CHÖÔNG 2

NGUỒN GỐC, THÀNH PHẦN

VÀ TÍNH CHẤT CỦA CHẤT
THẢI RẮN

9/22/2021 0902041 - C2 1
 NỘI DUNG

1. Nguồn gốc và các loại chất thải rắn.

2. Thành phần chất thải rắn.

3. Khối lượng chất thải rắn.

4. Tính chất của chất thải rắn.

9/22/2021 0902041 - C2 2
 1. NGUOÀN GOÁC VAØ CAÙC LOÏAI CHAÁT THAÛI RAÉN

Theo nguồn gốc

phát sinh

9/22/2021 0902041 - C2 3
 1. NGUOÀN GOÁC VAØ CAÙC LOÏAI CHAÁT THAÛI RAÉN
• Phaân loaïi theo nguoàn goác phaùt sinh:
(1) khu daân cö,
(2) khu thöông maïi,
(3) cô quan, coâng sôû,
(4) xaây döïng vaø phaù huûy caùc coâng trình xaây döïng,
(5) khu coâng coäng,
(6) nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi,
(7) khu coâng nghieäp,
(8) noâng nghieäp.
• Trong nhöõng nguoàn phaùt sinh CTR keå treân, CTR ñoâ thò
(municipal solid waste) laø taát caû caùc loaïi chaát thaûi phaùt sinh
töø khu ñoâ thò ngoaïi tröø CTR töø saûn xuaát coâng nghieäp vaø noâng
nghieäp.
9/22/2021 0902041 - C2 4
9/22/2021 0902041 - C2 5
 1. NGUOÀN GOÁC VAØ CAÙC LOÏAI CHAÁT THAÛI RAÉN

Theo đặc điểm

9/22/2021 0902041 - C2 6
 1. NGUOÀN GOÁC VAØ CAÙC LOÏAI CHAÁT THAÛI RAÉN

• Phaân loaïi theo ñaëc ñieåm cuûa caùc chaát thaûi coù theå phaân chia
thaønh 3 nhoùm lôùn laø:

1. Chaát thaûi ñoâ thò

2. Coâng nghieäp

3. Nguy haïi

9/22/2021 0902041 - C2 7
 2. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN

• Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén laø caùc loaïi chaát thaûi raén rieâng
bieät, taäp hôïp taát caû caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén seõ taïo thaønh
doøng chaát thaûi ñoâ thò, thaønh phaàn CTR thoâng thöôøng ñöôïc
tính baèng phaàn traêm theo troïng löôïng.

• Thoâng tin veà thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoùng vai troø raát quan
troïng trong vieäc ñaùnh giaù vaø löïa choïn caùc phöông phaùp xöû lyù
CTR, nhöõng thieát bò thích hôïp ñeå thu gom, vaän chuyeån, cuõng
nhö vieäc hoaïch ñònh caùc heä thoáng, chöông trình vaø keá hoaïch
quaûn lyù chaát thaûi raén.
9/22/2021 0902041 - C2 8
 2. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN

• Thoâng thöôøng trong thaønh phaàn raùc thaûi ñoâ thò thì raùc thaûi töø
caùc khu daân cö vaø thöông maïi chieám tæ leä cao nhaát töø 50-
75%.

• Thaønh phaàn rieâng bieät cuûa chaát thaûi raén thay ñoåi theo vò trí
ñòa lyù, thôøi gian, muøa trong naêm, ñieàu kieän kinh teá vaø tuøy
thuoäc vaøo thu nhaäp cuûa töøng quoác gia.

9/22/2021 0902041 - C2 9
 BAÛNG. NGUOÀN GOÁC CAÙC LOAÏI CHAÁT THAÛI

Nguoàn phaùt sinh Nôi phaùt sinh Caùc loaïi chaát thaûi raén
Khu daân cö Hoä gia ñình, bieät thöï, Thöïc phaåm dö thöøa, giaáy, can
chung cö nhöïa, thuûy tinh, can thieác,
nhoâm.
Khu thöông maïi Nhaø kho, nhaø haøng, Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa,
chôï, khaùch saïn, nhaø thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi
troï, caùc traïm söõa chöûa nguy haïi.
vaø dòch vuï.
Cô quan, coâng sôû Tröôøng hoïc, beänh vieän, Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa,
vaên phoøng cô quan thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi
chính phuû. nguy haïi.
Coâng trình xaây döïng Khu nhaø xaây döïng Goã, beâtong, theùp, gaïch, thaïch
vaø phaù huûy môùi, söûa chöõa naâng cao, buïi,…
caáp môû roäng ñöôøng
phoá, cao oác, san neàn
xaây döïng.
9/22/2021 0902041 - C2 10
 BAÛNG. NGUOÀN GOÁC CAÙC LOAÏI CHAÁT THAÛI

Nguoàn phaùt sinh Nôi phaùt sinh Caùc loaïi chaát thaûi raén

Dòch vuï coâng coäng ñoâ Hoaït ñoäng doïn raùc veä Raùc, caønh caây caét tæa, chaát thaûi
thò sinh ñöôøng phoá, coâng chung taïi caùc khu vui chôi, giaûi trí.
vieân, khu vui chôi giaûi trí,
baõi taém.
Nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi Nhaø maùy xöû lyù nöôùc caáp, Raùc, caønh caây caét tæa, chaát thaûi
ñoâ thò nöôùc thaûi vaø caùc quaù trình chung taïi caùc khu vui chôi, giaûi trí.
xöû lyù chaát thaûi coâng
nghieäp khaùc
Coâng nghieäp Coâng nghieäp xaây döïng, Chaát thaûi do quaù trình cheá bieán
cheá taïo, coâng nghieäp coâng nghieäp, pheá lieäu, vaø caùc raùc
naëng, nheï, loïc daàu, hoaù thaûi sinh hoaït.
chaát, nhieät ñieän.
Noâng nghieäp Ñoàng coû, ñoàng ruoäng, Thöïc phaåm bò thoái röûa, saûn phaåm
vöôøn caây aên quûa, noâng noâng nghieäp thöøa, raùc, chaát ñoäc haïi.
traïi
Nguoàn: Integrated Solid Waste Management, McGRAW-HILL 1993.
9/22/2021 0902041 - C2 11
 2. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN

2.1. Söï Thay Ñoåi Thaønh Phaàn Chaát Thaûi Raén Trong Töông Lai

 Nghieân cöùu vaø döï ñoaùn söï thay ñoåi thaønh phaàn chaát thaûi raén trong
töông lai coù yù nghóa raát quan troïng trong vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch
quaûn lyù chaát thaûi raén (nhö laø söï thay ñoåi caùc thieát bò chuyeân duøng).

 Boán thaønh phaàn coù xu höôùng thay ñoåi lôùn laø:

1. Thöïc phaåm

2. Giaáy

3. Carton

4. Raùc vöôøn.
9/22/2021 0902041 - C2 12
 BAÛNG. SÖÏ THAY ÑOÅI THAØNH PHAÀN CTR TRONG TÖÔNG LAI
Thành phần Nước thu nhập Nước thu nhâập Nước thu nhập
(%) thấp TB cao
Chất hữu cơ
Thực phẩm thừa 40 – 85 20 - 65 6 -30
Giaáy 1 -10 8 - 30 20 - 45
Giaáy carton - - 5 - 15
Nhöïa 1-5 2-6 2-8
Vaûi vuïn 1–5 2 - 10 2-6
Cao su 1-5 1-4 0-2
Da - - 10 - 20
Chaát voâ cô
Thuûy tinh 1 - 10 1 -10 4 -12
Can thieát 1-5 1-5 2-8
Kim loïai khaùc 1 - 40 1 - 30 1–4
9/22/2021 0902041 - C2 13
(Nguoàn: Intergrated solid waste management McGRAW-HILL 1993.)
 2.2. Caùch Xaùc Ñònh Thaønh Phaàn Raùc Thaûi Ñoâ Thò Taïi Hieän
Tröôøng

Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén khoâng mang tính chaát ñoàng nhaát.
Caùch xaùc ñònh thaønh phaàn CTR ñôn giaûn nhaát hieän nay vaãn aùp
duïng laø söû duïng phöông phaùp moät phaàn tö, tieán haønh nhö sau:

 Maãu chaát thaûi raén ban ñaàu ñöôïc laáy töø khu vöïc nghieân cöùu coù
khoái löôïng khoaûng 100-250 kg. Ñoå ñoáng raùc taïi moät nôi ñoäc laäp
rieâng bieät xaùo troän ñeàu baèng caùch vun thaønh ñoáng hình coân nhieàu
laàn . Khi maãu ñaõ troän ñeàu ñoàng nhaát chia hình coân laøm 4 phaàn
baèng nhau.
9/22/2021 0902041 - C2 14
 2.2. Caùch Xaùc Ñònh Thaønh Phaàn Raùc Thaûi Ñoâ Thò Taïi Hieän
Tröôøng

Keát hôïp 2 phaàn cheùo nhau vaø tieáp tuïc troän ñeàu thaønh 2 ñoáng hình
coân. Thöïc hieän böôùc treân cho 1 hình coân cho ñeán khi ñaït ñöôïc 2
maãu thí nghieäm coù khoái löôïng khoaûng 20-30kg ñeå phaân tích thaønh
phaàn.

 Maãu raùc seõ ñöôïc phaân loaïi thuû coâng baèng tay. Moãi thaønh phaàn seõ
ñöôïc ñaët vaøo moãi khay töông öùng. Sau ñoù ñem caân caùc khay vaø
ghi khoái löôïng cuûa caùc thaønh phaàn. Ñeå coù soá lieäu caùc thaønh phaàn
chính xaùc caùc maãu thu thaäp neân theo töøng muøa trong naêm.

9/22/2021 0902041 - C2 15
 Phöông phaùp xaùc ñònh thaønh phaàn CTR taïi hieän tröôøng
(pp một phần tư)

1
1
2 4
4 1
2
2 4
3 3
3

Phân lọai thành

100 -250kg 50 – 125kg 20 -30kg
9/22/2021 0902041 - C2 phần 16
 2.3.THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN

Bảng. Thành phần chất thải rắn đô thị

STT Thaønh phaàn % khoái löôïng

Chaát höõu cô
1 Thöïc phaåm thöøa 9,0
2 Giaáy 34,0
3 Giaáy cacton 6,0
4 Nhöïa 7,0
5 Vaûi vuïn 2,0
6 Cao su 0,5
7 Da 0,5
8 Raùc vöôøn 18,5
9 Goã 2,0
9/22/2021 0902041 - C2 17
 2.3.THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ

Bảng. Thành phần chất thải rắn đô thị

STT Thaønh phaàn % khoái löôïng

Chaát voâ cô

1 Thuûy tinh 8,0

2 Can thieác 6,0

3 Nhoâm 0,5

4 Kim loïai khaùc 3,0

5 Buïi tro 3,0

9/22/2021 0902041 - C2 18
 2.3. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN
Baûng. Thaønh phaàn CTRSH taïi caùc hoä gia ñình ôû TP.HCM
STT Thaønh phaàn Thaønh phaàn phaàn traêm (%)

Khoảng dao động Trung bình

1 Thöïc phaåm 61,0 - 96,6 79,17

2 Giaáy 1,0 - 19,7 5,18

3 Carton 0 - 4,6 0,18

4 Nilon 0 - 36,6 6,84

5 Nhöïa 0 - 10,8 2,05

9/22/2021 0902041 - C2 19
 2.3. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN
Baûng. Thaønh phaàn CTRSH taïi caùc hoä gia ñình ôû TP.HCM
STT Thaønh phaàn Thaønh phaàn phaàn traêm (%)

Khoảng dao ñộng Trung bình

6 Vaûi 0 - 14,2 0,98

7 Goã 0 - 7,2 0,66

8 Cao su meàm 0 0

9 Cao su cöùng 0 – 2,8 0,13

10 Thuyû tinh 0 – 25,0 1,94

9/22/2021 0902041 - C2 20
 2.3. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN

Baûng. Thaønh phaàn CTRSH taïi caùc hoä gia ñình ôû TP.HCM

STT Thaønh phaàn Thaønh phaàn phaàn traêm (%)

Khoảng dao động Trung bình
11 Lon ñoà hoäp 0 - 10,2 1,05
12 Saét 0 0
13 Kim loaïi maøu 0 - 3,3 0,36
14 Saønh söù 0 - 10,5 0,74
15 Boâng baêng 0 0
17 Xaø baàn 0 - 9,3 0,69
Tổng cộng 100
Nguoàn: CENTEMA, 2002.
9/22/2021 0902041 - C2 21
 2.3. THAØNH PHAÀN CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN
Baûng. Thaønh phaàn CTRSH cuûa TP. HCM töø nguoàn phaùt sinh
ñeán nôi thaûi boû cuoái cuøng

9/22/2021 0902041 - C2 22
Nguoàn: CENTEMA, 2002.
 2.4. CAÙC THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑÖÔÏC
TAÙI SINH VAØ TAÙI SÖÛ DUÏNG

LON NHOÂM

Thiết bị ép và đóng kiện lon nhôm.

GIAÁY VAØ CARTON

9/22/2021 0902041 - C2 23
Thiết bị ép và đóng kiện thùng carton.
 2.4. CAÙC THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑÖÔÏC
TAÙI SINH VAØ TAÙI SÖÛ DUÏNG

NHÖÏA

Các loại nhựa được thu hồi để tái chế.

Quy trình tái chế phựa phế liệu.

9/22/2021 0902041 - C2 24
Sơ đồ quy trình tái sinh, tái chế nhựa tại Làng Minh Khai

9/22/2021
0902041 - C2
25
 2.4. CAÙC THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑÖÔÏC
TAÙI SINH VAØ TAÙI SÖÛ DUÏNG

THUYÛ TINH

Phân loại thủy tinh.

KIM LOAÏI MAØU

9/22/2021 0902041 - C2 26
Sơ đồ quy trình ti sinh, ti chế sắt thp phế liệu tại Đa Hội

9/22/2021
0902041 - C2
27
 2.4. CAÙC THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑÖÔÏC
TAÙI SINH VAØ TAÙI SÖÛ DUÏNG

CAO SU

Đóng kiện cao su.

Quy trình tái chế cao su phế thải.

9/22/2021 0902041 - C2 28
 2.4. CAÙC THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑÖÔÏC
TAÙI SINH VAØ TAÙI SÖÛ DUÏNG

PHÂN COMPOST

THỰC PHẨM DƯ THỪA

KHÍ MÊTAN

9/22/2021 0902041 - C2 29
 3. KHOÁI LÖÔÏNG CHAÁT THAÛI RAÉN

Hoaïch ñònh hoaëc ñaùnh giaù keát quaû cuûa

chöông trình thu hoài, taùi cheá, tuaàn
Taàm quan troïng cuûa hoaøn lieäu.
vieäc xác định
KL CTR.
Thieát keá caùc phöông tieän, thieát bò
vaän chuyeån vaø xöû lyù CTR.

9/22/2021 0902041 - C2 30
 3. KHOÁI LÖÔÏNG CHAÁT THAÛI RAÉN

Caùc phöông phaùp xaùc Caùc ñôn vò thöôøng ñöôïc söû

ñònh khoái löôïng chaát duïng ñeå bieåu dieãn khoái
thaûi raén: löôïng CTR :
- Phaân tích khoái löôïng - - Khu vöïc daân cö vaø thöông
theå tích. maïi: kg/(ngöôøi.ngaøy)
- Ñeám taûi. - Khu vöïc coâng nghieäp: kg/taán
- Caân baèng vaät chaát. saûn phaåm; kg/ca
- Khu vöïc noâng nghieäp: kg/taán
saûn phaåm thoâ

9/22/2021 0902041 - C2 31
 3.1.Phöông phaùp khoái löôïng - theå tích:

1 m3

1 m3

9/22/2021 0902041 - C2 32
 3.2. Phöông phaùp ñeám taûi

9/22/2021 0902041 - C2 33
 3.3. Phöông phaùp caân baèng vaät chaát

- Böôùc 1: Hình thaønh moät hoäp giôùi haïn nghieân cöùu. Ñaây laø
moät böôùc quan troïng bôûi vì trong nhieàu tröôøng hôïp khi löïa
choïn giôùi haïn cuûa heä thoáng phaùt sinh chaát thaûi raén thích hôïp
seõ ñöa ñeán caùch tính toaùn ñôn giaûn.

- Böôùc 2: Nhaän dieän taát caû caùc hoaït ñoäng xaûy ra beân trong heä
thoáng nghieân cöùu maø noù aûnh höôûng ñeán khoái löôïng chaát thaûi
raén.

- Böôùc 3: Xaùc ñònh toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén lieân quan
ñeán caùc hoaït ñoäng nhaän dieän ôû böôùc 2.

- Böôùc 4: Söû duïng caùc moái quan heä toaùn hoïc ñeå xaùc ñònh chaát
thaûi raén phaùt sinh, thu gom vaø löu tröõ .

9/22/2021 0902041 - C2 34
 3.3. Phöông phaùp caân baèng vaät chaát

Khối lượng Khối lượng Tốc độ phát

Khối lượng
vật liệu tích vật liệu đi sinh chất
vật liệu đi
lũy bên = vào hệ - ra khỏi hệ - thải bên
Daïng toång quaùt trong hệ thống trong hth
thống
thống (nguyên, (CTR + khí
(sản phẩm)
(tích lũy) nhiên liệu) + nước thải)

Daïng ñôn giaûn Tích lũy = vào – ra – phát sinh

dM/dt = Mvào - Mra – rw

dM/dt: tốc độ thay đổi VL tích lũy bên trong hth, kg/ngày,
tấn/ngày
Mvào: tổng KLVL đi vào,kg/ngày
Daïng toaùn hoïc
9/22/2021 Mra: tổng KLVL0902041 - đi
C2 ra, kg/ngày 35
rw: tốc độ phát sinh chất thải , kg/ngày
 3.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán khoái löôïng
chaát thaûi raén
Aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng giaûm thieåu taïi nguoàn
vaø taùi sinh

9/22/2021 0902041 - C2 36
 3.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán khoái löôïng
chaát thaûi raén
AÛnh höôûng cuûa luaät phaùp vaø thaùi ñoä cuûa coâng chuùng

Thái độ, quan điểm Luật pháp ban

của người dân hành

Thay đổi ý Quy định về sử

muốn cá nhân dụng vật liệu

Duy trì và bảo

vệ tài nguyên Đổ bỏ phế thải
9/22/2021 0902041 - C2 37
 3.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán khoái löôïng
chaát thaûi raén
AÛnh höôûng cuûa caùc yeáu toá ñòa lyù vaø töï nhieân

Vị trí địa lý

Mùa trong năm

Tần suất thu

gom chất thải

Đặc điểm khu

9/22/2021 0902041 - C2
vực phục vụ 38
 BAØI TAÄP
Baøi taäp 1
Öôùc tính löôïng chaát thaûi phaùt sinh bình quaân
treân ñaàu ngöôøi töø khu daân cö döïa vaøo caùc soá lieäu
sau:
• Khu daân cö goàm 1.500 hoä daân.
• Moãi hoä daân goàm 6 nhaân khaåu.
• Thôøi gian tieán haønh giaùm saùt laø 7 ngaøy.
• Toång soá xe eùp raùc: 9 xe
• Theå tích moät xe eùp raùc: 15m3
• Toång soá xe ñaåy tay: 20 xe
• Theå tích xe ñaåy tay: 0,75m3
• Bieát raèng khoái löôïng rieâng cuûa raùc treân xe eùp raùc laø
300kg/m3 vaø xe ñaåy tay laø 100kg/m3
9/22/2021 0902041 - C2 39
 Baøi taäp 2
Öôùc tính löôïng chaát thaûi phaùt sinh döïa vaøo caân baèng vaät chaát:
Moät nhaø maùy cheá bieán ñoà hoäp nhaän 12 taán
nguyeân lieäu thoâ ñeå saûn xuaát, 5 taán can ñeå ñöïng
caùc saûn phaåm cheá bieán, 0,5 taán giaáy carton ñeå
laøm thuøng döïng caùc saûn phaåm, vaø 0,3 taán caùc
loaïi nguyeân lieäu khaùc.
• Trong soá 12 taán nguyeân lieäu thoâ thì löôïng saûn
phaåm ñöôïc cheá bieán laø 10 taán; 1,2 taán pheá thaûi
ñöôïc söû duïng laøm thöùc aên gia suùc vaø 0,8 taán
ñöôïc thaûi boû thaønh chaát thaûi raén.
• Trong soá 5 taán can ñöôïc nhaäp vaøo nhaø maùy thì 4
taán ñöôïc löu tröõ trong kho ñeå söû duïng trong
töông lai, phaàn coøn laïi ñöôïc söû duïng ñeå ñoùng
hoäp; soá löôïng can ñöôïc söû duïng coù 3% bò hoûng
vaø ñöôïc taùch rieâng ñeå taùi cheá.
9/22/2021 0902041 - C2 40
• Löôïng giaáy carton nhaäp vaøo nhaø maùy ñöôïc söû duïng heát
trong soá ñoù coù 5% bò hoûng vaø ñöôïc taùch rieâng ñeå taùi
cheá.
• Trong toång soá caùc loaïi vaät lieäu khaùc ñöôïc nhaäp vaøo nhaø
maùy thì 25% ñöôïc löu tröõ vaø söû duïng trong töông lai;
25% thaûi boû nhö laø chaát thaûi raén, 50% coøn laïi laø hoån hôïp
caùc loaïi chaát thaûi vaø trong soá ñoù thì 35% ñöôïc duøng ñeå
taùi cheá phaàn coøn laïi ñöôïc xem nhö laø chaát thaûi raén ñem
ñi thaûi boû.
Yeâu caàu:
• Thieát laäp sô ñoà caân baèng vaät lieäu döïa vaøo caùc döõ kieän
treân?
• Xaùc ñònh löôïng chaát thaûi phaùt sinh khi saûn xuaát 1 taán
saûn phaåm?
9/22/2021 0902041 - C2 41
 4. Tính chất của chất thải rắn

4.1. Tính chất vật lý.

4.2. Tính chất hoá học.

4.3. Tính chất sinh học.

4.4. Sự biến đổi lý học, hoá học và sinh học của

chất thải rắn.
9/22/2021 0902041 - C2 42
 4.1. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ
Khối löôïng
rieâng

Ñoä aåm

Kích thöôùc vaø

caáp phoái haït

Khaû naêng giöû

nöôùc

Ñoä thaám
9/22/2021 0902041 - C2 43
 KHOÁI LÖÔÏNG RIEÂNG

Laø trọng löôïng

Thay ñoåi tuøy
CTR treân moät ñôn Phöông phaùp
vò theå tích thuoäc nhieàu
yeáu toá xaùc ñònh
(kg/m3).

Vò trí ñòa lyù Thể tích mẫu CTR

500lít, trộn ñều
Muøa trong
theo kth “¼”
naêm
Thôøi gian löu
Tieán haønh caùc
tröõ
böôùc
9/22/2021 0902041 - C2 44
 Ghi lại
khối
lượng

Nâng lên và
thả xuống

Đổ nhẹ Đổ nhẹ
CTR vào CTR vào

30cm

KLR = (M caân – M thuøng chöùa)/ V thuøng chöùa

9/22/2021 0902041 - C2 45
 Ñoä aåm

Phöông phaùp Phöông phaùp

troïng löôïng öôùt troïng löôïng khoâ

Tính dựa traêm % Tính dựa traêm %

khối lượng ướt` khối lượng khô

Coâng thức tính

M = {( w- d)/w}  100 (3-1)
Trong ñoù:
M: ñoä aåm, %
w : khối löôïng maãu luùc laáy taïi hieän tröôøng, kg (g)
d : khối löôïng maãu sau khi saáy khoâ ôû 105oC, kg (g)
9/22/2021 0902041 - C2 46
 Baûng. Ñoä aåm cuûa caùc thaønh phaàn trong CTR ñoâ thị
STT Thành phần Độ ẩm %
I Chất hữu cơ
1 Thực phẩm thừa 70
2 Giấy 6
3 Giấy carton 5
4 Nhựa 2
5 Vải vụn 10
6 Cao su 2
7 Da 10
8 Chất thải trong vườn 2
9 Gỗ 10
II Chất vô cơ
1 Thủy tinh 2
2 Can thiếc 3
3 Nhôm 2
4 Vật liệu khác 3
5 Bụi, tro 8
9/22/2021 0902041 - C2 47
 Baûng. % khoái löôïng öôùt trong CTR sinh hoaït taïi TPHCM

9/22/2021 0902041 - C2 48
 Kích thöôùc vaø caáp phoái haït

Sc = l (3-2)
Sc = (l + w)/2 (3-3)
Sc = (l + w + h)/3 (3-4)
Sc = (l x w)1/2 (3-5)
Sc = (l x w x h)1/3 (3-6)
Trong ñoù:
Sc laø kích thöôùc cuûa caùc thaønh phaàn CTR
l laø chieàu daøi, (mm)
w laø chieàu roäng, (mm)
h laø chieàu cao, (mm)
9/22/2021 0902041 - C2 49
 Khaû naêng giöõ nöôùc
Là tổng lượng nước mà chất thải có thể
tích trữ được
Khả năng giữ nước sẽ thay đổi tùy theo
điều kiện nén ép rác và trạng thái phân
hủy của chất thải.
Khaû naêng giöõ nöôùc cuûa hoãn hôïp chaát thaûi raén
(khoâng neùn) töø caùc khu daân cö vaø thöông maïi
dao ñoäng trong khoaûng 50-60%.
9/22/2021 0902041 - C2 50
 Ñoä thaám cuûa CTR ñaõ ñöôïc neùn
Heä soá thaám ñöôïc tính nhö sau:
K = Cd2 /  = k / (3-7)
Trong ñoù:
K: heä soá thaám
C: haèng soá khoâng thöù nguyeân
d: kích thöôùc trung bình cuûa loã roång trong raùc
 : troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc
: ñoä nhôùt ñoäng hoïc cuûa nöôùc
Cd2: ñoä thaám rieâng
Gía trò ñoä thaám rieâng ñoái vôùi CTR ñaõ neùn trong baõi choân laép
thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 10-11 ñeán 10-12 m2 theo phöông
thaúng ñöùng vaø khoaûng 10-10 m2 theo phöông ngang
9/22/2021 0902041 - C2 51
 4.2. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC
Tính chaát cô baûn cuûa CTR
Ñieåm noùng chaûy
Caùc nguyeân toá cô baûn trong chaát thaûi raén
sinh hoïat.
Nhiệt trị của caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén.
Chaát dinh döôõng vaø nhöõng nguyeân toá caàn
thieát.

9/22/2021 0902041 - C2 52
 Tính chaát cô baûn

Chaát deã Carbon coá

Ñoä aåm Tro
chaùy bay hôi ñònh
Laø phaàn khoái Là phần vật
Laø löôïng Laø phaàn khoái
löôïng maát ñi liệu còn lại
nöôùc maát ñi löôïng coøn laïi
khi nung ôû sau khi loại
sau khi saáy ôû sau khi ñoát
5500C trong bỏ các chất
1050C trong loø hôû
tuû nung kín bay hơi

9/22/2021 0902041 - C2 53
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro Caùc nguyeân toá cô baûn trong
CTR sh

Ñieåm noùng chaûy cuûa tro

laø nhieät ñoä maø taïi ñoù tro
ñöôïc taïo thaønh töø quaù
trình ñoát chaùy chaát thaûi sẽ
bò noùng chaûy vaø keát dính
thaønh khoái raén gọi laø xæ
(clinker).
Caùc nguyeân toá cô baûn
chaát thaûi raén sinh hoïat
caàn phaân tích bao goàm:
C, H, O, N, S vaø tro.

Nhieät ñoä noùng chaûy ñeå

hình thaønh neân clinker dao
ñoäng töø 1100 – 12000C
9/22/2021 0902041 - C2 54
 Bảng. THÀNH PHẦN CÁC NGUYÊN TỐ CỦA CÁC CHẤT CHÁY
ĐƯỢC CÓ TRONG CTR KHU DÂN CƯ

9/22/2021 0902041 - C2 55
 Nhiệt trị của caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén

 Nhiệt trị của các thành phần chất thải rắn là lượng nhiệt sinh ra do
đốt cháy hòa tòan một đơn vị khối lượng CTR

 Được xác định bằng cách:

Sử dụng lò hơi như một thiết bị đo nhiệt lượng

Thiết bị đo nhiệt lượng trong phòng thí nghiệm

Tính tóan nếu biết thành phần các nguyên tố, xaùc ñònh theo coâng
thöùc Duloâng :

Q(Btu/lb) = 145 C + 610(H2 – 1/8O2) + 40S +10N

9/22/2021 0902041 - C2 56
 Nhiệt trị của caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén

Trong ñoù:

Q : Nhieät trò (kcal/kg, kJ/kg, 1Btu/lb = 2,326 kJ/kg = 0,556

kcal/kg)

C: %khoái löôïng của Cacbon

H: %khoái löôïng của Hydro,

O: %khoái löôïng của Oxy.

S: %khoái löôïng của löu huyønh

N: %khoái löôïng của Nitô,

9/22/2021 0902041 - C2 57
 Nhiệt trị của caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén

Nhieät trò CTR khoâ ñöôïc tính töø nhieät trò raùc öôùt theo coâng thöùc sau;

Qkhoâ = Qöôt x 100/( 100 - % aåm )

Coøn nhieät trò CTR khoâng tính chaát trô tính nhö sau:

Qkhoâng tro= Qöôùt x 100 / ( 100 - % aåm - % tro)

9/22/2021 0902041 - C2 58
Bảng. Năng lượng và phần chất trơ có trong rác sinh họat từ khu dân cư

9/22/2021 0902041 - C2 59
 Chất dinh dưỡng và những nguyên tố cần thiết khác
Bảng 3.5 Các nguyên tố trong các chất hữu cơ cần thiết có

Thành phần Đơn vị Nguyên liệu cung cấp (tính theo khối lượng
khô)
Giấy báo Giấy công Rác Rác thực
trong quá trình chuyển hoá sinh học

sở vườn phẩm
NH4-N ppm 4 61 149 205
NO3-N ppm 4 218 490 4278
P ppm 44 295 3500 4900
PO4-P ppm 20 164 2210 3200
K % 0,35 0,29 2,27 4,18
SO4-P ppm 159 324 882 855
Ca % 0,01 0,1 0,42 0,43
Mg % 0,02 0,04 0,21 0,16
Na % 0,74 1,05 0,06 0,15
B ppm 14 28 88 17
Se ppm 22 - <1 <1
9/22/2021 0902041 - C2 60
 Chất dinh dưỡng và những nguyên tố cần thiết khác
Bảng 3.5 Các nguyên tố trong các chất hữu cơ cần thiết có
Thành phần Đơn vị Nguyên liệu cung cấp (tính theo khối lượng khô)

Giấy báo Giấy công Rác Rác thực

sở vườn phẩm
trong quá trình chuyển hoá sinh học

Zn ppm 49 177 20 21

Mn ppm 57 15 56 20

Fe ppm 12 396 451 48

Cu ppm - 14 7,7 6,9

Co ppm - - 5 3

Mo ppm - - 1 <1

Ni ppm - - 9 4,5

W ppm - - 4 3,3

9/22/2021 0902041 - C2 61
 4.3. TÍNH CHẤT SINH HỌC

Khả năng phân hủy sinh học của các thành

phần chất hữu cơ.

Sự hình thành mùi

Sự sản sinh ruồi nhặng

9/22/2021 0902041 - C2 62
 KHẢ NĂNG PHÂN HỦY SINH HỌC CỦA CÁC THÀNH PHẦN
CHẤT HỮU CƠ

 Xác định dựa trên hàm lượng chất rắn bay hơi (VS).
 Hàm lượng chất rắn bay hơi được xác định bằng cách
nung ở nhiệt độ 550oC.
 Tuy nhiên, việc sử dụng chỉ tiêu VS để biểu diễn khả
năng phân hủy sinh học của CTR sinh họat là không
chính xác. Thay vào đó là hàm lượng lignin của CTR.
 Công thức tính:
BF = 0,83 – 0,028LC
Trong đó:
BF: tỷ lệ phần phân hủy sinh học biểu diễn dựa trên cơ
sở VS.
0,83 và 0,028 là hằng số thực nghiệm
LC: hàm lượng lignin của VS biểu diễn bằng % trọng
lượng khô
9/22/2021 0902041 - C2 63
 Bảng. Thành phần có khả năng phân hủy sinh học của một số
chất thải hữu cơ tính theo hàm lượng lignin

Thành phần VS (% của chất Hàm lượng lignin Phần có khả năng
rắn TS) LC (%VS) phân hủy sinh học
BF
Rác thực phẩm 7 – 15 0,4 0,82
Giấy
Giấy in báo 94 21,9 0,22

Giấy công sở 96,4 0,4 0,82

Carton 94 12,9 0,47
Rác vườn 50 – 90 4,1 0,72

9/22/2021 0902041 - C2 64
 SỰ HÌNH THÀNH MÙI HÔI

9/22/2021 0902041 - C2 65
 SỰ HÌNH THÀNH MÙI HÔI
Söï hình thaønh muøi hoâi laø keát quaû cuûa quaù trình phaân huûy yeám khí vôùi
söï phaân huûy cuûa caùc thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong CTR

S042- S2-

Các hợp chất hữu cơ có chứa lưu huỳnh

9/22/2021 0902041 - C2 66
 SỰ SẢN SINH RuỒI NHẶNG

Trứng
Ruồi
(8 – 12 giờ)

Nhộng Ấu trùng
(4 – 5ngày) (20giờ)

Giòi
(24giờ)

Chu kỳ phát triển của ruồi ( 9 – 11ngày)

9/22/2021 0902041 - C2 67
 4.4. SỰ BIẾN ĐỔI LÝ HỌC, HOÁ HỌC VÀ SINH HỌC CỦA
CTR
Quá trình Phương pháp thực Sự chuyển hóa hoặc các
hiện sản phẩm chuyển hóa cơ
bản
Lý học
Phân loại Phân loại thủ công Các thành phần riêng lẽ có
hoặc cơ khí trong chất thải rắn sinh hoạt
Giảm thể tích Nén, ép Giảm thể tích chất thải
Giảm kích thước Cắt, xay, nghiền Giảm kích thước chất thải
Hoá học
Đốt Oxy hóa CO2 , SO2, các sản phẩm khác,
tro
Nhiệt phân Chưng cất phân hủy Dòng khí chứa nhiều chất khí
khác nhau, hắc ín,dầu, than
Khí hóa Đốt hiếu khí Khí năng lượng thấp, than
chứa carbon và chất trơ có sẳn
trong nhiên liệu, dầu pyrolic
9/22/2021 0902041 - C2 68
 4. SỰ BIẾN ĐỔI LÝ HỌC, HOÁ HỌC VÀ SINH HỌC CỦA
CTR
Quá trình Phương pháp thực Sự chuyển hóa hoặc các
hiện sản phẩm chuyển hóa cơ
bản

Sinh học

Làm phân compost hiếu Biến đổi sinh học hiếu Phân compost
khí khí

Phân huỷ kỵ khí Biến đổi sinh học kỵ khí CH4, CO2, bùn

Làm phân compost kỵ Biến đổi sinh học kỵ khí CH4, CO2, chất thải đã phân
khí hủy

9/22/2021 0902041 - C2 69
 4. SỰ BIẾN ĐỔI LÝ HỌC, HOÁ HỌC VÀ SINH HỌC CỦA
CTR

Vai trò của các quá trình chuyển hóa chất thải trong QLCTR

Gia tăng Thu hồi các Thu hồi các

hiệu quả thành phần sản phẩm
vận hành có khả chuyển hóa
hệ thống năng tái và năng
quản lý sinh và tái lượng
CTR sử dụng

9/22/2021 0902041 - C2 70
 BÀI TẬP

9/22/2021 0902041 - C2 71
 BAØI TAÄP 1: Öôùc tính ñoä aåm cuûa 100 kg raùc
thaûi khu daân cö ñoâ thò khi bieát caùc phaàn traêm
troïng löôïng cuûa caùc vaät chaát, ñoä aåm %. Biết
STT Thành phần % khối lượng Độ ẩm %
I Chất hữu cơ
1 Thực phẩm thừa 9,0 70
2 Giấy 34,0 6
3 Giấy carton 6,0 5
4 Nhựa 7,0 2
5 Vải vụn 2,0 10
6 Cao su 0,5 2
7 Da 0,5 10
9/22/2021 0902041 - C2 72
 BAØI TAÄP 1: Öôùc tính ñoä aåm cuûa 100 kg raùc
thaûi khu daân cö ñoâ thò khi bieát caùc phaàn traêm
troïng löôïng cuûa caùc vaät chaát, ñoä aåm %. Biết
STT Thành phần % khối lượng Độ ẩm %
8 Chất thải trong 18,5 60
vườn
9 Gỗ 2,0 20
II Chất vô cơ
1 Thủy tinh 8,0 2
2 Can thiếc 6,0 3
3 Nhôm 0,5 2
4 Vật liệu khác 3,0 3
5 Bụi, tro 3,0 8
Tổng 100
9/22/2021 0902041 - C2 73
 BAØI TAÄP 2
Xác định nhiệt trị của một mẫu rác thải đô thị dựa vào các thông tin
như sau
sau:: khối lượng ướt
ướt,, khối lượng khô và khối lượng của các
nguyên tố chứa trong mẫu chất thải
thải..

ST Thành phần kl kl Thành phần hóa học (kl khô), kg

T ướt khô
C H O N S Tro
(kg) (kg)
1 Thực phẩm 9,0
thừa
2 Giấy 34,0
3 Giấy carton 6,0
4 Nhựa 7,0
5 Vải vụn 2,0

9/22/2021 0902041 - C2 74
 BAØI TAÄP 2

ST Thành phần kl kl Thành phần hóa học (kl khô), g

T ướt khô
C H O N S Tro
(kg) (kg)
6 Cao su 0,5
7 Da 0,5
8 Rác vườn 18,5
9 Gỗ 2,0
Tổng 79,5

9/22/2021 0902041 - C2 75
 Bảng. THÀNH PHẦN CÁC NGUYÊN TỐ CỦA CÁC CHẤT CHÁY
ĐƯỢC CÓ TRONG CTR KHU DÂN CƯ

9/22/2021 0902041 - C2 76
 BAØI TAÄP 3
• Öôùc tính giaù trò nhieät trò cuûa moät loaïi chaát
thaûi ñieån hình khu daân cö döïa vaøo coâng thöùc
hoaù hoïc. Giaû söû coâng thöùc hoaù hoïc laø
C760H1980O875N13S.

9/22/2021 0902041 - C2 77
 Đơn vị chuyển đổi
• ft (foot) = 0,3048m
• yd (yard) = 0,9144m
• lb (pound) = 0,4536 kg
• gal (gallon) = 3,785 lít
• yd3 = 0,7646 m3
• ft3 = 0,0283 m3
• lb/yd3 X 0,5933 = kg/m3

9/22/2021 0902041 - C2 78