Baøi giaûng:

CAÁU TAÏO KIEÁN

TRUÙC
Boä moân: COÂNG NGHEÄ KIEÁN TRUÙ
Ths, kts: Ñaëng Quang Nhung
CHÖÔNG 1: KHAÙI QUAÙT CHUNG VEÀ CAÁU TAÏO KIEÁN TRUÙC

1.Khaùi nieäm.
Caáu taïo Kieán truùc laø moät moân khoa hoïc cô sôû troïng yeáu cuûa ngaønh thieát keá
kieán truùc, nghieân cöùu veà caùch caáu keát neân moät ngoâi nhaø hay coâng trình töø
caùc boä phaän lôùn nhaát cho ñeán caùc chi tieát nhoû nhaát döïa treân moät soá nguyeân
taéc vaø yeâu caàu nhaát ñònh.
2. Muïc ñích:
- Phuïc vuï cho vieäc thieát keá saùng taùc Kieán truùc.
- Löïa choïn caùc giaûi phaùp caáu taïo phuø hôïp vôùi hình daùng, kích thöôùc coâng trình
vaø caùc chi tieát kieán truùc, thöïc chaát laø vieäc nghieân cöùu taïo ra boä khung xöông
chòu löïc cho coâng trình, lôùp voû bao che vaø caùc chi tieát kieán truùc vôùi caùc lieân
keát, moái noái hôïp lyù nhaát.
- Moân caáu taïo kieán truùc ñöôïc aùp duïng raát nhieàu trong quaù trình nghieân cöùu
saùng taùc, nhaát laø vieäc theå hieän caùc baûn veõ kyõ thuaät thi coâng.
3. Yeâu caàu thieát keá caùc boä phaän caáu taïo coâng trình:
-Ñaûm baûo cho coâng trình laøm vieäc toát trong quaù trình söû duïng.
-Choáng ñöôïc aûnh höôûng, taùc haïi cuûa thieân nhieân vaø con ngöôøi.
-Thoûa maõn yeâu caàu söû duïng.
-Ñaûm baûo cöôøng ñoä cuûa töøng boä phaän vaø toaøn boä coâng trình, phuø hôïp vôùi
nguyeân lí chòu löïc, keát caáu beàn vöõng.
-Ñaûm baûo thôøi gian xaây döïng coâng trình laø ngaén nhaát, giaù thaønh haï nhaát.
- Söû duïng vaät lieäu hôïp lyù, caáu taïo ñôn giaûn, thi coâng thuaän tieän.
4. Phöông chaâm thieát keá:

BEÀN VÖÕNG - KINH TEÁ - THÍCH DUÏNG - MYÕ

QUAN
5. Sô löôïc veà lòch söû phaùt trieån cuûa caáu taïo kieán truùc:
- Cuõng nhö baát kyø moät moân khoa hoïc nghieân cöùu naøo khaùc, caáu taïo kieán truùc ñöôïc phaùt trieån
töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø ñôn sô ñeán kyõ thuaät cao, moân hoïc naøy cuõng luoân luoân gaén boù vôùi
söï phaùt trieån chung cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, kinh teá vaø xaõ hoäi.
- Tuøy vaøo ñieàu kieän veà phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät, ñeå luoân vaän duïng thaønh töïu naøy nhaèm
saùng taïo ra caùc caáu truùc môùi, caùc keát caáu môùi cho coâng trình kieán truùc.
a) Thôøi kyø nguyeân thuûy.
Xaõ hoäi nguyeân thuûy laø giai ñoaïn ñaàu
tieân vaø daøi nhaát trong lòch söû cuûa
loaøi ngöôøi, töø khi con ngöôøi xuaát
hieän treân traùi ñaát ñeán khi xaõ hoäi
phaân chia giai caáp vaø xuaát hieän nhaø
nöôùc.
b) Thôøi kyø Coå ñaïi.( xaõ hoäi chieám höõu noâ
leä)
Moät soá quan ñieåm cho raèng: Khi cheá ñoä
nguyeân thuûy tan raõ, cheá ñoä chieám höõu noâ leä
xuaát hieän, môû ñaàu thôøi kì lòch söû Coå ñaïi –
Khoaûng 3000 naêm tröôùc coâng nguyeân.

Kieán truùc Hy Laïp coå ñaïi

Kieán truùc Ai Caäp coå ñaïi

Kieán truùc La Maõ coå ñaïi
b) Thôøi kyø trung ñaïi. khoaûng vaøo
naêm 470 – 1640 ( Xaõ hoäi Phong kieán)

Kieán truùc laâu ñaøi phong kieán Chaâu

AÂu – Bieåu töôïng cuûa caùc laõnh chuùa
c) Thôøi kyø caän ñaïi. khoaûng vaøo naêm
1640 - 1917 ( Xaõ hoäi tö baûn chuû nghóa).
Kinh teá, xaõ hoäi, kyõ thuaät … ñaõ coù
nhöùng phaùt trieån nhaûy voït. Nhöõng phaùt
minh saùng cheá ra ñôøi: ñaàu maùy xe löûa hôi
nöôùc, chieác taøu vöôït ñaïi döông ñaàu tieân
ñöôïc haï thuûy, phaùt hieän ra tia X…
Caùc xu höôùng kieán truùc trong thôøi kyø
naøy:
- Caùc xu höôùng kieán truùc phuïc coå: chuû
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ở Washington D.C được mô phỏng
nghóa taân coå ñieån, chuû nghóa laõn maïn,
hoàn hảo hình ảnh một đền thờ Hy Lạp cổ đại
chuû nghóa chieát trung, chuû nghóa bieåu
hieän, chuû nghóa keát caáu cuûa Nga, art
deco…

chuû nghóa bieåu hieän

d) Thôøi kyø hieän ñaïi 1917 ñeán nay.
Heát 1 tieát
II. CAÙC BOÄ PHAÄN CAÁU TAÏO CHUÛ YEÁU CUÛA COÂNG TRÌNH
KIEÁN TRUÙC
- Saùng taùc Kieán truùc laø moät ngaønh KHKT keát hôïp vôùi ngheä thuaät, bôûi vaäy khi caáu truùc neân
hình khoái daùng daáp cuûa coâng trình (cuõng töùc laø nghieân cöùu caáu taïo neân vaät theå Kieán truùc) thì
ñoàng thôøi phaûi quan taâm ñeán vaán ñeà thaåm myõ, tyû leä hình khoái vaät theå Kieán truùc .

yù nghóa taïo hình:

Caáu taïo kieán truùc luoân gaén lieàn vôùi thaåm myõ vaø ngheä thuaät taïo hình kieán truùc. Veà maët ngheä
thuaät taïo hình vaø söï toàn taïi beàn vöõng cuûa vaät theå thì moät coâng trình Kieán truùc cuõng nhö baát
kyø moät vaät theå naøo khaùc trong töï nhieân ( ví duï caùi caây , ñoà ñaïc , cô theå con ngöôøi vv...) ñeàu coù
chung moät quy luaät laø : caáu truùc goàm 3 boä phaän chính gaén keát taïo neân:

Phaàn ñænh

Phaàn thaân

Phaàn ñeá
Caùc boä phaän chính cuûa nhaø
 1.2. YÙ nghóa caáu taïo cuûa caùc boä phaän chính.

1.2. 1. Moùng nhaø.

- Laø chaân ñeá cuûa ngoâi nhaø, laø boä phaän döôùi cuøng ñeå ñôõ
töôøng vaø coät chòu löïc cuûa ngoâi nhaø, nhaän toaøn boä taûi
troïng cuûa ngoâi nhaø (truyeàn xuoáng qua töôøng vaø coät ) roài
truyeàn xuoáng neàn ñaát .
- Moùng nhaø naèm saâu döôùi maët ñaát, tuyø theo taûi troïng cuûa
coâng trình vaø ñòa chaát maø moùng seõ coù kích thöôùc, hình Móng nhà
daïng khaùc nhau vaø ñoä saâu khaùc nhau .
- Lôùp ñaát chòu taûi troïng do moùng neùn xuoáng goïi laø neàn
moùng . Neàn ñaát

1.2. 2. Coät truï.

-Laø keát caáu chòu löïc chính, laø boä phaän ñeå goái ñôõ caùc ñaàu daàm chòu löïc, nhaän taûi
troïng töø caùc boä phaän phía treân, truyeàn löïc neùn thaúng ñöùng xuoáng moùng.
-Ngoaøi ra truï vaø coät coøn phaûi chòu löïc uoán ngang do taûi troïng cuûa gioù sinh ra.
2.1. 3. Töôøng nhaø
- Töôøng laø boä phaän bao che cho nhaø khoûi bò aûnh höôûng cuûa thôøi tieát vaø moâi tröôøng ngoaøi
nhaø vaø ñeå ngaên caùch khoâng gian.
- Töông ñoùng vai troø quan troïng veà hình thöùc Kieán truùc cuûa ngoâi nhaø .
- Töôøng coù theå laø keát caáu chòu löïc hoaëc coù theå laø khoâng chòu löïc.
a) Töôøng chòu löïc:
- Laø töôøng ñôõ daàm vaø saøn phía treân, nhaän taûi troïng truyeàn thaúng ñöùng xuoáng moùng (Töôøng
chòu löïc daày toái thieåu  220, xaây baèng gaïch ñaëc, maùc 75, daày 220; 330; 450 ...).
- Töôøng chòu löïc chòu taûi troïng ngang cuûa gioù, khi thieát keá töôøng chòu löïc, phaûi caáu keát töôøng
ngang vôùi töôøng doïc, hoaëc töôøng vôùi daàm, khung vuoâng goùc ñeå choáng löïc ngang ( löïc xoâ) .
b) Töôøng khoâng chòu löïc:
- Laø loaïi töôøng khoâng chòu baát cöù moät taûi troïng naøo khaùc ngoaøi taûi troïng baûn thaân cuûa baûn
thaân noù (chæ coù yù nghóa ngaên caùch khoâng gian ).
- Thöôøng xaây baèng gaïch roãng ( nheï ) daày 110; 220.
c) Caùc boä phaän khaùc lieân quan ñeán töôøng:
- Beä töôøng, giaèng töôøng, lanh toâ, oâ vaêng, seânoâ, maùi ñua, töôøng chaén maùi, töôøng boå truï, gôø
phaøo chæ, vv...
C1. Beä töôøng:
- Laø boä phaän töôøng nhaø naèm saét maët ñaát – coù theå goïi
laø töôøng moùng, töôøng coå moùng.
- Vò trí töø maët ñaát ñeán cao ñoä neàn taàng 1.
- Töôøng thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi lôùp ñaát aåm vì theá
xaây töôøng thöôøng duøng gaïch ñaëc – gaïch giaø
- Chieàu cao beä töôøng phuï thuoäc vaøo thieát keá vaø tính
thaåm myõ cuûa coâng trình.

C 2) Giaèng töôøng:
- Coù nhieäm vuï lieân keát caùc loaïi töôøng ngang vaø doïc laïi thaønh moät keát caáu khoâng gian
vöõng chaéc, ñaûm baûo oån ñònh baûn thaân töôøng vaø ñoä cöùng chung cuûa nhaø .
- Laø heä thoáng ñai BTCT daày  7 cm naèm laån trong caùc töôøng (chòu löïc chính vaø töôøng chu
vi ) .
- Thöôøng ôû ñoä cao saùt vôùi döôùi meùp saøn hoaëc ngang vôùi meùp treân cöûa soå, cöûa ñi (Vò
trí lanh toâ ) .
- Giaèng töôøng thöôøng gaëp trong nhaø xaây gaïch .
C3. Lanh toâ
-Laø boä phaän daàm nhoû naèm treân cöûa, duøng ñeå
ñôõ khoái töôøng naèm phía treân loã cöûa .
-Lanh toâ coù theå baèng gaïch, BTCT, baèng theùp ñònh
hình hay coù theå baèng goã (Hieän nay chuû yeáu ngöôøi
ta laøm lanh toâ baèng BTCT ).
Ñoái vôùi caùc cöûa roäng(  1,5 m ) thì caàn phaûi laøm
lanh toâ BTCT.

C4. OÂ vaêng.
-Laø boä phaän maùi nhoû phía treân cöûa soå, cöûa ñi
ñeå che naéng vaø che möa khoâng haét vaøo cöûa vaøo
phoøng.
-OÂ vaêng coù theå laø BTCT hoaëc khung goã, khung
kim loaïi lôïp ngoùi.
-Ñeå tieát kieäm vaät lieäu, thi coâng nhanh, taêng ñoä
beàn vöõng, ngöôøi ta thöôøng keát hôïp giaèng töôøng,
lanh toâ vaø oâ vaêng laøm 1.
C5. Maùi saûnh, maùi hieân:
-Laø boä phaän maùi che cho caùc loái vaøo nhaø hay caùc
hieân chôi, hieân nghæ.
-Maùi saûnh, maùi hieân coù theå laø BTCT; lôïp ngoùi;
maùi kính khung theùp; maùi toân vv...
-Maùi saûnh, maùi hieân roäng lôùn hôn oâ vaêng neân keát
caáu thöôøng phaûi coù daàm conson, hoaëc baùn keøo
baèng theùp, goã.

C6. Maùi ñua ( Maùi haét gioït gianh )

-Laø phaàn gôø töôøng nhoâ ra hay phaàn maùi nhoâ ra
khoûi maët töôøng ôû phía treân cuøng cuûa nhaø.
-Che cho töôøng khoâng bò nöôùc möa chaûy xuoáng maët
töôøng laøm aåm moác töôøng.
-Maùi ñua coøn coù taùc duïng myõ quan kieán truùc, taïo
neân moät dieàm maùi, laøm phaàn chuyeån tieáp giöõa
maùi vaø töôøng .
C 7. Töôøng chaén maùi:
-Laø phaàn töôøng xaây cao hôn dieàm maùi ñeå che
soáng maùi vaø baûo veä cho ngöôøi ñi laïi treân maùi .
-Vôùi caùc coâng trình Kieán truùc hieän ñaïi, töôøng
chaén maùi ñoùng vai troø quan troïng trong thaåm myõ
kieán truùc, vôùi hình thöùc kieán truùc ña daïng ñeå
laøm ñieåm nhaán keát thuùc chieàu cao coâng trình .

C 8. Töôøng boå truï:

- Laø böùc töôøng ñöôïc gia taêng theâm khaû naêng
chòu löïc baèng caùch boå truï ñeå choáng löïc ngang
( Gioù , xoâ ñaåy ) hoaëc ñôõ taûi troïng taäp trung töø
daàm , saøn , maùi truyeàn xuoáng .
- Cuõng coù khi töôøng boå truï chæ ñeå phaân chia
maët nhaø vì mó quan Kieán truùc.
1.2. 3. Daàm vaø khung
a. Daàm.
Khaùi nieäm:
Daàm laø thanh ngang chòu löïc, hai ñaàu goái leân
töôøng hoaëc coät vaø truyeàn taûi troïng qua
ñaàu daàm xuoáng töôøng hay coät ñôõ.
Daàm ñeå ñôõ caùc taám saøn, maùi vaø töôøng
ngaên phía treân.
Vaät lieäu: Beâ toâng, theùp hình, goã.
Daàm, coät chòu löïc
Phaân loaïi:
Daàm chính vaø daàm phuï.
Daàm phuï thöôøng goái leân daàm chính ñeå chia
nhoû taám saøn hoaëc daàm phuï vuoâng goùc
vôùi daàm chính ñeå laøm giaèng (daàm caáu
taïo)
Daàm chính: h= 1/8 ÷ 1/12 L

Daàm phuï: h’ 1/15 ÷ 1/20 L’ Daàm chính vaø daàm phuï

b. Khung :
-Daàm lieân keát vôùi coät taïo thaønh heä
keát caáu khung (Lieân keát coù theå laø
ngaøm cöùng thì goïi laø khung cöùng, neáu
laø lieân keát khôùp (meàm ) thì goïi laø
khung khôùp ).

-Neáu caùc khung cuûa nhaø ñaët theo moät Khung phaúng

chieàu song song vôùi nhau thì goïi laø

khung phaúng .

-Neáu khung ñöôïc thieát keá caû hai chieàu

vuoâng goùc vaø lieân keát vôùi nhau cuøng
chòu löïc thì goïi laø khung khoâng gian.

Khung khoâng gian

1.2.4. Neàn.
-Laø boä phaän keát caáu naèm tieáp giaùp vôùi neàn ñaát thieân nhieân, treân cuøng taïo beà maët cöùng
phaúng, chòu löïc ñeå söû duïng ñi laïi, keâ ñoà ñaïc (coù neàn ôû taàng 1 vaø neàn taàng haàm ).

1.2.5. Saøn.

-Laø boä phaän keát caáu ngaên khoâng gian

trong nhaø theo chieàu ñöùng thaønh caùc taàng
nhaø.
-Saøn chòu taûi troïng cuûa baûn thaân keát caáu
vaø caùc hoaït taûi chaát leân treân maët saøn.
-Saøn ñoùng vai troø lôùn trong vieäc baûo ñaûm
ñoä cöùng khoâng gian cho nhaø.
-Saøn goái leân töôøng hay daàm , coät ( saøn
naám ).
-Saøn thoâng duïng töôøng laøm baèng BTCT,
moät soá coâng trình laøm saøn theùp hoaëc saøn
goã.
 1.2.5. Maùi nhaø.
Laø boä phaän caáu taïo ôû treân cuøng cuûa nhaø, laøm
nhieäm vuï bao che cho nhaø khoûi bò aûnh höôûng cuûa
naéng möa, nhieät ñoä vaø caùc aûnh höôûng khaùc cuûa
thôøi tieát, khí haäu noùi chung .

Caáu taïo maùi goàm 2 boä phaän chính :

-Boä phaän keát caáu chòu löïc chính: Vì keøo, daàm, giaøn, voøm.
Boä phaän lôïp maùi: baèng caùc vaät lieäu khoâng thaám nöôùc nhö:
Ngoùi, taám fibroâxi maêng, toân löôïn soùng, lôùp beâ toâng choáng
thaám.
+ Khi maùi coù ñoä doác i=<5% goïi laø maùi baèng.
+ Khi maùi coù ñoä doác I > 5% goïi laø maùi doác.
-Maùi thöôøng coù boä phaän thu nöôùc (coøn goïi laø seânoâ) chaïy
xung quanh dieàm maùi ñeå höùng nöôùc möa daãn ñeán caùc oáng thu
nöôùc.
-Maùi ñoùng vai troø quan troïng ñoái vôùi thaåm myõ kieán truùc cuûa
ngoâi nhaø, laø boä phaän keát thuùc cuûa ngoâi nhaø veà chieàu cao.
Bôûi vaäy thöôøng chieám moät tyû leä veà kích thöôùc so vôùi toaøn
nhaø, moät hình thöùc ñaëc bieät ñeå keát thuùc chieàu ñöùng ngoâi
nha.ø
1.2.7. Caàu thang.
-Laø boä phaän giao thoâng theo chieàu ñöùng lieân
heä giöõa caùc taàng.
-Caàu thang phaûi coù lan can tay vòn ñeå ñaûm
baûo an toaøn khi söû duïng
-Ñoái vôùi caùc coâng trình hieän ñaïi, thöôøng
caàu thang baèng BTCT hay theùp hình .
-Ñoái vôùi caùc nhaø nhoû coù theå laøm baèng goã
hoaëc xaây gaïch cuoán vv...
-Thang coù theå thieát keá trong buoàng kín (goïi
laø buoàng thang) hoaëc coù theå thieát keá loä
thieân ( thang hôû ) .
-Caùc boä phaän chính cuûa thang goàm: thaân
thang naèm nghieâng, baäc thang, chieáu nghæ,
chieáu tôùi, lan can tay vòn.
1.2.8. Cöûa soå
-Laø boä phaän laáy aùnh saùng vaø thoâng gioù cho
phoøng, ñoùng vai troø quan troïng ñoái vôùi thaåm myõ
kieán truùc .
-Cöûa soå coù theå coù khuoân hoaëc khoâng khuoân.
-Cöûa soå coù theå thieát keá 1 lôùp hay 2 lôùp.
-Theo chöùc naêng coù caùc loaïi cöûa soå sau:
+ Cöûa soå taàm thaáp: laø loaïi thoâng duïng cho caùc
coâng trình, vôùi chöùc naêng laáy aùnh saùng laøm vieäc,
sinh hoaït, laáy gioù. Baäu cöûa thöôøng caùch maët saøn
80 ñeán 90 cm.
+ Cöûa soå cao: (treân taàm vôùi con ngöôøi) vôùi chöùc
naêng laáy aùnh saùng, thoâng hôi, thoaùng khí cho phoøng.
+ Cöûa soå maùi: Laø loaïi cöûa soå ôû treân maùi cuûa
nhaø, laøm nhieäm vuï laáy aùnh saùng, thoâng hôi thoaùng
gioù cho nhaø.
1.2.9. Cöûa ñi.
-Laø boä phaän ñeå lieân heä giöõa caùc phoøng,
caùc khoâng gian trong nhaø vaø beân ngoaøi nhaø
.
-Cöûa ñi coù theå coù khuoân hoaëc khoâng
khuoân. Cöûa ñi cuõng coù loaïi moät lôùp caùnh,
coù loaïi hai lôùp caùnh.
-Chieàu cao ñi loït toái thieåu cuûa cöûa ñi  1,8
m.
-Chieàu roäng cöûa ñi tuyø thuoäc vaøo yeâu caàu
ñi laïi vaø tính toaùn thoaùt ngöôøi khi coù söï coá
quyeát ñònh - Coù caùc loaïi: cöûa ñi 1 caùnh, 2
caùnh, 4 caùnh vv...
-Vaät lieäu laøm cöûa ñi thoâng duïng laø: goã ,
khung nhoâm , theùp hình, kính vv ...
1. AÛnh höôûng cuûa thieân nhieân.

Caùc aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng ñoái vôùi

caáu taïo kieán truùc

1 - Böùc xaï maët trôøi 4 - Ñoäng ñaát 5 - Coân truøng 8 - Chaùy noå
2 - Khí haäu thôøi tieát 3 - Nöôùc ngaàm 7 - Chaán ñoäng 9 - Tieáng oàn
1.1.Do aûnh höôûng cuûa ñòa hình xaây döïng
coâng trình.

=20
=30

=45

mã n g g ¹ c h mã n g b t k h « n g c è t t h Ðp mã n g ®¸ mã n g b t c è t t h Ðp

1.2. Aûnh höôûng cuûa ñòa chaát ñeán coâng trình

 Möùc nöôùc cao nhaát

-1.3. Aûnh höôûng cuûa yeáu toá thuûy vaên

1.4.Aûnh höôûng cuûa khí haäu

 1.5.Aûnh höôûng ñoäng ñaát

Thieát bò “con nhuùn” ñaët döôùi moùng cuûa toøa nhaø –

choáng ñöôïc ñoäng ñaát leân ñeán 6 ñoä richter-trong caùc
toøa nhaø cuûa Nhaät Baûn.

Thieát bò bôm cao su vaø khoâng khí – giaûm ñöôïc 50% rung laéc do ñoäng ñaát gaây ra
2. AÛnh höôûng cuûa con ngöôøi vaø xaõ hoäi
2.1. Aûnh höôûng cuûa vaên hoùa tín ngöôõng.

Coâng trình phaät giaùo Vieät Nam Coâng trình phaät giaùo Laøo

Thaùnh ñöôøng Hoài giaùo

Nhaø thôø coâng giaùo
2.2. Aûnh höôûng chính trò – xaõ hoäi.

Kieán truùc xaõ hoâi phong kieán Vieät Nam

Phuû toaøn quyeàn Ñoâng Döông

2.3. Aûnh höôûng cuûa kinh teá
2.4. Aûnh höôûng cuûa khoa hoïc kyõ thuaät
2.4.1. Vaät lieäu xaây döïng
2.4.2. Coâng ngheä, kyõ thuaätä xaây döïng
 2.4.3. Trang thieát bò coâng trình
2.4.4. Coâng ngheä kieán truùc

Toøa nhaø xoay 360 ñoä vaø chuû caên hoä

coù theå kieåm soaùt ñöôïc toác ñoä xoay
baèng gioïng noùi cuûa chính mình.
Heát tieát
ÑEÅ NAÉM BAÉT ÑÖÔÏC CAÙC
NGUYEÂN TAÉC VAØ YEÂU CAÀU CUÛA
CAÁU TAÏO KIEÁN TRUÙC CHO TÖØNG
BOÄ PHAÄN VAØ CHI TIEÁT CUÛA
COÂNG TRÌNH, TRÖÔÙC TIEÂN CAÀN
PHAÛI PHAÂN BIEÄT QUA NHAÄN
DAÏNG VAØ PHAÂN LOAÏI CAÙC COÂNG
TRÌNH KIEÁN TRUÙC THEO CAÙC ÑAËC
ÑIEÅM KHAÙC NHAU.
1.4.1. Theo keát caáu coâng trình.
1.4.1.1. Keát caáu töôøng chòu löïc.
-Laø keát caáu maø moïi taûi troïng cuûa nhaø (löïc doïc, thaúng ñöùng, löïc ngang gioù ...) ñeàu truyeàn
vaøo töôøng vaø qua ñoù truyeàn xuoáng moùng .
-Ñoä cöùng cuûa keát caáu naøy do lieân keát giöõa töôøng vaø saøn baûo ñaûm (khoâng bò xieân,
khoâng bò bieán daïng khi chòu löïc vv... )

Ñoä oån ñinh:

- Phuï thuoäc vaøo baûn thaân ñoä cöùng cuûa töøng boä phaän
caáu kieän, khoaûng caùch giöõa 2 phöông chòu löïc vaø caùch
lieân keát moái noái naèm trong khaû naêng bieán daïng cho pheùp.
-Phuï thuoäc vaøo ñoä oån ñinh cuûa baûn thaân töông, ñoä cöùng
cuûa saøn vaø ñoä cöùng cuûa caùc moái lieân keát.
-Daïng keát caáu naøy thöôøng chæ aùp duïng cho nhaø daân duïng
coù khaåu ñoä vöøa vaø nhoû, coù soá taàng =< 5 vaø khoâng chòu
ñoäng ñaát lôùn.
Keát caáu töôøng chòu löïc
Töôøng chòu löïc coù caùc loaïi sau:
+ Töôøng ngang chòu löïc
+ Töôøng doïc chòu löïc
+ Töôøng ngang vaø töôøng doïc cuøng chòu löïc
a. Töôøng ngang chòu löïc.
-Töôøng aùp duïng cho caùc nhaø coù phoøng ñoàng
ñeàu, chieàu roäng gian (B) nhoû (  4,2 m ) .

Nhaø töôøng ngang chòu löïc

- Öu ñieåm : - Nhöôïc ñieåm :

+ Keát caáu vaø thi coâng ñôn giaûn .
+ Ñoä cöùng ngang nhaø toát, choáng gioù baõo toát
+ Thoâng gioù vaø caùch aâm cho caùc phoøng toát .
+ Toán vaät lieäu töôøng vaø moùng , troïng löôïng
nhaø lôùn
+ Khoâng taän duïng ñöôïc khaû naêng chòu löïc cuûa
töôøng chu vi ( doïc) .
+ Caùc phoøng ñôn ñieäu, goø boù, cöùng nhaéc .
b. Nhaø töôøng doïc chòu löïc.
-Ñoä cöùng ngang keùm
-AÙp duïng trong caùc tröôøng hôïp nhaø coù loøng ngang
heïp vaø caùc töôøng ngang beân trong coù theå thay ñoåi
khoaûng caùch khaùc nhau ñeå coù ñöôïc caùc phoøng dieän
tích khaùc nhau, daøi ngaén khaùc nhau .

Nhaø töôøng doïc chòu löïc

- Öu ñieåm : - Nhöôïc ñieåm :

+ Toán ít vaät lieäu töôøng vaø moùng. + Cöûa soå heïp, thoâng gioù vaø aùnh saùng
+ Tieát kieäm khoâng gian söû duïng. töï nhieân keùm hôn.
+ Deã boá trí linh hoaït khoâng gian beân trong. + Ñoä cöùng ngang cuûa nhaø keùm.

+ Ñoä caùch aâm caùc phoøng keùm .

Chuù yù: Khi aùp duïng keát caáu töôøng doïc chòu löïc thì caàn chuù yù ñaûm baûo ñoä cöùng ngang cho
nhaø baèng caùch: caáu taïo giaèng töôøng ngang hoaëc caùc daàm ngang lieân keát vôùi töôøng doïc hay
lôïi duïng caùc töôøng caàu thang chòu löïc .
c. Nhaø phoái hôïp töôøng ngang vaø töôøng doïc chòu
löïc.
Thöôøng aùp duïng cho caùc nhaø ôû nhieàu taàng, caùc
coâng trình coù khoâng gian beân trong phöùc taïp, thay
ñoåi.
- Öu ñieåm :
+ Coù theå boá trí maët baèng caùc phoøng linh hoaït .
+ Ñoä cöùng vaø ñoä oån ñònh cuûa nhaø toát .
+ Ñoä caùch aâm caùc phoøng toát .
- Nhöôïc ñieåm :
+ Toán vaät lieäu töôøng vaø moùng, troïng löôïng nhaø
lôùn
+ Giaûi quyeát aùnh saùng töï nhieân vaø thoâng gioù khoù
hôn
1.4.1.2. Keát caáu khung chòu löïc.
-Laø keát caáu maø taát caû caùc loaïi taûi troïng thaúng ñöùng vaø ngang ñeàu truyeàn qua daàm xuoáng coät roài
truyeàn xuoáng moùng .
-Caáu taïo heä keát caáu khung goàm: daàm, giaèng vaø coät lieân keát vôùi nhau thaønh moät heä khung khoâng
gian vöõng cöùng.
-Lieân keát giöõa daàm vaø coät coù theå laø lieân keát khôùp hoaëc lieân keát cöùng, thöôøng laø lieân keát
cöùng (Beâ toâng ñuùc taïi cho, theùp haøn cöùng hoaëc lieân keát khôùp).
Keát caáu khung chòu löïc coù 2 daïng:
-keát caáu khung hoaøn toaøn.
-keát caáu khung khoâng hoaøn toaøn.

a. Keát caáu khung hoaøn toaøn:

Toaøn boä taûi troïng cuûa nhaø truyeàn leân coät, daàm vaø
saøn. Töôøng chæ coù nhieäm vuï bao che vaø ngaên chia
khoâng gian, neân töôøng thöôøng söû duïng gaïch nheï, caùc
taám laép gheùp… nhaèm giaûm troïng löôïng ngoâi nhaø.

Keát caáu khung hoaøn toaøn

 b. Khung khoâng hoaøn toaøn: töôøng vaø heä khung
ñeàu tham gia chòu toaøn boä taûi troïng cuûa ngoâi
nhaø.

- Öu ñieåm cuûa heä keát caáu khung chòu löïc :

+ Taïo ñöôïc caùc khoâng gian vaø taïo hình ña daïng,
ñaùp öùng toát cho nhu caàu thaåm myõ trong saùng taùc
Kieán truùc.
+ Coù ñoä cöùng khoâng gian lôùn hôn, oån ñònh hôn
Keát caáu khung khoâng hoaøn toaøn
vaø chòu ñöïng ñöôïc taûi troïng lôùn, chòu löïc chaán
ñoäng toát hôn.
+ Aùp duïng cho caùc coâng trình cao taàng. - Nhöôïc ñieåm :
+Heä keát caáu khung ra ñôøi laø moät cuoäc caùch + Giaù thaønh nhaø khung ñaét hôn.
maïng lôùn ñoái vôùi neàn xaây döïng, kieán truùc theá + Thi coâng phöùc taïp hôn.
giôùi. + Tuyø theo höôùng laøm vieäc cuûa daàm khung maø
+ Coù theå söû duïng khoâng gian trieät ñeå. coù caùc loaïi thieát keá khung ngang khung doïc,
+ Laøm giaûm troïng löôïng coâng trình. khung ngang doïc hoãn hôïp (ø khung khoâng gian),
+ Ñoä beàn cuûa coâng trình cao. khung voøm (cuoán ).
 CAÙC LOAÏI KHUNG CHÒU LÖÏC KHAÙC:

c. Khung ngang chòu löïc:

- Khung ngang laø khung coù daàm chính chòu löïc naèm theo phöông ngang
nhaø. Daàm chính chòu löïc lieân keát vôùi coät taïo thaønh maët phaúng
khung theo phöông ngang nhaø cuûa nhaø.
- Ñoái vôùi nhaø daân duïng khung BTCT, thöôøng khaåu ñoä (L) (hay nhòp)
cuûa khung ngang töø 6 ñeán 9 m vaø böôùc cuûa khung ( B) thöôøng töø 3,6
m ñeán 7,2 m.

Öu ñieåm :
+ Coù ñoä cöùng ngang toát chung cho toaøn nhaø.
+ Coù lôïi cho caùc coâng trình cao taàng, taïo ñoä oån ñònh vaø beàn
vöõng.
+ Taïo ñöôïc caùc khoâng gian roäng vaø daøi vôùi dieän tích lôùn: caùc b) Khung ngang chòu löïc

phoøng khaùn gia, raïp xieác, tröng baøy trieån laõm hay caùc nhaø maùy
saûn xuaát vv...
Nhöôïc ñieåm : ( ít )
+ Khi böôùc khung heïp ( B nhoû ) thì toán keùm vaät lieäu .
d) Khung doïc chòu löïc :
- Khung doïc chòu löïc laø khung coù daàm chính chòu löïc chaïy
doïc theo chieàu daøi nhaø (Phöông doïc nhaø), coät vaø daàm chòu
löïc taïo thaønh maët phaúng khung theo phöông doïc nhaø.
- Keát caáu khung doïc thöôøng aùp duïng cho nhaø coù chieàu
ngang heïp (loøng nhaø heïp ).

- Öu ñieåm :
+ Toán ít vaät lieäu .
+ Deã caáu taïo oâ vaêng, ban coâng .
- Nhöôïc ñieåm :
+ Ñoä cöùng chung cuûa nhaø keùm, nhaát laø phöông ngang. Bôûi
vaäy ñoái vôùi keát caáu khung caàn phaûi thieát keá daàm phuï theo
phöông ngang ñeå laøm taêng ñoä cöùng vaø oån ñònh cho toaøn
c,d : Sô ñoà khung chòu löïc
nhaø . c)
+ Khoâng aùp duïng ñöôïc cho nhaø cao taàng . Khung doïc chòu löïc
d)
Khung ngang doïc cuøng chòu löïc
e) Khung ngang keát hôïp doïc cuøng chòu löïc :
( khung khoâng gian )
-Caû daàm ngang vaø daàm doïc ñeàu chòu löïc chính .
-Loaïi keát caáu naøy moãi taám saøn goái leân caû 4
daàm chòu löïc xung quanh theo kieåu sô ñoà baûn keâ
4 caïnh.
- Löôùi coät thöôøng coù daïng löôùi oâ vuoâng hoaëc
chöõ nhaät ñeå 4 caïnh daàm coù kích thöôùc baèng
nhau hoaëc gaàn baèng nhau (Cuøng gaùnh ñeàu taûi
troïng cuûa baûn saøn).
-AÙp duïng nhieàu cho caùc nhaø cao taàng, nhaø coù
khaåu ñoä vaø böôùc coät lôùn ñeå taïo caùc khoâng
gian roäng trong nhaø.
 f. Khung voøm ( khung cuoán ) chòu löïc :

- Laø loaïi khung ngang chòu löïc maø trong

ñoù daàm khung laø moät daàm cong kieåu
voøm (coù theå coù coät hoaëc khoâng coù
coät ).
- Thöôøng aùp duïng cho caùc coâng trình
ñoøi hoûi khoâng gian lôùn, khaåu ñoä lôùn >
30 m ñeán 60 m nhö: caùc coâng trình theå
thao, hoäi chôï trieån laõm, haõng maùy bay,
nhaø coâng nghieäp saûn xuaát.
g. Keát caáu khoâng gian chòu löïc ( Keát caáu khoâng gian lôùn ).
AÙp duïng cho caùc coâng trình söû duïng roäng lôùn, khaåu ñoä vöôït lôùn  neân coøn goïi laø keát caáu
khoâng gian lôùn .
-Heâ keát caáu khoâng gian chòu löïc laøm vieäc theo nhieàu höôùng nhieàu chieàu khaùc nhau.

Öu ñieåm :
+ Coù theå vöôït nhöõng khaåu ñoä raát lôùn > 60
m, taïo caùc khoâng gian roäng lôùn.
+ Thöôøng aùp duïng cho caùc khoâng gian nhòp
lôùn treân 30 m ( kinh teá).
+ Taïo ñöôïc nhöõng daùng veû, hình khoái kieán
truùc ñoäc ñaùo.

Nhöôïc ñieåm :
+ Khoâng neân aùp duïng cho caùc coâng trình coù
khoâng gian nhoû vaø trung bình (Khoâng kinh teá
vì giaù thaønh keát caáu khoâng gian lôùn cao, laïi
ñoøi hoûi trình ñoä KHKT cao, trình ñoä thi coâng
hieän ñaïi ).
Heä keát caáu khoâng gian coù caùc loaïi sau :

Keát caáu voøm voû moûng : Vaät lieäu laøm baèng BTCT vôùi ñoä daày beâ toâng moûng

Keát khung giaøn khoâng gian.

- Vaät lieäu giaøn khoâng gian laøm baèng theùp

oáng, hay theùp hình
- Vaät lieäu lôïp: caùc taám nheï Plastic, toân
hoaëc vaûi baït, vaûi nhöïa toång hôïp .
Keát caáu daây treo ( daây vaêng).
+ Daây caêng laøm baèng caùp khoâng gæ.
+ Lôùp vaät lieäu meàm ( vaûi baït , Plastic ) , vaûi nhöïa toång hôïp.
Keát caáu gaáp neáp :

- Vaät lieäu baèng BTCT baûn moûng gaáp neáp.

Keát caáu khoâng gian hoãn hôïp :

- Laø daïng keát caáu khoâng gian coù theå

phoái hôïp daøn theùp khoâng gian lôùn vôùi
daây treo, voøm voû + daây caêng; coät
choáng, daây caêng vv...
- Thöôøng laøm baèng vaät lieäu theùp, taám
lôïp nheï (Toân, keõm, toân nhöïa, vaûi baït
vv...)
Keát caáu khoâng gian bôm khí caêng:

-Thöôøng duøng cho caùc tröôøng hôïp caàn taïo moät

khoâng gian maùi che cô ñoäng .
- Vaät lieäu Plastic( vaûi nhöïa ) .
1.4.2. Nhaân daïng vaø phaân loaïi theo caáu taïo kieán truùc – theo chieàu cao nhaø.
- Loaïi nhaø thaáp taàng ( töø 1 ñeán 2 taàng ).
- Loaïi nhaø nhieàu taàng ( töø 3 ñeán 6 taàng).
- Loaïi nhaø cao taàng ( töø 7 ñeán 40 taàng ).
+ Cao taàng loaïi I : 7  16 taàng.
+ Cao taàng loaïi II : 17  25 taàng.
+ Cao taàng loaïi III : 26  40 taàng.
- Loaïi nhaø sieâu cao taàng (  40 taàng ).

1.4.3. Theo caáu taïo vaø theo bieän phaùp thi coâng.

1.4.4. Theo loaïi caáu taïo, theo vaät lieäu xaây döïng.

1.4.5. Theo theå loaïi coâng trình.

Heát tieát
 CHƯƠNG ii: NÒN MãNG - MãNG - C¸C Bé PHËN LI£N QUAN

2.1. Neàn moùng.

2.1.1. Ñònh nghóa vaø caùc yeâu caàu kyõ thuaät.
2.1.1.1 Ñònh nghóa:
Neàn moùng laø taàng ñaát naèm döôùi ñaùy moùng, chòu toaøn boä taûi
troïng coâng trình truyeàn qua moùng xuoáng ñaát.

2.1.1.2 Yeâu caàu kyõ thuaät cuûa neàn moùng:

- Phaûi coù ñoä chaët ñoàng nhaát, ñaûm baûo ñoä luùn ñeàu trong phaïm vi
cho pheùp S = 8-10 cm.
- Coù khaû naêng chòu löïc toát Rñ > Pm
Rñ : Cöôøng ñoä chòu neùn cuûa ñaát (Kg/cm2)
Pm : Taûi troïng phaân boá ôû ñaùy moùng (Kg/cm2)
- Khoâng bò aûnh höôûng xaâm thöïc cuûa moâi tröôøng (nöôùc ngaàm phaù
hoaïi, ñaát tröôït, ñaát suït, ñaát lôû, xoùi moøn, ñaát nöùt...)
2.1.2. Phaân loaïi neàn moùng :
Neàn moùng ñöôïc phaân laøm 2 loaïi:
- Neàn moùng töï nhieân.
- Neàn moùng nhaân taïo.
2.1.2.1 Neàn moùng töï nhieân:
-Laø taàng ñaát töï nhieân coù khaû naêng chòu toaøn boä taûi troïng cuûa coâng trình, khoâng caàn coù
söï gia coá cuûa con ngöôøi.
Ñaát neàn töï nhieân phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau:
+ Phaûi coù ñoä chaët ñoàng nhaát, ñaûm baûo luùn ñeàu trong phaïm vi cho pheùp.
+ Taàng ñaát coù ñuû khaû naêng chòu löïc, ñöôïc bieåu hieän baèng öùng suaát tính toaùn cuûa
ñaát(Kg/cm2)
+ Khoâng bò aûnh höôûng cuûa möïc nöôùc ngaàm phaù hoaïi, (nhö hieän töôïng xaâm thöïc vaät lieäu
vaät lieäu moùng, hieän töôïng caùt chaûy.
+ Taàng ñaát phaûi oån ñònh, khoâng coù hieän töôïng ñaát tröôït, suït. ñaát nöùt...
-Öu ñieåm : thi coâng nhanh, giaù thaønh haï .
2.1.2.2 Neàn moùng nhaân taïo :
- Ñaát neàn nhaân taïo laø taàng ñaát khoâng coù khaû naêng chòu taûi, khoâng ñuû tính oån ñònh vaø tính
kieân coá, phaûi coù söï gia coá cuûa con ngöôøi môùi söû duïng ñöôïc.
2.1.3. Caùc bieän phaùp gia cöôøng neân ñaât:
2.1.3.1. Bieän phaùp laøm chaët ñaát (laøm taêng khaû naêng chòu neùn):
- Coù 2 caùch : laøm chaët ñaát treân maët vaø laøm chaët döôùi saâu:
a. Laøm chaët ñaát treân maët:
- Neáu taàng ñaát chæ yeáu phaàn treân maët thì ngöôøi ta laøm chaët lôùp ñaát treân maët baèng caùch
ñaàm ñaát.
+ Ñaàm baèng quaû ñaàm tay thuû coâng, ñaàm maùy côõ nhoû
+ Ñaàm neùn hôi.
+ Duøng xe lu haïng naëng ñeå laøm chaët vuøng ñaát coù dieän tích lôùn.
+ Duøng nhöõng taám naëng töø 2 - 3 taán cho rôi töï do ôû ñoä cao töø 1- 4m.
+ Duøng ñaàm rung ñoái vôùi neàn ñaát caùt hoaëc buïi.
b. Laøm chaët ñaát döôùi saâu :
- Neáu taàng ñaát yeáu ôû döôùi saâu, ngöôøi ta laøm chaët baèng caùch ñoùng coïc, vaø ñoùng vôùi
maät ñoä nhaát ñònh, ñoùng cho tôùi khi naøo coïc khoâng xuoáng ñöôïc nöõa thì thoâi. Phaàn ñaàu coïc
thöøa nhoâ leân ñöôïc caét baèng maët ñaùy moùng tröôùc khi xaây moùng.
+ Vôùi nhaø thaáp taàng, coù theå duøng coïc tre (mieàn Baéc), coïc traøm (mieàn Nam), coïc goã.
- Coïc tre thöôøng coù D = 80 - 100mm. Duøng tre ñaëc, töôi. Chieàu daøi töø 2 - 2,5m. Maät ñoä : 25 coïc/m2 vaø
ñoùng töø ngoaøi vaøo trong.
. Coïc traøm daøi töø 4 - 5m. Maät ñoä ñoùng : 25 coïc/ m2.
. Coïc goã maät ñoä ñoùng : 25 coïc/ m2.
+ Ñoái vôùi nhaø quy moâ töø 4 - 8 taàng coù theå duøng coïc beâ toâng coát theùp, coïc khoan nhoài caùt hay
ñaát.
+ Phöông phaùp laø eùp baèng maùy, ñeán khi ñuû taûi troïng thieát keá thì döøng laïi.
-Maät ñoä coïc theo tính toaùn. Rieâng coïc caùt, coïc ñaát thöôøng duøng oáng theùp coù D = 400 - 500mm nhaán
xuoáng ñoä saâu caàn thieát, nhoài caùt hoaëc ñaát vaøo oáng theùp, vöøa nhoài vöøa ruùt oáng leân.
-Ñoái vôùi nhaø cao taàng, taûi troïng raát lôùn duøng coïc khoan nhoài BTCT saâu tôùi taän lôùp ñaù cöùng
( thöôøng ôû ñoä saâu  50m - theo tính toaùn)
2.1.3.2. Gia cöôøng ñaát yeáu :
a. Phöông phaùp nung noùng ñaát : (goám hoaù)
- Duøng oáng bôm khoâng khí noùng khoaûng 600 - 800 oC vaøo ñaát .
- Duøng nhöõng vaät nung noùng nheùt vaøo caùc khe loã trong ñaát (aùp duïng cho nhöõng taàng
ñaát coù nhieàu loã roãng nhoû ôû ñoä saâu töø 10 - 15m)
b. Phöông phaùp xi maêng hoaù ñaát :
- Duøng oáng saét ñuïc loã caém saâu xuoáng ñaát, sau ñoù duøng aùp löïc maïnh phuït vöõa XM
hoaëc nöôùc söõa xi maêng vaøo ñaát (aùp duïng ñoái vôùi ñaát coù ñoä roãng lôùn, ñaát cuoäi,
ñaát caùt côõ lôùn vaø trung bình)
c.Phöông phaùp Silicaùt hoaù:
- Tieán haønh nhö phöông phaùp XM hoaù. aùp duïng cho ñaát caùt, ñaát hoaøng thoå.
- Neáu ñaát caùt duøng bôm phuït dung dòch thuyû tinh loûng vaø Canxi clorua.
- Neáu ñaát ñaù caùt duøng dung dòch thuyû tinh loûng vaø a xít phoátphoric.
- Neáu ñaát hoaøng thoå duøng dung dòch thuyû tinh loûng.
Caùc dung dòch thaám vaøo ñaát laøm cho ñaát cöùng leân nhö ñaù.
d. Phöông phaùp Bitum hoaù:
- Duøng bitum noùng bôm vaøo ñaát. Tieán haønh nhö phöông phaùp treân , muïc ñích laáp ñaày
caùc khe hôû trong ñaát vaø taêng ñoä lieân keát, ngaên chaën khaû naêng thaám nöôùc.
- AÙp duïng cho ñaát caùt haït to, ñaù cuoäi, lôùp ñaát ñaù coù nhæeàu khe nöùt.

2.1.3.3. Bieän phaùp thay ñaát :

-Ñaây laø bieän phaùp ñôn giaûn, khaù phoå bieán, thöôøng aùp duïng cho nhaø ít taàng khi neàn
ñaát quaù yeáu, ngöôøi ta veùt boû haún lôùp ñaát yeáu ñi, ñoå caùt ñen vaøo töôùi nöôùc ñaàm
chaët.
-Neáu laáp baèng caùt haït trung bình vaø to thì cöôøng ñoä taêng ñeán 2 - 2,5 kg/cm2.
Heát tieát
2.2. MOÙNG :
2.2.1. Ñònh nghóa:
Moùng laø boä phaän caáu taïo ôû phaàn thaáp nhaát cuûa coâng trình, naèm ngaàm döôùi maët
ñaát. Moùng chòu toaøn boä taûi troïng cuûa coâng trình vaø truyeàn ñeàu xuoáng neàn moùng.
2.2.2. Caùc nguyeân taéc caáu taïo moùng:
- Moùng laø boä phaän naèm ngaàm döôùi maët ñaát, tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi lôùp ñaát chòu
löïc toát vaø ngaøm vaøo ñaát ñeå choáng khaû naêng troâi tröôït cuûa ñaát.
- Ñoä saâu cuûa moùng so vôùi maët ñaát phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau :
+ Tính chaát cuûa lôùp ñaát neàn.( qua keát quaû khaûo saùt)
+ Ñoä cao vaø taûi troïng cuûa coâng trình.
- Tuyø theo soá lieäu khaûo saùt ñòa chaát, hieän traïng cuûa khu ñaát, löïa choïn loaïi moùng
cho phuø hôïp, ñaûm baûo ñoä beàn vöõng, traùnh gaây aûnh höôûng cho caùc coâng trình laân
caän.
2.2.3. Caùc yeâu caàu kyõ thuaät ñoái vôùi moùng.
a.Yeâu caàu veà beàn vöõng
-Moùng phaûi beàn laâu :
-Moùng phaûi beàn vöõng trong suoát quaù trình söû duïng.
-Lôùp baûo veä moùng, ñoä saâu choân moùng, vaät lieäu laøm moùng phaûi coù khaû naêng choáng laïi ñöôïc söï
phaù hoaïi cuûa nöôùc ngaàm, nöôùc maën vaø caùc taùc haïi xaâm thöïc khaùc.
b. Yeâu caàu veà khaû naêng chòu löïc
-Moùng phaûi ñöôïc tính toaùn ñuùng vaø ñuû ñeå chòu ñöôïc toaøn boä taûi troïng ( tónh taûi vaø hoaït taûi) cuûa
coâng trình taùc ñoäng leân moùng.
-Thieát keá moùng phaûi coù kích thöôùc phuø hôïp vôùi yeâu caàu chòu löïc (ñaûm baûo goùc truyeàn löïc).
c. Yeâu caàu veà ñoä oån ñònh
-Sau khi xaây döïng coâng trình, phaûi luùn ñeàu trong phaïm vi cho pheùp, töø 8 - 10cm, moùng khoâng bò tröôït,
gaõy hoaëc nöùt.
-Vaät lieäu laøm moùng phaûi ñuû cöôøng ñoä.
d. Yeâu caàu veà kinh teá
-Caáu taïo hôïp lyù
-Giaù thaønh moùng chieám 8 - 10% giaù thaønh coâng trình. Neáu coù taàng haàm thì chieám 12 - 15% giaù thaønh.
Do ñoù phaûi choïn hình thöùc vaø vaät lieäu laøm moùng cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän laøm vieäc,ñaûm baûo
caùc yeâu caàu treân, traùnh laõng phí.
-
Moùng choân saâu döôùi ñaát, neáu sau khi xaây döïng
xong môùi phaùt hieän ra cöôøng ñoä vaø tính oån ñònh
cuûa moùng khoâng ñaûm baûo seõ khoù söûa chöõa. Vì
vaäy khi thieát keá moùng phaûi heát söùc thaän troïng.
2.2.4. Caùc boâ phaän cuûa moùng:
Caáu taïo cuûa moùng goàm 3 boä phaän chính:
- Töôøng moùng (coå moùng).
- Goái moùng ( beä moùng, thaân moùng).
- Lôùp ñeäm moùng ( loùt moùng, ñeá moùng).

2.2.4.1. Töôøng moùng (coå moùng) :

- Laø boä phaän trung gian truyeàn taûi troïng töø
töôøng nhaø (hay coät) xuoáng goái moùng.
- Töôøng moùng coøn chòu löïc ñaïp cuûa neàn nhaø.
Neáu laøm taàng haàm thì töôøng moùng chính laø
töôøng taàng haàm, neân chòu löïc ñaïp cuûa neàn ñaát
xung quanh nhaø. Vì vaäy töôøng moùng thöôøng laøm
baèng vaät lieäu coù cöôøng ñoä vaø ñoä beàn cao.
- Töôøng moùng thöôøng môû roäng hôn veà 2 phía
töôøng nhaø.
2.2.4.2. Goái moùng:
-Laø boä phaän chòu löïc chính cuûa moùng, truyeàn vaø phaân boá taûi troïng xuoáng ñaát neàn. Do ñoù
caàn laøm baèng vaät lieäu kieân coá coù ñoä beàn cao.
-Chieàu roäng ñaùy moùng ñöôïc laáy theo tính toaùn, phuï thoäc vaøo khaû naêng chòu löïc cuûa ñaát,
vaät lieäu laøm goái moùng, taûi troïng cuûa coâng trình...
-Goùc môû roäng cuûa goái moùng (coøn goïi laø goùc cöùng, goùc truyeàn löïc ) tuyø theo töøng loaïi
moùng maø thieát keá cho phuø hôïp .
-Hình thöùc vaø tieát dieän cuûa goái moùng, theo vaät lieäu laøm moùng coù caùc daïng:
-Thöôøng ñaùy moùng môû roäng hôn coå moùng ñeå taêng dieän tích tieáp xuùc vôùi ñaát neàn, nhö
vaäy seõ giaûm daàn aùp suaát truyeàn taûi ñeán ñaùy moùng.
2.2.4.3. Lôùp ñeäm moùng:
- Laø lôùp chaân ñeá, taùc duïng
laøm saïch vaø phaúng maët ñeå
deã thi coâng moùng.
- Thöôøng laøm baèng beâ toâng
gaïch vôõ 50#, daøy töø 10 -
15cm hoaëc thay theá baèng moät
lôùp gaïch ñaëc, ñaët naèm. Vôùi
neàn ñaát toát duøng caùt ñen
daøy 5 - 10cm san phaúng vaø
ñaàm chaët.
- Lôùp ñeäm moùng thöôøng coù
kích thöôùc môû roäng hôn ñaùy
moùng veà moãi phía 5 - 10cm.
Heát tieát
 2.2.5. PHAÂN LOAÏI MOÙNG :
Caùc loaïi moùng thöôøng gaëp trong xaây döïng:
Theo vaät lieäu moùng:
- Moùng gaïch - Moùng Beâ toâng coát theùp
- Moùng ñaù - Moùng Beâ toâng khoâng coát theùp

=20
=30

=45

mã n g g ¹ c h mã n g b t k h « n g c è t t h Ðp mã n g ®¸ mã n g b t c è t t h Ðp
2.2.5.1. Phaân theo vaät lieäu laøm moùng :
a. Moùng gaïch :
- Laø loaïi phoå bieán trong nhaø daân duïng vì :
+ Thích hôïp vôùi XD thuû coâng.
+ Taän duïng vaät lieäu ñòa phöông.
- Ñeå phuø hôïp vôùi côõ gaïch tieâu chuaån (55x105x220),
maïch vöõa ngang 1,5 cm, maïch vöõa ñöùng 1cm vaø goùc
truyeàn löïc  . Coù 2 phöông phaùp giaät baäc:
+ Giaät baäc 70 - 140 - 70 - 140 .
+ Giaät baäc 140 - 140 - 140 - 140 .
- Goùc truyeàn löïc cuûa 2 phöông phaùp naøy laø 26 o vaø 33o.
- Baäc cuoái cuøng cuûa goái moùng(goïi laø ñeá moùng)
thöôøng xaây 3 haøng gaïch (210mm)
* Vaät lieäu xaây moùng gaïch :
- Xaây baèng gaïch ñaëc 75# ( 75Kg/cm2).
- VXM maùc 75 -100
b. Moùng ñaù.
- Laø loaïi khaù phoå bieán trong nhaø daân duïng thaáp
taàng, nôi coù nhieàu ñaù.
- Chieàu roäng toái thieåu cuûa goái moùng  50cm.
- Kích thöôùc vieân ñaù  1/3 chieàu roäng moùng. Cöôøng
ñoä  200Kg/cm2.
- Vöõa : VTH VXM.
- Lôùp ñeäm: Caùt ñen : 5 - 10cm; BTGV (ñaù daêm): 15 -
30cm.

c. Moùng beâ toâng :

* Moùng beâ toâng khoâng coát theùp:
- Duøng trong caùc coâng trình coù taûi troïng lôùn (3 -5
taàng).
- Duøng XM laøm vaät lieäu lieân keát, coát lieäu : ñaù
daêm, soûi, gaïch vôõ, caùt...
- Kích thöôùc, tieát dieän theo tính toaùn, goùc truyeàn löïc
45o , beâ toâng 50#.
• Moùng beâ toâng coát theùp :
- AÙùp duïng cho nhaø coù taûi troïng lôùn hoaëc khaû naêng chòu taûi cuûa ñaát neàn yeáu. Ñoä saâu
choân moùng bò haïn cheá, nhaø chòu chaán ñoäng lôùn...
- Moùng BTCT ñuùc baèng beâ toâng coù ñaët loõi theùp beân trong vöøa coù taùc duïng chòu keùo vöøa
chòu uoán toát (coøn goïi laø moùng meàm), do ñoù hình daùng maët caét goái moùng BTCT khoâng bò
haïn cheá , coù theå hình vuoâng, chöõ nhaät, hình thang.
- Lôùp ñeäm baèng caùt ñen ñaàm chaët daøy 5 cm. Nôi ñaát yeáu duøng BTGV 50# -75# daày 100 -
150mm.
2.2.5.2. Phaân loaïi theo hình thöùc moùng:
a.Moùng baêng (moùng lieân tuïc):
- Laø loaïi moùng chaïy doïc suoát beân döôùi caùc töôøng chòu löïc hoaëc taïo thaønh caùc daûi daøi
döôùi chaân heä thoáng coät chòu löïc.
- Moùng baêng döôùi coät coøn goïi laø moùng daàm. Daàm coù theå coù söôøn treân hoaëc söôøn
döôùi.
- Moùng baêng döôùi coät taïo thaønh moät vaønh ñai lieân keát caùc chaân coät. Moùng loaïi naøy
phaûi laøm baèng BTCT (moùng meàm).
+ AÙp duïng: Nhaø daân duïng ít taàng coù taûi troïng khoâng lôùn laém vaø xaây treân neàn ñaát toát.

Coù theå daûi theo 2 phöông hoaëc 4 phöông. (chòu löïc theo
phöông ngang – moùng theo phöông ngang) tröôøng hôïp
keát hôïp chòu löïc theo phöông doïc).
Öu ñieåm: tieát kieäm, chòu löïc toát– nhöôïc, neàn ñaát toát
môùi aùp duïng ñöôïc.
b. Moùng truï ñoäc laäp: (Moùng ñoäc laäp, moùng ñôn)
+ Laø loaïi moùng ñoäc laäp naèm döôùi moãi coät chòu
löïc.
+ Hinh thöùc: Coù theå laøm ñaùy vuoâng hoaëc chöõ
nhaät.
+ Öu: Tieát kieäm vaät lieäu, giaûm coâng ñaøo ñaát.
+ aùp duïng: Nhaø ít taàng, taûi troïng truyeàn leân ñaát
nhoû.aùp suaát truyeàn leân moùng nhoû.

Móng trụ
 c. Moùng beø :
- Khi söùc chòu taûi cuûa ñaát neàn quaù yeáu so vôùi taûi troïng coâng trình. Beà roäng cuûa ñaùy moùng (caû
moùng baêng vaø moùng truï) tính toaùn chieám treân 75% dieän tích neàn nhaø. Khi ñoù ngöôøi ta lieân keát
caùc moùng laïi thaønh 1 khoái goïi laø moùng beø.
- Moùng beø coù theå ñoå thaønh khoái phaúng hoaëc thieát keá kieåu coù daàm söôøn 2 chieàu.
- aùp duïng cho coâng trình cao taàng, yeâu caàu moùng coù cöôøng ñoä vaø ñoä cöùng cao.

c)

b)

Caùc hình thöùc moùng beø

a) Loaïi khoâng coù daàm söôøn

b) Loaïi coù daàm söôøn
d. Moùng coïc (moùng saâu):
+ Vôùi neàn ñaát yeáu phaûi chòu taûi troïng cuûa coâng trình lôùn nhö
vieäc gia coá vaø caûi taïo neàn ñaát khoù khaên laøm taêng giaù thaønh
coâng trình, ngöôøi ta thöôøng duøng moùng coïc.
+ Caên cöù vaøo ñaëc tính laøm vieäc cuûa moùng coïc trong ñaát, chia
moùng laøm 2 loaïi : moùng coïc choáng vaø moùng coïc ma saùt.

* Moùng coïc choáng :

Duøng trong tröôøng hôïp döôùi lôùp ñaát yeáu laø lôùp ñaát raén (ñaù).
Coïc ñöôïc ñoùng tôùi lôùp ñaát raén vaø truyeàn taûi troïng vaøo ñoù.
Neàn moùng coïc choáng khoâng bò luùn hoaëc luùn ñeàu trong phaïm vi
cho pheùp.

* Moùng coïc ma saùt:

Tröôøng hôïp lôùp ñaát raén ôû quaù saâu, ngöôøi ta duøng coïc ma saùt
thay cho coïc choáng. Coïc ma saùt truyeàn taûi troïng vaøo ñaát thoâng
qua löïc ma saùt giöõa ñaát vaø beà maët cuûa coïc.
Coïc choáng Coïc coïc ma saùt
f. Moùng coïc khoan nhoài
Laø coïc BTCT ñoå taïi choã vaøo neàn ñaát trong caùc loã khoan baèng
phöông phaùp khoan taïo loã. Ñöôïc duøng ñeå gia coá neàn ñaát vaø
lieân keát vôùi moùng nhaèm giöõ oån ñònh cho coâng trình.
Ñaây laø phöông phaùp tieân tieán, coù theå ñôõ ñöôïc caùc coâng trình
lôùn treân neàn ñaát yeáu.
Coïc khoan nhoài laø moät trong nhöõng giaûi phaùp moùng ñöôïc aùp
duïng roäng raõi trong xaây döïng nhaø cao taàng treân theá giôùi vaø
ôû Vieät Nam.
g. Moùng laép gheùp:
-Goàm caùc ñoaïn goái moùng BTCT hình chöõ nhaät hay hình thang ñaët noái lieàn nhau hoaëc ñöùt quaõng.
-Khoái goái moùng (laøm ñaëc) :Roäng: 80 - 280cm, Daày 30 - 50cm, Daøi 2/3 - 3/4 chieàu roäng.
-Töôøng moùng hình hoäp xaây so le nhau, baèng BTCT coù theå laøm roãng ñeå tieát kieäm beâ toâng vaø nheï
moùng.
-Khoái töôøng moùng: Roäng 30; 40; 50;60cm, Cao : 58 cm, Daøi : 78 ; 138cm
-Lôùp ñeäm moùng : caùt ñaàm chaët hoaëc BTGV daày 10 - 15cm.
Tröôøng hôïp ñaát yeáu, ñeå taêng cöôøng ñoä cho moùng vaø phaân boá löïc ñeàu xuoáng goái moùng, coù
theå laøm theâm moät giaèng moùng BTCT 150# daày 10 - 15cm naèm giöõa goái moùng vaø töôøng moùng
(ñoå taïi choã hoaëc baèng caùc taám ñuùc saün haøn vôùi nhau).
- Ñaët nhöõng taûng goái moùng coù 2 caùch :
+ Ñaët saùt nhau lieân tieáp .
+ Ñaët ngaét quaõng (theo tính toaùn), giöõa caùc taûng goái moùng ñoå ñaát hoaëc caùt. Phöông
phaùp naøy tieát kieäm 20% khoái löôïng beâ toâng.
2.2.5.3. Phaân theo ñaëc tính laøm vieäc cuûa moùng:
a. Moùng cöùng:
- Laø loaïi moùng ñöôïc thieát keá chòu neùn laø chuû yeáu.
- Goái moùng caáu taïo baèng vaät lieäu chòu neùn toát nhö : gaïch ñaëc, ñaù hoäc, beâ toâng
khoâng coát theùp. Moùng cöùng phaûi tuaân theo goùc truyeàn löïc cuûa töøng loaïi vaät lieäu.
- AÙùp duïng cho caùc coâng trình thaáp taàng, taûi troïng khoâng lôùn laém, möïc nöôùc ngaàm
ôû döôùi saøn. Rñ ñoàng nhaát taïi moïi ñieåm.
b. Moùng meàm:
- Laø loaïi moùng ñöôïc thieát keá ñeå chòu caû neùn vaø uoán.
- Moùng meàm goái moùng caáu taïo baèng beâ toâng coát theùp ( chòu caû neùn vaø uoán ñeàu
toát). Kích thöôùc moùng do tính toaùn, phuï thuoäc vaøo taûi troïng coâng trình, vaät lieäu laøm
goái moùng.
- aùp duïng cho caùc coâng trình cao taàng, taûi troïng lôùn, caùc coâng trình coù yeâu caàu beàn
laâu, coâng trình coù naèm ôû nôi coù möïc nöôùc ngaàm leân xuoáng thaát thöôøng. Rñ khoâng
ñoàng nhaát.
c. Moùng chòu taûi ñuùng taâm :
- Laø loaïi moùng maø hôïp löïc cuûa
taûi troïng coâng trình truyeàn thaúng
ñöùng qua taâm ñaùy moùng xuoáng
ñaát neàn
d. Moùng chòu taûi leäch taâm :
- Laø loaïi moùng maø hôïp löïc cuûa
taûi troïng coâng trình truyeàn thaúng
ñöùng khoâng ñi qua taâm ñaùy
moùng.

Hm

Hm
Hm

Hm
Bm Bm
Bm Bm

Moùng chòu taûi ñuùng taâm: Moùng chòu taûi leäch taâm:
2.2.6.Nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa moùng:
a. Moùng ôû khe bieán daïng:
- Ñoái vôùi coâng trình lôùn - Coù chieàu daøi > 30m.
- Toå hôïp nhieàu khoái coù ñoä cao khaùc nhau, taûi troïng khaùc nhau.
- Xaây döïng treân neàn ñaát yeáu coù ñoä luùn khaùc nhau.
Caàn laøm khe bieán daïng ñeå ñeà phoøng coâng trình bò raïn nöùt, nghieâng ñoå, ñöùt gaõy.
- Coù 2 loaïi khe bieán daïng:
* Khe luùn: ôû khe luùn toaøn boä keát caáu cuûa nhaø ñöôïc taùch ra töø ñaùy moùng cho ñeán maùi
(caùch nhau 1 - 2 cm)

Cheânh leäch veà ñoä cao

Cheânh leäch veà ñoä chòu löïc cuûa ñaát

25m – 30m

Nhaø coù chieàu daøi lôùn Caùc vò trí ñaët khe bieán daïng
khe luùn kieåu thoâng thöôøng
*Khe co daõn (khe nhieät ñoä):
-Taïi vò trí khe co daõn moùng laøm chung vì boä phaän naøy naèm ngaàm döôùi maët ñaát, ít aûnh
höôûng do nhieät ñoä. Caùc boä phaän caáu taïo khaùc töø töôøng cho ñeán maùi ñöôïc taùch ra nhö
khe luùn.

b. Moùng môùi tieáp giaùp vôùi moùng cuõ:

-Khi xaây nhaø môùi tieáp giaùp vôùi nhaø cuõ maø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán nhaø cuõ.
-Laøm moùng môùi caùch moùng cuõ moät khoaûng caùch nhaát ñònh baèng caùch duøng conson lao ra
ñeå ñôõ daàm vaø coät.
-Neáu moùng môùi saâu hôn moùng cuõ thì phaûi coù bieän phaùp baûo veä moùng cuõ.

Tröôøng hôïp moùng cuõ tieáp giaùp vôùi moùng môùi

c. Moùng treân neàn ñaát ñoác
- Neáu nhaø treân neàn ñaát ñoác, ñaùy moùng laøm theo ñòa hình, giaät caáp theo ñòa hình

d. Moùng vöôït qua coáng raõnh:

-Khi gaëp coáng, raõnh, hoá, choã ñaát
xaáu, muoán vöôït qua moùng phaûi:
xaây cuoán, laøm daàm.
-Moùng chaân cuoán, moùng daàm caùch
meùp hoá  1m.

Moùng xaây cuoán

2.2.7. Caùc bieän phaùp baûo veä moùng:
Moùng laø boä phaän truyeàn löïc laïi naèm saâu döôùi maët ñaát hoaëc ngaàm trong nöôùc. Ñaát vaø nöôùc
ñeàu coù khaû naêng aên moøn moùng. Caùc sinh vaät trong 2 moâi tröôøng ñoù cuõng phaù hoaïi moùng.
Vì vaäy phaûi coù bieän phaùp choáng nöôùc ngaàm xaâm thöïc :
-Laùng moät lôùp vöõa xi maêng choáng thaám ôû phaàn töôøng moùng.
-Ñoái vôùi nhaø khoâng coù taàng haàm: lôùp choáng thaám naøy naèm ngang vôùi lôùp BTGV cuûa neàn
nhaø (thöôøng taïi cao ñoä coát  0.000). Vò trí lôùp choáng thaám naøy toái thieåu phaûi cao hôn væa heø
töø 10 - 15cm.

- Ñoái vôùi nhaø coù taàng haàm :

+ Möïc nöôùc ngaàm döôùi maët neàn taàng haàm: thöôøng laùng 2 lôùp choáng thaám VXM75#, 1 lôùp
ngang vôùi coát neàn taàng haàm, moät ngang vôùi coát neàn  0.000 vaø maët trong töôøng taàng haàm.
+ Ñoái vôùi nhaø coù yeâu caàu choáng thaám cao hôn coù theå ñoå theâm lôùp beâ toâng choáng thaám
daøy 40 maùc 150- 200#, phía ngoaøi töôøng ñaép ñaát seùt deûo ñaàm chaët daøy 300 - 400mm.
+ Möïc nöôùc ngaàm cao hôn maët neàn taàng haàm: laøm haï thaáp möïc nöôùc ngaàm baèng caùch laøm
oáng thu nöôùc, phía ngoaøi ñaép ñaát seùt ñaàm chaët, phía trong laùng VXM 2 lôùp, coù theå coù theâm
lôùp beâ toâng choáng thaám daøy 40 maùc 150 - 200.
2.2.8.Caùc boä phaän khaùc lieân quan ñeán moùng:
2.2.8.1. Neàn nhaø:
Theo yeâu caàu söû duïng coù neàn baèng vaø neàn doác.
a. Neàn baèng :
- Thöôøng laøm baèng beâ toâng hoaëc beâ toâng coát theùp
- Coù theå laøm treân neàn ñaëc vaø neàn roãng.

- Khi neàn nhaø cao hôn maët ñaát nhieàu ( 60cm) vaø khi neàn coù
yeâu caàu khoâ raùo ( duøng laøm kho) ngöôøi ta laøm neàn roãng.
- Neàn roãng ñöôïc coi nhö 1 lôùp saøn, khoâng gian beân döôùi laø
maët ñaát :
+ Nhòp nhoû :gaùc daàm goã, beâ toâng coát theùp tröïc tieáp leân
töôøng
+ Nhòp lôùn: Xaây theâm töôøng hoaëc truï ñôõ daàm hoaëc cuoán
voøm gaïchvaø caáu taïo maët saøn nhö bình thöôøng.
- Chuù yù : choáng muïc , moït cho goã. Coù cöûa thoâng thoaùng
cho neàn nhöng phaûi coù löôùi choáng chuoät, raén...laøm toå.
b. Neàn doác :
- Trong caùc nhaø coâng coäng nhö hoäi tröôøng, giaûng ñöôøng, raïp chieáu boùng...coù yeâu
caàu nhìn roõ maøn aûnh, saân khaáu, baûng thì caáu taïo neàn doác.
- Ñoä doác: 1/10 - 1/8 thì laøm maët neàn doác.
- Ñoä doác > 1/8 thì laøm maët neàn baäc.
- Neàn doác cuõng ñöôïc caáu taïo neàn ñaëc vaø neàn roãng.
+ Neàn ñaëc :
- Chuù yù thi coâng caån thaän, do deã sinh luùn khoâng ñeàu, gaây nöùt neàn.
+ Neàn roãng :
- Neáu söû duïng khoâng gian döôùi neàn thì laøm khung chòu löïc, hoaëc töôøng, nhöng phaûi
choáng thaám vaø choáng aåm.
- Neáu khoâng söû duïng khoâng gian beân döôùi saøn thì xaây töôøng, truï hoaëc khung ñôõ
töôøng.
2.2.8.2. Heø raõnh - baäc tam caáp - boàn hoa :
a. Heø raõnh :
Heø: Laø boä phaän naèm saùt chaân beä töôøng ñeå baûo veä
cho chaân moùng, laø choã ñi laïi xung quanh nhaø.
- Heø thöôøng ñöôïc laøm baèng Beâ toâng gaïch vô, beâ toâng
ñaù hoäc hay xaây gaïch væa . Maët laùng vöõa xi maêng caùt
ñaùnh doác ra phía ngoaøi 2 -3 % ñeå thoaùt nöôùc möa töø
maët ñöôøng chaûy xuoáng.

Raõnh: Laø boä phaän thu nöôùc möa töø heø.

-Tuyø theo nhaø lôùn hay nho, raõnh coù theå roäng 20 - 40 cm (  30 cm phaûi laép naép ñaäy baèng taám ñan
BTCT ñuïc loã hoaëc khung theùp ñan thoaùng )
-Raõnh coù ñaùy saáu töø 20 - 40 cm so vôùi maët heø .
-Ñaùy ñöôïc laøm baèng beâ toâng gaïch vôõ, hai beân thaønh raõnh xaây gaïch, traùt xi maêng caùt, ñaùnh
maàu xi maêng nguyeân chaát trong loøng ñeå choáng thaám vaø thoaùt nöôùc toát. Khi traùt ñaùy taïo doác 1-2
% veà phía coáng thoaùt.
-Coù 2 loaïi : raõnh kín vaø raõnh hôû keát hôïp vôùi heä thoáng ga thu.
Rãnh kín Rãnh hở
b. Baäc tam caáp:

c. Bồn hoa:
Heát tieát
 CHƯƠNG iII: tu­êng vµ v¸ch ngĂn

3.1. Khaùi nieäm:

-Töôøng vaø vaùch ngaên laø nhöõng boä phaän thuoäc coâng
trình coù chöùc naêng bao che ngaên caùch khoâng gian trong
nhaø vaø ngoaøi nhaø, giöõa caùc khoâng gian hay caùc khu
vöïc chöùc naêng trong nhaø vôùi nhau, töôøng coù theå laø keát
caáu chòu löïc chính taïo ñoä cöùng vaø ñoä oån ñònh cho ngoâi
nhaø hay caùc chöùc naêng khaùc nhö trang trí v.v...

3.2. Caùc nguyeân taéc caáu taïo töôøng:

-Töôøng coù caáu taïo ña daïng vaø ñöôïc chia ra laøm nhieøu nhoùm töôøng vôùi caùc nguyeân taéc caáu taïo
rieâng, töôøng coù taûi troïng lôùn (tröø caùc loaïi vaùch ngaên), neân töôøng phaûi ñöôïc xaây treân caùc keát
caáu chòu löïc nhö : moùng , daàm , saøn, töôøng chòu löïc cuûa taàng döôùi.
-Ñoái vôùi töôøng chòu löïc thì töôøng ngang vaø doïc phaûi lieân keát vôùi nhau vaø coù giaèng töôøng taïi
caùc vò trí caàn thieát theo tính toaùn.
-Beà maët töôøng phaûi ñöôïc traùt hoaëc oáp vaät lieäu beàn vöõng vaø coù thaåm myõ. Trong moät soá tröôøng
hôïp coù theå ñeå töôøng traàn beâ toâng hay gaïch, ñaù xaây...
-Caùc loaïi töôøng vaø vaùch ngaên phoøng coù tính chaát chöùc naêng khoâng chòu löïc caàn coù tính oån ñònh
vaø giaù trò thaåm myõ cao.
3.3. Caùc yeâu caàu kyõ thuaät chung ñoái vôùi töôøng.
Tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi töôøng maø ta coù nhöõng yeâu caàu
kyõ thuaät cuï theå cho töøng loaïi.
+ Töôøng phaûi ñaûm baûo ñoä cöùng vaø ñoä oån ñònh cuûa
baûn thaân
+ Töôøng phaûi coù khaû naêng caùch aâm, caùch nhieät, choáng
aåm toát.
+ Coù khaû naêng choáng ñöôïc xaâm thöïc cuûa moâi tröôøng,
hoùa chaát.
+ Coù khaû naêng choáng chaùy, chòu ñöôïc nhieât ñoä cao.

3.4. Caùc loaïi töôøng thöôøng gaëp trong thieát keá kieán
truùc:
3.4.1. Theo vò trí:
+ Töôøng ngoaøi: Laø töôøng xaây theo chu vi cuûa ngoâi
nhaø ngaên caùch khoâng gian beân trong vaø beân ngoaøi nhaø.
+ Töôøng trong: Laø töôøng phaân chia caùc khoâng gian
beân trong coâng trình.
3.4.2. Theo tính chaát chòu löïc:

+ Töôøng chòu löïc: Gaùnh taûi troïng caùc boä

phaän phía treân noù (daàm, saøn, maùi…) vaø taûi
troïng baûn thaân vaø truyeàn löïc xuoáng moùng
nhaø. Loaïi töôøng naøy thöôøng söû duïng trong
caùc coâng trình thaáp taàng.
- Yeâu caàu kyõ thuaät vôùi töôøng chòu löïc:
töôøng chòu löïc xaây baèng gaïch ñaëc, daøy toái
thieåu 220mm xaây vöõa maùc 75 – ñoä daøy cuûa
töôøng : 220, 330, 450…).
Töôøng chòu löïc ngang cuûa gioù – khi thieát keá
töôøng chòu löïc phaûi caáu keát töôøng ngang vôùi
töôøng doïc hoaëc töôøng vôùi daàm ñeå choáng
laïi löïc xoâ ngang.
 + Töôøng khoâng chòu löïc: Laø loaïi töôøng khoâng
chòu baát cöù taûi troïng naøo ngoaøi taûi troïng baûn
thaân cuûa noù. Chæ coù nhieäm vuï ngaên chia caùc
khoâng gian

Töôøng khoâng chòu löïc thöôøng ñöôïc xaây baèng

gaïch loã nheï - chieàu daøy 110 ñeán 220.
3.4.3.Theo vaät lieäu töôøng:
 3.4.4.Theo bieän phaùp thi coâng:

a. Töôøng toaøn khoái: Töôøng xaây gaïch, ñaù

hoaëc gheùp coáp pha, ñoå beâ toâng taïi choã.

b. Töôøng laép gheùp: Cheá taïo caùc taám

töôøng taïi nhaø maùy, duøng phöông tieän cô
giôùi ñeå laép gheùp. Lieân keát caùc taám
töôøng laø haøn, bu loâng, toaøn khoái hoùa.
3.4.5. Theo tính naêng cuûa töôøng:
Töôøng trang trí: thöôøng ñöôïc söû duïng trong noäi
thaát, töôøng raøo, vaùch ngaên…vaät lieäu chuû yeáu
laø gaïch, ñaù, caùc loaïi vaät lieäu ñòa phöông…
hoaëc caùc vaät lieäu trang trí oáp hieän ñaïi nhö taám
thaïch cao, goã coâng nghieäp, composit, kim loaïi …

b. Töôøng caùch aâm, trang aâm. Duøng trong caùc phoøng bieåu dieãn, hoøa nhaïc, raïp phim, hoäi tröôøng…Töôøng
caùch aâm coù caáu taïo töø caùc vaät lieäu coù khaû naêng laøm tieâu aâm – caùch ly hoaëc haáp thuï aâm. Ñöôïc laøm tö caùc vaät
lieäu nhö xoáp, næ len, goã hoaëc caùc loaïi vöõa saàn tieâu aâm.

c. Töôøng daïng vaùch ngaên nheï. Thöôøng duøng trong caùc vaên phoøng hieän ñaïi. Noù ngaên caùch, phaân chia
caùc khoâng gian lôùn thaønh caùc khoâng gian beù hôn. Vaät lieäu coù theå laø taám thaïch cao, verneer. MDF…

d. Töôøng choáng chaùy. Laø töôøng ñöôïc duøng trong caùc coâng trình coâng nghieäp, khu loø beáp cuûa coâng trình daân
duïng, caùc khu caàu thang boä cuûa nhaø cao taàng…Thöôøng ñöôïc xaây baèng gaïch chòu löûa, coù theå chòu ñöôïc nhieät ñoä
15000c. Caùc loaïi gaïch naøy coù thaønh phaàn kim loaïi

e. Töôøng chòu xaâm thöïc cuûa thôøi tieát, aên moøn cuûa hoùa chaát. Ñöôïc duøng töø caùc vaät lieäu
ñaëc chuûng, phuø hôïp vôùi töøng ñieàu kieän vaø moâi tröôøng
3.5. Caáu taïo cuûa caùc loaïi töôøng.
3.5.1. Töôøng gaïch.
a. Ñaëc ñieåm chung cuûa töôøng gaïch.
Gaïch chæ thoâng taâm
-Laø vaät lieäu ñöôïc saûn xuaát coù kích thöôùc phuø
hôïp ñeå thi coâng baèng tay.
-Gaïch duøng xaây töôøng phaàn lôùn laø gaïch ñaát
nung (ngoaøi ra coøn coù gaïch xæ than – tro loø, gaïch
silicat...) Gaïch chæ ñaëc

-Quy caùch vaø caâu taïo cuûa gaïch ñaát nung nhö sau:
+ kích thöôùc 220 x 105 x 55mm
+ naëng 2,5kg – 3kg
Vöõa xaây: Gaïch 6 loã ñaát nung
Laø vaät lieäu ñeå lieân keát caùc vieân gaïch thaønh
moät khoái. Vöõa cuõng tham gia chòu löïc neân vöõa
cuõng coù nhieàu loaïi maùc khaùch nhau.
Vöõa xaây thoâng duïng laø vöõa XMC, chieàu daøy Gaïch khoâng nung
maïch vöõa töø 10 – 12mm.

Gaïch ñaù ong

b. Kích thöôùc cô baûn cuûa töôøng gaïch
- chieàu daøy cuûa töôøng gaïch: phuï thuoäc vaøo tính chaát vaø yeâu caàu cuûa coâng trình – caùch
nhieät, caùch aâm, thaåm myõ

- Töôøng gaïch xaây phoå bieán coù caùc loaïi kích thöôùc nhö
sau:

+ Töôøng moät gaïch (töôøng ñôn): thöïc teá daøy 105mm,

coâng theâm 2 lôùp traùt vöõa 2 beân laø 130 -140mm töôøng
naøy hay goïi laø töôøng 10.

+ Töôøng 2 gaïch ( töôøng ñoâi): thöïc teá daøy 220mm, coâng

theâm 2 lôùp traùt vöõa 2 beân laø 250 töôøng naøy hay goïi
laø töôøng 22.
+ Töôøng ba gaïch: thöïc teá daøy 335mm, coâng theâm 2
lôùp traùt vöõa 2 beân laø 370mm töôøng naøy hay goïi laø
töôøng 33.

+ Töôøng boán gaïch: thöïc teá daøy 450mm, coâng theâm

2 lôùp traùt vöõa 2 beân laø 480mm.
Chieàu cao töôøng gaïch:
-Tuøy theo chieàu daøy töôøng vaø
maùc vöõa xaây coù aûnh höôûng ñeán
chieàu cao cuûa töôøng.
-Vôùi maùc vöõa 50, 75 thì tyû leä
cao/daøy (H/d) neân < = 20.
Chieàu daøi töôøng gaïch:
-Chieàu daøi cuûa töôøng cuõng coù
quan heä vôùi chieàu daøy vaø chieàu
cao cuûa töôøng. Chieàu daøi cuûa
töôøng L =1 – 2 H ( H laø chieàu cao
cuûa töôøng) thì neân boå sung truï
ñöùng ( coù theå truï gaïch hoaëc truï
beâ toâng coát theùp).
 c. Nguyeân taéc xaây töôøng gaïch

- Khi xaây töôøng tuyeät ñoái khoâng ñöôïc

truøng maïch ngang.
- Ñeå traùnh hieän töôïng truøng maïch doïc
duøng caùch khoùa maïch: cöù 4-5 haøng
gaïch doïc thì coù 1 haøng gaïch ngang
(haøng gaïch ngang phaûi laø gaïch ñaëc)
- Moãi laàn xaây töôøng phaûi xaây theo
ñôït, moãi ñôït xaây cao 1,2 – 1,5m sau ñoù
ñôïi vöõa khoâ môùi ñöôïc xaây tieáp.
- Ñoaïn töôøng daøi phaûi phaân chia theo
ñoaïn phuø hôïp ñeå xaây. Choã noái tieáp
caùc phaân ñoaïn phaûi duøng moû giaät
caáp.
- Xaây töø döôùi leân treân, töôøng chính xaây tröôùc, töôøng phuï xaây sau, ngoøai
xaây tröôùc, trong xaây sau.
- Neáu gaïch khoâ phaûi töôùi nöôùc ñeå ñaûm baûo gaïch khoâng huùt nöôùc cuûa
vöõa taïo lieân keát toát khi xaây.
- Beà maët tieáp giaùp khoái xaây phaûi ñöôïc traùt moät lôùp hoà daàu ñeå taïo ñoä
lieân keát giöõa gaïch vaø beà maët tieáp giaùp ñoù nhö daàm, coät.
– Ñeå ñaûm baûo cho töôøng thaúng vaø phaúng thì trong quaù trình xaây phaûi
giaêng daâyï vaø thöôøng xuyeân thaû quaû doïi.

- Maïch vöõa dao ñoäng töø 8 – 12mm, maïch vöõa phaûi naèm ngang phaûi daøy hôn maïch vöõa doïc.
- Chuù yù ôû vò trí tieáp giaùp giöõa töôøng vaø daàm thì phaûi xaây xieân nhaèm traùnh tröôøng hôïp nöùt ôû meùp tieáp giaùp
cuûa töôøng vôùi daï daàm.
- ÔÛ vò trí tieáp giaùp cuûa töôøng vôùi maët treân cuûa sanø cuõng ñöôïc xöû lyù moät lôùp hoà daàu khoaûng 1cm.
Vöõa xaây
– Chieàu roäng maïch vöõa ngang : 15 – 20mm.
– Chieàu roäng maïch vöõa ñöùng : 8– 12mm.
– Thôøi gian cho pheùp söû duïng vöõa sau khi troän khoâng quaù 1h.
– Vöõa xaây seõ ñöôïc troän ñuùng theo tyû leä vaø ñaûo kyõ.
Khoái xaây
– Ñeå ñaûm baûo lieân keát keát caáu beâ toâng: tröôùc khi xaây khoan vaøo beâ toâng hai loã fi 8 saâu 7cm, caém 2 thanh fi 6
hoaïc 8 daøi 20-25cm laøm raâu cho töôøng xaây. Khoaûng caùch coù raâu theùp laø 1.1m (5 haøng gaïch).

Khi xaây töôøng gaïch phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc “treân aên daây, döôùi aên mí”
 - Caùc kieåu xaây töôøng thöôøng gaëp

Töôøng 220, xaây 1 Töôøng 330, xaây 1 Töôøng 220, xaây 5 Töôøng 330, xaây 3 doïc,
doïc, 1 ngang doïc, 1 ngang doïc, 1 ngang 1 ngang
- Töôøng gaïch khoâng nung (gaïch block)
Laø loaïi gaïch maø sau khi nguyeân coâng ñònh hình thì töï ñoùng raén ñaït caùc chæ soá veà cô hoïc nhö cöôøng
ñoä neùn, uoán, ñoä huùt nöôùc… maø khoâng phaûi söû duïng nhieät ñoä nhaèm taêng ñoä beàn cuûa vieân
gaïch. Ñoä beàn cuûa gaïch khoâng nung ñöôïc gia taêng nhôø löïc eùp hoaëc rung, hoaëc caû hai .

Öu ñieåm:
-khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñoä cöùng cao,
baûo oân, caùch nhieät toát, kích thöôùc chuaån xaùc.
-Nheï – giaûm thieåu ñöôïc keát caáu theùp, thôøi gian thi
coâng ngaén, giaù thaønh haï.
-Nguyeân lieäu saûn xuaát gaïch khoâng nung ña daïng,
coù saén trong nöôùc nhö: maït ñaù, caùt vaøng, xi maêng,
xæ than…
Nhöôïc ñieåm:
-khaû naêng chòu löïc theo phöông ngang yeáu, khoâng
linh hoaït vôùi caùc coâng trình kieán truùc nhieàu goùc
caïnh, khaû naêng choáng thaám keùm, deã gaây nöùt
töôøng go co giaõn nhieät.

Ñeå saûn xuaát 1 tyû vieân gaïch ñaát xeùt nung coù kích thöôùc tieâu chuaån toán khoaûng 1.500.000m3 ñaát xeùt ( töông ñöông 75ha ñaát noâng nghieäp( ñoä
saâu khai thaùc laø 2m) vaø khoaûng 150.000 taán than, thaûi ra khoaûng 0,57 trieäu taán khí co2.
3.5.2. Töôøng ñaù.
Töôøng ñaù laø loaïi töôøng ñöôïc xaây baèng ñaù, khai thaùc töï nhieân, xaây baèng vöõa tam hôïp hoaëc
vöõa XMC. Chieàu daøy cuûa töôøng ñaù toái thieåu laø >=300mm.

a. Töôøng ñaù coù quy caùch: Ñaù ñöôïc khai
thaùc vaø sô cheá theo moät quy caùch nhaát ñònh.
Thoâng thöôøng caùc vieân ñaù xaây coù kích
thöôùc 200 x 400 x 200, 150 x 150 x 250, 150 x
200 x 350…
b. Töôøng ñaù khoâng quy caùch: Ñaù ñöôïc
laáy töø nôi khai thaùc vaãn coøn nguyeân hình
daïng do vôõ töï nhieân, khoâng theo moät quy
caùch nhaát ñònh.
c. Nguyeân taéc xaây töôøng ñaù.
- Töôøng ñaù coù quy caùch (töôøng ñaù hoäc thaønh lôùp)
-Ñaù ñöôïc khai thaùc vaø sô cheá theo moät quy caùch nhaát ñònh. Thoâng thöôøng, caùc vieân ñaù xaây coù kích
thöôùc 200x400x200, 150x150x250, 150x200x350… ñöôïc ñeõo goït.
-Caùch xaây töôøng ñaù hoäc thaønh lôùp thì phaûi choïn ñaù, lôùp xaây töôøng ñaù hoäc thöôøng daøy 250mm.
-Moãi lôùp xaây neân choïn caùc vieân ñaù gaàn nhö nhau (caùc lôùp döôùi ñaù to hôn)
-Trong cuøng moät lôùp xaây cöù ñaët moät vieân ñaù doïc roài laïi ñaët moät vieân ñaù ngang (choïn vieân daøi ñeå
ñaët ngang) hoaëc ít nhaát 1m daøi thì ñaët moät vieân ñaù caâu giaèng.
-Caùc maïch ñöùng giöõa caùc lôùp xaây phaûi leäch nhau 100mm, caùch maïch ngang phaûi song song vôùi nhau.
Caùc maïch vöõa khoâng ñöôïc taïo hình tam giaùc, maïch khoâ, khoâng coù vöõa, vaø maïch chöõ thaäp, truøng
maïch.
- Caùch xaây töôøng ñaù hoäc khoâng quy caùch
-Ñaù hoäc ñöôïc laáy töø nôi khai thaùc coøn nguyeân hình daïng do vôõ töï nhieân vaø khoâng theo moät quy caùch
nhaát ñònh.
-Vôùi caùch xaây töôøng ñaù hoäc khoâng quy caùch thì chieàu daøy caùc maïch vöõa khoâng lôùn hôn 20mm vaø
phaûi ñeàu nhau, caùc maïch xaây ngang doïc khoâng ñöôïc taäp trung vaøo thaønh moät ñieåm nuùt, khoâng taïo
thaønh maïch ñöùng song song, maïch cheùo chöõ thaäp, maïch vöøa loài loõm.
-Ñaù lôùn nhoû phaûi phaân ñeàu trong khoái xaây, khoâng cheøn ñaù vuïn vaøo maïch vöõa ngoaøi maët khoái xaây.
3.5.3. Töôøng beâ toâng.
- Laø töôøng ñöôïc ñuùc baèng beâ toâng, töôøng thöôøng aùp duïng cho nhöõng nôi töôøng thaáp, chuû
yeáu chòu neùn vaø choáng thaám nhö töôøng taàng haàm, töôøng moät soá loaïi beå ngaàm,

5.2.1 Töôøng beâ toâng coát theùp.

Laø loaïi töôøng coù beâ toâng vaø coát theùp.
Töôøng coù khaû naêng chòu neùn, chòu uoán toát
Thöôøng aùp duïng cho nhaø cao taàng, töôøng taàng haàm nhaø cao taàng .

TÖÔØNG BTCT ÑÖÔÏC PHAÂN THAØNH 2

LOAÏI

TÖÔØNG BTCT ÑUÙC TÖÔØNG BTCT LAÉP

TOAØN KHOÁI GHEÙP
a. Töôøng BTCT ñuùc toaøn khoái:
- Thöôøng aùp duïng cho caùc vaùch ñöùng nhaø cao taàng, caùc töôøng taàng haàm, töôøng cho
buoàng thang maùy, vaùch beå bôi, caùc söôøn cöùng cho caùc coâng trình coù khaåu ñoä lôùn
( coâng trình theå thao)
- Phöông phaùp thi coâng chuû yeáu duøng coát pha vaø ñoå beâ toâng taïi choã.

Öu ñieåm: Taêng ñoä cöùng vaø ñoä oån ñònh cho nhaø.
Khaû naêng chòu uoán vaø chòu neùn toát.
Coù khaû naêng choáng thaám vaø choáng xaâm thöïc toát.
Nhöôïc ñieåm: Giaù thaønh cao
Taêng troïng löôïng vaø taûi troïng toaøn nhaø.

Töôøng btct – vaùch taàng haàm

b. Töôøng BTCT laép geùp: Laø töôøng BTCT ñöôïc ñuùc saün
trong nhaø maùy theo caùc kích thöôùc thieát keá vaø ñöôïc laép
geùp laïi vôùi nhau.
Thöôøng aùp duïng cho caùc coâng trình xaây döïng coù tính ñieån
hình cao, laép ñi laëp laïi nhieàu laàn.

- Öu ñieåm:
Saûn xuaát nhanh, khaû naêng coâng nghieäp hoùa trong xaây
döïng cao, kieåm soaùt ñöôïc chaát löôïng töôøng beâ toâng, giaûm
ñöôïc troïng löôïng töôøng, tieát kieäm vaát lieäu hoaøn thieän...
- Nhöôïc ñieåm:
Thieát keá caáu taïo moái noái phöùc taïp, khoâng linh hoaït, ñôn
ñieäu…

Caùc yeâu caàu kó thuaät ñoái vôùi töôøng laép geùp.

+ ñaûm baûo ñoä chính xaùc trong laép geùp
+ kích thöôùc phaûi deã vaän chuyeån
+ caùc moái noái phaûi beàn vöõng, thi coâng ñôn giaûn
+ caùc khe noái phaûi kín ñaûm baûo caùch aâm, choáng xaâm
thöïc.
3.6. Caùc loaïi vaùch ngaên.
Coù nhieàu loaïi vaùch ngaên khaùc nhau duøng trong nhaø song phaàn lôùn, caùc loaïi vaùch
ngaên naøy ñoøi hoûi tính thaåm myõ cuõng nhö vieäc thuaän tieän trong gia coâng vaø laép
döïng.

3.6.1. Vaùch ngaên nheï Plasterboard – taám thaïch cao.

Ñöôïc söû duïng nhieàu trong xaây döïng daân duïng
Taám thaïch cao ñöôïc oáp 2 maët vaøo heä khung xöông – laø caùc thanh laøm baèng toân ñònh
hình, hoaëc theùp hình – giöõa 2 taám thaïch cao thöôøng laø caùc vaät lieäu caùch aâm, caùch
nhieät.
1

3600 3600 3600

Caáu taïo töôøng thaïch cao

3.6.2. Vaùch töôøng treo nhaø thaáp taàng.
Thöôøng duøng vaät lieäu laø taám nhöïa löôïn soùng, toân soùng, taám traùng keõm coù muùi… coù
kích thöôùc trung bình 1 x 2m

20

1 500 500
k

110
2
v á s ¾t m ¹ 110 500
kÏ m s è 24

Vaùch töôøng treo baèng taám toân muùi

2 1

Loaïi vaùch töôøng naøy thöôøng duøng cho caùc nhaø coâng nghieäp, söû duïng toân traùng keõm
coù phuû lôùp phaûn quang – nhaèm phaûn xaï caùc böùc xaï maët trôøi.
3.6.3. Vaùch treo nhaø nhieàu taàng.

Thöôøng ñöôïc duøng phoå bieán vôùi caùc nhaø coâng nghieäp nhieàu taàng vôùi caùc taám beâ toâng
nheï ñöôïc gaén beân ngoaøi.

t ­ ê n g b» n g

700
c ¸ c t Ê m bª ®Öm c a o s u
t « n g n h Ñ. bÒ l 75 x 6

3200
1600
m Æt ph u n d Çu
th ùc v Ët.

900
3200

10
sµ n n h µ
v Ë t l iÖu c h Ì n
v Ë t l iÖu
c h Þu n h iÖt
a d Çm kh u n g
t h Ðp h ×n h
750
3600
2100

t r Çn n h µ
50 50
750

1500

t ­ ê n g t r eo t Ê m c h è t kim l o ¹ i (m ë )
3.6.4. Vaùch ngaên coù khaû naêng chòu löïc vaø
nöôùc.
Coù nhieàu loaïi vaùch daïng naøy: Thöôøng söû duïng
ngaên phoøng, ngaên caùc khoâng gian nhoû, ngaên caùc
khoâng gian trong nhaø veä sinh…

3.6.5. Vaùch ngaên toân, theùp.

Heát tieát
3.7. CAÙC BOÄ PHAÄN CUÛA TÖÔØNG:

è ng khã i

t ­ ê ng ®Çu hå i
Cöa s æ tÇng lÇu

t ­ ê ng thu hå i
T­ ê ng mÆt ®øng
tr­ í c

T­ ê ng rµo t ­ ê ng mÆt ®øng

s a u( chÞu lùc )

l ç cöa s æ

t ­ ê ng tÇng hÇm l ç cöa ®i t ­ ê ng ch¾n ®Êt

c öa s æ tÇng hÇm t ­ ê ng ng¨ n trong

Caùc boä phaän cuûa töôøng bao goàm: beä töôøng, baäc theàm, heø, raõnh, lanh toâ, oâ vaêng,
giaèng töôøng, maùi ñua, töôøng chaén maùi, oáng khoùi, khe bieán daïng, naép khe luùn..
3.7.1. Beä töôøng:

- Laø boä phaän töôøng nhaø naèm saét maët ñaát – coù
theå goïi laø töôøng moùng, töôøng coå moùng.
- Vò trí töø maët ñaát ñeán cao ñoä neàn taàng 1.
- Töôøng thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi lôùp ñaát
aåm vì theá xaây töôøng thöôøng duøng gaïch ñaëc –
gaïch giaø vöõa xaây maùc 75.
- Chieàu cao beä töôøng phuï thuoäc vaøo thieát keá
vaø tính thaåm myõ cuûa coâng trình.
3.7.2. Baäc theàm:
- Baäc theàm ( baäc tam caáp) laø phaàn chuyeån tieáp töø ngoaøi nhaø ñeå böôùc leân theàm nhaø (leân
haønh lang, leân hieân nhaø, saûnh nhaø…)
- Baäc theàm thöôøng xaây baèng gaïch ñaëc, coù theå saùt thöôøng moùng hoaëc caùch ra.
- Neáu baäc theàm cao, nhieàu baäc coù theå ñoå beâ toâng thaønh baûn nghieâng sau ñoù xaây baäc
baèng gaïch ñaëc – coù lan can baûo veä.

Baäc theàm ( tam caáp) Baäc theàm nhieàu baäc

3.7.3. Heø - raõnh:
a. Heø:
+ Laø boä phaän naèm saùt chaân beä töôøng, nhaèm baûo veä
chaân moùng, laø choã ñi laïi quanh nhaø.
+ Heø thöôøng ñöôïc laøm baèng beâ toâng gaïch vôõ, beâ
toâng ñaù hoäc hay xaây væa, beà maët coù theå laùng xi maêng
hoaëc caùc vaät lieäu gaïch hoaøn thieän khaùc.
+ Maët heø phaûi ñöôïc ñaùnh doác ra phía ngoaøi nhaø 2-3%
ñeå ñaûm baûo khoâng ñoïng nöôùc.
b. Raõnh:
+ Laø boä phaän thu nöôùc möa töø heø vaø saân – thoaùt
ra heä thoáng thoaùt nöôùc chung cuûa khu vöïc.
+ Tuøy theo löôïng thoaùt nöôùc ñeå thieát keá chieàu
roäng vaø ñoä saâu cuûa raõnh, neáu raõnh roäng hôn
30cm thì phaûi coù naép ñaäy.
+ Thaønh raõnh thöôøng xaây baèng gaïch, ñaõy raõnh coù
theå ñoå beâ toâng gaïch vôõ hoaëc ñaù daêm. Ñaùy raõnh
ñaùnh doác veà phía ga thu nöôùc.
3.7.4. Lanh toâ:
Lanh toâ laø moät boä phaän keát caáu, ñôõ khoái xaây phía treân caùc khoaûng troáng treân maët töôøng
( cöûa ñi, cöûa soå, vaùch kính…). Tuøy theo ñoä roäng cuûa khoaûng troáng maø choïn vaât lieäu vaø
kích thöôùc lanh toâ.
+ Lanh toâ goã: thöôøng duøng trong caùc coâng trình nhoû, nhaø ôû caáp 4, caùc coâng trình coù tính
chaát taïm, caùc coâng trình coù yeâu caàu veà maët thaåm myõ, trang trí baèng vaät lieäu goã.
+ Lanh toâ gaïch ngang: ñöôïc duøng cho caùc vò trí cöûa coù khaåu ñoä nhoû, thöôøng < =90cm.
+ Lanh toâ gaïch coát theùp: haïn cheá söû duïng vì khaû naêng oån ñònh keùm vaø khoâng cho vöôït
khaåu ñoä lôùn.
+ Lanh toâ gaïch cuoán: Söû duïng nhieàu trong caùc coâng trình coå
+ Lanh toâ beâ toâng coát theùp: Laø loaïi lanh toâ ñöôïc söû duïng roäng daõi trong xaây döïng.
+ Lanh toâ theùp: Söû duïng nhieàu trong nhaø coâng nghieäp
Moät soá hình thöùc lanh toâ theo ñaëc thuû coâng trình kieán truùc
 3.7.4.1. Lanh toâ gaïch:
Lanh toâ gaïch coù theå xaây theo 2 caùch sau:

a. Xaây sang væa ( lanh toâ cuoán thaúng)

Duøng gaïch xaây væa nghieâng töø 2 beân vaøo, ñeán giöõa xaây 1 vieân khoùa hình neâm ( tam
giaùc, thang ngöôïc). f=1/3e
e
Lanh toâ gaïch gaïch thaúng chæ duøng cho loã cöûa<=1,25m

f=81e

e
Lanh tô cuốn vành lược
b. Lanh toâ cuoán vaønh löôïc ( lanh toâ cuoán voøm)
Hinh cong cuoán vaønh löôïc laø ñoaïn cung troøn coù baùn kính thöôøng laáy baèng chieàu roäng
loã cöûa.
Lanh toâ cuoán voøm aùp duïng cho cöûa coù chieàu roâng >1,5m. Xaây cuoán baùn nguyeät hình
cm
troøn (1/2 hình troøn). Coù theå duøng cho caùc cöûa coù ñoä roäng hôn 2,5m
3.7.4.2. Lanh toâ gaïch coát theùp:
Laø loaïi lanh toâ maø phía döôùi coù lôùp vöõa XMC Cè t thÐp bÎ quÆp Khu vùc x©y g¹ ch vµ
lª n hµng g¹ ch trª n v÷a c­ ê ng ®é cao
daøy 2-3 cm giöõa coù ñaët theùp d6 hoaëc d10 ( cöù ½
vieân gaïch ñaët 1 thanh theùp, 2 ñaàu coát theùo uoán
cong, ñaët daøi vaøo quaù 2 beân töôøng ít nhaát 1,5
vieân gaïch) phía treân coát theùp vaãn xaây gaïch bình
thöôøng.
Lanh toâ naøy chæ duøng cho cöûa coù chieàu roäng
Lanh toâ gaïch coát theùp
<1,5m vaø chòu taûi troïng nheï.

3.7.4.3. Lanh toâ beâ toâng coát theùp:

Nhö moät daàm BTCT nhoû phaùi treân cöûa, ñöôïc
duøng phoå bieán vì coù nhieàu öu ñieåm:
+ Vaät lieäu phoå bieán – reû.
+ Khaû naêng chòu löïc cao, beàn
+ Vöôït ñöôïc khaåu ñoä lôùn
+ Thi coâng nhanh
Lanh toâ
+ Taïo daùng ñeïp BTCT
a. Lanh toâ BTCT ñoå taïi choã
+ Chieàu roäng lanh toâ baèng chieàu daøy töôøng
+ Chieàu cao baèng 1/8 -1/12 ñoä roäng cöûa
+ Coát theùp theo tính toaùn chòu löïc
+ Hai ñaàu goái leân töôøng töø 1 – 1,5 vieân gaïch.
+ Neáu caùc oâ cöûa coù ñoä cao baèng nhau vaø naèm gaàn
nhau coù theå lieân keát caùc lanh toâ thaønh heä giaèng
töôøng, coù taùc duïng taêng cöôøng ñoä oån ñònh vaø cöùng
vöõng cho nhaø.

b. Lanh toâ BTCT ñuùc saün.

+ Chieàu roâng thöôøng laáy laø boâi soá cuûa gaïch: 110,220,350…
+ Chieàu cao baèng 1/8 – 1/12 ñoä roäng cöûa
+ Hai ñaàu goái leân töôøng töø 1 – 1,5 vieân gaïch
+ Lanh toâ ñuùc saü coù öu ñieåm thi coâng nhanh
 3.7.5. OÂ vaêng – maùi haêt.
Laø caùc maùi che nhoû phía treân caùc oâ cöûa soå, cöûa ñi ñeå che naéng , chaén möa.

- Coù theå keát hôïp oâ vaêng lieàn vôùi lanh toâ hoaëc oâ vaêng rôøi lanh toâ.
- OÂ vaêng ñaëc thöôøng ñöôïc laøm baèng beâ toâng coát theùp
- Ñeå thoaùt nhieät, coù theå thieát keá oâ vaêng roãng kieåu laù chôùp ngang hoaëc doïc.
3.7.6. Giaèng töôøng.
- Giaèng töôøng laø boä phaän naèm trong töôøng, chaïy doïc theo caùc böùc
töôøng keát noái vôùi nhau thaønh moät heä vaønh ñai.
- Giaèng töôøng coù taùc duïng lieân keát ñoàng ñeàu, choáng löïc caét, taêng
khaû naêng chòu löïc cho töôøng. Gi»ng t­ ê ng
- Chieàu roäng cuûa gaèng töôøng thoâng thöôøng baèng chieàu daøy cuûa
töôøng.
- Chieàu cao theo tính toaùn, toái thieåu >= 7cm.
- Coát theùp trong gaèng töôøng thöôøng laø d8.

+ Vò trí giaèng töôøng.

- Ngang vôùi lanh toâ cöûa ( coù theå keát hôïp lanh toâ vaø giaèng töôøng.
- ÔÛ saùt ñaùy saøn ( traàn)
- ÔÛ khoaûng giöõa lanh toâ vaø traàn.
- Neáu lan can nhaø xaây baèng töôøng gaïch khi keát thuùc cao ñoä cuûa
lan can phaûi coù giaèng töôøng.
- Vôùi nhöõng böùc töôøng cao quaù 3m cuõng phaûi tính toaùn ñeå boå
sung giaèng töôøng.
 3.7.7. Maùi ñua, seâ noâ, töôøng chaén maùi, gôø chaén nöôùc.
3.7.7.1. Maùi ñua.
Laø phaàn maùi haét treân cuøng cuûa töôøng ngoaøi, cuõng coù theå laø moät phaàn gôø phaøo töôøng
ñeå choáng möa haét vaø laø phaàn trang trí maùi.
_ Nhieäm vuï cuûa maùi ñua: Choáng nöôùc möa haét vaøo thaân töôøng
- Moät chi tieát ñaëc bieät cuûa maùi ñua laø taïi vò trí meùp ngoaøi cuûa maùi ñua phaûi coù gôø moùc
nöôùc ñeå gioït nöôùc khoâng chaûy ngöôïc vaøo trong phaàn maùi ñua ra, kích thöôùc gôø moùc nöôùc
khoaûng 15 x 30mm.

Mái đua Gôø moùc nöôùc

3.7.7.2. Seno ( maùng thu nöôùc möa).

-Maùi ñua thöôøng keát hôïp laøm seno

-Vaät lieäu laøm seno coù theå laø xaây gaïch, ñoå beâ toâng, hoaëc maùng kim loaïi.
-Neáu xaây baèng gaïch hoaëc ñoå beâ toâng thì phaûi duøng vöõa XMC maùc 75 traùt hoaøn thieän
sau ñoù queùt lôùp choáng thaám.
-Trong loøng seno phaûi taïo doác 1-2% veà phía ga thu nöôùc.
-Chieàu roäng senoo khoaûng 15cm, saâu 20cm.
-Doïc theo seno caùch 10m coù 1 oáng thoaùt nöôùc xuoáng döôùi.

Sê nô BTCT
Sê nô kim loại
3.7.7.8. Töôøng chaén maùi.

- Laø phaàn töôøng xaây vöôït khoûi maùi che ñeå khoâng nhìn thaáy maùi.
- Töôøng chaén maùi coù vai troø quan troïng ñeå choáng toác maùi (giaûm söï cheânh leäch
aùp xuaát).
- Laø boä phaän trang trí kieán truùc khi keát thuùc chieàu cao cuûa coâng trình.
- Töôøng chaén maùi coù theå xaây töôøng 110 boä truï hoaëc xaây töôøng 220.

Tường chắn mái

3.7.7.9. Gôø chaén nöôùc.
- Nhieäm vuï: chaén nöôùc haét ñeå nöôùc möa khoâng laøm
baån phaàn töôøng phía döôùi cöûa.
- Thöôøng ñöôïc xaây baèng gaïch, nhoâ ra ngoaøi maët töôøng
töø 50 – 100mm taïo thaønh gôø, baäu haét nöôùc.
- Maët baäu coù theå duøng vöõa XMC maùc 50 – 70, coù theå
laøm baèng maët ñaù granit.
3.7.10. Khe bieán daïng ôû töôøng.

- Laø khe hôû giöõa hai ñoaïn töôøng phaân ñoaïn 2 khoái coâng trình.
- Khe hôû thöôøng roäng 20 – 25mm. Bao goàm khe luùn vaø khe co giaõn.
- Vôùi khí haâu nöôùc ta, khoaûng caùch giöõa khe co daõn thöôøng ñöôïc laáy töø 30 – 35m.
- Ñoái vôùi khe luùn thì tuøy thuoäc ñòa chaát coâng trình.
- Taïi vò trí ñænh töôøng coù khe bieán daïng phaûi xaây cao hôn maët maùi toái thieåu 20cm, treân ñænh
töôøng phaûi thieát keá muõ ñaäy ñeå che möa haét vaøo

Muõ che khe luùn giöõa 2 nhaø coù Muõ che khe luùn giöõa 2 nhaø coù
cao ñoä baèng nhau cao ñoä khaùc nhau
3.8. Hoaøn thieän maët töôøng
3.8.1. Vai troø cuûa hoaøn thieän maët töôøng.
- Ñeå baûo veä thaân töôøng khoûi bò xaâm thöïc, xuoáng caáp bôûi caùc yeáu toá moâi tröôøng ( naéng,
möa…) Giöõ cho töôøng beân vöõng ñoàng thôøi ñaùp öùng caùc yeâu caàu thaåm myõ vaø veä sinh.

3.8.2. Caùc giaûi phaùp hoaøn thieän trang trí maët töôøng.
3.8.2.1. Töôøng gaïch traàn.
- Laø maët töôøng khoâng traùt
Khi xaây phaûi löïa choïn ñöôïc vieân gaïch ñoàng ñeàu, khoâng
söùt meû, maïch vöõa thaúng vaø ñeàu.
Maïch vöõa coù theå veùt aâm hoaëc ñaép döông, vöõa veùt maïch
söû duïng maùc cao ñeå choáng thaám cho töôøng.

Các hình thức hoàn thiện mạch vữa với tường gạch trần
3.8.2.2. Maët töôøng traùt.
Lôùp traùt töôøng thöôøng daøy töø 1,5 – 2cm
Vaät lieäu traùt töôøng vöõa XMC maùc 75.
Trang trí maët töôøng coù theå laø lôùp voâi ve maøu, sôn coâng nghieäp (1 lôùp loùt, 2 lôùp maøu),
phun sôn, giaáy daùn töôøng, baû granito…
3.8.2.3. Maët töôøng oáp.
Maët töôøng oáp thöôøng duøng nhieàu loaïi vaät lieäu khaùc nhau ñeå oáp leân maët töôøng hoaøn
thieän: oáp ñaù, oáp gaïch men, oáp goám…
Caáu taïo maët töôøng oáp nhö sau :
-Lôùp traùt loùt : ñoái vôùi caùc loaïi gaïch oáp
moûng ( daøy töø 5 - 10 mm ); lôùp traùt loùt baèng
vöõa XM caùt maùc 50 daøy 10- 15 mm.
-Ñoái vôùi ñaù oáp töï nhieân thöôøng coù chieàu
daøy vaø roäng lôùn (daøy coù theå töø 20-60 mm,
roäng 300-1000) thì lôùp traùt loùt tuyø theo chieàu
daøy vaø ñoä lôùn cuûa vieân ñaù coù theå töø 15-25
mm (khoâng coù hoaëc coù löôùi theùp). Lôùp traùt
loùt thöôøng coù raïch keû quaû traùm ñeå chôø lieân
keát vôùi lôùp ngoaøi.
- Lôùp keát dính vieân oáp vôùi lôùp traùt loùt :
Thöôøng laø vöõa XM nguyeân chaát vôùi gaïch oáp
moûng , hoaëc vöõa XM caùt maùc 1:1 vôùi vieân oáp
lôn hôn. Ñoái vôùi caùc vieân ñaù oáp coù kích
thöôùc lôùn hôn (daøy  30 ,roäng  500) thì phaûi
caáu taïo caùc moùc neo töø vieân ñaù vaøo löôùi
theùp cuûa lôùp loùt.
- Lôùp maët oáp :
Laø caùc loaïi vieân oáp nhö: gaïch goám xæn giaû
gaïch traàn , gaïch goám men boùng, ñaù xeû töï
nhieân. Coù theå duøng caùc maûnh goám söù nhieàu
maàu saéc ñeå oáp taïo neân böùc tranh töôøng ( goïi
laø ngheä thuaät Moâzaich) Coù theå maët töôøng oáp
laø goã: goãc taám, goã laêmbri, goã daùn, Phoocmica
vv...
- Ñoái vôùi maët töôøng oáp goã thì maët töôøng beân
trong vaãn traùt phaúng bình thöôøng nhö töôøng traùt,
ñeå caáu taïo maët töôøng oáp goã ôû ngoaøi , ngöôøi
ta phaûi chia nhieàu khung xöông goã khoan baét vít
vaøo töôøng , sau ñoù ñoùng ñinh maët goã leân heä
khung xöông goã naøy (hoaëc daùn baèng keo daùn).
Maët oáp coù theå laø vaät lieäu caùch aâm, huùt
aâm, caùch caáu taïo vaø lieân keát cuõng nhö töôøng
oáp goã.