ी अ णाचल तु त प चक

क णेचा सागर, मरण करताच ग त दान करणारा हा अ णाचल शव आहे.

ी अ णाचल त व

बु आ ण अहंकार जथवर पोहचू न शक यामुळे वषाद क लागतात, ते म य दय-

ु रणच या अ णामलैचे वा त वक व प आहे जो ा आ ण व णू या गवहरणासाठ
यां या मधोमध कट झाला आ ण याला जाण यास ते दोघेही असमथ ठरले.
- ी. मु गणार

द पदशन त व

"हे शरीरच मी आहे" हा भाव बाजूला सा न, बु दयाकडे वळवून, अंतमुखी ीने

अ ै त स य व पाचा काश पाहणे हेच भूम य असले या अ णामलैचे वा त वक द पदशन
आहे.
- ी भगवान

1
 ी अ णाचल माहा य

न द वा य
१. हे अ णाचल े च सव पु य े ात े असलेले आ े आहे. हे सम त भूमंडळाचे
दय आहे. जाणून असा क हे शवाचे दय ळ असलेले एक अ यंत गु े आहे. तो ई र
या ळ यो त गरी अ णाचला या पाने न य नवास करतो.

२. शवाने ाचीन काळ अ णाचल नामक अ तू आ द लगाचे प धारण के ले तो दवस

मागशीष म ह यात या आ ा न ा या होता. योती पात कटले या या ई राचे नारायणाद
सव दे वतांनी थम तवन-पूजन के ले तो माघ शवरा चा (महा शवरा ीचा) दवस होता.

ी शव वचन
३. मूळात अ न व प असूनही मी इथे नजकृ पेने लोकर णासाठ काशमंद गरी या
सौ य पात उभा आहे. शवाय इथे मी नेहमीच ( ी अ ण गरी योगी नामक) एका स ा या
पात वा त करतो. मा या अंतरंगात सव भोगांनी ओसांडून वाहणा या अनेक द गुफा
आहेत.

४. सव लोकांना ब करणारे कम ऋण आहेत. ते ऋण या या दशनाने न होते तोच हा

दे द यमान अ णाचल आहे.

५. अ णाचल ी या ट यात असताना याचे दशन घेत याने आ ण र असताना याचे

मरणमा के याने कठोर साधने शवाय असा य असलेले वेदा त व ान कु णालाही सहज
सा य होईल.

६. तीन योजन व तीण असले या या पु या ळ वास करणा या जीवांना द ा आद

साधनां शवायच मज ई राचे पाशर हत सायु य मा या अ ाने न तच ा त होते.

ी दे वी उवाच
७. स स नांसाठ हे े नेहमीच आ य ळ आहे. इथे इतरांना पडा दे ऊ
पाहणारे लोक अनेकानेक ाध नी त होऊन झडू न जातील. ांची श इथे कोणताही
मागमूस न ठे वता णाधात न होईल. हणून अ नपवत पी अ णाचले रा या धगधग या
कोपा नचे भ य बनू नकोस.

2
 ी अ णाचल अ र वरमाला
उगव या सूया या द करणांसारखी फु लत ही अ र वरमाला मुमु ु स ांचा
अ ान अंधकार न करणारी ाथना हणून क णाकर आयमुनी ी रमण महष नी भावा वभोर
होऊन गायली. हला मो साधन मानून दयात अ णाचल बोधाने नम न होणारे शवलोकावर
रा य करतील ( वतः शव व प होतील).
हे क णाकर गणपती दे वा, अ णाचल वराला साजेशी अ र वरमाला गुं फत असताना
तु या वरदह ताने सहा य क न माझे र ण कर.

अ णाचल शव अ णाचल शव अ णाचल शव अ णाचला

अ णाचल शव अ णाचल शव अ णाचल शव अ णाचला
१. अ णाचला, दयात तादा य भावाने जे तुझे मरण करतात यांचा अहंभाव तू समूळ न
करतोस.

२. अळगु आ ण सुंदरम् या दांप यासारखे मी आ ण तू भेटून अ भ होऊन रा .

३. मा या घरात श न मला बाहेर काढलेस आ ण तु या दया या गुफेत मला कायमचे बंद

बनऊन ठे वलेस. अ णाचला, तुला हणावे तरी काय?

४. कु णासाठ मला असे असे काबीज के लेस? आता जर माझा याग के लास तर सारे जग तुला
नावे ठे वील.

५. या दोषारोपणातून मोकळा हो. तूच मला नाद लावलेस ना? आता मागे हटणे कसे श य
आहे?

६. ज मदा या आई नही तू अ धक कनवाळू आहेस हणे. हाच का तुझा कनवाळू पणा?

७. तुला फसवून माझे मन लांब पळू न जाऊ नये यासाठ मा या मानत सदै व व मान रहा.

८. तुझे खरे स दय मला पा दे , जेणक

े न जगभर भटकणारे माझे मन तु या अखंड दशनाने
शांत होईल.

९. माझा अहंभाव संपवून मला तु याशी एक प के ले नाहीस तर अ णाचला, तुझे पौ य

काय कामाचे?

3
१०. परके लोक मला ओढू न नेत असताना तू झोपत का पडला आहेस. शोभते का हे तुला?

११. पाच वषय पी दरोडेखोर मा या दयात शरले ते हा दयात तू न हतास का?

१२. एकमा तूच सव ा त आहेस. मग तु या नकळत कोण येऊ धजेल? अ णाचला, ही

सारी तुझीच माया होती.

१३. ॐकार व पा, तु यासारखे कवा तु या न े कु णीच नाही. तुला जाणू शके ल असा
कोण आहे?

१४. अ णाचला आई माणे माझा वीकार क न मा यावर नजकृ पेचा वषाव करणे तुझे
कत च आहे.

१५. तू ीमागील ा आहेस, शवाय सारे काही पाहतोस. तुला कोण पा शके ल?

१६. चुबं क जसे लोखंडाला खेचते तसेच मला तू वतःकडे खेचनू घे आ ण कधीही वेगळे न
करता तु याशी संयु क न ठे व.

१७. गरी व प धारण के ले या कृ पासमु ा, मा यावर अलोट कृ पा कर.

१८. खाली वर सव कशणा या काशमणी अ णाचला, मा या अंतरीचा हलके पणा न कर.

१९. मा या सा या अवगुणांचा नाश क न मला स गुणांनी आलंकृत कर. मला तुझा दास
बनवून मा या दयात गु पाने द त रहा.

२०. वासनेची क ार माझा घात क नये हणून तु या कृ पेचे सौर ण मला दे आ ण सतत
मा या बरोबर रहा.

२१. मी एव ा गयावया करीत आहे पण तू काही अजून बधत नाहीस. अ णाचला, कृ पा कर

आ ण भऊ नकोस हणून मला अभय दे .

२२. न मागता दे याची तुझी नमळ क त म लन क नकोस. मला तु या कृ पेचे वरदान दे .

२३. अनायसे हातात एखादे फळ पडावे तसा तू मला सापडलास. आता तु या व पाचा रस
चाखून मी तु या कृ पेने मदहोश होइन.

२४. तू तर भ ांना संपव याचा वडाच उचलला आहेस. आता तुला आ लगन द यावर मी तरी
कसा जगू शकतो?

4
२५. ोध हा काही तुझा वभाव नाही. तरीही तू मला तु या ोधाचे ल य बन वले आहेस.
असा कोणता आपरध के ला आहे मी?

२६. गौतमऋष नी त वले या क णे या पवता, तु या कृ पाकटा ाने मला काबीज कर.

२७. आप या तेज वी करणांनी सव व गळं कृत करणा या अ ण-सूया, या करणांनी माझे

मन कमळ वक सत कर.

२८. तुला भ य बनवावे हणून मी तु याजवळ आलो आ ण तुझेच भ य बनून गेलो. आता
सारेकाही कसे शांत झाले आहे.

२९. अ ण-चं ा तु या शतल करण पी हाताने मा या दयाला श कर आ ण तु या

कृ पामृताचे ार उघड.

३०. माझी (आस पी) सारी व े फाडू न मला नव कर आ ण तु या कृ पेचे द व

मला नेसव.

३१. मा या दयात अचल होऊन रहा, जेणक

े न आनंदसागराला भरती येईल आ ण या
आनंदात मन आ ण वाणी लीन होईल.

३२. आता कु ठलाही छळ क नकोस. माझी अजून परी ा पा नकोस. तु या यो त पाचे

दशन मला घडू दे .

३३. सांसा रक मायेची फसवी व ा तू हरावून घेतलीस आता व प न तेची द व ा मला

शकव.

३४. तु याशी मलन झाले नाही तर अनावर अ ुं या नद त हे शरीर वा न जाईल.

३५. तू जर मला ध क न र लोटलेस तर माझी कम मला द ध करतील. मग यातून

वाच याची कोणती आशा श लक राहील का?

३६. अ णाचला, एक श दही न उ ारता मला मौन राहायला सांगनू तू वतःही मौन रा हलास.

३७. एखा ा आळ यासारखा तू जर के वळ न ासुख उपभोगत पडू न रा हलास तर मग माझी

काय ग त होईल?

३८. कृ पेचे शौय गाजवून माझे दोष न के लेस आ ण " नद ष झालास" असे हणून पु हा अचल
होऊन रा हलास.

5
३९. मी तर एखा ा ाना नही क न दजाचा आहे. कोण या बळावर मी तुला शोधून ा त
क न घेऊ शकतो?

४०. मी ान वर हत आहे. तरीही तु या आशेने मी झुरत आहे. मला ान दान क न माझी

तगमग संपवून टाक.

४१. सूया माणे आप या साम याने मा या दयाची कळ तू खुलवली पा हजे. ते सोडू न

एखा ा भुं यासारखा "अजून कळ खुलली नाही" हणत तू वाट पाहत का उभा आहेस?

४२. त व ान वर हत या पामराला तू आपलेसे के लेस. हेच तु या कृ पेचे त व.

४३. एकमा व पच खरे त व आहे हे तूच हणालास.

४४. मागे वळू न अंतमुख ीने वतःला पहा, यानेच ान ा त होईल असे तू हणालास.

४५. धैय नसले या मना या जोरावर तुला शोधून मी थकलो आ ण रका या हाती परतलो. आता
तरी तुझी कृ पा होऊ दे .

४६. ान वचारा शवाय जग याला काय अथ आहे? अ णाचला, ये आ ण मा या जग याचे

साथक कर.

४७. अ णाचला, काया, वाचा आ ण मनाने शु असलेच तु या स य व पात वलीन होउ

शकतात. तथे वलीन हो यासाठ मला तु या कृ पे शवाय सरा कोणता आधार आहे?

४८. तुला दे व मानून मी शरण आलो आ ण तू मला पुरते नाहीसे के लेस (माझे सारे ै त न
के लेस).

४९. अ णाचला, न शोधता मला तु या कृ पेचा द नधी सापडला. आता या कृ पेने माझे सारे
अ ान न होऊ दे .

५०. तुझे स य व प जाण याचे धा र के ले आ ण मी तं भत झालो. तुझी कृ पा

भाक या शवाय आता मी सरे काय क शकतो.

५१. तु या कृ पे या हातांनी मला श क न आ लगन दले नाहीस तर मी न होइन.

५२. अणुमा दोष नसले या तुझे आ ण माझे मलन झाले तरच मी शा त पाने संतु होइन.

५३. अ णाचला, हस यावारी नेऊ नकोस. मी तुला शोधत शोधत आलो आहे. कृ पेचे मतहा य
करत मा याकडे पहा.

6
५४. लाजल ा सोडू न मी तु याशी मलन कर यासाठ नघून आलो. आ ण तू मा एखा ा
तंभासारखा त पणे खळू न पडला आहेस.

५५. अ णाचला, तु या वरहाची अ न मला जाळू न भ म कर यापूव तु या कृ पामेघाची वृ ी

कर.

५६. मला मठ त घेऊन तू आ ण मी हे ै त मोडू न काढ आ ण अखंड आनंदाव ते र

राह याचा मला शुभाशीवाद दे .

५७. अ णाचला, मनोवृ या या अफाट लाटा कधी थांबतील आ ण कधी मी सू म

चदाकाश पी तुला ा त क न घेईन.

५८. मी थ
ं ान वहीन मूख आहे, तु या कृ पेने माझे अ ान र कर.

५९. अ धका धक वत होऊन मी जे हा तुला शरण येऊन तु यात वलीन झालो ते हा तू

कोणतेही आवरण न धरता उभा रा हलास.

६०. मे वर हत असले या मा यात तू तु या कृ पेचे आस जागवलीस. आता मला दगा दे ऊ

नकोस.

६१. अती पकू न नासलेले फळ काहीच कामाचे नाही. मी प व आहे तोवर माझा वीकार कर.

६२. वनासायास तू वतःला मा या वाधीन के लेस आ ण याबद यात मलाच हरावून घेतलेस.
तू तर माझा काळ ठरलास.

६३. अ णाचला, मा याकडे पा न, माझा वचार क न, मला श क न सव कारे प रप व

बनवून तुझा दास बनव.

६४. झापाटणारे मायेचे वष डो यात भनुन माझा घात कर यापूव तु या कृ पेने मला झपाटू न
टाक.

६५. तुझी कृ पा ी मा याकडे वळवून माझी ांती र कर. हे तुला नाही तर इतर कोणाला मी
सांगू शकतो?

६६. संसाराचे वेड र क न तू मला तुझे वेड लावलेस. आता हे वेड र करायला तु यावाचून
सरे कोणते औषध आहे का?

६७. सारे भय सोडू न मी तु यापाशी आलो. तूही नभयच. मग आता मला भेट यात तुला भय
का वाटत आहे?

7
६८. अ णाचला, तुला आ लगन द यावर आता ान काय आ ण अ ान काय? ै तच उरले
नाही.

६९. माझा वीकार क न सांसा रक गधीने भरलेले माझे मन पूणते या सुगध

ं ाने दरवळू न टाक.

७०. तुझे नाम मरण करताच तू मला ध न वतःजवळ ओढलेस. तुझी थोरवी कोण समजू
शके ल?

७१. संसाराचे भूत उतरव यासाठ तू रा स बनून मला पछाडलेस आ ण उ म बनवून

टाकलेस. आता काय हणावे तुला?

७२. अश वे लसारखा मी आधारा शवाय कोमेजून पडलो आहे. अ णाचला, तूच आता कृ पा
क न माझा आधार तंभ बन.

७३. जा ची उद फुं कू न तू मला तं भत के लेस आ ण माझा जीवबोध न क न तुझा नजबोध

कट के लास.

७४. अ णाचला, येणं जाणं नसले या दया या एकांत दे शात तु या कृ पेचे रणकं दन मला पा
दे .

७५. तु या कृ पेने भौ तक दे हाची आस न हावी आ ण तुझे वैभवशाली प पाहत मी

तु याशी एक प हावे असे काही कर.

७६. भवरोग न कर यासठ तू औषध हणून तू यो त गरी अ णाचला या पाने उभा आहेस.
तु या कृ पेचे औषध मला लाभू दे .

७७. नरा भमानी अ णाचला, मा नपणाने तु या जवळ येणा यांचा मान न क न तू यांना
अमा न व दान करतोस.

७८. के वळ आप काळातच तुझी वनवणी करणारा म तमंद भ असलो तरीही तू मला तु या

कृ पेपासून वं चत ठे वू नकोस.

७९. नावा ा शवाय वादळात हेलकावे खाणा या हो डसारखी माझी दशा आहे. अ णाचला,
तु या कृ पेनेच माझे र ण होऊ शकते.

८०. अ ान थ ं ी या आ द-अंताचा ठाव मला लागत नाही. आई या मायेने ती थ

ं ीन क न
मला परमपु षाथ दान करणे तुझे कत नाही का?

८१. न ासमोर आरसा ध न थ ा क नकोस. मला उचलून तु याशी एक प कर.

8
८२. दे हा या अंतःपूरात, मना या मृ पु पश येवर आपले खरेखुरे मलन घडवून आण याची
कृ पा कर.

८३. अ धका धक वन , द नवा या अबालांना व शभूत क नच तू एवढे भु व ा त क न

घेतलेस ना?

८४. मायेचे घनदाट धुके तु या कृ पे या अंजनाने र क न नजस ेत तू मला व शभूत के लेस.

८५. माझे मुंडन क न (वासना पी के सांचे वपन क न) तू खु या चदाकाशात आनंदाने

नाचत रा हलास.

८६. सव मोह बाजूला सा न मी तु या ती मो हत हावे हाच माझा एकमा मोह आहे. कृ पा

क न तो पूण कर.

८७. अ णाचला, हाके ला उ र न दे ता जड दगडासारखा मौन पडू न रा हलास तर ते मौन तरी

शोभेल का?

८८. अ णाचला, तूच ना मा या मुखात माती घालून माझी उपजी वका न के लीस?

८९. कु णा याही नकळत माझी बु कुं ठत क न मला लुटून नेणारा तु या शवाय सरा कोण
आहे?

९०. अ णाचला, तू माझा रमण ( वामी/पती) आहेस हणुन एवढे बोल याचे धा र के ले.
मा यावर होऊ नकोस. ये आ ण मला तु यात र मत कर.

९१. जथे रा आ ण दवसाचा भेद नाही अशा चदाकाश पी महालात आपण दोघे रममाण
होऊन जाऊ.

९२. मला ल य बनवून तू तु या कृ पेचा बाण सोडलास आ ण ाणांसकट माझे भ ण के लेस.

९३. इहलोक काय कवा परलोक काय? तु या न े सरा कोणताच लाभ नाही. मला तू
लाभलास. पण मा यासार या लाभ हन जीवाला मळवून तुला कोणता लाभ झाला?

९४. तुझी हाक ऐकू नच मी इथवर आलो. आता माझा भार वाहणे तुझी जवाबदारी नाही का?

९५. ये हणत मला जवळ बोलावलेस आ ण मा या दयात श न मला तुझे द जीवन

बहाल के लेस. याच णी मी माझा जीवभाव हरवून बसलो.

९६. तुला सोडू न जीव क ी होतो. अ णाचला, आता एवढ कृ पा कर क तुला न सोडता माझे

9
 ाण सुटावे.

९७. मा या दयात घर क न तू मला मा या घराबाहेर खेचलेस आ ण हळू हळू तु या घराची

वाट दाखवलीस.

९८. तुझी करणी मी उघड के ली हणून राग मानून घेऊ नकोस, उघडपणे मा यावर तु या
कृ पेची वृ ी कर.

९९. वेदांत शा ात त त असलेले, वेदांचा अं तम स ांत मानले गेलेले अ ै त ान तु या

कृ पेने मला ा त होवो.

१००. मी के लेली नदासु ा तुझी तु तच आहे असे समजून मला तु या कृ पे या सा ा यात

वेश दे . तथून मला कधीही र लोटू नकोस.

१०१. पा यात बफ वतळतो तसा मलाही ेमाने तु या ेमसागरात वतळू दे .

१०२. अ णाचला, तुझे मरण के यामुळेच मी तु या कृ पे या पाशात अडकलो. या पाशातून

कु णी सुटले आहे का?

१०३. मला पकडायचे असे ठामपणे ठरवूनच तू को या माणे जाळे वणलेस आ ण मला यात
अडकवून तुझे सावज बनवलेस.

१०४. अ यंत ेमाने तुझे नाम वण करणा या तु या दासांचा दासानुदास बनवून मला कृ ताथ
कर.

१०५. अ णाचला, मा यासार या द न हीन भ ांची र ा करीत, यांना सुखी करीत सदै व
व मान रहा.

१०६. दय वून टाकणारी स ांची मधुर वाणी तु या कानात नेहमीच गुज

ं त असते. माझी
द न वाणीही तथवर पोहचू दे .

१०७. स ह णूते या पवता, मा या कु वाचनांना सहन कर. यांना सुवचन समजून गोड मानून घे
एवढे च मी हणू शकतो. यापुढे, जशी तुझी इ ा.

१०८. अ णाचलरमणा, तु या कृ पेची माळ मा या ग यात घाल आ ण माझी ही माळ वीकार

कर.

10
 ी अ णाचल नवमणी माला
१. मुळात अचल असूनही शव ( चदं बरम् या) या द सभेत अचला अं बके समोर नृ य
करतो. पण इथे त व णामलैला मा या या अचल व पात ती श लीन होते आ ण तो
अ णाचला या पात तळपत राहतो.

२. अ हणजे सत् , हणजे चत् आ ण ण हणजे आनंद. इतके च न हे; ही तीन अ रे

जीवा शवाचे ऐ य दाखवणा या त वम स महावा या या मशः तत् , वम् आ ण अ स पदांची
ोतक आहेत. अचल हे प रपूणतेचे सूचक आहे. त त सो यासारखी कांती असले या, मरण
करताच मु दान करणा या अ णाचला या नाममं ाचे हे सार आहे.

३. अ णाचल नवासी क णाकर परमा या या चरणकमळापाशी जे घरदार, संप ी,

सोयरे, जाती-वणा भमान इ याद सव आस सोडू न शु मनाने क णा भाकतात ते
इहलोक च ध य होतात. उगव या सूया या द करणांसारखी ई री कृ पा यां या अ ान पी
अंधकाराचा नाश करते आ ण ते आनंदा या महासागरात वलीन होतात.

४. अ णाचला, याने कधीही तुझे मरण के ले नाही अशा अभा या माणे मला न होऊ
दे याचा वचारदे खील क नकोस. मातीने बनले या या शरीरालच "मी" मानून मातीला
मळालो तर ते सवथा अयो य होईल. आता कोणतेही आढे वेढे न घेता तु या शतल क णेने
भरले या डो यांनी मा याकडे पहा. डो यांची पारणे फे डणा या, ी-पु षाद पभेदा या
पलीकडे असणा या काश पी ई रा, मा या दयात सदै व व मान रहा.

५. ीमत् शोण गरी पाने काशणा या च व प ई रा, या यःक त जीवाचे सव

अपराध मा क न याला पु हा प तत हो यापासून वाचव. क णेची वृ ी करणारा तुझा कटा
मा यावर पडला नाही तर ु भवसागराचा पैलतीर गाठणे मला अश यच आहे. आई
आप या मुलांचा जसा सांभाळ करते तसा इतर कोण क शके ल? याच माणे मलाही सांभाळ.

६. कामारी नावाने तुझे भ गण तुझी नेहमीच तु त करतात. पण अ णाचले रा, हे

ब द तुला शोभते का असा संशय मला येतो. जर ते शोभत असते तर तो अनंग कामदे व
कतीही शूरवीर का असेना, तु या चरणां या अभे तटबंद चा आ य घेतले या मनात वेश
क च कसा शकतो?

७. अ णामलै, या णी तू मला वीकारलेस याच णी तू मा या तन-मनाचा ताबा

घेतलास. आता मला कसली कमी आहे? माझा मोठे पणा तुझा आ ण माझा कमीपणा ही तुझाच.
मी यांचा वचारदे खील का क ? मा या ाणनाथा, जशी तुझी इ ा असेल तसे कर; पण मला
तु या चरणी सतत वाढत जाणारी भ ते हढ दे .

11
 ८. भूलोक या सव शव े ांत आवतभूमी हणून स द असले या त चुळ या
पु यवंत सुंदरम् तप वी आ ण सती अळग मा या दा या या पोट माझा ज म झाला. भूलोक
अ णाचला या पाने उ या असले या शोणाचलपतीने जगात स पता भ न राहावी आ ण
च पता का शत हावी हणून स होऊन हषभ रत दयाने मला नजपद दले याने
ःखाने बरवटले या सांसा रक वषयांची आस न झाली.

९. आई-व डलां या पाने मला ज म दलास. पालन-पोषण क न मला मायेने वाढवलेस.

पण सांसा रक माये या खोल सागरात पडू न बुड यापूव च मा या दयात श न मला ओढू न
तु या नजपद र के लेस. च मय अ णाचला, कती अ तू आहे तुझी कृ पा!

12
 ी अ णाचल एकादशक
१. क णेने मला आपलेसे करणा या, तू जर मला दशन दले नाहीस आ ण सांसा रक
लेशां या अंधारात पडत घडपडत हा दे ह न तर माझी ग त काय? सूय पा ह या शवाय कमळ
कधी उमलते का? तू सूयालाही ाकशवणारा महासूय आहेस. तुला पा ह या शवाय मझे दय
कमळ उमलेल का? ेम पी अ णमहा गरी, तु या क णेला पाझर फु टू दे आ ण थडी
भरले या न दसारखा खळखळू न वा दे .

२. मे व प अ णाचला, आगीत पडलेले मेण जसे वरघळते तसेच माझे दय तु या

मरणाने वत हावे एवढ भ मा यात नाही. आता मला वीकार यावरही तशी भ मला
न दे ता माझे पतन होऊ दलेस तर ते तुला शोभेल का? भ ां या दायात आन दामृत पाने
ओसांडून वाहणा या मा या ाणे रा, अजून काय हणू? जी तुझी इ ा तीच माझी इ ा.
यातच माझा आनंद.

३. ई रा, तुझे मरण कर याचीही बु नसले या मला कृ पापाशात बांधून संपवून

टाक यासाठ तू उभा ठाकलास. मग मधेतच थांबलास कशाला? अधमे या अव ते मला
तडफडत का ठे वले आहेस? असा कोणता अपराध के ला आहे या पामराने? अ णाचले रा, तुझे
काय पूण कर आ ण मला संपवून एकटा तूच युगानुयगु े चरंजीव हो.

४. जगात या इतर सव लोकांना सोडू न एक ा मा याकडू नच तुला असा कोणता लाभ

झाला? भवसागरात पड यापासून या द नहीन जीवाला वाचवून नजपद आणून बसवलेस. भू,
क णासागरा, मा या अयो यतेब ल वचारसु ा करताना मी फारच ल त होते. अ णाचला,
तुझा जयजयकार असो. तुझे तवन-पूजन करीत मी माझे शश झुकवतो.

५. वामी, सवा या नकळत तू मला पळवून आणून आजवर तु या पायाशी खळू न ठे वले
आहेस. तरीही हे भू, तुझे व प काय असे कु णी वचारले तर मान तुकवून पुत यासारखा
त होऊन जातो. पाशात अडकले या ह रणासारखे माझे हाल होऊ दे ऊ नकोस. संपव आता
माझी ही दशा. अ णाचला, तु या मनात काय आहे हे मा यासार या पामराला कळणार तरी
कसे?

६. परमे रा, नेहमीच तु या पायाशी असूनही मी कमळा या पानावर बसले या

बेडकासारखा आहे. तु या चत् पदाचा मकरंद चाखणारा भौरा झालो तर मु होइन. एरवी
याच अव ते तु या पायापाशी मरण आले तर तो तु यासाठ फार मोठा कलंक ठरेल.
यो त गरी अ णाचला, असे होऊ दे ऊ नकोस. तु या कृ पे या आकशापुढे संपण
ू भौ तक
आकाश ठगणे आहे. कृ पा कर मा यावर.

13
 ७. भौ तक जग आ ण जीवां या पाने कट होणारी आकाश, वायू, अ नी, जल आ ण
पृ वी ही पंचमहाभूते जर चदाकाश पी तु यापासून वेगळ नाहीत तर मी तरी वेगळा कसा
असू शकतो? नमळ दयाकाशात एकटा तूच काशतोस. असे असताना तथून तु यापासून
जणू वेगळा असावा असा वर येणारा हा मी कोण आहे? अ णाचला याचे डोके तु या चरण
कमळाने तुडवीत तूच वर ये.

८. माझी उपजी वका कमाव याची बु न क न तू मला पंचासाठ न पयोगी

क न टाकले आहेस. अशा अव ते सोडलेस तर कोण सुखी रा शके ल? अशा ःखात
जग यात काय अथ आहे? यापे ा मृ यू बरा! भूलोक भवरोगौषधी हणून अ ण गरी या
पाने काशणा या परमे रा, ान फळापासून वं चत रा न उ म झाले या मला नजपदाशी
जोडणारी लभ औषधी दे याची कृ पा कर.

९. े ा, सव आस सोडू न तु या चरणांना कवटाळू न राह याची े व ा यांना

अवगत नाही अशा मूखाम ये मी े मूख आहे. माझा कमभार सांभाळू न मला मोकळा कर. तू
जगाचा भता आहेस; तुला कसला भार? तुला सोडू न या जगाचा भार डो यावर वा न मी जे
भोगले ते भोगले; पुरे झाले आता. अ णाचला, यापुढे मला तु या पायांपासून लांब ठे व याचा
वचारदे खील क नकोस.

१०. मी एक नवल पा हले, जीवांना खेचनू घेणारा हा चुबं क य ड गर! याने एकदासु ा
याचे मरण के ले अशा जीवा या सा या चे ांचे दमन क न याला वतःकडे अ भमुख करतो.
याला जवळ ओढू न वतःसारखे अचल बनवून शेवट या प व जीवाचा बळ घेतो. काय
हणावे याला? जीवांनो, दयात काशणा या या जीवघे या अ ण गरीचे मरण क न सुर त
हा.

११. या पवताला सव व मानून न झालेले मा यासारखे न जाणो अजून कती जण

आहेत? आयु या या ःखांना कं टाळू न दे ह यागाचा माग शोधणा या लोकांनो, ऐका. मनात
एकदाच मरण के याने भवरोगाचा अंत क न न मारता मारणारे (सदे ह जीवनमु दे णारे),
एक लभ औषध इहलोक आहे. ते औषध हणजे एकमा अ ण गरीच आहे.

14
 ी अ णाचल अ क
१. के हढे आ य! अचेतन पवतासारखा तो त उभा आहे पण याची करणी मोठ
अ तू आहे. कु णालाही याचा ठाव लागणे कठ ण. अजाण शशुवयापासूनच तो महान
अ णाचल मा या जा णवेत काशत होता. अ णाचल हणजेच त व णामलै असे कु या
एकाकडू न कळ यावरसु दा मी याचे सार जाणले नाही. माझी जाणीव मु ध क न याने मला
ओढले आ ण मी जवळ आलो ते हा मी याचे अचल प पा हले.

२. पाहणारा कोण आहे? अंतदशात याचा शोध घेता घेता पहणाराच न झाला. जे शेष
रा हले ते मी पा हले. "पा हले" असे हण यासाठ मन वर आले नाही. मग "पा हले नाही" असे
हण यासाठ तरी मन कसे वर येईल. श दाने हे कर याचे साम य कोणात आहे? ाचीन
काळ हे त व तू ( ी द णामू त या पात) मौनाने कट के लेस. आजही हे त व कट
कर यासठ तू ज मनीव न आकाशाकडे झेपावणा या ड गरा या पाने मौनच आहेस.

३. तुला मी साकार मानून जवळ आलो ते हा तू भूमीवर ड गरा या पाने उभा रा हलास.
तु या नराकार पाला शोधणारे आकाशा या शोधात जगभर हडणा यांसारखे आहेत. तु या
व पाचा वचार करीत करीत जे हा कु णी सव वचारां या उगम ानी पोहोचतो, ते हा समु ात
साखर वरघळावी तसा आकार लु त होतो. मी जे हा वतःला जाणतो ते हा माझे पदे खील
अ णमहा गरी या पात वराजणा या तु या न भ काय असू शकते?

४. सत् चत् व प तुला सोडू न दे वाला इतर शोधणे हणजे हातात दवा घेऊन अंधार
शोध यासारखे अश य आहे. तुझे अ त व आ ण भा त व कट कर यासाठ च व वध मतात
तू व वध पाने नटतोस. तुला जे जाणत नाहीत ते सूयाला न पा शकणारे आंधळे च हटले
पा हजे. अ ण महा गरी पी कशमणी अ णाचला, मा या दयात कै व य पाने चमकत रहा.

५. माळे या अनेक म यांना एक धागा बांधून ठे वतो. याच माणे नाना वध जीवांना,
नाना वध मातांना आधार असलेला समान धागा तूच आहेस. मोती जसा घासून पुसून
लखलखीत के ला जातो तसेच जर ब हमुख मनाला अंतमुख मना या दगडावर घासून व
के ले तर तु या कृ पे या काशात ते ल ख झळाळू न नघेल. अशा मनाला मग इतर कोण याही
व तूची आस श क शकणार नाही. छाया च पटलावर एकदा का सूय कश पडला मग
इतर कोणतेही च यावर उमटू शकते का? अ णाचला, तुझा काश तर या नही खर आहे.
(मग तो या मनावर पडला या मनाला इतर वषय कसे श क शकतील).

६. एकमा सा तू , च काश पाने दयात तूच व मान आहेस. तु यात तु या न

अ भ अशी एक अ तु श आहे.

15
 ७. जोवर मी हा वचार उ दत होत नाही तोवर इतर काहीही उ दत होत नाही. हणून इतर
वचार अस यास ते याला आले तो मी कोण आ ण याचे उगम ान काय असे अ वेषण
क न अंतमुख होत जावे. असे करत करत सावभौम दय सहासना या छ छायेत पोहचले क
झाले! यानंतर अंतर बा , पाप पु य, ज म मृ यू, सुख ःख, काश अंधकार असे व वत ं
उरणार नाहीत. अमयाद कृ पेचा द सागर असलेला अ णाचल दया या गाभा यात अचल
रा न अहम् - अहम् ु रणाचे नृ य करीत राहील.

८. समु ातून नघून, ढगातून ज मनीवर पडलेले पाणी जोवर मूळ ान समु ात परतत
नाही तोवर कु णा या थांब याने थांबत नाही. तु यातून बाहेर पडलेला ब जीव व वध मागात
कतीही भटकत रा हला तरीही तु यात परतेपयत तो थांबणार नाही. प ी कतीही उं च
आकाशात उडत असला तरीही पृ वी हेच या या वसा ाचे ठकाण आहे. आ या मागाने परत
जाणे याला म ा तच आहे. जीव या मागाने आला या मागाने जे हा परत जातो ते हा
सुखसागर असले या तुज अ ण गरीशी एक प होऊन जातो.

ी अ णाचल प चर न
१. क णापूण अमृतसागरा, घ नभूत भासणा या या व ाला आप या तेज वी करणांनी
गळं कृत करणा या परमा मन् अ णाचला, सूया माणे काशुन माझे च कमळ उमलवून
सु वक सत कर.

२. अ णाचला, हे व ाचे च तु यातच उगम पावते, तु यातच र राहते आ ण शेवट

तु यातच वलीन होते. दयात अहम्-अहम् ु रणा या पाने तूच सतत नृ य करीत असतोस.
हणून दय हे तुझेच एक नाव आहे असे ते ( ानी लोक) हणतात.

३. अ णाचला, अहम् ही वृ ी कु ठू न उगम पावते? असे अ वेषण करीत करीत अती

नमळ बु ने अंतमुख होऊन व पाला जाणणारे ानी, नद जशी सागराला मळावी तसे
तु यात सामावून जातात.

४. अ णेशा, बा वषयांचा याग क न, ाणायामाने मनाचा नरोध क न अंतरंगात

तुझे यान करणारे योगी व पाचा काश पाहतात आ ण तु यताच म हमामं डत होतात.

५. अ णाचला, मनोभावे तुला सम पत होऊन, सव आकृ तीम ये तुझेच प पाहणारे

आ ण अन य ेमाने तुझी भ करणारे तु या आनंद व पात वलीन हो यात यश वी होतात.

16