KABANATA 20: Ang Nagpapalagay

TALASALITAAN:
Tanyag- kilala
Mamamahayag- namamahagi ng balita
Tinagurian- binasagan
Makahalubilo- makasama
Sinusuri- inaalam
Kawani- kasapi
Pag-aalinlangan- pagdadalawang-isip
BUOD
Ang pagdedesisyon sa akademya ng wikang Kastila
ay nasa mga kamay ni Don Custodio de Salazar y Sanchez de
Monteredondo ay tanyag sa lipunan ng Maynila. Bawat kilos
niya ay namamansin ng mga mamahayag. Tinagurian siyang
Buena Tinta. Bata palang siya nang dumating siya sa
Maynila. Siya ay nakapag-asawa ng isang maganda at
mayamang mestisa. Aktibo siya at nahirang sa maraming
posisyon sa pamahalaan.
Kabaliktaran naman ang sinapit nito nang bumalik
siya sa Espanya. Walang pumapansin dito ni hindi siya
makahalubilo sa mga mayayaman dahil sa kakulangan a pag-
aral. Wala pang isang taon ay napagpasyahan nitong bumalik
sa Pilipinas. Mahigit labinlimang araw na niyang sinusuri ang
kasulatan. Nang usisain ng mataas na kawani ang lagay ng
mga balak ng mag-aaral, sumagot si Don Custodio ng may
kasamang pag-aalinlangan, bagama’t ibig ipakilalang natapos
na niya.

MGA KATANUNGAN AT KASAGUTAN

1. Bakit nakasalalay kay Don Custodio ang usapin ng
Akademya ng Wikang Kastila?
Sagot: Nakasalalay kay Don Custodio ang usapin ng
Akademya ng Wikang Kastila dahil siya ay ang
pinagkatiwalaan na lumutas sa usapin o suliranin na ito.

2. Ano ang ibig sabihin ng “ Buena Tinta” na kilalang

katawagan kay Don Custodio?
Sagot: Ang kahulugan ng Buena Tinta ay mahusay magsulat,
sa salitang ingles ito ay “Good ink’ Sa Elfilibusteriso
binansagan ni Ben Zayb na Buena tinta si Don Custodio de
Salazar y Sanchez de Monteredondo dahil sa husay daw
nitong magsulat.

3. Anong katangian ng mga Pilipino ang ipinakita sa mataas

nilang pagtingin kay Don Custodio na pinaniniwalaan ang
lahat ng sinasabi gayong hindi naman nakapag-aral.
Sagot: Mataas ang pagpapalagay ng mga Pilipino sa mga
banyaga. Agad-agad tayong humahanga. Hindi na natin
sinusuri ang kanilang mga tunay na pagkatao at kakayahan.
Hinahangaan agad natin sila dahil sa kanilang taglay na
kaalaman o pananamit kahit hindi natin alam ang kanilang
ugali.

4. Bakit sinasabing pinaniwala ni Don Custodio ang sarili na

siya ay maka- Indiyo?
Sagot: Sinabi ni Don Custodio na siya ay maka Indiyo dahil
sa kanyang pagpapahalaga sa kultura at tradisyon ng mga
Indiyo.

5. Sa kabila ng sinasabi ni Don Custodio na maka- Indiyo

siya, ano ang tunay niyang saloobin sa usapin kung sino ang
tagasunod at tagapag- utos?
Sagot: Ang tunay na saloobin ni Don Custodio ay ang mga
Kastila ang tagapag-utos habang ang mga indiyo naman ang
mga tagasunod.
BUOD
Si Don Custodio Salazar ay isang Katolikong
mapaglinlang. Hindi siya naniniwala sa pangungumpisal, sa
milagro ng mga santo at ang pagiging banal ng papa.
Bata pa siya nang dumating sa Maynila. Dahil sa
mataas niyang katungkulan ay nakapangasawa siya ng isang
mayamang taga-lungsod. Ginamit niya ang pera ng kanyang
asawa sa pangangalakal. Naging tanyag siya at napabilang sa
mga kinikilalanga tao sa lipunan.
Mahigit na dalawang linggo na sa poder si Don
Custodio ang usapin ukol sa paggamit ng wikang Kastila sa
loob ng akademya. Siya ang naatasan na gumawa ng pag-
aaral at magbigay ng pasya kung ang paggamit ba ng mga
estudyante ay naayon o hindi.
Ang kanyang pag-iisip ay mahirap mawari. Siya ay
minsang kakampi at tagapagtangol ng mga Indyo. Minsan rin
siyang humahamak ng pagkatao nito.
Sa kanyang pagbibigay ng pasya ukol sa usapin, isa
lamng ang nais niyang mangyari, ang mapasaya ang mga
prayle, lalo na si Padre Irene.
KABANATA 20: ANG NAPAPALAGAY
BUOD
Ang desisyon ukol sa Akademya ng Wikang Kastila
ay nasa kamay ni Don Custodio. Nakapag-asawa siya ng
isang mayaman na dalaga at gamit ang kayamanang ito, ay
nakapagtayo ng negosyo. Bumalik siya sa Espanya ngunit
walang pumansin sa kanya sapagkat kulang ang kanyang
pinag-aralan. Agad rin siyang bumalik sa Pilipinas at
nagkunwaring maganda ang naging karanasan sa Madrid.
Bumuo ng pasya si Don Custodio sa loob ng labing limang
araw at matapos ay handa na niyang ipaalam ito sa lahat.
TAUHAN Don Custodio de Salazar y Sanchez de
Monteredondo Kahulugan ng pangalan: Custodio –
tagabantay ng sangkatauhan Salazar – nakatira malapit sa
palasyo (malapit sa kapangyarihan) Sanchez – banal ang
adhika Monteredondo – “paikot-ikot sa bundok” o
napakasipag  Kilala bilang Buena Tinta    mahusay na
manunulat nakuha mula sa pagkakaibigan nila ni Ben Zayb
Obras Pias, Banco Español Filipino, Sociedad Economica de
Amigo del Pais, Junta de Sanidad, Junta Central
Mga Katangian:  may mañana habit  aktibong pulitiko 
may katalinuhan at karahasan  mapagmataas  mababang
tingin sa indio  hindi relihiyoso Mga Panukala:  Latagan
ng tabla ang mga lansangan sa Pilipinas at ipako tulad ng
ginawa sa mga sahig sa bahay.  Gawing tatlong gulong ang
mga sasakyan upang maiwasan ang mga sakungang dulot ng
mga sakunang dulot ng mga sasakyang dalawa ang gulong. 
Nang siya ay nasa Junta de Sanidad, iniutos siya na paasuhan
lahat ng mga sulat at telegrama na buhat sa mga bayang may
sakit na nakahahawa.  Sa habag niya sa mga bilanggo na
nagtatrabaho sa init ng araw, at upang makatipid ang
gobyerno, iminungkahi ni Don Custodio na magbahag na
lamang ang mga bilanggo at sa gabi pagtrabahuhin.

KAISIPAN Mataas ang pagpapalagay ng mga Pilipino sa

mga banyaga at agad-agad tayong humahanga sa kanila.
Hindi na natin sinusuri ang kanilang mga tunay na pagkatao
at kakayahan. May mga taong may posisyon sa pamahalaan
na hindi naman kwulipikado para dito.
TALA SA KASAYSAYAN Ang Demonstrasyon ng
Gobernadorcillo Noong Marso 1, 1888, nagmartsa sa
Maynila ang mahigit sa tatlong daang mga Pilipino na
pinamunuan ng kanilang mga gobernadorcillo, at ng mga
miyembro ng principalia. Nagpetisyon sila sa Gobyerno Sibil
ng Maynila na ilipat sa ibang lugar ang arsobispo, ipatigil ang
mga kautusang panrelihiyon, at ilipat ang pamamahala ng
mga parokya sa kamay ng mga paring Pilipino.
PAGHAHAMBING SA KASALUKUYAN Mahina ang
sistema ng pamahalaan noong panahon ng kolonyalismo ng
Espanya at ng panahon ngayon.  Hindi magagaling ang
mga pinuno ng bayan, mayroon ang iba na makasariling
adhikain 

Ang nobela ay may 39 na kabanata. Babasahin natin ngayon

ang ikalawalampung kabanata.

KABANATA 20 ANG NAGPAPALAGAY

TALASALITAAN:
Tanyag- kilala
Mamamahayag- namamahagi ng balita
Tinagurian- binasagan
Makahalubilo- makasama
Sinusuri- inaalam
Kawani- kasapi
Pag-aalinlangan- pagdadalawang-isip

1. Tanyag si Maria Clara sa kanyang angking kagandahan.

2. Si Ben Zayb ay ang mamamahayag sa pahayagan.
3. Si Don Custodio ay tinaguriang Buena Tinta.
4. Nais ni Don Custodi na makahalubilo ang mga taga
Espanya.
5. Sinusuri ng maayos ni Don Custodio ang kasulatan.
6. Si Juanito ay kawani sa samahang itinatag ni Macaraeg.
7. Inaprubahan ni Don Custodio ang kasulatan ng may pag-
aalinlangan.
TALASALITAAN:
Tanyag- kilala
Mamamahayag- namamahagi ng balita
Tinagurian- binasagan
Makahalubilo- makasama
Sinusuri- inaalam
Kawani- kasapi
Pag-aalinlangan- pagdadalawang-isip