Tinh Chat Va Cac Thi Nghiem Ve Bot Va Giay

Properties & Testing of Paper & Pulp Page 1
2. TÍNH CHAÁT VAØ CAÙC THÍ NGHIEÄM VEÀ

BOÄT VAØ GIAÁY
2.1 Ñieàu Gì Laøm Giaáy Khaùc Bieät Vôùi Nhöõng Vaät Lieäu Khaùc?
Caâu traû lôøi ngaén laø tính chaát vaät lyù vaø hoaù hoïc töï nhieân cuûa caùc thaønh phaàn trong giaáy, coäng
vôùi caùc lieân keát hydro giuùp giöõ xô sôïi laïi vôùi nhau. Thaønh phaàn cuûa giaáy chuû yeáu bao goàm:
- Xô sôïi Cellulose, laø thaønh phaàn chính cuûa nguyeân lieäu thoâ – boät giaáy. Caùc xô sôïi rieâng leû
toàn taïi trong moät maïng löôùi, coù theå ñöôïc nhìn thaáy khi ta nhìn vaøo phaàn rìa cuûa moät maåu
giaáy ñöôïc xeù ra. Xô sôïi naøy toàn taïi trong töï nhieân vaø cuõng chöùa hemicellulose, töông töï
nhö cellulose.
Löïc lieân keát (adhesive power) giöõa hemicellulose vaø cellulose laø lieân keát hydro. Moãi sôïi noái
vôùi sôïi naèm keá noù bôûi haøng ngaøn lieân keát hydro. Chuùng laø lieân keát hoùa hoïc, yeáu hôn lieân keát
ion vaø lieân keát coäng hoùa trò, nhöõng lieân keát naøy keát noái haàu heát caùc vaät treân theá giôùi naøy. Söï
vöôùng sôïi cô hoïc (mechanical entanglement) cuûa xô sôïi chæ ñoùng moät vai troø raát nhoû trong
vieäc lieân keát naøy.
- Lignin, coù cuøng vôùi cellulose trong xô sôïi. Lignin aûnh höôûng ñeán hieäu suaát nguyeân lieäu xô
sôïi thoâ (thöôøng laø goã). Noù cuõng giuùp caûi thieän tính chaát veà ñoä beàn chaéc (ví duï nhö loaïi boät
xô sôïi daøi töø goã meàm) bao goàm tính ñaëc cöùng (stiffness) (nhö ñoái vôùi giaáy lôùp giöõa carton
soùng), maëc duø noù theå hieän tính chaát nhö 1 polymer hôn laø tính chaát cuûa caùc keát noái beân
trong xô sôïi (interfiber bonding). Tuy nhieân, veà maët traùi, noù seõ hoùa naâu trong quaù trình
ninh vôùi hoùa chaát vaø khoâng oån ñònh khi ñeå ngoaøi aùnh saùng. Lignin do ñoù ñöôïc laáy ra hay
taåy traéng, chæ ñeán möùc ñoä noù khoâng gaây toån haïi ñoái vôùi moãi loaïi giaáy, vì caùc böôùc naøy laøm
cho giaáy ñaét tieàn hôn.
- Caùc phuï gia cho giaáy (töùc laø hoaù chaát) ñöôïc cho vaøo trong haàu heát caùc loaïi giaáy ñeå caûi
thieän caùc tính chaát rieâng cuûa giaáy. Ví duï: thuoác nhuoäm, kaolin, tinh boät.
Caùc tính chaát cuûa giaáy khaùc nhau roõ raøng – tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi giaáy khaùc nhau. Caùc tính
chaát cuûa caùc loaïi giaáy rieâng leû ñaït ñöôïc baèng caùch taùc ñoäng leân caùc thaønh phaàn ôû treân moät
caùch thích hôïp trong suoát caùc giai ñoaïn saûn xuaát giaáy vaø taïo boät.
Do ñoù, giaáy khaùc bieät vôùi 2 loaïi vaät lieäu gaàn guõi vaø töông töï:
- Vaät lieäu deät, ôû ñoù xô sôïi lieân keát vôùi nhau chuû yeáu bôûi keát noái cô hoïc (mechanical
entanglement). Ví duï: deät.
- Vaät lieäu khoâng phaûi deät, ôû ñoù xô sôïi lieân keát vôùi nhau bôûi caùc taùc chaát taïo lieân keát maïnh,
hay baèng caùch laøm noùng chaûy caùc xô sôïi keà caïnh nhau, hay bôûi keát noái cô hoïc.
PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Caùc vaät lieäu xô sôïi thoâ ñöôïc duøng cho caû 2 vaät lieäu treân, chuû yeáu laø caùc polymer toång hôïp –
cuøng vôùi caùc tính chaát khaùc nhau. Thaäm chí xô sôïi cellulose ñöôïc duøng (ví duï: cotton, linen
(sôïi lanh), hay boät goã), coù ít hay khoâng coù hieän dieän cuûa lignin.
2.2.1 Caáu truùc cô baûn cuûa tôø giaáy
Trong quaù trình taïo hình tôø giaáy treân maùy xeo, caùc xô sôïi rieâng leû ñöôïc keùo laïi gaàn vôùi nhau
– ñaàu tieân laø bôûi söùc caêng beà maët treân baûng ñònh hình cuûa maùy xeo (forming table), vaø sau ñoù
laø bôûi aùp löïc trong caùc khe (nip) cuûa phaàn eùp. (Xem hình beân döôùi). Moãi nguyeân töû Hidro (H),
trong moãi nhoùm hydroxyl (-OH), lieân keát coäng hoaù trò vôùi nguyeân töû Oxy (O) cuûa noù do 2
electron quay chung quanh caû hai nguyeân töû ñoù. Khi caùc xô sôïi ñeán gaàn vôùi nhau (khoaûng
caùch giöõa 2 nguyeân töû nhoû hôn 0,2 nm), caùc electron naøy trôû neân “nhaàm laãn” laø noù thuoäc veà
nguyeân töû Oxy naøo, vì taát caû caùc nguyeân töû oxy vaø vaø hydro (vaø caùc electron) laø gioáng nhau
(identical). Do ñoù chuùng quay chung quanh taát caû caùc nguyeân töû oxy gaàn nhau, töông ñöông
nhau. Lieân keát hidro naøy cuõng xaûy ra vôùi phaân töû nöôùc (H-O-H) laø lieân keát trung gian khi caùc
xô sôïi khoâng ñuû gaàn ñeå taïo lieân keát hydro tröïc tieáp giöõa caùc xô sôïi.
Khi nöôùc ñöôïc laáy ñi, do ñoù lieân keát hydro naøy giöõ caùc xô sôïi laïi vôùi nhau (lieân keát xô sôïi).
Maëc duø moãi lieân keát töông ñoái yeáu, khi keát hôïp laïi vôùi nhau chuùng taïo ra moät ñoä beàn cô baûn
– vaø chuùng coù theå ñöôïc taêng cöôøng bôûi caùc hoaù chaát phuï gia neáu caàn thieát. Vieäc moâ taû naøy
cho thaáy taàm quan troïng cuûa vieäc xô sôïi tieán ñeán gaàn nhau ñuû ñeå cho caùc electron trôû neân
“nhaàm laãn”. Traïng thaùi caän keà naøy ñöôïc cuûng coá bôûi phaàn eùp cuûa maùy xeo.
Nghieàn laø phöông tieän chính ñeå caûi thieän khaû naêng taïo lieân keát hydro cuûa xô sôïi, khoâng phaûi
laø ít nhaát vì vieäc phaân tô xô sôïi laøm gia taêng dieän tích beà maët hieän coù, ñoàng thôøi laøm cho xô
sôïi trôû neân meàm deûo hôn (goàm caû quaù trình laøm gaõy vuïn lumen). Thöïc teá, toàn taïi moät möùc toái
öu cuûa lieân keát hydro, vì neáu coù quaù nhieàu lieân keát seõ laøm cho giaáy khoâng meàm deûo.
Hình beân döôùi cho thaáy moät maët caét ngang cuûa maåu giaáy, vôùi hình aûnh cuûa moät soá xô sôïi. Ñeå
roõ raøng, caùc xô sôïi rieâng leû ñöôïc theå hieän laø khoâng chaïm vaøo vôùi nhau . Trong thöïc teá, caùc beà
maët cuûa chuùng chaïm vaøo nhau, vaø lieân keát hydro xaûy ra. Taát caû caùc loaïi giaáy, ngoaïi tröø caùc
loaïi giaáy ñònh löôïng thaáp, seõ coù nhieàu lôùp xô sôïi.

Hình treân phaân bieät 2 loaïi loã troáng trong giaáy, chuùng haáp thu chaát loûng (hay khí):
- Caùc loã troáng giöõa caùc xô sôïi rieâng bieät. Beà roäng cuûa chuùng khoaûng 10-100 μm, ñaëc bieät
tuyø thuoäc vaøo ñöôøng kính luùc ban ñaàu cuûa xô sôïi vaø möùc ñoä nghieàn. Caùc chaát loûng ñöôïc
huùt vaøo trong nhöõng loã roãng naøy baèng söùc huùt mao daãn. Caùc haït chaát ñoän coù ñöôøng kính
trong khoaûng 10 μm, vaø do ñoù töøng phaàn laép kín caùc loã troáng naøy.
- Caùc loã troáng treân vaùch cuûa töøng xô sôïi rieâng leû. Ñöôøng kính cuûa chuùng nhoû hôn nhieàu,
trong khoaûng 0,001 – 0,05 μm. Hôi aåm cuõng ñi vaøo trong caùc loã naøy.
Caáu truùc giaáy ñaõ ñöôïc taïo maãu moät caùch toaùn hoïc, ñeå xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa caùc chi tieát veà
caáu truùc (caùc choã giao nhau cuûa xô sôïi, caùc vò trí xô sôïi giöõa nhöõng choã giao nhau, vaø theå tích
troáng cuûa caùc loã troáng) leân caùc tính chaát cuûa giaáy. Ngöôøi ta ngaøy caøng quan taâm ñeán caùc hình
daïng hình hoïc phöùc taïp hôn. Ví duï:
- Keát noái ngaãu nhieân cuûa caùc xô sôïi hình truï ñoàng nhaát.
- Caùc xô sôïi xeáp theo ñöôøng thaúng, chieàu daøi baèng nhau, ñònh vò moät caùch ngaãu nhieân ôû moät
goùc ngaãu nhieân, taát caû theo 2 chieàu.
- Xem xeùt ñeán caùc maïng löôùi 3 chieàu.
- Tính toaùn toång dieän tích coù lieân keát beân trong xô sôïi.

2.2.2 Caùc Hieän Töôïng Khoâng Ñoàng Nhaát Taïo Neân Trong Suoát Quaù Trình Taïo Hình Tôø
Giaáy
Moät caùch lyù töôûng, giaáy hoaøn toaøn ñoàng nhaát. Thöïc teá, coù 4 hieän töôïng khoâng ñoàng nhaát taïo
neân tôø giaáy trong suoát quaù trình taïo hình tôø giaáy treân baøn ñònh hình treân maùy xeo. Vieäc thieát
keá vaø kieåm soaùt maùy xeo nhaèm laøm giaûm caùc hieän töôïng khoâng ñoàng nhaát naøy. Tuy nhieân,
chuùng vaãn coù moät aûnh höôûng quan troïng leân caùc tính chaát cuûa giaáy. 4 hieän töôïng khoâng ñoàng
nhaát naøy ñöôïc theå hieän trong hình vaø moâ taû trong chuû ñeà beân döôùi.
Thaäm chí neáu khoâng coù aûnh höôûng naøo trong 4 aûnh höôûng naøy xaûy ra, giaáy seõ vaãn khoâng
ñoàng nhaát. Ñieàu naøy laø do moãi xô sôïi coù moät kích côõ vaø hình daïng khaùc nhau sau khi qua
nghieàn – vaø haàu heát caùc loaïi giaáy ñöôïc laøm töø nhieàu hôn 1 nguoàn boät. Theâm vaøo ñoù, caùc vaät
lieäu khaùc hieän dieän laø khoâng ñoàng nhaát traûi roäng theo caáu truùc xô sôïi.
Söï ñaùnh giaù (öôùc löôïng) boät trong giaáy laøm baèng tay laø khaùc nhau veà caáu truùc vaø do ñoù khaùc
nhau veà tính chaát cuûa giaáy, so vôùi giaáy laøm baèng maùy xeo.
2.2.2A Tính Baát Ñaúng Höôùng Cuûa Giaáy (MD vaø CD)
Baát ñaúng höôùng coù nghóa laø caùc tính chaát vaät lyù cuûa giaáy khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo höôùng cuûa
pheùp ño. Vì doøng boät ñi töø moâi phun thuøng ñaàu neân caùc xô sôïi nhaèm chuû yeáu vaøo höôùng
chuyeån ñoäng cuûa löôùi xeo. (Ñieàu naøy ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc xô sôïi treân maët löôùi “wire side
fibers” trong hình). Do ñoù, goùc leäch theo höôùng naøy caøng lôùn, tæ leä xô sôïi ñònh höôùng theo
höôùng ñoù nhoû hôn. Ñieàu naøy taïo neân giaù trò cuûa caùc tính chaát cuûa giaáy khaùc nhau theo höôùng
maùy chaïy vaø theo höôùng vuoâng goùc vôùi noù – ñöôïc goïi laø höôùng ngang (CD, CMD) (cross
direction). Vieäc ñònh höôùng xô sôïi naøy ñöôïc boå sung theâm moät ít khi tôø giaáy duoãi ra (theo
chieàu maùy chaïy) vaø co laïi (theo chieàu ngang) khi noù ñi xuoáng maùy xeo.

Moät caùch chính xaùc hôn, neáu vieäc ñònh höôùng xô sôïi ñöôïc veõ ñoà thò trong toaï ñoä cöïc, noù taïo
neân moät ñöôøng chaám chaám (coù hình daïng nhö voû haït ñaäu) ñöôïc chæ ra trong hình. (Ñoà thò
trong toaï ñoä cöïc coù teân ñoù laø do noù duøng 2 toaï ñoä cöïc, goùc vaø ñoä lôùn (magnitude) (töùc laø soá xô
sôïi ôû goùc ñoù), ñeå xaùc ñònh moãi ñieåm treân ñöôøng cong). Vì taùc ñoäng phaàn beân leân caùc xô sôïi,
höôùng xô sôïi chieám öu theá (theå hieän baèng ñöôøng maøu xanh doïc theo goùc daøi nhaát) khaùc moät tí
so vôùi höôùng maùy chaïy – vaø söï khaùc bieät naøy ñöôïc goïi laø goùc ñònh höôùng xô sôïi. Goùc naøy,
cuøng vôùi goùc TSO (tensile stiffness analog) coù aûnh höôûng quan troïng ñeán khaû naêng chaïy maùy
xeo vaø tính chaát giaáy. Caùc aûnh höôûng chính leân vieäc ñònh höôùng xô sôïi laø ôû ñaàu öôùt cuûa maùy
xeo ( ví duï: goùc taïo xung löïc cuûa voøi phun, tæ soá tuoân doøng boät, söùc caêng cuûa löôùi xeo, chieàu
daøi xô sôïi, noàng ñoä boät trong thuøng ñaàu, toác ñoä thoaùt nöôùc) – vaø do ñoù trôû thaønh aûnh höôûng
cuûa caùc phöông phaùp kieåm soaùt chuùng. Pheùp ño ñöôïc thöïc hieän bôûi:
- Soùng sieâu aâm, nhaïy vôùi caû söï ñònh höôùng xô sôïi ôû ñaàu öôùt vaø caùc aûnh höôûng trong caùc
phaàn sau ñoù (xuoâi doøng) (ví duï: ñoä co giaáy ôû phaàn saáy).
- Caùc tia laser. Tia laser hoàng ngoaïi ñöôïc laøm cho dao ñoäng theo moät höôùng vôùi möùc ñoä
dao ñoäng laø 36000 laàn/s treân caû 2 maët cuûa tôø giaáy, ôû ñoù noù ñi xuyeân qua moät beà daøy töông
ñöông ñònh löôïng 20-30 g/m2. Daïng phaân taùn cuûa chuøm tia laser taïo neân ñoù ñöôïc xaùc ñònh
bôûi söï ñònh höôùng xô sôïi, khoâng phaûi laø caùc thaønh phaàn mòn, chaát ñoän hay chaát laøm boùng
(gloss). Ñoä chính xaùc cuûa goùc ño naøy laø ± 0,50. Ví duï: boä caûm bieán söï ñònh höôùng xô sôïi
thoâng minh Accuray (ABB Automation).
- Chuøm aùnh saùng ñöôïc truyeàn ñi, nhaïy vôùi söï ñònh höôùng xô sôïi ôû ñaàu öôùt.
Caû hai goùc theo chieàu ngang CD coù theå khaùc nhau, tuyø thuoäc vaøo caùc ñieàu kieän cuïc boä.
Söï ñònh höôùng xô sôïi aûnh höôûng ñeán nhieàu tính chaát cuûa giaáy, bao goàm:
- Khaû naêng chaïy cuûa maùy xeo. Ví duï: Jetprofile (Metso Automation).
- Ñoä cöùng cuûa giaáy (stiffness). 2 cuoàn giaáy (rolls) quaán töø hai ñaàu khaùc nhau cuûa cuoàn giaáy
goác (parent reel) coù theå cho thaáy moät tæ soá ñònh höôùng xô sôïi theo chieàu MD/CD cao hôn,
do toác ñoä phun boät chaäm hôn vaø söùc caêng trong quaù trình saáy theo chieàu CD thaáp hôn.
Vieäc giaûm ñoä cöùng theo chieàu CD keùo theo laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng in khi in aán caùc
cuoàn giaáy cuoái naøy. Caùc rìa giaáy chuøng (loûng), ôû ñoù rìa giaáy cuûa caùc cuoàn giaáy cuoái daøi
hôn phuï thuoäc vaøo vieäc ñeø neùn theo chieàu maùy chaïy MD ít, coù theå ñöôïc ñieàu chænh baèng
caùch choáng laïi söï giaûm ñoä cöùng (stiffness) theo chieàu MD. (Caùc rìa giaáy chuøng (loûng) coù
theå gaây ra caùc neáp gaáp nhaên ôû phaàn saáy, eùp quang, in aán hay ôû maùy bieán ñoåi).

- Hygroexpansion (ño ñoä giaõn nôû), nguyeân nhaân laøm keùm ñi söï oån ñònh veà hình daïng hình
hoïc.
- Stack lean of fanfolded paper.
- Tính chaát baát ñaúng höôùng cuûa ñoä beàn theo tæ leä giöõa chieàu MD/CD, hieän töôïng giaáy bò
cuoán cong, hieän töôïng cong, veânh trong giaáy bìa laøm carton soùng.
Giaáy vuoâng laø loaïi giaáy coù tæ soá veà ñoä beàn MD/CD thaáp (hay veà tính chaát khaùc) coøn laø moät
caâu hoûi. Vôùi giaáy l2 m treân maùy xeo löôùi daøi foudrinier PM, giaù trò khoâng vuoâng (squareness
value) döôùi khoaûng 2.0 laø muïc tieâu höôùng ñeán. Giaù trò thöïc teá tuyø thuoäc vaøo tính chaát vaø loaïi
giaáy. Giaáy bìa ñöôïc laøm treân loâ ñuùc (cylinder mold) coù caùc giaù trò cao hôn, nhöng caùc boä phaän
taïo hình phöùc taïp hôn taïo ñöôïc giaáy vuoâng hôn. Giaáy laøm baèng tay trong phoøng thí nghieäm
thoâng thöôøng hoaøn toaøn ñaúng höôùng.
Chieàu MD vaø CD coù theå ñöôïc phaân bieät, vaø moät söï khaùc bieät veà tính chaát cong giaáy ñöôïc theå
hieän, baèng caùch thaû noåi treân nöôùc ñóa giaáy ñöôøng kính khoaûng 5 cm. Truïc cuûa hình oáng giaáy
hình truï troøn vöøa taïo thaønh laø chieàu MD. MD vaø CD cuõng tính cho söï khaùc bieät trong möùc ñoä
deã xeù moät maåu giaáy ra khoûi moät tôø giaáy baùo.
Long grain (thôù daøi, chieàu daøi) coù nghóa laø moät tôø giaáy ñaõ bò caét ñeå cho chieàu daøi cuûa noù song
song vôùi chieàu MD cuûa giaáy. Ngöôïc laïi, short grain (thôù ngaén) coù nghóa laø chieàu daøi tôø giaáy
ñoù song song vôùi chieàu CD. Ñeå giuùp cho quaù trình in aán vaø bieán ñoåi (cheá bieán) giaáy, chöõ M
ñoâi khi ñöôïc ghi vaøo sau chieàu giaáy song song vôùi chieàu MD.
Chieàu thöù 3 cuûa giaáy (töùc laø ñoä daøy cuûa noù) ñöôïc goïi laø chieàu Z (ZD). Haáu heát caùc xô sôïi naèm
trong maët phaúng MD-CD cuûa tôø giaáy, chæ vôùi moät ít xô sôïi laø ñònh höôùng theo phöông Z.
2.2.2B Khaùc Nhau Giöõa MD vaø CD Trong Giaáy
Vì huyeàn phuø boät chaûy ra töø moâi phun, khoâng phaûi laø ñöôïc phun ra moät caùch ñoàng nhaát nhö
plastic, ñònh löôïng (khoâ tuyeät ñoái) hôi khaùc nhau theo chieàu CD. Noù cuõng khaùc nhau theo
chieàu MD, tuyø theo hình thöùc laëp ñi laëp laïi moät caùch khoâng chaët cheõ, hình thöùc ñoù phaûn aùnh
caùc söï xaùo ñoäng trong nöôùc vaø nhöõng xaùo ñoäng khaùc – caû trong thuøng ñaàu, vaø tröôùc hay sau
ñoù. Chuùng ñöôïc theå hieän trong hình bôûi caùc rìa giaáy uoán löôïn moät caùch khoâng bình thöôøng
trong caû hai höôùng.
Caùc söï khaùc bieät veà ñònh löôïng naøy, keát hôïp vôùi vieäc loaïi tröø ñoä aåm khoâng ñoàng ñeàu ( theo
chieàu CD) ôû nhöõng ñieåm doïc theo maùy xeo, taïo neân söï khaùc bieät veà haøm löôïng aåm theo chieàu
CD vaø MD trong giaáy hoaøn taát. Giaûm thieåu caùc söï khaùc bieät nhö vaäy laø ñieàu quan troïng vì
chuùng daãn ñeán caùc khu vöïc daøy hôn hay moûng hôn cuûa giaáy vaø seõ ñöôïc xöû lyù khaùc nhau veà
sau (töùc laø ôû boä phaän caùn laùng hay phuû traùng), do ñoù gaây ra caùc söï khaùc bieät veà tính chaát cuûa
nhöõng khu vöïc ñoù treân giaáy. Hieän töôïng khoâng ñoàng nhaát cuûa caùc tính chaát thöôøng ñöôïc bieãu
dieãn laø giaù trò 2-sigma.

Söï khoâng ñoàng nhaát veà ñònh löôïng theo chieàu MD bò aûnh höôûng bôûi traïng thaùi oån ñònh cuûa caùc bieán soá nhö laø:
noàng ñoä cuûa huyeàn phuø boät ñaëc, vaø löu löôïng; aùp löïc boät chaáp nhaän töø loïc vaø caùc möùc oáng ño aùp; thieát keá heä
thoáng ñöôøng oáng boät tröôùc maùy xeo; hieäu quaû cuûa boä phaän pha loaõng (attenuator); coät aùp toång coäng treân thuøng
ñaàu; nhieät ñoä taám chaén moâi phun vaø truïc ngöïc; vaän haønh cuûa heä thoáng trôï baûo löu; vaø chaân khoâng cuûa hoäp huùt
chaân khoâng. Trong khi söï khaùc bieät vôùi taàn soá xuaát hieän thaáp coù theå ñöôïc quan saùt töø DCS duøng caùc döõ lieäu chöa
qua loïc (xöû lyù) vôùi möùc ñoä xöû lyù cao, thì ñaùnh giaù söï khaùc bieät coù taàn soá xuaát hieän cao hôn ñoøi hoûi moät thieát bò
phaân tích Fast Fourier Transform (noù phaân rieâng thaønh phaàn laøm cong leäch. Thieát bò rieâng reõ Fourier Transform
ñoøi hoûi caùc tính toaùn nhieàu hôn laø loaïi Fast Fourier Transform).
Thieát bò phaân tích maùy xeo giaáy (Paper machine Analyzer: PMA) phaân tích beân ngoaøi daây chuyeàn taàn soá xuaát
hieän söï khaùc bieät cuûa caùc tính chaát thích hôïp (töùc laø: ñònh löôïng, ñoä boùng (gloss)) cuûa daûi giaáy theo chieàu MD
(ñoâi khi daøi 4 km) vaø caùc daûi giaáy theo chieàu CD. Phaàn meàm cuûa noù taùch rieâng caùc tín hieäu hôïp thaønh ( töø <
0,005 ñeán > 10000 Hz), vaø do ñoù quy cho nguyeân nhaân cuûa söï dao ñoäng. Hình beân döôùi chæ ra khoaûng giaù trò cuûa
taàn soá cuûa moät soá nguyeân nhaân gaây ra söï khaùc bieät.
Söï ñoàng nhaát theo chieàu CD (ví duï: ñònh löôïng) ñoâi khi goïi laø möùc ñoä hay profile. Kieåm soaùt CD profile laø coù
nguyeân taét ôû thuøng ñaàu .
Söï ñoàng nhaát keùm cuûa ñònh löôïng vaø haøm löôïng aåm (ví duï: caùc rìa giaáy khoâ) cuõng laøm cho giaáy bò nhaên, tuøy
thuoäc vaøo ñoä co giaõn giöõa caùc khu vöïc keá caän nhau treân giaáy. Noù coù theå xaûy ra trong suoát quaù trình saáy khoâ, phuû
traùng, löu tröõ, vaø ñoâi khi trong caùc quaù trình bieán ñoåi.
Caùc tính chaát khaùc cuûa giaáy cuõng khaùc nhau theo chieàu CD. Vieäc xaùc ñònh CD profile cuûa goùc ñònh höôùng xô sôïi
vaø goùc ñònh höôùng ñoä cöùng khi keùo caêng (tensile stiffness orientation angle) coù theå laø moät duïng cuï höõu ích ñaëc
bieät ñeå giaûi quyeát söï coá.
2.2.2C Tính Chaát Ñoàng Nhaát Cuûa Söï Ñònh Hình
Caùc nhoùm cuûa caùc xô sôïi rieâng leû taïo thaønh caùc khoái (keát thaønh cuïm) trong luùc huyeàn phuø boät ñang ñònh hình tôø
giaáy treân baøn taïo hình cuûa maùy xeo. Söï ñoàng nhaát cuûa vieäc phaân phoái xô sôïi ñaït ñöôïc ñöôïc goïi laø söï ñònh hình
(formation). Coù theå ñaùnh giaù baèng thò giaùc baèng caùch ñöa tôø giaáy ra aùnh saùnh vaø quan saùt xuyeân qua tôø giaáy ñoù.
Vieäc ñònh hình keùm cho thaáy caùc cuïm xô sôïi lôùn roõ raøng vôùi caùc vuøng coù ít xô sôïi (moûng) (caùc ñieåm moûng, caùc
ñieåm saùng) giöõa chuùng. Hình chæ ra moät cuïm xô sôïi ñoû vaø moät cuïm xô sôïi xanh giöõa chuùng. Trong caùc tröôøng
hôïp vöôït möùc, caùc khu vöïc giöõa moät vaøi cuïm coù quaù ít xô sôïi taïo neân caùc loã kim (pinholes). Giaáy vôùi caùc cuïm xô
sôïi ñaùng chuù yù ñöôïc cho laø wild (coù maây: cloudy). Thaäm chí söï ñònh hình toát cuõng chöùa caùc cuïm xô sôïi nhöng
vieäc phaân phoái moät caùch toång quaùt laø khaù ñoàng nhaát.

Vieäc ñònh hình toát laø quan troïng cho haàu heát caùc loaïi giaáy. Ví duï:
- Vôùi giaáy in, ñeå ñaït ñöôïc söï ñoàng nhaát khi haáp thu möïc.
- Vôùi caùc loaïi giaáy neàn ñeå phuû traùng, ñeå cho qua trình phuû traùng ñöôïc ñoàng nhaát.
- Vôùi ñoä beàn cuûa giaáy, vì caùc hö hoûng thöôøng ñöôïc ghi nhaän ôû nhöõng ñieåm yeáu (moûng
nhaát). Vieäc ñònh hình toát do ñoù quan troïng cho caùc loaïi giaáy ñöôïc saûn xuaát, in aán hay bieán
ñoåi treân caùc maùy toác ñoä cao.
Söï ñònh hình ñöôïc ño bôûi:

- Caùc khaùc bieät cuïc boä veà tính môø ñuïc (truyeàn suoát aùnh saùng) hay veà ñònh löôïng (ví duï: bôûi
tia beta hay tia X). Ví duï: XDA (thieát bò phaân tích maät ñoä tia X).
- Vieäc phaân tích hình aûnh tôø giaáy moät caùch ñaày ñuû gaàn ñaây ñaõ trôû thaønh thöïc teá. Ví duï:
Accuray HyperScan (Honeywell).
- Bieân daïng beà maët (pheùp ño bieân daïng), bôûi moät kim nhaïy.
- Ñoä beàn chòu caêng cuûa giaáy coù lieân quan ñeán söï ñònh hình ñoù cuûa giaáy laøm baèng tay töø
cuøng nguyeân lieäu.
Moät vaøi chæ soá toàn taïi ñeå bieåu dieãn söï ñònh hình. Thoâng thöôøng söû duïng chæ soá ñònh hình
(Formation Number), ñoù laø ñoä leäch tieâu chuaån cuûa ñònh löôïng cuïc boä ñöôïc bieåu dieãn nhö laø
phaàn traêm cuûa ñònh löôïng trung bình, nhöng noù khoâng phaân bieät giöõa caùc caáu truùc cuïm xô sôïi
khaùc nhau. Moät phöông phaùp môùi, ôû tröôøng Ñaïi hoïc McGill, duøng thieát bò phaân tích Fourier
Transform-döïa treân phaân tích quang phoå naêng löôïng ñeå phaân chia cöôøng ñoä cuûa söï ñònh hình
khoâng ñoàng nhaát tuyø theo möùc ñoä cuûa söï ñònh hình treân phaïm vi 0,6-37 mm (ñöôïc goïi laø
Paper Formation Line). Ñieàu naøy ñaït ñeán coá loõi cuûa söï ñònh hình, baèng caùch chæ ra caùch phaân
phoái ngang treân tôø giaáy. Ví duï:
- Vôùi ñoä buïc, vaø ñoä beàn xeù theo chieàu MD vaø CD cuûa giaáy in baùo, töông quan coù yù nghóa
cuûa caùc tính chaát naøy vôùi söï ñònh hình xaûy ra trong phaïm vi 5-20 mm, aûnh höôûng cuûa
chuùng coøn vöôït ra khoûi phaïm vi naøy. Tính nhaïy cuûa caùc tính chaát naøy ñoái vôùi söï ñònh hình
laø moät ñieåm maïnh. Töông quan cao nhaát giöõa chaát löôïng in vaø söï ñònh hình xaûy ra döôùi
phaïm vi 5 mm.
- Vôùi chaát löôïng in cuûa giaáy offset khoâng phuû, phaïm vi cuûa khoaûng caùch ñònh hình cuïc boä
coù aûnh höôûng nhieàu nhaát laø 4-8 mm. Daõy giaù trò naøy taïo neân moái töông quan gaáp ñoâi (giöõa
söï ñònh hình ñoàng nhaát vaø chaát löôïng in) moät caùch toång quaùt ñöôïc cho ra bôûi moät vaøi thieát
bò thöû nghieäm treân thò tröôøng, caùc thieát bò naøy ñöôïc duøng nhieàu trong ngaønh coâng nghieäp
naøy.
Moät chæ soá ñònh hình môùi laø moät chu vi rieâng (specific perimeter), noù ño bôûi phaân tích hình
aûnh. Noù baèng vôùi chieàu daøi toång cuûa ñöôøng ñoàng möùc cuûa maät ñoä trung bình (median density
contour line) chia cho dieän tích cuûa khu vöïc khaûo saùt. Noù coù theå ñöôïc duøng ñeå tính toaùn hieän
töôïng möïc taïo haït loám ñoám khi in.

Thieát bò nghi khí ñeå ño söï ñònh hình ôû ñaàu öôùt vaø ñaàu khoâ trong daây chuyeàn bao goàm: boä caûm
bieán söï ñònh hình ôû ñaàu öôùt Wet Formation Sensor (Chemtronics),...
Thieát bò nghi khí ño löôøng ngoaøi daây chuyeàn bao goàm: Beta Formation Tester (Ambertec).
2.2.2D Tính Chaát Hai Maët Cuûa Giaáy
Tính chaát hai maët coù nghóa laø giaù trò cuûa moät tính chaát (ví duï: ñoä mòn) khaùc nhau giöõa 2 maët
cuûa giaáy. Noù xaûy ra vôùi moät möùc ñoä lôùn hôn treân caùc maùy xeo vôùi ñaàu öôùt laø löôùi daøi
(fourdrinier wet end) vì caùc nguyeân toá thoaùt ra döôùi löôùi xeo thöôøng laø keùo theo caùc thaønh
phaàn xô sôïi nhoû nhaát (mòn) vaø moät soá chaát ñoän hieän dieän trong ñoù. Moät tính chaát nhö ñoä mòn,
coù theå keùm hôn treân maët keá caän vôùi löôùi xeo (maët löôùi) so vôùi maët kia (maët treân, maët meàn).
Aûnh höôûng naøy coù theå ñöôïc keát hôïp vôùi daáu veát vaät lyù khaùc treân tôø giaáy cuûa löôùi vaø caùc meàn.
Thöïc vaäy, treân moät soá giaáy, caùc daáu veát vaät lyù cuûa löôùi coù theå ñöôïc nhìn thaáy. Tính chaát hai
maët ít ñöôïc ghi nhaän treân caùc maùy xeo löôùi ñoâi, vì söï thoaùt nöôùc xaûy ra ôû caû hai maët cuûa tôø
giaáy.
Hình aûnh chæ ra caùc xô sôïi coù nhieàu maøu saéc treân maët löôùi. Dieän tích töông öùng treân maët treân
cuûa tôø giaáy seõ chöùa nhieàu xô sôïi mòn vaø chaát ñoän hôn.

2.3 Caùc Tính Chaát Vaät Lyù Cô Baûn Cuûa Giaáy
Ñeå coù thoâng tin chi tieát veà thöû nghieäm giaáy ñeå xaùc ñònh caùc tính chaát cuûa giaáy vaø boät, ngöôøi
ñoïc neân tha khaûo caùc nhaø maùy coù lieân quan hay tieâu chuaån trong nöôùc. Nôi naøo caùc tieâu
chuaån naøy khoâng toàn taïi, caùc tieâu chuaån quoác teá seõ ñöôïc aùp duïng, nhö laø caùc phöông phaùp thöû
nghieäm cuûa TAPPI hay caùc tieâu chuaån ISO (caùc tieâu chuaån ít toaøn dieän hôn), seõ toû ra coù ích.
2.3.1 Caùc Kích Thöùôc Tôø Giaáy
Tôø giaáy (the sheet) laø moät cuïm töø maø ngöôøi ta ñoâi khi duøng ñeå chæ tôø giaáy lôùn (paper web), caû
khi chuùng ôû treân maùy xeo. Khoâng coù söï nhaàm laãn nhö vaäy khi nhìn thaáy tôø giaáy, vì ngöõ caûnh
ñaõø roõ raøng. Ví duï: sheet sealing, tôø giaáy hoaøn taát (finished sheet) (trong taøi lieäu naøy, töø “web”
thöôøng ñöôïc duøng ôû nôi ngöôøi laøm giaáy coù theå thöôøng duøng laø “sheet” ñeå trôï giuùp cho vieäc
tìm kieám töø).
2.3.1A Caùc Kích Thöôùc Tôø Giaáy Ñöôïc Ñaët Teân – Baéc Myõ, Vaø Öùng Duïng Ôû UK Tröôùc
Ñaây
Tröôùc ñaây, caùc kích thöôùc cuûa tôø giaáy rieâng leû coù teân cuûa chuùng, noù chæ laø teân rieâng ñaëc bieät
trong töøng nöôùc hay khu vöïc. Caùc teân döôùi ñaây hieän duøng ôû Baéc Myõ.
Teân goïi Kích thöôùc (inches) Kích thöôùc (mm)
Folio 17x22 432 x 559
Letter (quarto cf: UK below) 8,5x11 216 x 279
Legal 8,5 x 14 216 x 356
Monarch 7,25 x 10,5 184 x 267
Medium 18x23 457 x 584
ANSI (Caùc tieâu chuaån cuûa Myõ: American National Standards Institute) ñöôïc duøng ôû Baéc Myõ
laø:
A - 8.5 x 11 in. B - 11 x 17 in. C - 17 x 22 in, D - 22 x 34 in. E - 34 x 44 in.
Caùc kích thöôùc ñöôïc ñaët teân phoå bieán tröôùc khi ñoåi sang heä meùt, vaø vaãn coøn ñöôïc duøng:
Teân goïi Kích thöôùc (inches) Kích thöùôc (mm)
Quarto (cf: US above) 8x 10 203 x 254
Foolscap 8x13 203 x 330
Royal 20x25 508 x 635
Double crown 20x30 508 x 762
Double cap 17x27 432 x 686
Large post 16,5 x 21 419 x 533
2.3.1B Caùc Kích Thöôùc Cuûa Tôø Giaáy Theo Quoác Teá

Coù 5 boä theo tieâu chuaån quoác teá chính, maëc duø caùc sai leäch nhoû töø caùc kích thöôùc naøy ñoâi khi
gaây khoù khaên. Moät chöõ M ñoâi khi ñöôïc ñaët sau 1 kích thöùôc tôø giaáy thích hôïp ñeå chæ thôù giaáy
(grain of the paper).
Boä A: Ñaây laø boä theo tieâu chuaån ISO veà kích thöôùc tôø giaáy ñöôïc caét tæa cho in aán vaø giaáy vaên
phoøng. Moãi kích thöôùc coù chieàu daøi tôø giaáy vaø chieàu roäng vôùi cuøng tæ soá 1:2. Kích thöùôc cô
baûn, A0, laø 841 x 1.189 mm (töùc laø 1 m2). Moãi kích thöôùc tieáp theo thu ñöôïc baèng caùch gaáp
ñoâi hay chia ñoâi kích thöôùc daøi hôn.
Boä B: Kích thöôùc giaáy ñöôïc caét tæa theo tieâu chuaån ISO, vôùi cuøng tæ leä cuûa kích thöùôc hình hoïc
nhö laø boä A. Noù duøng cho giaáy quaûng caùo vaø baûng ñoà, v.v., vaø laáp vaøo choã troáng giöõa caùc kích
thöôùc keá caän nhau trong boä A.
Boä A Boä B
4A0 1.682 x 2.378 mm 4B0 2.000 x 2.828 mm
2A0 1.189x1.682 mm 2B0 1.414 x 2.000 mm
A0 841 x 1.189 mm B0 1.000 x 1.414mm
Al 594 x 841 mm Bl 707 x 1.000 mm
A2 420 x 594 mm B2 500 x 707 mm
A3 297 x 420 mm 83 353 x 500 mm
A4 210 x 297 mm B4 250 x 353 mm
A5 148 x 210 mm B5 176 x 250 mm
A6 105 x 148 mm B6 125 x 176 mm
A7 74 x 105 mm B7 88 x 125 mm
A5 52 x 74 mm B8 62 x 88 mm
A9 37 x 52 mm B9 44 x 62 mm
A10 26 x 37 mm B10 31 x 44 mm
Boä C. Boä naøy duøng cho caùc phong bì vaø folders chöùa giaáy theo kích thöôùc boä A.
Loaïi côõ giaáy Kích thöôùc (mm) Chöùa loaïi giaáy

C4 229 x 324 A4 chöa gaáp laïi
C5 162 x 229 A4 gaáp ñoâi
C6 114 x 162 A4 gaáp 4
DL 110x220 A4 gaáp laøm 3
Boä RA. Kích thöôùc giaáy khi chöa ñöôïc caét tæa ñeå töø ñoù caét tæa thaønh giaáy trong boä A trong moät
quaù trình bieán ñoåi ñôn leû.

Boä SRA. Caùc kích thöôùc giaáy chöa ñöôïc caét tæa ñeå töø ñoù laøm thaønh caùc tôø giaáy theo boä kích
thöôùc A, nhöng ñoøi hoûi nhieàu söï caét tæa hôn so vôùi boä RA. Ví duï: bleed printing, ôû ñoù quaù trình
in xaûy ra vöôït xa treân caùc kích thöôùc tôø giaáy hoaøn taát ñöôïc mong muoán, vaø tôø giaáy sau ñoù
ñöôïc caét tæa theo caùc kích thöôùc naøy.
Boä RA Boä SRA

RAO 860 x 1.220 mm SRAO 900 x 1.280 mm
RA1 610 x 860 mm SRA1 640 x 900 mm
RA2 430 x 610 mm SRA2 450 x 640 mm

2.3.2 Caùc Kích Thöôùc Cuoàn Giaáy
Caùc töø ngöõ roll vaø reel ñoâi khi ñöôïc duøng thay ñoåi nhau. Moät caùch phoå bieán nhöng khoâng phaûi
laø coù tính toaøn caàu, reel laø moät cuoàn giaáy lôùn chöa bò cheû ra (jumbo reel hay parent reel) tröïc
tieáp töø maùy xeo hay boä phaän phuû traùng, noù ñöôïc cheû ra trong moät maùy cuoán cuoän ñeå coù caùc
cuoän giaáy coù beà khoå nhoû hôn. Phaân bieät naøy ñöôïc duøng trong taøi lieäu naøy.
Kích thöôùc caùc cuoàn giaáy ñöôïc moâ taû bôûi:

- Beà maët (töùc laø chieàu roäng) vaø ñöôøng kính. Khoâng coù caùc kích thöôùc tieâu chuaån cho cuoàn
giaáy veà khoå vaø ñöôøng kính, vì caùc giaù trò khaùc nhau ñöôïc yeâu caàu cho in aán vaø caùc thieát bò
bieán ñoåi – maëc duø moät vaøi giaù trò thöôøng phoå bieán hôn nhöõng caùi khaùc. Caùc cuoàn giaáy coù
beà khoå heïp, khoaûng 6 mm, ñoâi khi ñöôïc goïi laø coils (cuoän). Coù moät xu höôùng in vaø xu
höôùng bieán ñoåi toång quaùt cho caùc cuoàn giaáy lôùn hôn.
- Ñöôøng kính loõi (thöôøng laø beân trong). Kích thuôùc loõi phoå bieán cho caùc cuoàn giaáy laø ñöôøng
kính trong khoaûng 100 mm ( 4 inch).

2.3.3 Ñònh Löôïng
Ñònh löôïng (substance, basic weight) laø khoái löôïng cuûa giaáy treân moät ñôn vò dieän tích. Caùc
ñôn vò ño löôøng cuûa noù laø:
- Heä quoác teá (SI). g/m2 (gsm). Haàu heát giaáy rôi vaøo trong khoaûng töø 6 g/m2 (nhö giaáy nheï
duøng trong tuï ñieän) leân ñeán khoaûng 600 g/m2 (nhö giaáy bìa carton naëng). Giaáy bìa giaû da
coù ñònh löôïng 5000 g/m2 laø tröôøng hôïp toái ña.
- Heä thoáng coù ñôn vò laø Foot, Pounds, Seconds. Ñöôïc duøng ôû Baéc Myõ. Ñònh löôïng ñöôïc moâ
taû laø:
o Khoái löôïng treân moät ñôn vò dieän tích. Ví duï: lb/1000 ft2. Töông töï g/m2.
o Khoái löôïng treân moät ram giaáy – thaäm chí khi giaáy ôû daïng cuoän. Tôø giaáy ñöôïc
ñoùng trong caùc ram giaáy, khoái löôïng cuûa noù laø khoái löôïng ram (ream weight).
Tröôùc ñaây, moät ram chöùa hoaëc: 427, 480, 504, 516, v.v., tôø giaáy. Ngaøy nay, moät
ram giaáy thöôøng chöùa 500 tôø giaáy, maëc duø vieäc bao goùi coù theå nhaân leân theo soá
löôïng (ví duï: 250, hay 1000 tôø).
Vôùi 1 ram giaáy coù khoái löôïng laø W lb chöùa N tôø giaáy, vôùi caùc kích thöôùc X inch x Y inch coù
ñònh löôïng laø:
g/m2 = (704000 x W) / (N x X x Y)
(1 lb = 450 g)
(1 inch = 2,54 cm)
Baûng chæ ra ñôn vò vaø kích thöôùc ram thöôøng duøng cho caùc loaïi giaáy khaùc nhau.
Ví duï loaïi giaáy Thoâng soá Vieát taét Dieän tích tôø giaáy töông öùng
Carton soùng lb/1,000 ft2 lb/M
Giaáy bìa, giaáy in baùo. lb/3,000 ft2 lb/3M 24 in x 36 in x 500 tôø
Saùch, giaáy coù phuû, giaáy in lb/3,300 ft2 lb/3.3M 25 in x 38 in x 500 tôø
chöù, in offset.
Giaáy bao goùi lb 20 in x 26 in x 500 tôø hay 20
in x 36 in x 500 tôø
Bristol board (giaáy cöùng lb 22 ½ in x 28 ½ in x 500
laøm danh thieáp, veõ,...). sheets or 22 ½ in x 35 in x
500 tôø
Giaáy chaát löôïng toát (ví duï: lb 22 in x 34 in x 500 tôø hay 17
giaáy sao cheùp, giaáy cam in x 22 in x 500 tôø
keát, copy).
Giaáy laøm muïc luïc (index lb 25 ½ in x 30 ½ in x 500 tôø
paper) hay 22 ½ in x 35 in-• 500 tôø.
Heä soá ñoåi ñôn vò: 1 lb/M = 4,89 g/m2
Thöïc teá thoâng thöôøng laø giaûm thieåu ñònh löôïng giaáy, giöõ vöõng ñöôïc caùc tính chaát khaùc cuûa noù
(ví duï: ñoä beàn, ñoä ñuïc) thích hôïp cho vieäc söû duïng sau cuøng.
2.3.4 Haøm Löôïng Aåm Cuûa Giaáy
Haøm löôïng aåm cuûa giaáy ôû thôøi ñieåm saûn xuaát thöôøng trong khoaûng 3-9%. Giaáy giöõ laïi haàu heát
löôïng aåm naøy, thaäm chí neáu noù ñeå ngoaøi khoâng khísau ñoù, do söï huùt aåm cuûa cellulose. Sau
khi ñöa ra khoâng khí nhö vaäy, haøm löôïng aåm taïo ñöôïc seõ ñöôïc xaùc ñònh theo nguyeân taéc bôûi
baûn chaát töï nhieân cuûa nguyeân lieäu giaáy vaø ñoä aåm töông ñoái cuûa moâi tröôøng xung quanh luùc
ñoù.
Giaáy coù haøm löôïng aåm thích hôïp khi noù ñeå ngoaøi ñieàu kieän khí quyeån phoå bieán ñöôïc goïi laø
khoâ gioù (air dry) (ad). Ngöôïc laïi, sau khi ñoä aåm ñaõ ñöôïc laáy ra trong loø saáy ôû nhieät ñoä 1050C,
noù ñöôïc goïi laø khoâ xöông (khoâ tuyeät ñoái: oven dry, bone dry, bd). Do ñoù ñònh löôïng coù theå
ñöôïc bieåu dieãn hoaëc laø ad hay bd.
Giaù boät treân thò tröôøng, coù moät quy öôùc quoác teá treân thò tröôøng ñöôïc duøng laø 1 taán boät khoâ gioù
chöùa chính xaùc haøm löôïng aåm laø 10%. Töùc laø 900 kg boät khoâ xöông coäng vôùi 100 kg aåm
(töông ñöông vôùi toång chaát raén laø 90%). Do ñoù giaù boät giaù boät coù theå ñöôïc tính laø 600 US$/ad
ton. Haøm löôïng aåm thöïc teá cuûa boät thöôøng khaùc nhau moät tí so vôùi giaù trò naøy vaø ñoâi khi ñöôïc
duøng vôùi cuïm töø ‘nhö khi nhaän’ (as received).
Khi ñieàu kieän xung quanh giaáy thay ñoåi, haøm löôïng aåm cuûa noù cuõng thay ñoåi – nhöng chaäm.
Tuy nhieân, haøm löôïng aåm caân baèng môùi tuyø thuoäc vaøo: möùc ñoä thay ñoåi, töø ñoä aåm töông ñoái
cao hôn hay thaáp hôn, vaø baûn chaát töï nhieân cuûa boät. Söï phuï thuoäc naøy vaøo quaù trình xöû lyù
tröôùc ñoù ñöôïc goïi laø hyterisis. Hình chæ ra giaáy coù 2 giaù trò trung gian khaùc nhau veà haøm löôïng
aåm – tuyø thuoäc vaøo ñoä aåm töông ñoái taêng leân qua vieäc haáp thu (ñöôøng cong thaáp) hay giaûm
xuoáng qua vieäc nhaû haáp thu (desorption).
Ñöôøng cong naøy ñöôïc moâ taû bôûi moái quan heä thích hôïp giöõa haøm löôïng aåm cuûa giaáy (z) vaø ñoä
-mzn
aåm töông ñoái cuûa khoâng khí (). Ñaët teân: 1-e , ôû ñoù:

Loaïi giaáy m = a - b x T (in. 0C) n = c - d x T (in. 0C)

Giaáy chaát löôïng cao 285.655 -1.670x T 2.491 - 0.0120 x T
Giaáy in baùo 157.955 - 0.299 x T 2.662 - 0.0126 x T
Boät 43.44 - 0.106 x T 1.760 - 0.0032 x T
Giaáy do ñoù phaûi ñöôïc ñieàu chænh (töùc laø: cho pheùp ñaït ñeán caân baèng vôùi caùc ñieàu kieän moâi
tröôøng tieâu chuaån) tröôùc khi noù saün saøng cho caùc thí nghieäm. Phöông phaùp T 402 theo TAPPI
yeâu caàu ñieàu chænh ôû ñoä aåm töông ñoái 50,0% ± 2,0% (RH: relative humidity) vaø 23,0 ± 1,00C
sau khi ñieàu chænh tröôùc ñoù ôû 35% RH vaø 22-400C. Thôøi gian ñaït ñeán caân baèng döôùi caùc ñieàu
kieän naøy ñöôïc xaùc ñònh bôûi thöû nghieäm vaø caùc loãi (trial-and-error). Moät vaøi nöôùc duøng caùc
ñieàu kieän tieâu chuaån thích hôïp vôùi ñieäu kieän thôøi tieát ôû chính nöôùc ñoù.
Ñoâi khi caùc thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän maø khoâng caàn ñieàu chænh, ñeå tieát kieäm thôøi gian. Ví
duï: CMT0. Ñieàu naøy coù theå laø thích hôïp, thöïc teá laø toát hôn, cho caùc muïc ñích kieåm soaùt quy
trình.
Caùc phöông phaùp nhanh ñeå xaùc ñònh haøm löôïng aåm (ví duï: soùng vi ba (microwave)) cuõng coù
theå ñöôïc thöïc hieän, moät soá thieát bò coù theå di chuyeån ñöôïc. Chuùng bao goàm vieäc xaùc ñònh ñoä
aåm töông ñoái vaø nhieät ñoä beân trong choàng caùc tôø giaáy baèng caùch ñaët vaøo beân trong choàng
giaáy ñoù moät boä phaän caûm öùng coù hình nhö löôõi dao moûng cuûa thieát bò sword hygrometer (duïng
cuï ño ñoä aåm daïng löôõi göôm). Ví duï: Speed Dryer (Latech),...
Vì ñoä nhaïy cuûa moät soá tính chaát ñoái vôùi ñoä aåm (ví duï: ñoä cöùng (stiffness), khaû naêng chòu chöùa
(folding endurance), SCT), caùc giaù trò thöû nghieäm cuûa giaáy ñaõ ñöôïc ñieàu chænh ôû ñoä aåm töông
ñoái khaùc nhau vaø caùc möùc nhieät ñoä khaùc nhau khoâng theå so saùnh vôùi nhau.
Trong moät choàng caùc tôø giaáy, vieäc haáp thu vaø nhaû haáp thu hôi aåm cuïc boä ôû caùc rìa giaáy coù theå
taïo neân caùc rìa giaáy chuøng, loûng (do giaõn ra) hay caùc rìa giaáy caêng, chaët ( do co laïi) moät caùch
tuaàn töï. Caùc giaù trò ñoä aåm cao quaù (hay thaáp quaù) do ñoù phaûi ñöôïc traùnh ñoái vôùi caùc loaïi giaáy
in.

2.3.5 Caliper (Ñoä Daøy)
Ñöôïc ño vôùi ñôn vò laø micron (μm) bôûi moät thieát bò ño dead load micrometer (ño taûi troïng
cheát).
1 μm = 10-6 m = 10-3 mm
Baéc Myõ duøng ñôn vò laø point, thou hay mil cho caùc loaïi giaáy bìa, chuùng baèng vôùi 1 phaàn ngaøn
cuûa 1 inch.
1 point (thou hay mil) = 25,4 μm = 0,0254 mm.
Giaáy thöôøng coù ñoä daøy töø 5 μm (giaáy nheï duøng trong tuï ñieän) leân ñeán 720 μm (ví duï: giaáy
carton bìa daøy).
Caùc phöông phaùp ño caliper treân daây chuyeàn bao goàm doøng khí, kyõ thuaät töø tính, vaø ñoä töï
caûm töông taùc (mutual inductance). (Xem caùc giaù trò cho giaáy in baùo). Beà maët boä caûm bieán
tieáp xuùc vôùi caùc chaát ñoän coù khaû naêng maøi moøn ñöôïc laøm baèng vaät lieäu toång hôïp vôùi kim
cöông . Ví duï: AccuRay Contaction Caliper Sensor (ABB Automation),... Boä caûm bieán khoâng
tieáp xuùc baèng caùch queùt (scanning) söû duïng tia laser. Ñoä chính xaùc cuûa noù laø 1 μm (0,04
thou), vaø möùc ñoä phaân tích laëp laïi laø 0,1 μm(zone-to-zone repeatability). Ví duï: Precision
Non-contacting Laser Caliper Measurement (Honeywell). (Phöông phaùp ño ñoä daøy baèng tia
laser khoâng tieáp xuùc vôùi ñoä chính xaùc cao).
Phöông phaùp ño ñoä daøy ngoaøi daây chuyeàn. Ví duï: Progage (Thwing-Albert).
Chieàu daøi thích hôïp cuûa giaáy trong moät cuoän laø:
Chieàu daøi giaáy (m) = (ñöôøng kính cuoän giaáy theo mm)2 x 0,786 / (ñoä daøy cuûa giaáy tính theo μm)
Chieàu daøi giaáy (ft) = (ñöôøng kính cuoän giaáy theo inch)2 x 65,5 / (ñoä daøy cuûa giaáy tính theo point hay thou, mil).
Chieàu daøi giaáy coù theå ñöôïc ño treân maùy xeo hay ôû maùy cuoán giaáy theo kyõ thuaät duøng tia laser
khoâng tieáp xuùc. Ví duï: SensorLine LMS (heä thoáng ño chieàu daøi, Dantec), ...
Ñaây coù phaûi laø giaáy, bìa, giaáy bìa, hay bìa cardboard daøy?
Vôùi ñieàu kieän theo ñoä daøy vaø ñònh löôïng (nhöng khoâng phaûi laø tính chaát (xem ñoaïn tieáp), thì
bìa (board) laø giaáy (paper) ôû daïng naëng vaø daøy. Tuy nhieân, khoâng coù söï phaân bieät moät caùch
chính thöùc giöõa hai vaät lieäu naøy. Giaáy thöôøng laø ñöôïc phaân loaïi theo ñònh löôïng, vaø bìa ñöôïc
phaân bieät theo ñoä ñoä daøy. Tieâu chuaån ñònh löôïng tieâu bieåu khaùc nhau naèm trong khoaûng 250
g/m2 xuoáng 110 g/m2. Baát keå söï khaùc bieät veà caùch duøng thuaät ngöõ theo töøng vuøng ñòa lyù, giaáy
linerboard 125 g/m2 ñöôïc goïi laø bìa (board), nhöng giaáy woodfree coù ñònh löôïng töông töï laïi
ñöôïc goïi laø giaáy (paper).

Moät caùch toát hôn, giaáy vaø bìa ñöôïc saûn xuaát ra luoân ñöôïc phaân bieät bôûi teân loaïi, muïc ñích söû
duïng sau cuøng, ñònh löôïng, ñoä daøy, v.v., nhöng ñaëc bieät laø trong khoaûng ñònh löôïng deã bò
nhaâm laãn (90-250 g/m2).
Vôùi ñieàu kieän theo tính chaát, bìa thöôøng coù 2 lôùp hay nhieàu hôn, vaø do ñoù ñoä cöùng (stiffness)
cao hôn laø loaïi giaáy töông töï nhöng chæ coù 1 lôùp. Nguyeân lieäu cuûa lôùp treân vaø lôùp ñaùy coù theå
khaùc nhau, tuyø thuoäc vaøo yeâu caàu cuûa muïc ñích söû duïng sau cuøng. Nguyeân lieäu chaát ñoän
thöôøng laø boät thoâ hôn so vôùi caùc lôùp beân ngoaøi. Caáu truùc nhieàu lôùp giuùp coù theå gaáp giaáy toát
hôn.
Töø ngöõ giaáy bìa (paperboard) ñöôïc duøng ñoàng nghóa vôùi töø bìa (board). Ví duï: muoán nhaán
maïnh neân duøng töø daøi hôn, vaø/hay ñeå phaân bieät giaáy bìa vôùi caùc vaät lieäu khaùc (ví duï: giaáy bìa
ñöôïc taåy traéng, giaáy bìa thu hoài, particleboard). Cardboard laø töø duøng moät caùch phoå bieán vôùi
haàu heát bìa vaø cuõng quaù mô hoà ñeå ñöôïc söû duïng nhieàu trong coâng nghieäp giaáy.

2.3.6 Bulk vaø Density
Bulk (chính xaùc laø theå tích rieâng) laø nghòch ñaûo cuûa density (tæ troïng) (chính xaùc laø tæ troïng
khoái löôïng), vaø thöôøng ñöôïc ño theo cm3/g. Ñôn vò trong heä SI laø m3/kg. Tæ troïng bieåu kieán (tæ
troïng theå tích) laø tæ troïng toång bao goàm caû khoaûng khoâng khí trong vaät lieäu (ví duï: trong giaáy,
caùc maåu goã xeáp ñoáng).
Theå tích rieâng = caliper (μm) / ñònh löôïng (g/m2)

= 5,18 x caliper (ñôn vò laø point, thou, hay mil) / ñònh löôïng (lb/M)
1 ft3/lb = 62,4 cm3/g
Theå tích rieâng veà giaù trò baèng vôùi toång ñoä daøy (mm) cuûa 100 tôø giaáy coù ñònh löôïng laø 100
g/m2. ñoä daøy naøy ñoâi khi ñöôïc goïi laø volume basis (theå tích cô baûn).
Theå tích rieâng cao giuùp tieát kieäm ñöôïc xô sôïi (vôùi cuøng dieän tích beà maët), giaûm ñònh löôïng
(do ñoù khoái löôïng cuõng nhö böu phí), vaø cho ñoä cöùng trong giaáy bìa toát hôn – vì ñoä cöùng tæ leä
vôùi (caliper)3. Noù cuõng laøm taêng ñoä meàm cuûa caùc loaïi giaáy tissue. Theå tích rieâng cao quaù coù
nghóa laø lieân keát giöõa caùc xô sôïi beân trong thaáp vaø do ñoù giaáy bìa bò yeáu ñi.
Theå tích rieâng:

- Ñöôïc taêng leân hay baûo toaøn khi nghieàn thích hôïp, vôùi chaát ñoän, thuøng ñaàu xeáp taàng, eùp
shoe press, saáy baèng xung löïc vaø TAD (saáy vôùi doøng khí ñi xuyeân qua), vaø caùn laùng.
- Giaûm xuoáng khi duøng xô sôïi cellulose thu hoài (RCF), vôùi caùc yeâu caàu veà ñoä mòn vaø quaù
trình phuû traùng.
Caùc loaïi giaáy ñi töø giaáy coù maät ñoä cao (giaáy naëng cho tuï ñieän) (0,8 cm3/g), ñeán giaáy thaám (2,0
cm3/g), giaáy carton thoâ (2,1 cm3/g), caùc loaïi giaáy cô thoâ (2,5 cm3/g) vaø caùc loaïi giaáy tisssue
(3-10+ cm3/g vôùi saáy baèng doøng khí ñi xuyeân qua TAD). Caùc loaïi boät coù theå tích rieâng cao
(leân ñeán 7,6 cm3/g) ño vieäc xöû lyù ñaëc bieät laøm taêng söï xoaén cong cuûa xô sôïi boät.

2.4 Caùc Tính Chaát Veà Ñoä Beàn Cô Baûn (Caùc Tính Chaát Cô Hoïc) Cuûa Giaáy
Nguoàn goác cuûa ñoä beàn giaáy:

- Lieân keát giöõa caùc xô sôïi rieâng leû keá caän nhau. Ñoä beàn taïo thaønh tuyø thuoäc vaøo:
o Keát noái (vöôùng vaøo nhau) theo cô hoïc cuûa caùc xô sôïi. Ñieàu naøy chæ laø moät yeáu
toá nhoû giuùp laøm beàn giaáy.
o Lieân keát hidro giöõa caùc nhoùm hydroxyl (-OH) khi chuùng ôû gaàn nhau. Ñaây laø
nguoàn goác chính töï nhieân cho ñoä beàn cuûa giaáy. Taàm quan troïng cuûa noù ñöôïc
duøng trong quang phoå hoïc FTIR ñeå ño moät vaøi tính chaát veà ñoä beàn cuûa boät,
giaáy vaø giaáy thaûi loaïi WP.
- Ñoä beàn beân trong cuûa caùc xô sôïi rieâng leû. Ñieàu naøy lieân quan ñeán ñoä truøng hôïp (DP:
degree of polimerization) cuûa thaønh phaàn cellulose cuûa chuùng, v.v., ñöôïc xem nhö laø
polymer.
- Aûnh höôûng cuûa caùc chaát phuï gia (töùc laø hoaù chaát) hieän dieän trong giaáy, coù theå laø maïnh
hôn lieân keát hidro.
Lieân keát giöõa caùc xô sôïi vaø ñoä beàn xô sôïi beân trong (internal fiber strength) bò aûnh höôûng bôûi:
- Caùc ñaëc tính nguyeân lieäu xô sôïi thoâ. Ví duï: loaïi goã (vaø do ñoù laø chieàu daøi xô sôïi).
- Quy trình taïo boät. Ví duï: Quy trình ñöôïc duøng laø hoùa hoïc hay cô hoïc.
- Quy trình laøm giaáy – ñaëc bieät laø nghieàn, caùc chaát phuï gia cho giaáy (ví duï: tinh boät (caùc thöù
khaùc nhö polymer vôùi aûnh höôûng döông: laøm toát hôn) vaø chaát ñoän (aûnh höôûng aâm vì ngaên
chaën lieân keát hidro theo vaät lyù)); vaø caùc hoaït ñoäng cuûa maùy xeo.
Caùc aûnh höôûng naøy cuõng taùc ñoäng leân caùc tính chaát khaùc beân caïnh caùc tính chaát veà ñoä beàn.
Ñoä nhôùt ñaøn hoài cuûa giaáy (viscoelasticity of paper) laø moät ñaëc tính quan troïng. Töø naøy ñöôïc
duøng ñeå chæ söï phuï thuoäc vaøo thôøi gian (time-dependence) cuûa caùc tính chaát cô hoïc – phuï
thuoäc vaøo khaû naêng döï tröõ naêng löôïng bieán daïng (nhö laø ñaøn hoài) nhöng chæ giaûi phoùng noù sau
moät khoaûng thôøi gian (nhö ñoä nhôùt). [Ñònh nghóa ñoä nhôùt ñaøn hoài: tính chaát cuûa moät chaát vöøa
nhôùt vöøa theå hieän moät soá tính chaát ñaøn hoài nhö khaû naêng tröõ naêng löôïng bieán daïng vaø khi taùc
duïng öùng löïc trong ñoù seõ laøm xuaát hieän bieán daïng voán tieán chaäm tôùi caân baèng cuûa noù]. Caùc ví
duï:
- Söï daõo giaáy (creep) (töùc laø duoãi chaäm) döôùi löïc caêng laø haèng soá.
- Ngöôïc laïi, vieäc giaûm töø töø ñoä caêng (stress) döôùi 1 söùc caêng (strain) laø haèng soá (goïi laø söï
hoài phuïc).
- Hieän töôïng suïp xuoáng töø töø khi chòu neùn eùp cuûa caùc thuøng carton soùng ñöôïc chaát choàng
leân nhau, trong thuøng ñöôïc laøm ñaày vôùi haøng haøng hoùa.

Chuùng taïo thaønh töø caùc thay ñoåi trong moät soá nguoàn goác cuûa ñoä beàn cuûa giaáy (Ví duï: moät khu
vöïc lieân keát hidro töø töø vôõ ra döôùi söùc caêng). Moät soá tính chaát cô hoïc cuûa giaáy do ñoù tuøy thuoäc
vaøo ñoä aåm, nhieät ñoä, vaø thôøi gian (coù nghóa laø toác ñoä thí nghieäm trong ñieàu kieän thí nghieäm
treân giaáy töông öùng).

2.4.1 Ñoä Beàn Ñöôïc Theå Hieän Theo Chæ Soá, Heä Soá Vaø Tæ Soá
Caùc gía trò ñoä beàn thöôøng ñöôïc theå hieän theo caùc ñôn vò tuyeät ñoái (ví duï: N, hay kg, hay lb
löïc). Moät soá tính chaát (nhö ñoä buïc, ñoä beàn xeù vaø ñoä beàn chòu caêng) cuõng ñöôïc theå hieän lieân
quan ñeán ñònh löôïng. Ví duï: chæ soá ñoä buïc vaø heä soá xeù.
Caùc phöông phaùp thöû nghieäm cuûa TAPPI (T 403) duøng quy öôùc sau ñaây. Moät soá tieâu chuaån
cuûa coâng ty hay cuûa quoác gia khaùc duøng caùc ñònh nghóa khaùc nhau, do ñoù phaûi chuù yù khi so
saùnh.
- Index (chæ soá). Giaù trò tuyeät ñoái theo heä ñôn vò SI ñöôïc chia theo ñònh löôïng.
- Heä soá (factor). Giaù trò tuyeät ñoái theo heä ñôn vò meùt ñöôïc chia theo ñònh löôïng (khoâ xöông)
- Tæ soá. Giaù trò theo heä ñôn vò cuûa Myõ (foot, pound, second) ñöôïc chia theo ñònh löôïng laø
lb/ram.
Vì moái quan heä tuyeán tính giöõa caùc tính chaát veà ñoä beàn chæ gaàn ñuùng, so saùnh giöõa caùc giaù trò
chæ soá (hay heä soá hay tæ soá) seõ thöôøng bò haïn cheá ñoái vôùi giaáy khaùc nhau veà ñònh löôïng khoâng
hôn 10%.

2.4.2 Caùc Tính Chaát Veà Ñoä Beàn Chòu Keùo Caêng (Tensile)
Moät daûi giaáy, tieâu bieåu laø coù beà roäng 15-25 mm, ñöôïc keïp giöõa hai keïp cuûa moät maùy ño ñoä
beàn chòu keùo caêng, noù töø töø di chuyeån theo hai höôùng ngöôïc nhau cho ñeán khi daûi giaáy bò ñöùt.
Maùy thöû naøy seõ veõ ra moät ñoà thò cuûa moái quan heä giöõa löïc caêng/ ñoä caêng giaõn (stretch). Hình
daïng cuûa ñöôøng cong naøy taïo neân töø caùc hieän töôïng ñöùt taêng daàn cuûa caùc lieân keát beân trong
xô sôïi coäng theâm moät soá söï ñöùt ra cuûa caùc xô sôïi rieâng leû.
Ñoä beàn chòu keùo caêng (tensile strength) laø löïc caêng khi daûi giaáy ñöùt ra. Noù laø moät yeáu toá ñöôïc
xem xeùt khi ñeà caäp ñeán hieäu suaát cuûa giaáy aûnh höôûng bôûi caùc löïc keùo caêng – hoaëc treân maùy
xeo, in aán hay caùc thieát bò bieán ñoåi giaáy, hay trong caùc öùng duïng roäng raõi sau cuøng. Noù ñöôïc
phaùt trieån chuû yeáu bôûi quaù trình nghieàn vaø caùc chaát phuï gia cho giaáy. Ñoä beàn chòu caêng ñöôïc
ño treân moät ñôn vò beà roäng cuûa daûi giaáy ñöôïc thöû nghieäm (töùc laø kN/m). (Ñoâi khi ñöôïc goïi laø
tensile stress: löïc caêng, vaø ñöôøng cong ñöôïc goïi laø stress - strain curve: ñöôøng cong söùc (löïc)
caêng - ñoä giaõn khi keùo caêng. Chuùng xuaát phaùt töø caùc thöû nghieäm töông töï cuûa caùc vaät lieäu
khaùc nhö kim loaïi, nhöng moät caùch ñuùng hôn laø löïc caêng laø löïc treân moät ñôn vò dieän tích).
Ñoä giaõn daøi (stretch, elongation, strain) xaûy ra khi moät daûi giaáy ñöùt, ñöôïc bieåu dieãn theo % ñoä
giaõn khi keùo caêng (so vôùi chieàu daøi maåu giaáy ñem ño). Haàu heát caùc loaïi giaáy coù ñoä giaõn daøi
leân ñeán khoaûng 3% (tuyø thuoäc vaøo vieäc ñònh ra söùc keùo treân maùy xeo (PM draw), nguyeân
lieäu, v.v.), maëc duø ñaït ñöôïc khoaûng 9%, duøng phöông phaùp Clupak. Caùc loaïi giaáy xeáp neáp
(giaáy chun) (giaáy keáp) thaäm chí coù caùc möùc cao hôn.
Haáp thu naêng löôïng keùo caêng (tensile energy absorption: TEA) laø moät yeáu toá xaùc ñònh khaû
naêng giaáy haáp thu moät va chaïm ñoä ngoät (shock). Do ñoù noù quan troïng ñoái vôùi giaáy sack kraft
paper (bao ñöïng xi maêng,...), thöôøng gaëp phaûi va chaïm ñoät ngoät khi bao taûi ñaày bò vaän chuyeån
moät caùch maïnh baïo (roughly). Haáp thu naêng löôïng keùo caêng laø moät coâng vieäc ñoøi hoûi laøm ñöùt
daûi giaáy, vaø do ñoù baèng vôùi dieän tích beân döôùi ñöôøng cong (xem hình). Noù ñöôïc bieåu dieãn nhö
laø naêng löôïng treân moät ñôn vò dieän tích cuûa maãu ñöôïc thöû (J/m2). Naêng löôïng ñöùt (rupture
energy) laø moät daïng ban ñaàu cuûa TEA, thu ñöôïc baèng caùch nhaân tích soá cuûa ñoä beàn chòu caêng
vaø ñoä giaõn daøi vôùi moät heä soá (trong khoaûng 0,65, nhöng rieâng cho töøng loaïi giaáy), ñeå chænh
cho ñöôøng cong treân ñoà thò thaønh gaàn ñuùng.

Ñoä daøi ñöùt (breaking length) laø ñoä daøi cuûa giaáy maø noù seõ bò ñöùt döôùi chính troïng löôïng cuûa noù.
Do ñoù, noù laø ñoä beàn chòu caêng ñöôïc ñieàu chænh cho ñònh löôïng, vaø ñöôïc bieåu dieãn theo km
hay m.
Chieàu daøi ñöùt (m) = Ñoä beàn chòu keùo caêng (kg) x 106 / Beà roäng maãu giaáy (mm) x ñònh löôïng (g/m2)
87% cuûa söï khaùc nhau veà chieàu daøi ñöùt cuûa boät töø xô sôïi libe cuûa caây daâm buït, taïo boät baèng
phöông phaùp duøng soda ñöôïc tính cho 5 bieán soá döôùi ñaây ( trong soá 13 bieán veà hình thaùi hoïc
vaø hoaù chaát ñöôïc khaûo saùt) ôû tröôøng ñaïi hoïc cuûa Toronto. Trong baûng, coät ‘elasticity’ coù
nghóa laø khi thay ñoåi 1% veà ñoä thoâ cuûa xô sôïi (hay 4 tính chaát coøn laïi trong baûng) laøm thay
ñoåi thaønh chieàu daøi ñöùt laø 0,35%, v.v.
Elasticity Elasticity
Ñoä thoâ cuûa xô sôïi - 0,35 Chieàu roäng cuûa xô - 0,23
sôïi
Tæ troïng xô sôïi 0,30 Ñoä nhuyeãn cuûa boät - 0,23
Haøm löôïng hemicellulose 0,30
Ñoä beàn lieân keát beân trong (ñoä beàn khoâng theo höôùng cuûa maët phaúng maø theo phöông Z) cho
ra moät pheùp ño khaû naêng choáng taùch lôùp giaáy. Ví duï: giöõa caùc lôùp cuûa giaáy bìa nhieàu lôùp, hay
giöõa lôùp phuû traùng vaø lôùp giaáy neàn. Tính chaát naøy laø quan troïng khi in vôùi möïc in dính
(tacky), trong quy trình cuûa caùc tôø giaáy ñöôïc uoán soùng, taïo neáp gaáp cho giaáy bìa nhieàu lôùp vaø
cho loõi giaáy. Aûnh höôûng cuûa moät soá bieán soá trong quaù trình laøm giaáy leân ñoä beàn lieân keát cuûa
caùc lôùp giaáy laø:
Bieán soá Aûnh höôûng leân ñoä beàn lieân keát giöõa caùc lôùp
Nguyeân lieäu boät Goã meàm > goã cöùng > RCF > Groundwood
Chaát gia keo Caûi thieän, nhôø vaøo aûnh höôûng leân ñoä beàn lieân keát. Gia keo beà maët coù theå ñöôïc ñaët ôû giöõa
caùc lôùp yeáu hôn.
Chaát ñoän Taùc ñoäng aâm (laøm xaáu ñi)
Nghieàn Caûi thieän ñoái vôùi töøng ñieåm, vì caùc xô sôïi ñöôïc laøm cho meàm deûo hôn vaø caùc thaønh phaàn
mòn ñöôïc toång hôïp (laép ñaày trong caùc khe hôû), nhöng vieäc thoaùt nöôùc trôû neân khoù khaên
hôn.
Noàng ñoä thuøng ñaàu Noàng ñoä cao hôn caûi thieän söï baûo löu caùc thaønh phaàn mòn ôû lôùp treân vaø lieân keát caùc lôùp,
nhöng söï ñònh hình keùm hôn.
Söï ñònh hình Haøm löôïng caùc thaønh phaàn mòn cao ôû caùc beà maët keá caän nhau caûi thieän lieân keát. Do ñoù
(forming) giaáy treân löôùi daøi cho lieân keát maïnh nhaát khi caùc maët tieáp xuùc vôùi meàn ñöôïc ñoái tieáp
nhau (mated).
Ply couching Thöôøng ôû haøm löôïng aåm laø 5 – 15% .
Thoaùt nöôùc Baûn chaát, möùc ñoä, vaø toác ñoä thoaùt nöôùc laø caùc yeáu toá taùc ñoäng quan troïng.
Eùp giaáy öôùt Ñöôïc caûi thieän baèng taûi troïng cao hôn, do lieân keát beân trong xô sôïi toát hôn.
Söùc caêng cuûa giaáy Quaù trình giaõn giaáy trong caùc khu vöïc keùo giaáy môû (khoâng coù caùc phaàn daãn giaáy) coù theå
daãn ñeán vieäc tröôït giöõa caùc lôùp giaáy.
Saáy haïn cheá Coù veû nhö laø saáy khoâng haïn cheá toát hôn.
Caùn laùng Coù theå laø aûnh höôûng toát, khoâng toát hay khoâng aûnh höôûng- tuøy thuoäc vaøo baûn chaát cuûa

vieäc caùn laùng vaø haøm löôïng aåm cuûa giaáy vaø nhieät ñoä.
Ñoä beàn lieân keát beân trong ñaõ ñöôïc ño bôûi caùc phöông phaùp khaùc nhau. Ví duï:
- Ñoä beàn chòu caêng theo phöông Z. Theo phöông phaùp thöû nghieäm 541 TAPPI, moät baêng keo nhaïy
vôùi aùp löïc ôû 2 maët gaén vôùi 2 maët cuûa maåu giaáy, noù tröôùc tieân ñöôïc neùn giöõa hai maët phaúng vaø sau
ñoù keùo 2 maët phaúng ra trong moät thieát bò thöû ñoä caêng. Dieän tích thí nghieäm laø 6,45 cm2 (1 in2), vaø
keát quaû ñöôïc ghi nhaän laø aùp löïc yeâu caàu cho vieäc phaân taùch coù hieäu quaû (theo kPa).
- Scott plybond. Chaân daøi cuûa moät goùc nhoâm hình chöõ L ñöôïc gaén vôùi 1 maët cuûa moät boä goàm 1 lôùp
keo nhaïy vôùi aùp löïc, 1 lôùp giaáy laøm maãu, vaø 1 lôùp keo nöõa (nhö ôû treân). Chaân ngaén cuûa chöõ L
ñöôïc taùc ñoäng (kick over) bôûi vieäc thaû loûng 1 con laéc ra. Theá naêng maát ñi cuûa con laéc, gaây ra bôûi
quaù trình taùch giaáy, ñöôïc cho ra theo ñôn vò J/m2.
- Thí nghieäm ZDT (Z-direction tensile strength: ñoä beàn chòu caêng theo phöông Z). 1 baêng keo nhaïy
vôùi aùp löïc ôû 2 maët ñöôïc gaén vôùi caû hai maët cuûa maãu giaáy (10 x 7 cm). Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi
1 maùy – noù eùp moät ñaàu cuûa khoái theùp leân moãi maët cuûa baêng keo,vaø sau ñoù keùo chuùng ra. Aùp löïc
caàn ñeå keùo caùc lôùp cuûa maãu giaáy ra ñöôïc ghi nhaän (theo kPa), vaø maùy seõ töï khôûi ñoäng laïi ñeå nhaän
maãu keá tieáp. Khi ñöôïc duøng cho CD profiles, thöû nghieäm naøy doø ra ñöôïc caùc giaù trò thaáp hôn 20-
25% ôû trung taâm cuûa giaáy lôùp giaáy bìa xô sôïi daøi vaø caùc ñöôøng, vò trí maø taïi ñoù giaáy keùm beàn.
Phöông phaùp naøy ñöôïc cho laø coù khaû naêng laëp laïi toát hôn caùc thöû nghieäm khaùc.
Ñoä beàn chòu keùo caêng cuûa giaáy öôùt (ñoä beàn cuûa giaáy öôùt) ñöôïc xaùc ñònh moät caùch töông töï vôùi ñoä beàn
chòu caêng thoâng thöôøng, nhöng luùc naøy maãu giaáy baûo hoøa vôùi nöôùc. Giaù trò naøy chæ ra hieäu quaû cuûa caùc
loaïi giaáy ñöôïc duøng khi öôùt (ví duï: giaáy khaên maët, khaên, giaáy laøm aùp phích quaûng caùo (poster), giaáy in
hình aûnh vaø caùc loaïi giaáy khaùc chöùa nhöïa taêng cöôøng ñoä beàn öôùt), vaø aûnh höôûng khoâng ít ñeán khaû
naêng chaïy maùy xeo vaø caùc maùy phuû traùng.
Moät thí nghieäm veà ñoä beàn chòu caêng vôùi khaåu ñoä zero (zero-span tensile test) laø töông ñöông vôùi thí
nghieäm veà ñoä beàn chòu caêng thoâng thöôøng, nhöng caùc keïp laø tieáp giaùp nhau. Do ñoù, keát quaû naøy laø
moät pheùp ño môùi ñeå ño caùc tính chaát veà söùc caêng cuûa caùc xô sôïi rieâng leû khi bò keïp chaët, vì luùc ñoù coù ít
cô hoäi ñeå caùc lieân keát giöõa caùc xô sôïi ñöùt ra. Söï gia taêng ñoä beàn chòu caêng vôùi khaåu ñoä zero, xaûy ra
trong suoát quaù trình nghieàn, tuyø thuoäc vaøo vieäc laøm thaúng caùc choã xoaén xô sôïi vaø caùc gaáp neáp, chuùng
seõ naèm trong khe hôû nhoû giöõa caùc keïp khi thí nghieäm. Caùc xô sôïi laøm giaáy treân thò tröôøng thì hieám khi
traùnh khoûi caùc neáp gaáp vaø söï xoaén laïi nhö vaäy, nhöng thöû nghieäm vôùi khaåu ñoä zero seõ chæ phaûn aùnh
chính xaùc ñoä beàn cuûa chuùng neáu xô sôïi ñöôïc laøm thaúng tröôùc. Moät caùch ñeå thöïc hieän ñieàu naøy laø nheï
nhaøng ñaäp xô sôïi (beat) trong nhaø maùy PFI. Khi caùc xô sôïi ñöôïc laøm thaúng, ñoä beàn chòu keùo caêng vôùi
khaåu ñoä zero daàn daàn ñaït ñeán moät traïng thaùi oån ñònh (plateau) – giaù trò cuûa chuùng coù theå ñöôïc xem laø
moät chæ soá ñaùng tin cuûa ñoä beàn xô sôïi. Moät thieát bò thöû nghieäm söùc caêng Instron coù theå ñöôïc duøng ñeå
thöïc hieän thí nghieäm. Ví duï: Z-Span 3000 (Pulmac Instruments). Thí nghieäm khaåu ñoä ngaén (short-
span) laø thí nghieäm khi hai keïp caùch nhau moät khoaûng trung bình (ví duï: 0,2; 0,4 hay 0,6 mm).
Vieäc kieåm soaùt ñoä beàn boät xô sôïi daøi (kraft) ñaït ñöôïc baèng thí nghieäm ñoä beàn chòu keùo caêng vôùi khaåu
ñoä zero ôû nhaø maùy boät thöông maïi Taây Baéc Pacific. Sau khi thöïc hieän thí nghieäm ñoä nhôùt cuûa boät, thí
nghieäm ñoä beàn chòu keùo vôùi khaåu ñoä zero (treân boät öôùt) thay theá cho thí nghieäm xaùc ñònh ñoä nhôùt vì
noù nhanh hôn (25 phuùt cho caùc keát quaû ñaàu tieân; sau ñoù laø moãi 10 phuùt neáu muoán) vaø coù theå laëp laïi.
Thieát bò thöû nghieäm Z-Span ñöôïc duøng moät caùch töông töï ôû nhaø maùy Muskegon ôû Sappi ñeå taêng söùc
caêng ôû khaåu ñoä zero cuûa boät ñöôïc taåy cuûa hoï leân 10% (vaø giaûm ñoä leäch chuaån töø 6,5% xuoáng 3,2%) –
vaø do ñoù giaûm ñöùt giaáy ôû ñaàu öôùt cuûa maùy xeo, giaûi phoùng chaát phuï gia titanium dioxide, giaûm boät goã
meàm trong nguyeân lieäu ñi 10% vaø cho nhieàu lôïi ích khaùc.

Moät thieát bò thöû nghieäm söùc caêng hai truïc (biaxial tensile tester) ñaõ ñöôïc phaùt trieån ôû phoøng thí
nghieäm Laboratoire de mecanique Physique, Talence, cho caùc vaät lieäu khoâng ñaúng höôùng nhö
laø giaáy vaø caùc maøng film polymer. Söï chuyeån ñoäng cuûa maãu thöû coù hình chöõ thaäp ñöôïc theo
bôûi 2 camera CCD vaø 2 boä soá hoaù video (digitizer).
2.4.2A Caùc Tính Chaát Ñaøn Hoài
Tæ leä ban ñaàu cuûa ñöôøng cong löïc caêng- ñoä giaõn caêng (stress-strain curve), ñöôïc veõ neân bôûi
trong thieát bò thöû nghieäm söùc caêng cuûa giaáy, veà cô baûn laø moät ñöôøng thaúng. Ñieåm maø taïi ñoù
ñöôøng naøy khoâng coøn thaúng ñöôïc goïi laø giôùi haïn theo tæ leä (proportional limit). Treân khoaûng
caùch naøy, giaáy do ñoù tuaân theo ñònh luaät Hooke neân veà löïc keùo caêng tæ leä tuyeán tính vôùi söùc
ñoä giaõn. Haèng soá cuûa tæ leä naøy laø moâ ñun ñaøn hoài (elastic modulus, Young’s modulus,
modulus of elasticity) cuûa giaáy, noù laø ñoä doác lôùn nhaát treân ñöôøng cong löïc caêng – ñoä giaõn. Do
ñoù:
löïc caêng (N/m2) = moñun ñaøn hoài (N/m2) x ñoä giaõn (khoâng thöù nguyeân)
Khi chia moñun ñaøn hoài cho tæ troïng cuûa vaät lieäu, noù ñöôïc goïi laø moñun ñaøn hoài rieâng
(Nm/kg).
Tính chaát ñaøn hoài quan troïng cuûa giaáy laø ñoä cöùng khi keùo caêng (N/m), noù baèng vôùi moñun
ñaøn hoài nhaân vôùi ñoä daøy cuûa giaáy. (Ôû ñaây ñoä daøy coù theå nhoû hôn caliper cuûa giaáy, vì moät vaøi
beà maët nhoâ leân ñöôïc ño nhö caliper nhöng khoâng laøm taêng ñoä beàn cuûa giaáy). Ñoä cöùng khi keùo
caêng chia cho ñònh löôïng ñöôïc goïi laø chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng (TSI: Tensile Stiffness index),
ñôn vò laø Nm/kg, baèng vôùi moñun ñaøn hoài veà giaù trò (ñôn vò cuûa moñun ñaøn hoài laø Nm/kg).
Gaàn ñaây, vieäc ño TSI baèng sieâu aâm ñaõ ñöôïc ñöa vaøo daây chuyeàn. Vôùi caùc öùng duïng thöïc teá
cuûa TSI, xem taøi lieäu tham khaûo cuûa Kopkin ñeà caäp beân döôùi.
Tensile stiffness orientation angle (TSO) (goùc ñònh höôùng ñoä cöùng khi keùo caêng) laø töông töï
ñoä cöùng khi keùo caêng cuûa goùc ñònh höôùng xô sôïi (?). Noù cuõng cho ra ñöôøng cong hình voû ñaâïu,
nhöng goùc cuûa chuùng khaùc nhau do TSO aûnh höôûng nhieàu vaøo caùc löïc trong quaù trình saáy.
Tuy nhieân, goùc ñònh höôùng xô sôïi laø yeáu toá chính aûnh höôûng leân TSO. Vì caû hai goùc khaùc
nhau theo chieàu ngang cuûa giaáy, vieäc kieåm soaùt chuùng coù theå ñöôïc duøng ñeå caûi thieän moät vaøi
tính chaát giaáy. Gaàn ñaây, vieäc ño löôøng baèng soùng sieâu aâm TSO ñaõ ñöôïc ñöa vaøo daây chuyeàn.

Goïi laø ñoä cöùng khi keùo caêng nhö vaäy vì vieäc ño löôøng chæ ñöôïc thöïc hieän gaàn ñaây trong moät
thieát bò thöû nghieäm ñoä keùo caêng. Ngaøy nay, noù cuõng coù theå ñöôïc ño baèng soùng sieâu aâm, maëc
duø gía trò cao hôn do söï khaùc nhau veà toác ñoä thöû nghieäm. Chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng (tensile
stiffness index) tæ leä tröïc tieáp vôùi bình phöông toác ñoä aâm thanh trong vaät lieäu. Do ñoù, ñoä cöùng
khi keùo caêng baèng vôùi tích soá cuûa: (toác ñoä aâm thanh)2, ñònh löôïng, vaø moät haèng soá theo lyù
thuyeát laø gaàn baèng vôùi 1.
Tæ leä ban ñaàu cuûa ñöôøng cong löïc caêng-ñoä giaõn laø coù theå nghòch ñaûo (nhö ñaøn hoài) vaø do ñoù
gioáng nhau veà ñoä caêng vaø ñoä neùn. (Xem caùc ñöôøng cong MD treân ñoà thò treân). Do ñoù chuùng
coù cuøng moñun ñaøn hoài. Caùc ñöôøng cong theo chieàu CD seõ gioáng nhau, vôùi tæ leä ban ñaàu cuõng
ñi theo ñöôøng beân döôùi caû hai ñoä caêng vaø ñoä neùn. Caùc khaùc nhau laø veà trò soá cöïc ñaïi CD xaûy
ra ôû löïc caêng thaáp hôn vaø ñoä giaõn cao hôn (so vôùi caùc ñöôøng cong MD). (?)
Trong suoát quaù trình ño ñoä beàn keùo caêng, maåu giaáy heïp daàn khi noù giaõn ra, maëc duø aûnh
höôûng naøy deã nhìn thaáy trong caùc vaät lieäu khaùc (nhö kim loaïi) hôn laø so vôùi giaáy. Tæ soá
Poisson’s ratio laø tæ soá giöõa ñoä heïp naøy so vôùi söï gia taêng chieàu daøi (töùc laø ñoä giaõn).
Cho caùc öùng duïng thöïc teá, caùc phöông phaùp ño löôøng ôû treân coù theå ñöôïc duøng nhö sau:
- TSIMD (chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng theo chieàu MD) lieân quan ñeán caùc söï coá khi chaïy
maùy xeo vaø in aán, bao goàm caùc rìa giaáy bò phoàng leân (baggy), caùc neáp gaáp vaø ñöùt giaáy.
- TSICD (chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng theo chieàu CD) lieân quan ñeán khaû naêng chòu neùn
(STFI/SCT vaø RCT), ñoä cöùng khi uoán cong, vaø ñoä co giaáy theo chieàu CD vaø giaõn nôû do
huùt aåm.
- Tæ soá TSI MD/CD, keát hôïp vôùi giaù trò trung bình theo hình hoïc cuûa TSI, coù theå giuùp toái öu
hoùa quaù trình nghieàn – keát hôïp vôùi khaû naêng cuûa maùy xeo ñeå cung caáp caùc tính chaát theo
yeâu caàu cuûa giaáy.
- Goùc TSO lieân quan ñeán söï oån ñònh veà hình hoïc cho vieäc kieåm soaùt thuøng ñaàu.

2.4.3 Ñoä Chòu Buïc (Burst)
Thöû nghieäm veà ñoä buïc thích hôïp ñeå taïo daáu aán cuûa moät vaät theå troøn leân moät maåu giaáy bò eùp
cho ñeán khi beà maët vôõ ra. Maùy ño seõ eùp tôø giaáy ñöôïc thöû vôùi 1 baøn keïp hình troøn phaúng. Khe
hôû troøn ôû giöõa cuûa noù laø moät maøng meàm deûo. Aùp löïc cuûa löu chaát ( trong maùy ño Mullen) hay
khoâng khí (trong maùy thöû Schopper-Dalen) phía sau maøng naøy töø töø taêng daàn. Giaáy bieán
daïng thaønh hình caàu moät caùch thích hôïp vaø sau cuøng laø ñöùt vôõ ra. Aùp löïc taïi ñieåm vôõ ñöùt giaáy
ñöôïc goïi laø ñoä beàn noå (buïc) vaø ñöôïc bieåu dieãn theo ñôn vò kPa.
Ñoä buïc ñöôïc phaùt trieån chuû yeáu bôûi quaù trình nghieàn.
Hình aûnh ban ñaàu cuûa ñoä buïc laø söï phaûn aùnh cuûa noù veà moät keát hôïp cuûa ñoä beàn keùo vaø ñoä
giaõn khi keùo caêng luùc giaáy bò ñöùt. Tieáp theo, chính xaùc hôn, ñoä buïc tæ leä vôùi tích soá cuûa ñoä beàn
keùo caêng (trung bình MD vaø CD) vaø caên baäc hai cuûa ñoä giaõn theo chieàu MD khi giaáy ñöùt hay
vôõ ra – taát caû ñöôïc ño vôùi löïc keùo caêng ñoàng truïc. Trung taâm kyõ thuaät Weyerhaeuser ñaõ thieát
laäp giaù trò cuûa moái quan heä naøy cho caùc giaáy laøm baèng tay coù ñònh höôùng moät caùch ngaãu
nhieân. Hoï cuõng ñöa theâm heä soá tæ leä (F) ñeå phöông trình traùnh bò sai. Heä soá naøy ñöôïc cho laø
phaûn aûnh baûn chaát 2 truïc cuûa pheùp ño ñoä buïc. Do ñoù:
Ñoä chòu buïc (kPa) = 311 x F x chæ soá caêng (Nm/g) x (ñoä giaõn theo chieàu MD ñeán luùc ñöùt
giaáy).
F = 1,027 + (0,151 x chieàu daøi xô sôïi trung bình ñaõ ñöôïc xöû lyù cho chaéc theâm, mm) – (0,0063
x ñoä thoâ cuûa xô sôïi, mg/100 m)
Quaù trình nghieân cöùu ôû tröôøng ñaïi hoïc McGill ñaõ chæ ra moät söï phuï thuoäc nhieàu cuûa ñoä chòu
buïc leân söï ñònh hình cuûa giaáy in baùo trong phaïm vi 5-20 mm.

2.4.4 Ñoä Beàn Xeù Vaø Ñoä Beàn Ñöùt
Ño ñoä beàn xeù gaàn gioáng vôùi xeù baèng hai tay moät maåu giaáy – vôùi 1 khaùc bieät chính. Vì noù caàn
nhieàu löïc ñeå baét ñaàu xeù raùch hôn laø tieáp tuïc laøm raùch moät maåu giaáy ñaõ bò raùch roài, 1 hay 2 veát
caét nhoû ñöôïc taïo neân treân rìa giaáy tröùôc khi thí nghieäm. Thieát bò ño laø moät con laéc rôøi. Khaùc
bieät giöõa chieàu cao con laéc trong quaù trình xeù giaáy, vaø chieàu cao maø noù dao ñoäng khi khoâng
coù giaáy, laø moät giaù trò cuûa löïc ñöïôc laáy ñi ñeå xeù giaáy. Noù ñöôïc goïi laø khaû naêng choáng laïo söï
xeù raùch beân trong (internal tearing resistant), vaø ñöôïc bieåu dieãn theo mN. Ví duï:
- Maùy ño Elmendorf.
- Maùy ño Brecht-Imset.
Moät caùch thay ñoåi, thöïc hieän vôùi giaáy khoâng laøm raùch tröùôc seõ cho keát quaû cuûa khaû naêng
choáng xeù raùch rìa giaáy. Ví duï: maùy ño Finch.
Moät caùc toång quaùt, caùc xô sôïi daøi coù ñoä beàn chòu xeù cao. Ñoâi khi giaù trò ñoä beàn chòu xeù giaûm
xuoáng khi ñoä beàn chòu keùo caêng taêng leân. Ñieàu naøy phuï thuoäc vaøo ñieåm ñaët löïc xeù, trong moät
dieän tích nhoû hôn, khi caùc moái lieân keát giöõa caùc xô sôïi taêng leân. Tính ñoàng nhaát cuûa vieäc ñònh
hình cuõng laø moät yeáu toá aûnh höôûng leân ñoä beàn xeù.
57% cuûa söï khaùc bieät veà heä soá xeù (tear factor) cuûa boät töø xô sôïi libe cuûa caây daâm buït taïo boät
baèng phöông phaùp soda ñöôïc tính cho 6 bieán soá (trong soá 13 bieán soá veà hoaù chaát vaø hình thaùi
hoïc ñöôïc khaûo saùt) ôû tröôøng ñaïi hoïc cuûa Toronto. Trong baûng, coät ‘elasticity’ coù nghóa laø thay
ñoåi 1% veà chieàu daøi ñöùt vôùi khaåu ñoä zero (zero-span breaking length) (v.v.) laøm thay ñoåi heä soá
xeù laø 1,35% (v.v.).
Elasticity Elasticity
Chieàu daøi ñöùt vôùi khaåu ñoä zero 1,35 Ñoä nhuyeãn cuûa boät 0,86
Beà roäng cuûa xô sôïi - 1,32 Ñoä cong xoaén cuûa xô sôïi 0,62
Haøm löôïng thaønh phaàn mòn 0,96 Ñoä thoâ cuûa xô sôïi 0,34

Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1990, yù töôûng môùi nhaän ra raèng ñoä beàn chòu xeù theo phöông Z khoâng
phaûi laø moät giaù trò thöïc teá ñoái vôùi vieäc ñöùt giaáy (hoaëc treân maùy xeo hay treân maùy in aán), vì
giaáy thöôøng bò xeù theo phöông CD hay MD. Thay vaøo ñoù, vieäc nghieân cöùu theo ñuoåi ñoä beàn
gaõy ñöùt (fracture toughness) (khaû naêng choáng laïi ñöùt gaõy giaáy) söû duïng caùc phöông phaùp thöû
nghieäm döïa treân maùy ño ñoä caêng hoaëc vôùi:
- Maåu giaáy cheû raùch töøng phaàn. J-intergral taïo thaønh ñöôïc xem laø moät con soá thöïc teá hôn
hình thöùc khaùc cuûa ñoä beàn xeù. Vaøo naêm 1996, ñoä beàn gaõy ñöùt trôû thaønh tieâu chuaån SCAN
Standard P77.
- Maåu giaáy ñöôïc caét 2 veát theo hình chöõ V. Ñieàu naøy taïo ra moät cô caáu caàn thieát cho söï gaõy
ñöùt, vì noù haïn cheá loãi trong moät khu vöïc bò giôùi haïn giöõa caùc ñaàu trong cuøng cuûa veát caét
hình chöõ V (?). Noù khoâng phuï thuoäc vaøo tính chaát hình hoïc cuûa maãu, vaø laø moät pheùp ño ñoä
beàn gaõy ñöùt (ñôn vò: J.m/kg).
Khe hôû hay veát hình chöõ V cho 1 vò trí maø töø ñoù vieäc xeù giaáy (tear) ñöôïc lan ñi, cuõng nhö khi
xaûy ra töø shive, loã kim, hay caùc ñieåm khaùc treân giaáy.
Ñoä beàn gaõy ñöùt cuûa boät ñöôïc gia cöôøng taêng leân trong suoát quaù trình nghieàn khi ñoä beàn xeù
(tear) giaûm daàn. Ñieàu naøy cho thaáy caùc boät naøy neân ñöôïc nghieàn ñeán moät ñoä beàn chòu keùo
caêng cao thích hôïp vôùi söï thoaùt nöôùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc, vaø söï maát ñi khaû naêng choáng laïi
xeù raùch theo phöông Z coù theå boû qua. Thí nghieäm naøy ñöôïc xem laø coù lieân quan vôùi: khaû naêng
chaïy maùy, caû treân maùy xeo vaø in aán; hieäu quaû vaän chuyeån vaø laøm ñaày (filling) cuûa caùc bao
giaáy, vaø diecutting (caét khuoân) (?) trong quaù trình bieán ñoåi carton soùng.
Moät ñaùnh giaù (PFI beater evaluation) treân 6 loaïi boät goã meàm Baéc Myõ, bôûi Econotech, ñaõ chæ
ra raèng caùc giaù trò ñoä beàn chòu xeù giaûm xuoáng 1 caùch ñaùng keå trong suoát quaù trình nghieàn (töø
600 ml CSF). Ngöôïc laïi, caùc thay ñoåi veà ñoä beàn gaõy ñöùt coù möùc ñoä vöøa phaûi, vôùi 4 loaïi boät coù
ñoä mòn leân ñeán 500-400 CFS vaø 2 loaïi boät khaùc coù hôi giaûm xuoáng. Taát caû 6 loaïi boät giaûm ñoä
beàn gaõy ñöùt naèm trong daõy 16,4 – 18,6 J.m/kg ôû 400 ml CFS.
Ñoä dai (tenacity) ñöôïc xaùc ñònh bôûi maùy ño ñoä beàn gaõy ñöùt baèng maùy ño ñoä keùo caêng (tensile
tester) theo moät heä phöông phaùp rieâng. Noù ño ñoä beàn cuûa caùc tôø giaáy chöùa caùc choå raïn nöùt
(caùc veát hay loã kim), vaø do ñoù ño ñöôïc khaû naêng chaïy cuûa maùy xeo vaø maùy phuû traùng.

2.4.5 Khaû Naêng Chòu Gaáp
Thí nghieäm naøy ño khaû naêng giaáy chòu ñöôïc vieäc gaáp ñi gaáp laïi nhieàu laàn (ra tröôùc vaø ra sau)
khi giöõ chuùng döôùi löïc caêng. Soá caùc neáp gaáp ñoâi toàn taïi tröôùc khi giaáy ñöùt ñöôïc goïi laø khaû
naêng chòu gaáp. Ñöùt giaáy xaûy ra chuû yeáu laø töø quaù trình laøm loûng rôøi caùc lieân keát beân trong xô
sôïi, khaùc vôùi ñöùt xô sôïi. Caùc maùy thöû nghieäm ñöôïc duøng bao goàm Schopper vaø MIT.
Moät vaøi loaïi giaáy (caùc loaïi giaáy hieän coù) ñöôïc höôùng ñeán vieäc xöû lyù nhö vaäy. Tuy nhieân, thí
nghieäm naøy cuõng laø moät phöông phaùp nhaïy ñeå ño vieäc giaûm giaù trò cuûa giaáy vaø ñöôïc duøng
tieáp theo sau thöû nghieäm tuoåi cuûa giaáy ñoái vôùi caùc loaïi giaáy duøng laâu daøi. Moät caùch toång quaùt,
boät xô sôïi daøi coù khaû naêng chòu gaáp cao.

2.4.6 Ñoä Cöùng (Stiffness)
Coù moät vaøi phöông phaùp khaùc cuûa pheùp ño ñoä cöùng (ñoä cöùng uoán cong, löïc uoán cong, tính
chaát khoâng meàm deûo). Ñoä cöùng ñöôïc ño bôûi chieàu daøi coäng höôûng vaø caùc phöông phaùp 4
ñieåm, nhöng Taber, Clark vaø caùc phöông phaùp L&W 2 ñieåm ño löôøng baèng tính chaát coù lieân
quan – nhö laø khaû naêng choáng laïi vieäc laøm cong hay moment (Nm):
- Phöông phaùp Taber. Daûi giaáy laøm thí nghieäm ñöôïc keïp chaéc chaén ôû 1 ñaàu, vaø löïc ñeå laøm
leäch höôùngñaàu coøn laïi qua 1 goùc 150 ñöôïc ño (mNm hay gcm). Phöông phaùp TAPPI T489.
- Phöông phaùp Lorentzen & Wettre (L&W, moät thí nghieäm 2 ñieåm). Maãu giaáy ñöôïc keïp
chaët moät ñaàu, vaø löïc toái ña ñeå di chuyeån ñaàu töï do ôû moät toác ñoä laø haèng soá ñi qua moät goùc
rieâng (ví duï: 50) ñöôïc ño.
- Phöông phaùp Reasonance Length duøng moät thöïc teá laø taàn soá rung töï nhieân cuûa giaáy coù
lieân quan (theo toaùn hoïc) ñeán ñoä cöùng khi uoán cong, chieàu daøi vaø khoái löôïng. Do ñoù
chieàu daøi dao ñoäng töï do cuûa daûi giaáy thí nghieäm, ñöôïc giöõ giöõa caùc keïp ñang dao ñoäng,
töø töø ñöôïc ruùt ngaén cho ñeán khi coäng höôûng xaûy ra ôû taàn soá ñaët leân noù (ví duï: 25 Hz).
Phöông phaùp thí nghieäm TAPPI T 535.
- Phöông phaùp 4 ñieåm. Moãi ñaàu cuûa moät maåu giaáy ñöôïc giöõ trong 1 keïp daøi (ví duï: 50 mm),
ñeå cho chieàu cuûa maãu giaáy naèm theo phöông ngang khoâng bò keïp (ví duï: 100 mm) ôû giöõa.
Ñaàu cuûa moãi keïp (khoâng giöõ maãu giaáy) ñöôïc taùc duïng löïc (töùc laø 2 ñieåm löïc ñi xuoáng), vaø
phaàn khoâng ñöôïc keïp cuûa maãu giaáy di chuyeån leân treân thaønh moät hình troøn, tuyø thuoäc vaøo
2 löïc eùp leân treân (2 ñieåm nöõa). Ñoä leäch toái ña cuûa phaàn troøn naøy (töø vò trí naèm ngang khi
khoâng taùc duïng löïc taûi) ñöôïc ño. Ví duï: phöông phaùp TAPPI T 836.
- Phöông phaùp Gurley. Maåu giaáy ñöôïc laøm cong theo 2 höôùng ñeå laáy giaù trò löïc trung bình.
Ví duï: phöông phaùp thí nghieäm T 543. 1 ñôn vò Gurley = 1 mg-löïc = 0,0098 mN = (70,5 x
giaù trò Taber) + 65,9.
- Phöông phaùp Clark. Thí nghieäm thoâng thöôøng, hieän nay ít ñöôïc duøng. Ví duï: phöông phaùp
TAPPI T 451.
Ñoä cöùng laø quan troïng ñoái vôùi giaáy bìa carton (bao goàm khaû naêng choáng phoàng leân cuûa
carton, giaáy bìa ñeå in hình aûnh, vaø caùc loaïi giaáy in theo tôø ñònh löôïng thaáp. Noù goùp phaàn taïo
neân tieáng soät soaït khi thöû giaáy (rattle) ñoái vôùi caùc loaïi giaáy chaát löôïng cao.
Ñoä cöùng raát deã bò aûnh höôûng bôûi ñoä daøy cuûa giaáy – hay moät ñuùng hôn laø tæ leä vôùi luõy thöøa
baäc ba cuûa caliper. Do ñoù, caàn quan taâm ñeán vieäc baûo toaøn caliper ( vaø do ñoù laø theå tích
rieâng) khi eùp treân maùy xeo hay eùp quang caùc loaïi giaáy maø ñoä cöùng cuûa noù laø quan troïng. Caùc
loaïi giaáy naøy ñoâi khi ñöôïc goïi laø caliper-sensitive. Nhieàu lôùp cuõng giuùp laøm taêng ñoä cöùng, do
ñoù vieäc laøm giaáy bìa nhieàu lôùp cöùng hôn laø giaáy coù moät lôùp ôû cuøng ñoä daøy. Vì caùc lôùp beân
ngoaøi taïo neân ñoä cöùng cho giaáy laø chuû yeáu, nguyeân lieäu cuûa chuùng thöôøng laø loaïi chaát löôïng
cao hôn.

Xaø theùp hình chöõ I (I-beams) ñöôïc duøng cho xaây döïng, vì maët caét ngang cuûa chuùng taïo ra moät
moment quaùn tính lôùn hôn (quaùn tính hay trôû löïc ñoái vôùi vieäc uoán cong) so vôùi 1 xaø coù cuøng
khoái löôïng vaø vaät lieäu, ngoaïi tröø maët caét ngang vuoâng. Vôùi giaáy:
Moment quaùn tính = ((ñoä daøy, m)3 x chieàu roäng, m)/ 12
Do ñoù, söï phuï thuoäc cuûa ñoä cöùng leân (caliper)3 ñöôïc chæ ra trong coâng thöùc treân. Nguyeân taéc I-
beam laø nguyeân nhaân cuûa vieäc caûi thieän ñoä cöùng khi uoán cong giaáy bìa nhieàu lôùp, ñaït ñöïôc
baèng caùch duøng caùc boät coù chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng cao trong caùc lôùp beân ngoaøi vaø boät thoâ
ôû caùc lôùp beân trong.
Phaàn ôû treân ñeà caäp ñeán ñoä cöùng uoán cong, noù thöôøng ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö laø ñoä cöùng. Khoâng
ñöôïc nhaàm laãn noù vôùi ñoä cöùng khi keùo caêng, ñaëc bieät laø khi ñoä cöùng khi keùo caêng cuûa giaáy bìa
goùp phaàn laøm taêng ñoä cöùng khi uoán cong:
Ñoä cöùng khi uoán cong (Nm) = (chæ soá ñoä cöùng khi keùo caêng, Nm/kg) x (ñònh löôïng, kg/m2)3 /
12 (tæ troïng, kg/m3)2
Chæ soá ñoä cöùng khi uoán cong baèng vôùi ñoä cöùng khi uoán cong chia cho (ñònh löôïng)3. Noù naèm
trong khoaûng 0,5-2 Nm7/kg3 ñoái vôùi giaáy.

Corrugated Container Materials Properties Page 1
2.5 Caùc Tính Chaát Cuûa Vaät Lieäu Laøm

Thuøng Carton Soùng
Vieäc saûn xuaát thuøng chöùa carton soùng, vaø baûn chaát töï nhieân cuûa giaáy lôùp bìa vaø lôùp giöõa
ñöôïc moâ taû döôùi cuïm töø ‘caùc vaät lieäu vaø caùc thuøng carton soùng’.
Tröôùc ñaây khi caùc thuøng carton soùng ñöôïc vaän chuyeån baèng tay, ñònh löôïng vaø ñoä chòu buïc
ñöôïc xem xeùt nhö laø moät tieâu chuaån ñaùnh giaù chính veà hieäu quaû cho giaáy lôùp bìa vaø lôùp
soùng. Caùc giaù trò toái thieåu ñöôïc quy ñònh trong quy luaät 41 veà phaân loaïi vaän chuyeån ñoàng boä
baèng ñöôøng saét cuûa Myõ, vaø trong ñieàu khoaûn 222 veà phaân loaïi vaän chuyeån baèng motor trong
quoác gia.
Moät thöû nghieäm ñaëc bieät gaàn ñaây laø thöû nghieäm cho lôùp giöõa chaïy soùng (CMT: corrugating
medium test, Concora), ñöôïc phaùt trieån bôûi toå chöùc laøm thuøng carton cuûa Myõ trong nhöõng
naêm 1960 ñeå moâ phoûng quaù trình ñeø eùp (crushing) lôùp soùng trong thuøng carton soùng (xem
hình). Thí nghieäm lieân quan ñeán moät baêng giaáy lôùp giöõa, keát hôïp noù vôùi keo töï dính vaø laøm
deïp noù xuoáng baèng caùch eùp noù treân moät maët phaúng. Thí nghieäm ñöôïc duøng roäng raõi, ño khaû
naêng choáng laïi löïc laøm deïp soùng xuoán. Neáu thöû nghieäm laøm deïp soùng xuoáng ñöôïc thöïc hieän
ngay sau khi chaïy soùng baêng giaáy, giaù trò cuûa thöû nghieäm ñöôïc theå hieän laø CMT0. Neáu baêng
giaáy ñöôïc chaïy soùng ñöôïc ñieàu chænh (döôùi nhieät ñoä vaø ñoä aåm tieâu chuaån) trong voøng 30
phuùt, giaù trò cuûa thí nghieäm ñöôïc theå hieän laø CMT 30. Gía trò sau laø giaù trò thaáp hôn. Ñôn vò
laø N.
Thí nghieäm flat crush test (thí nghieäm eùp baèng soùng) laø moät thí nghieäm töông töï, tröø vieäc noù
thöïc hieän treân moät boä giaáy bìa keát hôïp vôùi nhau (sandwich).
Ngaøy nay, caùc thuøng carton soùng ñöôïc xeáp choàng treân caùc pallet, do ñoù caùc thöû nghieäm theå
hieän nhieàu hôn veà hieäu quaû xeáp choàng (töùc laø khaû naêng choáng laïi löïc neùn töø treân xuoáng) ñaõ
ñöôïc phaùt trieån. Giaáy lôùp giöõa laøm lôùp soùng seõ ñöôïc chaïy soùng theo chieàu MD, do ñoù caùc
soùng naèm ñöùng khi thuøng ñöôïc ñaët ñöùng. Vì vaäy, khaû naêng choáng laïi vieäc laøm deïp soùng theo
chieàu CD laø quan troïng.
PaperHelp Online – Paperloop 2001


Thöû nghieäm ñaàu tieân nhaän ra taàm quan troïng cuûa khaû naêng choáng laïi löïc neùn laø thí nghieäm
ñoä chòu neùn voøng RCT (ring crush test). Moät baêng giaáy lôùp giöõa hay lôùp bìa, cao 12,7 mm,
ñöôïc taïo thaønh moät voøng vaø ñöôïc neùn trong moät maët phaúng. (Xem hình treân). Ngöôøi ta chaáp
nhaän laø thí nghieäm naøy lieân quan raát ít vôùi hieäu quaû cuûa thuøng chöùa, ñaëc bieät ôû ñònh löôïng
thaáp, vaø thí nghieäm neùn baêng giaáy SCT (strip compression test, hay STFI short span
compression test) coù moái quan heä toát hôn. (xem hình beân döôùi). Trong thí nghieäm naøy, hai
keïp di chuyeån vaøo nhau moät caùch töø töø, neùn maãu giaáy laïi. Maãu giaáy ngaén traùnh ñöôïc hieän
töôïng bò oaèn xaûy ra trong thöû nghieäm RCT. Caû hai thí nghieäm naøy ñöôïc bieåu dieãn theo
kN/m. Caû hai phaân loaïi vaän chuyeån ôû treân ñaõ thay ñoåi, duøng SCT. Moät soá ñieàu chænh veà vaän
haønh nhaát ñònh cho maùy xeo cuõng caàn thieát.
SCT ñöôïc ño treân daây chuyeàn ôû nhaø maùy Pine Hill, Weyerhaeuser. Moät baùnh xe (wheel) khí
ñoäng löïc laøm bieán daïng tôø giaáy lôùp bìa, vaø caùc teá baøo quang ñieän (loadcells) theo chieàu CD
vaø MD ño söï bieán daïng cuïc boä cuûa tôø giaáy. Giaù trò ghi nhaän ñöôïc baèng treân 90% so vôùi giaù
trò thí nghieäm CD SCT trong phoøng thí nghieäm, vaø duøng ñeå kieåm tra saûn xuaát.
Moái quan heä ñôn giaûn sau ñaây ñaõ tính cho caùc giaù trò MD vaø CD.
SCT (kN/m) = RCT (kN/m) + ñoä cöùng Taper (mN.m) / caliper2 (mm)
Ngöôøi ta cuõng duøng thí nghieäm neùn giaáy ñaõ ñöôïc taïo soùng (CCT, corrugated crush test).
(Xem hình beân döôùi). Ôû ñaây giaáy lôùp giöõa ñaõ ñöôïc chaïy soùng, ñöôïc giöõ trong moät thieát bò giöõ
vaø neùn treân moät maët phaúng. Keát quaû ñöôïc bieåu dieãn theo kN/m.
Taát caû caùc thí nghieäm ôû treân, ngoaïi tröø thí nghieäm eùp baèng soùng, ñöôïc thöïc hieän treân töøng
loaïi giaáy lôùp giöõa hay lôùp bìa rieâng leû. Thí nghieäm neùn phaàn rìa giaáy (meùp giaáy) (ECT,
edgewise compression test, short column crush test) laø moät thí nghieäm neùn theo chieàu thaúng
ñöùng gioáng nhö CCT, nhöng noù ñöôïc thöïc hieän treân moät boä goàm 3 lôùp bìa keát hôïp. Keát quaû
ñöôïc theå hieän theo kN/m. Quy luaät 41 vaø ñieàu khoaûn 222 ngaøy nay cho pheùp ECT thay theá
cho tieâu chuaån veà ñònh löôïng vaø ñoä chòu buïc.

Moät hoäp ñaõ hoaøn taát coù theå ñöôïc thí nghieäm baèng caùch duøng hoaëc:
- Thí nghieäm neùn hoäp (BCT, box compression test), ôû ñoù moät hoäp roãng (ñaõ môû naép) ñöôïc
neùn theo chieàu thaúng ñöùng. Thí nghieäm tieâu chuaån naøy, thöôøng ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu
kieän moâi tröôøng, cho ra caùc giaù trò BCT, dao ñoäng trong khoaûng ± 10% so vôùi khi thí
nghieäm trong ñieàu kieän saûn xuaát, theo kinh nghieäm cuûa Roermond Papier. Thöïc hieän moät
thí nghieäm neùn moät hoäp ñaõ chöùa ñoà beân trong, vôùi caùc naép ñaõ ñoùng kín, ôû 230C vaø ñoä aåm
töông ñoái laø 50% (theo phöông phaùp ISO/CEN) laøm giaûm ñaùng keå söï dao ñoäng naøy vaø laø
moät caùch toát hôn ñeå toái öu hoaù caùc boä phaän caáu thaønh cuûa thuøng carton cho muïc ñích söû
duïng sau cuøng.
- Thí nghieäm laøm rôi thuøng theo yeâu caàu (drop test).
Caû hai giaù trò ñöôïc bieãu dieãn theo kN.
Coù 2 moái quan heä nhö sau:
- Giöõa ECT (edge crush test: thí nghieäm ñoä chòu neùn treân rìa giaáy) vaø caùc tính chaát cuûa boä
phaän caáu thaønh lôùp soùng ôû giöõa vaø lôùp bìa cuûa thuøng, tuaân theo phöông trình Maltenfort:
ECT (kN/m) = k1 x (RCTL1 + RCTL2 + t x RCTM)
Trong ñoù, k1 laø haèng soá; RCT1, v.v., laø RCT (kN/m) cuûa giaáy lôùp maët/lôùp bìa, lôùp
ñaùy/lôùp bìa, vaø lôùp soùng; vaø t laø heä soá (take-up factor) (?). SCT coù theå ñöôïc duøng trong
phöông trình thay cho RCT. ECT thöïc teá chia cho giaù trò ECT ñöôïc tính naøy cho ra moät
chæ soá bieán ñoåi, chæ soá naøy ño ñöôïc möùc ñoä maø ôû ñoù vieäc saûn xuaát thuøng ñaït ñöôïc nhöõng
ñieàu toát nhaát töø caùc nguyeân lieäu thoâ.
- Giöõa BCT vaø ECT, quan heä theo phöông trình McKee, trong phöông trình ñôn giaûn, giaù
trò trung bình hình hoïc laø ñoä cöùng uoán cong, laø (ñoä cöùng khi uoán cong theo chieàu MD x
ñoä cöùng khi uoán cong theo chieàu CD), ñaõ ñöôïc thay theá baèng caliper:
BCT (kN) = k2 x ECT x (caliper x Z)
Trong ñoù k2 laø moät haèng soá gaàn baèng 5,9; ECT ñôn vò laø kN/m; caliper ñôn vò laø mm; vaø
Z laø chi vi cuûa thuøng (töùc laø: 2 x [daøi + roäng]), tính theo m. tính theo phöông trình naøy thì
BCT coù giaù trò khoaûng 5% cao hôn so vôùi phöông trình ít ñôn giaûn hôn.
Ñeå bieát theâm thoâng tin, xem: Markstrom, H. Testing Method and Instruments for Corrugated
Board. Lorentzen Wettre, Stockholm, 1988.
Caùc tính chaát quan troïng khaùc laø:
- Ñoä mòn, cho giaáy lôùp bìa ñaõ ñöôïc in tröôùc.

- Khaû naêng choáng khí cho caùc heä thoáng vaän chuyeån duøng khoâng khí.
- Ma saùt beà maët, toång quaùt cho vaän chuyeån. Noù coù theå ñöôïc taêng leân bôûi caùc taùc chaát
choáng tröôït (antiskid).
- Söï haáp thu nöôùc, moät caùch thoâng thöôøng vì noù aûnh höôûng ñeán vieäc haáp thu keo dính vaø
möïc in . Tuy nhieân, coù moät vaøi baøn caõi veà coù ít hay khoâng coù moái quan heä giöõa caùc thí
nghieäm haáp thu nöôùc tónh vaø quy trình lieân keát vôùi keo dính.

Ví duï: ôû ñieåm keo dính ñöôïc duøng trong ‘single facer’, caùc ñaàu truïc cuûa maùy taïo soùng
gaàn 1820C, treân khaù cao so vôùi nhieät ñoä taïo gel (khoaûng 630C) cuûa 20% tinh boät daïng gel
(chaát mang)/80% tinh boät thoâ khoâng ôû daïng gel. Do ñoù, tinh boät coù theå taïo gel ngay töùc
thôøi, tröôùc khi baát kyø vieäc thoaùt nöôùc ñaùng keå cuûa keo dính xaûy ra.
Ví duï: (Lorentzen & Wettre),...
Vieäc cung caáp caùc tính chaát cuûa nguyeân lieäu chaïy soùng laø ñieàu quan troïng, ñaëc bieät ngaøy nay
nguyeân lieäu ñöôïc mua baùn qua Internet. Coù moät soá yù kieán, töø quaù trình cheá bieán vaø caùc nhaø
cheá bieán giaáy laø:
- Caùc nhaø cheá bieán giaáy laøm lôùp soùng khoâng nhaän ñöôïc soá lieäu veà chaát löôïng moät caùch
ñaày ñuû töø caùc nhaø maùy. Caùc tính chaát cô baûn laø: ñònh löôïng, haøm löôïng aåm (löôïng aåm
thöøa coù theå aûnh höôûng ñeán caùc ñaëc tính veà ñoä beàn caàn thieát ñeå duy trì ñöôïc löïc caêng cuûa
giaáy trong suoát quaù trình bieán ñoåi vaø cuõng nhö khaû naêng haáp thu möïc), caliper, caùc tính
chaát veà ñoä beàn (xem ôû treân), ñoä saùng (brightness), ñoä mòn, vaø moät soá thoâng soá tröôùc ñoù
(coù theå laø trong quaù trình chaïy maùy xeo, khoâng phaûi laø cuûa cuoàn giaáy). Ví duï: caùc thoâng
soá nghieàn goã, ñoä nhuyeãn, cuoái cuøng chuùng aûnh höôûng leân khaû naêng choáng khí vaø khaû
naêng haáp thu möïc in.
- Toång quaùt caùc nhaø cheá bieán giaáy khoâng hieåu ñöôïc moät caùch ñaày ñuû baûn chaát hay yù nghóa
cuûa caùc thí nghieäm cho caùc tính chaát treân. Nhieàu ngöôøi thích duøng phöông phaùp doï daãm
(thöû sai). Vaø caùc nhaø maùy giaáy cuõng khoâng hieåu ñöôïc ñaày ñuû quy trình cheá bieán giaáy.
- Chaát löôïng cuoàn giaáy cuøng vôùi caùc thoâng soá kyõ thuaät khoâng ñaûm baûo khaû naêng chaïy maùy
trong quaù trình cheá bieán. Do ñoù, ñoä mòn Sheffield 175 coù theå ñöôïc xem laø ngoaïi leä
nhöng vieäc ño bieân daïng (profilometry) coù theå theå hieän toát hôn ñoä nhaùm beà maët vaø söï
ñònh hình.

2.6 Caùc Tính Chaát Quang Hoïc
Ñeå coù caùc ñònh nghóa veà caùc thuaät ngöõ quang hoïc, xem: TAPPI Technical Information Sheet
TIS 0804-02, Optical measurements terminology.
2.6.1 Ñoä Saùng (Brightness) (ñoä traéng)
Moät quan ñieåm ñôn giaûn cuûa ñoä traéng (xem beân döôùi ñeå bieát chi tieát hôn) laø söï phaûn xaï tröïc
tieáp cuûa giaáy (ñoä choùi. Töùc laø: khaû naêng phaûn xaï aùnh saùng) quan heä vôùi ñoä phaûn xaï tieâu
chuaån (ví duï: Magnesium oxide) ôû böôùc soùng aùnh saùng 457 nm. Höôùng chieáu saùng vaøo giaáy
laø 450, vaø höôùng quan saùt laø 00 (ñöôïc ghi laø 45/0). Keát quaû ñöôïc tính laø % cuûa tieâu chuaån
naøy, nhöng ñoâi khi ñöôïc bieåu dieãn theo ñoä (0) hay caùc ñieåm.
Ñoä saùng (brightness) ñöôïc ño bôûi, hoaëc:

- Maùy ño maøu. Moät vaøi maùy ño maøu chuyeân nghieäp (ñöôïc goïi laø maùy ño ñoä phaûn xaï) ñöôïc
duøng, nhöng tuøy thuoäc vaøo caùc söï khaùc bieät nhau veà tính chaát hình hoïc, v.v., vieäc ñoïc
chuùng khoâng theå so saùnh moät caùch chính xaùc. Caùc thieát bò ño löôøng theo tieâu chuaån ISO
2470 (xem beân döôùi) cho ra caùc giaù trò khoaûng 2% (chính xaùc) thaáp hôn caùc thieát bò ño ñoä
saùng (brightness) khoâng theo tieâu chuaån ISO Elrepho vaø phöông phaùp GE ñöôïc duøng phoå
bieán ôû Myõ. Ví duï: Eel Unigalvo,...
- Maùy ño quang phoå. Ñoä saùng (brightness) ñöôïc tính toaùn töø caùc döõ lieäu quang phoå duøng
moät haøm toaùn hoïc. Ví duï: Color Touch.
Ñoä saùng (brightness) cuûa boät, DIP, vaø giaáy coù theå ñöôïc ño trong quy trình. Ví duï: BT-5100,...
Caùc phöông phaùp ñeå caûi thieän ñoä saùng (brightness) laø:
- Taåy traéng boät.
- Cho theâm chaát ñoän, taùc chaát taêng traéng quang hoïc, vaø / hoaëc phuû traùng cho giaáy.
Ñoä traéng (whiteness) khoâng ñoàng nghóa vôùi ñoä saùng (brightness).
Moät soá xô sôïi thu hoài RCF coù chöùa chaát taêng traéng quang hoïc (OBA: optical brightening
agent), söï phaùt ra huyønh quang cuûa noù laøm taêng ñoä saùng (brightness). OBA naøy ñöôïc loaïi ñi
baèng caùch duøng thieát bò loïc tia UV (ví duï: ôû böôùc soùng 420 nm).
Tieâu chuaån ISO. Coù nhieàu chi tieát hôn veà ñoä saùng, Bristow ñaõ ghi nhaän lòch söû quanh co cuûa
tieâu chuaån ISO. Moät caùch cô baûn, ñònh nghóa veà ñoä saùng (brightness) ñaõ ñöôïc laøm phöùc taïp
hôn bôûi: yeâu caàu ñònh nghóa veà tính chaát hình hoïc cuûa thieát bò ño vaø vieäc caân chænh; aûnh
höôûng leân söï phaùt huyønh quang cuûa caùc OBA; vaø lieân quan nhieàu hôn (nhöng ít phoå bieán
hôn) cuûa ñoä traéng (whiteness). Tieâu chuaån ISO 2470:1999 môùi ñaõ ñieàu chænh caùc moâi quan
taâm naøy.

Ñaëc bieät, noù chæ roõ raèng, trong caùc thieát bò ño löôøng loaïi ño maøu, haøm löôïng UV chieáu saùng
maãu giaáy ñaõ ñöôïc ñieàu chænh, duøng moät thieát bò loïc thích hôïp vôùi vaät roïi saùng CIE. Chæ coù 5
phoøng thí nghieäm ñöôïc quyeàn cung caáp caùc tieâu chuaån tham khaûo: CTP, Grenoble; KCL,
Espoo; ... Ñeå cho vieäc thay ñoåi laø coù hieäu quaû, caùc thieát bò thöû nghieäm khoâng söû duïng caùc
tieâu chuaån môùi ñöôïc ñeà caäp phaûi cho bieát laø ñoä saùng khoâng ño theo tieâu chuaån ISO. (Caùc
tieâu chuaån naøy khoâng ñöôïc yeâu caàu ñeå ño caùc loaïi boät hay giaáy khoâng chöùa OBA). Phieân
baûn sau cuûa tieâu chuaån ISO 2470 ñang ñöôïc chuaån bò, noù seõ coá gaéng laøm giaûm söï khaùc nhau
veà ñoä saùng giöõa caùc thieát bò ño.
Söï bieán ñoåi ñoä saùng cuûa boät, ñöôïc ñaët teân laø söï maát ñi cuûa ñoä saùng theo thôøi gian (bieán ñoåi
nhieät), hay khi ñeå ngoaøi aùnh saùng (bieán ñoåi quang) tuyø thuoäc vaøo loaïi boät:
- Caùc loaïi boät cô. Haøm löôïng lignin cao hôn cuûa chuùng giôùi haïn coâng duïng cuûa chuùng, nhö
laøm vaøng giaáy in baùo. Söï bieán thaønh maøu vaøng xaûy ra khi khoâng coù aùnh saùng, nhöng seõ
teä hôn do aùnh saùng maët trôøi. Söï bieán ñoåi coù theå ñöôïc laøm cho chaäm laïi baèng caùch ngaên
chaën caùc caùch bieán ñoåi ôû moät soá ñieåm. Ví duï:
o Chaát loaïi tröø goác tö do ñeå ngaên chaën caùc chuoãi phaûn öùng theo cô cheá goác töï
do. Ví duï: 1-thioglycerol.
o Taám chaén tia saùng UV. Chuùng haáp thu tia saùng UV, vaø phaùt laïi noù ôû böôùc
soùng voâù haïi. Ví duï: 2,4-dihydroxybenzophenone.
o Boå sung hay loaïi tröø caùc nhoùm mang maøu. Ví duï: thiols.
o Taùc chaát taïo phöùc (chelate). Ví duï: DTPA.
Moät hoaù chaát coù theå ngaên chaën ñöôïc nhieàu caùch thöùc. Ví duï: thiols (R-SH) vöøa laø caùc chaát
loaïi tröø goác töï do, vöøa laø caùc chaát boå sung nhoùm mang maøu. Moät keát hôïp cuûa 1-thioglycerol
coäng vôùi 2,4-dihydroxybenzophenone, coäng vôùi DTPA ñöôïc cho thaáy laø coù hieäu quaû trong
phoøng thí nghieäm bôûi trung taâm nghieân cöùu giaáy vaø boät Limerick, Fredericton, NB.
- Caùc loaïi boät hoùa. Söï bieán ñoåi coù theå laø nghieâm troïng ñoái vôùi boät thöông maïi, vì moät soá
ñôn vò cuûa ñoä saùng coù theå bò maát theo thôøi gian noù ñöôïc duøng trong nhaø maùy giaáy. Chaát
khöû clo ñöôïc theâm vaøo ñeå giaûm thieåu söï bieán ñoåi, söï bieán ñoåi naøy coù theå ñöôïc thuùc ñaåy
baèng söï hieän dieän ôû noàng ñoä cao cuûa:
o Caùc nhoùm carbony hay carboxyl. Caùc nhoùm carbonyl coù theå ñöôïc khöû thaønh
caùc nhoùm hydroxyl baèng sodium borohydride, hay oxy hoaù bôûi hydrogen
peroxide.
o Caùc ion kim loaïi (ñaëc bieät laø kim loaïi chuyeån tieáp. Ví duï: Fe, Mn). Söï hieän
dieän cuûa chuùng coù theå ñöôïc khöû bôûi moät taùc chaát taïo phöùc, hay giai ñoaïn röûa
acid.
o Caùc chaát chieát xuaát.
o Hemicellulose – ñaëc bieät laø caùc acid uronic (ñònh nghóa acid uronic: moät trong
caùc hôïp chaát töông töï ñöôøng, tröø cacbon cuoái ñöôïc oxy hoùa töø röôïu thaønh
nhoùm carboxyl, ví duï: acid galacturonic vaø acid glucuronic) lieân keát vôùi xylan
trong boät.
o Lignin laéng tuï.

Moät thöû nghieäm nhanh cho söï bieán ñoåi cuûa ñoä saùng cuûa boät hoùa (cho caùc loaïi giaáy toàn taïi
vónh vieãn) ñöôïc cung caáp bôûi phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T260. Ñoä saùng cuûa maãu ñöôïc
ño tröôùc vaø sau ñoù 1 giôø ñeå noù ngoaøi moâi tröôøng coù ñoä aåm töông ñoái laø 100% RH ôû 1000C,
keát quaû ñöôïc ghi nhaän laø ñoä saùng cuûa boät bò bieán ñoåi (reverted) hay söï maát ñi cuûa ñoä saùng,
hay soá chuyeån maøu (post color number). Giaù trò sau baèng vôùi söï khaùc bieät giöõa tæ soá (cuûa heä
soá haáp thu aùnh saùng vôùi heä soá phaân taùn aùnh saùng) tröôùc vaø sau moät thôøi gian. Tæ soá naøy baèng
vôùi (1-R)2/2R, ôû ñoù R laø heä soá phaûn xaï cuûa maãu. Ví duï: Optest Equipment.

2.6.2 Maøu Saéc

Phöông phaùp ño maøu ñöôïc thöïc hieän bôûi maùy ño quang phoå, noù xaùc ñònh quang phoå (töùc laø:
treân toaøn boä quang phoå khaû kieán) phaûn xaï hay truyeàn qua (neáu giaáy laø truyeàn suoát). Noù ñöôïc
duøng cho caû caùc quaù trình xaùc ñònh maøu saéc, vaø cho vieäc choïn maøu thích hôïp cho giaáy. (moät
söï thích hôïp metameric xaûy ra khi giaáy laø gioáng maøu nhau khaù toát döôùi moät nguoàn saùng,
nhöng laïi khoâng gioáng nhau döôùi nguoàn saùng khaùc).
Maëc duø maøu saéc laø moät hieän töôïng phöùc taïp, baát kyø maøu naøo cuõng coù theå ñöôïc ñaïi dieän bôûi
3 giaù trò. Boán heä thoáng thoâng thöôøng ñöôïc duøng cho vieäc ñònh nghóa maøu saéc laø:
- Caùc heä thoáng CIE L,a,b. hình veõ chæ ra caùc giaù trò a vaø b ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh vò trí
trong quang phoå maøu saéc. Giaù trò L (ñoä nheï, lightness) xaùc ñònh vò trí giöõa maøu ñen thuaàn
khieát (L = 0) vaø maøu traéng thuaàn khieát (L = 100).
- Heä thoáng CIE (töùc laø Commission Internationale de l’Eclairage) duøng caùc giaù trò cuûa söï
phaûn xaï (X, Y, Z) cho 3 böôùc soùng trong quang phoå khaû kieán (töùc laø: 3 taùc nhaân kích
thích (tristimulus)). Thoâng soá X naèm trong vuøng ñoû vaø thoâng soá Y naèm giöõa maøu xanh laù
caây vaø maøu vaøng. Thoâng soá Z naèm veà phía tím cuûa maøu xanh döông (blue), vaø khaù gaàn
nôi ñoä saùng ñöôïc ño. Böôùc soùng chieám öu theá laø böôùc soùng maø khi phoái hôïp noù vôùi vaät
chieáu saùng (illuminant) vôùi tæ leä ñuùng, seõ coù maøu saéc thích hôïp gioáng nhau.
Xem ñoä traéng.

- Heä thoáng Munsell. Xaùc ñònh maøu saéc baèng:

o Saéc maøu (hue), laø maøu saéc ñöôïc nhaän bieát. Ví duï: xanh, ñoû, v.v. ñöôïc theå hieän
bôûi goùc trong toaï ñoä cöïc cuûa khoâng gian maøu saéc.
o Saéc ñoä (chroma) (söï baûo hoøa maøu), noù ñöôïc moâ taû moät caùch khaùc nhau nhö laø
tính chaát saëc sôõ, saéc thaùi (shade), ñoä ñaäm. Ñöôïc theå hieän bôûi ñoä lôùn trong toaï
ñoä cöïc cuûa khoâng gian maøu saéc.
o Giaù trò maøu, ñoù laø vò trí trong daõy maøu ñen – xaùm – saùng- traéng. Theå hieän bôûi
L.
Pheùp ño maøu saéc treân daây chuyeàn laø coù theå thöïc hieän ñöôïc. Thaäm chí coù theå thöïc hieän ñoái
vôùi caùc loaïi giaáy tissue ñònh löôïng thaáp (ví duï: 17 g/m2) vôùi ñoä ñuïc chæ khoaûng 50-70%. Ví
duï: Accuray Continuous Color/Dye Control, Microscan (ABB Automation), ...
Maøu cuûa giaáy bìa nhieàu lôùp thì phöùc taïp hôn. Böôùc ñaàu tieân trong vieäc taïo neân moät maãu ñeå
tieân ñoaùn vaø kieåm soaùt maøu cuûa lôùp ñoän (filler ply) (vaø do ñoù maøu cuûa lôùp bìa beân ngoaøi, khi
caùc lôùp beân ngoaøi khoâng ñuû ñuïc) kieåm tra moät giaáy bìa 3 lôùp ñöôïc taåy traéng. Caû hai lôùp treân
cuøng vaø lôùp döôùi cuøng bao goàm boät hoaù ñöôïc taåy traéng chaát löôïng cao; lôùp ñoän laø boät
BCTMP, phaàn vôõ vuïn (broke), vaø saûn phaåm khoâng ñaït tieâu chuaån – laøm cho maøu saéc cuûa noù
khaùc nhau. 4 aûnh höôûng chính leân ñoä saùng cuûa lôùp ñoän vaø maøu saéc laø (xem hình beân treân):
- Vieäc gia taêng tæ leä cuûa BCTMP (töø 40 – 60%) laøm taêng ñoä saùng, ñoä nheï (lightness), vaø
saéc vaøng (b) cuûa lôùp ñoän.
- Taêng löôïng cuûa baát kyø 3 chaát phuï gia (tinh boät, chaát gia keo AKD, vaø chaát trôï baûo löu)
laøm giaûm ñoä saùng vaø ñoä nheï, trong khi laøm taêng saéc vaøng (b).
Vì aûnh höôûng chính cuûa vieäc laøm taêng haøm löôïng BCTMP vaø caùc chaát phuï gia laø laøm taêng
saéc vaøng cuûa lôùp ñoän, chaát maøu (dye) xanh döông laø hieäu quaû taïo neân ra taùc duïng ngöôïc laïi
(countering) ñoái vôùi söï gia taêng naøy. Tuy nhieân, söï caàm maøu (retention) cuûa thuoác nhuoäm
(maøu) trong lôùp ñoän laø aûnh höôûng nhieàu bôûi noàng ñoä thuoác nhuoäm (maøu), ñaëc bieät laø vôùi caùc
saûn phaåm ñònh löôïng thaáp.
Söï phaùt nguõ saéc (oùng aùnh nhieàu maøu, iridescence) laø hieäu öùng caàu voàng cuûa maøu saéc, nhö
ñöôïc taïo neân bôûi ngoïc trai, vaø bong boùng xaø phoøng. Noù ñöôïc gaây neân bôûi söï giao thoa aùnh
saùng, bôûi caùc vaät lieäu moûng (nhö maøng film khoâng khí).

2.6.3 Ñoä Traéng (Whiteness)
Ñoä saùng (brightness) vaø ñoä traéng (whiteness) ñoâi khi ñöôïc duøng nhö töø ñoàng nghóa nhöng
chuùng khaùc nhau:
- Ñoä saùng coù nguoàn goác töø ngaønh coâng nghieäp giaáy ñeå theo doõi quaù trình taåy boät. Noù ñöôïc
ño trong moät daõy böôùc soùng aùnh saùng heïp ñôn leû trung bình laø 457 nm, trong vuøng xanh
cuûa quang phoå khaû kieán (380 – 770 nm). Pheùp ño ñoä saùng phuïc vuï cho muïc ñích theo doõi
quaù trình taåy boät.
- Vôùi giaáy, ñoä traéng ñaït ñöôïc tính phoå bieán vì laø moät pheùp ño coù chaát löôïng cao hôn – bôûi
vì noù coù moái töông quan toát ñoái vôùi daõy aùnh saùng nhìn thaáy cuûa maét ngöôøi. Moät caùch lyù
töôûng, ñoä traéng theå hieän söï phaûn xaï hoaøn toaøn quang phoå khaû kieán. Thöïc teá noù ñöôïc xaùc
ñònh gioáng nhö xaùc ñònh maøu saéc bôûi 3 thoâng soá vaø bôûi moät vaøi coâng thöùc bieán ñoåi. Moät
soá giaù trò vöïôt quaù 100. Ví duï: Berger, CIE, ...
Tieâu chuaån ISO. Töông töï vôùi tieâu chuaån ISO veà ñoä saùng, caùc tieâu chuaån môùi ISO
11475:1999 chæ ra moät phöông phaùp ñeå ñieàu chænh % tia UV (UV – content) trong aùnh saùng
chieáu vaøo maãu ñeå thích hôïp vôùi vaät chieáu saùng D65 theo tieâu chuaån CIE, duøng moät tieâu
chuaån coù lieân quan vôùi giaù trò ñoä traéng CIE ñöôïc cho tröôùc D65/100. Gaàn ñaây hôn nöõa, ngöôøi
ta chuù yù ñeán moät phöông phaùp ño ñoä traéng trong nhaø (indoor) vaø ñieàu naøy ñaõ ñaït ñeán giai
ñoaïn cuoái cuøng cuûa vieäc boû phieáu cho tieâu chuaån ISO/FDIS 11476.
Ñoä traéng ñoâi khi ñöôïc bieåu dieãn nhö laø giaù trò ñoä choùi CIE Y cuøng vôùi böôùc soùng chieám öu
theá vaø ñoä tinh khieát cho giaáy in baùo vaø moät vaøi loaïi giaáy töø boät cô khaùc (mechanical papers).
Caùc thaønh vieân cuûa INGEDE ñaõ so saùnh ñoä choùi Y cuûa boät DIP vôùi caùc con soá Y theo tieâu
chuaån cho giaáy in baùo tieâu chuaån (63,5%), giaáy SC (72%) vaø giaáy LWC (75,5 – 77%). Caùc
giaù trò Y töø 20 nhaø maùy taåy möïc ôû Chaâu Aâu naèm trong khoaûng 62,3 – 71,3% vaø trung bình laø
66,6%. Vaø moät vaán ñeà nöõa laø ñoä choùi Y cuûa boät DIP giaûm xuoáng 1-2% do hieäu öùng muøa heø.
Giai ñoaïn taåy vôùi peroxide do ñoù ñöôïc yeâu caàu cho caùc loaïi giaáy SC vaø LWC.

2.6.5 Ñoä Ñuïc
Opacity (ñoä ñuïc), phoå bieán hôn noù ñöôïc goïi laø opaqueness, laø traùi nghóa vôùi ñoä truyeàn suoát
(transparency). (Translucence (tính môø) laø truyeàn suoát moät phaàn). Toång quaùt, tính ñuïc laø
quan troïng cho giaáy in vaø giaáy vieát, vaø ñaëc bieät laø cho caùc loaïi giaáy in moûng, ñeå traùnh söï theå
hieän xuyeân qua. (In xuyeân qua laø moät keát hôïp giöõa theå hieän xuyeân qua vaø tính thaám qua moät
caùch vaät lyù cuûa möïc in – xem caùc aûnh höôûng beân döôùi).
Coù hai phöông phaùp ño ñoä ñuïc:
- Tæ soá töông phaûn (constract ratio) (ñoä ñuïc TAPPI) laø tæ soá cuûa naêng suaát phaûn xaï lan
truyeàn aùnh saùng (difuse reflectance) (RO), khi giaáy ñöôïc daùn vaøo maët sau cuûa noù moät vaät
lieäu raát ñen, so vôùi naêng suaát phaûn xaï lan truyeàn aùnh saùng khi giaáy ñöôïc daùn maët sau vôùi
moät vaät lieäu raát traéng (ví duï: naêng suaát phaûn xaï laø 89% theo phöông phaùp thí nghieäm
TAPPI T 425). Söï phuï thuoäc vaøo ñoä ñuïc cuûa giaáy naøy coù theå ñöôïc nhìn thaáy baèng caùch
ñaët moät tôø giaáy ñaõ in uùp xuoáng treân caû beà maët ñen vaø traéng cuøng luùc (?). Söï theå hieän
xuyeân qua laø nhieàu hôn ñoái vôùi giaáy coù tính truyeàn suoát cao hôn (so vôùi giaáy ñuïc).
- Printing opacity (ISO opacity) laø tæ soá giöõa naêng suaát phaûn xaï lan truyeàn aùnh saùng (RO)
khi giaáy ñöôïc daùn maët sau vôùi moät vaät lieäu raát ñen vaø naêng suaát phaûn xaï lan truyeàn aùnh
saùng khi giaáy ñöôïc daùn maët sau vôùi ñuû soá lôùp giaáy cuøng loaïi ñeå cho soá lôùp khoâng aûnh
höôûng ñeán vieäc ñoïc (naêng suaát phaûn xaï, R).
Ño baèng maùy ño ñoä ñuïc (theo %). Ví duï: Bausch & Lomb, Elrepho, GE, ...
Toång quaùt, ñoä ñuïc cuûa giaáy bò aûnh höôûng(tuaân theo nguyeân taéc) bôûi:
- Ñònh löôïng. Caøng naëng, caøng ñuïc.
- Loaïi nguyeân lieäu. Ví duï: boät cô > boät hoùa.
- Möùc ñoä nghieàn. Ví duï: giaáy môø ñuïc khoâng thaám môõ haàu nhö laø truyeàn suoát. Söï phaân taùn
lan truyeàn aùnh saùng (töùc laø: trong taát caû moïi höôùng; phaân bieät vôùi phaân taùn phaûn chieáu),
xaûy ra haàu heát deã daøng treân beà maët vôùi ñöôøng kính cong, ñöôøng kính naøy baèng vôùi nöûa
böôùc soùng cuûa aùnh saùng khaû kieán (töùc laø: 200 - 400 nm). Ñieàu naøy laøm cho caùc xô sôïi
gioáng nhö moät sôïi chæ daøi vaø maûnh nhö laø caùc thieát bò phaân taùn aùnh saùng.
- Löôïng vaø loaïi chaát ñoän cho vaøo.
Cho caùc loaïi giaáy in, giaù trò naøy thöôøng trong khoaûng 88 – 96%.

Taùm tính chaát giaáy in chính aûnh höôûng ñeán vieäc in xuyeân qua ñaõ ñöôïc xaùc ñònh, duøng phaàn
meàm Unscrambler ñeå phaân tích caùc keát quaû thí nghieäm töø 118 maãu. Ñoàng thôøi, 8 tính chaát
naøy chieám 90% cuûa toång söï khaùc bieät veà ñoä ñuïc. 8 tính chaát ñoù laø ñònh löôïng, löôïng möïc in,
ñoä traéng cuûa giaáy, heä soá phaân taùn aùnh saùng, ñoä ñuïc, haøm löôïng boät groundwood, vaø haøm
löôïng chaát ñoän (%).
Giaáy ‘caùc trang vaøng’, Baéc Myõ ñaõ thay ñoåi möïc vaøng thay cho giaáy vaøng, ñöa theâm vaøo quy
trình in 4 maøu) laøm cho giaáy danh baï ñieän thoaïi bò theå hieän xuyeân qua. Moät cuoäc ñieàu tra keát
hôïp giöõa Pacifica Papers vaø Sun Chemical vaøo vaán ñeà naøy vaø thaáy raèng:
- Vôùi maøu ñen, vieäc toái öu hoaù caùc thoâng soá möïc in coù theå giaûm hieän töôïng theå hieän xuyeân
qua laø 30%. Trong khi vieäc toái öu hoaù giaáy vaø möïc coù theå giaûm xuoáng 70%.
- Giaáy traéng xanh taêng ñoä ñuïc moät caùch ñaùng keå, giaûm hieän töôïng theå hieän xuyeân qua cuûa
maøu ñen nhöng taêng leân ñoái vôùi söï theå hieän xuyeân qua cuûa maøu ñoû.
2 phöông phaùp môùi cuûa vieäc ño löôøng hieän töôïng theå hieän xuyeân qua ñöôïc phaùt trieån – teân laø
maùy ño Mottle MTI ñaõ ñöôïc boå sung, vaø moät heä thoáng queùt hình aûnh phaúng/soá hoùa. Caû hai
caûi thieän moái töông quan cuûa söï theå hieän xuyeân qua cuûa caùc maøu khoâng phaûi maøu ñen (lieân
quan vôùi ñoä ñuïc khi in), vaø cho pheùp söï theå hieän xuyeân qua cuûa maøu ñoû ñöôïc ño löôøng moät
caùch chính xaùc trong laàn ñaàu tieân.
Heä soá phaân taùn aùnh saùng. Aùnh saùng ñöôïc phaân taùn ôû beà maët giôùi haïn, nhö giöõa caùc beà maët
xô sôïi – vì vaùch xô sôïi thöïc teá cuûa chuùng laø truyeàn suoát moät caùch cô baûn. Caû ñoä ñuïc vaø ñoä
saùng ñöôïc caûi thieän vôùi heä soá phaân taùn aùnh saùng. Noù ñöôïc ño theo phöông phaùp TAPPI T
425, töø R0, R (ôû treân) vaø ñònh löôïng. Heä soá phaân taùn aùnh saùng laø moät thoâng soá cuûa vieäc lieân
keát giöõa caùc xô sôïi. Caùc giaù trò cuûa heä soá phaân taùn cuûa boät trong khoaûng 12 – 70 m2/kg, vôùi
caùc loaïi boät cô coù giaù trò thaáp vaø caùc loaïi boät hoùa coù giaù trò cao. Do ñoù, hoãn hôïp nguyeân lieäu
aûnh höôûng ñeán ñoä ñuïc cuûa giaáy. Caùc boät maøu cho caùc caùc trò cao hôn, vaø do ñoù giuùp caûi thieän
ñoä ñuïc:
m2/kg Heä soá phaân taùn Heä soá phaân taùn

Titanium dioxide Khoaûng 600 TMP 60
Boät maøu coù caáu truùc Khoaûng 200 CTMP 56
Boät SGW 64 Boät kraft 28
Caùc ñieàu tra veà saûn löôïng giaáy in baùo treân maùy xeo vôùi ñoä ñuïc döôùi trung bình, bôûi AMEC,
nhaän thaáy söï giaûm ñoä ñuïc moät caùch ñaùng keå khi tôø giaáy coù nhieät ñoä treân 900C ôû haøm löôïng
chaát raén döôùi 55%. Ñieàu naøy laø do caùc thaønh phaàn mòn di chuyeån trong nöôùc töï do ñeå taïo
neân caùc lieân keát xô sôïi – xô sôïi.
Quaù trình haáp thu xaûy ra ñoái vôùi 1 soá aùnh saùng khoâng bò phaân taùn, vaø theo sau bôûi söï thay ñoåi
hình thöùc naêng löôïng (ví duï: nhieät) khi aùnh saùng giöõ laïi ñi xuyeân qua tôø giaáy (töùc laø truyeàn
ñi). Heä soá haáp thu laø moät thoâng soá chæ khaû naêng moät ñôn vò ñònh löôïng cuûa tôø giaáy haáp thu
aùnh saùng.

Lyù thuyeát Kubelka-Munk cung caáp caùc ñöôøng cong quan heä giöõa ñoä ñuïc TAPPI, naêng suaát
phaûn xaï (R0), heä soá phaûn xaï (R) vaø naêng löïc phaân taùn (töùc laø tích soá cuûa heä soá phaân taùn
rieâng vaø ñònh löôïng). Do ñoù, caùc ñöôøng cong coù theå tieân ñoaùn aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi
naêng suaát phaûn xaï (ví duï: bôûi vieäc theâm vaøo chaát maøu (dye) hay thay ñoåi ñònh löôïng) leân ñoä
ñuïc. Ví duï: TAPPI Technical Information Sheet 0804-03.
Heä soá phaûn xaï cuûa moät chaát raén laø tæ soá cuûa sin cuûa goùc maø ôû ñoù tia saùng ñi vaøo chaát raén töø
khoâng khí (goùc tôùi) vôùi sin cuûa goùc maø tia saùng ñoù ñi beân trong chaát raén (goùc khuùc xaï). Boät
maøu titanium dioxide, do chæ soá phaûn xaï cuûa noù cao ñoái vôùi cellulose, neân cho ñoä ñuïc raát toát.

2.6.7 Veát Loám Ñoám

Töø ngöõ ‘mottle’ moâ taû moät söï xuaát hieän caùc veát loám ñoám moät caùch ngaãu nhieân treân giaáy. Noù
laø moät ñeà taøi phöùc taïp vì noù coù theå taïo neân töø moät soá aûnh höôûng ñöôïc theå hieän trong hình.
Vieäc xuaát hieän thöïc teá tuøy thuoäc vaøo giaáy laø: hoaëc:
- Giaáy khoâng ñöôïc phuû traùng. Ñoâi khi tính chaát loám ñoám laø coù chuû yù. Ví duï: giaáy bìa ñöôïc
laøm coù veát loám ñoám, ñoù laø coù nhieàu caùc cuïm xô sôïi. Nhöng thöôøng hôn, tính loám ñoám laø
khoâng coù chuû yù vaø caùc cuïm xô sôïi laø theå hieän söï ñònh hình keùm, vaø söï khoâng ñoàng daïng
cuûa maøu ñöôïc nhuoäm, ñoä mòn vaø ñoä boùng (khi caùn laùng).
- Giaáy ñöôïc in. Caùc veát loám ñoám ‘back - trap mottle’ taïo neân trong suoát quaù trình in offset
nhieàu maøu – ñaëc bieät giaáy ñöôïc phuû traùng. Möïc töø moät boä phaän in aán tröôùc (ví duï: boä
phaän maøu luïc lam), noù ñöôïc haáp thu moät caùch töø töø vaø khoâng ñoàng nhaát bôûi giaáy, laøm
cho meàn cuûa boä phaän keá tieáp coù daïng loám ñoám. Giaáy do ñoù ñaït ñöôïc moät maãu caùc veát
loám ñoám tröø ra (subtractive) (back trap) vaø maãu caùc veát loám ñoám theâm vaøo nhöng noù
khoâng buø cho nhau. Ngaên chaën baèng caùch: thöïc hieän ñuùng khi saáy giaáy ñaõ ñöôïc phuû
traùng; caáu truùc phuû traùng thích hôïp; keo dính thích hôïp; vaø phuû traùng nhieàu lôùp.
Moät thí nghieäm taåy saïch möïc (ví duï: microcontour, porometric) laøm cho caùc veát loám ñoám (vaø
caùc khuyeát ñieåm beà maët khaùc) deã nhìn thaáy hôn, vaø giuùp ñaùnh giaù chaát löôïng moät caùch cô
baûn. Möïc ñaëc bieät ñöôïc ñaët leân treân tôø giaáy trong moät thôøi gian thích hôïp, vaø möïc dö ñöôïc
taåy ñi. Vieäc giaûi thích cho keát quaû neân ñöôïc thöïc hieän keát hôïp vôùi caùc thí nghieäm khaùc.
Chæ soá veát loám ñoám Tobias coù theå ñöôïc ño treân giaáy ñaõ in hay chöa in cuøng vôùi moät theå hieän
cuûa söï khaùc bieät veà maät ñoä (density) ví duï: MIT Mottle Tester.

2.6.8 Khaû Naêng In
‘Printability’ (khaû naêng in) laø moät töø ñöôïc duøng treân toaøn caàu coù nghóa laø söï thích hôïp cuûa
giaáy cho vieäc in aán. Nhöõng ñieàu sau ñaây laø nhöõng phöông phaùp duøng ñeå xaùc ñònh noù.
Trong phoøng thí nghieäm, caùc vieäc in aán nhoû ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù veà chaát löôïng in toång
quaùt, ñoä boùng khi ñaõ in, maät ñoä quang hoïc (optical density), vaø caùc khuyeát ñieåm veà tính beàn
beà maët. Ví duï: Prubau, ...
Trong nhaø maùy in, in thöû ñöôïc duøng ñeå kieåm tra khaû naêng in (nhö vieäc phaân phoái, maøu saéc,
v.v.) tröôùc khi chaïy in thaät söï. Ameco-Raster ñaõ moâ taû caùc aûnh höôûng khaùc nhau leân saûn
phaåm cuûa vieäc in thöû (nhö toùm taét trong baûng). Ngöôøi ta tin laø vieäc in thöû treân baûn keõm
(gravure) seõ ñaït ñeán quaù trình tieâu chuaån hoaù vaän haønh baèng caùch thieát keá thích hôïp cho
‘thieát keá maùy’ vaø ñieän toaùn hoaù ‘caùc thieát laäp vaän haønh’.
Thieát keá maùy Vaät lieäu ñöôïc duøng Caùc thieát laäp vaän haønh
Voøng khum cuûa troáng Chaát neàn (ví duï: giaáy) Aùp löïc quaù trình in thöû
Kieåm soaùt song song (giöõa
Caùc möïc in (vd: ñoä nhôùt, thôøi gian
caùc maët cuûa troáng in thöû vaø Goùc vaø aùp löïc dao gaït.
saáy)
truïc in)
Thieát keá boä phaän giöõ dao gaït Chaát löôïng dao gaït Toác ñoä in
Duøng söï trôï giuùp cuûa tónh Ñoä cöùng cuûa meàn in thöû (proofing
ñieän. blanket)
Heliotest, laø moät pheùp ño cuûa caùc veát chaám trung gian bò thieáu khuyeát, cho ra yeáu toá giuùp
xaùc ñònh khaû naêng in aán. Phaân tích hình aûnh cho pheùp ño löôøng moät caùch chính xaùc caùc chaám
rieâng leû. Veát chaám caøng maát traät töï (khoâng troøn), ñoä töông phaûn vaø ñoä saéc neùt cuûa hình aûnh
toång quaùt thu ñöôïc caøng thaáp. Vieäc so saùnh cuûa moät chæ soá troøn (circularity index), ôû ñoù veát
chaám hoaøn haûo coù giaù trò laø 1,00, ñöôïc tính toaùn töø:
Chæ soá troøn = (chu vi veát chaám)2 / (4 x dieän tích veát chaám)
Moät caùch töông töï, boä caûm bieán khaû naêng in Printability Sensor (Tapio Technology), ñöôïc
laép ñaët treân thieát bò phaân tích maùy xeo giaáy cuûa Tapio hay TS Profiler, söû duïng kyõ thuaät
camera CCD ñeå tính toaùn 8 thoâng soá, bao goàm xaùc ñònh caùc veát chaám thieáu khuyeát. Thoâng
tin theâm coù theå coù baèng caùch ño tröôùc vôùi giaáy chöa in. Moät maùy in ñeå xaùc ñònh khaû naêng in
môùi laø Rotogravure Lab Printing machine (maùy in baûn keõm trong phoøng thí nghieäm), maùy
naøy cho ra saûn phaåm ñöôïc ñaùnh giaù baèng boä caûm bieán neâu treân.

Thieát bò ñeå ño khaû naêng in Flexographic IGT F1 laøm vieäc theo nguyeân taéc töông töï vôùi
nhöõng thöû nghieäm IGT vaø in flexo khaùc, duøng moät truïc anilox vaø moät ñóa (plate)
photopolymer.
Kyõ thuaät laser trong daây chuyeàn gaàn ñaây, coù moái lieân quan toát vôùi caùc thieát bò ño ñoä mòn
thoâng thöôøng, ñaõ coù theå tieân ñoaùn ñöôïc khaû naêng in – thaäm chí cho caùc loaïi giaáy tissue. Vd:
boä caûm bieán beà maët chính xaùc PrecisionPLUS Surface Sensor (Honeywell).
Ñaùnh giaù theo taâm lyù con ngöôøi ñaõ ñöôïc ñieän toaùn hoaù trong Proscale (Paprican). Noù cho
pheùp ñaùnh giaù ñôn giaûn vaø nhanh choùng giaáy vaø chaát löôïng in cho 70 maãu giaáy vaø bôûi ñeán
50 ngöôøi quan saùt. Proscale aùp duïng kyõ thuaät quy moâ ñaùnh gía ñoä lôùn (MES) vaø keát hôïp vôùi
söï so saùnh ñoàng thôøi. Noù cuõng cho pheùp thieát laäp tæ leä theo nhieàu chieàu, ñieàu naøy giuùp öôùc
tính soá tieâu chuaån ñoäc laäp (coù tính chuû quan) ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù söï gioáng nhau cuûa caùc
maãu.
Khaû naêng in cuûa giaáy trong maùy in phun ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù bôûi National Starch, duøng moät
kính hieån vi, CCD camera, maùy quay video vaø phaân tích hình aûnh. Chaát löôïng in ñöôïc xaùc
ñònh baèng caùch ñaùnh giaù: söï troâi maøu (feathering), gaïch ngang (strike through), ñoä saéc neùt
khi in vaø cöôøng ñoä. Thí nghieäm in nhaém ñeán in chöõ, hình veõ, daûi maät ñoä quang, vaø hình aûnh.
26 loaïi giaáy khoâng phuû vaø 1 loaïi giaáy coù phuû ñöôïc in treân 6 maùy in phun ñöôïc döïa treân:
- Dieän tích chöõ, chu vi vaø cöôøng ñoä.

- Dieän tích chaûy maøu naøy sang maøu kia, chu vi vaø cöôøng ñoä chöõ.
- Vaø ñoâi khi dieän tích daáu chaám, chu vi vaø cöôøng ñoä.

2.6.9 Khaû Naêng Choáng Hieän Töôïng Phoàng Roã Giaáy
Trong quaù trình saáy khoâ möïc in (ñaët nhieät trong loø saáy), vieäc phoàng leân cuûa giaáy coù phuû laø
coù theå xaûy ra. Caùc choã phoàng leân taïo neân töø vieäc dung moâi pha möïc khoâng theå thoaùt ra khoûi
beà maët giaáy maø khoâng taïo neân caùc choã phoàng, roå (caùc boït phaúng).
Phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T 526 duøng moät thieát bò ño ñeå moâ phoûng söï aûnh höôûng cuûa
nhieät ñoä saáy trong loø saáy leân maãu giaáy. Caû hai maët cuûa maãu giaáy ñaõ ñöôïc duøng sôn (lacquer)
chöùa 45% ethyl acetate (ñieåm soâi 770C). Daõy giaù trò cuûa khaû naêng choáng laïi phoàng (roå) coù
ñöôïc qua thôøi gian löu trong maùy ño daøi nhaát maø khoâng gaây ra hieän töôïng thoâ raùp (do caùc
veát phoàng roã) hay hieän töôïng phoàng roã lieân tuïc treân beà maët giaáy. Nhieät ñoä ban ñaàu ñöôïc
duøng laø (227-3930C) vaø nhieät ñoä toái ña (316-4820C) cuõng phaûi ñöôïc noùi roõ.

2.6.10 Shives Vaø Buïi Baån
Ngöôõng nhìn cuûa maét ngöôøi khoaûng 50 μm (0,050 mm). Caùc thaønh phaàn laï trong giaáy bao
goàm 2 daïng khaùc nhau:
- Shives laø caùc maûnh vuïn nhoû cuûa goã maøu naâu vaøng chöa ñöôïc taïo boät hoaøn toaøn (hay caùc
nguyeân lieäu thoâ khaùc) hay caùc boù xô sôïi (caùc xô sôïi lieân keát vôùi nhau). Chuùng ñöôïc ñònh
nghóa moät caùch khaùc nhau, laø phaàn ñöôïc giöõ laïi treân moät saøng khe kích thöôùc 0,080 mm
(80 μm), 0,150 mm, hay caùc kích thöôùc khaùc. Ñoâi khi chuùng coù theå ñöôïc laáy ra khoûi giaáy
baèng moùng tay. Haøm löôïng shive coù theå ñöôïc ño trong maùy phaân tích Shive analyzer, vaø
ñöôïc bieãu dieãn laø soá shive/m2 giaáy (theo vaät lyù). Trong caùc loaïi boät phi goã, töø ngöõ ‘hurd’
ñoâi khi ñöôïc duøng thay cho ‘shive’.
- Dirt (buïi baån). Töø naøy coù nghóa laø nguyeân lieäu laï khoâng phaûi xô sôïi coù theå nhìn thaáy, nhö
haït saïn. Thoâng thöôøng, buïi baån ñaõ ñöôïc ño baèng caùch so saùnh caùc veát buïi baån treân giaáy
vôùi moät ñoà thò tieâu chuaån. Ví duï: ñoà thò öôùc tính buïi baån cuûa TAPPI. Ñoà thò naøy chæ ra
kích thöôùc cuûa daõy caùc dieän tích ñen töông ñöông (töùc laø: 5,0 – 0,02 mm2). Buïi baån sau ñoù
ñöôïc bieåu dieãn nhö laø toång dieän tích cuûa caùc veát buïi baån rieâng leû (0,04 mm2, töông ñöông
vôùi ñöôøng kính 226 μm) treân moät meùt vuoâng giaáy (töùc laø mm2/m2; moät caùch hieäu quaû laø
ppm).
Caû ‘dirt’ vaø ‘shives’ laø vaät gaây khoù chòu coù theå nhìn thaáy moät caùch roõ raøng. Caû hai laøm giaûm
ñoä mòn cuûa giaáy, vaø do ñoù giaûm khaû naêng taïo neân caùc veát chaám khoâng troøn khi in.
Caùc möùc ñoä vöøa phaûi cuûa ‘dirt’ vaø ‘shives’ coù theå ñöôïc boû qua trong caùc loaïi giaáy khoâng phuï
thuoäc vaøo ñoä saïch cuûa chuùng. Ví duï: giaáy lôùp giöõa carton soùng. Tuy nhieân:
- Buïi baån aûnh höôûng ñeán söï lieân keát giöõa caùc xô sôïi.
- Caùc ‘shives’ khoâng lieân keát toát vôùi nhau, do ñoù noù laø nguyeân nhaân gaây ra ñöùt giaáy.
Vì caùc lyù do naøy, coäng vôùi thöïc teá laø buïi baån gaây ra baøo moøn thieát bò vaø meàn treân maùy xeo, ôû
möùc ñoä cao khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
Buïi baån vaø shives ñöôïc loaïi ra moät caùch coù nguyeân taéc baèng saøng vaø caùc loïc ly taâm. Caùc loaïi
boät thöông maïi thöôøng coù haøm löôïng buïi baån trong khoaûng 1-8 mm2/m2.
Thieát bò ño löôøng
Caùc phöông phaùp bao goàm: camera, queùt, vaø phaân tích hình aûnh. Moät soá phöông phaùp coù theå
phaân bieät hình aûnh khaùc nhau cuûa buïi baån, vaø caùc xô sôïi khoâng taåy trong caùc xô sôïi coù taåy.
- Trong boät. Ví duï: thieát bò phaân loaïi Shive PFI Mini-Shive Fractionator coù khe 0,080 mm
(Lorentzen & Wettre), ... caû hai thieát bò ño PQM 100 (Metso Automation) vaø PPMS (Pulp
Particle Measurement System: heä thoáng ño löôøng haït boät) duøng phaân tích hình aûnh ñeà
ñöa ra söï phaân phoái kích thöôùc.

- Trong giaáy. Vd: Scanmark 800 (Conmark, Avatron),...

Caùc tieâu chuaån daàn daàn ñöôïc taïo neân ñeå hôïp lyù hoaù caùc phöông phaùp khaùc nhau cuûa pheùp ño
vaø caùc keát quaû khaùc nhau cuûa chuùng. Trong naêm 1996, coù:
- Hai tieâu chuaån ISO, ISO 5350/1 (boät hoaù khoâng taåy) vaø ISO 5350/2 (caùc loaïi boät ñaõ taåy
traéng). Tieâu chuaån thöù 3 laø ISO DIS (tieâu chuaån quoác teá ‘nhaùp’) 5350/3, ñang ñöôïc hoaøn
taát.
- Tieâu chuaån CEN prEN (preliminary European Norm) 12093. Vaøo naêm 1999, con soá naøy
ñaõ thay ñoåi ñeå thích hôïp vôùi con soá cuûa tieâu chuaån ISO – thaønh EN ISO 5350/1 (cho boät
quaù ñuïc ñeå coù theå cho aùnh saùng truyeàn qua) vaø /2 (cho vieäc kieåm tra boät baèng aùnh saùng
truyeàn qua). Cuõng coù tieâu chuaån 15755 cho vieäc xaùc ñònh buïi baån treân giaáy bôûi aùnh saùng
phaûn xaï.
- TAPPI ñaõ ñöa theâm vaøo 2 phöông phaùp hieän coù 2 phöông phaùp nöõa coù cô sôû laø vieäc phaân
tích hình aûnh:
o Phöông phaùp thöû nghieäm T 563, cuõng ño buïi baån nhö laø dieän tích ñen töông
ñöông. Vd: Micro-Scanner.
o Moät phöông phaùp coù trieån voïng laø ño dieän tích ñen gaây aûnh höôûng baèng vieäc
phaân tích caùc möùc ñoä xaùm, ñoä töông phaûn vaø ngöôõng giôùi haïn (threshold). Noù
cho ra löôïng buïi baån cao hôn, vì caùc veát baån roõ raøng tröôùc ñaây ñöôïc cho qua,
giôø ñaõ ñöôïc theå hieän, nhöng tính chuû quan ñöôïc loaïi tröø vaø khaû naêng laëp laïi
ñöôïc caûi thieän.
Caùc muïc beân döôùi moâ taû caùc ñieåm gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa caùc phöông phaùp quan saùt
(visual) chuû yeáu naøy.
Caùc veát baån plastic trong nguyeân lieäu (baêng keo) coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn bôûi
Paprispec. Moät thieát bò loïc xuyeân doøng ñöôïc duøng ñeå phaân rieâng caùc veát baån khoûi nguyeân
lieäu boät vaø cuoái cuøng, saøng aùp löïc nhoû daïng khe tinh (0,2 mm) laáy xô sôïi ra. Sau thôøi gian
taïm döøng coù choïn löïa, caùc veát baån (tieâu bieåu trong daõy kích thöôùc 100-500 μm, vôùi troïng
löôïng rieâng laø 0,91 – 0,96) ñöôïc gioäi nöôùc cho saïch treân 1 coác maãu, ôû ñoù chuùng ñöôïc ñeám.
Caùc thöû nghieäm chæ ra muïc tieâu cho boät trong nhaø maùy laø 2,5 veát baån/100 kg boät khoâ xöông,
nhöng loaïi vaø kích thöôùc cuûa plastic cuõng ñöôïc xem xeùt (ví duï: loâng cuûa meàn plastic khoâng
aûnh höôûng nhieàu baèng HDPE). Caùc öùng duïng bao goàm: tröôùc moät maùy boät ñeå ñaûm baûo haøm
löôïng caùc veát baån; vaø trong khu vöïc saøng ñeå kieåm soaùt söï vôõ ra cuûa plastic (buøng noå) (coù theå
leân ñeán 20 veát baån/100 kg boät khoâ xöông), do ñoù möùc ñoä thaûi loaïi ôû saøng aùp löïc coù theå taïm
thôøi taêng leân. Nguoàn goác vaø traïng thaùi töï nhieân cuûa caùc plastic nhö vaäy trong nhaø maùy bao
goàm:

Nguoàn goác Traïng thaùi töï nhieân

Caùc maûnh goã Nhaø maùy cöa, thieát bò chaët maåu goã, ...
Raùc thaûi plastic Caùc tuùi ñöïng thöùc aên tröa, giaáy goùi keïo
Taïp chaát ngaãu nhieân Noùn cöùng, vieát, chai plastic, khuoân nhöïa
Caùc phaàn baèng plastic cuûa thieát bò Tô sôïi töø meàn, ....
Vieäc ño löôøng caùc veát möïc ñöôïc moâ taû trong phaàn taåy möïc.

2.7.1 Ñoä Mòn Vaø Khaû Naêng Neùn (Heä Soá Neùn)
Caàn thieát coù söï tieáp xuùc toát giöõa giaáy vaø caùc truïc eùp cuûa maùy in, vaø ñieàu naøy coù nghóa laø ñoä
mòn cuûa giaáy phaûi toát. Maùy thöû söï roø ræ khoâng khí theo truyeàn thoáng neùn tôø giaáy nheï nhaøng,
do ñoù giaû löïc neùn trong in aán, vaø taïo neân moät söï cheânh leäch aùp löïc khoâng khí ñeå cho khoâng
khí ñi qua caùc maët cuûa ñaàu ño. Trong hình chæ ra khu vöïc giao nhau cuûa maùy thöû (ôû ñoù giaáy
ñöôïc keïp giöõ nheï nhaøng, vaø cuõng ñöôïc laøm kín maët sau ñeå cho khoâng khí khoâng theå ñi ngang
qua noù), giaáy caøng thoâ (goà gheà), caøng deã cho khí ñi qua.
Tuyø thuoäc vaøo maùy ño ñöôïc duøng, hoaëc ño:
- Thôøi gian ñeå cho moät theå tích khí thích hôïp ñi qua ñöôïc ño, vaø keát quaû ñöôïc bieãu dieãn laø
giaây (vd: maùy ño Bekk). Con soá naøy caøng lôùn, giaáy caøng mòn.
- Theå tích khoâng khí thích hôïp ñi qua trong moät thôøi gian ñöôïc ño, vaø keát quaû ñöôïc bieåu
dieãn theo ml/phuùt (vd: maùy ño Bendtsen). Toác ñoä doøng khí cuõng döôïc ño baèng maùy ño
Sheffield, nhöng bieåu dieãn theo ñôn vò Sheffield. Cho 2 maùy ño naøy, con soá thaáp laø giaáy
mòn hôn.
Toång quaùt, moät thieát bò thöû nghieäm quan taâm ñeán moái lieân quan nhieàu vôùi hieäu suaát in laø
maùy ño ñoä nhaùm Parker Print-Surf. (Ñoä nhaùm traùi nghóa vôùi ñoä mòn). Maùy ño naøy cuõng duøng
phöông phaùp ño söï roø ræ cuûa khoâng khí, nhöng ño “root mean cube gap” (trung bình caên cuûa
khe hôû muõ 3), giöõa beà maët giaáy vaø beà maët coù lieân quan. Keát quaû ñöôïc theå hieän trong μm – vaø
giaù trò caøng nhoû, khe hôû trung bình caøng nhoû (vaø do ñoù laø ñoä nhaùm cuûa giaáy caøng nhoû). Ghi
nhaän nhanh keøm theo chæ ra giaáy daùn maët sau ñöôïc duøng vaø aùp löïc keïp (hoaëc 5, 10 hay 20
kg/cm2). Do ñoù, PSS 10S (hay S10) (ñoä mòn) (?). Giaù trò ñoä nhaùm ôû treân khoaûng 6,5 μm, maãu
maùy môùi Print-Surf 90 phaân bieät caùc giaù trò ñoä nhaùm toát hôn maãu maùy cuõ laø Print-Surf 78 –
vôùi daïng maùy naøy caùc giaù trò cuûa noù gaàn gaàn baèng nhau (daàn daàn thaønh haèng soá) khi ñoä
nhaùm taêng leân sau ñoù. Khoaûng giaù trò naøy laø yeâu caàu cho caùc loaïi giaáy woodfrees khoâng phuû
traùng vaø giaáy bìa. Caùc giaù trò ñoä mòn tieâu bieåu ñoái vôùi moät vaøi loaïi giaáy, theo tröôøng Ñaïi Hoïc
ôû Maine laø:

(μm) Ñoä mòn PPS Ñoä mòn PPS

Giaáy neàn ñeå phuû traùng töø boät cô 4,5-5,0 Tuùi giaáy 7,8-8,6
Cuøng loaïi, nhöng caùng laùn 2,8-3,6 Giaáy copy 5,6-6,5
Giaáy neàn ñeå phuû, woodfree 5,7-6,0 Giaáy Fax 2,8-3,4
Cuøng loaïi, nhöng caùng laùn 3,4-4,0
Maùy ño ñoä roø ræ cuûa thaønh phaàn khoâng phaûi khoâng khí ñeå ño ñoä mòn ñöôïc goïi laø maùy ño bieân
daïng (profilometer ). Moät kim baèng kim cöông, duøng moät löïc tieâu chuaån, ñi ngang qua beà
maët giaáy vaø ñaùnh giaù (caûm nhaän) söï khoâng ñoàng ñeàu cuûa beà maët mòn. Caùc keát quaû coù theå
ñöôïc bieåu dieãn nhö laø ñöôøng veát cuûa bieân daïng beà maët hay cuûa quang phoå naêng löôïng cuûa
caùc böôùc soùng töø hieän töôïng khoâng ñoàng ñeàu maø noù phaùt hieän. Vd: TalySurf,...
Ñoä mòn coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn. Ví duï: AccuRay Smoothness Sensor (ABB Au
tomation) (boä caûm bieán ñoä mòn AccuRay).
Ñoä nhaùm cuûa caùc loaïi giaáy laøm töø boät cô ñöôïc caùn laùng taêng leân (nhieàu hôn so vôùi ñoä nhaùm
cuûa caùc loaïi giaáy woodfree) khi chuùng ñöôïc ñeå ngoaøi khoâng khí aåm hay ôû ñoä aåm töông ñoái
raát cao – aûnh höôûng xaáu leân quy trình phuû traùng vaø in offset. Söï taêng leân cuûa ñoä thoâ nhaùm töø
vieäc caùc xô sôïi khoâi phuïc laïi hình daïng ban ñaàu, maët caét ngang gioáng nhö moät caùi oáng khi
caùc löïc eùp leân chuùng töø töø giaûm daàn. Ñoä daøy vaùch xô sôïi caøng lôùn, khuynh höôùng laøm giaáy
thoâ nhaùm caøng cao.
Söï phaân phoái ñoä thoâ nhaùm cuûa caùc thaønh phaàn cuûa giaáy ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù bôûi KCL, duøng
phöông phaùp söû duïng chuøm tia laser khoâng tieáp xuùc:
- Ñoä thoâ nhaùm ôû quy moâ lôùn gaây ra bôûi caùc cuïm xô sôïi.
- Ñoä thoâ nhaùm ôû quy moâ trung bình phuï thuoäc vaøo caùc xô sôïi rieâng leû. Quaù trình taïo boät cô
(maùy nghieàn thöû 3 giai ñoaïn) cuûa caùc xô sôïi goã caây maøu heø vaø goã caây coøn non
(earlywood and summerwood) cuûa caây vaân sam Norway vaø caây thoâng Scots, ôû vieän
nghieân cöùu giaáy vaø boät cuûa Norway, chæ ra raèng vieäc giaûm ñi ñoä daøy vaùch xô sôïi hay taêng
leân söï taùch ra cuûa xô sôïi gaây neân moät söï giaûm ñaùng keå ñoä nhaùm beà maët cuøng vôùi söï taêng
leân cuûa heä soá phaân taùn aùnh saùng.
- Ñoä nhaùm quy moâ nhoû taïo neân chuû yeáu töø kích thöôùc vaø söï saép xeáp cuûa caùc thaønh phaàn
mòn vaø caùc haït boät maøu.
(Caùc aûnh höôûng töông töï ñoái vôùi ñoä boùng, phuï thuoäc vaøo söï thay ñoåi ñoä thoâ nhaùm, ñöôïc ghi
nhaän trong muïc caáu truùc cuûa phuû traùng).

Khaû naêng neùn giaáy laø moät tính chaát quan troïng trong in chöõ (letterpress) vaø in baûn keõm
(gravure). Noù coù theå ñöôïc ño bôûi:
- Khaû naêng neùn cuûa Bristow, duøng thöïc teá laø Parker Print-Surf (PPS) coù theå xaùc ñònh 3 aùp
suaát cheânh leäch – 5, 10 vaø 20 kg/cm2. Bristow cho raèng caùc söï khaùc nhau veà chaát löôïng
in, giöõa caùc loaïi giaáy vôùi cuøng giaù trò PPS, ñöôïc taïo neân töø caùc söï khaùc bieät veà khaû naêng
eùp. Baèng caùch thöïc hieän thí nghieäm PPS ôû 2 hay 3 aùp suaát khaùc nhau, oâng xaùc ñònh (baèng
ngoaïi suy vaø noäi suy) aùp löïc caàn ñeå cho ra moät giaù trò PPS theo giaû thieát. Aùp löïc caàn thieát
naøy cung caáp thoâng tin veà ñoä thoâ nhaùm beà maët vaø khaû naêng neùn.
- Maùy ño ñoä mòn Chapman, noù coù theå ño % tíeâp xuùc cuûa moät hình laêng truï (laêng kính) mòn
vôùi maåu giaáy khi ñaët döôùi aùp löïc (vd: ôû 4-5 MPa, nhö aùp löïc khi in aán). Söï thay ñoåi cuûa %
tieáp xuùc, vôùi caùc thay ñoåi cuûa aùp löïc ñöôïc duøng, cung caáp caùc thoâng tin veà ñoä mòn treân beà
maët vaø khaû naêng neùn.

2.7.2 Ñoä Beàn Beà Maët
Caùc xô sôïi nhoû vaø boät maøu (hoaëc laø chaát ñoän hay chaát phuû traùng) caàn phaûi lieân keát toát vôùi beà
maët cuûa giaáy, neáu khoâng, moät soá seõ bò naâng leân hay bò keùo ra khoûi beà maët giaáy trong quaù
trình in (nhieàu maøu toác ñoä cao, hay khi duøng möïc in ñoä dính cao (high tack) ñeå caûi thieän ñoä
boùng khi in) hay caùc quaù trình bieán ñoåi khaùc. Ñieàu naøy ñöôïc goïi laø:
- ‘Picking’ khi chuû yeáu xô sôïi bò keùo ra.
- ‘Linting’ khi chuû yeáu boät maøu bò keùo ra. Moät vaøi phöông phaùp ñeå ño ‘linting’ ñöôïc moâ taû
trong taïp chí TAPPI, 7-1994, The Dagbladet full-scale printing trials. Ví duï: thí nghieäm
xaùc ñònh ‘pick’ khi giaáy khoâ IGT vaø khi giaáy öôùt Prufbau, NSI, ..., vaø caùc thí nghieäm xaùc
ñònh lint VVT; vaø keo töï dính keùo ra caùc chaát laéng tuï treân meàn in offset. Thí nghieäm ño
lint Domtar ñaõ toû ra laø coù ích ñoái vôùi caùc loaïi giaáy in töø boät cô.
Hieän töôïng xô sôïi naâng leân (fiber lifting, rising, puffing) laø söï naâng leân cuûa xô sôïi töø beà maët
giaáy maø khoâng taùch khoûi giaáy. Noù coù theå ñöôïc ño treân Fibro 1000, duøng vieäc chieáu saùng treân
moät maët, vaø keát quaû ñöôïc theå hieän laø toång chieàu daøi xô sôïi (mm) bò naâng leân trong 100 pheùp
ño. Nhieät (heat) vaø nhieät ñoä cao trong suoát quaù trình bieán ñoåi (cheá bieán) giaáy vaø in, coù theå
laøm taêng leân moät caùch ñaùng keå hieän töôïng naâng leân cuûa xô sôïi.
Khaû naêng choáng laïi söï naâng leân cuûa xô sôïi döôùi aûnh höôûng cuûa söï maøi moøn ñöôïc goïi laø Scuff
(rub) resistance.
Thí nghieäm Dennison wax pick test cuõng ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù ñoä beàn beà maët. Noù duøng
moät chuoãi caùc saùp coù ghi soá (vôùi naêng löôïng keát dính ñöôïc phaân loaïi), gioáng nhö caùc que saùp
ñeå haøn kín. Moät ñaàu cuûa que saùp ñöôïc laøm noùng chaûy, eùp maïnh leân giaáy, ñeå yeân trong voøng
15 phuùt, vaø sau ñoù loaïi ñi baèng caùch keùo nhanh ra. Soá saùp cao nhaát maø noù khoâng keùo khoûi beà
maët giaáy baát kì thaønh phaàn naøo laø giaù trò Dennison. Vôùi caùc loaïi giaáy coù phuû traùng, vieäc xem
xeùt kyõ seõ chæ ra hieän töôïng ñöùt giaáy coù xaûy ra trong quaù trình phuû traùng hay trong giaáy neàn
hay caû hai.
Kleissler ñang phaùt trieån moät thí nghieäm ñöôïc thieát keá ñeå ño söï loaïi tröø buïi khoûi taám giaáy
(vd: caùc loaïi giaáy tissue) bôûi caùc heä thoáng laøm saïch giaáy.
Ñoä beàn beà maët thöôøng ñöôïc caûi thieän baèng vieäc gia keo beà maët.

2.7.3 Caùc Thí Nghieäm IGT
Maùy ño IGT (IGT Reprotest, piFa = Paper Instrumetation Asia) moâ phoûng quy trình in theo
caùch ñôn giaûn hoùa. Moät vaøi thí nghieäm coù theå ñöôïc bieåu dieãn, caùc thí nghieäm chính laø:
- IGT dry pick (ño hieän töôïng naâng leân cuûa xô sôïi khi giaáy khoâ). Maãu giaáy ñöôïc gaén vôùi
segment, vaø möïc nhôùt ñöôïc ñöa vaøo trong truïc quay. Moät con laéc (pendulum) gaén vôùi
segment ñöôïc thaû loûng ra, vaø segment & truïc quay ñöôïc gia toác (tieáp xuùc) cho ñeán khi beà
maët bò xeù toaïc ra khoûi giaáy bôûi ñoä dính cuûa möïc. Toác ñoä maø ôû ñoù ñieàu naøy xaûy ra laø dry
pick (cm/s ôû ñoä nhôùt cuûa möïc ñöôïc chæ roõ), vaø laø moät thoâng soá cuûa ñoä beàn beà maët cuûa
giaáy.
- Thí nghieäm IGT wet pick (ño hieän töôïng naâng leân cuûa xô sôïi khi giaáy öôùt) ño khaû naêng
choáng laïi söï baøo moøn cuûa tôø giaáy ñoái vôùi söï maøi moøn bôûi meàn in thaïch baûn offset (offset
litho blanket), hay ñoái vôùi söï dính do söû duïng nhieàu möïc maøu lieân tuïc.
- IGT ink absorption (ink receptivity) (ño söï haáp thu möïc). Moät theå tích cho tröôùc cuûa möïc
maøu ñöôïc phun leân treân truïc quay vaø con laéc ñöôïc thaû loûng (nhö treân). Chieàu daøi cuûa
hình in ellipse taïo thaønh laø thoâng soá cuûa khaû naêng choáng haáp thu möïc. Caùc thí nghieäm
khaùc laø ño söï giöõ möïc K&N (ink holdout test) vaø thí nghieäm ño söï giöõ lôùp sôn beân ngoaøi
(varnish holdout test). Trong hai thí nghieäm naøy, chaát loûng ñöôïc duøng cho giaáy bôûi truïc
quay hay dao bay (spatula). Sau moät thôøi gian thích hôïp (2-4 phuùt), löôïng möïc thöøa ñöôïc
laøm saïch ñi, vaø söï giaûm naêng suaát phaûn xaï ñöôïc ño. Caùc aûnh höôûng bao goàm caùc tính
chaát veà tæ troïng (density) cuûa giaáy vaø chaát ñoän hay phuû traùng.
Thí nghieäm Domtar Lint Test söû duïng maùy ño IGT ñeå cho pheùp ño linting (hieän töôïng naâng
leân cuûa caùc thaønh phaàn mòn) nhanh choùng vaø ñôn giaûn, cho caùc loaïi giaáy in töø boät cô, noù khaù
thích hôïp vôùi hieäu quaû eùp ôû qui moâ ñaày ñuû.

2.7.4 Khaû Naêng Choáng Khí (Bao Goàm Traïng Thaùi Xoáp)
Khi khoâng khí ñöïôc cho ñi qua, döôùi aùp suaát, töø moät maët cuûa maåu giaáy ñeán maët beân kia, noù
phaûi ñònh vò oáng mao daãn ñeå cho khí ñi qua giöõa caùc xô sôïi. Do ñoù, khaû naêng choáng khí, vaø
ñoä roãng (tính chaát traùi ngöôïc) (khaû naêng thaám khí) phaûn aùnh caáu truùc xô sôïi beân trong cuûa
giaáy. 5 maùy ño duøng trong phoøng thí nghieäm ño ñoä mòn (Bekk, Gurley, Bendtsen, Parker
Print-Surf vaø Sheffield) cuõng ño khaû naêng choáng khí. Trong loaïi maùy naøy, khoâng daùn kín ôû
maët sau vaø maãu ñöôïc keïp chaët hôn.
Thuaät ngöõ densometer (maùy ño khaû naêng choáng khí) ñoâi khi ñöôïc duøng chæ caùc maùy ño maø
giaù trò cuûa chuùng taêng leân vôùi khaû naêng choáng laïi khoâng khí. Khaû naêng choáng khí cuõng coù
theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn. Noù coù theå ñöôïc duøng ñeå kieåm soaùt quaù trình nghieàn, söï theâm
vaøo cuûa chaát ñoän, hoùa hoïc ñaàu öôùt, toái ña aùp suaát chaân khoâng ôû truïc huùt cuûa maùy xeo (tröôùc
khi xuaát hieän loã kim treân giaáy vaø ñöùt giaáy), vaø taêng toác ñoä thay ñoåi loaïi giaáy. Caùc heä thoáng
giaù trò coù caùc thieát laäp treân caùc loaïi giaáy vôùi caùc giaù trò Bendtsen trong daõy töø döôùi 1,0 ml
(giaáy cho ñaàu loïc thuoác laù, khoaûng 11300 s Gurley) ñeán treân 4,5 trieäu ml (giaáy glass fiber
felt paper, khoaûng 0,0025 s Gurley). Vd: Microperm 600 (Avatron),...
Caùc giaù trò khaû naêng choáng khí Gurley tieâu bieåu cho moät vaøi loaïi giaáy, theo tröôøng ñaïi hoïc ôû
Maine laø:
(s/100 ml) Khaû naêng choáng khí Khaû naêng choáng khí
Giaáy neàn ñeå phuû
48 Giaáy laøm tuùi 15
traùng töø boät cô
Töông töï, nhöng coù
63 Giaáy copy 17
caùn laùng
Giaáy neàn ñeå phuû
21 Giaáy Fax 30
traùng woodfree
Töông töï nhöng coù
27
caùn laùng
Khaû naêng choáng khí chæ ra: möùc ñoä nghieàn, hieän töôïng gioáng haáp thu chaát phuû traùng hay chaát
laøm thaám khaùc bôûi giaáy neàn; söï deã daøng cuûa vieäc laøm ñaày bao ñöïng xi maêng (vôùi xi maêng),
hay hieäu quaû cuûa giaáy loïc.

2.7.5 Söï Haáp Thu Nöôùc
Giaáy haáp thu nöôùc – caû haáp thu vaøo caùc loã giöõa caùc xô sôïi vaø vaøo caùc loã giöõa vaùch xô sôïi
(xem hình 2). Vieäc haáp thu nöôùc naøy ñöôïc kieåm soaùt bôûi quaù trình gia keo giaáy hay taïo ra
cho giaáy coù caùc tính chaát ngaên caûn maïnh hôn.
Theo truyeàn thoáng, caùc phöông phaùp ño löôøng sau ñaây ñöôïc duøng:
- Thí nghieäm Cobb (Cobb test). Giaáy ñöôïc keïp trong moät voøng troøn (trong dieän tích 100
cm2) taïo neân moät vaät chöùa nöôùc. Sau moät thôøi gian ñeå tieáp xuùc (vd: 2 phuùt) xaùc ñònh,
nöôùc nhanh choùng ñöôïc laáy ra, giaáy ñöôïc thaám ñeå laáy ñi nöôùc khoâng ñöôïc haáp thu, vaø
giaáy ñoù ñöôïc caân. Ñoä haáp thu laø ñoä taêng khoái löôïng (g/m2).
- Hercules Sizing Test (HST). Thôøi gian haáp thuï (s) cuûa möïc xanh coù tính acid nheï vaøo
giaáy ñöôïc xaùc ñònh. Ñieåm cuoái ñaït ñöôïc khi naêng suaát phaûn xaï cuûa giaáy giaûm xuoáng ñeán
% ñöôïc neâu roõ cuûa giaù trò ban ñaàu cuûa noù. Loaïi möïc cuõng phaûi ñöôïc neâu roõ. Phöông phaùp
thöû nghieäm TAPPI T 530 noùi raèng noù khoâng thích hôïp cho caùc loaïi giaáy ñöôïc gia keo
trung tính hay kieàm tính, nhöng taïp chí beân döôùi chæ ra raèng noù khoâng thích hôïp cho giaáy
coù hay khoâng coù CaCO3: Boone, S.R. The use of T530 (HST) on calcium carbonate-
containg papers. TAPPI Journal, 02-1996.
- Thöû nghieäm nhoû gioït nöôùc (Water drop test). Moät hay nhieàu gioït nöôùc rôùt xuoáng beà maët
cuûa giaáy, vaø thôøi gian ñeå gioït nöôùc ñöôïc haáp thu ñöôïc ño. Thí nghieäm naøy ñöôïc duøng cho
caùc loaïi giaáy coù gia keo ít, nhö giaáy töø boät cô vaø giaáy thaám nöôùc (bibulous paper) (töùc laø
caùc loaïi giaáy coù yù ñònh laøm cho haáp thu nöôùc, nhö khaên tay, giaáy thaám). Thôøi gian haáp
thu tieâu bieåu laø:
Loaïi giaáy Möùc ñoä gia keo (s) Muïc ñích gia keo
(?)
Giaáy in baùo 35-200 Giaûm söï taêng chieàu ngang do huùt aåm; ñoä beàn;
khaû naêng in
Caùc loaïi giaáy SC 70-250 Ñoä beàn; khaû naêng in offset
LWC 50-150 Giöõ chaát phuû traùng, khaû naêng chaïy treân maùy phuû
traùng.
- Goùc tieáp xuùc. Khi moät gioït nöôùc ñöôïc nhoû leân moät maåu giaáy, goùc beân trong (giöõa beà maët
giaáy vaø tieáp tuyeán vôùi gioït nöôùc) laø nhoû (< 900) neáu giaáy ñöôïc gia keo meàm, vaø lôùn hôn
(coù theå > 900) neáu noù ñöôïc gia keo cöùng. Phöông phaùp TAPPI T 458 duøng moät thieát bò
phoùng ñaïi gioït nöôùc, ñeå cho goùc tieáp xuùc naøy coù theå ñöôïc ño chính xaùc ñeán 10. Goùc cuûa
moãi maët cuûa gioït nöôùc ñöôïc ño ôû caû hai thôøi ñieåm:

o 5 giaây sau khi nhoû nöôùc leân giaáy. Giaù trò trung bình ñöôïc cho laø chæ ra chaát
löôïng keû haøng treân giaáy vieát.
o 60 giaây sau khi nhoû gioït nöôùc leân giaáy. Toác ñoä thay ñoåi cuûa goùc (0/s) ñöôïc cho
laø chæ ra chaát löôïng vieát treân giaáy vieát.
Thí nghieäm ñöôïc duøng cho caùc loaïi giaáy khoâng phaûi laø giaáy vieát.
Ngaøy nay, vôùi söï haáp thu nöôùc nhanh trôû thaønh quan troïng cho moät soá loaïi giaáy (vd: caùc maùy
in phun, maùy phuû traùng nhanh, vaø khaû naêng daùn keo), caùc maùy ño ñaõ ñöôïc phaùt trieån coù theå
phaân tích ñoäng löïc hoïc cuûa quaù trình haáp thu. Ví duï:
- Nhoû moät gioït chaát loûng leân beà maët giaáy baèng 1 pippet nhoû. Söï bieán ñoåi veà hình daïng
ñöôïc ghi nhaän bôûi video camera, vaø sau ñoù phaân tích hình aûnh, ñeå cho ra moät ñoà thò cuûa
goùc tieáp xuùc, gioït nöôùc lan ra, vaø giaûm theå tích daàn. Vd: Fibro DAT 500, 1100 (Fibro
System).
- Ghi nhaän söï haáp thu vaø nhaû haáp thu theo thôøi gian cuûa vaät lieäu (bao goàm thaønh phaàn
khoâng phaûi xô sôïi) trong khi nöôùc, v.v., ñöôïc cho vaøo vaø laáy ñi. Vd: GATSII.
- Ghi nhaän soùng sieâu aâm truyeàn qua maãu giaáy khi noù haáp thu chaát loûng:
o Ñöa ra caùc chæ soá ñoïc ñöôïc phaûn aùnh möùc ñoä gia keo vaø caùc tính chaát beà maët.
Vd: EST.
o Ñöa ra moät ñöôøng cong phaûn aùnh caùc ñaëc tính veà thaám öôùt, tröông nôû vaø baûo
hoøa cuûa giaáy. Ví duï: PDA-C.
Toác ñoä vaän chuyeån hôi nöôùc, xem phaàn caùc tính chaát chaén thaám.

2.7.6 Söï OÅn Ñònh Veà Hình Hoïc Vaø Cong Giaáy
Khi caùc xô sôïi trong giaáy haáp thu hôi aåm (vd: töø khí quyeån) hay hôi nöôùc (vd: trong quaù trình
in offset), chuùng tröông phoàng (góan ra do huùt aåm) theo chieàu roäng nhieàu hôn laø theo chieàu
daøi. Do ñoù, söï tröông phoàng cuûa giaáy coù theå lôùn hôn theo chieàu ngang CD cuûa giaáy, vì nhieàu
xô sôïi höôùng theo chieàu MD. Ñeå chính xaùc hôn, söï caêng giaõn do huùt aåm toång quaùt xaûy ra
vuoâng goùc vôùi goùc ñònh höôùng ñoä cöùng khi keùo caêng (TSO).
Söï thieáu oån ñònh veà hình hoïc naøy coù theå gaây ra laãn maøu trong quaù trình in nhieàu maøu. Hieän
töôïng nôû roäng giaáy nhö vaäy coù theå ñöôïc:
- Ño (ñeán ñoä phaân giaûi 1 μm) vaø cuõng ño theo phöông z (chæ ñeán 5 μm). vd: Fibro 1200.
- Theo doõi hình aûnh cuûa giaáy döôùi löïc keùo caêng cho tröôùc theo thôøi gian. Vd: WSD.
Thieát bò KCL Vesikko moâ phoûng quaù trình in offset baèng caùch ñaët moät maøng nöôùc moûng leân
treân giaáy. Noù sau ñoù ño toác ñoä vaø möùc ñoä cuûa söï bieán daïng do giaáy nôû roäng do huùt aåm bôûi
kyõ thuaät töông quan hình aûnh kyõ thuaät soá duøng camera toác ñoä cao. Vôùi giaáy in baùo, söï nôû
giaáy do huùt aåm toû ra laø chaäm hôn, nhöng nhieàu hôn ôû chieàu CD so vôùi MD.
Söï tröông nôû khaùc nhau, keát hôïp vôùi thöïc teá laø tính hai maët taïo neân moät khaùc bieät veà thaønh
phaàn xô sôïi leân maët löôùi (lieân quan ñeán maët tieáp xuùc vôùi meàn), laø nguyeân nhaân gaây cong
giaáy. Goùc TSO (ôû treân) ñöôïc giöõ ± 2,5 – 30, ñöïôc cho laø ngaên chaën ñöôïc hieän töôïng bò
nghieâng cuûa choàng giaáy trong giaáy in ñöôïc xeáp theo kieåu quaït gaáp. Vôùi giaáy bìa, giôùi haïn ±
50 ñöôïc ñeà nghò ñeå ngaên chaën hieän töôïng cong veânh trong maùy laøm hoäp carton soùng. Ñaàu
öôùt maùy xeo löôùi ñoâi giuùp laøm giaûm tính 2 maët cuûa giaáy. Caùc nguyeân nhaân khaùc gaây ra hieän
töôïng cong giaáy laø:
- Quaù trình saáy giaáy khoâng ñoàng ñeàu theo chieàu CD hay ZD. Giaáy thöôøng cong veà höôùng
maët giaáy bò laáy bôùt löôïng hôi nöôùc.
- Caùc rìa giaáy khoâ.
Khi söï oån ñònh veà hình hoïc vaø söï cong giaáy laø quan troïng (caùc loaïi giaáy in), maùy xeo giaáy
vaän haønh vôùi löïc keùo (draw) giöõa caùc khu vöïc lieân tieáp nhau vöøa ñuû ñeå ngaên chaën hieän
töôïng co giaáy nhieàu cuûa tôø giaáy.
Cong giaáy coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn. Vd: Curl-line 2000 (Thermo Fibertek). Ñieàu
chænh cong giaáy coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng maùy phuû traùng coù truïc quay ngöôïc (reverse roll
coater), LAS, hay voøi phun hôi nöôùc tröôùc khi caùn laùng. Vd: CurlGuard.

2.7.7 Tónh Ñieän
Tónh ñieän ñöôïc taïo neân bôûi söï tích luõy cuûa caùc haït mang ñieän (electron) treân beà maët giaáy,
keát quaû cuûa chuyeån ñoäng ma saùt.
Noù coù theå taïo neân trôû löïc trong quaù trình vaän chuyeån giaáy, trong suoát quaù trình hoaøn taát, bieán
ñoåi vaø in. Vd: nhaäp lieäu töø moät ñoáng, kieåm soaùt, chaát ñoáng vaø xoùc, laéc. Phaïm vi aûnh höôûng
cuûa caùc vaán ñeà nhö vaäy cao hôn khi ñoä aåm töông ñoái naèm döôùi 40%. Söï theâm vaøo taùc chaát
choáng haäu quaû cuûa tónh ñieän laøm giaûm hieäu öùng naøy.
Treân caùc maùy xeo vaø maùy phuû traùng, caùc taám phuû daãn ñieän coù theå coù cho caùc truïc quay vaø
caùc truïc cuoán giaáy (reel spool) ñeå loaïi tröø tónh ñieän gaây söï coá. Vd: Prestow Conductive.
Trong quaù trình bieán ñoåi, tónh ñieän thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng nôi coù duøng ñeán plastic. Tuy
nhieân, hieän töôïng tónh ñieän naøy coù theå ñöôïc aùp duïng vaøo cho caùc heä thoáng kieåm soaùt tónh
ñieän hoïc. Vd: giöõ chaët vaät lieäu ôû moät nôi (ñieåm, rìa giaáy hay moät dieän tích), kieåm soaùt hieän
töôïng tröôït, giaûm hieän töôïng boû ñieåm khi in baûn keõm, vaø ñònh vò caùc nhaõn trong khuoân. Neáu
khoâng coù noù, caùc heä thoáng loaïi tröø tónh ñieän ñöôïc duøng. Chuùng bao goàm caùc daïng: caùc thanh
kim loaïi ñi ngang qua tôø giaáy; caùc choåi tieáp xuùc vôùi giaáy, boä phaän thoåi khoâng khí ion hoùa vaø
thieát bò laøm aåm. Cuõng vaäy, vieäc ion hoaù caùc ñaàu vaø pistol ngaên chaën ñöôïc taïp chaát do buïi
baån trôû neân mang ñieän khi di chuyeån moät maøng film plastic vaø thanh nam chaâm (magnetic
tape).

2.8.1 Giaù Trò pH
Caùc ion H+ laøm cho dung dòch coù tính acid, vaø caùc ion OH- laøm cho dung dòch coù tính kieàm.
Moät dung dòch coù noàng ñoä H+ vaø OH- baèng nhau do ñoù laø dung dòch trung tính. Giaù trò pH laø
tröø logarit cuûa noàng ñoä ion H+ trong dung dòch. Noù coù giaù trò trong khoaûng 1 (dung dòch coù
tính acid cao), ñeán 7 (dung dòch trung tính), ñeán 14 (dung dòch coù tính kieàm cao). Do ñoù,
dung dòch trung tính coù noàng ñoä ion H+ vaø noàng ñoä ion OH- baèng nhau vaø baèng 10-7 gram
ions/lít.
pH coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn. Vd: Rexter Filtrate Collector (vôùi boä caûm bieán ñoä daãn
vaø pH).
Giaù trò pH cuûa giaáy coù theå ñöôïc xaùc ñònh bôûi:
- Phaân raõ giaáy trong nöôùc loïc (theo phöông phaùp noùng hay phöông phaùp laïnh), vaø xaùc ñònh
giaù trò pH cuûa dung dòch chieát.
- Duøng tröïc tieáp moät ñieän cöïc öôùt leân beà maët cuûa giaáy.
Caùc phöông phaùp naøy ño caùc dung dòch khaùc nhau, vaø do ñoù cho caùc giaù trò khaùc nhau.
Giaù trò pH coù theå chæ ra caùc hoaù chaát coù tính acid coøn tích tuï trong boät, hay caùc chaát gaây oâ
nhieãm khoâng khí (SO2) trong caùc nôi löu tröõ giaáy coù giaù trò.

2.8.2 Haøm Löôïng Tro (Ñoä Tro)
Khi giaáy ñöôïc ñaët trong moät loø nung (furnace) ôû nhieät ñoä cao, caùc vaät chaát höõu cô (töùc laø xô
sôïi) bò chaùy thaønh caùc chaát voâ cô laø chuû yeáu. Caùc chaát voâ cô bao goàm chaát ñoän trong giaáy
hay caùc boät maøu phuû traùng, vaø caùc löôïng raát nhoû cuûa caùc muoái khoaùng coøn laïi sau quy trình
taïo boät vaø laøm giaáy.
Phöông phaùp thöû TAPPI T 413 toång quaùt ñònh nhieät ñoä trong loø nung laø 9000C (caùc tieâu
chuaån APPITA vaø PAPTAC duøng nhieät ñoä 9250C), nhöng ôû nhieät ñoä naøy moät soá chaát voâ cô
maát ñi moät tæ leä khoái löôïng moät caùch ñaùng keå. Khi caùc chaát nhö vaäy hieän dieän, phöông phaùp
ño TAPPI T 421 cho pheùp ño ôû 5250C ñeå giaûm thieåu aûnh höôûng naøy.
Baûng beân döôùi chæ ra söï maát maùt naøy cuûa caùc boät maøu phoå bieán. Trong moät soá tröôøng hôïp,
coù theå ñieàu chænh nhieät ñoä ôû 4000C, nhöng ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian hôn:
Boät maøu Coâng thöùc phaân töû Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân
ñeán 10000C
Titanium dioxide TiO2 Maát maùt khoâng ñaùng keå
Kaolin 2SiO2.Al2O3.2H2O hay Baét ñaàu maát ñi lieân keát OH
SiAl2O5(OH)4 vôùi nöôùc ôû nhieät ñoä döôùi
5000C, vaø söï taùch hydro hoaøn
toaøn thaønh kaolin voâi (do bò
nung) (calcined kaolin) ôû
7000C, laøm toån thaát 13,9%.
Calcium carbonate CaCO3 Baét ñaàu phaân huûy thaønh CaO
vaø CO2 ôû 5000C, vaø phaân huyû
hoaøn toaøn ôû 9000C, toån thaát
44%.
GCC CaCO3 Baét ñaàu phaân huûy thaønh CaO
vaø CO2 ôû 5000C, vaø phaân huyû
hoaøn toaøn ôû 900- 9500C , toån
thaát 44%.
PCC CaCO3 Toån thaát 0,2-2% ôû nhieät ñoä
250-5000C, do söï phaân taùn,
v.v., phaân huûy thaønh CaO vaø
CO2 baét ñaàu ôû 5000C, vaø
phaân huyû hoaøn toaøn ôû 9000C,
toån thaát 44%.
Talc Mg3Si4O10(OH)2 Baét ñaàu maát lieân keát OH vôùi
nöôùc ôû 800-9200C, toån thaát
4,8%.
Muscovite KAl3Si3O10(OH)2 Haàu heát chaát naøy maát lieân
keát OH vôùi nöôùc ôû nhieät ñoä
500-8500C, toån thaát 4,9%.
Aluminosilicate (boät maøu coù Na2O.Al2O3.4SiO2.4-6H2O 7-20% nöôùc cuûa noù maát ñi ôû

0
cô sôû laø silica) 120-400 C, do ñoù, moät ít coù
theå maát ñi khi saáy treân maùy
xeo. Khoâng coù toån thaát sau
ñoù.
Barium sulfate BaSO4 Maát maùt khoâng ñaùng keå.
Barium carbonate BaCO3 Maát maùt khoâng ñaùng keå.
Aluminum trihydrate Al(OH)3 Maát nöôùc baét ñaàu ôû 1800C vaø
thaønh Al2O3 beàn cho ñeán
7500C. Do ñoù, nöôùc coù theå ñi
vaøo caùc loâ saáy.
Haøm löôïng tro cuûa boät goã (thöôøng xaùc ñònh ôû 525-5750C) chæ khoaûng 1%. Ngöôïc laïi, moät soá
boät phi goã naøo ñoù chöùa silica, löôïng cao nhaát laø trong rôm vôùi haøm löôïng tro khoaûng 18%.
Haøm löôïng boät maøu coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn, nhö ôû phaàn kieåm soaùt khoái löôïng chaát
phuû traùng vaø tro.

2.8.3 Söï Toàn Taïi Vónh Vieãn
Tính beàn vónh vieãn thöôøng ñeà caäp ñeán vaät lieäu ñöôïc löu tröõ, nhö caùc vaên baûn phaùp luaät hay
caùc saùch coå, vaø noù theå hieän khaû naêng giaáy chòu ñöôïc söï phaân huûy cuûa khí quyeån nhö khí SO2
coù tính acid ñöôïc tìm thaáy trong moâi tröôøng thaønh phoá. Tuy nhieân, caùc saûn phaåm coù tuoåi thoï
ngaén (giaáy baùo) cuõng coù theå ñöôïc löu tröõ.
Vieäc taïo tuoåi cho giaáy ñöôïc moâ phoûng bôûi thí nghieäm taïo tuoåi cho giaáy baèng caùch thuùc ñaåy
(accelerated ageging test) trong moät loø saáy ôû nhieät ñoä 1000C. Soá löôïng caùc neáp gaáp ñoâi toàn
taïi laø moät thoâng soá coù lieân quan ñaëc bieät ñeán tuoåi cuûa giaáy. Caùc tính chaát khaùc (vd: söï bieán
ñoåi cuûa ñoä saùng) cuõng coù theå ñöôïc ño tröôùc vaø sau ñoù.
Degussa ñaõ theo doõi quaù trình tieán trieån cuûa caùc yù töôûng laäp tieâu chuaån quoác teá cho caùc loaïi
giaáy vónh vieãn:
- Caùc yù töôûng ñaàu tieân nhaän thaáy haøm löôïng lignin laø moät taùc haïi ñaëc bieät, vaø moät soá tieâu
chuaån hieän coù (vd: ISO 9706, ANSI/NISO Z39.48-1992, vaø ASTM D3290-94) khoâng cho
duøng boät coù chöùa lignin (vd boät cô). Do ñoù, 2 tieâu chuaån ñaàu tieân duøng tieâu chuaån nguyeân
lieäu (vd: khoâng duøng boät hoaù ñöôïc taåy; haøm löôïng Calcium carbonate toái thieåu laø 2%;
haøm löôïng lignin döôùi 1%; vaø pH lôùn hôn 7) cuøng vôùi caùc giaù trò veà ñoä beàn toái thieåu
khaùc. Vaø ñieàu naøy baát keå caùc tieâu chuaån naøy thöøa nhaän moät soá giaáy coù chöùa lignin (haøm
löôïng lôùn hôn 1%) ñaõ ñaùp öùng ñöôïc thí nghieäm accelerated ageing tests. Tieâu chuaån cuûa
Ñöùc DIN 6738 khoâng duøng tieâu chuaån nguyeân lieäu nhö vaäy, nhöng ñoøi hoûi vieäc giöõ ñöôïc
moät caùch ñaày ñuû caùc giaù trò veà ñoä beàn sau 24 giôø cuûa vieäc taïo tuoåi baèng phöông phaùp
thuùc ñaåy nhanh. Tuy nhieân, tieâu chuaån DIN naøy khoâng ñöôïc chaùp nhaän nhieàu ôû Ñöùc, vaø
tieâu chuaån ISO ñöôïc duøng roäng raõi ôû ñoù.
- Boät BCTMP töø caây döông laù rung (aspen) laø moät loaïi boät coù khaû naêng laøm caùc loaïi giaáy
vónh vieãn, do haøm löôïng lignin thaáp trong goã caây naøy, khoaûng 16% (caây vaân sam
(spruce) laø 26%). Giaáy chöùa 80% boät kraft taåy traéng vaø 20% boät BCTMP töø goã caây
döông naøy (vaø 15% chaát ñoän) chöùa ít hôn 3% lignin – ôû haøm löôïng naøy, söï bieán ñoåi ñoä
saùng khoâng coøn laø moät vaán ñeà thöïc teá.
- Nghieân cöùu döôùi söï baûo trôï cuûa CGSB, xuaát baûn 01-1998, nhaän thaáy:
o Tính acid, khoâng phaûi laø thaønh phaàn xô sôïi, laø taùc nhaân chính aûnh höôûng leân
söï oån ñònh cuûa giaáy coù vaø khoâng coù chöùa lignin trong caùc thöû nghieäm
accelerated ageing tests.
o Khoâng coù baèng chöùng veà söï khaùc bieät naøo cuûa söï oån ñònh cuûa caùc tính chaát boät
cô vaø boät hoaù trong 2 loaïi giaáy naøy. Nhöng giaáy coù chöùa lignin ít oån ñònh hôn
veà caùc tính chaát quang hoïc.
o Vieäc cho theâm calcium carbonate, laøm chaát ñeäm pH, caûi thieän söï oån ñònh cho
caû hai loaïi giaáy ñoái vôùi caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí.

- Vaøo naêm 1999, caùc tieâu tieâu chuaån ôû treân ñöôïc xem xeùt laïi. Ngöôøi ta mong seõ coù caùc tieâu
chuaån coù tính thöïc teá hôn.
Caùc loaïi giaáy vónh vieãn hieän ñaïi nhaát laø:
- Chöùa chaát ñoän CaCO3 ñeå trung hoaø tính acid. Vieäc bieán ñoåi thaønh giaáy coù tính kieàm coù
theå ñöôïc ñònh ra ñeå ñaûm baûo khaû naêng ñuû trung hoøa söï oâ nhieãm khoâng khí vaø baát kyø acid
naøo taïo neân trong suoát quaù trình giaûm giaù trò daàn. Vd: Tieâu chuaån ISO 9706 chæ ra moät
bieán ñoåi thaønh kieàm tính cho giaáy coù ít nhaát 0,4 mol acid / kg giaáy, duøng khoaûng 2%
CaCO3 (so vôùi giaáy).
- Laø giaáy khoâng coù acid, ôû ñoù, vieäc theâm chaát ñoän vaøo laø khoâng theå. Tính chaát naøy cuõng
ñöôïc ñoøi hoûi cho giaáy can chaát löông cao.
- Danh muïc veà giaáy cho saùch vónh vieãn vaø giaáy khoâng coù tính acid cuûa Chaâu Aâu ñöôïc xuaát
baûn bôûi Librime, Bæ, laø moät nguoàn cuûa caùc giaáy ñoù.
Caùc taøi lieäu löu tröõ coå xöa coù theå ñöôïc xöû lyù (vôùi dung dòch kieàm), ñeå caûi thieän tuoåi thoï cuûa
chuùng. Tuy nhieân, nghieân cöùu ôû Ljublijana chæ ra raèng caùc giaáy coù pH ñaõ ñöôïc thay ñoåi töø
tính acid sang tính kieàm coù theå vaãn bò phaân huûy do pH cao, caùc ion kim loaïi chuyeån tieáp, vaø
caùc nhoùm chöùc coù theå khôûi ñaàu cho caùc phaûn öùng goác (ví duï caùc nhoùm carbonyl). Caùc chaát
phuï gia laø nhöõng hoaù chaát coù theå loaïi tröø caùc nhoùm chöùc nhö vaäy vaø laø caùc chaát choáng oxi
hoaù. Traïng thaùi oån ñònh ñöôïc caûi thieän cuûa giaáy ñaõ khöû acid ñaït ñöôïc baèng caùch xöû lyù vôùi
sodium borohydride hay potassium iodide.
Chæ soá ñoàng laø moät thoâng soá cuûa naêng löôïng khöû (reducing power) cuûa caùc thaønh phaàn trong
giaáy (ví duï lignin vaø cellulose bò thuyû phaân). Do ñoù, noù laø moät phöông tieän cho caùc thay ñoåi
theo sau, ñi cuøng vôùi vieäc giaûm giaù trò giaáy, vaø laø moät thoâng soá ñeå coù theå nhaän bieát tính chaát
töông töï nhö tính vónh vieãn cuûa giaáy – maëc duø noù phaûi ñöôïc duøng ñoái vôùi giaáy cô hay vôùi caùc
loaïi giaáy chöùa boät hoùa khoâng taåy traéng. Khi ño baèng phöông phaùp TAPPI T 430, noù laø soá
gram kim loaïi ñoàng (Cu2O) taïo thaønh töø quaù trình khöû CuSO4 baèng 100g giaáy (hay boät).

2.8.4 Khaû Naêng Giaûm Giaù Trò Do Sinh Vaät (Phaân Huûy Sinh Hoïc)
Vieän nghieän cöùu Research Triangle Institude, NC, coù caùc ñònh nghóa veà söï phaân huûy trong
moâi tröôøng cuûa giaáy:
- Söï bieán chaát gaây ra chuû yeáu bôûi caùc bieán ñoåi cuûa hoaù chaát (degradation). Ñöôïc ñaët teân
laø:
o Quang phaân, do aùnh saùng taùc ñoäng.
o Bieán chaát veà hoaù hoïc do sinh vaät, gaây ra bôûi caùc sinh vaät soáng, ñaëc bieät laø caùc
vi sinh. Moät vaøi loaïi giaáy (ví duï: giaáy daùn nhaõn chai loï, hoäp ñöïng xaø phoøng,
giaáy daùn töôøng) phaûi laø choáng moác, vaø do ñoù coù chöùa thuoác dieät naám ñöôïc
chaáp nhaän. Vd: Intace.
o Thuûy phaân, taïo thaønh töø phaûn öùng vôùi nöùôc.
o Oxi hoaù nhieät, taïo neân töø phaûn öùng vôùi oxy.
- Hieän töôïng bieán chaát gaây ra chuû yeáu bôûi caùc bieán ñoåi vaät lyù (deterioration). Ñöôïc ñaët teân
laø:
o Bieán chaát veà vaät lyù do sinh vaät, do caùc sinh vaät soáng gaây ra. (voâ sinh (abiotic)
(töùc laø khoâng coù sinh vaät soáng) khoâng ñoøi hoûi sinh vaät soáng).
o Bieán chaát veà vaät lyù do nöôùc, laø söï tan raõ do aûnh höôûng bôûi nöôùc.
Plastic coù theå phaân huûy sinh hoïc ñang ñöôïc phaùt trieån. Vd Ecoflex, EcoPLA (polylactic acid,
töø ngoâ). Caùc chuyeân gia öôùc tính tieâu thuï trong naêm 1999 ôû US laø 13.500-18.000 taán (trong
soá toång plastic tieâu thuï laø 113 taán), vaø löôïng plastic coù theå phaân huûy sinh hoïc naøy coù theå
ñöôïc duøng taêng ñeán 113.000 taán/naêm trong vaøi naêm nöõa. Tuy nhieân, PIFA khuyeân raèng chæ
neân söû duïng cho caùc öùng duïng raát ñaëc bieät, coù lôïi cho moâi tröôøng (vd: caùc tuùi ñöïng raùc höõu
cô toång hôïp, maøng choáng thaám nöôùc trong taû loùt, maøng film phuû ñeå baûo veä caây môùi troàng
trong noâng nghieäp) vì neáu khoâng chuùng coù theå laøm aûnh höôûng lôùn ñeán vieäc taùi sinh plastic.

2.8.5 Muøi Cuûa Giaáy (Odor & Taint)
Nguoàn goác cuûa muøi trong giaáy laø:

- Hoaït ñoäng cuûa vi khuaån, ñaëc bieät döôùi caùc ñieàu kieän kî khí. Ví duï: bieán ñoåi cuûa tinh boät
trong WP thaønh caùc acid beùo deã bay hôi.
- Moät soá loaïi nhöïa styrene-buatadien.
- Söï oxi hoaù caùc chieát xuaát töø goã, trong quaù trình taåy TCF lieân quan ñeán oxy ôû nhieät ñoä
cao, taïo thaønh caùc acid beùo deã bay hôi. Muøi trong giaáy bao goùi vôùi boät sulfite töø goã cöùng
ñöôïc taåy TCF ñöôïc giaûm xuoáng trong phoøng thí nghieäm baèng caùch xöû lyù nhieät (töùc laø ñun
soâi boät ñeå loaïi ñi caùc acid beùo deã bay hôi) theo sau laø theâm vaøo chaát choáng oxi hoaù (ví
duï: Tenox S-1 vaø Oxytrap EC91) ñeå kieàm haõm quaù trình taïo thaønh acid beùo.
- Xuùc taùc kim loaïi cuûa caùc chaát laéng tuï daïng nhöïa.
- Moät soá möïc in nhaát ñònh vaø caùc loaïi sôn.
- Chlorophenols (duøng ñeå xöû lyù caùc pallet goã).
Khöùu giaùc cuûa ngöôøi ñaõ ñöôïc hieåu sai. Naõo ngöôøi nhaän ra 3 tính chaát, coù taäp trung vaø laâu
daøi, nhöng taát caû 3 tính chaát ñoù laø chuû quan. Trong moät thöû nghieäm boä ba phoå bieán, moãi
ngöôøi ñöôïc ñöa cho 3 maãu, trong ñoù bao goàm 2 maãu ñöôïc kieåm soaùt. Thöïc phaåm thöû nghieäm
ñöôïc cho vaøo trong bao bì ôû nhieät ñoä moâi tröôøng trong moät thôøi gian nhö mong muoán, vaø ban
ñaùnh giaù laøm daáu cao ñoä cuûa baát cöù muøi naøo, hay ghi nhaän caùc söï khaùc nhau veà vò giaùc. Ví
duï: thöû nghieäm Robinson.
Do ñoù, ôû Na Uy, ban ñaùnh giaù coù 5 ngöôøi ñöôïc huaán luyeän 3 giôø moãi tuaàn trong hôn 7 thaùng.
Ban ñaùnh giaù sau ñoù ñöôïc yeâu caàu ñaùnh giaù theo ñieåm cao ñoä cuûa muøi toång coäng cuûa maãu
giaáy bao goùi. Caùc keát quaû sau ñoù ñöôïc phaân tích bôûi anova, vôùi caùc maãu nhö laø moät bieán soá
ñoäc laäp vaø nhöõng ngöôøi ñaùnh giaù laø moät bieán soá phuï thuoäc.

Gaàn ñaây, thí nghieäm veà muøi ñöôïc ñieän toaùn hoaù ñaõ trôû thaønh moät phöông phaùp thay theá,
khaéc phuïc ñöôïc nhöõng khuyeát ñieåm khi ñaùnh giaù baèng muõi cuûa ngöôøi. Chuû yeáu laø:
- Khaû naêng phaân bieät ñöôïc khoaûng 2.000 muøi.

- Chaáp nhaän nhanh choùng moät muøi ôû moâi tröôøng trung gian xung quanh. (ngöûi khoâng ñònh
höôùng).
Caùc boä phaän phaân rieâng naøy – ñöôïc goïi moät caùch phoå bieán laø muõi ñieän töû, coù 3 khía caïnh:
- Vieäc taïo thaønh moät khoaûng caùch beân treân maãu.

- Caùch thöùc ñeå cho khí töø khoaûng caùch ñoù ñi ñeán boä caûm bieán. Caùc boä caûm bieán naøy coù theå
laø oxid kim loaïi (vd: oxid keõm hay thieát keát hôïp vôùi caùc kim loaïi ñaát hieám), caùc polymer
daãn ñieän (polypyrrole, polyaniline hay polythiophene keát hôïp vôùi saét), hay caùc tinh theå
thaïnh anh.
- Maùy tính ghi nhaän ñaùp öùng cuûa boä caûm bieán vaø phaân tích döõ lieäu.
Vd: E-Nose 5000, ...
Chaát phuï gia ñöôïc duøng ñeå khoáng cheá muøi vaø muøi hoâi cuûa giaáy, nhö laø aluminosilicate. Vd:
BMH. Moät soá loaïi giaáy ñöôïc thieát keá ñeå laøm giaûm muøi vaø muøi hoâi. Vd: giaáy bìa laøm bao bì
Performa.

2.8.6 Ñoä Meàm Maïi
Caûm giaùc meàm maïi cuûa giaáy do caùc yeáu toá:

- Ñoä meàm treân beà maët, caûm nhaän ñöôïc qua tay, phuï thuoäc vaøo ñoä mòn vaø vieäc hoaøn taát beà
maët giaáy.
- Ñoä meàm ‘bulk sofness’, caûm nhaän ñöôïc baèng voø nheï tôø giaáy, phuï thuoäc vaøo ñoä cöùng vaø
khaû naêng xô sôïi di chuyeån trong maïng löôùi xô sôïi cuûa tôø giaáy.
Ñoä mòn laø quan troïng cho caùc loaïi giaáy tissue vaø moät vaøi loaïi giaáy nonwovens. Noù coù ñöôïc
bôûi:
- Söï choïn löïa nguyeân lieäu, bao goàm vieäc laøm giaáy nhieàu lôùp qua caùc thuøng ñaàu xeáp taàng.
Caùc boät goã cöùng moät caùch toång quaùt laøm taêng ñoä meàm maïi, trong khi ñoù caùc boät goã meàm
laøm giaûm.
- Ñoä thoâ xoáp cao (high bulk), do saáy ñi xuyeân, taïo neáp vaø laøm noåi.
- Caùn laùng treân khe eùp noùng.
- Caùc taùc chaát laøm meàm.
Caùc saûn phaåm giaáy tissue cöïc meàm duøng keát hôïp caùc ñieàu treân.
Caùc phöông phaùp ño:

- Moät nhoùm ngöôøi ñaùnh giaù. Ñaây laø phöông phaùp truyeàn thoáng, vaø vaãn coøn laø cô sôû cho
vieäc xaùc ñònh khaû naêng thích hôïp cho caùc phöông phaùp khoa hoïc khaùc.
- Caùc phöông phaùp TAPPI. Thoâng thöôøng bôûi thí nghieäm vôùi khe (slot test) (nhö duøng tay),
ño löïc caàn thieát ñeå ñöa maãu giaáy vaøo trong moät khe. (Phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T
498). Tuy nhieân, neáu giaáy tissue ñöôïc taïo neáp hay laøm noåi moät caùch noåi baät thì phöông
phaùp TAPPI T 451 ñöôïc duøng (goïi laø ñoä cöùng Clark).
- Heä thoáng öôùc löôïng Kawabata (KES-F), ñöôïc phaùt trieån ñeå söû duïng baèng tay. Baûn chaát
vaø öùng duïng cuûa noù laø duøng cho caùc loaïi giaáy tissue khi so saùnh caùc bao bì ñöôïc phuû
traùng MG hay caûi thieän ñoä meàm maïi maø khoâng laøm giaûm ñoä beàn keùo caêng, hay xaùc ñònh
aûnh höôûng cuûa vieäc cho theâm boät goã cöùng ñeå taùc ñoäng ñeán ñoä meàm ñöôïc chæ ra trong taøi
lieäu: Softness and objective measurement of tissue quanlity (ñoä meàm maïi vaø giaù trò muïc
tieâu ñoái vôùi chaát löôïng giaáy tissue).
- Phöông phaùp Chinke. Baêng giaáy theo chieàu thaúng ñöùng ñöôïc keïp ôû phaàn ñuoâi treân moät
caân ñieän (electronic weighing balance), sao cho noù khoâng ñöôïc ñoïc treân caân. Ñaàu treân
cuûa baêng giaáy sau ñoù ñöôïc haï thaáp xuoáng chính xaùc 2 mm, vaø keát quaû ñoïc ñöôïc treân caân
cho ra ñoä meàm ‘bulk softness’ theo mg. Söï ñònh höôùng cuûa giaáy coù theå ñöôïc thay ñoåi, sao
cho noù coù theå uoán cong theo chieàu MD hay CD. Phöông phaùp naøy cho ra 97% töông quan
vôùi phöông phaùp Cantilever. Trong phöông phaùp naøy, moät maåu giaáy tam giaùc tröôït treân
rìa cuûa moät baøn naèm ngang, phaàn ñænh tröôùc. Beân döôùi baøn laø moät doác nghieâng 41,50 so
vôùi phöông ngang. Chieàu daøi cuûa phaàn nhoâ ra cuûa maãu giaáy ñöôïc ño ôû ñieåm maø taïi ñoù
ñænh cuûa maåu giaáy tam giaùc chæ chaïm vaøo beà maët cuûa doác nghieâng. Ñoä cöùng khi uoán
cong laø tæ leä vôùi tích cuûa ñònh löôïng vaø (chieàu daøi uoán cong)3 (bending length), vaø cho ra
thoâng soá ñoä meàm ‘bulk softness’ (khi xaùc ñònh cho caû hai chieàu MD vaø CD). (?)
- KyÕ thuaät laser trong daây chuyeàn, coù moái lieân quan 77% giöõa ñoä meàm maïi cuûa giaáy tissue
ño theo moät nhoùm ngöôøi caûm nhaän vôùiø 1 keát hôïp cuûa ñoä nhaùm beà maët ñöôïc taïo neáp vaø
caùc thoâng soá veà ñoä aåm. Vd: precisionPLUS Surface Sensor.(?)

- Caùc maïng löôùi thaàn kinh (ôû ñoù coù moät phaùc thaûo cuûa heä phöông phaùp phaàn meàm ñöôïc
duøng bôûi Amerrican Process Inc.). Tröôùc tieân, hai boä caûm bieán aûo töø phaàn meàm (töùc laø:
ñoä beàn keùo caêng theo chieàu MD vaø CD) ñöôïc phaùt trieån, duøng caùc giaù trò töø 14 bieán soá
trong quy trình ñöôïc ghi nhaän bôûi heä thoáng DCS cuûa maùy xeo giaáy tissue (vd: pH cuûa boät,
toác ñoä MG, toác ñoä bôm quaït, v.v.). Caû hai boä caûm bieán naøy sau ñoù keát hôïp vôùi 3 caùi khaùc
ñöôïc chæ ra trong baûng (taát caû ñöôïc ño treân daây chuyeàn) ñeå suy ra ñoä meàm maïi. Moái
töông quan chæ coù 43% vaø, trong khi noù vaãn coøn coù ích, moät phöông phaùp thích hôïp hôn
vaãn coøn ñang ñöôïc tìm kieám. Trong baûng, caùc daáu (+) hay (-) laø nhöõng giaù trò nhaän ñöôïc
giöõa bieán soá (ñoä meàm maïi) nhaäp vaøo vaø xuaát ra. Caùc giaù trò naøy laø ñieåm thieát laäp, laøm
giaûm thieåu bieán soá xuaát ra.(?)
Bieán soá quy trình Moái quan heä Bieán soá quy trình Moái quan heä
Ñoä beàn chòu keùo theo chieàu MD + Toác ñoä phuû traùng MG 12,9
(ml/phuùt)
Toác ñoä giaõn ra khi ôû traïng
Ñoä beàn chòu keùo theo chieàu CD - thaùi töï do (release) -
(ml/phuùt)
Ñoä giaõn theo chieàu MD(%) 11
2.8.7 Heä Soá Ma Saùt
Heä soá ma saùt CFO laø tæ soá cuûa löïc ma saùt choáng laïi söï di chuyeån cuûa moät beà maët treân moät
beà maët khaùc vôùi löïc vuoâng goùc vôùi beà maët. Löïc caûn naøy laø lôùn hôn khi vaät theå laø coá ñònh (do
ñoù laø heä soá ma saùt tónh) so vôùi khi vaät theå ñaõ ôû trong traïng thaùi chuyeån ñoäng (heä soá ma saùt
ñoäng).
Heä soá ma saùt khoâng thích hôïp hay khoâng ñoàng nhaát coù theå gaây ra:
- Caùc söï coá trong quaù trình cuoán giaáy. Vd: neáp gaáp, loõm, bò ngaén laïi do xeáp neáp.
- Caùc söï coá khi theo doõi giaáy vaø loãi khi in.
- Giaáy khoâng chaïy ñöôïc hay chaïy nhieàu trong quaù trình vaän chuyeån giaáy. Vd: in, laøm
phong bì.
- Taïo loãi khi caét raäp hay trong quaù trình bieán ñoåi giaáy.
- Caùc khaû naêng chaïy soùng ñoái vôùi moät vaøi loaïi giaáy.
- Tröôït treân baêng taûi khi khoâng muoán hoaëc ngöôïc laïi.
- Xeáp thaønh pallet khoâng oån ñònh . Vd: carton, caùc taám giaáy, caùc vaät lieäu ñaõ in.
COF ñöôïc taùc ñoäng bôûi :
- Taùc chaát choáng tröôït, vaø moät soá chaát gia keo vaø boät maøu, coù theå laøm taêng COF. Ôû nôi maø
haøm löôïng chaát ñoän gaây ra COF cuûa giaáy in vöôït quaù chæ tieâu, chaát boâi trôn (vd: calcium
stearate hay nhuõ töông saùp) coù theå ñöôïc theâm vaøo khi eùp gia keo. Moät caùch khaùc, 1 phaàn
tinh boät coù theå ñöôïc thay theá baèng moät taùc chaát gia keo toång hôïp.
- Ñoä aåm töông ñoái. Moät söï thay ñoåi ñoä aåm töông ñoái töø 50% RH ñeán 90% RH (thaäm chí
trong 1 ngaøy) coù theå laøm taêng COF cuûa giaáy lôùp bìa leân 40-50% vaø coù theå taêng hôn gaáp
ñoâi COF cuûa giaáy in baùo.
- Caùn laùng laøm giaûm COF.
Ñoái vôùi giaáy vaø bìa, COF coù theå ñöôïc ño baèng moät khoái kim loaïi (metal block) (ñöôïc goïi laø
moät vaät tröôït (buùa taï)) ñi qua beà maët cuûa maãu döôùi caùc ñieàu kieän tieâu chuaån, ôû ñoù maãu:
- Ñeå theo phöông ngang. Löïc vuoâng goùc vôùi beà maët laø troïng löôïng cuûa buùa taï (vaät tröïôt).
Vd: phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T 816 (cho giaáy bìa) vaø T 549 (cho giaáy).
- Hay ñaët nghieâng moät caùch taêng daàn. Tieáp tuyeán cuûa goùc tröôït luùc baét ñaàu chuyeån ñoäng
coù giaù trò baèng vôùi heä soá ma saùt tónh. Vd: phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T 815 (cho
giaáy bìa) vaø T 548 (cho giaáy).
Ñieåm yeáu cuûa caùc thí nghieäm treân laø söï khaùc nhau giöõa caùc ñieàu kieän luùc thöû nghieäm vaø caùc
ñieàu kieän luùc duøng giaáy sau cuøng. Khuyeát ñieåm khaùc laø söï khaùc bieät lôùn giöõa caùc keát quaû thöû
nghieäm, ñöôïc minh hoaï baèng quaù trình thöû nghieäm cuøng moät loaïi vaät lieäu ôû 5 phoøng thí
nghieäm cuûa Chaâu Aâu (duøng T815 vaø T 816). Khoaûng tieâu bieåu cuûa söï khaùc bieät laø 30% (cuûa
giaù trò trung bình) vaø khoaûng theo thoáng keâ laø 50%. Thí nghieäm ISO 15359 loaïi tröø ñöôïc aûnh
höôûng cuûa ngöôøi tieán haønh thí nghieäm vaø cho keát quaû chính xaùc hôn. Vd: Amontons.
2.8.8 Caùc Tính Chaát Hoãn Hôïp Cuûa Giaáy
Sulfur coù theå khöû ñöôïc
Sulfur coù theå khöû ñöôïc laø moät tính chaát quan troïng cho giaáy seõ duøng cho vieäc bao goùi baïc,
hay ñeå in vôùi möïc nhuõ vaøng. Phöông phaùp TAPPI T 406 ño sulfur coù theå khöû döôùi ñieàu kieän
quaù trình khöû khaù yeáu. Caùc ñieàu kieän naøy laø giaû ñònh cuûa ñieàu kieän khí quyeån raát xaáu gaây ra
traïng thaùi môø xæn cuûa giaáy (vd: ñoä aåm cao, möùc ñoä oâ nhieãm cao). Phöông phaùp naøy keát luaän
giaáy coù chöùa < 8 ppm sulfur coù theå khöû laø khoâng bò môø xæn, nhöng caùc loaïi giaáy coù haøm
löôïng cao hôn khoâng nhaát thieát laø bò môø xæn, maát ñoä boùng. Giôùi haïn seõ thaáp hôn ñoái vôùi giaáy
coù pH thaáp.
Ñieän trôû suaát
Ñieän trôû suaát laø khaû naêng caûn trôû söï ñi qua cuûa moät doøng ñieän, vaø laø nghòch ñaûo cuûa ñoä daãn:
- Ñieän trôû suaát beà maët (ñôn vò ohm) ño doøng ñieän giöõa caùc ñieän cöïc rieâng leû ñöôïc ñaët treân
cuøng moät maët giaáy.
- Ñieän trôû suaát khoái (ohm.m) ño doøng ñieän ñi giöõa caùc ñieän cöïc treân caùc maët ñoái nhau cuûa
giaáy.
Ñieän trôû suaát beà maët laø quan troïng ñoái vôùi caùc loaïi giaáy traûi qua quaù trình in tónh ñieän (vd:
giaáy copy vaø giaáy in laser), ñaëc bieät khi toác ñoä cuûa caùc maùy naøy taêng leân:
- Neáu ñieän trôû suaát quaù thaáp, ñieän tích maát ñi vaø söï vaän chuyeån thuoác hieän maøu khoâng
hoøan chænh seõ cho ra chaát löôïng hình aûnh keùm.
- Neáu ñieän trôû suaát cao quaù, gaây ra hieän töôïng caûm öùng ñieän vaø seõ xaûy ra loãi treân maùy nhö
laø nhaäp lieäu gaáp ñoâi (double feed), nhaäp lieäu sai hay taéc ngheõn. Hôn nöõa, tónh ñieän coù
theå aûnh höôûng ñeán caùc boä phaän kieåm soaùt ñieän cuûa maùy.
Do ñoù ñieän trôû suaát beà maët moät caùch tieâu bieåu ñöôïc giöõ trong khoaûng 10-10 - 1013 ohm. Haøm
löôïng aåm cuûa giaáy laø moät yeáu toá quyeát ñònh coù nguyeân taéc ñoái vôùi ñoä daãn, vôùi söï khaùc bieät
leân ñeán 103 ohm trong khoaûng ñoä aåm 3-8%. Caùc muoái voâ cô (vd: NaCl) thöôøng ñöôïc cho vaøo
khi eùp gia keo trong caùc coâng thöùc tinh boät ñeå caûi thieän ñoä daãn vaø do ñoù laøm giaûm ñieän trôû
suaát. Vì NaCl coù tính huùt aåm (laáy hôi aåm töø moâi tröôøng), noù coù khaû naêng taïo ra haøm löôïng
aåm vaø caùc tính chaát veà ñieän phaân ñeå laøm giaûm ñieän trôû suaát.
Ñoä beàn ñoäng löïc hoïc Sonoco (SDS). Thí nghieäm vöøa môùi ñöïôc phaùt trieån gaàn ñaây xaùc ñònh
khaû naêng chòu taûi troïng neùn eùp vaø taûi troïng ñoäng löïc theo chu kyø cuûa loõi cuûa cuoàn giaáy. Noù
gioáng nhö caùc löïc treân moät loõi cuûa cuoàn giaáy do quaù trình quay loõi naøy giöõa 2 ngaøm coù theå
môû roäng, vaø duøng moät taûi troïng qua moät meàn cao su bao phuû treân loõi 1800. Taûi troïng ñöôïc
naâng leân cho ñeán khi loõi naøy bò hoûng, vaø giaù trò ñoù laø keát quaû cuûa thí nghieäm.
2.9.1 Öôùc Löôïng Boät (Ñaùnh Giaù)
Moät vaøi tính chaát giaáy ñöôïc quan taâm ôû giai ñoaïn taïo boät. Quy trình ñaùnh giaù boät tieâu chuaån
toàn taïi vì söï phaân raõõ cuûa tôø boät (pulp sheet), quaù trình nghieàn boät trong caùc maùy ñaäp trong
phoøng thí nghieäm, vaø vieäc laøm giaáy tay theo loái coå truyeàn treân maùy taïo tôø. ‘Giaáy laøm baèng
tay’ laø tôø giaáy (ñoâi khi laø cuoän) coù ñònh löôïng töø 60-150 g/m2.
Caùc tính chaát cuûa tôø giaáy laøm baèng tay, ñöïôc laøm treân caùc maùy taïo tôø theo loái coå truyeàn,
khaùc vôùi giaáy laøm töø maùy xeo vì:
- Khoâng coù caùc ñaëc tính theo chieàu MD-CD nhö cuûa giaáy laøm baèng maùy xeo.
- Chuùng coù tính hai maët khaùc nhau nhieàu hôn so vôùi giaáy laøm baèng maùy xeo (vd maùy xeo
löôùi ñoâi).
- Noàng ñoä thuøng ñaàu cao hôn (0,15-1,8%) so vôùi noàng ñoä khi laøm giaáy baèng tay (vd:
0,02%). Noàng ñoä boät laøm ‘giaáy laøm baèng tay’ cho ra moät heä soá taäp trung ôû traïng thaùi lô
löûng (suspension crowding factor) (töùc laø: soá xô sôïi trong moät theå tính hình caàu ñöôïc
cuoán ñi bôûi chieàu daøi cuûa moät xô sôïi ñôn leû) khoaûng baèng 1. Caùc va chaïm cuûa xô sôïi do
ñoù, coù hieám hay ít hieän töôïng keát thaønh cuïm xô sôïi xaûy ra trong quaù trình taïo hình tôø
giaáy baèng tay. Ngöôïc laïi, heä soá taäp trung ôû traïng thaùi lô löûng trong thuøng ñaàu maùy xeo
(laø 20 - 60) coù theå daãn ñeán vieäc taïo thaønh caùc cuïm xô sôïi ñaùng keå.
- Noàng ñoä taïo hình thaáp cuûa ‘giaáy laøm baèng tay’ giuùp cho caùc löïc thuûy ñoäng löïc phaân taùn
caùc cuïm xô sôïi vaø cuõng coù theå giuùp cho caùc xô sôïi chuyeån ñoäng theo löu chaát. Ñieàu naøy
laøm cho caùc tôø ‘giaáy laøm baèng tay’ ñoàng nhaát hôn, vaø cuõng coù nhieàu lôùp hôn tôø giaáy ñöôïc
laøm treân meàn ôû noàng ñoä thuøng ñaàu cuûa maùy xeo.
UBC ñaõ chænh söûa maùy taïo tôø giaáy tieâu chuaån cuûa hoï ñeå saûn xuaát giaáy ‘laøm baèng tay’ ôû noàng
ñoä thuøng ñaàu cuûa maùy xeo. 3 chænh söûa laø: ñaït ñöôïc söï phaân phoái ñoàng nhaát treân saøng baèng
caùch cheá boät töø bình 500 ml coå heïp; chæ khuaáy treân beà maët cuûa huyeàn phuø vôùi moät ñuõa
khuaáy ñöôïc thieát keá ñaëc bieät; vaø giaûm huùt thoaùt nöùôc ñeå ngaên chaën söï taïo thaønh cuïm xô sôïi.
Phöông phaùp naøy chæ xaùc ñònh khaû naêng ñònh hình cuûa xô sôïi daøi, vì söï baûo löu caùc thaønh
phaàn tinh khoâng theå baét chöùôc ñöôïc. Vieäc töï ñoäng hoaù quy trình naøy ñang tieán haønh.
Caùc tính chaát cuûa giaáy laøm baèng tay ñöôïc laøm treân caùc loaïi maùy taïo tôø theo loái coå truyeàn
khaùc nhau cuõng khaùc nhau, do söï khaùc nhau veà tính chaát hình hoïc vaø caùc ñieàu kieän thöïc
hieän. Vd:
- Phöông phaùp thöû nghieäm TAPPI T205 duøng maùy taïo tôø cuûa Anh vaø cho pheùp tôø giaáy ñeå
khoâ ngoaøi khoâng khí (ôû ñieàu kieän thí nghieäm tieâu chuaån) ñöôïc eùp vôùi 1 ñóa kim loaïi.
- Maùy Rapid-Kothen (duøng ôû Chaâu Aâu) laøm khoâ tôø giaáy baèng caùch duøng nhieät.
Caùc tôø giaáy ‘laøm baèng tay’ cuõng ñöôïc laøm khoâ vôùi khí noùng (hot air drum dried) ôû nhieät ñoä
vaø toác ñoä ñöôïc kieåm soaùt. Vd: Formax Drum Dryer).
Caùc maùy xeo giaáy ít theo quy öôùc hôn bao goàm nhöõng caùi sau. Chuùng ñang ñöôïc caûi tieán ñeå
coù ñöôïc caùc tính chaát vaät lyù veà söï taïo hình tôø giaáy nhö treân maùy xeo, ñeå coù ích hôn cho hoaù
hoïc ñaàu öôùt vaø caùc xaùc ñònh töông töï:

- Dynamic Former (maùy taïo tôø giaáy ñoäng löïc hoïc) taïo bôûi caùc löïc ly taâm. Noù cho pheùp
vieäc taïo hình tôø giaáy nhieàu lôùp vaø cuõng kieåm soaùt söï ñònh höôùng theo chieàu MD vaø CD.
- Dynamic Paper Chemistry Jar, DPCJ moâ phoûng söï dòch chuyeån vaø khuaáy ñoäng trong suoát
quaù trình taïo hình tôø giaáy, cho pheùp thay ñoåi veà noàng ñoä vaø ñònh löôïng trong moät khoaûng
nhaát ñònh, vaø laøm giaáy coù ñöôøng kính 4 inch (10,2 cm) hay 8 inch. Noù cuõng ñöôïc duøng ñeå
ño söï baûo löu khi boät ñi qua moät laàn, phaân ñoaïn caùc thaønh phaàn tinh, vaø hieäu quaû loaïi tröø
nöôùc.
- Formax. Caùc tôø giaáy, ôû toác ñoä leân ñeán 70 tôø/h, ñöôïc taïo thaønh treân löôùi xeo loaïi
fourdrinier vôùi heä thoáng nöôùc traéng kheùp kín theo moâ phoûng. Caùc tôø giaáy coù theå ñöôïc
nhaäp vaøo trong 1 troáng saáy khoâ Formax Drum Dryer.
- Thieát bò thöû nghieäm söï baûo löu trong quaù trình taïo hình tôø giaáy, FRET laø 1 maùy laøm ‘giaáy
laøm baèng tay’ 2 giai ñoaïn, noù moâ phoûng ñieàu kieän trong coâng nghieäp vaø cho pheùp ñaùnh
giaù söï baûo löu vaø aûnh höôûng cuûa caùc chaát phuï gia. Nöôùc loïc thích hôïp cho vieäc phaân tích.
- Maùy taïo tôø giaáy ‘KCL sheet former’ taïo neân moät tôø giaáy ‘laøm baèng tay’ vuoâng. Nöôùc
traéng coù theå ñöôïc hoài löu (vd: ñeå nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa caùc thaønh phaàn tinh vaø caùc
chaát phuï gia cho giaáy).
- Mini-Mill cho pheùp leân ñeán 6 nguyeân lieäu coäng vôùi caùc chaát phuï gia ñöôïc phoái troän, vaø
coù theå keát hôïp vôùi thieát bò saáy cuûa noù.
- Maùy taïo tôø giaáy löôùi keùp (twin wire former) ñaõ ñöôïc phaùt trieån bôûi tröôøng ñaïi hoïc
Paprican vaø McGill. Thuøng ñaàu cuûa noù ñaët moät voøi phun boät vaøo trong khu vöïc thoaùt
nöùôc, ôû ñoù, noù ñöôïc taùch nöùôc baèng keát hôïp cuûa truïc quay taïo hình, caùc laù kim loaïi vaø
chaân khoâng. Giaáy öôùt (noàng ñoä 8% coù theå laø CTMP; 10% boät kraft) ñöôïc thu thaäp, vaø eùp,
saáy khoâ duøng caùc kyõ thuaät trong phoøng thí nghieäm. Moät laàn thöïc hieän coù theå maát 5 – 50
s.
- Maùy ño söï baûo löu toác ñoä cao (HSR-tester) ñaõ ñöôïc phaùt trieån bôûi tröôøng ñaïi hoïc kyõ
thuaät Lappeenranta. Söï taïo hình treân löôùi keùp ñöôïc moâ phoûng bôûi quaù trình quay thuøng
ñaàu baèng nöûa voøng vôùi 2 löôùi ‘hoäi tuï’ tónh, trong khi khoang laù kim loaïi (trong truïc vaän
chuyeån löôùi) ñi theo noù. Söï thoaùt nöùôc coù theå ñöôïc kieåm soaùt vaø coù theå dao ñoäng. Moät tôø
giaáy ‘laøm baèng tay’ ñöôïc taïo thaønh trong khoaûng 7 s.
2.9.2 Ñoä Nhôùt Cuûa Boät

Khi boät ñöôïc hoaø tan trong caùc dung moâi höõu cô naøo ñoù, nhö CED (cuen,
cupriethylenediamine hay cuam (cuprammonium), ñoä nhôùt cuûa dung dòch taïo thaønh laø moät
yeáu toá giuùp xaùc ñònh ñöôïc möùc ñoä polymer hoaù caùc phaân töû hôïp thaønh.
Söï hoaø tan caùc loaïi boät töø goã, chöùa 1 tæ leä lôùn -cellulose, cho caùc giaù trò ñoä nhôùt cao hôn boät
giaáy. Tuy nhieân, caùc loaïi boät giaáy vôùi tæ leä hemicellulose cao (vd: moät vaøi loaïi boät phi goã)
cho caùc giaù trò thaáp hôn. Do ñoù ñoä nhôùt boät ñöôïc duøng:
- Cho kieåm soaùt chaát löôïng saûn phaåm boät haøng ngaøy. (Nhaø maùy Pacific Northwest ñaõ thay
theá noù baèng thöû nghieäm khaåu ñoä zero, vì noù nhanh hôn vaø coù theå laëp laïi deã hôn).
- Laø moät thoâng soá trong vieäc toái öu hoaù theo quy moâ phoøng thí nghieäm cuûa quy trình taåy
traéng.
2.9.3 Ñoä Tinh Khieát Cuûa Boät
Caùc loaïi giaáy nhö caùc loaïi giaáy caùch ñieän, giaáy trong tuï ñieän vaø giaáy in hình aûnh ñöôïc laøm töø
boät coù ñoä daãn (ñieän) thaáp – ñoä daãn laø moät thoâng soá cuûa haøm löôïng ion (ñaëc bieät laø saét) trong

boät. Ñieàu naøy ñaït ñöôïc baèng caùch röûa boät vôùi nöôùc tinh khieát moät caùch thích hôïp, vaø ñoâi khi
duøng theùp khoâng gæ ôû moät giai ñoaïn nhaát ñònh naøo ñoù trong nhaø maùy boät.
Caùc giaù trò cho ñoä daãn cuûa nöùôc trích ra töø boät ñöôïc bieåu dieãn theo ñôn vò μS/m. μS/m3 cuõng
ñöôïc duøng nhöng ñaây laø ñôn vò sai veà thöù nguyeân.
1 siemen (S, ñôn vò SI cuûa ñoä daãn) = 1 mho.
Trong moät ngöõ caûnh roäng hôn, ñoä daãn ñöôïc duøng theo doõi caùc quy trình laøm traøn (spill) vaø
phoái troän. Ñoä daãn cuûa moät soá dung dòch nhö trong baûng.
( ñôn vò μS/cm ) Ñoä daãn Ñoä daãn

Caùc bazô thoâng thöôøng,
Nöôùc raát tinh khieát 0,02 – 0,08 200
acids, vaø muoái
Nöôùc khöû khoaùng 0,1-0,7 Nöôùc coù ñoä maën 5% 3000-7000
Nöôùc ngöng tuï 2-100 NaOH 2% 30000-70000
Nöôùc thieân nhieân 20-1000 HCl 20% 300000-700000
Chaát loûng laøm laïnh trong thaùp
20-10000
laøm laïnh
Coù 2 loaïi cô baûn cuûa thieát bò truyeàn taûi ñoä daãn (conductivity transmitter) laø:
- Tieáp xuùc tröïc tieáp giöõa ñieän cöïc vaø quy trình. Trong khoaûng 0,1-10000 μS/cm.
- Khoâng tieáp xuùc (hay khoâng coù ñieän cöïc). Ôû ñoù 2 cuoän daây hình xuyeán coù phuû plastic
duøng quy trình nhö 1 loõi cuûa maùy bieán theá (transformer core). Trong khoaûng 10-
1.000.000 μS/cm.
Söï buø nhieät ñoä laø quan troïng, vì khi thay ñoåi 10C (töø 250C) seõ laøm taêng ñoä daãn leân 1,0-1,6%
ñoái vôùi dung dòch laø acid, 1,8-2,2% ñoái vôùi bazô, 2,2-3,0% ñoái vôùi dung dòch muoái; vaø 5,0-
5,2% ñoái vôùi nöôùc. Vaán ñeà naøy ñöôïc ñeà caäp nhieàu (bao goàm laép ñaët vaø caân chænh) trong taïp
chí Process conductivity transmitter implementation (thöïc hieän truyeàn taûi ñoä daãn trong quy
trình), Petersen, D.E. TAPPI Journal, thaùng 3-1998, trang 147.
Ñoä daãn coù theå ñöôïc ño trong daây chuyeàn. Vd: Rexter Filtrate Collector(vôùi boä phaän caûm
bieán pH vaø ñoä daãn), pulpExpert.

Tinh Chat Va Cac Thi Nghiem Ve Bot Va Giay

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tinh Chat Va Cac Thi Nghiem Ve Bot Va Giay

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Properties & Testing of Paper & Pulp Page 1

2. TÍNH CHAÁT VAØ CAÙC THÍ NGHIEÄM VEÀ

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.2.2B Khaùc Nhau Giöõa MD vaø CD Trong Giaáy

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.2.2C Tính Chaát Ñoàng Nhaát Cuûa Söï Ñònh Hình

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Söï ñònh hình ñöôïc ño bôûi:

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.2.2D Tính Chaát Hai Maët Cuûa Giaáy

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.3 Caùc Tính Chaát Vaät Lyù Cô Baûn Cuûa Giaáy

2.3.1 Caùc Kích Thöùôc Tôø Giaáy

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Loaïi côõ giaáy Kích thöôùc (mm) Chöùa loaïi giaáy

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Boä RA Boä SRA

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.3.2 Caùc Kích Thöôùc Cuoàn Giaáy

Kích thöôùc caùc cuoàn giaáy ñöôïc moâ taû bôûi:

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.3.3 Ñònh Löôïng

2.3.4 Haøm Löôïng Aåm Cuûa Giaáy

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Loaïi giaáy m = a - b x T (in. 0C) n = c - d x T (in. 0C)

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.3.5 Caliper (Ñoä Daøy)

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.3.6 Bulk vaø Density

Theå tích rieâng = caliper (μm) / ñònh löôïng (g/m2)

Theå tích rieâng:

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Nguoàn goác cuûa ñoä beàn giaáy:

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.4.2A Caùc Tính Chaát Ñaøn Hoài

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.4.3 Ñoä Chòu Buïc (Burst)

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.4.4 Ñoä Beàn Xeù Vaø Ñoä Beàn Ñöùt

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.4.5 Khaû Naêng Chòu Gaáp

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.4.6 Ñoä Cöùng (Stiffness)

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

Moment quaùn tính = ((ñoä daøy, m)3 x chieàu roäng, m)/ 12

PaperHelp Online-Paperloop 08/12/07

2.5 Caùc Tính Chaát Cuûa Vaät Lieäu Laøm

PaperHelp Online – Paperloop 2001

PaperHelp Online – Paperloop 2001

PaperHelp Online – Paperloop 2001

Coù 2 moái quan heä nhö sau: