Xi Măng

Biên soạn: Huỳnh Ngọc Minh
1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NiỆM CHUNG VỀ XI MĂNG
2
KHÁI NIỆM CHUNG VỀ XI MĂNG
Chất kết dính
 Chaát keát dính (CKD) laø nhöõng chaát hoaëc hôïp chaát coù
khaû naêng töï raén chaéc, ñoäng thôøi lieân keát moät heä khaùc
(sôïi hoaëc haït) thaønh khoái vöõng chaéc.
 Löïc töông taùc giöõa hai vaät lieäu ñeå chuùng keát dính vôùi
nhau coù theå laø:
 Löïc cô hoïc (ma saùt),
 Löïc hoùa hoïc (lieân keát do phaûn öùng hoùa hoïc),
 Nhöõng lieân keát lyù hoïc ñaëc bieät khaùc (löïc haït phaân taùn, löïc Van-der
Van, löïc tónh ñieän, caûm öùng...).
 Thoâng thöôøng, ñeå lieân keát beàn, phaûi coù nhieàu daïng
töông taùc cuøng taùc duïng.
3
Phân loại chất kết dính vô cơ
Theo muïc ñích Theo moâi tröôøng taïo

söû duïng cöôøng ñoä
CKD trong khoâng khí: sau khi troän

vôùi nöôùc, coù khaû naêng ñoùng raén, taïo
CKD xaây döïng cöôøng ñoä chæ trong moâi tröôøng
khoâng khí: voâi, thaïch cao, CKD
manhezi.
CKD kyõ thuaät: coù khaû naêng ñoùng raén CKD thuûy löïc: sau khi troän vôùi nöôùc coù theå
vaø phaùt trieån cöôøng ñoä trong nhöõng ñoùng raén trong moâi tröôøng khoâng khí vaø
ñieàu kieän kyõ thuaät ñaëc bieät (t0 cao,…): tieáp tuïc ñoùng raén, taïo cöôøng ñoä trong moâi
thuûy tinh loûng, CKD photphat, , XM tröôøng nöôùc: XMP, XM La Maõ, XM
chòu löûa. puzoland, XM cao nhoâm.
4
XI MĂNG POÓC LĂNG (PORLAND)
28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 5

Xi măng Pooc lăng (Porland)
 Xi maêng porland (PC: Porland cement), Xi maêng Porland hoãn
hôïp (PCB: Blended porland cement), Clinker laø gì?
Xi maêng Porland (PC: Porland cement)
laø boät voâ cô coù tính keát dính thuûy löïc, saûn phaåm nghieàn mòn cuûa
hoãn hôp clinker XMP vaø phuï gia thaïch cao (3-5% kl clinker)
PC = PC clinker + gypsum (3-5%)
Xi maêng hoãn hôïp (PCB: Blended porland cement)
laø saûn phaåm nghieàn mòn cuûa xi maêng Porland vaø nhöõng phuï gia
khaùc (phuï gia ñaày, phuï gia hoaït tính,...)
PCB = PC + aditivities ( 20 – 40%)
Clinker laø baùn thaønh phaåm trong quaù trình saûn xuaát XMP: coù
ñöôïc baèng caùch nung keát khoái hh nguyeân lieäu töï nhieân nhö ñaù
voâi, ñaát seùt quaëng saét ôû nhieät ñoä cao (14500C) sau ñoù laøm nguoä6 i
SƠ ĐỒ QTCN ĐƠN GiẢN
28 January 2020 7
Xi măng Pooc lăng (Porland)
Clinker
28 January 2020 8
Clinker XMP: thành phần hóa
 CaO: 62 ‟ 67%, Ñeå ñaûm baûo tính chaát caàn

thieát cuûa XM, caùc oâxít
 SiO2: 20 ‟ 24%,
taïp chaát phaûi naèm trong
 Al2O3: 4 ‟ 7%, giôùi haïn cho pheùp, ví duï:
 Fe2O3: 2 ‟ 5%.  MgO 5% ,
Do nguyeân lieäu duøng trong  TiO2 0,3 %,
coâng ngheä XMP laø nhöõng  Mn2O3 1,5 %,
nguyeân lieäu töï nhieân, neân
 R2O 1,5 % (tính theo
trong thaønh phaàn clinker luoân
Na2O).
coù nhöõng taïp chaát.
 SO3:0,1 ‟ 1,5%
 P2O5: 0 ‟ 1,5%
28 January 2020 99
Clinker XMP: thành phần pha
Tính chaát cuûa clinker vaø XMP do thaønh phaàn pha
(caùc loaïi khoaùng vaø pha thuûy tinh) cuûa chuùng
quyeát ñònh:
 C3S: 40 ‟ 60% (khoaùng alít: 3CaO.SiO2),
 C2S: 15 ‟ 35% ( khoaùng belít: 2CaO.SiO2),
 C3A: 4 ‟ 14% ( tri-canxi aluminaùt: 3CaO.Al2O3),
 C4AF: 10 ‟ 18% (alumo-ferít canxi: 4CaO.Al2O3.Fe2O3).
 Ngoaøi ra coøn pha thuûy tinh (15-25%), caùc oâxyt töï do chöa
phản ứng heát vaø caùc khoaùng khaùc.
28 January 2020 1010

tính chất các pha
 Alite (40-60%) laø dung dòch raén khoaùng goác laø C3S
 Khoaùng chính taïo cöôøng ñoä cuûa XMP.
 C3S ñoùng raén nhanh, toûa nhieàu nhieät.
 Belite laø dung dòch raén khoaùng goác laø C2S

 Daïng thuø hình caàn thieát trong clinker XMP laø -C2S (15 ‟
35%) coù tính keát dính, phaùt trieån cöôøng ñoä chaäm ôû giai ñoaïn
ñaàu, nhöng sau ñoù cho cöôøng ñoä khaù cao.
 -C2S toûa ít nhieät khi ñoùng raén. Trong kyõ thuaät saûn xuaát
clinker XMP caàn laøm nguoäi clinker raát nhanh ôû khoaûng
6750C, nhaèm traùnh söï bieán ñoåi -C2S thaønh - C2S, laø
khoaùng khoâng coù tính keát dính.
28 January 2020 1111

 Tri-canxi aluminaùt C3A (4-14%)
 Đoùng raén nhanh, toûa nhieàu nhieät, khoâng beàn trong moâi
tröôøng xaâm thöïc.
 Duøng phuï gia thaïch cao CaSO4.2H2O ñeå haïn cheá toác ñoä
ñoùng raén cuûa C3A.
 Alumo-ferít canxi C4AF (10 – 18%):
 deã hoøa tan trong nöôùc, ít toûa nhieät.
 Ñoùng raén nhanh taïo cöôøng ñoä ban ñaàu nhanh, nhöng sau ñoù cöôøng
ñoä khoâng cao, chòu aên moøn toát.
28 January 2020 1212

 Pha thuûy tinh trong clinker (15–25%):
 pha loûng caàn thieát ñeå nung luyeän clinker (clinker keát khoái toát, taïo
ñieàu kieän hình thaønh khoaùng C3S).
 Khi laøm nguoäi nhanh, pha loûng seõ chuyeån thaønh pha thuûy tinh trong
clinker. Nhôø veát nöùt teá vi trong pha thuûy tinh, clinker deã nghieàn hôn,
hoaït tính pha thuûy tinh raát cao, deã hydraùt hoùa.
 Ngoaøi ra, trong clinker XMP coøn nhöõng khoaùng khaùc
 vaø moät löôïng oâxít töï do, chöa phaûn öùng heát trong quaù
trình nung luyeän. Trong soá ñoù, khoâng mong muoán nhaát
laø CaO (khoáng cheá 1 ‟ 2%) vaø MgO töï do, caøng ít
caøng toát (beù hôn 4 ‟ 6%, tuøy tieâu chuaån moãi quoác gia).
28 January 2020 1313
28 January 2020 1414

Các thông số kỹ thuật của XMP
1. Khaû naêng ñoùng raén 8. Löôïng nöôùc tieâu chuaån

2. Maùc xi maêng 9. Löôïng voâi (CaO) töï do
3. Khoái löôïng theå tích vaø MgO töï do
4. Khoái löôïng rieâng 10. Nhieät toûa ra khi ñoùng
5. Ñoä mòn boät xi maêng raén
11. Ñoä beàn hoùa
6. Löôïng chaát maát khi
nung (MKN) 12. Thôøi gian baûo quaûn, söû
7. Ñoä oån ñònh theå tích duïng
28 January 2020 1616

XM PCB
Phöông
Teân chæ tieâu
PCB 30 PCB 40 phaùp thöû
TCVN 6260:1997
TCVN
2- Tính chaát cô 1- Ñoä oån ñònh theå tích xaùc ñònh
6017-1995
lyù theo phöông phaùp Le 10,0 10,0
Chartelier, (mm) ISO9397-
1989
2- Giôùi haïn beàn neùn (N/mm2), TCVN
min 6016-1995
16,0 18,0
- Sau 3 ngaøy ñeâm ISO 679-
30,0 40,0
- Sau 28 ngaøy ñeâm 1989
3- Ñoä nghieàn mòn
- Beà maët rieâng xaùc ñònh theo TCVN
2700 2700
phöông phaùp Blain (cm2/g) 4030-85
12 12
- Löôïng soùt saøng 0,08 mm (%)
4- Thôøi gian ñoâng keát
TCVN
- Baét ñaàu khoâng sôùm hôn (
6017-1995
phuùt ) 45
ISO9397-
- Keát thuùc, khoâng muoän hôn ( 375
1989
phuùt )
TCVN
5- Laáy maãu vaø chuaån bò maãu
37
TCVN 6260:1997
1- Thaønh phaàn khoaùng, hoùa
Möùc (%) Phöông phaùp

Teân chæ tieâu
PCB 30 PCB 40 thöû
1- Toång haøm löôïng phuï gia hoaït tính, ñaày,

40 40
coâng ngheä (% khoái löôïng)
Trong ñoù:
20,0 29,0
- Haøm löôïng phuï gia ñaày
1,0 1,0 TCVN 141:86
- Haøm löôïng phuï gia coâng ngheä
2- Haøm löôïng MgO (%) 5,0 5,0
3- Haøm löôïng SO3 (%) 3,5 3,5
38
QTCNSX XMP
Các phương pháp sản xuất XMP
 Theo nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa loø nung:
 Xi maêng loø ñöùng
 Xi maêng loø quay
 Theo ñoä aåm cuûa phoái lieäu khi ñöa vaøo loø nung: 4 pp:
 Phöông phaùp khoâ (0,5-1%: khoâ)
 Phöông phaùp baùn khoâ (10-12%).
 Phöông phaùp baùn öôùt (16-21%).
 Phöông phaùp öôùt (28-43%: buøn).
 ÔÛ VN:
 Phöông phaùp khoâ (< 1%)
 Phöông phaùp baùn khoâ (12 ‟ 18%: daïng vieân).
 Phöông phaùp öôùt (18 ‟ 45%: daïng buøn past)
28 January 2020
4040
QTCNSX XMP
Pp bán khô lò đứng
 Phoái lieäu vaøo loø ñöôïc veâ thaønh vieân (10 20mm) vôùi ñoä aåm
12 16% cho vaøo nung trong loø ñöùng.
 Nhieân lieäu than cuõng ñöôïc taïo vieân (2 5mm), ñoå chung laãn vaøo
vieân phoái lieäu. Toát nhaát laø duøng than coác hoaëc than antraxit (ít
tro, ít chaát boác taïo löûa ngaén). Than chaùy truyeàn nhieät gaàn nhö
tröïc tieáp cho vieân phoái lieäu, vì vaäy, hieäu suaát nhieät raát cao.
 Ñeå traùnh pha loûng taïo thaønh quaù nhieàu aûnh höôûng khoâng toát tôùi
söï thoâng gioù, haïi töôøng loø, phoái lieäu XMP theo phöông phaùp
baùn khoâ coù modul silic cao, modul nhoâm MA = 1,5 1,7, heä soá
baõo hoøa voâi töông ñoái thaáp (KH = 0,86 0,88).
41
QTCNSX XMP
Pp bán khô lò đứng
 Nhöôïc ñieåm:
Chaát löôïng clinker thaáp,
keùm oån ñònh, naêng suaát
thaáp, oâ nhieãm moâi tröôøng.
 Öu ñieåm:
Voán ñaàu tö thaáp, deã thay
ñoåi coâng ngheä, deã thay ñoåi
chuûng loaïi saûn phaåm.
 ÔÛ Vieät Nam, XM loø ñöùng
cuûa caùc ñòa phöông cho saûn
löôïng khoaûng 2,5 ‟ 3 trieäu
taán XMP/naêm seõ khoâng
ñöôïc ñaàu tö tieáp tuïc.
42
I I I – 2 – S Ô Ñ O À C O Â N G N G H E Ä S A ÛN X U A ÁT X M P P H Ö Ô N G P H A Ù P Ö Ô ÙT
Ñ A Ù V O ÂI Ñ A ÁT S E ÙT Q U A ËN G S A ÉT
(N o å m ìn ) ( m u ùc , x u ùc ) (F e S 2)
o ât o â B a ên g t a ûi , b ô m
H 2O
Ñ a äp n g h i e àn
B e å b ö øa b u øn
S i l o c h ö ùa
C a ân
K h o c h ö ùa B e å c h ö ùa
C a ân , b ô m
C a ân
C a ùt M A ÙY N G H I E ÀN B I Ö Ô ÙT B e å c h ö ùa
- ñ i e àu c h æ n h
- t o àn t r ö õ
N h i e ân l i e äu
- T h a n m òn ,
- D a àu S a áy
B ôm LOØ QUAY
0
C lin k e r (1 4 5 0 C)
0 X u a át
1250 C
c lin k e r
L a øm n g u o äi n h a n h
- T h i e át b ò h a ø n h t i n h 0
C lin k e r , 1 0 0 C
- T h i e át b ò k i e åu g h i
N g h i e àn s ô b o ä
S ilo
P h u ï g ia ( u û)
- T h a ïc h c a o
- Ñ a át , ñ a ù n u ù i l ö ûa
X i m a ên g S ilo Ñ o ùn g b a o
M A ÙY N G H I E ÀN M Ò N
c h ö ùa T i e âu t h u ï
( n g h i e àn b i , n g h i e à n ñ ö ùn g )
43
QTCNSX XMP
Pp ướt lò quay
 Phoái lieäu ñöôïc nghieàn öôùt thaønh daïng buøn (past, ñoä aåm tôùi 45%), ñi
vaøo loø quay töø ñaàu phía treân (ñaàu cao cuûa loø).
 Loø quay laø oáng truï daøi 120 ‟150 m, ñöôøng kính 2,4 ‟ 4m, ñaët
nghieâng 4 ‟ 60, quay vôùi toác ñoä 40 - 70 m/s. Nhieân lieäu (boät than,
daàu, khí) phun vaøo ñoát trong loø theo höôùng ngöôïc vôùi chieàu chuyeån
ñoäng cuûa phoái lieäu.
 Ñeå taêng hieäu quaû trao ñoåi nhieät trong loø quay, ngöôøi ta thöôøng laép
theâm caùc thieát bò trao ñoåi nhieät phía trong loø nhö xích saét, thieát bò
trao ñoåi nhieät baèng goám...
44
QTCNSX XMP
Pp ướt lò quay
 Phöông phaùp öôùt chæ coøn aùp duïng khi nguyeân lieäu khai
thaùc ban ñaàu coù ñoä aåm raát cao, nguyeân lieäu cung caáp CaO
khoâng cöùng, deã taïo huyeàn phuø khi nghieàn öôùt (ñaát seùt töø soâng,
hoà, ñaàm laày; ñaù voâi töø væa ngaàm coù ñoä aåm raát cao)
 Loø phaûi daøi ñuû ñeå maát nöôùc, naêng löôïng tieâu toán cao, moâi
tröôøng khoâng ñaûm baûo.
 Öu ñieåm:
 Cho XM coù chaát löôïng cao do quaù trình nghieàn öôùt cho ñoä mòn
vaø ñoä ñoàng nhaát phoái lieäu cao.
45
QTCNSX XMP
Pp khô lò quay
 nhaèm taêng hieäu quaû trao ñoåi nhieät ôû möùc cao nhaát trong loø
quay nung clinker XMP.
 Caùc quaù trình bieán ñoåi hoùa lyù cuûa phoái lieäu khoâ (ñoä aåm < 1%)
xaûy ra chuû yeáu ôû pha raén (saáy, ñoát noùng, phaân huûy caùcbonaùt
canxi) ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng thieát bò ñaëc bieät goïi laø heä
thoáng trao ñoåi nhieät kieåu treo. Phaàn phaûn öùng pha loûng (taïo
pha loûng, keát khoái taïo clinker, laøm nguoäi) thöïc hieän noát trong
phaàn loø quay.
 Tröôùc ñaây, chaát löôïng coù thaáp hôn phöông phaùp öôùt.
 Öu ñieåm: loø quay ñöôïc giaûm bôùt chieàu daøi (coøn khoaûng 60 ‟
80m), naêng löôïng tieát kieäm hôn nhieàu so vôùi nung clinker baèng
phöông phaùp öôùt. Vaán ñeà moâi tröôøng cuõng ñöôïc coi laø deã giaûi
quyeát hôn.
46
I I – 3 – S Ô Ñ O À C O ÂN G N G H E Ä S A ÛN X U A ÁT X M P P H Ö Ô N G P H A ÙP K H O Â:
Ñ A Ù V O ÂI Ñ A ÁT S E Ù T P H U Ï G IA
FeS2
N o å m ìn , N g h i e à n t r u ïc Ñ a äp n g h i e àn
khoan
K h o c h ö ùa K h o c h ö ùa
Ñ a äp , n g h i e àn
c a ân c a ân
K h o c h ö ùa
c a ân
S A ÁY N G H I E ÀN
c a ân C A ÙT
L I E ÂN H Ô ÏP
N e áu c a à n b o å s u n g
S I L O C H Ö ÙA
( ñ o àn g n h a át h o ùa p h o ái li e äu )
c lin k e r
N h i e ân l ie äu LOØ NUNG
0
(1 4 5 0 C )
M A ÙY L A Ø M
N G U O ÄI
T h a ïc h c a o Ñ a äp , n g h i e àn
N g h ie àn s ô b o ä
P h u ï g ia
S il o u û c l in k e r
X u a át c l in k e r
C a ân
Ñ a äp n g h ie àn
N G H I E ÀN M Ò N
C a ân
Ñ o ùn g b a o
T i e âu t h u ï 47
48
QTCNSX XMP
Các phương pháp sản xuất XMP
 Trước kia, chaát löôïng clinker saûn xuaát baèng phöông phaùp öôùt
ñöôïc coi laø toát hôn clinker phöông phaùp khoâ, chuû yeáu do khi
nghieàn öôùt, phoái lieäu ñöôïc troän ñeàu, phaûn öùng toát hôn.
 Hieän nay, coâng ngheä CNSX clinker phoå bieán nhaát laø:
 Phöông phaùp khoâ coù thieát bò ñoàng nhaát phoái lieäu (nhờ kỹ thuật
ñoàng nhaát bằng khí neùn.
 Nung baèng loø quay vôùi caùc thieát bò trao ñoåi nhieät kieåu treo SP
(Suspension Preheater) vaø caùc kieåu buoàng canxi hoùa (Calciner)
khaùc nhau,
 Laøm nguoäi nhanh vôùi thieát bò kieåu ghi.
 Phöông phaùp öôùt chæ toàn taïi ôû nhöõng nhaø maùy cuõ, hoaëc trong
nhöõng ñieàu kieän ñaëc bieät thuaän lôïi veà khai thaùc nguyeân lieäu.
28 January 2020 4949

QTCNSX XMP
Nguyên liệu chính
 Nguyeân lieäu töï nhieân:
 Đá vôi (Limestone ) CaCO3 CaO
 Đất sét (Clay) Al2O3.nSiO2.mH2O Al2O3 + SiO2
 Quặng sắt (Iron ore) Fe2O3
 Thöôøng quan taâm chuû yeáu tôùi thaønh phaàn hoùa vaø thaønh phaàn
haït, haàu nhö khoâng quan taâm tôùi thaønh phaàn khoaùng cuûa caùc
nguyeân lieäu chính duøng nung luyeän clinker XMP: do trong quaù
trình nung luyeän clinker XMP, boät phoái lieäu ñöôïc nung tôùi
noùng chaûy moät phaàn roài keát tinh taïo caùc khoaùng caàn thieát cuûa
clinker nhö C3S, C2S, C3A vaø C4AF (keát khoái vôùi löôïng pha
loûng lôùn (15 ‟ 25%)).
51
QTCNSX XMP
Phụ gia
 Phuï gia laø nhöõng nguyeân lieäu khaùc nhaèm caûi thieän
moät tính chaát naøo ñoù cuûa XM
 Tuøy thuoäc vai troø trong XM, coù nhöõng loaïi phuï gia
khaùc nhau:
 Phuï gia hieäu chænh thaønh phaàn: caùt, boâxít…
 Phuï gia giaûm toác ñoä ñoùng raén : thaïch cao.
 Phuï gia hoaït tính thuûy löïc: puzôlan, caùc loaïi ñaát ñaù
nuùi löûa…
 Phuï gia xæ loø cao…
 Phuï gia ñaày : boät ñaù voâi, boät ñaù.
 Phuï gia trôï nghieàn, khoaùng hoùa, baûo quaûn…
52
QTCNSX XMP
Phụ gia: đá thạch cao CaSO4.2H2O
 Thaïch cao (CaSO4.2H2O) chieám khoaûng 5% khoái löôïng
XMP, laø phuï gia laøm giaûm toác ñoä ñoùng raén, khoâng theå
thieáu trong coâng ngheä saûn xuaát XMP.
 Thaïch cao hoøa tan trong nöôùc, keát hôïp vôùi caùc aluminaùt
trong dung dòch töø khoaùng C3A taïo hôïp chaát hydro-
sunfo-aluminaùt (3CaO.Al2O3.3CaSO4.31H2O) khoù hoøa
tan laøm chaäm quaù trình ñoùng raén cuûa XMP. Vì C3A laø
khoaùng coù toác ñoä ñoùng raén nhanh nhaát trong XMP, neân
löôïng thaïch cao duøng laøm phuï gia (3 ‟ 5%) chuû yeáu phuï
thuoäc haøm löôïng khoaùng C3A.
 Vieät Nam khoâng coù moû thaïch cao, phaûi nhaäp töø Laøo,
Thaùi lan hoaëc Trung quoác. Ñaây laø khoù khaên lôùn nhaát
cuûa coâng ngheä saûn xuaát XM cuûa ta.
53
53
QTCNSX XMP
Phụ gia: hoạt tính thủy lực
 Laø nhöõng phuï gia khi troän vôùi XMP seõ taïo hoãn hôïp CKD
coù tính thuûy löïc.
 Taùc duïng hoaït hoùa cuûa phuï gia chuû yeáu do coù chöùa caùc
daïng SiO2 vaø Al2O3 hoaëc caùc alumo silicaùt hoaït tính cao
(thöôøng ôû daïng voâ ñònh hình, ñoä phaân taùn cao)
 Caùc chaát thöôøng duøng laøm phuï gia hoaït hoùa:
 Nguyeân lieäu töï nhieân: diatomít, trepel, tro nuùi löûa, ñaát
ñaù ong...
 Nguyeân lieäu nhaân taïo: caùc loaïi xæ loø cao, tro, maûnh
gaïch nung, cao lanh nung...
 Vôùi caùc phuï gia hoaït hoùa, thaønh phaàn pha vaø khoaùng
ñoùng vai troø quan troïng baäc nhaát trong taùc duïng thuûy löïc.
 Phoå bieán vaø quan troïng nhaát laø ñaát nuùi löûa coù caáu truùc
xoáp, haït mòn hoaëc cuïc nhoû, goïi laø puzôlan. 54
54
QTCNSX XMP
Nhiên liệu
 Trong coâng ngheä XM, ngöôøi ta coù theå duøng caùc daïng nhieân
lieäu:
- Raén: than ñaù, than naâu, than môõ, than coác (cho XM loø
ñöùng), voû xe pheá thaûi,
- Loûng: caùc loaïi daàu, chuû yeáu laø daàu mazuùt,
- Khí: khí töï nhieân (hieän coøn chöa duøng ôû Vieät Nam).
Vieäc söû duïng loaïi nhieân lieäu naøo treân thöïc teá phuï thuoäc vaøo
ñieàu kieän cuï theå, quan troïng nhaát laø yeáu toá kinh teá (giaù thaønh).
 Trong ñieàu kieän Vieät Nam hieän nay, than laø nhieân lieäu quan
troïng nhaát trong coâng nghieäp saûn xuaát XMP.
 Caùc chæ tieâu kyõ thuaät thoâng thöôøng duøng ñeå ñaùnh giaù nhieân
lieäu: nhieät trò, haøm löôïng chaát boác, tro, nhieät ñoä löûa.
55
55
QTCNSX XMP
Chuẩn bị phối liệu để nung clinker
 Ñeå taïo dieän tích beà maët tieáp xuùc toát khi nung: phoái lieäu caàn
coù ñoä mòn ñaït yeâu caàu vaø löôïng pha loûng caàn thieát:
Ñoä mòn thoâng thöôøng khoaûng 10% soùt saøng 10000 loã/cm2,
Löôïng pha loûng khoaûng 15 ‟ 25% khoái löôïng.
- Ñoái vôùi phöông phaùp khoâ: ñoä aåm phoái lieäu cuõng phaûi ñaûm
baûo (< 1%) ñeå phoái lieäu khoâng bò voùn cuïc vaø khoâng laøm bieán
ñoåi nhöõng thoâng soá kyõ thuaät trong nhöõng coâng ñoaïn tieáp sau.
 Phöông thöùc toát nhaát laø keát hôïp saáy nghieàn lieân hôïp.
 Quá trình sấy-nghiền có thể thực hiện trong máy nghiền đứng
hoặc máy nghiền bi liên tục hai ngăn.
56
56
QTCNSX XMP
Máy nghiền bi sấy nghiền phối liệu

QTCNSX XMP
Máy nghiền đứng sấy nghiền phối liệu

QTCNSX XMP
Đồng nhất phối liệu
 Phối liệu sau khi nghiền được
đưa vào các silo đặc biệt để
khuấy trộn nhằm đảm bảo độ
đồng nhất , sau đó chuyển vào
các silo lưu trữ trước khi vào hệ
thống lò nung.

QTCNSX XMP
Heä thoáng khí neùn taïo ñoä ñoàng nhaát cho phoái lieäu caàn boá trí
sao cho coù theå taïo doøng “ñoái löu” phöùc taïp trong boät phoái
lieäu.
a) b) c)
H ì nh 6.8 N guyeâ
n l yùñoà
n g nhaá
t hoù
a theo M ul l er
a) Phöông phaù
p chuyeå
n dòch khoá
i
b) Phöông phaù
p nhi eà
u ngaê n
c) Phöông phaù
p buoàn g tr oä
n 60
QTCNSX XMP
 Möùc ñoàng nhaát (M) thöôøng xaùc ñònh theo cheânh leäch haøm löôïng CaCO3
(hoaëc CaO) giöõa caùc khu vöïc khaùc nhau vôùi thôøi gian troän hoaëc cheânh
leäch haøm löôïng tröôùc vaø sau khi troän.
Thoâng thöôøng, tröôùc khi troän möùc cheânh leäch laø 2 %, sau khi troän laø
0,2% hoaëc 0,15%.
Toàn taïi moät thôøi gian troän toái öu, nghóa laø taïi thôøi ñieåm ñoù, möùc ñoàng
ñeàu khoâng taêng ñöôïc nöõa, duø taêng thôøi gian troän.
61
QTCNSX XMP
Qt biến đổi hóa lý khi nung clinker
 Boät phoái lieäu töø ñaù voâi, ñaát seùt, quaëng saét ñöôïc ñem nung
luyeän seõ traûi qua moät loaït nhöõng bieán ñoåi.
 Theo baûn chaát hoaù lyù: 5 giai ñoaïn:
1. Saáy
2. Ñoát noùng
3. Phaân huûy Cacbonat
4. Keát khoái
5. Laøm nguoäi
Theo baûn chaát pha tham gia:2 giai ñoaïn:
1. Bieán ñoåi chæ ôû pha raén (saáy, ñoát noùng, phaân huûy
cacbonat)
2. Bieán ñoåi vôùi söï tham gia cuûa pha loûng (keát khoái, laøm
nguoäi)
62
62
1 – Saáy: ( töø 30-2000C)
 khi nhieät ñoä phoái lieäu tôùi khoaûng 1200C giai ñoaïn taùch
nöôùc lyù hoïc (aåm trong phoái lieäu)
2 – Ñoát noùng: (200-6500C):
 Maát nöôùc hoùa hoïc cuûa caùc khoaùng seùt: hieäu öùng thu
nhieät töø 400 ‟ 6000C
x Al2O3.ySiO2.mH2O = xAl2O3.ySiO2 + mH2O.
(nöôùc taùch ra, taïo saûn phaåm
coù ñoä xoáp, beà maët phaûn öùng lôùn)
maïnh nhaát trong khoaûng 540 ‟ 5800C.
(Phaûn öùng maát nöôùc cuûa caolinhít
Al2O3.2SiO2.2H2O = Al2O3.2SiO2 + 2H2O).
 Phaân huûy caùc chaát höõu cô trong ñaát seùt (phaûn öùng
toaû nhieät, ôû 300 ‟ 4000C); phaân huûy pyrít saét FeS2.
 Bieán ñoåi thuø hình cuûa - quaéc - quaéc (thu nhieät nhoû
ôû 573 ‟ 5750C).
CuuDuongThanCong.com
63
https://fb.com/tailieudientucntt
3 – Phaân huûy caùcbonaùt: nhieät ñoä phoái lieäu leân tôùi
10000C.
 Ñaëc tröng cô baûn cuûa toaøn boä giai ñoaïn naøy laø caùc bieán
ñoåi xaûy ra ôû pha raén, theo sô ñoà: R1 R2 + K.
 Quaù trình chuû yeáu laø phaân huûy caùcbonaùt canxi CaCO3
(nhieät ñoä phaân huûy maïnh nhaát ôû khoaûng 870 - 9000C),
CaCO3=CaO + CO2
 Ngoaøi ra laø caùc muoái caùcbonaùt nhö MgCO3, dolomít...
(MgCO3 phaân huûy ôû 700-8000C).
 Phaûn öùng thu nhieät vaø toûa khí raát maïnh. Söï phaân huûy taïo
CaO hoaït tính cao deã phaûn öùng vôùi caùc oâxít hoaït tính cuûa
ñaát seùt nhö SiO2, Al2O3 caùc silicaùt canxi nhö CA, C12A7,
CS, C3S2… baét ñaàu taïo thaønh.
 Hoaït tính cuûa caùc caáu töû do söï xuaát hieän nhöõng sai soùt loã
troáng do H2O, OH- vaø CO2 bò phaân huûy ñeå laïi trong maïng
tinh theå.
64
4 – Keát khoái: nhieät ñoä taêng töø 1000 – 14500C:
 Pha loûng do caùc hôïp chaát eutecti noùng chaûy (trong thaønh phaàn
nguyeân lieäu laãn nhieàu taïp chaát taïo pha loûng, nhöng thaønh phaàn
chuû yeáu cuûa pha loûng laø Fe2O3). Nhieät ñoä caøng taêng, pha loûng
hình thaønh ngaøy caøng nhieàu taïo ñieàu kieän cho quaù trình keát
khoái clinker vaø hình thaønh caùc khoaùng caàn thieát.
 Khoaùng mong muoán nhaát trong clinker: C3S veà cô baûn ñöôïc taïo
thaønh trong loøng pha loûng: söï hình thaønh C3S ñöôïc thöïc hieän
nhôø coù söï hoøa tan C2S vaø CaO töï do (coøn dö trong phaûn öùng
pha raén) trong pha loûng:
65
4 – Keát khoái:
 1000-11000C: taïo pha loûng
1200-13000C: hình thaønh C2S
1300-13500C: C3S hình thaønh maïnh trong
pha loûng: C2S vaø CaO hoøa tan, phaân taùn ñeàu
trong pha loûng, tieáp xuùc vôùi nhau vaø phaûn öùng:
C2S + CaO = C3S
1400-14500C: C3S hình thaønh trong pha
loûng nhieàu, löôïng C3S hình thaønh phuï thuoäc
löôïng pha loûng, ñoä linh ñoäng cuûa pha loûng.
66
5 – Laøm nguoäi: (1450 – 12500C):
 Khi nguoäi, phaàn pha loûng khoâng keát tinh seõ taïo pha thuûy
tinh trong clinker. Thaønh phaàn pha cuûa clinker goàm
nhöõng khoaùng chính nhö C3S, C2S, C3A, C4AF vaø pha
thuûy tinh. Ngoaøi ra laø nhöõng khoaùng CaO, MgO do khoâng
phaûn öùng heát.
 ÔÛ 12500C: xaûy ra phaûn öùng: C3S C2S + CaO
(khoaùng C3S cho saûn phaåm ñoùng raén coù cöôøng ñoä cao vaø
phaùt trieån nhanh nhöõng ngaøy ñaàu, coøn khoaùng C2S cho
cöôøng ñoä cao nhöng ñoùng raén chaäm)
 ÔÛ 6750C:ø - C2S -C2S
( -C2S khoâng coù tính keát dính, khoâng taïo cöôøng ñoä cho
xi maêng, laøm cho xi maêng bò taû).
68
Vì vaäy, caàn phaûi laøm nguoäâi nhanh:
 Trong ñieàu kieän taïo khoaùng clinker laø coù maët pha loûng seõ
taïo thaønh moät maøng xung quanh caùc khoaùng ôû nhieät ñoä
cao, löïc laøm laïnh nhanh seõ laøm cho maøng ñoù cöùng laïi
ngaên caûn khoâng cho - C2S -C2S, ngaên söï phaân huûy
C3S
 Pha thuûy tinh hình thaønh coù caùc veát nöùt, giuùp cuïc clinker
deã vôõ, thuaän lôïi cho quaù trình nghieàn.
 Taïo tinh theå nhoû, mòn: giuùp deã nghieàn, deã tham gia phaûn
öùng sau naøy
Phöông phaùp laøm beàn khoaùng baèng kyõ thuaät laøm nguoäi
nhanh laø phöông phaùp laøm beàn vaät lyù.
Ngoaøi ra coù theå laøm beàn baèng caùc phöông phaùp hoùa tinh
theå nhö duøng chaát khoaùng hoùa. Caùc ion Fe3+ vaø CaF2 coù
taùc duïng khoaùng hoùa, khi cho vaøo phoái lieäu coù khaû naêng
sôùm taïo C3S, ngaên chaën phaân huûy vaø laøm beàn C3S.
69
CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG
nung: lò nung
DRYING
COOLING
PREHEATING
PREHEATING
SINTERING

CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG
nung: cyclone trao đổi nhiệt dạng treo SP

2 – 2 – Nguyeân lyù caáu taïo buoàng phaân huûy
caùcbonaùt Lieäu vaøo
Lieäu vaøo
Nhieân lieäu
Khí noùng
Nhieân lieäu
Khí noùng
Sô ñoà nguyeân lyù thieát bò phaân huûy caùcbonaùt (calciner)
72
Page 73
PREPOL® - Hệ thống Calciner lắp ghép (Modular

Calciner System)
PREPOL AS PREPOL AS - PREPOL PREPOL MSC -
CC MSC CC
→ Quá trình cháy

→ thời gian lưu
Tiêu chuẩn thiết kế quan trọng: → Sự lưu thông vật liệu
Page 73 Design 1
Clinker Production Line
80 340 C; to raw mill
C and / or EP
Pre heater
900 C
Calciner
Tertiary Air Duct

fuel
55 ‟ 60
%
1700 C fuel 280 C; to EP
860 C Rotary kiln
40 ‟ 45
%
350 C
1400 C
Clinker cooler
80 - 100 C
Ambient air temp.
Page 74
Thieát Bò Laøm Nguoäi Kieåu Ghi
76
Nhöõng yeáu toá ñeå taïo clinker chaát
löôïng toát ?
1. Thaønh phaàn hoùa phoái lieäu
Khaû naêng nung
2. Ñoä mòn, ñoä ñoàng nhaát phoái lieäu
3. Caùc ñieàu kieän nung phuø hôïp:

 Nhieät ñoä
 Thôøi gian
 Moâi tröôøng (oxy hoùa)
 Laøm nguoäi nhanh
QTCNSX XMP
Chứa và ủ clinker
 Clinker sau khi laøm nguoäi ñöôïc ñaäp sô boä nhaèm phaù huûy nhöõng
keát taûng lôùn. Sau ñoù ñöôïc ñöa vaøo chöùa trong caùc silo ñeå uû
khoaûng 7 ‟ 10 ngaøy. Vôùi caùc nhaø maùy nhaäp clinker hoaëc caùc
traïm nghieàn, thôøi gian uû thöïc teá chính laø thôøi gian vaän chuyeån
clinker, vì vaäy, coøn laâu hôn nhieàu. Vieäc baûo quaûn khoâng toát khi
vaän chuyeån coù theå laøm giaûm chaát löôïng clinker.
 UÛ chính laø giai ñoaïn hoaøn thieän noát quaù trình laøm nguoäi clinker
tröôùc khi nghieàn mòn vôùi caùc phuï gia thaønh XMP.
78
QTCNSX XMP
Mục đích quá trình ủ clinker
 Giaûm löôïng CaO töï do (moät phaàn CaO töï do phaûn öùng vôùi hôi
nöôùc trong khoâng khí)
 - Khoaùng - C2S phaûn öùng vôùi hôi nöôùc phaân raõ tröôùc, khoâng
laøm haïi XMP.
 - Clinker khi ra khoûi thieát bò laøm nguoäi nhanh nhieät ñoä coøn
töông ñoái cao, khoù nghieàn vaø laøm moøn thieát bò nghieàn.
 -Clinker ôû nhieät ñoä cao deã laøm phuï gia thaïch cao CaSO4.2H2O
maát nöôùc taïo hieän töôïng “ninh keát giaû” (hieän töôïng thaïch cao
ñoùng raén tröôùc khi XM ñoùng raén).
 -Silo uû clinker coù theå phoái troän caùc meû nung ñeå oån ñònh chaát
löôïng clinker, chuû yeáu laø haï haøm löôïng CaO vaø MgO töï do tôùi
möùc cho pheùp.
79
CLINKER STORAGE (1)
 Outdoor storage causes

prehydration
 Short storage time might lead
to high grinding temperature
CLINKER STORAGE (2)
QTCNSX XMP
Nghiền XMP
 XMP laø saûn phaåm boät mòn cuûa clinker vôùi phuï gia theo tyû leä
thích hôïp.
 Nghieàn clinker vôùi phuï gia laø coâng ñoaïn cuoái cuøng, coù aûnh
höôûng quan troïng tôùi chaát löôïng XMP.
 Chaát löôïng nghieàn ñöôïc ñaùnh giaù baèng beà maët rieâng xaùc ñònh
theo phöông phaùp Blaine (m2/g boät XM); hoaëc theo phöông
phaùp phaân tích nhanh theo côõ haït baèng tia lazer; hoaëc baèng
saøng 4900 loã/cm2 (0,08 mm) .
 Coù hai phöông phaùp nghieàn clinker:
-Nghieàn chung clinker vôùi phuï gia,
-Nghieàn rieâng clinker vaø phuï gia roài troän laïi vôùi nhau.
Khi nghieàn rieâng, hieäu quaû nghieàn taêng; khi nghieàn chung ñoä
ñoàng nhaát cuûa XM ñaûm baûo.
Vieäc nghieàn chung hay rieâng phuï thuoäc vaøo ñoä cöùng vaø tyû leä
töông ñoái giöõa clinker vaø phuï gia, phuï thuoäc thieát bò nghieàn. 82
QTCNSX XMP
Nghiền XMP
 Côõ haït 3 ‟ 60 m trong XMP thöôøng chieám khoaûng 40 ‟50%
khoái löôïng,
trong XMP maùc cao 55 ‟ 65%,
coøn trong XMP maùc ñaëc bieät cao, treân 70%.
Haït caøng mòn cöôøng ñoä ban ñaàu XM taêng caøng nhanh, nhöng
sau ñoù cöôøng ñoä sau ñoù cuûa XM khoâng cao vaø laøm giaûm naêng
suaát maùy nghieàn.
CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG TÔÙI QUAÙ TRÌNH NGHIEÀN
 Haït vaät lieäu dính leân vaät nghieàn (bi saét, baùnh xe)
 Thaønh phaàn khoaùng cuûa clinker
 Nhieät ñoä moâi tröôøng nghieàn
 Chaát trôï nghieàn.
83
QTCNSX XMP
Bảo quản XMP
 Khaâu cuoái cuøng trong coâng ngheä saûn xuaát XMP laø baûo quaûn
vaø tieâu thuï saûn phaåm.
 XMP trong quaù trình baûo quaûn coù theå bò giaûm maùc do huùt aåm
phaûn öùng vôùi CO2 trong khoâng khí. Ví duï:
 -Tg baûo quaûn 3 thaùng, cöôøng ñoä giaûm 10 ‟ 25%,
 -Tg baûo quaûn 6 thaùng, cöôøng ñoä giaûm 15 ‟ 30%,
 -Tg baûo quaûn 12 thaùng, cöôøng ñoä giaûm 25 ‟ 40%.
 Baûo quaûn coù theå chia laøm hai phaàn:

Baûo quaûn taïi nhaø maùy sau khi nghieàn
Baûo quaûn tröôùc khi tieâu thuï
Nguyeân taéc chung nhaát trong baûo quaûn laø traùnh aåm vaø tieâu thuï
caøng nhanh caøng toát.
84
QTCNSX XMP
Vấn đề môi trường trong CNSX XMP

85
86
87
88
QUÁ TRÌNH THỦY HÓA (ĐÓNG RẮN) XI
MĂNG POÓC LĂNG
89
 XMP laø loaïi CKD thuûy löïc.
Quaù trình ñoùng raén cuûa noù chæ xaûy ra khi taùc
duïng vôùi nöôùc, saûn phaåm ñoùng raén khoâng
nhöõng beàn trong moâi tröôøng khoâng khí, moâi
tröôøng aåm maø coøn trong moâi tröôøng nöôùc.
Nöôùc ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình
ñoùng raén vaø phaùt trieån cöôøng ñoä.
Nghieân cöùu quaù trình ñoùng raén CKD noùi chung
vaø XMP noùi rieâng raát phöùc taïp.
90
QUAÙ TRÌNH ÑOÙNG RAÉN XMP theo quan
điểm lý học
 caáu truùc tinh theå cuûa caùc khoaùng bieán ñoåi trong moät
loaït quaù trình hoøa tan ‟ keát tinh, caáu truùc keo, gel
taïo lieân keát beàn vöõng cho khoái ñaù XM.
91
Moâ hình ñôn giaûn hôn: Khi cho nöôùc vaøo xi
maêng:
Caùc haït xi maêng hoaø tan
Noàng ñoä caùc ion trong nöôùc (dd) taêng daàn
Caùc hôïp chaát taïo thaønh trong dung dòch
Khi dd quaù baõo hoøa, caùc hôïp chaát keát tinh
laïi (caùc saûn phaåm hydrat)
ÔÛ nhöõng giai ñoaïn sau, caùc sp taïo thaønh
treân hoaëc raát gaàn vôùi beà maët caùc haït xi maêng (ñaõ
raát nhoû).
92
Theo A.A.Bai coáp: Quaù trình chia thaønh ba
giai ñoaïn:
 1-Caùc khoaùng XM taùc duïng vôùi nöôùc giai ñoaïn ñaàu: hình thaønh moät
lôùp saûn phaåm ngay treân beà maët haït, chuû yeáu laø caùc hydro silicaùt
canxi CSH. Caùc saûn phaåm môùi hình thaønh tan vaøo nöôùc moät phaàn taïo
dung dòch quaù baõo hoøa (neáu löôïng nöôùc ít). Moät phaàn khoâng tan vaãn
naèm treân beà maët haït khoaùng XM taïo caáu truùc gel laøm toác ñoä nöôùc
thaâm nhaäp chaäm laïi. Thôøi gian taùc duïng khoaûng 1h.
 2-Trong dung dòch quaù baõo hoøa, caùc saûn phaåm ôû daïng keo. Caùc
hydro silicaùt canxi CSH keát tinh daïng sôïi, gel cho ñaù XM cöôøng ñoä.
Thôøi gian ninh keát cuûa XM öùng vôùi giai ñoaïn taùc duïng naøy.
 3-Do nöôùc bay hôi, caùc keo hydro silicaùt canxi CSH trong dung dòch
keát tinh daàn cho tôùi heát, taïo caáu truùc gel vôùi nhieàu loã xoáp nhoû. Caùc
lôùp gel treân beà maët haït XM coù khaû naêng giöõ nöôùc, löôïng nöôùc tieáp
tuïc thaám saâu vaøo trong lôùp haït khoaùng XM vaø quaù trình laëp laïi
töông töï. Cöôøng ñoä ñaù XM, vì vaäy, taêng daàn theo thôøi gian.
93
94
QUAÙ TRÌNH ÑOÙNG RAÉN XMP theo quan
điểm hóa học
 caùc khoaùng cuûa XMP phaûn öùng vôùi nöôùc taïo caùc hydro-
silicaùt canxi hoaëc caùc hydro-aluminaùt canxi, ñaây laø nhöõng
khoaùng cho vöõa XMP cöôøng ñoä.
Coù theå phaân phaûn öùng khoaùng XM vôùi nöôùc thaønh hai loaïi:
- Thuûy hoùa: laø phaûn öùng vôùi nöôùc khoâng daãn tôùi söï phaân raõ
chaát ban ñaàu.
- Thuûy phaân: quaù trình phaûn öùng vôùi nöôùc daãn tôùi söï phaân
huûy chaát ban ñaàu.
Thöôøng goïi goïn laø quaù trình hydraùt cuûa XMP. Quan ñieåm veà
cô cheá vaø saûn phaåm caùc quaù trình coøn khoâng thoáng nhaát.
95
Quaù trình hydrat hoùa khoaùng C3S vaø C2S
 Tuøy theo ñieàu kieän phaûn öùng maø saûn phaåm hydraùt
raát khaùc nhau, ví duï:
•
 Caùc saûn phaåm phản öùng ñeàu laø C-S-H vaø CH

 „ C2S taïo ra ít CH hôn (raát quan troïng cho tính beàn trong
moâi tröôøng giaøu sunfat)
 „ Khoaùng C3S hydrat hoùa toûa nhieàu nhieät hôn.
 „ C3S hydrat hoaù nhanh hôn, taïo cöôøng ñoä sôùm ngaøy(2-3h
ñeán 14 ngaøy)
 „ Quaù trình hydrat hoùa taïo cöôøng ñoä cuûa C2S xaûy ra chaäm
hôn, sau khoaûng 14 ngaøy.
96
Quaù trình hydrat hoùa khoaùng C3A vaø C4AF

97
ettringite
Ca(OH)2
C-S-H
98
Phân bố kích thước pha rắn và lỗ
xốp trong vữa xi măng thủy hóa
Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ thủy
hóa:
 Cấu trúc khoáng (số lượng và chất lượng ion tạp
chất tham gia vào mạng lưới tinh thể).
 điều kiện nung clinker.
 độ mịn của XM.
 sự phân bố cỡ hạt.
 kỹ thuật nghiền XM.
 nhiệt độ.
 tỉ lệ N/XM.
 độ ẩm.
Thaønh phaàn vöõa xi maêng ñoùng raén
Phaàn bò Yeáu toá chính taïo
thuyû hoaù
neân cöôøng ñoä
+ Chaát ñoän
phaàn khoâng
+ Goùp phaàn chòu taùc duïng
bò thuyû hoaù cuûa ngoaïi löïc.
+aûnh höôûng xaáu ñeán cöôøng
ñoä
Loã roãng +quaù giôùi haïn cöôøng ñoä
0
 Khi ñoä roãng khoâng ñoåi, löôïng hydrate hoaù taêng, löôïng khoâng bò
hydrate hoaù caøng giaûm ñoä beàn taêng
Taùc nhaân vaø caùc daïng aên moøn:
Coù theå chia caùc daïng aên moøn hoùa hoïc thaønh ba loaïi:
1-Hoøa tan moät phaàn ñaù XM. Daïng phoå bieán nhaát laø quaù
trình hydraùt CaO taïo Ca(OH)2.
2-Phaûn öùng ñaù XM vaø moâi tröôøng taïo muoái deã hoøa tan,
khoâng coù tính keát dính.
3-Saûn phaåm phaûn öùng hoøa tan, tích tuï trong caùc loã xoáp XM,
sau ñoù keát tinh. Quaù trình keát tinh laøm bieán ñoåi theå tích,
gaây nöùt vôõ caáu kieän.
Theo baûn chaát taùc nhaân xaâm thöïc, coù theå chia thaønh
nhoùm nhö sau: kieàm, sunfaùt, manhezi, axít (ñaëc bieät
H2CO3). Theo ñoù, möùc ñoä aên moøn ñöôïc ñaùnh giaù theo
haøm löôïng caùc ion HCO3, SO42-,Mg2+, pH...
Trong moïi tröôøng hôïp, nöôùc luoân laø moâi tröôøng xaûy ra söï
aên moøn.
102
Khi phaûi söû duïng XM trong caùc moâi tröôøng
aên moøn:
 Coù theå taêng haøm löôïng caùc khoaùng choáng caùc daïng aên
moøn töông öùng. Ví duï, ñoä beàn sunfaùt seõ giaûm maïnh
khi xi maêng giaøu C3A.
 Söû duïng phuï gia (hoaït tính, ...)
 Ngoaøi ra, caùc yeáu toá vaät lyù cuõng coù taùc duïng ñaùng keå
laøm taêng ñoä beàn choáng aên moøn cuûa xi maêng. Ví duï khi
laøm taêng maät ñoä xi maêng hoaëc choáng thaám toát cuõng
laøm taêng khaû naêng choáng aên moøn.
106
GiỚI THIỆU VỀ BÊ TÔNG
107
KHÁI NIỆM VỀ BÊ TÔNG
CỐT
LIỆU
BEÂ
TOÂNG CHẤT KẾT
DÍNH
NƯỚC + PHỤ
GIA
 Định nghĩa:
Bê tông là compozite giữa pha nền là chất kết dính và
pha phân tán là các loại cốt liệu (cát, đá, sợi…)
1/28/2020 108
KHÁI NIỆM VỀ BÊ TÔNG
t liệu:
- Cốt liệu mịn:
Là các hạt cốt liệu có kích thước hạt lớn nhất không lớn hơn
5mm (Theo TCVN) và không lớn hơn 9.5mm (Theo ASTM)
- Cốt liệu thô:
Là các hạt cốt liệu có kích thước hạt > 5mm (Theo TCVN)
1/28/2020 109
PHÂN LOẠI BÊ TÔNG
 tích:
*Beâ toâng raát naëng: treân 2500kg/m3
*Beâ toâng naëng:1800 – 2500 kg/m3
*Beâ toâng nheï: 500 – 1800 kg/m3
*Beâ toâng raát nheï: khoái löôïng theå tích nhoû hôn 500 kg/m3.
 t dính:
* Bê tông xi măng
-
xi măng porland
- y lưc
*Bê tông silicat
t dính là vôi
* Bê tông polyme
1/28/2020 110
PHÂN LOẠI BÊ TÔNG
 i theo công dụng
-Bê tông xây dựng
- Bê tông trang trí
- Bê tông chịu nhiệt
- Bê tông bảo vệ đặc biệt
 c
- t thấp
- y
- m lăn
1/28/2020 111
P BÊ TÔNG
- Hồ xi măng: chiếm từ 25- 40% thể tích của bê tông

- Cốt liệu :chiếm từ 60- 75 % thể tích của bê tông.
1/28/2020 112
CÁC TÍNH CHẤT CỦA HỖN HỢP BÊTÔNG
 Hỗn hợp BT: là hỗn hợp giữa hồ xi măng và cốt liệu.
1. Tính công tác

t định
Theo thời gian: tính công tác của bê tông giảm dần:
- n tăng
- Qúa trình hydrate hóa tạo thành các khoáng có khả năng kết
dính
- Do quá trình mất nước
→ Giảm độ nhớt của hỗn hợp BT, làm tính công tác của BT GIẢM
 Tính công tác của bê tông thể hiện thông qua độ sụt, khả năng
tổn thất độ sụt và độ xòe (cho vữa)
1/28/2020 113
1. Tính công tác (tt)
Kích thöôùc hình noùn cuït ,mm N0 - 1 N0 - 2

Ñöôøng kính ñaùy treân 100 150
Ñöoøng kính ñaùy döôùi 200 300
Chieàu cao 300 450
1/28/2020 114
1. Tính công tác (tt)
 Độ sụt: là giá trị xác định tính công tác của hỗn hợp BT thông qua
côn hình nón chuẩn.
- Độ sụt được xác định thông qua chênh lệch chiều cao của khối
hỗn hợp BT và côn hình nón.
- Độ sụt của hỗn hợp BT càng lớn, tính công tác của hỗn hợp BT
càng cao
 Tổn thất độ sụt: là khả năng giảm độ sụt theo thời gian của hỗn
hợp BT
- Theo thời gian, tổn thất độ sụt của hỗn hợp BT càng lớn.
- Khả năng tổn thất độ sụt của hỗn hợp BT càng bé thì tính công
tác của hỗn hợp BT càng cao
 Độ xòe: là giá trị xác định tính công tác của hỗn hợp vữa bằng bàn
dằn
Độ xòe được xác định thông qua đường kính trung bình của bề mặt
khối vữa.
1/28/2020 115
CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN TÍNH COÂNG
TAÙC
 Loại xi măng
 Cốt liệu
 Lượng nước nhào trộn
 Phụ gia
1/28/2020 116
CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN TÍNH COÂNG TAÙC
 Löôïng nöôùc nhaøo troän
- Laø löôïng nöôùc duøng cho phaûn öùng thuûy hoùa vôùi xi maêng vaø taïo
cho caùc phaàn töû trong hoãn hôïp beâ toâng coù moät ñoä linh ñoäng nhaát
ñònh
- Löôïng nöôùc duøng cho phaûn öùng thuûy hoùa chæ chieám 1/3 trong toång
löôïng nöôùc nhaøo troän.
ĐC (mm)
140
- Trong thöïc teá: löôïng nöôùc nhaøo troän
130 ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua tæ leä
nöôùc/ xi maêng (N/X)
120
- N/X taêng → tính coâng taùc cuûa hoãn
110 hôïp BT taêng
100
0.42 0.44 0.46 0.48 0.5 0.52
N/X
1/28/2020 117
CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN TÍNH COÂNG
TAÙC
Loaïi xi maêng
Theo ASTM C150: xi maêng porland ñöôïc chia laøm loaïi
- Loaïi I: Xi maêng porland thöôøng
- Loaïi II: XM porland beàn sunfat trung bình.
- Loaïi III: XM porland taïo cöôøng ñoä sôùm
- Loaïi IV: XM porland ít toûa nhieät
- Loaïi V: XM porland beàn sunfat cao
1/28/2020 118
 Phuï gia
* Phuï gia hoùa deûo (pg BT)
- Khi coù maët phuï gia hoùa deûo thì tính coâng taùc cuûa hoãn hôïp BT caøng cao
- Haøm löôïng phuï gia caøng taêng thì tính coâng taùc cuûa hoãn hôïp BT caøng taêng
* Phuï gia khoaùng hoaït tính vaø phuï gia ñaày (pg XM):
Tuøy thuoäc vaøo loaïi phuï gia vaø ñoä mòn cuûa phuï gia
112
216
110 1,3L/100 Kg XM Sikament 2000AT
1,0L/100 Kg XM Daracem S21
0,25L/100 Kg XM Plastiment 96
214
Ñoä xoøe cuûa vöõa xi maêng (mm)
108 1,2L/100 Kg XM Rheobuild 561

1,2L/100 Kg XM Daracem 100
212
Độ chảy, mm
106
104
210
102
208
100
206
0 5 10 15 20 25 30 35 98
1/28/2020 Haøm löôïng ñaù voâi (%) 119

0 10 20 30 40 50 60 70
Thời gian tổn thất độ chảy, phút
 Coát lieäu
* Coát lieäu lôùn
- Kích thöôùc haït coát lieäu lôùn nhaát
Kích thöôùc haït coát lieäu lôùn nhaát caøng taêng thì tính coâng taùc caøng
giaûm
- Beà maët haït coát lieäu
* Coát lieäu beù:
- Phuï thuoäc vaøo modul ñoä lôùn
- Haøm löôïng buøn buïi seùt vaø baån
1/28/2020 120
c
-
p trong suốt thi công và gia công chấn động
- Độ giữ nước được xác định bằng khả năng tách nước phân
tầng của hỗn hợp BT
- Cách xác định khả năng tách nước
H 1
H 0
% tachnuoc
H C
- Hc: Chiều cao của 400ml hồ xi măng

- H0: Chiều cao của lớp nước bề mặt lúc
ban đầu
- H1: Chiều cao của lớp nước sau khi
tách nước
1/28/2020 121
2. c (khả năng tách nước)
 Nguyên nhân của hiện tượng tách nước
- Do lực liên kết giữa các phần tử (xi măng, cốt liệu…) không đủ
lớn để giữ lớp nước liên kết bề mặt. Dẫn đến hiện tượng nước
tách lên bề mặt.
 Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tách nước
- Lượng nước nhào trộn.
Lượng nước nhào trộn lớn nhất không gây tách nước là 1,65N
(N: lượng nước tiêu chuẩn của xi măng)
- Tỉ lệ N/X
- Khả năng giữ nước của xi măng
- Bề mặt cốt liệu lớn.
1/28/2020 122
3. Hàm lượng bọt khí và khối lượng thể tích
- Hàm lượng bọt khí: là % thể tích bọt khí chứa trong 1m3 hỗn hợp
bê tông.
- Với hỗn hợp BT nặng. Hàm lượng bọt khí chứa trong 1m3 không
vượt quá 8%.
 Các yếu tố ảnh hưởng
- Vật liệu chế tạo.
- Phương pháp đầm chặt
- Hàm lượng bọt khí và khối lượng thể tích của hỗn hợp bê tông tỉ
lệ nghịch với nhau
1/28/2020 123
CẤU TRÚC BÊ TÔNG ĐÓNG RẮN
 n:
-
-
-
n.
1/28/2020 124
CẤU TRÚC CỦA BÊ TÔNG ĐÓNG RẮN
 Pha khí
 Pha thủy tinh
 Pha tinh thể
- Tinh thể quazt (cát, đá)
- Tinh thể CSH
- Tinh thể Ca(OH)2, Mg(OH)2
- Tinh thể ettringite, monosunfat…
Cường độ của bê tông đóng rắn được quyết định:
- Số lượng và mật độ pha khí
- Hàm lượng pha CSH
1/28/2020 125
CẤU TRÚC BÊ TÔNG ĐÓNG RẮN
Ca(OH)2 daïng taám
1/28/2020 CSH daïng luïc giaùc ôû tuoåi daøi ngaøy 126

CAÙC TÍNH CHAÁT CUÛA ÑAÙ BEÂ TOÂNG
1. Cöôøng ñoä
 Cöôøng ñoä neùn
- Cöôøng ñoä neùn hay maùc beâ toâng (theo TCVN 3118: 1993) laø cöôøng ñoä
trung bình cuûa caùc maãu beâ toâng chuaån coù kích thöôùc 15 x15 x15 cm trong
ñieàu kieän chuaån.
Cöôøng ñoä neùn ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc:
Rn a
F a: heä soá quy ñoåi so vôùi maãu chuaån
S
Hình daïng vaø kích thöôùc maãu (mm) Heä soá quy ñoåi a
Maãu laäp phöông 100 x100x100 0,91

150x150x150 1,00
200 x200x200 1,05
300x300x300 1,10
Maãu truï 100 x200 1,16
150 x300 1,20
200 x 400 1,24
1/28/2020 127
1. Cöôøng ñoä
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán cöôøng ñoä neùn
* Hoaït tính vaø haøm löôïng cuûa xi maêng
- Taêng löôïng xi maêng, cöôøng ñoä taêng nhöng chæ trong moät giôùi haïn nhaát
ñònh.
- Taêng löôïng xi maêng daãn ñeán hieän töôïng nöùt vì nhieät vaø thay ñoåi theå
tích
* Tæ leä N/X
- Moái quan heä giöõa N/X vaø Rb
RB = ARX (X/N + 0,5)
A: Heä soá phuï thuoäc chaát löôïng coát lieäu
RX : Maùc xi maêng
1/28/2020 128
1. Cöôøng ñoä
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán cöôøng ñoä neùn
* Phaåm chaát cuûa coát lieäu
- Modul ñoä lôùn cuûa coát lieäu mòn.
- Haøm löôïng buøn seùt trong coát lieäu mòn
* Nhieät ñoä, thôøi gian ñoùng raén vaø ñieàu kieän baûo döôõng
- Moái quan heä giöõa nhieät ñoä vaø thôøi gian ñoùng raén
Lieân xoâ cuõ (trong trường hợp BT không sử dụng phụ gia)
RBn = RB28 x lgn / lg28
(3 n 28), n laø tuoåi cuûa beâ toâng tính baèng ngaøy – ñeâm
-Nhieät ñoä taêng thì cöôøng ñoä ban ñaàu cuûa BT caøng taêng
- Ñeå taêng cöôøng ñoä ban ñaàu cho BT ngöôøi ta tieán haønh xöû lyù nhieät
aåm
1/28/2020 129
1. Cöôøng ñoä
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán cöôøng ñoä neùn
* Coâng ngheä troän vaø ñaàm chaët beâ toâng

- Khi troän baèng maùy, cöôøng ñoä cuûa BT cao hôn töø 5-15% so vôùi troän baèng
tay
- Khi ñaàm BT seõ giuùp cho BT coù cöôøng ñoä cao hôn
1/28/2020 130
1. Cöôøng ñoä
 Cöôøng ñoä uoán vaø cöôøng ñoä keùo cuûa BT
- Cöôøng ñoä chòu keùo cuûa BT baèng 0,66 – 0,11 cöôøng ñoä chòu neùn
cuûa BT
- Cöôøng ñoä chòu uoán cuûa BT baèng 0,1 – 0,2 cöôøng ñoä chòu neùn
cuûa BT
- Cöôøng ñoä chòu keùo vaø chòu uoán chæ phuï thuoäc chuû yeáu vaøo
coát lieäu vaø beà maët ngoaøi cuûa coát lieäu.
1/28/2020 131
2. Tính co nôû cuûa beâ toâng
 Laø söï thay ñoåi theå tích cuûa beâ toâng trong quaù trình ñoùng raén
 Nguyeân nhaân:
- Do maát nöôùc
- Söï hình thaønh caáu truùc vaø söï phaùt trieån cuûa pha tinh theå
- Do caùc phaûn öùng hoùa hoïc nhö cacbonat hoùa, sulfate, phaûn öùng kieàm coát lieäu.
1/28/2020 132
 Hieän töôïng co nôû theå tích BT:
- Khi ñoùng raén, BT bò co laïi
- Xaûy ra nhanh trong thôøi gian ñaàu, thôøi gian sau co ít daàn
- Trong vaøi ngaøy ñaàu ñoä co baèng 60 - 70% ñoä co cuûa 1 thaùng
- Khi cöùng raén trong nöôùc, BT hôi nôû ra sau ñoù thì co laïi
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán tính co nôû
* Löôïng vaø loaïi XI MAÊNG
- Haøm löôïng xi maêng caøng taêng, BT co caøng nhieàu
- Thay ñoåi theå tích do nhieät thuûy hoùa cuûa XM
* Coát lieäu söû duïng
* Löôïng nöôùc söû duïng
*Ñieàu kieän döôõng hoä nhieät
1/28/2020 133
1/28/2020 134
3. Tính thaám nöôùc cuûa beâ toâng
Laø khaû naêng cho nöôùc ñi qua caùc loã roãng döôùi aùp löïc thuûy tónh.
Tính thaám nöôùc phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá:
- Tæ leä N/ X
- Caáp phoái cuûa coát lieäu.
- Ñieàu kieän döôõng hoä.
Moái quan heä giöõa cöôøng ñoä vaø möùc choáng thaám nöôùc
Rn(MPa) 15 20 25 30 35 40 45
Ñoächoáng thaám Caáp 1 2 4 6 8 10 12 >12
nöôùc B hay
CT Caáp 2 4 6 8 10 12 >12 >12
1/28/2020 135
4. Tính chòu nhieät cuûa beâ toâng
Laø khaû naêng chòu nhieät ñoä cao vaø khaû naêng choáng chaùy cuûa ñaù
beâ toâng.
Khi taêng nhieät ñoä cao, beâ toâng bò phaù huûy do
- Söï khaùc nhau veà heä soá giaõn nôû nhieät cuûa vöõa xi maêng vaø coát
lieäu.
- Coù phaûn öùng phaân huûy Ca(OH)2
- Coù hieän töôïng thay ñoåi theå tích do quaù trình bieán ñoåi thuø hình cuûa
SiO2
- Do söï phaân huûy cuûa caùc khoaùng CSH
- Do quaù trình bay hôi nöôùc.
1/28/2020 136

Xi Măng

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Xi Măng

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Biên soạn: Huỳnh Ngọc Minh

Theo muïc ñích Theo moâi tröôøng taïo

CKD trong khoâng khí: sau khi troän

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 5

 CaO: 62 ‟ 67%, Ñeå ñaûm baûo tính chaát caàn

28 January 2020 1010

 Belite laø dung dòch raén khoaùng goác laø C2S

28 January 2020 1111

28 January 2020 1212

28 January 2020 1414

1. Khaû naêng ñoùng raén 8. Löôïng nöôùc tieâu chuaån

28 January 2020 1616

Möùc (%) Phöông phaùp

1- Toång haøm löôïng phuï gia hoaït tính, ñaày,

3- Haøm löôïng SO3 (%) 3,5 3,5

28 January 2020 4949

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 57

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 58

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 59

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 70

28 January 2020 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT XI MĂNG 71

Sô ñoà nguyeân lyù thieát bò phaân huûy caùcbonaùt (calciner)

PREPOL® - Hệ thống Calciner lắp ghép (Modular

→ Quá trình cháy

Tertiary Air Duct

Ambient air temp.

3. Caùc ñieàu kieän nung phuø hôïp:

 Outdoor storage causes

 Baûo quaûn coù theå chia laøm hai phaàn:

 Caùc saûn phaåm phản öùng ñeàu laø C-S-H vaø CH

- Hồ xi măng: chiếm từ 25- 40% thể tích của bê tông

1. Tính công tác (tt)

Kích thöôùc hình noùn cuït ,mm N0 - 1 N0 - 2

108 1,2L/100 Kg XM Rheobuild 561

1/28/2020 Haøm löôïng ñaù voâi (%) 119

- Hc: Chiều cao của 400ml hồ xi măng

Ca(OH)2 daïng taám

1/28/2020 CSH daïng luïc giaùc ôû tuoåi daøi ngaøy 126

Maãu laäp phöông 100 x100x100 0,91

* Coâng ngheä troän vaø ñaàm chaët beâ toâng

You might also like