần tinh dầu còn lại sau  nguồn gốc tự nhiên (phần lớn)
khi chiết menthol: chế cao và tổng hợp
xoa, dầu cao, làm thơm  Sát khuẩn, giảm đau, kích
nước súc miệng, kem đánh thích tiêu hóa, chữa hôi miệng
răng, dược phẩm  Kỹ nghệ dược phẩm, bánh
 Xoa bóp giảm đau (đau kẹo, thực phẩm, pha chế rượu
đầu, đau khớp), sát khuẩn mùi, các loại chè túi (Bạc hà
Âu)
114
57
4/4/2023
SẢ (Cymbopogon sp.)
 Monoterpen aldehyd
 Tên khoa học
Citral (Sả, Màng tang, Trà tiên)
 Sả Citronelal - (Citronelal oil)
 Cymbopogon nardus Rendle: Sả Srilanka
 C. winterianus Jawitt: Sả Java có giá trị kinh tế cao
nhất
 Sả Palmarosa - (Palmarosa oil)
 C. martinii Stapf. var. Motia: Sả Hoa hồng
 Sả Lemongrass - (Lemongrass oil)
 C. citratus Stapf.: Sả chanh
 C. flexuoxus Stapf.: Sả dịu
 C. pendulus (Nees ex Steud.) Wats.: Sả tía
115
116
 Đặc điểm thực vật

 Cây cỏ, sống lâu năm, mọc thành bụi
 Thân có đốt ngắn, bao bọc bởi bẹ lá tạo
thành tép sả
 Lá hẹp, dài như lá lúa, hai mặt ráp
 Cụm hoa chùy
 Phần trên mặt đất (chủ yếu là lá)
 Tinh dầu
116
58
4/4/2023
117
 Thành phần tinh dầu Citronella oil Sả Java 0,3 – 1,2%
Toàn cây 0,16%

Palmarosa oil
Ngọn mang hoa 0,52%
C. citratus 0,46 – 0,55%

Lemongrass oil
C. flexosus 1,1 %
Loài Hàm lượng tinh dầu TP chính Hàm lượng

Citronelal 25 - 54%
C. winterianus
0,3 – 1,2% Geraniol 26 – 45 %
(Sả Java)
Geraniol TP 85 – 96 %
C. martinii Toàn cây: 0,16% Geraniol 77 – 87%

(Sả hoa hồng) Ngọn mang hoa: 0,52%
Geraniol este 11 – 19%
C. flexuoxus có giá trị hơn C. Citral = citral
> 75%
Sả Lemongrass citratus do hàm lượng citral cao hơn a + citral
Pharmcognosy b
4/4/2023 8:38 PM
117
118
 Công dụng
 TD Sả nói chung: đuổi muỗi, khử mùi
hôi tanh, xoa ngoài chống cúm, phòng
bệnh truyền nhiễm, phối hợp các TD
khác xoa bóp giảm đau mình mẩy, chữa
tê thấp
 Làm gia vị
 Chữa cảm sốt, cảm cúm (xông), đau
bụng, đi ngoài, chướng bụng, nôn mửa
 Lá sả gội đầu: sạch gầu, trơn tóc, tránh
bệnh về da đầu.
 Một số nước châu Âu: sả để làm nước
giải khát
118
59
4/4/2023
119
 Citronella oil: tinh dầu sả Java khai

thác từ lá của cây sả Java bằng
phương pháp cất kéo hơi nước.
 geraniol (~80%), citronellal 30-
40%.
 Citronellal có thể dùng để chuyển
hóa thành hydroxylcitronellal có
mùi thơm của hoa Muguet, là
một hương liệu rất có giá trị.
Citronella oil
119
120
 Palmarosa oil: tinh dầu sả hoa

hồng khai thác từ phần trên mặt
đất C. martinii Stapf. var. Motia:
Sả Hoa hồng
 Thành phần chính là geraniol và
geranyl acetat. Hàm lượng thay
đổi theo từng vùng.
 Palmarosa oil được dùng trong kỹ
nghệ hương liệu để pha chế nước
hoa, các mỹ phẩm, xà phòng
thơm. Chính geranyl acetat có
trong tinh dầu làm cho tinh dầu có
mùi thơm của hoa hồng.
120
60
4/4/2023
121
 Lemongrass oil: Chiết xuất

Citral là nguyên liệu bán tổng
hợp vitamin A, sản xuất nước
hoa, xà phòng, chất tẩy rửa
Cymbopogon
citratus
Tổng hợp vitamin A từ citral
121
Tràm (Melaleuca cajuputi)
 Tên khoa học  Monoterpen ether

 Melaleuca cajiputi Powell 1,8 cineol (Tràm, Bạch đàn, Long não…)
 Cây gỗ cao 2-3 m, vỏ màu trắng
dễ róc.
 Lá mọc so le, phiến lá dày, gân
hình cung.
 Hoa nhỏ, vàng, mọc thành bông
ở đầu cành.
 Quả nang, tròn, chứa nhiều hạt
 Phân bố
 Long An, Đồng tháp, Hậu giang, Melaleuca cajuputi
An giang, Kiên giang, Minh Hải.
122
61
4/4/2023
 Cành mang lá
 Tinh dầu
 Thành phần hóa học
 Hàm lượng tinh dầu >
1,25%
 Hàm lượng cineol > 60%
 Ngoài ra trong tinh dầu
còn có linalol (2-5%),
terpineol (6-11%)
-> Để xuất khẩu cần làm giàu
cineol trong tinh dầu tràm Tiêu chuẩn tinh dầu Tràm VP5
bằng kết tinh phân đoạn.
123
124
 Công dụng
 Dược liệu:
 Chữa cảm lạnh, ho do viêm, tiêu
hóa kém
 Cất tinh dầu
 Tinh dầu Tràm:
 Sát khuẩn đường hô hấp, kích
thích trung tâm hô hấp  làm
thuốc ho
 Kháng khuẩn, làm lành vết
thương, chữa bỏng, chóng lành
Thuốc ho từ tinh dầu Tràm gió
da
 Terpineol có tác dụng sát khuẩn
124
62
4/4/2023
LONG NÃO (Cinnamomum camphora)
 Tên khoa học

 Cinnamomum camphora (L.)
Nees et Eberm
 Cây gỗ, cao đến 15m, vỏ thân
dày, nứt nẻ.
 Tán rộng, lá mọc so le; kẽ gân
chính và gân phụ nổi lên 2 tuyến.
 Hoa nhỏ, vàng lục.
 Quả mọng, khi chín có màu đen
 Phân bố
 Nhập vào Việt Nam từ thời Pháp,
Cây Long não
trồng ở các thành phố lớn.
125
 Gỗ, lá
 Tinh dầu
 Thành phần hóa học
 Gỗ chứa 4,4 % tinh dầu
 Lá chứa 1,3 % tinh dầu
Tùy từng chemotype có thể cho
tinh dầu giàu camphor (60-80
%); giàu linalool (80 %); giàu
cineol (76 %);
Hàm lượng tinh dầu Long não
ít nhất 35 % camphor (VP 5)
126
63
4/4/2023
127
 Công dụng
 Dược liệu:
 Gỗ và lá được dùng để cất tinh
dầu cung cấp camphor thiên
nhiên
 Tinh dầu long não: chế dầu cao
xoa bóp
 Camphor: kích thích TKTW, kích
thích tim và hệ thống hô hấp
Thuốc trợ tim từ camphor
nên dùng làm thuốc hồi sức cho
tim trong cấp cứu; làm thuốc
ho; dùng ngoài chữa vết thương
sưng đau gây sưng khớp
127
DẪN CHẤT SESQUITERPEN
 Gừng
Elemen  Nghệ
Caryophyllen
 Hoắc hương
 Thanh cao hoa vàng
zingiberen Patchouli alcol
128
64
4/4/2023
Gừng (Zingiber officinale)
 Tên khoa học

 Zingiber officinale Rosc.,
họ Gừng
 Cây thảo sống lâu năm.
 Lá mọc so le, không
cuống, hình mác.
 Hoa màu vàng, mọc từ
gốc
 Thân rễ mập thành củ.
 Phân bố
 Được trồng ở Việt Nam GỪNG - Zinger
và nhiều nước trên Thế
giới.
129
130
 Gừng tươi (Sinh khương)
 Gừng non chế biến
 Dược liệu
 Gừng khô (Can khương)  Chứa tinh dầu (2-3%), nhựa
dầu (4,2-6,5%), chất béo
 Tinh dầu gừng (Ginger oil) (3%), chất cay: zingeron,
 Nhựa dầu gừng zingerol, shagaol
 Tinh dầu chứa các
sesquiterpen, một số
monoterpene như geraniol,
linalool
zingeron
130
65
4/4/2023
131
 Công dụng
 Gừng tươi: làm gia vị, chế biến mứt gừng, gừng non chế biến, trà
gừng…
 Gừng khô, tinh dầu và nhựa dầu gừng làm gia vị, làm chất thơm trong
thực phẩm và đồ uống
Sử dụng theo YHCT
 Sinh khương: nhóm thuốc tân ôn giải biểu
 Can khương: nhóm thuốc ôn trung khứ hàn.
 Can khương sao cháy có tác dụng chỉ huyết do hư hàn
131
Nghệ (Curcuma longa)
 Tên khoa học

 Curcuma longa L., họ
Gừng
 Cây thảo sống lâu năm.
 Lá đơn mọc từ thân rễ,
bẹ lá cuộn thành thân.
 Cụm hoa màu lục hoặc
trắng nhạt.
 Củ màu vàng
 Phân bố
 Được trồng ở Việt Nam
và nhiều nước trên Thế NGHỆ - Tumeric
giới.
132
66
4/4/2023
133
 Thân rễ tươi hoặc khô (turmeric)
 Tinh dầu Nghệ - turmeric oil
 Nhựa dầu Nghệ - turmeric oleoresin
 Curcumin
Curcumin I, II, III

Curcumin
133
134
 Công dụng
 Nghệ: chống viêm, chữa đau dạ
dày, lành vết loét
 Tinh dầu, nhựa dầu nghệ làm
gia vị, chất màu thực phẩm.
 Curcumin chống oxy hóa
Tinh bột Nghệ
Bột Nghệ
134
67
4/4/2023
Hoắc hương (Pogostemon cablin)
 Tên khoa học

 Pogostemon cablin (Blanco)
Benth., họ Bạc hà
 Cây thảo sống lâu năm,
thân vuông.
 Lá mọc đối cuống dài
 Hoa mọc thành xim ở tận
cùng hoặc kẽ lá.
 Phân bố
 Được trồng ở Việt Nam,
Đông nam Á và Trung quốc. HOẮC HƯƠNG
135
THANH CAO HOA VÀNG (Artemisia annua)
 Tên khoa học

 Artemisia annua L., họ
Cúc
 Cây thảo, sống hàng năm
 Lá xẻ lông chim 2 lần
thành dải hẹp
 Hoa màu vàng, mọc
thành cụm hình cầu, tập
hợp thành chùm kép
 Phân bố
 Được trồng ở Việt Nam,
Trung Quốc, Nga và cả
Bắc Mỹ. THANH CAO HOA VÀNG
136
68
4/4/2023
137
 Lá đã phơi khô Gđ phát triển % artemisinin
 Thành phần hóa học /lá
 Tinh dầu: 0,4-0,6% (đa số là các Cây xanh 0,06
serquiterpen)
 Sesquiterpenlacton: Bắt đầu ra nụ 1,6
Ra nụ 1,2
Hoa nở 1,0
Artemisinin
137
138
 Công dụng
 Lá và cuống hoa chữa sốt
cao, giải độc (Lạng Sơn)
 Lá Thanh cao hoa vàng thanh
nhiệt, bổ dạ dày, cầm máu,
lợi mật. YHCT TQ chữa sốt rét
(phối hợp với vảy Tê tê).
 Artemisinin có tác dụng diệt
KST sốt rét, đặc biệt sốt rét
ác tính  chỉ dùng cho các
thuốc chống SR khác bị
kháng, dùng đủ liều.
138
69
4/4/2023
DẪN CHẤT nhân thơm
 Các dẫn chất nhân thơm

 Eugenol (Đinh hương, Hương
Eugenol nhu trắng)
 Anethol (Đại hồi)
 Aldehyd cinnamic (Quế)
anethol
Aldehyd cinnamic
139
ĐINH HƯƠNG (Syzygium aromaticum)

140
Eugenol (Đinh hương, Hương nhu trắng,

 Tên khoa học Hương nhu tía, Nhân trần, É lớn tròng…)
Syzygium aromaticum, họ Sim
Myrtaceae
 Cây gỗ nhỡ cao 10-12m
 Lá bầu dục, đầu nhọn,
không rụng
 Hoa tập hợp thành xim nhỏ
ở đầu cành, tràng màu
trắng hồng.
 Phân bố: gốc Indonesia,
trồng ở Srilanka, Việt nam
140
70
4/4/2023
141
 Nụ hoa, cuống hoa, lá
Eugenol
 Tinh dầu
 Dược liệu
 Nụ hoa: 15-20 % tinh dầu
 Cuống hoa: 5-6,5 %
 Lá: 1,6-4,5 %
 Tinh dầu: Clove oil cất từ nụ,
cuống hoa và lá
Engenol (78-95 %)
141
142
 Công dụng
 Nụ hoa:
Kích thích tiêu hóa, sát khuẩn,
giảm đau (tây y và đông y).  Công thức bột cari
 10g Đại hồi
Thuốc YHCT: ấm tỳ vị, giáng khí
nghịch: chữa nấc, nôn, đau bụng  10g Đinh hương,
lạnh  20g hạt Mùi khô,
 50g Nghệ bột
Nụ hoa Đinh hương làm gia vị/
thực phẩm  10g Quế chi,
 20g Ớt khô
 Dạng cồn thuốc, sắc, ngâm rượu
Rang thơm nghiền
 Tinh dầu Đinh hương: thành bột mịn
Làm thuốc sát khuẩn, diệt tủy
răng, chế Zn eugenat hàn răng
142
71
4/4/2023
ĐẠI HỒI (Illicium verum)

143
 Tên khoa học anethol (Đại hồi, Tiểu hồi, Hồi nước)
Illicium verum Hook. f.,
họ Hồi Illiciaceae
 Cây cao 6-10m, mọc
thẳng, tán hẹp
 Lá mọc so le, thon
dài
 Hoa nhiều màu
trắng, hồng, tím
 Quả đại, 8 đại hình
sao
143
144
 Bộ phận dùng  Tinh dầu: Star Anise oil

 Quả: chứa 8-9
 Quả % tinh dầu Trans-anethol (85-90%)
 Tinh dầu TD hồi Lạng sơn có chất lượng
loại 1
Hồi núi (I. graffithii)
144
72
4/4/2023
145
 Công dụng
 Quả hồi:
Giúp tiêu hóa, giảm đau, lợi sữa. Có thể dùng quả và tinh dầu
Giảm co bóp nhu động ruột  làm gia vị, hương liệu cho
chữa ỉa chảy, nôn mửa, ăn không thực phẩm.
tiêu.  Tinh dầu Hồi làm dùng
Thuốc YHCT: nhóm ôn trung khứ trong sản xuất kem đánh
hàn răng, xà phòng, thuốc lá
 Dạng dùng bột, rượu thu  Quả hồi chiết acid shikimic
 Tinh dầu Hồi: bán tổng hợp Oseltamivir

(Tamiflu®)
 Có thể sử dụng như dược liệu
 Nguyên liệu tổng hợp estrogen
145
QUẾ (Cinnamomum sp.)

146
 C. cassia Nees et Bl. Quế

Việt nam, quế TQ
 C. zeylanicum Gare et Bl.
Quế Srilanka
 Cây gỗ, cao 10-20m,
vỏ thân nhẵn
 Lá mọc so le, cuống
ngắn, có ba gân hình
cung
 Hoa trắng, mọc
thành chùm xim ở kẽ
lá hay đầu cành
 Quả hạch hình trứng.
Toàn cây có mùi
thơm của quế Pharmcognosy 4/4/2023 8:38 PM
146
73
4/4/2023
147
 Vỏ thân: Quế nhục
 Cành nhỏ: Quế chi
 Tinh dầu Quế (từ cành con và
lá)
Quế Việt nam Quế Srilanka
TD: 1 - 3% TD: 0,5 – 1%

V
Ald cinnamic: 70 - 95% Ald cinnamic: 70%
ỏ
Eugenol: 4 – 10%
L TD: 0,14 – 1,04% TD: 0,75%

á Ald cinnamic: 50 - 80% Eugenol: 70 - 90%
147
148
 Công dụng
 Quế nhục:  TD quế:
 vị ngọt cay, đại nhiệt; có tác dụng bổ  Sát khuẩn
mệnh môn hỏa, thông huyết mạch,  Kích thích êu hóa
trừ hàn tích  Kích thích thần kinh:
 Điều trị mệnh môn hỏa suy, tạng phủ làm dễ thở và lưu
lạnh, tiêu hóa kém, đau đầy bụng thông tuần hoàn
 Quế chi:  Kích thích nhu động
ruột
 Vị cay, tính ôn; có tác dụng tán hàn,
thông kinh chỉ thống  Chống chứng huyết
khối
 Điều trị các bệnh cảm lạnh không ra
mồ hôi, tê thấp, chân tay đau buốt  Chống viêm, chống dị
ứng
148
74

Tinh Dầu 8 Tiết 2223

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tinh Dầu 8 Tiết 2223

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4/4/2023

1 Dược liệu chứa tinh dầu

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Nội dung bài giảng

1. Định nghĩa tinh dầu.

Phạm Thanh Kỳ (2015), Dược liệu học, tập 2,

 Tài liệu tham khảo

Viện Dược liệu (2006), Cây thuốc và động vật làm

Bộ Y tế (2017), Dược điển Việt Nam V, tập II, NXB

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

5 Phần 1. Đại cương về Tinh dầu

1. Định nghĩa tinh dầu.

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

I. Định nghĩa tinh dầu

 Ấn độ, Trung Quốc, Ai cập sử dụng từ

Essential oil Volatile Oils

Prof. Dr. Gerhard Buchbauer, 1994

8 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Tinh dầu là gì?

9 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Ướp hoa huệ

10 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

11 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

12 tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

II. Cấu trúc hóa học - phân loại

MONOTERPEN SERQUITERPEN H/C NHÂN THƠM H/C CHỨA N, S

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Con đường sinh tổng hợp

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

myrcen α-ocimen β-ocimen allo-ocimen

limonen α-phellandren β-cimen

Hoa bia (Humulus lupulus)

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

geraniol nerol citronellol linalool

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Bulgaria Rose oil

Linalool  Tinh dầu thiên niên kiện

 Tinh dầu mùi (63-75%)

Công dụng: Hương liệu, mỹ phẩm

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

 Các alcol vòng đơn

α-terpineol terpinen-4-ol menthol isopulegol

Menthol từ các loài Bạc hà

Peppermint oil Bạc hà Âu

Thymol  Chi Thymus, họ Lamiaceae: cỏ xạ hương, húng tây

 Cây men rượu: Mosla chinensis Lamiaceae

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Húng chanh Coleus aromaticus họ Bạc hà Lamiaceae

Húng tây Thymus capitatus

Các chất ether

Menthofuran – 1,8 cineol

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Các chất aldehyd

Các chất keton

Các sesquiterpen hydrocarbon

Các sesquiterpen alcol

Farnesol Nerolidol Patchouli alcol

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Tinh dầu Gừng

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Các h/c nhân thơm

Aldehyd cinnamic cinnamyl alcol coumarin

tuananhpharm@hup.edu.vn 4/4/2023 8:38 PM

Aldehyd cinnamic  Quế Việt Nam, TQ