You are on page 1of 36

‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫التحكيم الدولي التجاري في النقل البحري وأثر تطبيق أتفاقية هامبروج لسنـــــــــة ‪1978‬‬

‫‪Commercial nternational Arbitation in Maritime Transport and the impact of‬‬


‫‪Implemtaion the Convention 0f Hamburg 1978‬‬

‫م ‪ .‬م مروان عبد الهادي بشير الدوسري‬

‫جامعة االنبار ‪ /‬كلية االدارة واالقتصاد‬

‫المستخلص‬

‫ا ه‪،‬م ة ة ة ة ة ةةا م ا ة ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫أ ةة ة ة ة ة ة‬ ‫ية ة ة ة ة ة ة‬ ‫زادت أهمي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ة ة ةةوا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةدت م ة ة ة ة ة ةةا اا‬
‫اة ة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ة ا‬ ‫ة ة ة ة ا ةم ة ة ة ةةا ا اة ا ية ة ة ةةو ي ة ة ة ة ة ا ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ةةا يق اةم ة ة ة ةة‪،‬ميق ة ة ة ة ة م ‪ ،‬ةة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةق‬ ‫اة ة ة ة ة‬
‫اةم ‪ ،‬ى اةد ة ‪.‬‬ ‫أ م‬ ‫اةم ‪ ،‬ى اة ط‬ ‫م‬

‫ةةةةةة‬ ‫اةم ‪،‬مة ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬ى اةة ة ة ة ةةد ة ا ‪،‬ىية ة ة ة ةةد م مة ة ة ة ةةات د ةية ة ة ة ةةو هي ة ة ة ة ةةات ‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ةةوا ي ة ة ة ة ة‬ ‫أ ةةةةة‬
‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق ط ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا ا د‪ ،‬ة ة ة ةةادى‬ ‫ةةةة‬ ‫ة ة ة ةةو د امة ة ة ةةد م ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة اة ة ة ة ةةاط اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬ى اةة ة ة ةةد ة‬
‫اةة ة ة ةةفى ‪ ،،‬ة ة ة ة هة ة ة ةةف اةة ة ة ةةد اا‬ ‫اةة ة ة ةةفى ي ة ة ة ة د ة ة ة ة د ةة ة ة ةةو مة ة ة ةةق اةة ة ة ةةد اا د ق ام‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬ةط ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ة د ام ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ةةي م ة ة ة ةةق اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬ى اة ة ة ة ةةد ة د ق ام‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةةا د ة ة ة ة ة د ا اة ة ة ة ةةاة ةة ة ة ة ة‬
‫اة ة ة ة ة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ة ة ة ة ةةا أ د ا‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ة ةةا ق اةم ة ة ة ة ة ة ة ةة‪،،‬‬ ‫د ا ا ة ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‪ ،‬يو د ا أ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ةةماةيو د ا ‪،‬ط ة ة ة ة ة ة ة ةةو‬
‫اةم ‪،‬و مق اة ا ق اة‪ ،‬ما ‪.‬‬ ‫‪،‬ط و اة ا ق اةمد‬

‫ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ا أق دة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ة ة أق اة ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا و‬
‫ا أ ي ‪ ، ،‬م‪ ،‬ا ا‪.‬‬ ‫اةد ا ي ‪ ، ،‬م داا ا األدو أق‬ ‫م ‪،‬‬

‫اة ا ي ة ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫افا ا ة ة ة ة ةةت ط ي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ة ةةو هة ة ة ة ة ة اة‪،‬ة ة ة ة ة ة أدت ةة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةا اةة ة ة ة ة ة‬
‫ي ي ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق أق ‪،‬ط ية ة ة ةةو د ام ة ة ة ةةد د ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ةةو‬ ‫د ا اة ة ة ة ةةاة ا ة ة ة ة ق هة ة ة ةةفا‬ ‫‪ ،‬م ة ة ة ةةا ة ة ة ة م ‪ ،‬ة ة ة ة‬
‫ا اة طات اةم ‪ ،‬و ة ا‪.‬‬ ‫ا د ةو م ط‬

‫األما ةة ة ة ة ةةو اة امة ة ة ة ة ةةو ة م ية ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ة ة ةةو ‪، ،‬ي ة ة ة ة ةةاا ي ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬مةة ة ة ة ةةق ‪، ،‬ي ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةو ة‪ ،‬ية ة ة ةةد أ ة ة ة ةةا د ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ةةو‬ ‫ةة ة ة ة‬ ‫اة امة ة ة ةةو ة ي ة ة ة ةةو األمة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةا ق هة ة ة ة ة ام م م ة ة ة ةةو اة ام ة ة ة ةةد اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬ى م ة ة ة ة ة اة د ة ة ة ةةات اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ةةو اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة و ‪1965‬‬
‫اة ة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ة ةةاأ اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪،‬ى ة ة ة ة ةةيق د ة‪ ،‬ة ة ة ة ةةيق أ أ ة ة ة ة ةة‪،‬ا ي ةة ة ة ة ةة‪،‬ما د ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةيةة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ة‬

‫‪513‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫م م مة ة ة ة ة ةةو ا ‪ ،‬ادية ة ة ة ة ةةات اةد ةية ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ة د اة م ف ية ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة امة ة ة ة ة ةةو اةم ‪،‬مة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةاا م ة ة ة ة ة ةةيق‬
‫م دو ‪ ،‬ا‪،‬يو م ي و‪.‬‬ ‫اإلضا و ة اة ‪ ،‬اة‪ ،‬ا‪،‬ى اةد ة اة ا د‬

‫ة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ة‬ ‫اةم ‪ ،‬ة ة ة ة ةةات ة ة ة ة ةةيق األ ة ة ة ة ة اأا ة ة ة ة ة ا‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬أ ا ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةادا اة ة ة ة ة ة ي‬ ‫‪ ،‬ةةةةة‬
‫ة ة ة ة ة اةم ةة ة ة ةةاق فا‪،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ي ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫د ة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةةد أ د ا م ‪ ،‬ة ة ة ةةوا اة اة ة ة ة ةةج أق‬
‫ة ة ة ةةا ا ا ‪ ،‬ة ة ةةاا ة ة ة ة م ةة ة ةة‪ ،‬ا اة ة ة ةةاة ‪ .‬هة ة ة ةةفا‬ ‫ة ة ةةي و م ة ة ةةق‬ ‫م ة ة ةةق ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا ي ‪ ،‬ة ة ةة‪ ،‬أهة ة ة ة‬ ‫م ة ة ةةاق ن ة ة ةة‪،‬ا‬
‫م اةة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةف دة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ة ق ة ة ة ة ة ا ا ةة ة ة ةةطو اةط ة ة ة ةةا ‪،‬اتا أ ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ا ة ة ة ة ةةطو‬ ‫ة ة ة ةةي ‪،‬‬ ‫األ ي ة ة ة ةة‪ ،‬ي‪ ،‬ة ة ة ة ة ل ‪ ،‬ة ة ة ة ة ل‬
‫ا طو اة ق‪.‬‬ ‫ي‪،‬‬ ‫ا‪،‬‬ ‫دد ي ق‬ ‫اة ‪ ،‬اتا‬

‫ة ة ة ةةيما اة ا‪ ،‬ية ة ة ةةو‪ -‬ة ة ة ة ق اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ةةا ي ي ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ل‬ ‫غية ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةاا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪- ،‬‬
‫و أ‪ ،‬ال اة‪ ،‬ا‪ ،‬اةد ةيو‪.‬‬ ‫اة‬ ‫‪، ،‬م ا‬ ‫اة اةج مق يق أ ال اة ا فة أق‬

‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة ةةي و ‪ ،‬ي ة ة ة ة ة ةةيو ة ة ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةة‪،‬ا ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةدا هامة ة ة ة ة ةةا‬
‫اةم اد ت اة‪ ،‬ا‪،‬يو‪.‬‬

‫هة ة ة ة ة م ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ةةي و مادي ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬د ة ة ة ةةا‬ ‫‪،‬ة ة ة ة ة‪ ،،‬ط مم ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ض ة ة ة ةةا ي ام‪ ،‬ا‪،‬ه ة ة ة ةةا‬
‫ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ض ة ة ة ة ةةا ي‪ .‬ه ة ة ة ة ةةفا األ ي ة ة ة ة ةة‪ ،‬د ة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ‪،‬ضة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةا‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةا‪،‬ا أ م ‪،‬ضة ة ة ة ة ة‬
‫ق)‪.‬‬ ‫د اة‬ ‫ق‬ ‫اة‬

‫‪Abstract‬‬

‫‪Increased importance of international trade, and complicated problems, so that‬‬


‫‪became the interest of trying to search for solutions to the legal problems of concern to‬‬
‫‪researchers and legislators in various countries, whether at the national or the‬‬
‫‪international level .‬‬

‫‪And became the international trade community, supported by international‬‬


‫‪organizations and commercial entities, it seeks to create uniform rules of international‬‬
‫‪trade activity control regardless of the nature of the economic system prevails in the‬‬
‫‪State, and without regard to the nature of the legal system followed by these countries,‬‬
‫‪they are the rules stem from the Commercial International custom without regard to the‬‬
‫‪prevailing division of the world into the socialist countries and the capitalist countries‬‬
‫‪and the common-law system (Public Law Common Law) states or civil law is derived‬‬
‫‪from Roman law.‬‬

‫‪The fact that the former does not reach us as to say that international trade law in‬‬
‫‪various countries is united, but more accurate to say that it is similar‬‬

‫‪514‬‬
‫م‬2015/‫السنة‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ 13 ‫ العـدد‬7 ‫اجمللد‬

And if the nature of international trade that led to the similarity of legal regimes
that governed in various countries around the world, this does not change the rules of
international trade law applicable in each country entrusted her to accept the competent
authorities .

We do not find the law of international trade definition, better than the definition
of the Secretariat of the General Assembly of the United Nations when searching the
establishment of a committee to standardize the provisions of the International Trade
Law in 1965, this law is "the rules that apply to the trade relations of a private law
which is taking place between two or more group." It includes international trade law on
a range of international conventions and model contracts and general conditions
concluded in a particular area in addition to the Commercial International norm in
certain business relationship

The trade mainly on the exchange of goods and products between people, whether
they are in one country or different countries, and often that does not consume what is
produced in the same place but moved to another place, and then transport is considered
the most important means of communication in our time. The latter varies, and the
diversity of his method and scope which may be flown by aircraft or by road vehicles,
and may be done by sea and ships .

However, in the field of trade on Foreign -lasima the maritime transport of goods is
a kind of mostly between transport types, the share accounted for about three-quarters of
international trade .

And it linked to the maritime transport of goods process as a means of disposal of


the material and is a legal contract of maritime transport of goods. The latter may be
under a charter party, or under the shipping document (bill of lading )

‫ ة ة ة ة ةةيق ماة ة ة ة ة ة‬،‫ ه ة ة ة ة ة ااة ة ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ة ةة‬،‫طو ي ة ة ة ة ةةا‬،‫ض ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةا‬، ‫ ة ضة ة ة ة ةةا ي م‬،‫م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‬
‫ ة ة ة ة ة ةةو أ‬،‫ض ة ة ة ة ة ة ة اا ة‬ ‫ة ة ة ة ة ةةا أ‬ ‫ اةم ة ة ة ة ة ةةز ة ة ة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ة ة ة ة ي و‬، ‫ض ة ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ةةى‬، ‫اة ة ة ة ة ة ةةا قا م‬ ‫اة ة ة ة ة ة ة ة ي و‬
)11 : 1978 ‫ ي س ا‬.‫ا مد م ي وا‬ ‫ ت م ي و أ‬،‫ة‬

‫ ةم ة ة ة ةةا‬، ‫ ة ة ة ةةيق اة ة ة ة ةةد اا ة ة ة ةةاة‬،‫ ة ة ة ةةا‬،‫ ا ة ة ة ةةا اة‬،‫ ي ة ة ة ةةو اة‬،‫ اة ة ة ة ةةي و اةم ة ة ة ة ة ة‬،‫ي ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‬
‫ ة ة ةةد‬،‫ اة ة ة ةةد ة هة ة ة ة م ة ة ةةد ي‬،‫ىا فةة ة ة ة أق م ة ة ةةد اة ة ة ةةا اة ة ة ةة‬،‫ة ة ةةا ا اة ة ة ةةا األ ة ة ةة‬ ‫ة ة ة ة م ة ة ةةق م ازي ة ة ةةا ديا ة ة ةةا‬ ‫ي‬
‫ ة ة ة ة ه ة ة ةةفا‬، ‫ا ي‬،‫ م ا ة ة ةةا أ ة ة ةة‬،‫ة ة ةة‬ ‫ م ة ة ةةق مي ة ة ةةا‬،‫ي ة ة ةةو اة ة ة ةة‬،‫ض ة ة ةةا اة اد ة ة ةةا ة ة ةةبق ي ة ة ةةا ض ة ة ةةا ي م ة ة ةةق ط‬، ‫م‬
‫ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا ق‬ ‫ م ة ة ة ةةق‬،‫م ة ة ة ةةا اة ي ة ة ة ةة‬،‫اه‬ ‫ةةةةة‬ ‫ ة ة ة ة ة أق ه ة ة ة ةةفا اةم ضة ة ة ة ة ل د ة ة ة ةةد‬،، ‫ي ة ة ة ةةو‬، ‫اةم ضة ة ة ة ة ل أهمي ة ة ة ةةو‬

515
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫غ ة ة ة ة ةةا اةم ض ة ة ة ة ة ل د ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ا أ ة ة ة ة ةة‪،‬ى مم ية ة ة ة ةةو ف أق مم ية ة ة ة ةةات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةادا‬ ‫اةمما‪ ،‬ة ة ة ة ةةيقا ممة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةاه ة ة ة ة ة‬
‫اة‪ ،‬ا‪ ، ،‬د أ اس اة يا ا د‪ ،‬اديو يق اةد ا‪.‬‬

‫هة ة ة ة ة ة ةةفا ة ة ة ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةامدت أهمية ة ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ة ة ة ةةا ي ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةال اة م ية ة ة ة ة ة ةةات اة ا ية ة ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو اة ي م ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اةد ةي ة ة ة ةةوا ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا اإلط ة ة ة ةةا‪، ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫اةم‪ ،،‬ط ة ة ة ةةو ة ة ة ةةاا‬
‫ا‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو د ةي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةق ط ة ة ة ةة‪ ،‬م م ة ة ة ةةو األمة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد ة ‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬مي ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬ي ‪ 16‬أ ‪،‬ي ة ة ة ةةا ‪1974‬ا اة‪،‬ة ة ة ة ة‬
‫ض ة ة ة ة ةةي دام ة ة ة ة ةةد ‪ 20-40-40‬اةم‪ ،‬ةة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ةةاة‪ ،‬زيي اة ةة ة ة ة ةةادا ة ةة ة ة ة ةةدمات اة ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫ي‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة‬
‫اة ‪ ،‬يق اةد ا‪.‬‬

‫ي ة ة ة ة ة ة‪ ،،‬ط اة ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬مة ة ة ة ة ةةق أهمية ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ة ة مم ية ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةادا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةة ة ة ة ة ةةد ة‬
‫دة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ادةية ة ة ة ةةو ي ة ة ة ة ةةو أل ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ية ة ة ة ةةز األ ا ة ة ة ة ةةيو اة امة ة ة ة ةةد اة‪، ،‬ية ة ة ة ةةو‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ا‪ ،‬ية ة ة ة ةةو‬ ‫اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫د ا اة اة ‪.‬‬ ‫ة‪ ،‬ميو ‪ ،‬و اة اد‪،‬ات اة ا‪،‬دات اماد اة‪ ،‬دي‪ ،‬يق م ‪،‬‬

‫اة ة ة ة ة ة ة ة ة ق اة‪، ،‬ية ة ة ة ة ة ة ة ازدادت‬ ‫مة ة ة ة ة ة ة ة ا‬ ‫ة ة ة ة ة ة ةةا ط اة ة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ةةةةةةةة ت‬ ‫م ة ة ة ة ة ة ةةا ‪،‬طة ة ة ة ة ة ة ة ‪،‬ت ‪،‬‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ا‪ ،‬ي ة ة ة ةةو ‪ ،‬ي ة ة ة ةةبت ة ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ةةةةة ت‬ ‫د ا اة ة ة ة ةةاة‬ ‫ام ا ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةةيق م ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬
‫اةمزيد مق اإل ‪ ،‬ا‪ ،‬اي اد م ا ف أ او ‪ ،‬ا‪،‬يو ديد ‪.‬‬

‫المبحث األول‬

‫اإلطار القانوني لعقد النقل البحري الدولي‬

‫يط ة ة ة ة ة ةةا و اة ة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مم ية ة ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ا‪ ،‬ي ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة ةةدا فةة ة ة ة ة ة ة أق اةم ة ة ة ة ة ة ةةاد ت اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ‪ ،‬مية ة ةةو اد‪ ،‬ة ة ةةاد ة ة ةةد مة ة ةةاا ي ة ة ةةج م ة ة ةةد‬ ‫اة ا‪ ،‬ية ة ةةو غاة ة ة ةةا مة ة ةةا ‪،‬ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ةةف ي ة ة ةةج د ا‪ ،‬ة ة ةةا‬
‫م ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةاد ت اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ةةو اة ا‪ ،‬ية ة ة ةةوا مة ة ة ةةا ه ة ة ة ة اإلطة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة د ا‪ ،‬هامة ة ة ةةا ة ة ة ة‬
‫اةد ة ة فا اة د؟‬

‫‪516‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫المطلب األول‬

‫أحكام عقد النقل البحري‬

‫مفهوم عقد النقل البحري للبضائع‪:‬‬

‫ة ة ة ة ةةا ا أهمي‪ ،‬ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةق ة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ةةاط‬ ‫اة ة ة ة ة ةةدا ‪ ،‬ية ة ة ة ةةاق‬ ‫‪،‬طة ة ة ة ةة‪،‬و ة ة ة ة ة هة ة ة ة ةةفا اةمط ة ة ة ة ةةج ة‪، ،‬ي ة ة ة ة ة‬
‫ا ‪،‬يو‪:‬‬

‫تعريف عقد النقل البحري للبضائع‬ ‫‪‬‬

‫اة امة ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ةةا اة ا ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة‬ ‫م‪ ، ،‬ة ة ة ة ة اةمة ة ة ة ةةاد األ ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ج) مة ة ة ة ةةق م اهة ة ة ة ةةد ‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ة دات اة ة ة ة ة ة ة ق اةم د ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ‪ 25‬أغ ة ة ة ة ة ةةطس ‪ 1964 1924‬م ة ة ة ة ة ة أ ة ة ة ة ة ة اي ط ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ةةط‬ ‫اةم‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ةةفة‬ ‫ة ة ة ة‪،‬اا‬ ‫ة ة ة ة د ة ة ة ة ق أ بي ة ة ةةو ي ة ة ةةو مما ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ق ة ة ة ة د ة ة ةةا اةض ة ة ةةا ي‬ ‫م ة ة ة ة م ة ة ة ة د اة ة ة ةةا اةم ‪ ،‬ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ة ج م ة ة ة ة ةةا‪،‬طو ي ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ي و ا ‪،‬ة ة ة ة ةةدا ا مة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ةةاد‪،‬‬ ‫ي ة ة ة ة ةةو مما ة ة ة ة ةةو‬ ‫ةةةةة د ةةةةة ق أ‬ ‫ي ط ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة‬
‫قا‪.‬‬ ‫د اة‬ ‫اما‬ ‫ي هفا اة د اة دات يق اة ادا‬ ‫اة دت اةف ي‬

‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ة أق اي‪ ،‬ة ة ة ة ةةد اة ادة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ةةا‬ ‫مة ة ة ة ةةت اةمة ة ة ة ةةاد ‪ 738‬دة ة ة ة ةةا ق‬ ‫ة ة ة ة ةةيق‬ ‫ةةةةة‬
‫اة ضة ة ة ةةا ي مة ة ة ةةق ط‪،‬ية ة ة ةةو اة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ةةاا ضة ة ة ةةامو م ي ة ة ة ةةو مة ة ة ةةق مي ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة مي ة ة ة ةةا ن ة ة ة ةة‪ ،‬ي‪ ،‬ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ق‬
‫د ي اةم ا و ة اةم ما أ ‪ ،‬اة م ةوا‪.‬‬

‫ة ة ة ةةيق ة ة ة ة ة ي ‪ ،‬ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةد ة ة ة ةةا اة ضة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةةق ا ‪ ،‬ة ة ة ة اة ة ة ة ة أ األ ا ة ة ة ةةف ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة أق ‪،‬ة ة ة ةةا اة‬ ‫مة ة ة ةةا‬
‫ي ‪،‬د أه اة ا ‪ ،‬اةم و ة فا اة د‪.‬‬ ‫يق اة ا‬ ‫م اا ‪،‬ط يو اة د‬

‫ة ة ة ة ة ااة ة ة ة ة ةةد اةة ة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة ةةد أه ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةا ي ‪ ،‬ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة‬ ‫أمة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةاة‪ ،‬ل ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةاد‪ ،‬اة ية ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ض ة ة ة ةةامو ة ة ة ة ةةا ق ة ة ة ة ةةا أ ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ة ا طة ة ة ة ة ا ‪. ) 199: 1995‬‬ ‫ي‪ ،‬ة ة ة ةةد ية ة ة ة ة اة اد ة ة ة ةةا ة ة ة ةةبق ي ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ة اة اد ة ة ة ةةا ة ة ة ةةبق ي ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةق ط‪،‬ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةة‪ ،‬ض ة ة ة ةةا ي‬ ‫اة ة ة ة ةةف ي ‪ ،‬ة ة ة ةةز م‬ ‫ة ة ة ة ة اهة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةد اة‪،‬ض ة ة ة ةةا‬ ‫أ‬
‫أ ‪ ،‬م ددا ط ا ‪. ) 245 : 1995‬‬ ‫ام‬ ‫ة ا اة‬ ‫اج اة ا ق‬ ‫ة‬

‫‪ .1‬عملية النقل تتم بعقد‪:‬‬

‫ة ة ة ة ة ة أ أ م ة ة ة ة ةةد أ ة ة ة ة ة ة اأ‬ ‫ةة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ة‪،‬ي و اة ام ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ق اة ة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو ي ‪ ،‬ة ة ة ة ةةز م‬
‫م ة ة ة ة ةةا‪ .‬ا ة‪ ،‬از اةم‪،‬ض ة ة ة ة ةةمق ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةا أ م ة ة ة ة ةةد‬ ‫أ‬ ‫أ ة ة ة ة ة ة‪،‬يقا مة ة ة ة ة ة‬

‫‪517‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة م ة ة ةةق م ة ة ةةاق ةة ة ة ة‬ ‫ا م ةةةة‬ ‫ة ةةةة‬ ‫ة ة ةةا اة ة ة ةةا اة ة ة ةةف ي ‪ ،‬ة ة ةة‪ ،‬اة‪ ،‬يي ة ة ةة‪ ،‬اةم ة ة ةةا‬ ‫ة ض ة ة ةةا ي هة ة ة ة اة‪،‬ة ة ة ة از‬
‫ج ا ‪ ،‬او‪.‬‬ ‫ن ‪،‬‬

‫‪ .2‬البضائع‪:‬‬

‫ةةةةةة ل‬ ‫اة ض ة ة ة ة ةةا ي اةمة ة ة ة ة ة اد م ة ة ة ة ةةق أ‬ ‫ة ة ة ة ةةدد‪ ،‬ا اةم ة ة ة ة ةةاد ‪/1‬ج م ة ة ة ة ةةق م اه ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ة األمة ة ة ة ة ة اا األ ة ة ة ة ةةيا‬
‫ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ق م ة ة ة ة‬ ‫ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ةةف ‪ ،‬ة ة ة ة م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا أق‬ ‫ا ة ة ة ةةت مة ة ة ةةدا اة ي ا ة ة ة ةةات اة ية ة ة ةةو اةم ة ة ة ة‬
‫ف اةط‪،‬ي و‪.‬‬ ‫ت‬ ‫اة ي و ‪ ،‬ق دد‬

‫اةم اهة ة ة ة ةةد مة ة ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ة ة ةةيي م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةت اة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ةةياغو م ا ةة ة ة ة ةةو مة ة ة ة ةةق اض ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ة ة ا م ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةدى اة ي ا ة ة ة ةةات اة ي ة ة ة ةةو اة ض ة ة ة ةةا ي اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق م ة ة ة ة ة‬ ‫اة ض ة ة ة ةةا ي ة‪ ،‬ة ة ة ةةما ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةا يم ة ة ة ةةق‬
‫اة ط ‪.‬‬

‫‪ .3‬بطريق البحر‪:‬‬

‫ة ة ةةو أ ةة ة ةة‪،‬ى أق ‪ ،‬ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ةةو م ة ة ةةق‬ ‫ا ة ة ةةطو ة ة ة ة ي و ة ة ةةا ض ة ة ةةا ي م ة ة ةةق‬ ‫‪،‬ي ة ة ةةا فا ‪،‬ة ة ة ة‬ ‫ي ‪ ،‬ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ةةا‬
‫ة‪ ،‬اة ة ة ةةز‬
‫ةةة ا‬ ‫ة ة ةةز ا م ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة‪،‬ا‪ .‬هة ة ة ة اة ة ة ةةا اة ة ة ةةيطا أم ة ة ةةا فا ة ة ةةاق ة ة ة ة م ‪ ،‬ط ة ة ةةا م ة ة ةةا ةة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة‬ ‫اة م ي ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةاق اة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ةة‪ ،‬يط ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ت ي ة ة ة ة اةمة ة ة ةةاد ‪ 769‬د ة ة ةةا ق‬ ‫ة ة ة ة اا ه ة ة ة ة اةة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ا‪ ،‬أ‬ ‫ا‬
‫ا‪.‬‬ ‫اةم‪ ،‬و اة ‪،‬يو أما األ از األ ‪،‬ى يط و م ي ا دا‬ ‫م‬

‫ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬م ة ة ة ةةد‬ ‫أق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق مم ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا م‪،،‬ا ة ة ة ةةوا مم ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةة‪ ،‬ج م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةق د ة ة ة ةةد ي ة ة ة ةةد‬
‫م‪،،‬ة ة ة ة ةةا يقا ة ة ة ة ة هة ة ة ة ةةف اة اةة ة ة ة ةةو ق ا ة ة ة ة ةةت اة ة ة ة ة ة ي ‪،‬يق مم ة ة ة ة ة ‪،‬يق ة ادة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ةةدا ة ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ةةد أل ة ة ة ة ة‬
‫اة‪ ،‬و اة ‪،‬يو‪.‬‬ ‫ا‪،‬د‬ ‫ي و أل ‪،‬ى‬ ‫ي ز م ا و اة ضامو مق‬

‫أم ة ة ة ة ةةا فا ا ة ة ة ة ةةت اة ة ة ة ة ة ة ي و اة ا ي ة ة ة ة ةةو غي ة ة ة ة ةة‪ ،‬مم ة ة ة ة ةةو ة اد ة ة ة ة ةةا األ ا ة ة ة ة ة ة ق اة ة ة ة ة ةةا ق ي ة ة ة ة ة ة ق مض ة ة ة ة ةةط‪،‬‬
‫ة ة ة ة مي ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةا‬ ‫م ا ة ة ة ة أق ي ة ة ة ةةد ة ادة ة ة ةةا األ ا ة ة ة ة ق ي‪ ،‬ادة ة ة ةةد ة‬ ‫ة ‪ ،‬اد ة ة ةةد مة ة ة ةةي اة ادة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا ا غية ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة‬
‫أق‬ ‫ة ة ة ة ة و اة ي ة ة ة ةةا اة م ةة ة ة ة ةةوا‬ ‫اة اد ة ة ة ةةا األ ا)‬ ‫ه ة ة ة ةةا هة ة ة ة ة يم ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬يي ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ي و مة ة ة ة ةةي اة اد ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةةا‬
‫اة م ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةة‪،‬ى م ة ة ة ة ة أق ي ة ة ة ةةد‪ ،‬اة ادة ة ة ة ةةا األ ا ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ة ق ا ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ةةا اة م ي ة ة ة ةةات ية ة ة ة ةةف ‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةا مي ة ة ة ة ةةا‬
‫ق اةم ا ‪. ،‬‬ ‫ي و اة‬ ‫‪ ،‬م‬ ‫اة‪، ،‬ي اة ا‬

‫‪ .4‬إيصال بضاعة من ميناء إلى ميناء آخر‪:‬‬

‫أق ي ‪ ،‬اة ادا اة ضامو مق مي ا ة مي ا ن ‪ ،‬مق ط‪،‬يو اة ‪.،‬‬ ‫م‬

‫‪518‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫‪ .5‬أجر النقل‪:‬‬

‫اةم ا ب )‪.‬‬ ‫ه م ا ا ديا اة ادا ‪ ،‬يف اة‪،‬زاما‪،‬‬

‫‪ .6‬طرفا العقد‪:‬‬

‫و أ ا يو هما اة ا ق اة ادا‪.‬‬

‫خصائص عقد النقل البحري للبضائع‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ا أ ا ‪،‬يو‪:‬‬ ‫ي‪،‬ميز م د اة ا اة ‪ ،‬ة ضا ي اة‬

‫‪ .1‬عقد رضائي‪:‬‬

‫د مة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ةةو إل ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ي ة ة ة ة ةةد ‪،‬طة ة ة ة ةةا و ‪،‬اد‪ ،‬ة ة ة ة ة األط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةد ‪،‬ضة ة ة ة ةةا‬
‫ي ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ مة ة ة ة ة ةةق ‪،‬ضة ة ة ة ة ةةا يو اة ة ة ة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ة ةةج أق ي ة ة ة ة ة ة ق م ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاا ف أق اة ‪،‬ا ة ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ةة‪،،‬طو‬ ‫ة ة ة ة ة ةةوا‬
‫اد‪.‬‬ ‫ة‬ ‫ج‬ ‫ةإل ات‬

‫اة‪،‬ضة ة ة ة ةةا ضة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ية ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةةدا ة ة ة ة ة فا ة ة ة ة ة ت ضة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ي و ية ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةز أ‬
‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةاق ة ة ة ةةاز ة ‪ ،‬ة ة ة ةةاق م ة ة ة ةةا دا ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ق أق ي ‪ ،‬ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ي و أ أق يب ة ة ة ةةف م ة ة ة ةةا أ ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ممة ة ة ة ةةا دة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ةةي مة ة ة ة ةةق أض ة ة ة ة ة‪،‬ا‪ .،‬افا ا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ت‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‬ ‫مضة ة ة ة ةةام و فة ة ة ة ة ة د ق اإل ة ة ة ة ة ا‬
‫هة ة ة ةةف اة ضة ة ة ةةا ي أ ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ‪،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاق أق ي ي ة ة ة ةةا ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪ ،‬فا ا ة ة ة ةةت ط ي ‪ ،‬ة ة ة ةةا ممة ة ة ةةا يم ة ة ة ةةق أق ‪ ،‬ة ة ة ة ج‬
‫أض ا‪ ،‬ا‪ ،‬ة ي و أ ة ا ‪ ،‬اة م ةو‪.1‬‬

‫‪ .2‬عقد ملزم الجانبين‪:‬‬

‫ي ة ة ة ة ةةي م ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةا‪،‬و ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةق ط‪ ،‬ي ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ازمة ة ة ة ةةات‬ ‫م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةز ة ة ة ة ة ةةا يقا ي ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةاة و ة م‬ ‫ةة ة ة ة ي و‬ ‫ة ة ة ةةبق ي‪ ،‬ة ة ة ة ة اة ض ة ة ة ةةامو م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ةةامو فةة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةدد ‪ .‬اة اد ة ة ة ةةا ي ‪ ،‬ة ة ة ةةز‬
‫ي ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة از‬ ‫‪ ،‬ية ة ة ةةف مم ية ة ة ةةو اة ة ة ة ةةاا ‪ ،‬ة ة ة ة ي اة ضة ة ة ةةامو ة م‪ ،‬ة ة ة ةةا ةي ة ة ة ة ا أمة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا ق‬ ‫اة ‪،‬ية ة ة ةةوا ة ة ة ة ي ة ة ة ة‬
‫ق اة ضامو م د اة يا ا د ي أ ‪ ،‬اة ا م ي ا ط ا ‪.) 246 : 1995‬‬

‫‪ .3‬عقد معاوضة‪:‬‬

‫‪ 1‬و هو ما ورد في المادة ‪ 169‬بحري مصري‪ ،‬المصدر‪ :‬مصطفى كمال طه‪ ،‬القانون البحري الجديد ‪ ،‬دار الجامعة الجديدة ‪ 1995 ،‬ص‬
‫‪.200‬‬

‫‪519‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ادة ة ة ة ةةديق م ة ة ة ة ة م ا ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةا ي دم ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةا‬ ‫ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ة ةةد اةم ا ضة ة ة ة ةةو ي‬
‫م د م ا ضو‪.‬‬ ‫ي ا اة ضا ي م ا ا ا م ا ا م ي‬ ‫اة ادا‬

‫‪ .4‬عقد فوري‪:‬‬

‫‪،‬ي ة ة ة ةةا‬ ‫ه‪،‬ي ة ة ة ةةا ية ة ة ة ة ا ي ة ة ة ة ة ق ‪ ،‬ي ة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ي ة ة ة ة ة ق اة ة ة ة ةةزمق م‬ ‫اة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ‪ ،‬هة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةف‬
‫ة ة ة ة ة ا ة ة ة ةة‪،‬م‪ ، ،‬ية ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ةةيس زم ة ة ة ة‬ ‫ةة ة ة ة ‪ ،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة اة‪ ،‬ية ة ة ةةف ة ة ة ة ة أ ة ة ة ةةا ن ة ة ةةاا م‪،،‬ا ة ة ة ةةو‪ .‬م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ‪،‬‬
‫د‪،‬ا م ي ا‪.‬‬

‫‪ .5‬عقد إذعان‪:‬‬

‫م اد ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةق ط‪ ،‬ية ة ة ة ة ا ه ة ة ة ةةفا هة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةاا ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬ ‫األ ة ة ة ةةا أق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةا‬
‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ةةا ق أق ي ة ة ة ةةاد‬ ‫ة ة ة ةةيس ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةد ي ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ي وا أ م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ا ضة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ا‪ ،‬ةم ة ة ةةا ي‪،‬م‪ ،‬ة ة ةةي ة ة ة ة اة ة ة ةةاد ق م ة ة ةةق ا ‪ ،‬ة ة ةةا‪،‬‬ ‫ي‪ ،‬ضة ة ة ة ا اة اد ة ة ةةاا ة ة ة ة مض ة ة ةةط‪ ،‬ةة ة ة ة اة‪ ،‬اد ة ة ةةد‬
‫مق ‪،‬ما ا اة ‪ ،‬ط‪.‬‬

‫م ة ة ةةد اة ة ة ةةا اة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ةةق د ي ة ة ةةا م ة ة ة ة د اإلفم ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ي ‪ ،‬ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ا ي ة ة ةةا م ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةةفة أ ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةا اةم ة ة ة ة ةة‪،‬ل‬ ‫ي ة ة ة ة ةةا م اد ة ة ة ة ةةو ي ة ة ة ة ةةاا ه ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬ط م ة ة ة ة ةة‪ ،،‬يض ة ة ة ة ة ا اةم ة ة ة ة ةةج‬ ‫م ة ة ة ة ةة‪،‬د اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‬
‫‪.‬‬
‫ط ا ‪. ) 201 : 1995‬‬ ‫مايو أ ‪ ،‬ة ا يق مق طب هف اة ‪ ،‬ط‬ ‫ي‪،‬د ا ة ‪،‬‬

‫فة ة ة ة ة ة ة ة أق اة ا ة ة ة ة ة ة ةةا مم ة ة ة ة ة ة ة أق ة ة ة ة ة ة ةةا و اة ة ة ة ة ة ة ة ق ي ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ة ة ةةدادها ة ة ة ة ة ة ة ا م ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ات‬
‫ي ة ة ة ة ة ق ة ة ة ة ةةا يق ‪،‬ي ة ة ة ةةو م اد ة ة ة ةة‪ ،‬ا أ ‪ ،‬ةة ة ة ةةديا ة ة ة ةة‪ ،‬ط اا‬ ‫ة ة ة ةةو ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة د م ف ي ة ة ة ةةو مط م ة ة ة ةةوا‬ ‫اةم‬
‫ي‪ ،‬ادد اةم‪. ،‬‬ ‫‪،‬ض اة ادا أ‬ ‫اةف‬ ‫اة‬ ‫اة ا ق ما أق ي ا اة‪ ،‬ادد م‬ ‫م‬

‫ة ة ة ة د أ ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ةةق ادة ة ة ةا ة ة ة ة اةمي ة ة ةةا ا ة ة ةةاق اة ة ة ةةا ق ي ة ة ةةا م ة ة ةةا از م ة ة ةةق م ا ض ة ة ةةو‬ ‫اة ة ة ةةو‬ ‫ةة ة ة‬ ‫‪،‬ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةيق ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة ة ة ة ةةاد يق أ ة ة ة ة ‪ ،‬اة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ي‪ ،‬ة ة ة ة ق‬ ‫ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬ط ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة قا‬ ‫ةةةة‬ ‫أ مة ة ة ة‬
‫اةمى‪،‬م‪،‬ات اة ‪،‬يو‪.‬‬ ‫مي ا‬

‫‪ .6‬عقد النقل البحري للبضائع عقد تجاري‪:‬‬

‫‪520‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ةةج اةم ض ة ة ة ة ل‪ .‬ط ة ة ة ةةا ة امة ة ة ةةد اة امة ة ة ةةو‬ ‫ي ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ةةا ي مم ة ة ة ة ‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ةةا‬
‫‪1‬‬
‫طاةم ة ة ة ةةا أ ةة ة ة ة ي ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ا م ا ةة ة ة ةةوا اة ادة ة ة ةةا ي ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةا‬ ‫طاةمة ة ة ةةا أ ة ة ة ة ية ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬‬
‫ة ة ة ةةا األ ة ة ة ة اا ة ة ة ة ق م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا‬ ‫مة ة ة ةةداد مية ة ة ةةي اة ة ة ة ةةا ا اة زمة ة ة ةةو اة ي ة ة ة ةةو إل‪،‬مة ة ة ةةا هة ة ة ةةف اة م ية ة ة ةةو‪ .‬ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ض ة ة ة ة ةةا ي م ة ة ة ة ةةج ة ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ة ة ق هة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ي و اةم‪،‬ض ة ة ة ة ةةمق ‪ ،‬ة ة ة ة ةةت‬
‫هفا اةم اا‪.2‬‬ ‫اة ا ق اة اأ اةف ي‬ ‫فق مما ‪ ،‬ا‪،‬‬ ‫اة ‪،‬اج اة ا ا‬

‫ه ة ة ة ةةفا ي ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ة ةةا ي ممة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةد يا اة ة ة ة ة ة و ة ة ة ة ةةا ق اةة ة ة ة ةةف ةي ةة ة ة ةةت ة ة ة ة ة ة‬
‫دمو ة‪ ،‬ا‪. ،،‬‬ ‫اج أ‬ ‫ا اة ضامو ة‬ ‫ي‬ ‫و ‪،‬ا ‪،‬‬

‫المنفعة االقتصادية للنقل البحري‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ة ة ة ة ة ةةا م ي ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬د أ اةم ‪،‬م ة ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة ة اةزم ة ة ة ة ة ةةاق اةم ة ة ة ة ة ةةاق‬ ‫ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اد اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ة ي‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةدى ا‬
‫ج اة يمو اةم و ة ماد أ اة ضامو‪.‬‬ ‫اةم دديق ةفة‬

‫دمة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا م ي ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪،‬د مة ة ة ةةق ة ة ة ة و أ أدا‬ ‫ة ة ة ة ال اةة ة ة ةةف ي‬ ‫م ةةةة ا‬ ‫المنفعــــــــة‪ -:‬ه ة ة ة ة دا ية ة ة ةةو اة ة ة ة ة‬
‫أ‬ ‫ة ة ة ةةا ض ة ة ة ةةا‬ ‫م ي ة ة ة ةةو د ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق ة ة ة ةةدمات اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ة ال ‪،‬غ ة ة ة ةةات اة ة ة ة ةةا يق م ة ة ة ة ة‬
‫ه ‪-:‬‬ ‫ا دمات اة ا اة ‪،‬‬ ‫ه ا أ ال مق اةم و اة‪، ،‬‬ ‫اة اد يق ة‪ ،‬و مطاة‬

‫ـ المنفعـــــــة الزمنيـــــــة‪ -:‬ق مم ي ة ة ةةو ة ة ةةزق اة ة ة ة ة ي ‪ ،‬ي‪،‬ه ة ة ةةا ة ‪،‬ضة ة ة ة ا ة ة ة ة اة د ة ة ةةت اةم ا ة ة ةةج اة ة ة ةةف‬ ‫أوال‬
‫ية ة ة ةةزداد اةط ة ة ة ةةج م ي ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ه ة ة ة ة م ة ة ة ةةو زم ية ة ة ةةو اة ة ة ة ة ي اةم ة ة ة ةةميو ةة ة ة ةةفا ة ة ة ة ق مم ية ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةزيق اة‪ ،‬ة ة ة ة ي‪،‬‬
‫ة ة ة ةةا مة ة ة ةةق أم ة ة ة ةةا ق اإل ‪،‬ة ة ة ةةاج ةة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةي و اة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةةطو‬ ‫‪،‬ة ة ة ةة‪ ،‬اإل‬ ‫ة ةةةة ي‬
‫‪.‬‬ ‫‪،‬‬ ‫أما ق ا‬

‫ـ المنفعــــــة المكانيــــــة‪ ، -:‬ة ة ةةو اةم ة ة ةةو اةم ا ية ة ةةو ‪ ،‬يية ة ةة‪ ،‬أمة ة ةةا ق اة ة ة ة و مة ة ةةق ة ة ةةد ة ة ة ة أ ة ة ةة‪ ،‬أ‬ ‫ثانيــــــا‬
‫ا أ م ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ةةد ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق أم ة ة ة ةةا ق ‪،‬ا ة ة ة ةةا ةة ة ة ة ة ام ة ة ة ةةا ق ا ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫م ة ة ة ةةق م ط ة ة ة ةةو ةة ة ة ة ة أ ة ة ة ةة‪،‬ى‬
‫و‪.‬‬ ‫ي ة اةم اق اةف يزداد اةط ج م ي ه م و م ا يو ة‬ ‫اةم اق اةف يزداد اة ‪،‬‬

‫والعقاااااود األخااااار المتعلقاااااة بالتجاااااارة‬ ‫‪ 1‬الماااااادة ‪ 2‬قاااااانون تجااااااري كماااااا نصااااا صااااارا ة نفااااا‬
‫الماااااادة "…كااااا عقاااااود التااااا م‬
‫البحرية…"‬
‫‪ 2‬لاااااا توضاااااا معاهاااااادة بروكساااااا طب عااااااة عقااااااد النقاااااا البحااااااري بموجاااااا سااااااند الشااااااح إن كااااااان تجاريااااااا أم ال‪ .‬لكنهااااااا جااااااا‬
‫لتنظاااااا أ كااااااام أ ااااااد السااااااندا التجاريااااااة والتااااااي عااااااادة مااااااا يتااااااداولها تجااااااارا إلدارة تجااااااارته ‪ ،‬وبالتااااااالي فاااااا ن العماااااا ال يمكاااااا‬
‫تصوره سو أن يكون عمال تجاريا‪.‬‬

‫‪521‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ي و ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاس اةم ة ة ة ة ةةو اةم ا ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫فق اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةةطو‬
‫ا م ة ة ة ةةدا‪ ،‬األ ة ة ة ةة‪ ،‬مض ة ة ة ةةا ا ةي ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةا ة ة ة ةةاة ‪،‬و اة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةيق أم ة ة ة ةةا ق ا ‪،‬ا ة ة ة ةةا أمة ة ة ة ةا ق ا ة ة ة ةة‪،‬‬
‫‪.‬‬ ‫اة‪،‬بميق اة‪،‬‬

‫اة ة ة ة ة و م ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة و اة‪ ،‬ة ة ةة‪،‬‬ ‫ـ المنفعـــــــة المتبادلـــــــة‪ ،، -:‬ة ة ةةو اةم ة ة ةةو اةم‪ ،‬ادة ة ة ةةو م ة ة ةةق ة ة ةةا‬ ‫ثالثـــــــا‬
‫ة ة ة ة ة أ ن ة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ط‪،‬ية ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةادا ة ة ة ة ةةيق ة ة ة ة ة أ ي ة ة ة ة ةة‪ ،‬يد م ة ة ة ة ةةا اة ادة ة ة ة ةةا) ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬اد م ة ة ة ةةا ة ة ة ةةا هة ة ة ة ة ط ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ة و أ ا‬ ‫ي ة ة ة ةةو ةة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ا ‪ ،‬ة ة ة ةةال ة ة ة ةةاا اة اد ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ةةاا ة ة ة ة ةةفا ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةيط ة ة ة ةةيق اة ة ة ة ةةا ق ةم ة ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ة ة ة د ةة ة ة ة ة اة ض ة ة ة ةةامو اة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ةةو ةة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬‬
‫اةم و‪.‬‬ ‫اة ‪، ،‬‬

‫مزايا النقل البحري‪-:‬‬

‫ا ط اة ا األ ‪،‬ى األم ‪ ،‬األ‪،‬يو‪-:‬‬ ‫يم‪،‬از اة ا اة ‪ ،‬اةم ا‪ ،‬و مي‬

‫‪ ،‬يا اة ي و‪.‬‬ ‫ا‬ ‫أ ‪ -‬ا‬

‫‪ ،‬ا أ ‪ ،‬ميو مق اة ضا ي‪.‬‬ ‫و اة‬ ‫ا يا‪، -‬م‪،‬از اة ي و اد‪ ،‬اديات‬

‫يا ‪ ،‬ا‪.‬‬ ‫و اة ‪،‬يو ‪،‬ى س أم اا ماةيو إل ا ا‬ ‫‪ ، ،‬ز ط‪،‬و اةم‬ ‫اة ا‪-‬‬

‫اة ق‪.‬‬ ‫أ ‪ ،‬ا اة ضا ي‬ ‫ا‬ ‫ا‪ ،‬اة ا‬

‫اة ة ة ة ةة‪،‬دو م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ةم ة ة ة ةةا ات‬ ‫ة ة ة ة ة مو اة ض ة ة ة ةةامو م ة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ام ة ة ة ةةا‪ -‬اةم ا ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة أم ة ة ة ةةاق‬
‫ط ي و‪.‬‬

‫النقل البحري والتجارة الخارجية وأثره على تقسيم العمل واإلنتاج‪:‬‬

‫ة ة ة ة ةةيق م ة ة ة ة ةةاطو‬ ‫ة ة ة ة ةةأ اإلد يم ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة أ ة ة ة ة ةةاس اة‪،‬‬ ‫ية ة ة ة ةةى ‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة مة ة ة ة ةةا اةة ة ة ة ةةد ة‬
‫اةد ة ة ة ةةو اة ا ة ة ةةد ة ة ةةا ة ة ةةيق اة ة ة ةةد ا اةم ‪ ،‬ة ة ةةوا م ة ة ةةق ه ة ة ةةف اة ة ة ةةد ا م ة ة ةةا ي ة ة ة ة و ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ةةاج ة ة ة ة ي م ي ة ة ةةو م ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ةةأ ة ة ة ة ا ‪،‬ة ة ة ةةاج ة ة ة ة ي ا ة ة ة ةة‪،‬ى م ة ة ة ة فة ة ة ة ة أق ة ة ة ةةا د ةة ة ة ةةو ةي ة ة ة ةةت اإل ة ة ة ة دا ةم ‪ ،‬ة ة ة ةةات اةة ة ة ةةد ا‬ ‫مة ة ة ةةا ي‪،‬‬
‫دا ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ة و أم ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫اة ة ة ة ةةد ة‬ ‫ة ة ة ةةأ اإلد يمة ة ة ة ة‬ ‫اإل ة ة ة ةة‪،‬ى د ة ة ة ةةد ة ة ة ةةامد اة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة دي ة ة ة ةةا اة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةا ا اة ة ة ة ة ةةا أدى‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ةةد‬ ‫فة ة ة ة ة ة أق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةد اةة ة ة ة ةةف‬ ‫م ‪ ،‬ة ة ة ة ةةات اةم ة ة ة ة ةةاطو اةة ة ة ة ةةد ا األ ة ة ة ة ةة‪،‬ى م ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةأ األدة ة ة ة ةةاةي اةم ‪ ،‬ة ة ة ة ةةو‪ .‬ية ة ة ة ةةىد‬ ‫دية ة ة ة ةةد ة ‪ ،‬ة ة ة ةةاج ي ‪،‬مة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫ةة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ةةاة ةة ة ة ة ة‬

‫‪522‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫اة ةة ة ة ة ي اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو ‪،‬ي ة ة ة ةةو اةم ازية ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةاةي‬ ‫ة ة ة ةةأ ة ة ة ة ا ‪،‬ة ة ة ةةاج ة ة ة ةةيق اةة ة ة ةةد ا اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫اة‪،‬‬
‫ا ‪.)142 : 2014‬‬ ‫ا ‪،‬ا يو اة ‪،‬يو اةماديو م‬

‫ة ة ة ةةأ د ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاج ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة زي ة ة ة ةةاد ا ‪،‬ا ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةق ‪ ،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة و مم ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةدما ‪،،‬‬
‫اة ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةاةي‬ ‫اإل أ ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةد مة ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ة ةةدي‪ ،‬فة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة اة ة ة ة ة و‬ ‫ة ة ة ةةا‬ ‫ةة ة ة ة‬ ‫ية ة ة ةةىد‬
‫‪،‬م ة ة ة ةةا ةة ة ة ة ة ا‪ ،،‬ة ة ة ةةال‬ ‫اة ة ة ة ةةا ة ة ة ةةيىد‬ ‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةدي‪ ،‬ألق ا‪ ،،‬ة ة ة ةةال ‪ ،‬ة ة ة ةةاةي‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةم‪ ،،‬ة ة ة ةةو ما ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة‬
‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ةةاة ية ة ة ةةىد‬ ‫ة ة ة ةة‪،‬ي‪،‬اد ممة ة ة ةةا ي ة ة ة ةةا فة ة ة ة ة مة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ‪ ،‬اة ة ة ة ة و ة ة ة ة د ةة ة ة ةةو ا‬
‫اة ي و‪.‬‬ ‫اةط ج م‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫آثر النقل على التجارة الدولية‬

‫يم ة ة ة ة ةةق أق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق‬ ‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةةاج ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ةةاةم‬ ‫ية ة ة ة ةةدم اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ة ةةو ة‬
‫يم ة ة ةةق أق ي ة ة ة ة ق ة ة ةةا ة ة ةةد ق ‪ ،‬ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة و ة ة ةةيق مم ي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةا‪ ،‬مم ي ة ة ةةو اة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ةةا م ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا اة ا ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةي و ‪ ،‬ية ة ة ةةو هة ة ة ةةف اة اية ة ة ةةو دة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ط اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫م‪ ،‬ا‪ ،‬طة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬غاية ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةق ا ة‪،‬ة ة ة ة ة از‬ ‫اة ة ة ة ة ا ز اةط ي ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةيق د ا اة ة ة ة ةةاة ا‪،‬ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬ا د‪ ،‬ة ة ة ةةاد اةم م ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة‪،‬يو‬
‫ا ه‪،‬مةة ة ة ةةا‬ ‫ض ة ة ة ةة‪ ، ،‬م م ة ة ة ةةو ة‪ ،‬ي ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةةو اةم ‪،‬م ة ة ة ةةي ة ‪ ،‬ة ة ة ةةادا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫ا ةةةةة‬ ‫‪،‬طة ة ة ة ة ي‪ ،‬اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪2007‬‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ة يا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةو اةم‬ ‫أدا اةمة ة ة ة ة ة ا‬ ‫اة ة ة ة ة ة ة امو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة ة ا‬
‫‪.)54 :‬‬

‫المطلب الثاني‬

‫قواعد اتفاقية هامبورج لسنة ‪1978‬‬

‫‪ )Hamburg‬ة ة ة ةةا ت ه ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةد م اه ة ة ة ةةد‬ ‫د ام ة ة ة ةةد ه ة ة ة ةةام ‪،‬ج ة ة ة ة ةةا ‪Rules 1978‬‬
‫اة ية ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ة ة ةةق مي ة ة ة ة ة ة ة ج‬ ‫ة ة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ة ة و ‪ 1924‬اةم دةة ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة اة ‪ ، ،‬ة ة ة ة ة ة ة ا ‪ 1968‬اةة ة ة ة ة ة ةةف أ ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدي ‪ ،‬ا‬ ‫م اهة ة ة ة ةةد ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ة ‪ ،،‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اةم اهة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ةةق هة ة ة ة ةةفا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةديا ة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ةةق ة ة ة ة ةةام ا ي ة ة ة ة ة‬
‫‪ )1968‬مق األ اج اةم‪ ،‬و م ا اة ادا مق اةم ى ةيو طاو ‪،‬ط ي ا‪.‬‬

‫اة ة ة ة ة ةةد ا أق ه ة ة ة ة ةةف اةم اه ة ة ة ة ةةد اة ‪ ، ،‬ة ة ة ة ة ة ا اةم ة ة ة ة ةةدا ة ة ة ة ة ةةا ةة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ةةو اة ماي ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة ةةفة ‪،‬أت ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا دام ة ة ة ةةت األمة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد‬ ‫هة ة ة ةةف اة ة ة ة ةةد ا م ة ة ة ة ة م اه ة ة ة ةةد ‪،‬‬ ‫ةة ة ة ة‬ ‫اة ا ية ة ة ةةو ة ة ة ة ةةا يقا ا از ام‪،‬ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ا ةةةةة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ا ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ة د ا ة ة ة ة ةةد مة ة ة ة ةةى‪،‬م‪ ،‬هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج ة ة ة ة ة ‪ 1978‬ي ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬
‫ة ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ة ةةا ي ط‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ق ا ة ة ة ة ة ة د ام ة ة ة ة ةةد‬ ‫ا‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو األمة ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةد اة ا ة ة ة ة ةةو‬

‫‪523‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫‪ )Hamburg‬أه ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬د ‪ ،‬هة ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو ا‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج) ه ة ة ة ة ة‬ ‫هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج ‪Rules‬‬
‫اة ضة ة ة ة ةةا ي أ ‪،‬ة ة ة ة ةةب ي‪ ،‬اة ضة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة يم ا أدامة ة ة ة ةةت‬ ‫أ ‪ ،‬ةةةةة‬ ‫م ة ة ة ة ةةى ةيو اة ادة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ةةق ه ة ة ة ة ة‬
‫أ اس اة طب اةم ‪ . ،،‬د يدا‪ ،‬ا ‪)72 : 1999‬‬ ‫اةم ى ةيو م‬

‫نطاق تطبيق اتفاقية هامبورج‪:‬‬

‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةميو اة‪ ،‬ة ة ة ةةميو إل‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ه ة ة ة ةةام ‪،‬ج م ة ة ة ةةق أق ه ة ة ة ةةف اإل‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو أ ‪،‬م ة ة ة ةةت أل ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا‬ ‫‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة‪،‬ا‪ .‬م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة فةة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا أق ية ة ة ةة‪ ، ،‬ي ة ة ة ةةفا ة ة ة ة ةةد ة ة ة ةةا ض ة ة ة ةةا ي‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ض ة ة ة ةةا ي ي ة ة ة ةة‪،،‬ط ا ‪،‬ة ة ة ةةدا‬
‫ة ة ة ةةد‬ ‫ا ‪ ،‬ادية ة ة ةةو ي‬ ‫ةةةة م ةةةة‬ ‫هةةةة‬ ‫ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة د م ة ة ة ةةد ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة‪،‬يا ا‬ ‫ن ة ة ة ةة‪ ،‬أق هة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ةةو ‪، ،‬ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ةةبق ي ة ة ةةا ضة ة ةةا ي ط‪،‬ية ة ةةو اة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ةةق مي ة ة ةةا ة ة ة ة ن ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةا أ ة ة ةة‪،‬ا‬ ‫ة ة ة ام ة ة ةةد ي‪ ،‬ة ة ةةد ة ة ة اة ادة ة ةةا م‬
‫ية ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا ط اة ة ة ة ةةا أ دة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ق اة ة ة ة ةةا م‪ ،‬ة ة ة ةةددا ‪ ،‬ة ة ة ة ق ا ة ة ة ةةدى م ا‪ ،‬ةة ة ة ة ‪،‬ية ة ة ةةو أ‬ ‫اةة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةدد‬ ‫ةةةة‬
‫ة ة ة ة ةةد د‬ ‫ةةةةة‬ ‫‪ ،‬ط ة ة ة ة ةةو‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةدأ أ ‪ ،،‬ة ة ة ة ةةا أ ‪ ،،‬ة ة ة ة ةةج اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ق أ ة ة ة ة ةةا هة ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو‬
‫اةم‪ ،‬و اة ‪،‬يو‪ .‬ط ا ‪)269 : 1995‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬ى ه ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة ا أ اة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةيق د ة‪ ،‬ة ة ة ةةيق م ‪ ، ،‬ة ة ة ةةيق‬
‫مد ا ‪)95 : 1997‬‬ ‫‪،‬يطو أق ‪ ،،‬ا ‪ ،‬ا دى اة ا ت ا ‪،‬يو‪:‬‬

‫‪ -1‬أق ي ة ة ة ةةي مي ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ق اةم ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ةةو م‪ ،‬اد ة ة ة ةةد أ م ة ة ة ةةددو م ة ة ة ة ة‬
‫طا‪ ،‬ة ة ةةو ة ة ة ة مي ة ة ةةا ي ة ة ةةي ة ة ة ة د ة ة ة ةةو‬ ‫ا ‪ ،‬ادي ة ة ةةو) ة ة ةةاة ‪ ،‬م ة ة ةةا ‪،‬ض ة ة ةةم اة ة ة ةةد ‪،‬ة ة ة ة ةة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة اة ة ة ة ة ق ة ة ة ةة‪،‬‬
‫غي‪ ،‬م‪ ،‬ادد ‪.‬‬

‫د ةو م‪ ،‬ادد ي ‪،‬ى ه ا أيضا ما ف ‪ ،‬أم ‪.‬‬ ‫اة د‬ ‫‪ -2‬أق ي ي مي ا اة‪، ،‬ي اةم دد‬

‫ة ة ة ةةاق ا ة ة ة ةةداها ي ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ةةو م‪ ،‬اد ة ة ة ةةد‬ ‫ا ‪،‬يا‪،‬ي ة ة ة ةةو ة ‪، ،‬ية ة ة ة ة ا‬ ‫‪ -3‬فا ‪،‬ض ة ة ة ةةمق اة ة ة ة ةةد ‪ ،‬دي ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةد مة ة ة ة ة ا‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬ى‬ ‫اة اد ة ة ة ةةو ة ة ة ة د ةة ة ة ةةو م‪ ،‬ادة ة ة ةةد ا ف‬ ‫ي ة ة ة ة ف ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ة ا‬ ‫ة ة ة ةةا‬ ‫ي ة ة ة ةةا ة ة ة ة ا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة اة‪، ،‬ي ة ة ة ة‬
‫‪،‬يا‪،‬ي ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ةةي ة ة ة ة د ة ة ة ةةو غي ة ة ةة‪ ،‬م‪ ،‬اد ة ة ةةد‬ ‫ا‬ ‫ة ة ة ة مي ة ة ةةا م ة ة ةةق اةمة ة ة ة ا‬ ‫ةةةة‬ ‫ا ‪ ،‬ادي ة ة ةةو فا ‪،‬ة ة ة ة اة‪، ،‬ية ة ة ة‬
‫ا ‪ ،‬اديو)‪.‬‬ ‫أ غي‪ ،‬م ددو م‬

‫ة ة ة ةةد‪ ،‬ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ق أ اة ي ة ة ة ةةو اةم ‪،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة د ةة ة ة ةةو م‪ ،‬ادة ة ة ةةد ا ة ة ة ةةفا ي ة ة ة ة‬ ‫‪ -4‬فا‬
‫همةة ة ة ة ةةا أ‬ ‫أهمي ة ة ة ة ةةو ألق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ق‬ ‫ط ة ة ة ة ةةاو اةم اه ة ة ة ة ةةد ا م ة ة ة ة ةةادا اة ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ةةيق د ة‪ ،‬ة ة ة ة ةةيق م ‪ ، ،‬ة ة ة ة ةةيقا‬
‫هم ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةيق مي ة ة ة ةةا يق ي ة ة ة ةةي‬ ‫أ ة ة ة ةةدهما د ا م‪ ،‬اد ة ة ة ةةد ا اةم اه ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬ى ‪،‬ة ة ة ة ة ةة ة ة ة ة‬
‫ق‪.‬‬ ‫د‬ ‫د‬ ‫د ة‪،‬يق غي‪ ،‬م‪ ،‬ادد‪،‬يق ة ق ي ز‬

‫‪524‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫‪ -5‬فا ة ة ة ة ة ‪ ،،‬ة ة ة ة ا ‪ ،‬اةة ة ة ةةو مة ة ة ةةق اة ة ة ة ةةا ت اة ة ة ة ةةا وا ة ة ة ة ق ا ‪ ،‬ادية ة ة ةةو يم ة ة ة ةةق أق ‪ ،‬ط ة ة ة ةةو ‪،‬ي ة ة ة ةةو أمم ة ة ة ةةاا ‪،‬اد‬
‫ض ة ة ة ةةال‬ ‫فا ‪،‬ض ة ة ة ةةمق ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ة ق أ اة ي ة ة ة ةةو اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ة ة ة ةة‪،‬طا ي ‪،‬ضة ة ة ة ة‬ ‫األطة ة ة ة ة ا‪ ،‬ا فةة ة ة ة ة‬
‫‪،‬ط ا‪،‬ام ت)‪.‬‬ ‫اة د ة ‪ ،‬اديو أ ة ا ق د ةو ‪ ،‬ف أ ا هف ا ‪ ،‬اديو ه ما ي ‪،‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ادية ة ة ةةو د ق‬ ‫ة ة ة ة فا ‪ ،‬ة ة ة ة ا ‪،‬ت اةد ةية ة ة ةةو اإلضة ة ة ةةا و ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةو اةة ة ة ةةو مة ة ة ةةق اة ة ة ة ةةا ت أم ة ة ة ة‬
‫يو اة ي و‪.‬‬ ‫أ‬ ‫يو األط ا‪،‬‬ ‫ام‪ ،‬ا‪ ،‬ة‬

‫أساس مسؤولية الناقل البحري‬

‫م ة ة ة ةةى ةيو اة ادة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة أ ة ة ة ةةاس اة طة ة ة ةةب اةم ‪،‬ة ة ة ةة‪ ،‬ا ة ة ة ةةفة ي ة ة ة ة ق اة ادة ة ة ةةا م ة ة ة ةةى‬ ‫‪ ،‬ةةةة‬
‫اة ض ة ة ة ةةا ي أ اة‪ ،‬ة ة ة ةةب ي‪ ،‬ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي د ق أق ي ة ة ة ةةز اةم‪،‬ض ة ة ة ةة‪ ،،‬بدام ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةدةيا م ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬ةةةةة‬ ‫م ة ة ة ةةق هة ة ة ة ة‬
‫طب اة ادا‪.‬‬

‫ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة و ‪1978‬ا اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةاهمت ا‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ه ة ة ة ةةام ‪،‬ج اة ة ة ة ةةاد‪ ،‬م ة ة ة ةةق هي ة ة ة ةةو األمة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد‬
‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‪،‬ي ات فة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا و‬ ‫د امة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ةم ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪،‬ط ة ة ة ة ة ي‪ ، ،‬ة ة ة ةةدي‬ ‫اة ض ة ة ة ةةا ي‬
‫ةم‪،‬ط ة ة ة ةةات اة ة ة ة ةةد ا اة ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ط‪،‬ي ة ة ة ةةو اة مة ة ة ة ة ا ‪،‬ما ة ة ة ةةيا م ة ة ة ةةي اة‪،‬طة ة ة ة ة ‪،‬ات ا د‪ ،‬ة ة ة ةةاديو اة‪ ،‬ة ي ة ة ة ةةا اة‪،‬ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةيا ‪،،‬‬ ‫ة ة ة ةةا ت ا‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة دها اة ة ة ة ةة‪،‬ق اة ة ة ة ة ة‪،‬يق م ا ة ة ة ة ةةو ة ة ة ةةفة ‪ ،‬ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ة ادأ اة‪،‬ة ة ة ة ة‬
‫مد ا ‪)57 : 1997‬‬ ‫ة و‪.1968‬‬

‫ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة از اة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةت م ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬أهمية ة ة ة ةةو هة ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة أ ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةا ي‪ ،‬ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةى ةيو اة اد ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ة ة‪،‬اا‬ ‫ة ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ة ةةا ي‬ ‫اة ازم ة ة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةو‬
‫أ اة‪ ،‬ة ة ة ةةب ي‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ي اة ض ة ة ة ةةامو ة ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةا ةية ة ة ة ة ا هةة ة ة ةةفا م ة ة ة ةةا ي‪،‬طةة ة ة ةةا و م ة ة ة ة ةةاد‬ ‫ض ة ة ة ةةيال أ ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬
‫م اد اة ‪،‬مو اة و ا ‪،‬ماق‪ .‬د يدا‪ ،‬ا ‪)85 : 1999‬‬ ‫م‬ ‫اة‪ ،‬ا‪ ،‬اة‪، ،‬‬

‫مة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةددت ه ة ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادي ة ة ة ة ةةو اإل ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةاة‪ ،‬ي ا مم ة ة ة ة ةةا يم ة ة ة ة ةةق م ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ة ا أ ة ة ة ة ةةا‬
‫م ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةاد ت اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ةةو اةد ةية ة ة ة ةةو ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة امة ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪،‬ضة ة ة ة ةةم ‪ ،‬ا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةاهمت ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةا أق م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ةة ة ة ة ة ة ممية ة ة ة ة ةزات‬ ‫ماي ة ة ة ة ةةو اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةام يق ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ة ةةوا‬ ‫ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‬
‫ا ة ة ة ةةو ي ة ة ة ةة‪،‬د ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةق ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ة د اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ةةو األ ة ة ة ةة‪،‬ىا ه ة ة ة ةةفا أق د ام ة ة ة ةةد ه ة ة ة ةةام ‪،‬ج ا ة ة ة ة ةةت ‪ ،‬ي ة ة ة ةةد‬
‫ا ‪)169 : 2014‬‬ ‫د اة ا اة ‪ ،‬اةد ة ‪ .‬م‬ ‫اة امد اةم‪ ،‬و‬

‫‪525‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫المبحث الثاني‬

‫أثر عقد النقل البحري الدولي على المعامالت التجارية الدولية‬

‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ي ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ية ة ة ة ةةوا ي ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ةةا اة ضة ة ة ة ةةا ي‬ ‫ةةةةة ‪ ،‬ا‬ ‫ية ة ة ة ةةب‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ط ي ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةةاز اةم ة ة ة ةةاد ت ة ة ة ةةيق د ا اة ة ة ة ةةاة د ق أق ي ة ة ة ةة‪ ،‬ز‬ ‫ي‪ ،‬ة ة ة ةةب‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةا أ ة ة ة ةةاس ‪ ،‬ة ة ة ةةدا ا اة ة ة ة ةة‪ ،‬اتا ف‬
‫‪.،‬‬ ‫األم‪ ،‬ا األ يا مق م اق‬

‫ة ة ة ةةي و ة ة ة ةةا ة ة ة ةةد‪ ،‬ا ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ةةا ي م ة ة ة ةةق ا ة ة ة ةة‪ ،‬ا‪،‬ها‬ ‫‪،‬ة ة ة ةةب‪ ،‬أهمي ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةة‪ ،‬ا اة ة ة ة ة ة ق ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا ي مة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةم يطة ة ة ةةاتا‬ ‫ة ة ة ةةاة‪ ،‬ط ة ة ة ةةيق أم ة ة ة ةةو ‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةا اة م ة ة ة ة تا مة ة ة ةةا أق اة ة ة ة ة ق ‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫م ةةةة‬
‫ة ة ة ة ةةا ا اة ة ة ة ة ةةا األ ة ة ة ة ةة‪،‬ىا مة ة ة ة ةةق هة ة ة ة ةةفا اةم ط ة ة ة ة ةةو ي ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،،‬ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫م ي ة ة ة ة ةةا مية ة ة ة ةةز‬ ‫ممة ة ة ة ةةا يض ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة يا اة‪ ،‬ي ة ة ة ة ة ة‪ ،‬ي ة ة ة ةةف اةم ة ة ة ةةاد ت اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ةةو اةد ةي ة ة ة ةةو مم ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةة‪ ،‬ا ه‪،‬م ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‪،‬ي‬ ‫اة ض ة ة ة ةةا ي‬
‫ا ‪)172 : 2014‬‬ ‫يد اة ط ا أ اةد ة ‪ .‬م‬ ‫اة‬ ‫ا م‬ ‫‪ ،‬ي أ ام ا‬ ‫اة اة‬

‫المطلب األول‬

‫أهمية عقد النقل البحري الدولي‬

‫ة ة ة ة ه‪ ،‬مة ة ة ةةق غية ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق م ة ة ة ة د ة ة ة ةةا اة ضة ة ة ةةا ي‬ ‫ةةةة‬ ‫ي ‪ ،‬ةةةة‬ ‫ق م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ةةا ي‬
‫ة ة ة ةةي و م ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ‪ ،‬ية ة ة ةةف ه ة ة ة ة اة ة ة ة ة ي وا اةم ة ة ة ةة‪،‬ل م ة ة ة ةةد‬ ‫يمة ة ة ةةا ي‪ ،‬ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةة‪ ،‬دا‬ ‫ة ة ة ةةاةط‪،‬و األ ة ة ة ةة‪،‬ىا‬
‫‪ ،‬يمة ة ة ة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ض ة ة ة ةةا ي ي ة ة ة ةةا ا اة‪ ،‬ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةيق ام‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬يقا ض ة ة ة ةة‪ ، ،‬ماي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةة‪ ،‬مات اة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة ج ‪،‬ة ة ة ة ة ي‪ ،‬ماي ة ة ة ةةو م‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬ما‪،‬ات ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةاا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ‪،‬ي ة ة ة ةةوا اة ةة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ة ة ي ا ة‬
‫اة ض ة ة ة ة ةةا يا ه ة ة ة ة ةةفيق ا م‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬يق هم ة ة ة ة ةةا ممة ة ة ة ة ة د اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫هة ة ة ة ة ة‬ ‫دم ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ةم‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‬
‫ا‪ .،‬ط ا ‪)263 : 1995‬‬ ‫ة د ا اة ضا ي‬ ‫اة ا‬

‫ة ة ة ة ةةاه ازدهة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ة ةةو اة اةمية ة ة ة ةةو اي ة ة ة ة ة‪،‬اد اةم ة ة ة ة ةةاد ت م ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةال طة ة ة ة ةةاو‬
‫اة ة ة ة ة ة ة ة د اةد ةي ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫اةط‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو اةم ض ة ة ة ة ة ةةا ألطة ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ةةد ة ا ‪،‬ة ة ة ة ة ة ة أضة ة ة ة ة ة ة‬
‫زاما‪. ،‬‬

‫ة ة ة ة ة ا م ة ة ة ة ة ‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةية ة ة ة ةةوا‬ ‫ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ق‬ ‫افا ة ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ة ةةا ي م ‪،‬ض ة ة ة ة ة‬
‫ة‪،‬ضة ة ة ة ةةميق م ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ة ةةد ة‬ ‫األط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةق اةم ط ة ة ة ة ة أق ي ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةي ‪ ،‬ا األه ة ة ة ة ة ا‬
‫ة ة ة ة ةة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة‬ ‫ية ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة قا‬ ‫ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ام‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬مة ة ة ةةق اة ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة ه‪،‬ية ة ة ةةو األ ا ة ة ة ةةيو ة ة ة ة‬

‫‪526‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة ة و مة ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫ط‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو ة‬ ‫ة ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ة ةةيا ة ة ة ة ة ة ة و ‪1924‬‬ ‫ا‪ ،‬ادية ة ة ة ة ةةو ‪،‬‬
‫د امة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج ‪، 1978‬ة ة ة ة ةةدا‪ ،‬هة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ة أا ا ة ة ة ة ةةت هة ة ة ة ةةف اة امة ة ة ة ةةد‬ ‫اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ممة ة ة ة ةةا د ة ة ة ة ةةي اض ة ة ة ة ة‬
‫ةة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا‬ ‫ة ة ة ة ة از اة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة‪،‬ي و‬ ‫ة ة ة ة ة‪،‬اا ي‪،‬ض ة ة ة ةةمق أ ام ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ةةا ي‬ ‫أ ا ا‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ا ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةةدد اةم ازمة ة ة ةةات اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةب مة ة ة ةةق ة ة ة ةةا هة ة ة ةةف اة ضة ة ة ةةا ي أ ‪ ،‬ة ة ة ةةا أ اة‪،‬ة ة ة ةةب ي‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة يم ا ة ة ة ة هة ة ة ةةفا‬
‫ة ة ةةت اة ة ة ةة‪ ،‬األ ةة ة ة ة م ة ة ةةق اةم ة ة ةةاد ‪ 22‬م ة ة ة ة أ ة ة ة ة ‪ :‬اي ة ة ة ة ز ة ط ة ة ةة‪ ،‬يق اةة ة ة ة أ ا‪ ،‬ة ة ةةاو م ة ة ةةيق ‪،‬ا ة ة ةةو‬ ‫اة ة ة ةةدد‬
‫ة ة ة ةةا اة ض ة ة ةةا ي م ة ة ةةج هةة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ةةواا‬ ‫ة ة ة ةزال د ة ة ةةد ي ة ة ةةب يم ة ة ةةا ي‪ ،‬ة ة ةةو‬ ‫م ة ة ة ة أق ي ة ة ةةاا ةة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةي أ‬
‫م ة ة ة ةةد ا‬ ‫ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ق‪.‬‬ ‫‪،‬ا ة ة ة ةةو ةة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة أق هة ة ة ةةف اةم ة ة ة ةةاد دة ة ة ةةد ا ة ة ة ةة‪،،‬طت أق ية ة ة ةة‪،‬د ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ي‬
‫‪)93 : 1997‬‬

‫ة ة ة ة ة ج ‪،‬ط ي ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةد أق م ‪،‬ض ة ة ة ةةيات اةم ة ة ة ةةاد ‪ 4‬م ة ة ة ةةق ه ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو ‪،‬ة ة ة ة ة أ م ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةا‬
‫م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‬ ‫أ هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ام ة ة ة ةةد ه ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادي ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةات اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةب أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ا‪ ،‬ات‬ ‫م ة ة ةةا أق اة ة ة ةة‪ ،‬اة اة ة ة ةةو م ة ة ةةق اةم ة ة ةةاد ‪ 22‬ة ة ةةددت أم ة ة ةةا ق م ة ة ةةق ة ة ة ة ا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ةةي اة‪،‬ة ة ة ة يم ة ة ةةق ا‪ ،‬ة ة ةةاف‬
‫ا‪.‬‬ ‫اة‪ ،‬ي دا‬

‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ا أ ي ة ة ة ة ة ة‬ ‫افا أغ ة ة ة ة ة ةةا اةط‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاق ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬دية ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ة ةةاق‬
‫امة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ةةام ‪،‬جا ي ة ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةدم اة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ا ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ة ةةاق ة ة ة ة ةةاف‬ ‫ضة ة ة ة ةة‪ ، ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ة از هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬
‫ة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ةزال م ‪،‬ض ة ة ة ة ة ة د امة ة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ة ةةام ‪،‬ج ام‪ ،‬ا‪،‬هة ة ة ة ة ةةا د امة ة ة ة ة ةةد‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ا ي ‪،‬ة ة ة ة ة ةةز اةم م ة ة ة ة ة ة ق اة‬
‫فةة ة ة ة ي ة ة ة ة ق م ة ة ةةدي األ ة ة ةة‪،‬ا‬ ‫ةة ة ة‬ ‫ة ة ةةا ا‪ ،‬ة ة ةةاو م ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةةاددت م ي ة ة ةةاا‬ ‫مي ة ة ةةي اة ة ة ةةد ا اة‪،‬ة ة ة ة‬ ‫ماةمي ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ةةز‬
‫اةم ام ت اة‪ ،‬ا‪،‬يو اةد ةيو‪.‬‬ ‫‪ ،‬يو اةم‪ ،‬و اة‪ ،‬ازق‬ ‫د‬ ‫فة‬

‫ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا‬ ‫اة ازمة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫ةةةة‬ ‫ةةةة‬ ‫مة ة ة ةةق ه ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬أهمية ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة‬
‫ة ة ة ةةات ة ة ة ةةيق اةط ة ة ة ةة‪ ،‬يقا ي‪،‬ض ة ة ة ةةمق ة ة ة ةة‪،‬ط‬ ‫ة ة ة ةةي و‬ ‫ة ة ة ة ة د ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ق‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة ا ا ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةد‬
‫اة‪ ،‬ي ‪.‬‬

‫ة ة ة ةةد أ ية ة ة ةة‪،‬ت اة دية ة ة ةةد مة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬اةم ة ة ة ةة‪ ،‬يق ي ة ة ة ة‬ ‫أمة ة ة ةةا ا‪ ،‬ة ة ة ةةال مم ية ة ة ةةات اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ةةا ي‬
‫يمة ة ة ةةا ي مة ة ة ةةا ة ة ة ةةيق‬ ‫م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ – ،‬اة ادة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا ق‪ -‬أ‬ ‫اةم ازمة ة ة ةةات ة ة ة ة ا يمة ة ة ةةا ة ة ة ةةيق أط ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة اةيو ي ي ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة يو ه ة ة ةةف اة ازمةة ة ةةاتا ه ة ة ةةا ‪ ،،‬ة ة ةةي ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة أ اةم‪ ،‬ة ة ةةا ةية ة ة ة مم ة ة ةةا يط ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ي ة ة ةة‪،‬ا اة‬
‫ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةق م ا‪،‬م ة ة ة ةةا اةط ي ة ة ة ةةو اة ا ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةد‬ ‫فةة ة ة ة ة اة ام ة ة ة ةةد اة ام ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ا ا ة‪ ،‬ازم ة ة ة ةةات اة‪ ،‬اددي ة ة ة ةةو أ أ ة ة ة ة ة‬
‫اة ا اة ‪ ،‬؟‬

‫‪527‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة مة ة ة ةةق أه ة ة ة ة اةط ة ة ة ةة‪،‬و اةم ‪،‬مة ة ة ةةد ة‪ ،‬ة ة ة ة يو اةم ازمة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ةةد أ ة ة ة ة‬
‫ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ق اة‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةيما أ ة ة ة ة غاة ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةا ية ة ة ةة‪ ،‬د‪،‬اج ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة ا‬
‫ة ة ة ةة‪،‬مو ة ة ة ة هة ة ة ةةف‬ ‫ة‪ ،‬ةمة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةا مة ة ة ةةق د ‪ ،‬ة ة ة ةةاا ة ة ة ة اة ة ة ة ة‬
‫ةة ة ة ا‬ ‫‪ ،‬مة ة ة ةةي ة ة ة ةةيق ط‪ ،‬ة ة ة ة م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا اةة ة ة ةةد ة ا‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ة يا اةم ة ة ة ة ةةام ت اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اةد ةي ة ة ة ة ةةوا ا ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةد‬ ‫اة ازمة ة ة ة ةةاتا م ة ة ة ة ةةط‪ ،‬اةم ة ة ة ة ةةطو ة ة ة ة ةةفة‬
‫اة ا ‪)322 : 2013‬‬ ‫طا‪ ،‬م ةمو ا د‪ ،‬اد‪.‬‬

‫ة ة ة ة ة ةةط اإل ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات‬ ‫ة ة ة ة ة ةةاة‪،‬غ مة ة ة ة ة ةةق أهمية ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاد‬
‫ة ة ة ة ةةي و يم ةة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ‪ ،‬ةة ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ةةيا ة ة ة ة ة ة ة و ‪ 1924‬ةة ة ة ة ة ة ‪ ،،‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ض ة ة ة ة ةةا يو ‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةدهاا ة ة ة ة ة ة ق ا‪ ،‬ادي ة ة ة ة ةةو ‪،‬‬
‫اةة ة ة ةةف ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةةا ا ‪ ،،‬ة ة ة ة ا ‪1968‬‬ ‫ة ة ة ةةس اة ة ة ة ة‬ ‫ةي ة ة ة ةةا مة ة ة ةةق أ ة ة ة ةةا ة ة ة ةةا اةم ازمة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ةةوا‬ ‫اة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ة‪،‬ي و‬ ‫ة ة ة ة ة ة‪،‬اا ‪،‬ض ة ة ة ة ةةم ت أ ام ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ة ةةا ي‬ ‫أق ا‪ ،‬ادي ة ة ة ة ةةو األمة ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةد اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةو‬ ‫‪،‬دا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ا‬
‫اة ضة ة ة ة ةةا ي أ ‪ ،‬ة ة ة ة ةةا أ اة‪،‬ة ة ة ة ةةب ي‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةدد اةم ازمة ة ة ة ةةات اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةب ة ة ة ة ة هة ة ة ة ةةفا اةم ة ة ة ة ةةاا م ة ة ة ة ةةد ه ة ة ة ة ة‬
‫ا ةم ‪،‬ضيات اةماد ‪ 22‬مق هف ا ‪ ،‬اديو‪.‬‬ ‫‪ ،‬يم ا فة‬

‫ةزامي ة ة ة ة ةةو اةم م ة ة ة ة ةةو أ هي ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬و ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةاد ‪ 22‬اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةو) م ة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةاة أ‬ ‫فةة ة ة ة ة ة‬
‫ي ة ة ة ة ة ز ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ة م اة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاا‬ ‫اةم مة ة ة ة ةةيق ‪،‬ط ية ة ة ة ةةو د امة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ةةف ا ‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو ام‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬د امة ة ة ة ةةد نمة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة و ة ة ةةا ا‪ ،‬ة ة ةةاو ي‪ ،‬ة ة ةةو‬ ‫م ة ة ةةا أ ة ة ةةا‪،‬ت اة ة ة ةة‪ ،‬اة اد ة ة ةةو م ة ة ةةق اةم ة ة ةةاد اة ة ة ةةا و م ة ة ةةق ا‪ ،‬ادي ة ة ةةو ه ة ة ةةام ‪،‬ج م ة ة ة ة‬
‫اة زال ي ما‪.‬‬ ‫م د اة ا اة ‪ ،‬اةد ة ا د‬ ‫اة‪ ،‬ي ي ‪،‬م أط ا‪،‬‬

‫‪ ،‬ية ة ة ة ة ةةف أ ة ة ة ة ة ةةا اةم مة ة ة ة ة ةةيق‬ ‫ة ة ة ة ة ةةبق ا م‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ةإل ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ق ا‪ ،‬ادية ة ة ة ة ةةو ي ي ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة و ‪1958‬‬
‫ي ية ة ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫ةةةةةة‬ ‫ية ة ة ة ة ة و اة‪،‬ة ة ة ة ة ة أد‪،‬ه ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةى‪،‬م‪ ،‬األمة ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةاأ ة ة ة ة ةةاة‪ ،‬ي اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةد ة‬ ‫األ‬
‫‪ ،‬اةديق ا ‪)53 : 2007‬‬ ‫اة زامات اة‪ ،‬ا‪،‬يو اةد ةيو‪.‬‬ ‫‪ ،‬ض أهميو اة‪ ،‬ي‬

‫المطلب الثاني‬

‫التحكيم في المنازعات البحرية‬

‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة‪،‬ي ات اة ط ية ة ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬اي ة ة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬يم ة ة ة ة ة ة ةةا ة م ة ة ة ة ة ة ةةام ت اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة أق ا ة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ةة‪، ،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة اة‪ ،‬امة ة ة ةةا م ة ة ة ة اةم ة ة ة ةة‪ ،‬ى اةة ة ة ةةد ة ا ممة ة ة ةةا ي ة ة ة ة و‬ ‫ة ة ة ةةامو اة ة ة ة ةةو مة ة ة ةةد ا‬ ‫اةد ةية ة ة ةةو مة ة ة ةةق ة ة ة ةةب‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةةد و اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ةةو يم ة ة ة ةةي ازدها‪،‬ه ة ة ة ةةا‪ ، .‬ة ة ة ةةايق األ ة ة ة ةةا اةم ضة ة ة ة ة ميو د ام ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ةةازل اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪،‬ضة ة ة ة ة ا‬
‫اة دة ة ة ةةات اةد ةية ة ة ةةو اة امة ة ة ةةد اة ا ية ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ضة ة ة ةةي ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةا أط ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة‪،‬ي ات اة ط ية ة ة ةةو مة ة ة ةةق ة ة ة ةةب‬
‫مة ة ة ةةق ‪،‬ط ية ة ة ةةو د امة ة ة ةةد‬ ‫‪ -‬ةم ا ة ة ة ةةنت ‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةج ة ة ة ةزال يمة ة ة ةةا ي ة ة ة ة‬ ‫‪ -‬فا مة ة ة ةةا‬ ‫اةم ة ة ة ةةام تا ممة ة ة ةةا ي ‪،‬ض ة ة ة ة‬

‫‪528‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ةةازل اة ة ة ة ة ة ا يق اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو ‪،‬ي ة ة ة ةةو ة‪ ،‬ة ة ة ةةايق اة ام ة ة ة ةةد اةم ضة ة ة ة ة ميو اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪،‬ضة ة ة ة ة ا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‪،‬ي ات اة ط ي ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة‬
‫‪ ،‬يم ا ة م ام ت اة‪ ،‬ا‪،‬يو اةد ةيو‪ .‬ا اة ا ا ‪)67 : 2001‬‬

‫ة ة ة ةةد ا‪ ،‬ة ة ة ةةت اة ة ة ة ة د اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةفا م ة ة ة ة اةم ة ة ة ةة‪ ،‬ى اةة ة ة ةةد ة م ة ة ة ةةف زمة ة ة ةةق ية ة ة ةةد ة ة ة ة ة اة مة ة ة ةةا‬ ‫ةة ة ة ةةفة‬
‫‪ ،‬مية ة ة ةةو اة‪ ،‬امة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬ى ة ة ة ةةيق‬ ‫م ة ة ة ة ‪ ،‬ية ة ة ةةد اة امة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةام ت اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ةةو اةد ةية ة ة ةةو ة ة ة ةةد‬
‫م ة ة ة ة ةةق ‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ة ا يق اة ط يةة ة ة ة ةةو‬ ‫اةم ة ة ة ة ةةام ت م ة ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ة ةةاط‪ ،‬اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫ماي ة ة ة ة ةةو أطة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ةةد ا‬
‫‪ ،‬اةديق ا ‪)42 : 2007‬‬ ‫ق أ ام ا‪.‬‬ ‫اةم ‪ ،‬و اة‪ ،‬ي‬

‫ية ة ة ة ةةو اة دية ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةةت ‪،‬ة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ة ة ي‪ ،‬ا مة ة ة ة ةةق ط‪،‬ية ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫‪،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ةةياا أغ ة ة ة ة ةةج اةمة ة ة ة ة ة ازمات اةم‬
‫هة ة ة ة ةةف اةم ازم ة ة ة ةةات ة ة ة ة ة ة‪،‬يو اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‪،‬مي ة ة ة ةةز ي ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ةةي مة ة ة ة ةةق‬ ‫ةمي ة ة ة ةةا أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ا ا ‪ ،‬يو اةم ازمات‪.‬‬ ‫غي‪ ،‬مق‬

‫ةة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة أ ة ة ة ة ة او اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬ ‫د ة ة ة ةةد ة ة ة ة ةةامد م ة ة ة ة ة ازدهة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةديق ا ‪: 2007‬‬ ‫ة ة ة ة ة ةةا م ازما‪ ،‬ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةد ام‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬ات يم ة ة ة ة ةةق ‪ ،‬ي ة ة ة ة ة ة ا يم ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ة ‪:‬‬ ‫د ة ة ة ة ةةا‬
‫‪)44‬‬

‫ة ة ة ة ةةطو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اةم ‪ ،‬ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة يو اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة ة و م ة ة ة ة ةةق م د ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫‪، .١‬غ ة ة ة ة ةةو اةمما‪ ،‬ة ة ة ة ةةيق ة‬
‫‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو مادة ة ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي م ة ة ة ة ة ةةق اد ة ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ة ةةاا اةم ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫اة ‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬اددي ة ة ة ة ة ةةو غي ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ادديو ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة يو‬
‫أ اةف ي م ق ي ه م اا اة‪ ،‬ا‪ ،‬اة ‪،‬يو‪.‬‬ ‫اةم‪،‬‬

‫‪، ،‬ه ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة ة‪،‬يو‬ ‫ةةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ةةا م ازم ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫اة د ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪، .٢‬غ ة ة ة ة ة ة و أط ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫اة اد‪ ،‬م ا‪.‬‬ ‫و ة ‪،‬يو اة‬ ‫ا‪ ،‬ات أ اة‬ ‫و ة ‪،‬يو ا‬ ‫ا اة‬ ‫اة ط يو‬

‫‪،،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةة‪،‬مو‬ ‫ة ة ة ة ةةا م ازم ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫اة دة ة ة ة ة ةةات اة ة ة ة ة ة ة ‪،‬يو ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪، .٣‬غ ة ة ة ة ة ة و أط ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ً بمداد ي‪ ،‬مق اة ضايا‪.‬‬ ‫اةد ا اةم ‪ ،‬و اة‪ ،‬ه م و أ‬ ‫اة ط يو‬

‫ة ة ة ة ةةيو‬ ‫ة ة ة ة ةةيو اة ة ة ة ة ةةا ق م ة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ةةيو اة اد ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ة اً‪،‬‬ ‫‪ .٤‬د ةة ة ة ة ة ةةيو اة ة ة ة ة ةةاط اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ة ة ا‪ ،، ،‬ة ة ة ة ة ةةاط األ ة ة ة ة ة ةةطو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو ا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاا اة ض ة ة ة ة ة ةةا ي األمة ة ة ة ة ة ة اا‬ ‫اة ة ة ة ة ة ة ة ي و ة ة ة ة ة ة ة أغ ة ة ة ة ة ةةج األ ي ة ة ة ة ة ةةاقا‬
‫م‪. ، ،‬‬ ‫مي ط ي و اة‪ ،‬ي‬ ‫و اةد ةيو هف ‪،،‬ما‬ ‫اة دمات مق د ةو ة أ ‪،‬ىا‬

‫ةة ة ة ة ة ا‬ ‫ا ة ة ة ة ة ة ا اةم ي ة ة ة ة ةةو اة ام ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة مما‪ ،‬ة ة ة ة ةةو األ ة ة ة ة ةةطو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫‪ . ٥‬ازدية ة ة ة ة ةةاد ‪،‬د ة ة ة ة ة ةةا اةد ةة ة ة ة ة ةةو أ‬
‫م ة ة ة ةةق أهة ة ة ة ة األ ة ة ة ةةطو ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاديو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة د ة ة ة ةة‪،،‬ت اة ة ة ة ةةد ا اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةد ا ي ة ة ة ةةا ا ي‪ ،،،‬ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة فةة ة ة ة ة‬

‫‪529‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ةاً م ة ة ة ةةق م ة ة ة ةةاي‪ ،‬ه ة ة ة ةةفا‬ ‫اةم ة ة ة ةةام ت اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬اد ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاأ اة ضة ة ة ة ةةا اةة ة ة ة ة ط‬ ‫‪،‬غ ة ة ة ةةو أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫اة دات اة ‪،‬يو‪.‬‬ ‫اة ضا ةم اة اةد ا األط ا‪،‬‬

‫ماهية المنازعات البحرية المعروضة على التحكيم البحري‬

‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةما ا ة ة ة ة ة ةةو اةم ازمةة ة ة ة ة ةةات‬ ‫ية ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،،‬ة ة ة ة ة ةةدد اةم ازم ة ة ة ة ة ةةات اةم ‪ ،‬ض ة ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ةةيق أ ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ا أ ا ة ة ة ةةت ة ة ة ةةيق األ ة ة ة ة اأ اة ا ة ة ة ةةو أ ي ة ة ة ة‬ ‫طة ة ة ةةا‪ ،‬اةم ة ة ة ةةام ت اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ا ة ة ة ة و ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ا ‪،‬ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا‬ ‫األ ة ة ة ة ة اأ اةم ي ة ة ة ةةو اة ام ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةات د ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ةةب م ة ة ة ةةق م ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةفة اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة ة و م ة ة ة ة ة ة د اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةبميق اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ة ة ق أ ‪،‬ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةا‪،‬طو ي ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةا ‪،‬‬ ‫اةم ة ة ة ة ةةامد اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اإل ة ة ة ة ةةاف م ازم ة ة ة ة ةةات ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة يو اة‬ ‫اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة و مامة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةةو اةم ازمة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة و مة ة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةام ت اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة ا ة ة ة ة ةةو‪ .‬اة مة ة ة ة ةةاا‬ ‫اةم ة ة ة ة ةة‪ ،،‬و‬
‫م د اة اا ا ‪)81 : 1998‬‬

‫ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة دة ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ق م ازما‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ‬ ‫يم ة ة ة ة ة ةةق‬
‫اة‪،‬م ية ة ة ةةا ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ى مة ة ة ةةا ‪،‬د ة ة ة ة دة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ية ة ة ةةد‪،‬اة األم‪،‬ي ة ة ة ة ‪ 1925‬ة ة ة ة اةمة ة ة ةةاد األ ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ةةا ق ب ة ة ة ة ةةا‪ :‬م ة ة ة ة ةةا‪،‬طات ي ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫م‪ ،‬ة ة ة ة ةةت اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةا م ازما‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‬
‫اة ة ة ة ة ة ة ق مم ي ة ة ة ة ةةات اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةج ة ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ة ة ق ا ‪ ،‬اد ة ة ة ة ةةات اة ا ةة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬ماا اة‪ ،‬ةة ة ة ة ةةي‬
‫أ م ضة ة ة ة ة ل مة ة ة ة ةةق م ضة ة ة ة ة مات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةيةة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ا اة‪ ،‬ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ق ا ة ة ة ة ة‬
‫ا اة ا ا ‪)63 : 2001‬‬ ‫ا ‪ ،‬اأ اة ضا اة ‪. ،‬‬ ‫‪،‬د ا م د ا د‪،‬ضا‬

‫ة ة ة ة ةةا ةة ة ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ة ة ةةد اة د ة ة ة ة ةةات‬ ‫م ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ا‬ ‫ه ة ة ة ة ةةفا د ة ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدت ة ة ة ة ة ة‬
‫ه ة ة ة ة ةةفا ة ة ة ة ة ة ق اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫م ازما‪ ،‬ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫‪.،‬‬ ‫يد مق اة‬ ‫اة‪ ،‬ي اة ‪ ،‬م ازمات ي‪ ،‬م‪ ،‬مو‬ ‫م‬ ‫‪،،‬‬

‫يم ة ة ة ة ة ة ةةق ‪ ،‬دية ة ة ة ة ة ةةد ماهية ة ة ة ة ة ةةو اةم ازمة ة ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةو اةم ‪ ،‬ضة ة ة ة ة ة ةةو م ةة ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ب ة ة ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة و مامة ة ة ةةو ا ة ة ة ةةو‬ ‫اة ‪،‬ية ة ة ةةو‬ ‫اةم ازمة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة و مة ة ة ةةق اة ة ة ة ة د اة ‪،‬ية ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة اة ا ة ة ة ة و مة ة ة ةةق اة ة ة ة ة اد‬
‫اة ة ة ة ةةو‬ ‫ا ة ة ة ةةت ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةات دا م ة ة ة ةةو أ‬ ‫اةم ازم ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ةةام ت اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اة ا ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ا‬
‫ا ة ة ة ة ةةت م ازمة ة ة ة ةةات م ة ة ة ة ةة‪ ،‬يو م ‪،‬م ة ة ة ة ةةو‪، .‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬أغ ة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬يمة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫أ‬
‫ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ة هة ة ة ةةفا اة ة ة ةةا م ة ة ة ةةج ة ة ة ة د ة ة ة ة ق ‪،‬ض ة ة ة ةمق ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة أ اةم ازمة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ةةو ة ة ة ة‬
‫ةةةة ‪.‬‬ ‫ة ة ة ةةد‪ ،‬اة ة ة ة ة د م‬ ‫ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ا‪،‬د م ة ة ة ةةا‪،‬طو اإلي ة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة أ أ ة ة ة ةةاا ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةيق‬
‫ا ‪)52 : 1996‬‬ ‫م‪،‬‬

‫‪530‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫يم ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةبق اةم ازمة ة ة ة ةةات اةم ‪ ،‬ضة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ه ة ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة و‬
‫ما ‪.‬‬ ‫مق اة اط اة ‪،‬‬

‫دولية التحكيم البحري‬

‫اة ة ة ة ة ة ق‬ ‫ي ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬غاة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةيق مي ةة ة ة ةةا‬ ‫ية ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬د ةي ة ة ة ةةا ط ي ‪،‬ة ة ة ة ة‬
‫‪،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ي و اة اد ة ة ة ةةو د ة ة ة ةةد ‪ ،‬م ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةو ة ة ة ةةا ق أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةديق م ‪ ،‬ة ة ة ةةيق‬ ‫ةةةةة‬ ‫اة‪، ،‬ية ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا ق م‪ ،‬ة ة ة ةةا ةي ة ة ة ة دة ة ة ةةد ي ‪ ،‬ة ة ة ة ا ةة ة ة ةةد ا م‪ ،‬ة ة ة ةةدد ه ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة د اة ‪،‬ية ة ة ةةو مة ة ة ةةق م ة ة ة ةةز م ة ة ة ةة‪،‬ب ‪،‬‬
‫ةد ةة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا دة ة ة ةةا‬ ‫ط ية ة ة ةةا أ دا ية ة ة ةةا فا ‪،‬ةة ة ة ة دا ة ة ة ةةا‬ ‫م ة ة ة ة و ‪ ،‬ة ة ة ةةازل اة ة ة ة ة ا يق يم ة ة ة ةةق ام‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫مة ة ة ةةاا ي ة ة ة ةةد د ةية ة ة ةةا فا ا‪ ،،‬ة ة ة ة ط ة ة ة ةةد أ مة ة ة ةةو دا ية ة ة ةةو ة ة ة ة ةةد د ا ‪ ،‬مة ة ة ةةق أهمية ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة اة‪، ،‬دة ة ة ةةو ة ة ة ة ‪ ،‬دية ة ة ةةد‬
‫ي ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةق‬ ‫اة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةف ‪ ،‬اة ا ة ة ة ةة‪ ،‬اةم‪ ،‬ة ة ة ةةدد اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ي ة ة ة ةة‪ ، ،‬ازم ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ا يق ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةيو‬ ‫ة ة ة ة ةةيو أ م ة ة ة ة ةةا دامة ة ة ة ةةو أ م ة ة ة ة ةة‪ ،‬ممة ة ة ة ةةا األط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ية ة ة ة ةةو مة ة ة ة ةةق ي ة ة ة ة ةةا اة‬
‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ةةاق ‪ ،‬ي ة ة ة ةةف‬ ‫اةم ة ة ة ة أ اةم م ة ة ة ةةيق م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫اإل ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات أ م ة ة ة ة ة ة اةم ض ة ة ة ة ة ة ل م ة ة ة ة ة ةةاق ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ةةد أ م ة ة ة ة ة ةةاق ‪ ،‬ية ة ة ة ة ةةف أ م دة ة ة ة ة ةةي اةمة ة ة ة ة ةةاا أ م ة ة ة ة ة ةةاق‬
‫ة ة ة ة ة و اةد ةي ة ة ة ةةو‬ ‫ةة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة اة ا ة ة ة ة ة‪ ،‬م ا ة ة ة ةة‪ ،‬م ضة ة ة ة ة ميو أ ة ة ة ةة‪،‬ى إلضة ة ة ة ة ا‬ ‫اةضة ة ة ة ةة‪ ،،‬يض ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ة ة و اةد ةي ة ة ة ةةو‬ ‫ضة ة ة ة ة ا‬ ‫م ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي م م ة ة ة ةةا اد‪ ،‬ة ة ة ةةاديو ‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬مد م ة ة ة ةةق ط ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةزال م ‪ ،‬ة ة ة ةةيق ةة ة ة ة ة‬
‫م ة ة ة ة ة أغ ة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬يمة ة ة ة ةةات اةد ةية ة ة ة ةةو‪ .‬يب ة ة ة ة ةةف دة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪، ،‬د ة ة ة ة ة ‪ 27‬ة ة ة ة ة ة و ‪ 1994‬ضة ة ة ة ةةمق‬
‫اةم ة ة ة ةةايي‪ ،‬اةد ةية ة ة ةةو اة ة ة ة ة ا‪،‬د ي ة ة ة ة اةم ية ة ة ةةا‪ ،‬اةم ة ة ة ةة‪،‬مد مة ة ة ةةق م ض ة ة ة ة ل اة ة ة ة ةزال ي ة ة ة ةة‪ ،،‬ة ة ة ة اةمة ة ة ةةاد اة اة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة‬
‫أق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ي ة ة ة ة ة ق د ةية ة ة ة ةةا فا ة ة ة ة ةةاق م ض ة ة ة ة ة ل ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي م‪ ،‬ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةب ‪ ،‬م ة ة ة ة ةةق د ة ة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةةد د ق‬
‫مو ا ‪)101 : 2006‬‬ ‫‪،‬اد اةط‪. ،‬‬ ‫د هفا ا ‪ ،،‬اط م‬ ‫‪ ،‬يو‬

‫تجارية التحكيم البحري‬

‫ة ة ة ة ة ة ةةاة ا يق‬ ‫هةةةةةةة مةةةةةةة‬ ‫ي ة ة ة ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ل اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اةة ة ة ة ة ة ةةد ة‬
‫ة ة ة ة ة و مام ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة م ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ةةا ا ‪،‬ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اةم اه ة ة ة ةةدات اةد ةي ة ة ة ةةو اةم م ة ة ة ةةو ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة‬
‫ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ة ة ة ةةد‬ ‫ا ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة دة ة ة ة ة ا يق ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة د أ ة ة ة ةةا‬ ‫اة ي ة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد األم‪،‬ي ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةي‬
‫اة ة ة ة ة ة ة ا يق اة ط ية ة ة ة ة ةةو اةم اهة ة ة ة ة ةةدات اةد ةية ة ة ة ة ةةو ه ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ة‪،‬ي و اة امة ة ة ة ة ةةو اةم مة ة ة ة ة ةةو ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ة ة ةةات‬
‫اة ا ‪)337 : 2013‬‬ ‫اة ‪،‬يو‪.‬‬

‫ة ة ة ة ة ةةبق ‪ ،‬دي ة ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ااة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ة ة ةةا دض ة ة ة ة ة ةةا يا‬ ‫ي ة ة ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ة ةةاة ا ق م ي ة ة ة ة ة ةةا ا‪ ،‬دا ي ة ة ة ة ة ةةا‬
‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا هة ة ة ة ة ة م ي ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ا ة ة ة ة ةةي ي ة ة ة ة ةةما ضة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةق اة د ة ة ة ة ةةات اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬يدي ة ة ة ة ةةو مم ي ة ة ة ة ةةات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةادا‬

‫‪531‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ما‪،‬يو مم ية ة ة ة ة ةةات ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةدي اة ة ة ة ة ة ةةدمات‬ ‫األ ة ة ة ة ة ةةطو ا‬ ‫اإل ‪،‬ة ة ة ة ة ةةاج األ ة ة ة ة ة ةةطو اةم‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةييد اة ة ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ةةفا اةم ية ة ة ة ةةا‪ ،‬ي ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫غي‪،‬هة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةق األ ة ة ة ة ةةطو فات اةط ي ة ة ة ة ةةو ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاديوا‬
‫ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ة و اد‪ ،‬ة ة ة ة ةةاديو هة ة ة ة ةةفا اةم ية ة ة ة ةةا‪ ،‬يب ة ة ة ة ةةف ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةا ق اة م ة ة ة ة ة ف‬ ‫ة ة ة ة ةزال ف‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة‬ ‫د ةة ة ة ة ة ي‬
‫ا‪ ،‬ةة ة ة ة ةةا‪ ،‬ا‬ ‫ة ة ة ة ة ة ج ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‪ ،‬م ة ة ة ة ةةط‬ ‫األمة ة ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةد ة ‪ 1985‬ة ة ة ة ةةيق د ة ة ة ة ةة‪،،‬‬
‫ي ة ة ة ة ةةما ة ة ة ة ةةا اةم ة ة ة ة ةةا ا اة ا ة ة ة ة ة و مة ة ة ة ةةق مية ة ة ة ةةي اة دة ة ة ة ةةات فات اةط ي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ةةو‬ ‫يةةةةة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ا‬
‫ة ة ة ة ةةفا اةم ية ة ة ة ةةا‪ ،‬أيضة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةةي‪ ،‬دة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪، ،‬د ة ة ة ة ة ‪27‬‬ ‫‪ ،‬اددية ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ةةت أ غية ة ة ة ةة‪ ، ،‬اددية ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬و ة ة ة ة ة ة ماد‪،‬ة ة ة ة ة ة اة ا ي ة ة ة ة ةةو‪ .‬اة م ة ة ة ة ةةاا م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةاا ا ‪: 1998‬‬ ‫ة ة ة ة ةةأ م ية ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة و ‪ 1994‬ية ة ة ة ة ة‬
‫‪)92‬‬

‫ة ة ة ةةا ت ة‪ ،‬ة ة ة ةةو مة ة ة ةةي اة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا د ا ق‬ ‫اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ةةو ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةيي م ة ة ة ة‬
‫م ة ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ة ةةيي دا ة ة ة ةة‪ ،‬اة د ة ة ة ةةات اةم‪ ،‬ة ة ة ة ة و اةط ة ة ة ةةا ي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة ة‪ ،‬ة ة ة ةةما غاة ي ة ة ة ةةو اة د ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ة و اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة اة‪ ،‬يم ة ة ة ةةات‬ ‫ه ة ة ة ةةفا اةم ي ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫يضة ة ة ة ة‬ ‫اةم ‪ ،‬ض ة ة ة ةةو زاما‪ ،‬ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫ي ة ة ة ةة‪،‬ج م ة ة ة ةةا اة‪ ،‬يم ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اةدا ي ة ة ة ةةو اة ‪ ،‬ة ة ة ةةو اةم ازم ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةيق اة ة ة ة ةةد ا‬ ‫ية ة ة ة ة‬ ‫اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬
‫‪ ،‬اةديق ا ‪)49 : 2007‬‬ ‫طا‪ ،‬اة‪ ،‬ي اةد ة اة ا ‪.‬‬ ‫ض ا اة‬

‫اة ا ‪)347 : 2013‬‬ ‫المنازعات الناشئة عن العقود البحرية‪:‬‬

‫ا‬ ‫‪ .١‬عقود مشارطة ايجار السفن لمدة معينة ( ‪ :) Time Charter parties‬هةف اةم ازمات غاة اً ما ‪، ،‬‬
‫فة اة زال اةف‬ ‫ا مد م ةد اةم ةا‪،‬طو‪ .‬م اا م‬ ‫ت‬ ‫ا‪ ،‬م ي و ‪،‬‬ ‫م ى ةيو ماة اة ي و أ اةم ‪،‬ب ‪ ،‬مق‬
‫ا ‪ ،‬ديد م ى ةيو اةم ‪،‬ب ‪ ،‬مق ض‪ ،،‬ة و اة ي و اةم ‪،‬ب ‪. ،‬‬ ‫ي ‪،‬‬

‫‪ .٢‬عقود مشارطة ايجار السفن لرحلة معينة ( ‪ :) Voyage Charter parties‬دةد ‪،‬ة ‪ ،‬هف اةم ازمات‬
‫اةم ا‪،‬‬ ‫مو اةم ا‬ ‫و ةمة ازمات‬ ‫ا‪ ،‬م ي وا أ اة‬ ‫أ‬ ‫ة‪ ،‬ديد م ى ةيو م ‪،‬ب ‪ ،‬اة ي و أ ماة ا‬
‫‪،‬امات‬ ‫اةم ازمات اةم‪ ،‬و‬ ‫اةم ‪،‬ب ‪،‬ا أ‬ ‫اةو اة ي و م د ‪ ،‬يم ا ة‬ ‫ا‬ ‫ا أ‬ ‫اة‪، ،‬ي‬ ‫ق‬ ‫ة‬
‫اة‪،‬ب ي‪.)Demurrage ،‬‬

‫‪ .3‬عقود النقل ( ‪ :) Contracts of Affreightment‬م ةج م د اة ا ي‪ ،‬د اة ادا ‪ ،‬يف مد ا‪ ،‬اةيات‬


‫و مق م د‬ ‫ا‬ ‫دد ي ‪ ،‬اة زال‬ ‫اة‪،‬اة‬ ‫ا مد زم يو م‪ ،‬و م ةي ا‬ ‫يو ا د أ أ ‪،‬‬ ‫‪،‬يو م‬
‫ا‪ ،‬اة ق ة‪ ،‬و م ي و‪.‬‬ ‫م ا‪،‬طو‬

‫‪532‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫اة ة ة ة ة ةةدي‪ ،‬اةة ة ة ة ةةف ‪ ،‬أق اة ة ة ة ة ة و اة اة ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةق اة‪ ،‬يمة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ةةدق ‪ ،،‬ة ة ة ة ةةو‬
‫ا ما ي‪ ،‬ا م يو اة ا اة ‪. ،‬‬ ‫ق أ م ا‪،‬طو اي ا‪،‬‬ ‫ق‬ ‫م يات اة ا اة ‪،‬‬

‫ا ا ا ات م د اة ا فا‪ ،‬يق اة ادا‬ ‫دى‬ ‫‪ .4‬الشحن بالسندات ( ‪ :) Bills Of Lading‬ي ‪،‬ة ‪ ،‬ة د اة ة ق‬
‫ا ‪ ،‬األض‪،‬ا‪،‬‬ ‫اةم‪ ،‬و اة‬ ‫قه ‪،‬‬ ‫د اة‬ ‫ق أ ‪ ،‬اةة زامات اة‪،‬ة ‪،‬ة ‪ ، ،‬ت‬ ‫ا ج اة ضامو‪ .‬اة‪،‬اة‬
‫ا اة ضامو أ اة‪ ،‬ي اة طب ة ضامو‪.‬‬ ‫ة ا أ مد‬ ‫ا اة‪ ،‬و أ اة‪،‬ب ي‪،‬‬ ‫اة‪ ، ،‬و اة ضامو‬
‫‪،‬ط‬ ‫ا اةم ‪،‬م و م‬ ‫م ا‪،‬طو ا ي ا‪ ،‬اة اد‪ ،‬م‬ ‫ق اة‬ ‫د اة‬ ‫اةو‬ ‫هفا اة دد م ة و‬ ‫دد ‪، ،‬‬
‫اةم ا‪،‬طو أ ‪ ،‬ز اإل اةو‬ ‫دماج اة د‬ ‫أ اةم ا‪،‬طو ‪،‬‬ ‫ما فا ا ت اإل اةةو اة امةو ة‬ ‫اة‪ ،‬ي‬
‫‪ )٣١‬ة و ‪٢٠٠١‬‬ ‫اةة ديد ‪،‬دة‬ ‫أ دا ق اة‪ ،‬ي األ‪،‬د‬ ‫ا ؟ اة‪ ،‬ل ة‬ ‫اة ا و ة ة‪،‬ط اة‪ ،‬ةي اة ا‪،‬د‬
‫اة ي و اةم‪،‬ضم و ة ‪،‬ط‬ ‫‪،‬ي و ة‬ ‫فا ا ت اإل اةو اض و‬ ‫أ‬ ‫ة أ هةفا اة ةا ق ‪،‬ى د م‬ ‫د أق‬
‫م ج هف اإل اةو‬ ‫قا‬ ‫د اة‬ ‫م ا‪،‬طو ي ا‪ ،‬اة ي و ي ‪ ،‬م‬ ‫د‬ ‫اة‪ ،‬ةي ا ة ق ‪ ،‬ط اة‪ ،‬ي اةم‬
‫اةةو‬ ‫أق ا‬ ‫أ ‪ ،‬مق د‪،‬ا‪ ،‬م‬ ‫اةم ‪،‬يو‬ ‫ق م‪،‬ضم اً ‪ ،‬او اة‪ ،‬ي ‪ .‬دد دضت م مو اة‬ ‫د اة‬ ‫ي ‪،،‬‬
‫‪،‬ط اة‪ ،‬ي ة م‬ ‫م ا‪،‬طو ا ي ا‪ ،‬م ‪،‬ضاها اة‪ ،‬از اةم‪ ،‬ا اةي‬ ‫‪،‬ط اة‪ ،‬ي اة ا‪،‬د‬ ‫ق ة‬ ‫د اة‬
‫ق‬ ‫ة د اة‬ ‫ق ما أ ي‪،،‬ة ط‬ ‫د اة‬ ‫اق اة ا ق ي ا مق اةم‪ ،‬ا اةي ط‪ ،‬ا فا بق‬ ‫ق ي‬ ‫د اة‬ ‫مق‬
‫ي‬ ‫فا‬ ‫‪،‬ي و‬ ‫ا‪ ،‬مامو غي‪،‬‬ ‫‪ .‬أما فا اق األم‪ ،‬ي‪ ،‬و‬ ‫اة ا ق م ف ا‪ ،،‬اط األ ي‪،‬‬ ‫ما ي‪ ،،‬ط‬
‫ةإل اةو‪.‬‬

‫ة ة ة ة ة ة‪،‬ي و ةإل اة ة ة ة ة ةةو فةة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اضة ة ة ة ة ة و‬ ‫اة ة ة ة ة ة ةةامد فق هة ة ة ة ة ة ض ة ة ة ة ةة‪، ، ،‬ة ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةأ ي ة ة ة ة ةةي‪،‬‬
‫اة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة‬ ‫م‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬ت ة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ةةف ‪ ،‬اة‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ةة‪ ،‬اد م ة ة ة ةةق ة ة ة ةةأ اةم ة ة ة ةةاد ‪ / ١٠‬ج ) م ة ة ة ةةق اة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ةةاة‬

‫ة ة ة ةةز اً‬ ‫ة ة ة ةةي و أ ة ة ة ةة‪،‬ى ‪،،‬ضة ة ة ةةمق ة ة ة ةة‪،‬ط ‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫أ ‪ ،‬ادية ة ة ةةو د ةية ة ة ةةو أ أ‬ ‫اة ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة أ ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ف‬
‫‪،‬ي و‪.‬‬ ‫مق هفا اة د ‪،‬يطو أق ‪ ،‬ق هف اإل اةو اض و‬

‫ة ة ة ةةت اة ة ة ة ةة‪ ،‬ج)‬ ‫ة ة ة ةةأ ‪ ٢١٥/‬د ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ية ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةق اإل ة ة ة ةةا‪ ،‬ه ة ة ة ةةا ةة ة ة ة ة‬
‫األ‪،‬د ي ة ة ةةو ة ة ة ة اة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ط ة ة ة ة ق ة ة ةةا ة ة ةة‪،‬ط ا‪ ،‬ة ة ةةاو ي ة ة ةةزل ا ‪ ،‬ة ة ةةاأ اةم ة ة ةةا‬ ‫م ة ة ةةق ه ة ة ةةف اةم ة ة ةةاد م ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةا ه ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق ة ة ة ةةا و اة ة ة ة ة ة ق أ اة ة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ة ‪ . ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةاىا اة ة ة ة ةةف يط ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة‬
‫ةة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي م ضة ة ة ة ةاً مة ة ة ةةق اة ضة ة ة ةةا‬ ‫اة م ية ة ة ةةو اة ‪،‬ية ة ة ةةو ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ، ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬اةمة ة ة ةةاد ما ة ة ة ةاً أمة ة ة ةةا أط ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫اة ة ة ة ة ة ‪،‬يو م ة ة ة ةةق ط‪،‬ي ة ة ة ةةو‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة يو م ة ة ة ة ة ازما‪،‬‬ ‫األ‪،‬د ة ة ة ة ة أ أ ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةة‪،‬طي ق ‪ ،‬اه ة ة ة ةةا ه ة ة ة ةةفا اةة ة ة ة ة أ اة ة ة ة ةةا‬
‫اة‪،‬اة يم ق م اة ‪ ،‬ا‪.‬‬ ‫‪ ، ، ،‬مق اة ا اة ا‬ ‫اة‪ ،‬ي ام‪ ،‬ا‪ ،‬أق اةماد اةمف ‪،‬‬

‫‪533‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ي ة ة ة ةةا أق ي ة ة ة ة ة ق ه ة ة ة ةةفا اةة ة ة ة ة أ ما ة ة ة ة ةاً أم ة ة ة ةةا ا‪،‬اد‬ ‫اإل ا ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا اة‪ ،‬ة ة ة ةةاىا ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬أ ب ة ة ة ة ة‬
‫اة ‪،‬يو‪.‬‬ ‫م ازما‪،‬‬ ‫يو ة‬ ‫اة‪ ،‬ي‬ ‫ا ‪ ،‬او م‬ ‫اة ‪،‬‬ ‫األط ا‪،‬‬

‫‪ .5‬بيوع السفن المستعملة (‪ :)Second – hand ship Sale‬غاةة ا مةا ي ة ق هة ا م ة د م ف ةيو ‪ ، ،‬د‬
‫د اة ‪ ،‬ي يو ‪)Norwegian Saleform‬ا أ ة ‪ ،‬اةة زامات ة هف اة اةو‬ ‫مق أ ا هفا اة ل مق اة ي ل م ا اة‬
‫ا اةو اة ي و م د ‪ ،‬يم ا ة اةم ‪. ،،‬‬ ‫‪،‬د ‪،‬‬

‫ا مدى مطا و‬ ‫‪ .٦‬عقود بناء السفن واصالحها (‪ :)Shipbuilding Contracts‬اة زامات ‪ ، ،‬ه ا‬
‫ا يق ط‪ ،‬ي ‪.‬‬ ‫ات اة د اةم‪ ،‬و م ي ا م‬ ‫اة ي و م د ا ‪ ،‬ا مق ا ا ةم ا‬

‫اةم ة ة ة ة ة ة ازمات اةمة ة ة ة ة ةة‪ ،‬و‬ ‫‪ .٧‬عقــــــــــــود التــــــــــــ مين واعــــــــــــادة التــــــــــــ مين (‪ :)Insurance‬دة ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‬

‫ة ة ة ة ة ةاً ة ة ة ة ةةيق اةم ة ة ة ة ةةىم يق اة ة ة ة ة ةةفيق ي ة ة ة ة ة ة ق م ة ة ة ة ةةا اةم ة ة ة ة ةة‪ ،‬يديق األ ة ة ة ة ة ة ييق ممة ة ة ة ة ة ً‬ ‫اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬بمي ي ة ة ة ة ةةو‬
‫اة‪،‬بميق ‪.)Subrogation‬‬ ‫ا‬ ‫م دأ اة‬

‫‪ .8‬منازعات مالحية أخرى (‪ :)Associated Marine Matters‬دةد ‪،‬ة ‪ ،‬م ازمات أ ‪،‬ى ة ا م دو األم ‪،‬‬
‫‪.‬‬ ‫طات اةم ا‬ ‫يو م ا اةدما ى ضد مز د اة ي و أ اةم ازمات مي‬ ‫اةم‬

‫دولية المنازعات البحرية‬

‫ة ة ة ةةيو ا ة ة ة ةةد ا غاة ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ق أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اةم ازم ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةق‬ ‫ي ة ة ة ةةد‪ ،‬أق ي ة ة ة ة ة ق أطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫اة ة ة ة ةزال غ‪ ،‬ة ة ةةا م ة ة ةةق م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ةةي اةم ‪ ،‬ة ة ةةا‪ . ،‬ة ة ة ة اة ا ي ة ة ةةو اة م ي ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ق اة ة ة ة ة ي و ام ة ة ةةو ة ة ة ة ة د ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ة ة ي و فا‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫ةة ة ة ة ‪ ،‬ةة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬و اةماة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ي وا ة ة ة ة ة اة د ة ة ة ةةت‬ ‫غي ة ة ة ةة‪ ،‬اةد ة ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪،،‬‬
‫د ا أ ‪،‬ى‪.‬‬ ‫ضا ي يق م ا‬

‫ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي د ةة ة ة ة ة ة ‪.‬‬ ‫ة ة ة ة ة ة ةةف األ ة ة ة ة ة ة اج م ة ة ة ة ة ةة‪،‬م و يم ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةبق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬هة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةيو‬ ‫ي ة ة ة ة ةةو د ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ةةى ‪ ،‬م ة ة ة ة ة د ةي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي أهم ة ة ة ة ةةا م ضة ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ة ةزال‬ ‫ه ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةد م ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ‬
‫ة ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ة ةةا ق اةم ض ة ة ة ة ة م أ اإل ا‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫اةم مة ة ة ة ةةيق اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ية ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةزال ة ة ة ة ة ا‬
‫فة م اق اة‪ ،‬ي ‪ .‬اة ماا م د اة اا ا ‪)117 : 1998‬‬

‫تجارية المنازعات البحرية‬

‫‪،‬مة ة ة ة ةاً م ة ة ة ةةق ةة ة ة ةة‪ ،‬ل اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةةة ة ة ةةد ة ا اةم ة ة ة ةةا ت ا د‪ ،‬ة ة ة ةةاديو‬ ‫ي ‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ا ‪،‬ة ة ة ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة اة ية ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫اة دية ة ة ة ة ة ةةد ا األممة ة ة ة ة ة ةةاا اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةو اة دي ة ة ة ة ة ة ةةوا ازدية ة ة ة ة ة ةةاد ‪،‬ة ة ة ة ة ة ةةد ا اةد ةة ة ة ة ة ة ةةو‬

‫‪534‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ي ة ة ة ة ةةما اة م ية ة ة ة ةةو اة‪ ،‬يمية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة‬ ‫يةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة د م ية ة ة ة ةةا‪ ،‬أ ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‪،‬يو‬ ‫ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاديوا ‪،‬ط ة ة ة ة ةةت‬
‫م ازمة ة ة ةةات ‪ ،‬ة ة ة ة اة دة ة ة ةةات اة‪ ،‬ا‪،‬ية ة ة ةةو اة ة ة ة ةةد مة ة ة ةةق اةم ية ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ية ة ة ةةد اةضة ة ة ةةيو اة ا ةة ة ة ة مة ة ة ةةق اة‪، ،‬دة ة ة ةةو ة ة ة ةةيق‬
‫مو ا ‪)98 : 2006‬‬ ‫اة‪ ،‬ي اة‪ ،‬ا‪. ،‬‬ ‫اة‪ ،‬ي اةمد‬

‫أطراف التحكيم البحري وتمثيلهم‪:‬‬

‫اة ا ت‬ ‫هفا اة ل مق اة‪ ،‬ي‬ ‫اة ي و م ‪،‬ب ‪،‬ي ا ه أط ا‪،‬‬ ‫ة م ة اة ةا ت ي ق ماة‬


‫‪Indemnity `Protecting and‬‬ ‫اةم ا ا دد ‪ ،‬ق اد اة مايو اة‪ ،‬ي‬ ‫اة ق أ م ‪،،‬ي ا‬ ‫ا ا‬ ‫دد ي‬
‫فةة‬ ‫‪ ،‬ي‪ ،‬اة‪،‬بميق ضد اة ي‪ ،‬مة اا م ة‬ ‫هف اة اد‬ ‫‪،‬‬ ‫ي‬ ‫اة‪ ،‬ي اة ‪،‬‬ ‫‪ ) Clubs `P & I‬طة‪ ،‬ا ة‬
‫ا‪،‬‬ ‫اة ‪،‬يو اةم ‪ ،‬و‪.‬‬ ‫ا‪ ،‬اة‪ ،‬دد ‪ ،‬و اة ضا يا أ اة‪،‬بميق اة ‪ ،‬ضد اة اد‬ ‫اة‪،‬بميق ضد اةض‪ ،،‬أ اة‬
‫اطا‪ ،‬ا ‪،‬ة‪ ،‬و دما ى اةم ى ةيو‬ ‫أق م‬ ‫ي‬ ‫اة مايو اة‪ ،‬ي‬ ‫‪ ، ،‬اد‬ ‫اةف‬ ‫ةط ي و اة طا اة‪،‬بمي‬
‫د ‪ ،‬يميو ق ه ا اة ةيا مةق هف اةم ازمات‬ ‫‪، ،‬ما ماد ً م‬ ‫ي‪،‬يو أ اةم ازمات اة ا‪ ،‬و مق م د‬ ‫اة‪،‬‬
‫‪ ،‬اةديق ا ‪)62 : 2007‬‬ ‫اة‪ ، ،، ،‬ي‪ ،‬ا مق ط‪،‬يو اة‪ ،‬ي ‪.‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةبميق ه ة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ة ة ل مةة ة ة ة ةةق‬ ‫‪ ،‬ةةةةةة‬ ‫م ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةس ة ة ة ة ة ة ق ة ة ة ة ة ة اد اة ة ة ة ة ةةد ال ‪)Clubs Defence‬‬
‫اةة ة ة ة ة ةةو دام ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫‪،‬ة ة ة ة ة ةةبميق اة ة ة ة ة ةةات اة ا يةة ة ة ة ةةو مضة ة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ة ة‬ ‫ه ة ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ة ة اد‬ ‫‪ ،‬ةةةةةة‬ ‫اةم ة ة ة ة ةةى ةيو‪ .‬ية ة ة ة ة ة‬
‫يم ة ة ة ة ة ق اة ة ة ة ةةو اةمط ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة‬ ‫اةدمة ة ة ة ةةا ى أ اة ة ة ة ةةد ال‪ .‬ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ة ق أمض ة ة ة ةةا ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ة اد‬
‫‪ ،‬ضي هف اة ات ة طو اة‪ ،‬دي‪،‬يو ة اد اةد ال‪.‬‬ ‫هف اة ات اة ا يو ي‬

‫شروط التحكيم‬

‫ية ة ة ةةو دا مة ة ة ةةو م ة ة ة ة م ة ة ة ة د م ف ية ة ة ةةو أ م ة ة ة ة د ة ة ة ةةا و أ ‪،‬م ة ة ة ةةت أ ة ة ة ة ا ة ة ة ةة‪ ،‬ادا‬ ‫م ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة د اةم‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬ط ‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةدد ة ة ة ةةد ‪،‬ها‬ ‫م ةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة هة ة ة ةةف اة ة ة ة ة د اة م ف ة ة ة ةةيو‪ .‬م ة ة ة ة ة هة ة ة ةةف اة ة ة ة ة د ‪ ، ،‬ة ة ة ة‬
‫مة ة ة ةةدد اةم م ة ة ة ةةيق ط‪،‬ي ة ة ة ةةو ‪ ،‬يية ة ة ة ة ا م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا األم ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ةة‪ ،‬ط ي ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةا) ا ة ة ة ة ة‬
‫اة ا ا ‪)123 : 2001‬‬

‫‪The Baltime Clause, the Centrocon Clause, the New York Produce Exchange Form‬‬
‫‪Clause, the Asbatankvoy Clause, the Norwegian Saleform Clause, and the LMAA‬‬
‫‪Clause.‬‬

‫ة ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي األم ة ة ة ة ةةا ة م ازمة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو ؟‬ ‫ة ة ة ة ة ه ة ة ة ة ةةاا مة ة ة ة ةةا ه ة ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ة ةىاا اةة ة ة ة ةةف يطة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة أق ‪ ،‬ي ة ة ة ةةيق م ة ة ة ة ة م ة ة ة ةة‪،‬د ة‬ ‫ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةق اة‪،‬ب ي ة ة ة ةةد ب ة ة ة ة ة‬ ‫ةإل ا ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا اة‪ ،‬ة ة ة ةةاىا‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‪ ،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةات‪ .‬ه ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ةة‪،‬مو ا‬ ‫اة ة ة ة ة ةزال اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ة ةةاه ة ة ة ة ة ة د‪ ،‬ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةي‪ ،‬ة ة ة ة ة‬

‫‪535‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ية ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق اة ضة ة ة ةةايا‬ ‫ة ة ة ةةيق ي ة ة ة ةةا‪ .‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة أ م ة ة ة ة ‪ ،‬ية ة ة ةةيق م مة ة ة ةةيق‬ ‫ةةةة‬
‫د ة ة ة ةةد ي‪ ،‬ة ة ة ةةو اةط‪ ،‬ة ة ة ةةاق م ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة يو اة ة ة ة ة ةزال م ة ة ة ةةق ط‪،‬ي ة ة ة ةةو اةم م ة ة ة ةةيق اةم ة ة ة ةةمييق مة ة ة ة ةةق د م ة ة ة ةةا د ق ‪ ،‬ي ة ة ة ةةيق‬
‫ة ة ة ةةات‬ ‫ية ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة اة ة ة ة ة مة ة ة ةةق ط‪،‬ية ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا و ة ة ة ةةط د ق م ة ة ة ةةد‬ ‫يةةةة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةيس ة ي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق‬ ‫ا‬ ‫ه ة ة ة ةةفا اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ي ة ة ة ةة‪ ،‬د ة ة ة ة مة ة ة ةةا ي ة ة ة ةةا‪،‬ج ‪ %٨٠‬مة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ةةدق اة ة ة ة ة‬
‫اةم يةق‪.‬‬ ‫اةم‬ ‫‪ ،‬ط ي ج ‪ ،‬ا ‪،‬ها‬ ‫اة ‪ ،‬ط ‪ ،‬أ م‬

‫ي ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةة‪ ،‬و‬ ‫ةةةةة‬ ‫‪،‬د ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا أ‬ ‫م ة ة ة ة ةةاد م ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي طاد ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ة ا‬
‫ة ة ة ةةد د اة طة ة ة ةةاو اةم ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو أط ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ةة ة ة ةةفة ي ة ة ة ةةج م ة ة ة ة اةم مة ة ة ةةيق ممة ة ة ةةا ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةزال ي ة ة ة ةةب أ ي‪ ،‬ة ة ة ةةا ‪ ،‬ي ة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي م ة ة ة ةةاد ة ة ة ةةبق ي ة ة ة ةةاا ةة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫اة ة ة ة ة ةزالا ي ضة ة ة ة ة‬
‫اة د أ ‪ ،‬ي‪. ،‬‬

‫ة ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ة ة ة ق مام ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةام ة مي ة ة ة ة ةةي اةم ازم ة ة ة ة ةةات‬ ‫ة ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةة ة ة ة ة ة ا‪،‬د ة ة ة ة ة ة‬ ‫أم ة ة ة ة ةةا افا ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ةةجا ة ة ة ةةا‬ ‫ي ة ة ة ةةما مم ي ة ة ة ةةو ‪، ،‬ية ة ة ة ة اة ض ة ة ة ةةامو‬ ‫اة ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق ‪ ،‬ي ة ة ة ةةف م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةاا ة ة ة ة ة ق هة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةة‪،‬ط‬
‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي ‪ ،‬ة ة ة ةةداق م‪،‬مم‪ ،‬ة ة ة ةةيق ة م ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫ي ة ة ة ةةما أيض ة ة ة ةةا مم ي ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة يم اا ألق مم ي‪،‬ة ة ة ة ة اة‪، ،‬ية ة ة ة ة‬
‫م ا ‪ ، ،‬م ي ما أ ا م د اة ا اة ‪ . ،‬اة ا ‪)371 : 2013‬‬

‫طلب التحكيم‬

‫اة ة ة ة ة ةزال أ‬ ‫ا ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬أمضة ة ة ة ةةا ا ا ة ة ة ة ةةطو أط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫فة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة يا هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ةةأ اةم ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةق ‪ ،‬ا ‪،‬ه ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪ ،‬أهم ة ة ة ةةا‪، :‬‬ ‫ة ة ة ة ةاً ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ط‬ ‫ا ة ة ة ةةطو اة ي ة ة ة ةة‪،‬‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةدي ط ة ة ة ة ةةج‬ ‫فة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةة ة ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫يد‪ ،‬ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةد هة ة ة ة ةةفا ة ة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة ة ة دأ‬ ‫ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة‬ ‫اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬يم ة ة ة ة ةةيو‪ ، .‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬اةمة ة ة ة ةةدم‬ ‫ا ة ة ة ة ةةطو طاةة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬
‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات ‪ ،‬دي ة ة ة ة ة ة ة ط ة ة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ي ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ة ل اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةي ا ة ة ة ة ة ة ا أ ة ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مى ة ة ة ة ة ة ة يا‬
‫ا‪.)Ad hoc ،‬‬ ‫‪ )Institutional‬أ‬

‫يا ة ة ة ة ةةات م ‪ ،‬ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةا ‪ ،‬دية ة ة ة ةةد م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال ي ة ة ة ة ةةازا‬ ‫م ة ة ة ة ةةاد مة ة ة ة ةةا ي‪،‬ضة ة ة ة ةةمق اةط ة ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ج ‪ ،‬ة ة ة ةةدي اةط ة ة ة ةةج‬ ‫يا ة ة ة ةاً ا ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ةة‪ ،‬دات اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ض ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةفة‬ ‫‪ ،‬ية ة ة ةةيق اةمة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ا ي ة ة ة ةة‪ ،‬و ة ة ة ة ة‬
‫اة ة ة ة ةزال‪ .‬ي ة ة ة ة ة م ةة ة ة ة طاة ة ة ة ةةج‬ ‫ة ة ة ة مة ة ة ةةدد م ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة م ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ةةدد أط ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫فةة ة ة ة ة‬ ‫ط ة ة ة ةةات اةمة ة ة ةةدم‬
‫ةةةة ةةةة‬ ‫ي‪ ،‬ةة ة ةة‪،‬‬ ‫‪،‬ة ة ة ة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ةةي أق ي ة ة ةةد ط ة ة ة ة ه ة ة ةةفا ة ة ة ة اةمي ة ة ةةاد اةم ة ة ةة‪ ،،‬دا ة ة ةةا أ ا‪ ،‬اد ة ة ةةاا فةة ة ة ة‬
‫ا ‪)58 : 1996‬‬ ‫‪ ،‬دي اةط ج ةإل ضا مض اةمد أ اة‪ ،‬اد ‪ .‬م ‪،‬‬

‫‪536‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫مكان التحكيم‬

‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‬ ‫ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي فةة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةاق اة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ةةج أق ي ة ة ة ةةد‪ ،‬ية ة ة ة ة‬ ‫ي‬
‫اة ة ة ة ةةف هة ة ة ة ة م ة ة ة ةةاد م ة ة ة ةةاق ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاف اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬يمي ة ة ة ةةو‪ .‬أم ة ة ة ةةا فا ‪،‬ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة أم ة ة ة ةةا ق م‪ ،‬ة ة ة ةةدد ا‬
‫‪،‬ي ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ةةاق‬ ‫ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ‪.‬‬ ‫ة ة ة ة ي ة ة ة ةةج ا ‪،‬ي ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ةةاق ا ة ة ةةد ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي دا ة ة ةةا هة ة ة ة ة م ة ة ة ةةاق ا ة ة ة ةةدا‪،‬‬
‫ة ة ة ةةيو‬ ‫ة ة ة ةةاما ا ة ة ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬دية ة ة ةةد‬ ‫هة ة ة ةةفا اةم ة ة ة ةةاق‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي أهمية ة ة ةةو م‪ ،‬ة ة ة ةةدد ا م ة ة ة ةةا مة ة ة ةةا يم ة ة ة ةةق أق ي ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ةةي ‪ .‬ا ة ة ة ة اة ة ة ةةا‬ ‫د ة ة ةةد ‪،‬م ة ة ةةس مم ي ة ة ةةو ‪ ،‬ي ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ةةي اة ة ة ةةاد‪ ،‬م ة ة ةةا ي‪ ،‬ة ة ةةي فةة ة ة ة م ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ةةا‬
‫ا ‪)86 : 2001‬‬

‫م ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ا م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي مة ة ة ةةام م مة ة ة ةةا ة ة ة ة ‪ ،‬دية ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ية ة ة ةةو م ة ة ة ة مة ة ة ةةدد‬
‫ة ة ة ةةا يمة ة ة ةةا‬ ‫دة ة ة ةةد ي ‪،‬ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا ق م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‬ ‫ية ة ة ة ة‬ ‫مة ة ة ةةق اةم ة ة ة ةةا ا اة امة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ي ي‪،‬هة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةي‬
‫ي ة ة ة ة ةةيو دا‪،،‬ة ة ة ة ة ة ا فةة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ة ا‬ ‫ي ية ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ة يا هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا‬ ‫ة ة ة ة ة ي اا‬ ‫افا ة ة ة ة ةةاق ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬
‫اة ط ية ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا م ة ة ة ة ةةدى‬ ‫ة ة ة ة ة اة دة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةيق اةم ة ة ة ة ةةا‬ ‫م ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي مة ة ة ة ةةام هامة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدي‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ة ا اةم ة ة ة ة ةةامد مةة ة ة ة ةةا هة ة ة ة ة ة اة اةةة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاف‬ ‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫ةةةةةة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةد ا ه ة ة ة ة ةةف اةم ة ة ة ة ةةا‬
‫‪.‬‬ ‫و اة د األ‬ ‫ا‬ ‫اة‬ ‫ا‪،‬‬ ‫يو أ ا‬ ‫اإل ا‪ ،‬ات اة‪،‬‬

‫ة ة ة ة ة ة أغ ة ة ة ة ة ةةج اة ة ة ة ة ة ةةا ت ة ة ة ة ة ة اةمما‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةات اة‪ ،‬يمية ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ية ة ة ة ة ةةو ية ة ة ة ة ةة‪ ، ،‬دية ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬مى ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫د ة ة ة ةةاة‪ ،‬ي ةة ة ة ة ة م‪ ،‬ة ة ة ةةز ‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫م ا ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ة ةةاة‬ ‫ا ة ة ة ةةطو األطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ة ةةدد هةة ة ة ةةفا اةم ة ة ة ةةاقا ة ة ة ة ة ‪،‬اد األطة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةي م‪ ،‬ة ة ة ةةز ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ‪ ،‬ا أ م ة ة ة ةةج‬
‫ة ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة اةمما‪ ،‬ة ة ة ةةات اة‪ ،‬يمي ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‪.‬‬ ‫اةم ة ة ة ةة‪ ،،‬و هة ة ة ة ة اة ام ة ة ة ةةا األ ا ة ة ة ة ة‬
‫اة اة ا ‪)397 : 2013‬‬

‫تحديد مهمة المحكم البحري واختصاصه‬

‫ي ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا د ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةزالا أق ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدد م م‪ ،‬ة ة ة ة ةةا ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ا‬
‫األ ة ة ة ة ة اأ اةم ض ة ة ة ة ة لا فة ة ة ة ة ة‬ ‫طاد ة ة ة ة ة مة ة ة ة ةةق ي ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة ‪،‬‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةاأ‬ ‫ة ة ة ة ة د هة ة ة ة ةةفا ا‬ ‫مة ة ة ة ةةق ي ة ة ة ة ة‬
‫أ م ‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬ي ا م ة ة ة ة ةةق ة ة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ةةا و‬ ‫ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ةةي م‪ ،‬ة ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةمى ة ة ة ة ة ة أ م ة ة ة ة ةةي األطة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةزالا‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة و ف ة ة ة ةة‪، ،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةد‬ ‫اةم ة ة ة ةة‪ ،‬دات اةم دم ة ة ة ةةوا ة ة ة ة ة ق ‪،‬ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ة‬
‫ا ‪)199 : 1996‬‬ ‫اة‪ ،‬ي ‪ .‬م ‪،‬‬ ‫ي‪،‬ها ‪ ،‬ا دا‪،‬‬ ‫ت ا ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ي‬ ‫ا‬

‫‪537‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫افا ةة ة ة ة ة ية ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو ة ة ة ة ة ق هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق أمة ة ة ة ةةا م ةة ة ة ةةات ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدد ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ا يم ة ة ة ة ةةق‬
‫اةة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة ة و اة ة ة ة ةةد األ ة ة ة ة‬ ‫ةةةة د أ‬ ‫ة ة ة ة يق‪ :‬الســــــــبب األول ه ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ةةو ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬ ‫ا‪ ،‬ة ة ة ةةال فة ة ة ة ة‬
‫م ةةةة‬ ‫ة ة ة ة و اة ة ة ةةد األ ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة د أ م ة ة ةةد‬ ‫ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ةةي ة ة ةةيق ة ة ة ة د ا اإلدم ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ةةب ي‪ ،‬م ة ة ةةد‬ ‫ي ةةةة‬
‫‪ ،،‬ة ة ة ةةاط م ة ة ة ةةي‪،‬‬ ‫ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اةم ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةداً مة ة ة ةةق ة ة ة ة د هة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةد غية ة ة ةة‪ ،‬اةم ة ة ة ة د أ غية ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ي‬
‫ا ة ة ة ة ةة‪ ،‬ةيو ة ة ة ة ةة‪،‬ط‬ ‫م ة ة ة ة ةةي‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةد األ ة ة ة ة ة ة ا ه ة ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةدا‪،‬ا‪ ،‬ا م ة ة ة ة ةةق ط‪،‬ي ة ة ة ة ةةو ا م‪،‬ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫أ ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫‪ )Severability‬دة ة ة ة ةةد أ ة ة ة ة ةةفت م ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ا‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ةةد األ ة ة ة ة ة‬
‫ةةةة د أ‬ ‫ة ة ة ةةفا اةم ة ة ة ةةدأا أمة ة ة ةةا الســــــــبب الثــــــــاني ي‪،‬م ة ة ة ةةا ة ة ة ةةاة ط‪ ،‬اةم‪،‬مة ة ة ة ة ا اةمة ة ة ة ة ازمو ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةد‬ ‫اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ي‪،‬ة ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ا أ‬ ‫ة ة ة ة ة ة و ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي فا‪،‬ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ة ةة‪،‬مد م ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫م ة ة ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ةةم ا ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة م ازم ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ة ة ‪. ،‬‬ ‫‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ‪،‬ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةد‬ ‫اةم ازم ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةا ز اةم ة ة ة ة ة‬
‫ا اة ا ا ‪)204 : 2001‬‬

‫ا‬ ‫ا مق ط‪،‬يو‬ ‫ي‪ ،‬ا أ ا ‪ ،‬ا‬ ‫ا هي و اة‪ ،‬ي‬ ‫از‬ ‫هفا اة ج يدم ة ‪ ،‬اىا مق‬
‫ة‬ ‫‪ ،‬اأ اةف‬ ‫طاو هفا ا‬ ‫اةم ازمو‬ ‫اأ‬ ‫و ا‪ ،‬او اة‪ ،‬ي‬ ‫د أ مد‬ ‫مد‬ ‫اةم ازمو‬
‫‪ ،‬اأ‬ ‫م دأ ا‬ ‫ه ما ي ‪،‬‬ ‫طاد‬ ‫اأ‬ ‫دا ‪ ،‬ا‬ ‫ةا ة‬ ‫ا ة ا هةف اةمة ازمات مةا ‪،‬‬ ‫أ يز‬
‫ا ج د ا يق‬ ‫اةم اهدات اةد ةيو ة‬ ‫أ فت‬ ‫‪ ) Competence – Competence‬اةف‬ ‫‪ ،‬اأ‬ ‫ا‬
‫اة‪ ،‬ي اة ‪. ،‬‬ ‫ةا‬ ‫م‬ ‫اة‪ ،‬ي اة ط يو اة دي وا ما ام‪ ،،‬ت‬

‫سير اجراءات التحكيم البحري‬

‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا يم ة ة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ة ةةي‪،‬‬ ‫اةم ة ة ة ة ة ةةادى اةم ة ة ة ة ة ةة‪ ، ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةةة‬ ‫ه ة ة ة ة ة ةةا‬
‫ا ما ي ‪ :‬اة ماا م د اة اا ا ‪)205 : 1998‬‬ ‫‪ ،‬ي‬

‫ة ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ة اة ام ة ة ة ةةد اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة هةة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةي‪ ،‬ة ة ة ة ة ا أ ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ي ة ة ة ة ة‬ ‫أوال‪، -:‬ي ة ة ة ةةو األطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة‪،‬ا‪ .‬دة ة ة ةةد ضة ة ة ةةمق دة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي األ‪،‬د ة ة ة ة اة دية ة ة ةةد هة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةو ة ة ة ة اةمة ة ة ةةاد ‪)٢٤‬‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬مى ة ة ة ةةيا أ‬
‫ة ة ة ةةا هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي مة ة ة ةةا ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪،،‬‬ ‫أ ة ة ة ةةازت ةط‪ ،‬ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ا‬ ‫يةةةة‬ ‫م ةةةة‬
‫م ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ا ض ة ة ة ةةال ه ة ة ة ةةف اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات ة ام ة ة ة ةةد اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة أ مى ة ة ة ةةو أ م‪ ،‬ة ة ة ةةز ‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة‬ ‫فةة ة ة ة ة‬
‫ا‪ ،‬ا‪.‬‬ ‫اةمم و أ‬

‫ثانيــــــــا‪، -:‬ي ة ة ةةو هي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةي اة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ةةيي‪ ،‬ه ة ة ةةف اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ات م ة ة ةةد م ة ة ةةد ا‪ ،‬ة ة ةةاو األطة ة ة ة ا‪ ،‬ا هة ة ة ة‬
‫اة ط ية ة ة ة ةةوا‬ ‫ا‪ ،‬ات اةم م ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،،‬ية ة ة ة ةةد أ ا ة ة ة ة ةاً ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات‬ ‫ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةيي‪،‬ها ة ة ة ة ة ةةف ا‬

‫‪538‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ةةيق ي ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ة م ة ة ة ةةد‪ ،‬ة ة ة ة طا‪،‬‬ ‫اة ط ية ة ة ةةو ه ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا ق ة ة ة ة‬ ‫فة ة ة ة ة ألق م ة ة ة ةةد‪ ،‬ة ة ة ة طات اةم ة ة ة ةةا‬
‫ا‪ ،‬او األط ا‪. ،‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬طيي‬ ‫يمة ة ة ةةا‬ ‫اة ط ية ة ة ةةوا فة ة ة ة ة‬ ‫اةم ة ة ة ةةا‬ ‫ثالثــــــــا‪ -:‬دية ة ة ةةا م دة ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةا ق ة ة ة ةةيق هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ي‪.‬‬ ‫ا‪ ،‬ات د‪،‬يو أ ‪،‬‬ ‫هي و اة‪ ،‬ي ‪ ،‬يف مق ا‪ ،‬اف‬

‫القانون الواجب التطبيق على موضوع النزاع البحري‬

‫‪،‬ي ة ة ة ة ةةو ام ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫ي‪،‬م‪ ،‬ة ة ة ة ةةي أطة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ةةفا‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ة ة ‪ .‬ة ة ة ة ة ةةا ا ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬األط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫م ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزالا فةة ة ة ة ة ة‬
‫‪ ،‬يم ة ة ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا ق هة ة ة ة ة ة ‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةو ة م ة ة ة ة ةةادى اةم ة ة ة ة ةة‪ ،،‬ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‪،‬ي ات اةم ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ة ا ف ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬ه ة ة ة ة ةةف اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‪،‬ي ات‬ ‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬األ‬ ‫ة امة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ةةازل اة ة ة ة ة ة ة ا يق ة ة ة ة ة ة اة د ة ة ة ة ةةات اة‪ ،‬اددية ة ة ة ةةو فات اة‬
‫‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ية ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫اةم‪ ،‬اد ة ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ة ة‪،‬ي و أ اةض ة ة ة ة ة ةةم يو‬ ‫األ ة ي ة ة ة ة ة ةةو إل‪،‬اد ا ط ة ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫فة ة ة ة ة م ة ة ة ة م اة ة ة ة ةةو ة امة ة ة ةةد ا مة ة ة ةة‪ ،‬اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةا‬ ‫ي طةةةة‬ ‫م ة ة ة ة م ضة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ةزال طاةمة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةاق م ة ة ة ة ةةق‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةةا ق اةة ة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة ة اةد ةة ة ة ة ةةو اةم ية ة ة ة ةةو أ أق ي ة ة ة ة ة ق هة ة ة ة ةةفا اإل ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةاة‬
‫‪،‬ط ي ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال‪ .‬ه ة ة ة ة ةةفا ‪، ،‬ة ة ة ة ةةز هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪، ،‬ط ية ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا ق‬ ‫اةم ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬وا ة ة ة ة فا ة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةة‪ ،‬ا م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ج ‪،‬ط ي ة ة ة ة م ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ل اة ة ة ة ةزال‬ ‫م ةةةة‬ ‫اةة ة ة ةةف ا‪ ،‬ة ة ة ةةو األطة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫مة ة ة ة ةةق اإل‪،‬دا اةضة ة ة ة ةةم يو‬ ‫ة ة ة ة ةةاز ة ي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي أق ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬و ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫هة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ةةا ق‬
‫اة ا ‪)387 : 2013‬‬ ‫األط ا‪. ،‬‬ ‫ةى‬

‫اة د ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ة م ضة ة ة ة ة ة ل‬ ‫أمة ة ة ة ة ةةا فا ةة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ةةدد أطة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةبق ةة ة ة ة ة هي ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةي‬ ‫ا ة ة ة ةةت م‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬وً أ ض ة ة ة ةةم اا ا ‪ ،‬ة ة ة ةةت اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ة ةزال‬
‫‪،‬ية ة ة ةةو ‪ ،‬دية ة ة ةةد هة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةا ق اةة ة ة ةةف ‪ ،‬مة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ق دا ة ة ة ةةا ط ية ة ة ةةا أ غية ة ة ةة‪،‬‬ ‫‪،،‬م‪،‬ة ة ة ةةي‬ ‫يةةةة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال‪ .‬ة ة ة ة ة ةةق ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ة ة‪،‬يو‬ ‫ط ة ة ة ة ة ط ة ة ة ة ةةا ةم ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ا‪ ،‬هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي م ا ة ة ة ة ة ا ة‬
‫ة ة ة ة ةةو ة ية ة ة ة ة و اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة هة ة ة ةةفا اة ة ة ة ةةبق دة ة ة ةةد دية ة ة ةةدت ا ة ة ة ةةطو ا‪ ،‬ادية ة ة ةةو هة ة ة ةةام ‪،‬ج ة ة ة ة ةةا ‪ ١٩٧٨‬اةم‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫اةم‬
‫ةةةةةة‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬اة ة ة ة ة ةةد ة ة ض ة ة ة ة ةةا ي اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةد أ ا ة ة ة ة ةةأ د ةة ة ة ة ة ة ي‪ ،‬ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةاة‪ ،‬ي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةةت م ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةو مة ة ة ة ةةق ‪ )٢٢ /‬مة ة ة ة ةةق اةم اهة ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةاأ‪ .‬هة ة ة ة ةةفا اة ية ة ة ة ةةد ي‪،‬م ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةا‬
‫أةزم ة ة ة ةةت هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪، ،‬ط ي ة ة ة ةةو د ام ة ة ة ةةد اةم اه ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ا د ة ة ة ةةد أمط ة ة ة ةةت ‪ ٢٢/‬اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬
‫ي ة ة ةةا‪،‬ات أ‪،‬ا ‪ ،‬ة ة ةةا ةة ة ة ة اةم ة ة ة ةةاهد ا ة ة ةةفة م ة ة ةةق‬ ‫فةة ة ة ة م ة ة ةةق ة ة ةةيق م ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ةةد م ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ةةي‬ ‫ة م ة ة ةةدم‬
‫ة ة ة ة ةةبق‬ ‫أق ا‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج ه ة ة ة ة ة م اهة ة ة ة ةةد د ةية ة ة ة ةةو‬ ‫يةةةةة‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا ق اةمط ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اةم ض ة ة ة ة ة ل‪.‬‬ ‫يةةةةة‬

‫‪539‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة د ة ة ة ة قا ة ة ة ة ق طة ة ة ةةاو ‪،‬ط ي ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةةما ا ة ة ة ةاً ا ة ة ة ةةداً ة ة ة ةةط مة ة ة ةةق اةم ازمة ة ة ةةات‬ ‫اةة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة‬
‫اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو ة م ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج‬ ‫ي ة ة ة ة ةةق ‪،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‬
‫اة‪،‬ط ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة م ضة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال ة ة ة ة ة غي‪،‬ه ة ة ة ةةا م ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ةةا ت اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو األ ة ة ة ةة‪،‬ى‪ .‬ا ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا ا ‪2001‬‬
‫‪)187 :‬‬

‫ة ة ة ة ة ة أ أق م ة ة ة ة ةةبةو ‪ ،‬ديةة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج اة‪،‬ط ي ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة ة‬ ‫يم ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ة ة ه ة ة ة ة ةةفا اة‬
‫‪ ،‬ية ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ةة‪،‬ى مة ة ة ة ةةا ه ة ة ة ة ة اة اةة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬دية ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ةةا ق اة ا ة ة ة ة ةةج‬ ‫م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ة ةةديق ا‬ ‫ة ة ة ة ة اج ا ‪،‬ية ة ة ة ةةو‪:‬‬ ‫ة ة ة ة ة و مامة ة ة ة ةةو فة ة ة ة ة ة ة‬ ‫اة‪،‬ط ية ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ة ل اة ة ة ة ة ةزال اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬‬
‫‪)135 : 2007‬‬

‫ة ة ة ة ةةا ت م ة ة ة ة ةةد‬ ‫اةم اهة ة ة ة ةةدات اةد ةية ة ة ة ةةو اة ‪،‬ية ة ة ة ةةوا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫أوال‪ -:‬أق اةم ة ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ه ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةاا غ ة ة ة ة ة‬
‫ة ي ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةق اة ام ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ‪،‬يو ية ة ة ة ةةق اةة ة ة ة ةةد ا اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةا ت اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو‪ .‬م ة ة ة ةةا أق ه ة ة ة ةةف‬
‫اةة ة ة ة ة ة زال اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ةة ة ة ة ةةيس ام‪ ،‬ا‪،‬هة ة ة ة ةةا د ة ة ة ة ة ا يق ط ية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةا ام‪ ،‬ا‪،‬هة ة ة ة ةةا‬ ‫ا ة ة ة ة ةةات أطة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اةم اهة ة ة ة ةةدات ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬
‫‪، ،‬ي ات د ةيو ‪ ،‬د م د ا‪ ،‬مق م اد‪ ،‬اة ا ق اة ‪ ،‬اةد ة ‪.‬‬

‫ة ة ة ةةأ ي‪،‬مية ة ة ةةز ة ة ة ة ل اة ة ة ة ةةاط اةة ة ة ةةف ية ة ة ةةد ‪ ،‬ي ة ة ة ة ا ه ة ة ة ة‬ ‫ثانـــــــــيا‪ -:‬أق اةم ة ة ة ةةاا اةة ة ة ة ة ‪ ،‬م ة ة ة ةةاا م ة ة ة ة ة م‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ةةي‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة‪،‬د مة ة ة ة ة ةةق غي ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ة ة ةةا ت األ ة ة ة ة ة ةة‪،‬ى‪ .‬هة ة ة ة ة ةةف‬ ‫ة ة ة ة ة ةةاط ة ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةيو أدت اةم ة ة ة ة ةة‪،‬م ات اة ا مة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ةة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةفةيا اة ة ة ة ة ة ات اة ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق‬ ‫اة‬
‫ةةةةة‬ ‫ميةة ة ة ةةي ة ة ة ةة‪ ،‬ل اة ة ة ة ةةاط اة ة ة ة ةة‪ . ،‬ي‬ ‫ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ‪ ،‬مي ة ة ة ةةي اة امة ة ة ة ةةد اة ا ة ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة‪،‬اما‪ ،‬ا ة ة ة ة ة‬ ‫اةم‬
‫ط‪ ،‬ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ةزالا اةم م ة ة ة ةةيق‬ ‫ة ة ة ة ةةي ا‪ ،‬م ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ط ة ة ة ةةا ي اة ة ة ة ةةاأ ة م ة ة ة ة ة ازمات اة ة ة ة ة ة ‪،‬يوا‬ ‫أ ةةةةة‬
‫ة ة ة ة ة ‪ ،‬ي ة ة ةةو ا ة ة ة ةةوا غاة ة ة ة ةةا م ة ة ةةا ي ة ة ة ة ق ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ة ا ا ة ة ة ةةو م ة ة ةةدما ية ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ةةيا‪،‬ه ممة ة ة ةةق ي‪،‬م ة ة ة ةة‪ ،‬ق‬
‫ة ة ة ة ة ة م ازم ة ة ة ة ةةات‬ ‫ه ة ة ة ة ةةف اة اة ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةق ‪ ،‬ا ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ة ق اةم د ة ة ة ة ة ةةيق اة ‪،‬يية ة ة ة ة ةةقا ي ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬هة ة ة ة ة ةةفا اةة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ي‬
‫ة ة ة ة ة ةةا‪،‬ات اةم ة ة ة ة ة ةة‪ ،،‬و‪ .‬د ة ة ة ة ة ةةد ي‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةو أيض ة ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ي‬ ‫اة‬ ‫ة ة ة ة ة ةةاف اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ا‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‬ ‫ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة د أ م ة ة ة ةةا‪،‬طات اي ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة قا أ‬ ‫اةم م ة ة ة ةةيق اة ة ة ة ة ة‬
‫ة ط ي ة ة ة ة ةةو ا مة ة ة ة ةة‪ ،‬ة امة ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬م ة ة ة ة ةةاا ا ة ة ة ة ةةو ‪، ،‬ية ة ة ة ةة‪ ،‬طة ة ة ة ة ة ق ة ة ة ة ةة‪ ،‬ط اإلم ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ة ةةى ةيوا‬
‫اةم مية ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ا فا أق هة ة ة ة ةةفا‬ ‫ة ة ة ة ة ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ةة‪ ،‬طا ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي م ة ة ة ةةي ‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‬ ‫ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة‬
‫امة ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬طة ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ط اإلم ة ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ة ةةق‬ ‫مة ة ة ة ة ةةق ة ة ة ة ة ةةب أ ي‪ ،‬ية ة ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ة ة ة ا‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ي‬
‫اةم ى ةيو‪.‬‬

‫‪540‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ةةيط‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫اة‪،‬ا‪،‬ي ي ة ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة‬ ‫ثالــــــــــــثا‪ -:‬أق اةم ‪،‬مة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ‪،‬مة ة ة ة ةةي م ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةامدت اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫اةم ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ي‪ ،،‬ة ة ة ة ةةز ي ة ة ة ة ةةا هة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ة ل مة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ةةاطا ا‪ ،‬افهة ة ة ة ةةا م ا ة ة ة ة ةةا ألممة ة ة ة ةةاا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ا‪،‬يس‪.‬‬ ‫دق ي ي ‪،‬‬

‫رابعــــــــــــا‪ -:‬م ة ة ة ة ةةا اق م ة ة ة ة ةةق ة ة ة ة ةةبق فا‪،‬ية ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أق م ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أق ي ا‪،‬م ة ة ة ة ة ه ة ة ة ة ةةف‬
‫ةة ة ة ة د‬ ‫اة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةد ‪،‬ط ي ة ة ة ةةو األ ة ة ة ةةا اةم ضة ة ة ة ة ميو ة ة ة ة ةةا ق اة ة ة ة ةة‪ ،‬ا م ة ة ة ةةا ي‪ ،،،‬ة ة ة ةةج م ةة ة ة ة ه ة ة ة ةةف اةفا‪،‬ي ة ة ة ةةو‬
‫‪،‬ي ة ة ةةو م ي ة ة ةةو هة ة ة ة د ة ة ةةا ق م ة ة ة ة اة ة ة ة ة ي و‬ ‫ض ة ة ةةا ط ا ة ة ة ة اف م ة ة ةةا م ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ةةازل اة ة ة ة ة ا يق اة‪،‬ة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ة‪ ،،‬ط م ازم ة ة ةةو‬
‫ام‪ ،‬ة ة ةةا‪ ،‬أ ة ة ة ة اة ة ة ة ةةا ق األي ة ة ة ةة‪، ،‬ط ي ة ة ة ةةاا م ة ة ة ةدما ي ة ة ة ة اة ة ة ةةد اة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ‪ ،‬دية ة ة ةةد اة ة ة ة ةةا ق‬
‫اة ا ج اة‪،‬ط يو‪.‬‬

‫إجراءات التحكيم البحري اة ماا م د اة اا ا ‪)89 : 1998‬‬

‫ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة‬ ‫ةة ة ة ة ة اة‬ ‫ة ة ة ة ة مو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ي‬
‫‪،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةةي‪ ،‬اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ات‬ ‫م ة ة ة ة هي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةي م ة ة ةةف ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ةةدي ط ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ةةي أ ة ة ةةا‬ ‫اة ة ة ة ةزال اةم ة ة ةة‪،‬‬
‫ا ‪ ،‬ا اا‬

‫طلب التحكيم وميعاد تقديمه ومكان التحكيم وتحديد مهمة هيئة التحكيم‬

‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ةةدي ط ة ة ة ةةج ‪ ،‬ة ة ة ةةي م ة ة ة ةةق ط‪،‬ي ة ة ة ةةو طاة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ةةدم‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةدأ‬
‫ة ة ة ة ‪،،‬ا‪،‬يو م‪ ،‬ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ةةي هة ة ة ةةفا اةط ة ة ة ةةج ي ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ات) م ة ة ة ةةديا ‪،‬غ ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةد ‪ ،‬اةمة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ةةف ي ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬فا ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬مى ة ة ة ةةيا أ ة ة ة ة ة اةطة ة ة ةة‪ ،‬ا‬
‫م‪ ،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫يا ا‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات ‪ ،‬ة ة ة ةةدي ط ة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ، ، ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫فا ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةمى ة ة ة ة ي ة ة ة ةةد اةط ة ة ة ةةج‬ ‫ة ة ة ةةو ‪ ،‬ديم ة ة ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةمى ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةو م‪ ،‬ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةا ة‬ ‫ة ة ة ةةياغو ط ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ي ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ‪،،‬ا‪،‬يو م‪ ،‬ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ةة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةو ي ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةفة األمة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ة و ة‪ ،‬ة ة ة ة ةةدي اةم‪ ،‬ة ة ة ة ةةات ا ة‪،‬ة ة ة ة ة از اةم امية ة ة ة ةةد اةم ة ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ة اة‬ ‫اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةا‪،‬‬
‫ة ة ة ةةد اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ات ه ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬اة ة ة ة ةةاطي ة‪ ،‬ة ة ة ةةاد دم ة ة ة ة ى اة‪ ،‬ة ة ة ةةي غاة ة ة ة ةةا مة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ق ‪،‬ة ة ة ةةا‪،‬ي‬ ‫ي ة ة ة ة ق ‪،‬ة ة ة ةةا‪،‬ي‬
‫ةط ج اة‪ ،‬ي ‪.‬‬ ‫‪،،‬ا‪،‬يو م‪ ،‬ز اة‪ ،‬ي اة ‪ ،‬اةمى‬ ‫ا ‪،‬‬

‫أمة ة ة ةةا اة ة ة ة ة و ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةة‪ ، ،‬ة ة ة ةةدأ دم ة ة ة ة ى اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ةةق ط‪،‬ية ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةاا‬
‫األ ية ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ةةد ‪،‬ة ة ة ةةا‪،‬ي ا ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫يةةةة‬ ‫طة ة ة ةةا‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة اةمة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة أ‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫ط ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ةةي أ‬
‫ا‪ ،‬اة‪ ،‬ي ه اإل ا‪ ،‬اة اطي ة‪ ،‬اد دم ى اة‪ ،‬ي ‪.‬‬ ‫د‬ ‫ه ‪،‬ا‪،‬ي‬

‫‪541‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ةةد‪ ،‬ية ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي فةة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ة ةةج أق ي ة ة ة ة ةةد‪ ،‬ية ة ة ة ة ة أ اة ة ة ة ة ةةف‬ ‫ي‬
‫اةة ة ة ة ةةف ه ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةاق ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاف اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬يمية ة ة ة ةةو ي ة ة ة ة ة ز ة ط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةي هة ة ة ة ةةف ه ة ة ة ة ة‬ ‫م ة ة ة ة ةةاق ن ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةد ‪،‬‬ ‫ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة ة ا ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ة ةةاق إل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬
‫‪ ،‬مة ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬أمة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ي‪،،،‬ة ة ة ة ةةج م ي ة ة ة ة ة ن ة ة ة ة ةةا‪ ،‬طية ة ة ة ةة‪ ،‬دة ة ة ة ةةد‬ ‫أق اة‪ ،‬ية ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫اة امة ة ة ة ةةد اة امة ة ة ة ةةو‬
‫م اها‪.‬‬

‫م ا ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ةةبق ي ة ة ة ةةد ا هة ة ة ة ة‬ ‫أق األم ة ة ة ةة‪ ،‬ي‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬دا م ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ‪ ،‬دي ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة طة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬مى ة ة ة ة ة ة ة ة ة ي ة ة ة ةة‪،‬ى اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة م ة ة ة ةة‪ ،‬أ ية ة ة ةة‪ ، ،‬دية ة ة ةةد م ة ة ة ةج‬ ‫ة ة ة ة ة م‪ ،‬ة ة ة ةةز ‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫‪. ،‬‬ ‫‪ ،‬ي‬

‫امة ة ة ةةد هة ة ة ةةام ‪،‬ج‬ ‫ة ة ة ةةد مة ة ة ةةق اإل ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ادية ة ة ةةو األم ة ة ة ة اةم‪ ،‬ة ة ة ةةد ة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ضة ة ة ةةا ي اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو‬
‫ماد‪ ،‬ا اة ا يو اة ‪،‬يق ب ‪........:‬‬ ‫‪ )1978‬اة‪ ، ،‬دد م اق اة‪ ،‬ي‬

‫‪،‬يا‪ ،‬اةمدم ‪:‬‬ ‫ا‬ ‫م اق مق األما ق اة‪،‬اةيو‬ ‫ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ي‬ ‫‪ ،، -3‬ف‬

‫أ‪،‬اضي ا‪:‬‬ ‫د ةو ي ي‬ ‫أ ) م اق‬

‫ة ما اةمدم م ي اق ة ي ق اةم ا ا م‪،‬ياد إلدامو اةمدم م ي ‪.‬‬ ‫‪ -1‬اةم ا اة‪ ،‬ي‬

‫اةو‪.‬‬ ‫‪،‬ل أ‬ ‫‪،‬ط أق ي ق ة مدم م ي م ا مما ي أ‬ ‫‪ -2‬م اق ا‪ ،‬اة د‬

‫ق أ اة‪، ،‬ي ‪.‬‬ ‫‪ -3‬مي ا اة‬

‫‪،‬ط اة‪ ،‬ي أ ا ‪ ،‬او اة اأ ‪.‬‬ ‫ج) أ م اق ي يق ة فا اة ‪،‬‬

‫هة ة ة ة ةةف اة امة ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةدد ي ية ة ة ة ةةو ا ‪،‬ية ة ة ة ةةا‪ ،‬م ة ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ا‪،‬د ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ادية ة ة ة ةةو هة ة ة ة ةةام ‪،‬ج‬
‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ات م ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةةاد ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ام ة ة ة ة ةةا ا ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةةد ا ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪، 1978‬م ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ةةا ة ‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬د ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةا ى اةم ا‪ ،‬ة ة ة ةةز اة ا ية ة ة ة ةو ا د‪ ،‬ة ة ة ةةاديو‬ ‫م ة ة ة ة ة دة ة ة ة ة‪،‬ا‪،‬‬ ‫اة ة ة ة ةةد ة اة ة ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ق م ة ة ة ةةد ا‪ ،‬هامة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ق أ ام ة ة ة ة م‪ ،‬ة ة ة ةةا ة ة ة ة ةةا اةم‪ ،‬ة ة ة ةةام يق ة ة ة ة م ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫‪ ،‬اةديق ا ‪)107 : 2007‬‬ ‫ة‪،‬ط ‪ ،‬ا ‪، ،‬ا‪ ،‬اة‪ ،‬ي اة ‪ ،‬اةد ة ‪.‬‬

‫ة ة ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةدي ط ة ة ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي‬ ‫اة ة ة ة ة ة ة و ة‪ ،‬دية ة ة ة ة ةةد م مة ة ة ة ة ةةو هي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ا‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةزال أق ‪ ،‬ةة ة ة ةةدد م م‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫ا ‪،‬م ة ة ة ةةاا ‪ ،‬ة ة ة ة ة يا هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬ي ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة اة ي ة ة ة ةةو د ة ة ة ةةا‬

‫‪542‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫األ ة ة ة ة ة ة ة اأ‬ ‫طادة ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةق ية ة ة ة ة ة ة‬ ‫ةة ة ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة د ه ة ة ة ة ة ةةفا ا‬ ‫ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ة ا م ة ة ة ة ة ةةق ية ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة فا ‪ ،‬ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو‬ ‫أ مة ة ة ةةي م‪ ،‬ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةمى ة ة ة ة‬ ‫ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو مة ة ة ةةي األط ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اةم ض ة ة ة ة ل فة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ةزال افا ةة ة ة ة ة يةة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة و ط ة ة ة ةةاو ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاأ هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ‪،‬ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةد‬ ‫ةةةةة د‬ ‫م ةةةةة‬
‫ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو ‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬اةم ة ة ة ةةا ا اة‪ ،‬ة ة ة ة يم ة ة ة ةةق أق ‪ ،‬ة ة ة ةةدد ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاأ اةم ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪ ، ،‬مة ة ة ةةق ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ةةو ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ‪ ،‬اة ة ة ة ةةف ي‪،‬ض ة ة ة ةةمق ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ةةيق ة ة ة ة ة د هةة ة ة ةةفا د ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة و ة ة ة ة ة ةةا‬ ‫أ‬ ‫ة ة ة ة ة د اة ة ة ة ةةد األ ة ة ة ة ة‬
‫م ة ة ة ةةدأ ا ة ة ة ةة‪ ،‬ا ة ة ة ةة‪،‬ط اة‪ ،‬ة ة ة ةةي مة ة ة ةةق اة ة ة ة ةةد األ ةة ة ة ة‬ ‫ةةةة‬ ‫ة ة ة ة هة ة ة ةةفا اة طة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةد‬ ‫اة ة ة ة ة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ةة ة ة ة د أ‬ ‫ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةد‬ ‫ي ة ة ة ة ة اة ط ة ة ة ةة‪ ،‬األ ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ةةدد ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاأ اةم ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ي‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة و ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي فا‪ ،‬ة ة ة ة ة اةة ة ة ة ةةف ي ة ة ة ة ةة‪،‬مد م ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ هي ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫مة ة ة ة ةةد‬
‫‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ا ‪،‬ي ة ة ة ة ة ةةو‬ ‫ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ة ا أ اةم ازمة ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةا ز اةم ة ة ة ة ة ة أ هي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ‪،‬ية ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ةةم ا ا‪ ،‬ة ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة م ازمة ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ة ة ‪ ،‬هة ة ة ة ةةفا اة طة ة ة ة ةة‪ ،‬ية ة ة ة ةةدم ة ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاىا هة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ز ة ي ة ة ة ة ةةو‬ ‫مة ة ة ة ةةد‬
‫ةةةة د أ‬ ‫ةة ة ة ة ا ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ةةو ة ة ة ة م ة ة ة ةةد‬ ‫ي‪ ،‬ة ة ة ةةا أ ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ا مة ة ة ةةق ط‪،‬ية ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا ة ة ة ة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةةاأ ه ة ة ة ة مة ة ة ةةا ي ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫طة ة ة ةةاو هة ة ة ةةفا ا‬ ‫ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ةةو ة ة ة ة‬ ‫ةةةة أ‬ ‫ة ة ة ة و ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫مة ة ة ةةد‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأا م ة ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاىا م ة ة ة ة ة ةةق د ة ة ة ة ة ةةت اة ة ة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ة ةةد‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ ا‬ ‫م ة ة ة ة ة ةةبةو أ م ة ة ة ة ة ةةدأ اا‬
‫ة ة ة ة ةةا‪.‬‬ ‫مة ة ة ة ةةدى ا ية ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ةةا هة ة ة ة ةةفا اة‬ ‫ة ة ة ة ة ا ية ة ة ة ة‬ ‫ي ية ة ة ة ةةو‬ ‫ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاأ هة ة ة ة ةةفا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ة ج‬
‫ا ‪)127 : 1996‬‬ ‫م‪،‬‬

‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي‬ ‫مة ة ة ة ة ةةال مة ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ة ا يق اة ط ية ة ة ة ة ةةو اةم اهة ة ة ة ة ةةدات اةد ةية ة ة ة ة ةةو ةةة ة ة ة ة ة ا‬ ‫اة ة ة ة ة ة ة اج أق ه ة ة ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ة ةةا اةم ة ة ة ة ة ة ة أ هي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫أ ة ة ة ة ة ةةا اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ةةدأ ة ة ة ة ة ة ة از‬ ‫اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ا‪.‬‬ ‫ا ‪ ،‬ا‬

‫د ة ة ة ة ةةد أ ة ة ة ة ةةف د ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪، ،‬دة ة ة ة ة ة ‪ 27‬ة ة ة ة ة ة ة و ‪ 1994‬ة ة ة ة ة ة ماد‪،‬ة ة ة ة ة ة اة ا ي ة ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة ة‪،‬يق‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ ة ة ة ة ة ةةيق أ ة ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ة ة هي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي م ة ة ة ة ة ةةد اةة ة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ة ةةد‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ ا‬ ‫ة ة ة ة ة ةةاز م ة ة ة ة ة ةةدأ ا‬
‫ة ة ة ةةم ة ةم ضة ة ة ة ة ل‬ ‫ة ة ة ة ة ط أ ط ة ة ة ة ة أ مةة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ة د ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي أ‬ ‫ة ة ة ةةد‬ ‫ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ة ا ةإلدم ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ةةدد ة ة ة ة ةةفة دة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪1994 ،‬‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة هة ة ة ة ةةفا اةة ة ة ة ةةد ي اةمة ة ة ة ةةاد ‪)1/22‬‬ ‫اة ة ة ة ة ةزال أق ‪،‬‬
‫ةةةة ج‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةاأ ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ا ية ة ة ةةو مة ة ة ةةق اةمة ة ة ةةاد اة ا ية ة ة ةةو اة ة ة ة ة‪،‬يق مة ة ة ةةق‬ ‫دة ة ة ةةت ‪ ،‬ة ة ة ةةدي اةة ة ة ةةد ي ة ة ة ةةد ا‬
‫ي ة ة ة ةةا ز مي ة ة ة ةةاد ‪ ،‬ة ة ة ةةدي د ة ة ة ةةال اةم ة ة ة ةةدم م ية ة ة ة ة فا ة ة ة ةةاق اة ة ة ة ةةد ي م ة ة ة ةة‪ ،‬دا ةة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة مي ة ة ة ةةاد‬ ‫اة‪،‬م ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ط أ ط ة ة ة ة أمة ة ة ةةا فا ة ة ة ةةاق اةة ة ة ةةد ي م ة ة ة ةة‪ ،‬دا ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةا ز‬ ‫ة ة ة ة د ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي أ‬ ‫ة ة ة ةةد‬ ‫ا دمة ة ة ةةا‬
‫ة ة ةةج ‪ ،‬ة ة ةةدي اة ة ة ةةد ي ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫ة ة ةةم ا ا‪ ،‬ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ةةي ةم ضة ة ة ة ل اة ة ة ة ةزال‬ ‫هي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةي ة ط ة ة ةةاو ة ة ة ة ط‪ ،‬ا ة ة ة ةةد‬
‫مة ة ة ةةا ة ة ة ةةدد اة ة ة ة ةةا ق ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة اة ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةةا مة ة ة ةةق طة ة ة ةةاو ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫‪،‬‬ ‫اةم ة ة ة ةةبةو اةمة ة ة ةةدم‬ ‫مة ة ة ةة‪،‬‬

‫‪543‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةةد ي ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاأ هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي م ة ة ة ةةا د ة ة ة ةةا‬ ‫م ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ةةاد اة ا ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ة ة‪،‬يق ي ي ة ة ة ةةو اة‬
‫ة ة ة ة ةةا ي مة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة ة اةم ض ة ة ة ة ة ل ة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ‪،‬م ية ة ة ة ةةد أ أق ‪،‬ضة ة ة ة ةةم‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة م ض ة ة ة ة ة ل اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬ ‫اة‬
‫ط‪،‬ية ة ة ةةو ‪ ،‬ة ة ة ةةي دم ة ة ة ة ى‬ ‫ةةةة‬ ‫اة ة ة ةةد ي ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ا ة ة ة ة ا ة ة ة ة ي ة ة ة ة ز اة‪،‬م ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ق دضة ة ة ةةت اة ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةة‪،‬‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ مة ة ة ة ة ةةق‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاأ ا‬ ‫ة ة ة ة ة ةةا‪ .‬ي ة ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ة ةةدأ ا‬ ‫ة ة ة ة ة ة مو‬ ‫ة ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫طةةةةةة ق‬
‫ام ي‪. ،‬‬ ‫يزيا األ طا‪ ،‬اة‪ ، ،‬دد ‪،‬ى ‪ ،‬م‬ ‫ي‬ ‫ض‪، ،‬يات اة‪ ،‬ي اة ‪ ،‬اةد ة‬

‫ا ‪)112 : 1996‬‬ ‫سير إجراءات التحكيم البحرى وانتهائها م ‪،‬‬

‫ا ة ة ة ةةطو هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةةو أدة‪ ،‬ة ة ة ةةا أ ة ة ة ةةا يدها ة ة ة ة م ا ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬دم ة ة ة ة ى اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ي ة ة ة ةةدأ‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫‪ ،‬ةةةةة‬ ‫ةةةةة‬ ‫ة ة ة ة ةةا ي ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة‪ ،‬ة ة ة ة ة يق م ية ة ة ة ةةد‪ ،‬ا ‪،‬أي ة ة ة ة ةةا ‪،‬م ية ة ة ة ةةدا ة‬ ‫األط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫اةم اد اةم ‪: ، ،‬‬

‫ة ة ة ة ا أ ة ة ة ةةاق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ا ‪ ،‬ة ة ة ةةاو م ة ة ة ة اة امة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫أوال‪، :‬ية ة ة ةةو األط ة ة ة ة ا‪،‬‬
‫‪،‬ا‪.‬‬ ‫مى يا أ‬

‫اة ة ة ةةو م ة ة ةةد‬ ‫ثانيـــــــا‪، :‬ي ة ة ةةو هي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةي اة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ا ‪،‬ي ة ة ةةا‪ ،‬اة ام ة ة ةةد اة ا ة ة ةةو ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ةةي ة ة ة ة‬
‫م ي ا‪.‬‬ ‫ا‪ ،‬او األط ا‪،‬‬

‫‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬طيي هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫يمة ة ة ةةا‬ ‫اة ضة ة ة ةةا يو فةة ة ة ة‬ ‫ثالثــــــــا‪ :‬م دة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةا ق ة ة ة ةةيق هي ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ةةا‬
‫ة ة ة ة ة ي و أ م ةة ة ة ة اة ة ة ة ة ة و اةم ة ة ة ة ة مو‬ ‫ة ة ة ة ة م ةة ة ة ة‬ ‫ز اة‪،‬‬ ‫ية ة ة ةةو ة ة ة ةةاة‬ ‫‪ ،‬ية ة ة ةةف م ة ة ة ةةق ا‪ ،‬ة ة ة ةةاف اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪،‬‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةةدي م ة ة ة ةة‪ ،‬د ‪ ،‬ة ة ة ةةت ي ة ة ة ةةد د ق ا‪ ،‬ة ة ة ةةاف ه ة ة ة ةةف اةم ة ة ة ةةامد م ة ة ة ةةق‬ ‫اةة ة ة ة ة‬ ‫ض ة ة ة ةةا‪ ،‬ة ة ة ةةاهد أ ةة ة ة ة ة از ط ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫أ‬
‫م ض ل اة زال‪.‬‬ ‫ا ج اة ضا ف‪،‬ي و ة ‪،‬د ا‬

‫ضة ة ة ة ة ة ‪،‬‬ ‫ةةةةةة‬ ‫غاة ة ة ة ة ة ةةا أ‬ ‫ض ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬األط ة ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة‬ ‫هة ة ة ة ة ةةفا ‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي‪،‬‬
‫ة ة ة ةةا ا‬ ‫ة ة ة ةةأ أدة‪ ،‬ة ة ة ةةا أ ة ة ة ةةا يدها‬ ‫ة ة ة ة هة ة ة ةةف اإل ة ة ة ة ا‪ ،‬ات ‪ ،‬ة ة ة ةةو هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة اةة ة ة ةةدم ى‬ ‫مم ة ة ة ةةي‬
‫ات‪.‬‬ ‫يو أ د ق م د‬ ‫ات‬ ‫ا‪ ،‬ا‬

‫اة ة ة ة ة ة و ة ية ة ة ة ةةاج اةمة ة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ة ي ة ة ة ة ةة‪ ،،‬دة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ة ةة‪، ،‬د ة ة ة ة ة ‪ 27‬ة ة ة ة ة ة و ‪ 1994‬ة ة ة ة ة‬
‫ام ة ة ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ةةدي ط ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ةةي م ة ة ةةق اةم ة ة ةةدم‬ ‫ة ة ةةيق أ ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ةة‪ ،‬اة ا ي ة ة ةةو م ة ة ةةق ماد‪،‬ة ة ة ة اة ا‪ ،‬ة ة ةةو اة‬
‫ة ة ة ة ا اةم ة ة ةةد اةم ة ة ةة‪ ،،‬ا‪ ،‬اد ة ة ةةا أ اة‪،‬ة ة ة ة ‪ ،‬ي ة ة ةةا‬ ‫اةم ة ة ةةدم م ية ة ة ة ي ة ة ةةج م ة ة ة ة األ ي ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ةة‪،‬د م ة ة ةةف ‪ ،‬د امة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةة‪،‬م‪،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا‬ ‫م ة ة ة ةةق ‪ ،‬ة ة ة ةةدي م ة ة ة ةةف ‪ ،‬د امة ة ة ة ة‬ ‫هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة فا ‪ ،‬ة ة ة ة ة‬
‫ي ة ة ة ة ة ز ة ي ة ة ة ة ةةو أق ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪ ،‬أ مة ة ة ة ةةق مة ة ة ة ةةد ‪،‬د اةمة ة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ا‪ ،‬م ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي‬

‫‪544‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫أق ه ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ة طو اةم ط ة ة ة ةةا ة ي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةةي‪ ،‬ة ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات م ة ة ة ة ة اة ة ة ة ةة‪،‬غ‬ ‫ة ة ة ةةدم ى اةم ة ة ة ةةدم‬
‫ة ة ة ة ة ي ا ة ة ة ةةدم ى اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫م ة ة ة ةةق غي ة ة ة ةةاج اةم ة ة ة ةةدم م ية ة ة ة ة م ة ة ة ةة‪ ،‬طو ‪،‬ب ة ة ة ةةد اة ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةق م ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةا‬
‫‪،‬ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةزال ‪،‬غة ة ة ة غيا ة ة ة ة‬ ‫ة ة ةة‪،‬م‪،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ةةو اة ي ة ة ةةو ا‬ ‫ة ة ةةو‬ ‫ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ةةدم ى مي ة ة ةةاد ة ة ةةا‬ ‫ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ةةفة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬و ‪ ،‬ضة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةا‪ ،‬و ة ة ة ة ة اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات‬ ‫ةة ة ة ة ة أم ة ة ة ةةق اةم ة ة ة ةةدم م ية ة ة ة ة‬ ‫‪،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةدا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ةةاق د ق مة ة ة ة ةةف‪ ،‬م ة ة ة ة ة ا ي ة ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة اة ي ة ة ة ة ةةو أق‬ ‫أق ‪،،‬ب ة ة ة ة ةةد اة ي ة ة ة ة ةةو مة ة ة ة ةةق أق غية ة ة ة ةةاج اةمة ة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ة‬
‫اةة ة ة ة ةةو ‪ ،‬يية ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫اض ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةاق اةمة ة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ة‬ ‫‪،‬مة ة ة ة ةةا‪،‬س م م‪ ،‬ة ة ة ة ةةا اةم ة ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة ما‪ ،‬ة ة ة ة ةةا مة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة‬
‫ةة ة ة ة ة ةةت هي ة ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي اإل ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات مة ة ة ة ة ةةق غيا ية ة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫اةم ة ة ة ة ةةدم اةمة ة ة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة ة ة ة أ‪،‬ي ة ة ة ة ة ة اة ضة ة ة ة ة ة ‪،‬‬
‫م ة ة ة ة ةةا ة ا ية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة ة ط ق‪ .‬يم ة ة ة ة ةةق أق ي ة ة ة ة ة ق‬ ‫ض ة ة ة ة ة ‪،‬يو ة ة ة ة ة فا ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ة ة‪،‬ال اة ي ة ة ة ة ةةو مة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة و ‪ ،‬ة ة ة ة ةة‪،‬‬
‫ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ي ‪.‬‬ ‫ا ة ي و اة‪ ،‬ي إل ا‬ ‫ي‪ ،‬اةمدم أ هماة اة ض ‪،‬‬ ‫‪،‬‬

‫ة ة ة ةةيق ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ة ة أ ة ة ة ة‬ ‫ي ة ة ة ةة‪ ،،‬دة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ةة‪، ،‬د ة ة ة ة ‪ 27‬ة ة ة ة ة و ‪ 1994‬ة ة ة ة ماد‪ ،‬ة ة ة ة اة ا‪ ،‬ة ة ة ةةو اة‬
‫ةة ة ة ة اةم ة ة ةةدم م ية ة ة ة د ق م ة ة ةةف‪ ،‬م ة ة ة ة ا يا ة ة ةةا‬ ‫فا ةة ة ة ة ي ة ة ةةد اةم ة ة ةةدم اة ة ة ةةف د ة ة ةةد ط ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ةةي د ة ة ةةا فةة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬ة د ة ة ة ةةا ي اة ة ة ة ةةدم ى‬ ‫م ‪ ،‬ة ة ة ةةا ة ة ة ةةدم ا ي ة ة ة ةة‪،‬ما م ة ة ة ة ة ا ة ة ة ةةم م ا ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةدم م ية ة ة ة ة م ا ة ة ة ة ة‬
‫ا اإل ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬يميو‪.‬‬ ‫هي و اة‪ ،‬ي أق ‪،‬بم‪،‬‬ ‫جم‬ ‫اةم ا ا م ا اة زال ط ا‪،‬‬

‫ة ة ة ةةفة ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،،‬اةمة ة ة ةةاد اة ام ة ة ة ةةو األ‪ ،‬ة ة ة ةةيق مة ة ة ةةق دة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اةم ة ة ة ةة‪ ،‬أ ة ة ة ة ي ة ة ة ةةج م ة ة ة ة هي ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬و م ة ة ة ة ةة‪ ،‬مة ة ة ة ةةق أ‪،‬ي ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي فا أم ة ة ة ة ةةق اةمة ة ة ة ةةدم‬ ‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي أق ‪ ،‬ة ة ة ة ةةد‪ ،‬د ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ا‪،‬‬
‫ة ة ة ة مو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي مة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،،‬اة ي ة ة ة ةةو ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ط ة ة ة ةةج اةمة ة ة ةةدم م ي ة ة ة ة أ ة ة ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫‪،‬غ ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ‪،‬ة ة ة ةة‪،‬‬
‫اة زال‪.‬‬ ‫ا‬ ‫‪ ،‬ي‬ ‫ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬ي‬ ‫ا ‪،‬م‪،‬ا‪،‬‬ ‫و ديو‬ ‫م‬

‫ا ‪)116 : 1996‬‬ ‫م‪،‬‬ ‫حكم التحكيم البحري الدولي‬

‫فا ‪،‬ة ة ة ة ة د ة ة ة ةةاا ة ة ة ةةاج اةم ا‪ ،‬ة ة ة ةةو دامة ة ة ةةت هي ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬م ‪،‬دهة ة ة ةةا أ اة‪ ،‬ة ة ة ةةا ق مة ة ة ةةي م‪ ،‬ة ة ة ةةز‬
‫ة ة ة ة ةةياغ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬اةم ة ة ة ةةدا ت اةم اد ة ة ة ة ةةات اة ة ة ة ة ة‪،‬يو إلمة ة ة ة ةةداد اة ة ة ة ة ة امة ة ة ة ةةاد‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةمى ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةدا‪،‬‬ ‫م ضة ة ة ة ة ماًا ة ة ة ة ة فا ‪،‬ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةداد د ة ة ة ةةا اةم مة ة ة ة ة ق أ م‪ ،‬ة ة ة ةةز اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اةمى ة ة ة ة ة‬ ‫ةةةةة‬
‫اةمي اد اةم ‪ ،،‬ةفة ا‪ ،‬ادا أ دا ا‪.‬‬ ‫ام م ة ط ا‪،‬‬

‫ة ة ة ة ة اة ةة ة ة ة ةزال اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةم ة ة ة ة ة د ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬اةة ة ة ة ةةد ة‬ ‫ي‪،‬م ة ة ة ة ةةا م ض ة ة ة ة ة ل‬
‫ة ة ة ةةس اة ةة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ةةا اةم م ة ة ة ة ق ةة ة ة ة‬ ‫اةم مة ة ة ةةو م ة ة ة ةةج ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ا دة ة ة ةةد ة ة ة ةة‪،‬ت اة ة ة ة ةةاد م ة ة ة ة أق ي‬
‫مم يو اة‪ ،‬ي ‪.‬‬ ‫م ‪ ،‬ات ‪ ،‬اةي‬

‫‪545‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫ة ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ة ة اة‬ ‫ية ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ةة‪ ،‬أق ي ة ة ة ة ةة‪ ،‬ف اةم م ة ة ة ة ة ق‬ ‫ي‪،،،‬ة ة ة ة ةةج م ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةدا‪،‬‬
‫اة‪ ،‬ازم ة ة ةةا‬ ‫ي ة ة ةةو األم ة ة ةة‪ ،‬اةم ضة ة ة ة ا ي ة ة ة ة م ة ة ة ة م ة ة ةةا‪،‬و األطة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ة ة ةةا ية ة ة ة اة ة ة ة ة ا اة ة ة ةةف ي ‪ ،‬ة ة ةةج‬ ‫يم ة ة ةةا‬
‫ا يا‪.‬‬ ‫ي‪،، ،‬‬ ‫د‬ ‫‪ ،‬يف‬

‫ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة م ة ة ة ةةق اةم ا‪ ،‬ة ة ة ةةا اة ام ة ة ة ةةو اة‪،‬ة ة ة ة ة يم ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةا‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةد مة ة ة ة ةة‪ ،‬و ‪ ،‬ي ة ة ة ةةف‬
‫ة ة ة ةةاق ي ازم ة ة ة ة ي ة ة ة ةةا اةطة ة ة ةة‪ ،‬اة ا ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫د ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ة ا ة ة ة ةة‪،،‬داد‬ ‫اةطة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫ي ةةةة‬ ‫ية ة ة ة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ةةي‬
‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة ه ة ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة ة ة و ي ة ة ة ة ةةف ط امية ة ة ة ة ةوً ا ‪،‬ي ة ة ة ة ةةا‪،‬اا أ‬ ‫ة ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةةاد‪ ،‬اة‬ ‫م ة ة ة ة ةةا أق يم‪ ،‬ة ة ة ة ةةا ة‬ ‫اة ة ة ة ة ةةف‬
‫ةةةة‬ ‫ة ة ة ة ة اة ضة ة ة ةةا اة ة ة ة ة ط‬ ‫ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة‬ ‫‪،‬ية ة ة ةةا‪ ،‬ممة ة ة ةةا يضة ة ة ةةط‪ ،‬اةطة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫هة ة ة ةةفا اة‪ ،‬ية ة ة ةةف ا‬ ‫ية ة ة ةة‪،‬‬
‫ا‪ ،‬مق اةط‪ ،‬اة ا ‪. ،‬‬ ‫اةد ةو اة‪ ،‬ي‪،‬غج اة‪ ،‬يف ي ا طاة ا األم‪ ، ،‬يف‬

‫االستنتاجات والتوصيات‬

‫غ ةةةةة م ةةةةة ةةةةة‬ ‫أ ا ةةةةة‬ ‫ة ة ة ةةا دةة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةأ ةة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ة ا ة ة ة ة ةةبق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةة‪ ،‬ه ة ة ة ة ة‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة يو اةم ازم ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ةةو د ة ة ةةد ‪،‬ة ة ة ة ‪،‬طة ة ة ة ي‪ ،‬م ة ة ةةق أ ة ة ةةا د ة ة ةةي م ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ةةا‪ ،‬اة ‪،‬ي ة ة ةةو اةد ةي ة ة ةةو ةة ة ة ة مزي ة ة ةةد‬
‫مق اة‪ ،‬د اإلزدها‪.،‬‬

‫هة ة ة ةةفا اة ة ة ة ة ل م ة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ‪،‬مة ة ة ةةا هامة ة ة ةةا مة ة ة ةةق ة ة ة ةة‪ ،‬ل اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةة ة ة ةةد ة ة ة ة ة ة‬ ‫دة ة ة ةةد أض ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةا ة م ة ة ة ةةايي‪ ،‬اةضة ة ة ة ةةي و ةة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‪،‬يو األمم ة ة ة ةةاا اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ةة‪،‬مد‬ ‫ي‪،‬م‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة و اة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ةةو غاة ة ة ة ةةا فةة ة ة ة ة‬
‫‪ ،‬ة ة ة ةةا ا‪ ،‬ي‪،‬م ة ة ة ةة‪،‬ي ة ة ة ةةف اة ة ة ة ة و دا مة ة ة ةةا‬ ‫ةةةة‬ ‫ة ة ة ة و اة ة ة ة ةةا ميق مما‪ ،‬ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫مة ة ة ةةق ط ي ة ة ة ةةو اة ة ة ة ةةاط اة ة ة ة ةة‪ ،‬ا‬
‫ة ة ة ة ةةا ة م ي ة ة ة ة ةةا‪ ،‬ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاد اة ا ة ة ة ة ةةي ة‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ةةو األمم ة ة ة ة ةةاا اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو اةم ة ة ة ة ةة‪،‬مد م ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ة و ا د‪ ،‬ة ة ة ة ةةاديو‬
‫ا ‪ ،‬ة ة ة ة ةةاا األمة ة ة ة ة ة اا اة ض ة ة ة ة ةةا ي‬ ‫ة ة ة ة ةةا ‪ ،،‬ة ة ة ة ةةو م ي ة ة ة ة ةةو ‪ ،‬ا‪،‬ي ة ة ة ة ةةو د ةي ة ة ة ة ةةو أ‬ ‫ةم ض ة ة ة ة ة ة ل اة د ة ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ة ةةو‬
‫ة ة ة ةة‪،‬ت ه ة ة ة ةةف اة د ة ة ة ةةو ة ة ة ةةيق أ ة ة ة ة ة اأ ا ة ة ة ةةوا أ‬ ‫اة ة ة ة ةةدمات م ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ةةد د أ ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةق د ة ة ة ة ةةوا ة ة ة ة ة ا‬
‫اأ اةم يو اة امو‪.‬‬ ‫يق أ د األ‬ ‫ي‬

‫اة ةة ة ة ةةبق ة ة ة ة ة اة د ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةةا‬ ‫ي ة ة ة ةةد اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة ة ة ة ةةي و اة ة ة ة ةةا د اة‪،‬ة ة ة ة ة ي‪ ،‬ة ة ة ةةو م ي ة ة ة ةةا ف‬
‫ي‪ ،‬ة ة ة ة ةةو أط ة ة ة ة ة ا‪،‬‬ ‫اةم ازمة ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ا أ ا ة ة ة ة ةةت ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ة ةةات اةية ة ة ة ةةو أ م ة ة ة ة ةة‪ ،‬يو ي ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ةةيق ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ه ة ة ة ةةف اة د ة ة ة ةةات م ة ة ة ة ة أق ي ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةات ةة ة ة ة ة م م ة ة ة ةةيق م‪،‬‬
‫ا ي ا ب ا ‪ ،‬يميو م زمو‪.‬‬ ‫ةي‬

‫د ة ة ة ةةد ‪ ،‬ة ة ة ة ة ق اةم ازم ة ة ة ةةات ا ة ة ة ة ة و م ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة د اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو م ة ة ة ةةا م ة ة ة ة ة د ة ة ة ةةا اة ض ة ة ة ةةا ي أ األ ة ة ة ة ة اأ‬
‫اة ية ة ة ة ة ل اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬ ‫ي ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ق م ة ة ة ة ة د اة‪ ،‬ة ة ة ةةبميق اة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ا ةةةةة‬ ‫م ة ة ة ة ة د ي ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ة ة ق م ة ة ة ة ة د ة ة ة ةةا‬

‫‪546‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫اةم ة ة ة ة ة ةةامد‬ ‫اة ‪،‬ية ة ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةاد اة ة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫امة ة ة ة ة ةةا أق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ق ‪ ،‬ة ة ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ة ة ةةات ا ة ة ة ة ة ة و مة ة ة ة ة ةةق اة ة ة ة ة ة ة اد‬
‫ا ‪ ،‬اة ‪،‬يو اةم ‪ ،،‬و‪.‬‬ ‫اة ‪،‬يو اإل اف ‪ ،‬يو اة‬

‫ة ة ة ةةا ا أ ة ة ة ةة‪،‬ى م ‪ ،‬ة ة ة ةةو‬ ‫ة ة ة ة اةم ازمة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ةةو مة ة ة ةةد‬ ‫نةية ة ة ةةو ة‬ ‫ا ة ة ة ةةج اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة‬ ‫دة ة ة ةةد‬
‫ة ة ة ةة‪ ،‬أهم ة ة ة ةةا اة ة ة ة ة و‬ ‫ة ة ة ةةا اةم ازمة ة ة ةةات ط‪،‬ية ة ة ةةو د يم ة ة ة ةةق‬ ‫ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ةةامد ة ة ة ة‬ ‫مة ة ة ةةق اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ‪ ،‬ة ة ة ةةد‬
‫اة‪ ،‬يو اة اطو اة ‪ ،‬اة يو‪.‬‬ ‫ة م ازمات اة ‪،‬يو‬

‫ة ام ة ة ة ةةا ي ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ةة‪ ،‬اة ة ة ة ةةدي‬ ‫ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ةةات اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة اة‬ ‫ة ة ة ةةي و ة‬ ‫د ة ة ة ةةد ا ‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫يم ة ة ة ةةق ي ازه ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ‪،‬غ ة ة ة ةةو اةم‪ ،‬ة ة ة ةةام يق ة ة ة ة ة م ة ة ة ةةاا اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،،‬م ة ة ة ةةق دية ة ة ة ة د اةة ة ة ة ة‬
‫اة ا ية ة ة ةةو اةم ‪ ،‬ة ة ة ةةو مة ة ة ةةي م ة ة ة ةةد ا‪ ،‬ة ة ة ةةاو ‪ ،‬ة ة ة ة ة اة امة ة ة ةةد اةدا ي ة ة ة ةةو مة ة ة ةةي م ‪،‬ض ة ة ة ةةيات اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اةد ةي ة ة ة ةةو اة ‪،‬ي ة ة ة ةةو‬
‫‪ ،‬ة ة ة ة ةةدد د‪ ،‬ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ة ة اة دة ة ة ة ةةت اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ‪،،‬ط ة ة ة ة ةةج ي ة ة ة ة ة اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة‪ ،‬اض ة ة ة ة ة‬ ‫ة ة ة ة ةةط‬ ‫اإلضة ة ة ة ةةا و ة ة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة ة فة ة ة ة ة ة أق‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة اة ة ة ة ة ةزال مة ة ة ة ةةا ‪،،‬ط ة ة ة ة ةةج اة ة ة ة ة ة‪،‬يو ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةام ت أض ة ة ة ة ة‬ ‫اة ‪،‬ية ة ة ة ةةو ة ة ة ة ةة‪،‬مو اة‬
‫‪ ،،‬ة ة ة ة ة ة ا ‪،‬‬ ‫ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا ة ة ة ة ةةو م مة ة ة ة ة ةةات م‪،‬مي ة ة ة ة ةةز م‪ ،‬ة ة ة ة ةةدد‬ ‫ة ة ة ة ةةا ة ة ة ة ة ة اةم ازم ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ة ةةو ي ‪،‬ضة ة ة ة ة ة‬ ‫اة‬
‫اه ة ة ةةو ‪ ،،‬ة ة ةةي أغ ة ة ةةا ةة ة ة ة‬ ‫اة ة ة ة ةزال اة ة ة ةة‪ ،‬م ي ة ة ة ة ة‪ ،‬ة ة ةةاةي‬ ‫اة ة ة ةةف د ة ة ةةد ي‪ ،،،‬ة ة ةةج م ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة اضة ة ة ة اة ة ة ةةاد‬
‫ة ة ة ةةا ا اةط ة ة ة ةةق ة ة ة ة ة األ ة ة ة ةةا‬ ‫ة ة ة ةةط ا‪ ،‬ة ة ة ةةاف اإل ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ات اة ض ة ة ة ةةا يو‬ ‫ة ة ة ةةا ‪ ،‬اةضة ة ة ة ة مو اةم‪ ،،،‬ة ة ة ةةو م ة ة ة ة ة‬ ‫اة‬
‫‪،‬مو‪.‬‬ ‫اة زال‬ ‫اة‪،‬اة مد‬

‫ة ة ة ة ة ة ة ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ةةياد اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ةةي اة ة ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ةةا اةم ازمة ة ة ة ة ة ةةات اة ‪،‬ية ة ة ة ة ة ةةو ا ة ة ة ة ة ة ةة‪، ،‬ا‪ ،‬د امة ة ة ة ة ة ةةد اإل ا‪ ،‬ية ة ة ة ة ة ةةو‬
‫د ام ة ة ة ةةد ة ة ة ة ة م اه ة ة ة ةةد ه ة ة ة ةةام ‪،‬ج‬ ‫ةة ة ة ة‬ ‫‪ ،‬ة ة ة ةةي‬ ‫ة ة ة ة ة اةة ة ة ة ة أ م ية ة ة ة ة‬ ‫اةم ضة ة ة ة ة ميو ‪،‬ة ة ة ة ة ا ه‪،‬م ة ة ة ةةا اة ة ة ة ةةد ة‬
‫ة ة ة ةةت دا ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ة ة ة ةةا ‪ ،‬ة ة ة ة ة اة‪،‬طة ة ة ة ة ‪،‬ات اة‪،‬ة ة ة ة ة ة ة ة ة ةةت ة ة ة ةةاة‪ ،‬ي اة ة ة ة ةة‪ ،‬ة ة ة ة ة ق د ا‪ ،‬ة ة ة ةة‪ ،‬د ة ة ة ةةد‬ ‫‪1978‬ا ‪،‬غة ة ة ة ة‬
‫ة ة ة ة ة و مامة ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةاا‬ ‫اة ة ة ة ة ةة‪،‬‬ ‫ية ة ة ة ةةد مة ة ة ة ةةق م ة ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ةةا يق ة ة ة ة ة م ة ة ة ة ةةاا اة ة ة ة ة ةةا ق اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةا‪،‬‬
‫ة ة ة ة ة و ا ة ة ة ةةو ة ة ة ة ة د ا ي ة ة ة ةة‪ ،‬م ة ة ة ةةق ي ة ة ة ةةا م ة ة ة ةة‪ ،‬ا ‪ ،‬ة ة ة ةةا د ا‪ ،‬ة ة ة ةةو اة‪ ،‬ة ة ة ةةي اة‪ ،‬ة ة ة ةةا‪ ،‬اة ة ة ة ةةد ة‬ ‫اة‪ ،‬ة ة ة ةةي‬
‫و ا و‪.‬‬ ‫و مامو د امد ‪ ،‬ي غ‪ ،‬و اة‪ ،‬ا‪ ،‬اةد ةيو‬

‫المراجـــع‬

‫اإل ا‪ . ،‬م ا اةم ا‪.2001 ،‬‬ ‫‪،‬يا‪،‬‬ ‫د‪ .‬أ مد أ اة اا اة‪ ،‬ي ا‬

‫د‪ .‬أ مد ‪ ،‬اةديقا د امد اة‪ ،‬ي ا دا‪ ،‬اة ضو اة ‪ ،‬يو ‪.2007‬‬

‫ة ة ة ة ة ة موا اة‪ ،‬ة ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة ة اةم ة ة ة ة ةةام ت اةماةي ة ة ة ة ةةو اةدا ي ة ة ة ة ةةو اةد ةي ة ة ة ة ةةوا دا‪ ،‬اة ض ة ة ة ة ةةو‬ ‫د‪ .‬أ م ة ة ة ة ةةد م ة ة ة ة ةةد اة ة ة ة ة ة ة‪،‬ي‬
‫اة ‪ ،‬يو ة ط ي اة ‪ ،‬اة‪ ،‬زييا ‪.2006‬‬

‫‪547‬‬
‫السنة‪2015/‬م‬ ‫جملة جامعة االنبار للعلوم االقتصادية واالدارية‬ ‫اجمللد ‪ 7‬العـدد ‪13‬‬

‫اة دي ة ة ة ة ة ةةد‬ ‫ة ة ة ة ة ة ة مو اة‪ ،‬ة ة ة ة ة ةةي ا اةط ة ة ة ة ة ةةو األ ةة ة ة ة ة ة ة ا اة ة ة ة ة ة ة ة‬ ‫د‪ .‬ما ة ة ة ة ة ة ة ‪ ،‬م ة ة ة ة ة ةة‪ ،‬ا اة ة ة ة ة ة ةةا اإل ا‪ ،‬ة ة ة ة ة ة ة ة‬
‫‪.1996 ،‬‬ ‫اةم‬

‫ا اة ا اةد ة م‪ ،‬دد اة ا طا م ا اةم ا‪ ،‬ا ‪.2014‬‬ ‫د‪ .‬ا‪ ،‬و م‬

‫د‪،‬يوا ‪.2013‬‬ ‫اإل‬ ‫اة ‪،‬يو اة‪،‬ط يو م ب اةم ا‪،‬‬ ‫اة ا دا ق اة‪ ،‬ي‬ ‫د‪، .‬‬

‫د‪ .‬ماا مد ا اة ا ق اة ‪ ،‬ا م ب اةم ا‪ ،‬ا ‪.1997‬‬

‫د‪ .‬م مد م د اة ‪،‬ا ‪ ،،‬ا م د اة ي ل اة ‪،‬يو اةد ةيوا دا‪ ،‬اة ام و اة ديد ا ‪.2007‬‬

‫ماا ط ا اة ا ق اة ‪ ،‬اة ديدا دا‪ ،‬اة ام و اة ديد ا ‪.1995‬‬ ‫د‪ .‬م ط‬

‫م م ة ة ة ةةد اة م ة ة ة ةةااا م ا ة ة ة ةةو م م ة ة ة ةةد م ة ة ة ةةد اة ة ة ة ةةااا اة‪ ،‬ة ة ة ةةي ة ة ة ة ة اة د ة ة ة ةةات اة ا ة ة ة ةةو اةد ةي ة ة ة ةةو‬ ‫د‪ .‬م ة ة ة ةةط‬
‫ديو ‪.1998‬‬ ‫اة‬ ‫‪،‬ات اة‬ ‫اةدا يوا م‬

‫د اة ‪،‬يوا دا‪ ،‬اة ‪ ،‬اة ‪ ،‬ا اة اه‪.1978 ،‬‬ ‫ق ي سا اة‬ ‫د‪ .‬م‬

‫د يدا‪،‬ا م ز اة ا ق اة ‪ ،‬ا دا‪ ،‬اة ام و اة ديد ا ‪.1999‬‬ ‫د‪ .‬ها‬

‫‪548‬‬

You might also like