4.

9 ECONOMICS AND PRODUCTIVITY

Dr. Didem Tansuğ

GEDİK KAYNAK
İş Geliştirme Müdürü
KAYNAK MALİYETLERİNİN TAHMİNİNDE TİPİK DEĞİŞKENLER
 KORUYUCU GAZ ETKİSİ

Koruyucu gazların dikiş profili ve nüfuziyet derinliğine etkisi

KORUYUCU GAZ TÜKETİMİ ÖRNEK HESABI
YIĞILAN METAL AĞIRLIĞI HESABI
ÇELİK İÇ KÖŞE DİKİŞLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI

S:5 mm
M=D*V
=7.8 103 gr/cm3* 18.2mm3/m
= ~0.15kg/m
KÜT ALIN DİKİŞLERİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
TEK V ALIN DİKİŞLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
X KAYNAK DİKİŞLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
TEK U AĞIZLI KAYNAK DİKİŞLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
TEK V AĞIZLI ALIN BİRLEŞİMLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
TEK J AĞIZLI ALIN BİRLEŞİMLERİNİN HACİM VE AĞIRLIKLARI
DOLGU METALİ YIĞMA ORANI
KAYNAK YÖNTEM VE AKIMININ YIĞMA ORANINA ETKİSİ
 DOLGU METALİ YIĞMA VERİMLİLİĞİ

%VERİM: YIĞILMIŞ METAL AĞIRLIĞI

KULLANILAN İLAVE METAL AĞIRLIĞI

GAZALTI TEL VERİMİ ÖZLÜ TEL VERİMİ

The gas shielded basic slag type (E70T-

5) is 85%-90% efficient with CO2 as the
shielding gas, and the efficiency can
reach 92% when a 75% Argon,25%
CO2 gas mixture is used.
%60
-65

%90

%98

%96
 ELEKTROT YIĞMA VERİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• Elektrot koçanının eritilmeden atılması

• Cürufa geçen alaşım miktarı
• Ark içinde meydana gelen buharlaşma
• Eksantriklik vb.
KAYNAK AĞZI TASARIMININ ETKİSİ
A: Tipik yüksek hacimli
kaynak dikişi

B: Kök aralığı olmaksızın

azaltılmış dikiş hacmi

C: Bir diğer yüksek hacimli

kaynak ağzı formatı

D: İki taraflı kaynak ağzı ile

daha az dikiş hacmi

E: Kaynak ağzı açısı azaltılarak

dikiş hacminin azaltılması

F: J kaynak ağzı ile dikiş

hacminin azaltılması
TOZALTI TELİ TÜKETİM HESABI ÖRNEK ÇALIŞMA
 V KAYNAK AĞZI TOZALTI

1metre kaynak dikişi için;

S1+S2 ( Kesit alanı) = 2,82 cm2
V= Kesit alanı*uzunluk= 2,82cm2*100cm= 282 cm3
m=d*V (d=7,85 g/cm3)
m= 7,85*282= 2214 g kaynak metali

Tozaltı kaynağında kullanılan telin % 100’ü kaynak metaline geçtiği kabul

edildiği için 1 m kaynak metali oluşturmak için yaklaşık 2,2 Kg tozaltı teli gerekir.
 X KAYNAK AĞZI TOZALTI
a: 2mm
b: 36mm
1/3 oranında X kaynak ağzı
c: 4mm
X2= 2X1
X1 + X2 = 32 mm
X1 +2X1 = 32 mm
X1= 10,7 mm X2= 21,4 mm
S1+ S2 ≈ 3*27 = 81mm2

S = Toplam kaynak kesit alanı

S = a*b + 2*(X1* X1/√3) +2*( X2* X2/√3) + S1 + S2
2 2
S = 2*36 + 10,7*10,7/√3 + 21,4*21,4/√3 + 81
S = 72 + 67,35 + 269,39 + 81= 489,74 mm2 = 4,90 cm2

Boru Çap: 4 m
Boru çevresi: 2*π*r = 2*3,14*200 cm = 1256 cm
d=m/V
m = d*V = 7,85gr/cm3*1256cm*4,90 cm2= 48312 gr ilave metal (tel) bir bağlantı için gereklidir.
(Yaklaşık)
1 kg ilave metal (tel) için 1,2 – 1,4 kg toz kullanılabilir.
ELEKTROT TÜKETİM HESABI
ÖRNEK ÇALIŞMA
İŞÇİLİK SÜRESİ/ OPERATÖR FAKTÖRÜ

O.P: Tam bir kaynakçı için toplam çalışma zamanı

Ark zamanı
15 kg. ağırlığında, 1.18 mm çapında tel/plastik makaraya sarılmış bir gazaltı kaynak teli 1750 m
uzunluğundadır.
 TEL ÇAPININ YIĞMA HIZINA ETKİSİ

Aynı akımda tel çapı küçüldükçe arkın eritme gücü artar ve yığma hızlanır.
Kabul edilebilir dikiş profilini veren en ince tel çapının kullanılması gerekir.
KAYNAK PARAMETRELERİNİN ETKİSİ
S355/ S275

DOĞAL GAZ ÇEVRİM SANTRALİ

 DİKİŞLİ VE DİKİŞSİZ ÖZLÜ TEL

POZİSYON KAYNAĞI/ SÜREKLİ KAYNAK

Fiyat: 3€/KG Fiyat:1.45 $/KG

 Özlü Tellerde Hidrojenin Önemi
 Koruyucu gaz / hava
 Öz içeriği
 Tel yüzeyindeki yağ, kir vb. safsızlıklar

Atomik
Hidrojen  AWS standardı H4-H8-H16
 EN standardı H5-H10-H15

Kaynak metalinde difüze

olan hidrojen miktarı↑;

çentik darbe dayanımı ↓,

Hidroje çatlağı riski ↑

100-120 µm

56
Özlü Tel Üretimi
 Sistemde kullanılan Özlü Kaynak Telleri

 Öz içeriği değiştirilerek istenilen metalurjik sonuçların eldesi

 Rutil, bazik, metal ve paslanmaz özlü
 Farklı şerit kapama konfigürasyonları
(dikişsiz, dikişli, kompleks ve kenetli)
 Pozisyon kaynağı
 Sürekli beslenebilir

a: şerit sac
b: öz

Dikişsiz Dikişli Kenetli Kompleks

√ 58
 ELEKTROT KAYNAĞI
MARDİN BİSMİL BOTAŞ BORU HATTI
BORU HATTI KAYNAĞINDA ORBİTAL KAYNAK SİSTEMİ
MAG Orbital Kaynak Sisteminin Saha Çalışma Planı
 ANA MALZEME SEÇİMİNİN ETKİSİ

Boru Et Kalınlığının Nakliye Masraflarının

Azalması Azalması

Çelik
Kaynak Sarf
Malzemesinin
kalitesinin MALİYETİN
artması
Azalması (X52→ X80) AZALMASI
Yüksek Mukavemetli Boru
Çeliklerinin Avantajları

Kaynak Süresinin Yüksek Basınçta Gaz

Azalması Taşıma = Taşıma
Veriminde Artış

Kalite + Mekanik Özelliklerdeki Artış

 KAYNAK YÖNTEMİ SEÇİMİNİN ETKİSİ
 Zaman, İş gücü, Maliyet
ORBITAL KAYNAK TEKNOLOJISI
 Kaynak kalitesinde devamlılık

Hızlı,Ekonomik ve Kaliteli Kaynak

ARK KARAKTERİSTİĞİNİN EKONOMİKLİĞE ETKİSİ
 Welding process qualification through TWI according to EN ISO 15614-1:2004

Parent metal S355

Welding consumable G4Si1 – 1.2 mm
Material thickness 20 mm
Shielding gas M26 - ArCO - 18/2
Seam preparation V with 60°, 40° and 30°

® ®
Standard spray arc forceArc forceArc

Same mechanical properties!!!

60° 40° 30°

Hardness: 150-235 HV Hardness: 146-274 HV Hardness: 142-287 HV

Impact energy SG (-20°): 65 (nominal 27) Joule Impact energy SG (-20°): 35 (nominal 27) Joule Impact energy SG (-20°): 46 (nominal 27) Joule

Impact energy HAZ (-20°): 133 (nominal 27) Joule Impact energy HAZ (-20°): 151 (nominal 27) Joule Impact energy HAZ (-20°): 157 (nominal 27) Joule

Tensile strength: 551 (nominal 470) MPa Tensile strength: 554 (nominal 470) MPa Tensile strength: 559 (nominal 470) MPa
Example of use, steel construction – S235, manual

Parent metal S235

Welding consumable G3Si1 – 1.2 mm
Material thickness 40 mm
Shielding gas M21 – ArC - 18
2 Parçalı Kelepçe Kaynağı/
IN SERVICE WELDING

St 37
36inç
35 mm
7 paso
Boru Hattı Çeliklerinin Gelişimi ve Ana malzeme seçimi

Çelik Alaşımı % 0.07 C+Nb+Ti+Mo

API Boru Hattı Çelik Kalitesi

X100 Proses TM+ACC/DQ

Mikroyapı Beynit (+Martensit)
Akma Mukavemeti

% 0.08 C+Nb (+Ti)

X 80 TM + ACC
Ferrit + % 50 Beynit

X70 % 0.10 C +Nb (+V)

TM
X65 Ferrit + % 10 Perlit

X60 % 0.20 C+V+ (Nb)

N
X52 Ferrit + % 30 Perlit

H.G. Hillenbrand, A. Liessen, G. Knauf: Pipeline Technology, Elsevier,2000.

TOKLUK
(N: Normalize haddeleme, TM: Termomekanik haddeleme, DQ: Doğrudan soğutma, ACC: Hızlı soğutma).
TANK İMALATI / P460 NL1
 SARF MALZEME SARFİYATI

• KONTAK MEME

• NOZÜL

• SIÇRANTI ÖNLEYİCİLER

• TORÇ

• TEL SÜRME MAKARASI

• NOZÜL KORUYUCULAR

• SPİRAL
 FARKLI AMBALAJLI ÜRÜNLER

1000 KG
400-600 KG

25-30-100 KG
Ağırlık, Kaynak Hacmi ve Maliyet Kazanımı
 ÖN ISITMA

HOMOJEN ISITMA

HIZLI SOĞUMA

MALZEMENİN YAĞ KİR VE NEMDEN

UZAKLAŞTIRILMASI

HİDROJEN TAYİNİ

TOZALTI TOZUNUN KURUTULMASI

 KAYNAK MALİYETLERİNİN KONTROLÜ
• KONTROL EDİLEBİLİR MALİYETLER
• Bağlantı Tasarımı
• Kaynaklı parçanın tasarımı
• Hatasızlık
• Proses Seçimi
• Operasyonları Azaltma
• Üretim Planlama
• Kaynak Prosedürleri
• Saha Kaynağı
• Umulmadık Maliyetler
• Kalite Faktörleri
• Aşırı Kaynak Dikişi Yığma
Kaynak kesitinde aşırı dikiş yığmanın etkisi

Aşırı
kaynak
dikişi

+ %58
25,4*12,7/2=161,29*2
=323 mm2
 AŞIRI
KAYNAK
METALİ
YIĞMA
Kaynak Ağzı hazırlığı hatasının etkisi
Aşırı
kaynak
dikişi

18mm2 + %125 40.5 mm2

Figure 2. Consumption of covered
electrodes in SMAW and
solid/metal-cored wires in GMAW
of BUTT JOINTS.
Consumption of covered electrodes in
SMAW, fluxcored wires in FCAW,
solid/metal-cored wires in GMAW, and
solid wires in SAW of FILLET JOINTS.
 SİLİS ADACIKLARI

Temizlenmesi zor
Kumalama, taşlama vb.
İşçilik maliyetleri yüksek

Voltaj Yüksekliği
Ark boyu yüksekliği
Kaynak sonrası

İŞÇİLİK
MALİYETLERİ

Temizleme sonrası
FARKLI KORUYUCU GAZ BİLEŞİMLERİNDE SİLİKAT OLUŞUM ORANI
MULTİPLE/TANDEM/TWİN TOZALTI KAYNAK SİSTEMLERİ
TÜP İMALATI- TOZALTI OTOMASYON KAYNAĞI
 SOĞUTMA SUYU
BORUSU KAYNAĞI
- 6XXX
 Tozaltı kaynağı & Özlü Tel Kaynağı

3. Boğaz Köprüsü
JANT KAYNAĞI- Gazaltı Kaynak yöntemi
TAŞIMA+ KAYNAK HATTI
BASINÇLI KAP İMALATI
 HADDE MERDANELERİNDE
Sert dolgu tozaltı özlü kaynağı
TREN VAGON İMALATI
 MÜHENDİSİN İMALATTAKİ KONUMU

 Pazar araştırma  Devreye alma

 Teklif  Teknik yardım ve bakım
 Satın alma  Kullanım sonrası kaldırma
SATIN ALMA KULLANIM

Mühendis

İMALAT MONTAJ
 Proses planlama ve
geliştirme  İşletme
 Dizayn
 Paketleme ve depolama
 Kalite kontrolü ve
tahribatsız muayene  Satış ve dağıtım