Zbirka Računovodstvo

Prof. dr SLOBODAN V.
VIDAKOVIC
RACUNOVODSTVO
ZBIR KA R IJ ESEN I H ZADATAKA
FAKULTET
zA usluZNt BtzNts
NOVI SAD
Radunovodstvo
- Zbika rije5enih zadataka -.
Autor i izdavad:
Prof. dr. Slobodan Vidakovii
Recenzent:
Prof. dr. Mihailo Kovadevic, redovni profesor
Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Beogradu
Tehnidki urednik:
Ljiljana Vidakovii
Priprema
Aleksandar Karajovic
Stampa:
,,Mala knjiga" Novi Sad
Tira2:
1.000 primjeraka
Novi Sad, 2004.

PREDGOVOR
Predgovor 6emo zapoieti rijeiima Benka Kotrulji1a (Benedetto Cotrugli Raugeo, 1400-
-1468), iuvenog dubrovaikog diplomate, trgovca, politiiara iiednog od prvih merkantilistickih
,cisaca u svjetskoj ekonomskoj literaturi, koji je opisao sistem dvojnog kniigovodstva razviien u
praksi. ,,Trgovac ni u kom stuiaju ne smije da se osloni na svoie pamcenie, vei mora sve bilie2iti
i o svemu voditi raiuna i kako svako nije obdaren izvanrednim pamienjem, pribjegava se knii-
govodstvu, pomoiu kojega ne samo da se oiuvaju i odrie u sjeianiu obavlieni poslovi, ved se
blagodaredi njemu izbjegnu mnogi sporovi, sumnie i sramote".
Zbirka rijeienih zadataka iz Raiunovodstva, zajedno sa ud2benikom,,Haiunovodstvo- ie-
zik poslovnog sporazumevanja", predstavlja osnovnu literaturu iz predmeta Raiunovodstvo na
vedem broju visokoikotskih institucija (Ekonomski fakultet u Brikom, Fakultet za poslovni in2e-
nje1ng i menadZment u Banja Luci; Fakultetu za menadiment u Doboiu; Ekonomski fakultet u
Tuzli; ViSa poslovna Skola u Tuzli, i sl.).
lsto tako, navedena literatura uskladena je sa novim tekstom za uienie od strane BPP-a,
za novi nastavni plan i program Association of Chafthered Certified Accountants - ACCA. Na-
mjenjena je studentima pomenutih institucija, kao i ostalim studentima poslovne ekonomiie i me-
nadflmenta, kao i onima kojima je raiunovodstvo glavni predmet, s ciljem pruiania esenciialnih
informacija iz oblasti raiunovodstva, s naglaskom na znaiaj raiunovodstvenih informaciia u po-
stupku donoSenja poslovnih odluka.
lzlohenu materiju prilagodili smo nastavnim i ispitnim obavezama, kontinuiranoi provieri
znanja, koje studenti imaju iz predmeta Raiunovodstvo, kao 5fo su: vie2be, testovi, seminarski
radovi, kolokvijumi (prui, drugi i zavrini) i sl.
Citatom Benka Kotruljiia, kome pripada pionirsko poiasno mjesto medu prvim ekonomi-
stima, u istoriji ekonomske misli, koji je dvojno knjigovodstvo prikazao kao iedan od niza
elemenata koji cine savrienog poslovnog iovjeka, cemo i zavriiti predgovor. ,,Prema tome,
spominjem i savjetujem svakog trgovca: da sam nade zadovoljstva u tome da zna dobro i uredno
voditi svoje knjige, a koji ne umije neka se u tome da pouiiti ili neka uzme sposobnog i
izvjeZbanog mladiia knjigovodu. Bez toga u tvojoj 6e trgovini vladati haos i vavilonska
pometnja, od iega treba da se iuvai ako su ti dragitvoia iast itvoie imanie".*
Autor
*
Prvo izdanje nosi naslov: ,,Della mercatura et del mercante peietto. Libri quatro, di M. Benedeflo Cotrugli Raugeo,
seftitti gia piu di annt CX, et hoza dati in Luce Utilissime ad ogni Mercante con privilegio, ln Vinegia all Elefanta M. D.
LXXilt.
SADRZAJ
1. BTLANS KAo oBLtK pRtKAztvANJA tMovtNE pREDUzEen ............. ...........7

t.t. nt,.leSeNl zADAcl. ............7
1.1.1. Podetni bilans preduzeia ,,XXL, ......... ...........7
1.1.2. Pocetni bilans preduzeia,,ABC'......... ...........7
kompanije
1.1.3. Konsotidovani bilans stanja njemadke ............ g
kompanije...........
1.1.4. Konsolidovani bilans stanja finske ,.... 10
1.2. POSTAVLJENI ZADACI ZAVJEaBU
12J.Zadalakzavjelbu preduzeie,,Alba" .......... 11
1.2.2. Zadatak za vjelbu preduzeia ,,Export" ....... 12
1.2.3.Zadalakzavje2bu Svedske kompanije ......12
1.3. PREZENTIRANI PRIMJERI KOMPLETNOG SETA
F|NANS|JSKIH |2VJESTAJA............... ..............., 13
1.3.1. Uraden primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taja Svajcarske kompanije .... 13
1.3.2. Uraclen primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taja bafuainske kompanile.... t6
1.3'3. Uraelen primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taja domaieg preduzeia ......17
2. IZRAZAV ANJ E I M OVI NS KE SITUACIJ E PR E D UZECA P UTEM

SUKCESIVNIH BILANSA ......34
2,1. R|JESEN| ZADACT ..........34
2.1.1. Rije5en zadatak zapreduzece ,,Neobee,' ....................... 34
2.1.2. Rije5en zadatak zapreduzece,,Henson". .... 3g,
2.2, POSTAVLJENT ZADACT ZAVJEaBU .....................42
2.2.1. Zadalak za vjelbu preduzeia ,,Manager" ....................... 42
2.2.2. Zadalak za vjelbu preduzeia ,,Adriatik', ...... 43
3. PRACENJE POSLOVNE AKTIVNOSTI PREDIJZECAPUTEM RAEUNA ....... 45
3.1. R|JESEN ZADATAK ......,.45
3.2. TEORIJSKA PITANJA ZA PRIPREMU PRVOG KOLOKVIJUMA........ .,.,.... 51
3.3. ZADACI ZAVJEaBU ZA PRIPREMU PRVOG KOLOKVIJUMA ........,,....... 54
4. TEORIJSKA PITANJA IZADACIZA PRIPREMU DRUGOG KOLOKVIJUMA,.....,,,..........56
4.1. TEORTJSKA P|TANJA...........,..... ....,.,,56
4.2. R|JESEN| ZADACT ....,.... 58
4.2.1. RijeSen zadatak zapreduzece,,sava',..... .,.....................5g
4.2.2. Rije5en zadatak zapreduzece,,Tina" .......... 66
4.2.3. Rije5en zadatak zapreduzece ,,Majevica' .......................74
4.3. POSTAVLJENT ZADACT ZAVJEaBU ....................83
5. TEORIJSKA PITANJA t ZADACIZA PRIPREMU TRECEG KOLOKVIJUMA....................
96
P|TANJA................
5.1. TEORTJSKA ....,... 96
5.2. ILUSTRACIJA ZADATAKA ZA PRIPREMU TRECEG KO1OKVIJUMA..........................
96
5.3. ZADAC|ZAVJEaBU.,............... .......... e8
6. ISPITNA PITANJA VEZANA ZA NOVI NASTAVNI PLAN I PROGRAM
ASSOCIATION OF CHARTHERED CERTIFIED ACCOUNTANTS (ACCA}
- Finansijsko izvjeStavanje (Medunarodnistandardi)....... .....;. 101
6,1. PREZENTACIJA MEDUNARODNIH RAEUNOVODSTVENIH STANDARDA
(lnternational Accounting Standards - AIS) ......... 10.1
6.2. ISPITNA PITANJA VEZANA ZA FINANSIJSKO IZVJESTRVNru.IE
- PREMA NOVOM NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU ASSOCIATION
OF CHARTHERED CERTIFIED ACCOUNTANTS _ ACCA ... 102
DRtLOZ|.....
-rrERAruRA....... ..:..:."...:....... .., """"""1'14 ......119
1. BILANS KAO OBLIK PRIKAZIVANJA IMOVINE PREDUZECA
1.1. Rije5eni zadaci

1.1.1. Podetni bilans preduze6a ,,XXL'
Preduze6e ,,XXL" je na dan 31. 12. 2004. godine imalo sledeie stanje sredstava i izvora
sredstava:
- dugorodni kredit za stalna sredstva 221.000 KM
- Ziro radun 2.000 KM
- kupci 77.200 KM
- trajni kapital 308.000 KM
- gradevinski objekti 360.000 KM
- gotovi proizvodi 33.000 KM
- dugorodni kredit za tekuia srestva 180.000 KM
- oprema 150.000 KM
- dobavljadi za stalna sredstva 54.000 KM
- privredno zemlji5te 168.000 KM
- blagajna 2.180 KM
- dobavljaci za tekuia sredstva 96.980 KM
- ambalaZa 7.600 KM
- materijal 60.000 KM
Na osnovu prezentiranih podataka sastaviti podetni bilans. Pozicije sredstava klasifikova-
ti uvaZavajuii princip opadajuie likvidnosti, a pozicije izvora sredstava respektujuii princip rastu-
6e rodnosti.
BILANS STANJA PREDUZECA,,XXL'

na dan 01.01.2005. godine
AKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
- Blagajna 2.1 B0 - Dobavljadi za tekuia sredstva 96.980
2iro ratun 2.000 - Dobavljadi za stalna sredstva 54.000
- Kupci 77.200 - Dugor. kredit za tekuia sredstva 180.000
- Gotovi proizvodi 33,000 - Dugor. kredit za stalna sredstva 221.000
Materijal 60.000 - Trajni kapital 308.000
- AmbalaZa 7.600
- Oorema 150.000
- Graclevinski objekti 360.000
- Privredno zemlji5te 168.000
859.980 859.980
1.1.2. Podetni bilans preduze6a,,ABC,

Preduzeie ,,ABC" imalo je slijedeie stanje aktive i pasive, na dan 31. 12.2004. godine:
- zgrade 562.500 KM
- blagajna 3.126 KM
- trajni kapital 850.000 KM
- maiine 1.040.626 KM
- dobavljadi zaleku6,a sredstva 146.876 KM
- auto-gume 68.750 KM
- dugorodni krediti za stalna sredstva 352.s00 KM
- Ziro radun 92.500 KM
- dobavljaci za stalna sredstva 103.126 KM
- izdvojena novdana sredstva za investicije 54.376 KM
62'500 KM
- materiial
- dugorodni krediti za teku6a sredstva 319'376 KM
- kratkorodni krediti
450'000 KM
247'500 KM
- kuPci 90'000 KM
- goiovi Proizvodi
podataka. Konstitutivne e|emente aktive k|asifiko-
Sastaviti pocetni bi|ans, na osnovu datih
elemente pasive saglasno principu opa-
vati saglasno principu rastuie likvidnosti, a konstitutivne
dajuce rodnosti'
BILANS STANJA PREDUZECA,ABC'

na dan 01. 01. 2005. godine PASIVA (PotraZuje)
AKTIVA (Duguje)
352.500
-Zgrade
562.500 - Dugor. kredit za stalna sredstva 319.376
- Ma5ine 1.040.626 - Dugor. kredit za tekuia sredstva 450.000
- Auto-gume 68.750 - Kratkorodni krediti 103.126
- Materijal 62.500 - Dobavljadi za stalna sredstva 146.876
- Gotovi Proizvodi 90.000 - Dobavliadi za tekuia sredstva 850.000
- Kupci 247.500 - Trajni kaPital
54.376
- lzdvojena novd. sred. za invest' 92.500
- Ziro radun 3.126
- Blagajna
2.221.878
1.1.3. Konsolidovani bilans stania niemadke kompaniie*
Na dan 31 . 12. 1999. godine, Njemadka kompanija ,,Adidas - salomon"' je imala sledeie
i to:
stanle konsolidovanih sredstava i izvora sredstava'
(u 000 DEM)
2.903.237
- Dugorodne Pozajmice 262.764
- Sredstva po osnovu odloZenog poreza 1.243.114
- Goodwill (neto) 135.164
- Gotovina i ekvivalenti gotovine 1.329.881
- Dionidarski kaPital 192.085
-Porez na dobit 23.262
- Obaveze po osnovu odloZenog poteza 2.020.131
- PotraZivanja od kuPaca 954.056
- Obaveze Prema dobavljadima 555.840
- Nekretnine i oPrema (neto) 768.154
- Obradunate a neplai. obav. i rezervisanja 2.044.319
- Zalihe 143.555
- Ostala nematerijalna sredstva (neto) 346.351
- Kratkorocne Pozajmice 156.988
- Obaveze za penzije i slidne obaveze 124.049
- Manjinska ude5ia 217.459
- Ostale netekuia sredstva 188.697
- Ostale tekude obaveze 29.533
- Ostale netekuie obaveze 393.947
- Ostata tekuca sredstva
Bilans stanja. Pozicije sredsta-
Na osnovu prezentiranja podataka sastaviti konsolidovani
a pozicije izvora sredstava saglasno prin-
va klasifikovati sagtasno principu opadajuie likvidnosti,
a zatim u Stafelnoj formi'
cipu rastuee rocn|sti. Bilans prikazati najprije u obliku ,,T',
Bosne
objavljivanja, UdruZenje radunovocla i revizora Federacije
i
- primier preuzet iz: pekmez senad, MRS - Tehnike
Hercegovine, Sarajevo, 2002. godina'
I
KONSOLIDOVANI BILANS STANJA KOMPANIJE ,,ADIDAS _ SALOMON"
na dan 01. 01. 2000. oodine

- Gotovina i ekv. gotovine 135.164 - Kratk. pozajmice 346.351
sifiko- - PotraZivanja od kupaca 2.020.131 - Obav. prema dobav. 954.056
I opa- - Zalihe 2.044.319 - Porez na dobit 192.085
- Ostala tekuca sred. 393.947 - Obrac. a ne plai. obav. i rezervis. 768.154
- Nekretnine i oorema 555.840 - obav.
Ostale tekuie 188.697
- Goodwill 1.243.114 - Dugorod. pozajmice 2.903.237
- Ostala nemat. sredstva 143.555 - Obav. za penzije i slidne obaveze 156.988
duje) - Sredstva po osnovu odloZ. poreza 262.764 - Obav. po osnovu odloZ. ooreza 23.262
2.500 - Ostala netekuia sredstva 217.459 - Ostale netekuce obaveze 29.533
'1,329.881
9.376 - Dionidarski kapital
0.000 - Maniinska uce5ca 124.049
3.126 7.016.293 7.016.293
6.876
0.000
KONSOLTDOVANT BTLANS STANJA (STAFELNA FORMA)

KOMPANIJE ,,ADIDAS _ SALOMON" NJEMAEKA
r'1.878 na dan 01. 01. 2000. godine
AKTIVA (u 000 njemackih maraka)

1) Gotovina i ekvivalenti gotovine 1 35.1 64
edeie 2) PotraZivanja od kupaca 2.020.131
3) Zalihe 2.044.319
4l Ostala tekuia sredstva 393.947
I UKUPNATEKUCASREDSTVA (1 do 4) 4.593.561
5) Nekretnine i oprema (neto) 555.840
6) Goodwill (neto) 1.243.114
7) Ostala nematerijalna sredstva (neto) 143.555
8) Sredstva po osnovu odloZenog porcza 262.764
e) Ostala netekuia sredstva 217.459
llUKUPNA NETEKUCA SREDSTVA (5 do 9) 2.422.7s2
UKUPNAAKTIVA (l+ll) 7.016.293
PASIVA (u 000 njemadkih maraka)

1 0) Kratkorodne pozajmice 346.351
11) Obaveze prema dobavljadima 954.056
12) Porez na dobit 192.085
13) Obradunate a neplaiene obav. 768.154
14) Ostale tekuie obaveze 188.697
III UKUPNE TEKUCE OBAVEZE 2.449.343
1s) Dugorodne pozajmice 2.903.237
16) Obaveze za penzije i slicne obaveze 1s6.988
edsta- 17) Obaveze po osnovu odloZenogporeza 29.262
o prin- IV UKUPNE NETEKUCE OBAVEZE 3.113.020
18) Dionidarski kapital 1.329.881
1e) Manjinska ude5ia 124.049
UKUPNA PASIVA (lll+lV+1 B+1 9) 7.016.293
1.1.4. Konsolidovani Bilans stania finske kompaniie*
Finansijska kompanija ,,Nokia" imala je na dan 91.12.2000. godine slijede6e stanje

kon-
solidovanih sredstava i izvora sredstava (u milionima EUR):
2.263
-Zalihe
1.994
- Nematerijalna sredstva 282
- Dionidarski kaPital 1.069
- Kratkorodne Pozajmice
- Vlastite dionice -157
2.814
- Obaveze prema dobavljadima 2.732
- Nekretnine, postrojenja i oPrema 1.409
- Radun u banci i gotovina 2.860
- Obradunati rashodi 1.804
- Rezervisanja 47
-Tekuii dio dugorodnog duga
- Ulaganja u pridruZena Preduzeia 61
7.056
- Potra2ivanja 1.695
- Emitovana dionidarska Premija 173
- Dugorodne obaveze koje nose kamatu 8.641
-Zadrlane zarade
2.774
- Kratkorodna ulaganja 347
- Razlike pretvaranja
69
- OdloZene obaveze za Poreze
69
- Ostale dugorodne obaveze
- Sredstva po osnovu odloZenog poreza 401
150
- Ulaganja u ostala Preduze6a 1.050
- Ostala sredstva
Sastaviti konsolidovani Bilans stanja (na osnovu navedenih podataka). Elemente sredsta-
va klasifikovati po principu opadajuce likvidnosti, a pozicije izvora sredstava po principu
rastude
rodnosti. Bilans stanja sastaviti najprije u Stafelnoj formi, a zatim i u obliku ,,T"'
KONSOLI DOVAN I Bl LAN S STANJA (STAFELNA FORMA) KOM PAN JA,,NOKIA', Fl NSKA I
na dan 01. 01. 2001. godine
AKTIVA (u milionima EUR)

1) Radunubanciigotovina 1.409
2) Kratkorodna ulaganja 2.774
3) PotraZivanja 7.056
4) Zalihe 2.263
I UKUPNATEKUCA SREDSTVA 1do4
401
5) Sredstva po osnovu odloZenog porcza
61
6) Ulaganja u pridruZena Preduze6a
7) Ulaganja u ostala Preduzeia 150
8) Nematerijalna sredstva 1.994
e) Nekretnine, postrojenja i oPrema 2.732
10) Ostala stalna sredstva 1,050
II UKUPNA STALNA SREDSTVA I OSTALA A SREDSTVA (5 do 10) 6.388
UKUPNAAKTIVA (l+ll)
. pr'nj., p**.tit: pekmez Senad, MRS - Tehnike objavliivanja, UdruZenje radunovocla i revizora Federaciie Bosne i
Hercegovine, Sarajevo, 2002' godina.
10
PASIVA (u milionima EUR)
11) Obaveze prema dobavljadima 2.814
'12) Kratkorodne pozajmice 1.069
13) Tekuci dio dugorodnog duga 47
14) Rezervisanja 1.804
'15) Obraiunati rashodi 2.860
III UKUPNE TEKUCE OBAVEZE 8 594
16) Dugorodne obaveze koje nose kamatu 173
17) OdloZene obaveze zaporcze 69
18) Ostale dugorodne obaveze 69
IV UKUPNE DUGOROCNE OBAVEZE 311
1e) ZadrZane zarade 8.641
20) Razlike pretvaranja 347
21) Emitovana dionidarska premija 1.695
22\ Dionidarski kapital 282
23) Vlastite dionice -157
24) Manjinska ude5ia 177
v DloNreARSKr KAPITAL t(19 do 22\ - 231 10.808
UKUPNA PASIVA (lll+lV+V+23) 19.890
KONSOLIDOVANI BILANS STANJA KOMPANIJE ,,NOKIA" FINSKA

na dan 01. 01. 2001. godine
- Radun u banci i gotovina 1.409 - Obaveze prema dobavljadima 2.814

- Kratkorodna ulaganja 2.774 - Kratkorocne pozajmice 1.069
- PotraZivanja 7.056 - Tekuii dio dugorodnog duga 47
-Zalihe 2,263 - Rezervisanja 1.804
ta- - Sredstva po osnovu odloZ. poreza 401 - Obradunati rashodi 2.860
6e - Ulaganja u pridruZena preduzeda ol - Dugor. obaveze koje nose kamatu 173
- Ulaganja u ostala preduzeia 150 - OdloZene obaveze za poreze
- Nematerijalna sredstva 1.994 - Ostale dugorodne obaveze 69
- Nekretnine, postrojenja i oprema 2.732 - Zadr2ane zarade t'.0+ |
- Ostala stalna sredstva 1,050 - Razlike pretvaranja 347

- Emitovana dionicarska premija 1.695
- Dionicarski kapital 282
lE) - Vlastite dionice -157
f09 - Manjinska ude56a 177
'74 19.890 19.890
)56
163
i)z
r01 1.2. Postavljeni zadaca za vieZbu
61
150 1.2.1. Zadatak za vie1bu preduzece ,,Alba"
)94
732 Preduzeie ,,Alba" imalo je na dan 31. 12.2004. godine sledeie stanje sredstava i izvora
150 sredstava:
388
390 - trajni kapital 325.800
- stalna sredstva 382.500
;ne
- kupci za stalna sredstva 13.500
- sitan inventar 8.640
- dugorodni krediti za stalna sredstva 76.140
- Ziro radun 45.000
- kratkorodni krediti 45.000
- dobavljadi za stalna sredstva 12.600
- materijal 32.400
- auto-gume 3.060
- dugorodni krediti 34.200
- dobavljadi za tekuda sredstva 59.148
- blagajna 2.688
- kupci za tekuia sredstva 27.300
- gotovi proizvodi 37.800
Sastaviti podetni bilans stanja na osnovu prezentiranih podataka. Pozicije aktive klasifiko-
vati saglasno principu opadajuie likvidnosti, a pozicije pasive saglasno principu rastuie rocnosti.
1.2.2. Zadatak za vieibu preduze6e ,,Export"

Sastaviti podetni bilans stanja trgovinskog preduzeia ,,Export", koje je na dan 91. 12.2004.
godine imalo sledeie bilansne pozicije:
- kupci 941 .100

- ambalaZa 108.550
- sitan inventar 5.100
- trajni kapital 1 .131 .000
- blagajna 5.150
- materijal 7.000
- dobavljadi 450.000
- Ziro radun 231.000
- kratkorocni kredit 630.000
- trgovinska roba 304.850
- gorivo 15.450
Sastaviti podetni bilans stanja i to na taj nadin, Sto ie se pozicije aktive klasifikovati sagla-
sno principu opadajuie likvidnosti, a pozicije pasive saglasno principu rastu6e rodnosti.
1.2.3. Zadatak za vieibu Svedske kompanije
Automobilska kompanija ,,Volvo" - Svedska je imala, da dan g1. 12.1995. godine, slijede-
ie stanje sredstava i izvora sredstava (u milionima kruna):
- Nekretnine, postrojenja i oprema (neto) 27.941

- Dospjele obaveze 12.702
- Likvidna sredstva 23.306
- Zajmovi s garancijom 6.975
- Ulaganja u akcije drugih preduzeia 18.087
- Akcijski kapital 2.318
- PotraZivanja 28.906
- Avansi 2.637
- Rezerve i zadrlana zarada 48.882
- Ostali dugorodni zajmovi i izdaci 16.800
- Zalihe 23.929
- Dugorodna potraZivanja 10.904
- Bankarski i drugi zajmovi 11.691
12
- Nematerijalna sredstva 5.626
- Ostale tekude obaveze i rezervisanja 32.749
- OdloZene poreske obaveze 3.350
Sastaviti Bilans stanja, na osnovu prezentiranih podataka, ito u Stafelnojformi, kao i u ob-
liku ,,T". Bilansne pozicije klasifikovati po principu opadajuce likvidnosti (u at<tiji), odnosno rastu-
ce rodnosti (u pasivi).
1.3. Prezentirani primier kompretnog seta finansijskih izvjestaja

1.3.1. Uraden primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taia Svajcarske kompaniie*
ifiko-
rosti. KOMPANIJA,,NESTLE' SVNICRNSTA _ KONSOLIDOVANI FINANSIJSKI
IZVJESTAJI 2OOO.
I KONSOLIDOVANI BILANS STANJA

U milionima Svajc. franaka ZabiljeSka 2000. god. 1999. god.
1004.
SREDSTVA
Teku6a sredstva
Likvidna sredstva B
Gotovina i ekvival. got. 5.451 3.322
Ostala likvidna sred. 4.680 3.348
10.131 6.670
Trgovadka i ostala potraZ. 9 12.6B5 12.443
Zalihe 10 7.168 7.383
Unaprijed plaieni troSkovi
i obradunati prihod 763 673
Ukupna tekuca sredstva 30.747 27j69
Stalna sredstva
Materijalna stalna sredstva 11
Bruto vrijednost 43.519 44.014
Akumuli rana amortizacija (24.8e4) (24.7e6)
agla-
18.625 19.218
Finansijska sredstva
Ulaganja u pridru2ena preduz. 12 2.173 1.828
Sred. po osnovu odloZ. porcza 21 2.569 2.293
Ostala finans. sredstva 13 2.692 2.431
7.434 6.552
Goodwill 14 7.902 5.258
Nematerijalna sredstva 15 816 742
Ukupna stalna sredstva 34.777 31.770
UKUPNA SREDSTVA 65.524 58.939
OBAVEZE
Obaveze i kapitai
Tekuce obaveze
Trg. i ostale obaveze 16 10.001 9.635
Finansijske obaveze 17 8.376 7.967
Obaveze za porcze 1.035 985
Obradunati i odloZ. prihod 3.762 3.595
Ukupne teku6e obaveze 23.174 22.182
- Primjer preuzet iz: Pekmez
Senad, MRS - Tehnike objavljivanja, Udruzenje radunovoila i revizora Federacije Bosne i
Hercegovine, Sarajevo, 2002. godina.
U milionima Svajc. franaka
Srednjorod. i dug. obaveze 4.905
4.768
Finansijske obaveze
2.860 2.822
Obaveze za Placanie zapos'
1.550 1.327
Obaveze po osn' odloZ. Por' 72
53
Obaveze za Poteze 264
402
Ostale obaveze
2.204 2.289
Rezervisanja
Ukupne srednioro6ne 11 .679
11.837
i dugorodne obaveze 33.861
35.011
UKUPNE OBAVEZE
609 625
Manjinski udieli
KAPITAL
404 404
Dionidarski kaPital
Dionidarska Premija i rezerue
Dionidarska Premija 5.926
Rezerve za vlastite dionice 2.232
Rezerve za Pretvaranje 571
Zadrlane zarade 23.388
32.117 27.077
32.521 27.481
Umanjeno za: (3.028)

(2.617)
Vlastite dionice
29.904 24.453
Ukupan kaPital Priie rasPor.
65.524 58.939
UKUP. OBAVEZE I KAPITAL
KONSOLIDOVANI BILANS USPJEHA

Podjela tro5kova Po funkciji
U milionima 5vajc. franaka

81.422 74.660
Prihod od Prodaie kuPcima (35.e12)
(38.121)
Tro5ak prodatih Proizvoda
(5.884) (5.268)
TroSkovi distribucije
(26.467) (23.887)
Tro5kovi marketinga i administracije (Be3)
(1.038)
Tro5kovi istraZivanja i razvoja (402)
(312)
Tro5kovi restrukturiranja (384)
(414)
Amortizacija Goodwill-a
9.186 7.914
Trgovadka dobit (ee8)
(746)
Neto tro5kovi finansiranja (57)
(ee)
Neto netrgovadke stavke
8.341 6.859
Dobit Priie Porcza (2.314)
(2.761)
Porezi
5.580 4.545
Neto dobit konsolidovanih preduz.
(212) (1 60)
Dio dobiti pripisiv manjin. udjelima
395 339
Dio rezultata PridruZ. Preduze6a
5. /OJ 4.724
NETO DOBIT
Kao procenat od Prodaie

11,3"/"
Trgovadka dobit
7,1o/"
Neto dobit
Zaradapo dionici (u Svajcar. francima)
149,1
Osnovna zarada Po dionici
Ukupno umanjena zarada P9
j'o1'cl
III IZVJESTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU
Osnovni postupak
Rezer. Rezer. Zadr- Ukup- Umanj.

U milionima Dionic. zavla- prewa- Zane ne re- Dionid. zavla- Ukup.
Svajcarskih franaka premija stite ranja zarade zeNe kapital stite kapital
dionice dionice
Kapital na dan
31. decembra 1998. 5.926 562 226 16.285 22.999 404 (588) 22.815
Ponovno pretvaranje
valuta 613 613 613
Neto dobit 4.724 4.724 4.724
Kretanje vlastitih
dionica (neto) (2.311) (2.311) (2.311) (2.311)
Rezultat opcija i vlastitih
dionica koje se vode radi
svrhe trgovine 139 139 (12e) 10
Dividenda za
prethodnu godinu (1.46s) (1.46e) (1.46e)
Pokri6e goodwill-a
otutlenjima zaduZenim
na kapital prije
01.01. 1995.
Kapital na dan
31. decembar 1999. 5.926 2.873 839 17.439 27.077 404 (3.028) 24.453
Usklatlivanja za uvod
u MRS 37
- Rezeruisania t.tz 132
- Povezani odloZeni
porezi (21) (21) (21)
Kapital ponovo
iskazan 31. 12" '1999. 5.926 2.873 839 17.550 27.188 404 (3.028) 24.564
Ponovno pretvaranje
valuta (268) (268) (268)
Neto dobit 5.763 5.763 5.763
Tokovivlastitih
valuta (neto) (641) 641 641 641
Rezultat opcija i vlastitih
dionica koje se vode
za svrhu trgovine 959 959 (230) 729
Premija na izdate
garancije 81 81 81
Dividende za
prethodnu godinu (1.657) (1.657) (1.657)
Pokriie goodwill-a
otudenjima koji terete
kapital prije
1. januara 1995. 51 51 51
Kapital na dan
31. decembra 2000. 5.926 2.232 57'l 23.388 32.117 404 (2.617) 29.904
1.3.2. Uraden primjer kompletnog seta finansijskih izvieStaia bahrainske kompaniie.
KoMpANtJA,,lNVESTcoRp" BAHRATN - KoNSoLlDovANl FINANSIJSKI lzvJESrAJl 2000.
I KONSOLIDOVANI BILANS STANJA
U hiljadama USA dolara

Sredstva
Gotovina i kratkorodna sredstva 4.215 2.320
51.268 405.024
Depozit u bankama
4 1.301 .167 1.300.830
Sredstva upravljanja
PotraZivanja od kuPaca o 197.273 254.348
7 116.180 65.774
Obradunata kamata i ostala sred.
Ulaganja 8 1 .186.088 1.040.927
Stalna sredstva 10 35.321 31.936
2.891.512 3.101 .159
UKUPNA SREDSTVA
Obaveze i donidarski kaPital
10.000
Obaveze
Depoziti od banaka
Depozti od klijenata i islamskog
finansiranja 640.990 758.373
Dividenda 30.000 30.000
Obradunata kamata i ostale obaveze 115.2q1 173.816
Srednjorodni zajmovi 660.000 875.000
Dugorodne mjenice 639.526 490.788
UKUPNE OBAVEZE
Dionidarski fondovi
Dionidarski kaPital 100.000 100.000
Rezerue 79.079 79.079
ZadrLane zarade 621.001 584.103
Usklatlivanja fer vrijednosti 5.685
Ukupna dioniEarska sredstva 805.765 763.182
Ukupne obaveze i dioni6. sredstva 2.891.512 3.101 .159
Prateie zabilje5ke od 1 do 27
formiraju dio ovih finans. izvje5t'
II KONSOLIDOVANI BILANS USPJEHA

Podjela tro5kova Po Prirodi
U hiljadama USA dolara ZabiljeSke 2000. 1 999.
Prihod od kamata 83.5s2 69.069

Prihod od sredstava uPravljanja 184.405 116.896
Bruto prihod od sredstava 267.957 185.965
Rashod za kamate 164.156 116.018
Prihod od neto sredstava 103.801 69.947
Prihod u vezi sa ulaganjem 16 202.671 252.924
Rezervisanja za ulaganja I 118.434 33.500
Neto prihod u vezi sa ulaganjem 84.237 219.424
Poslovni prihodi 188.038 289.371
Kompenzacije i doprinosi za osoblje 70.408 108.740
Profesionalne naknade 10.877 13.660
Razvoj transporta i Poslovanja 9.130 9.729
Administracija 13.123 11 .830
. ptirj"r pr"rr"t iz P"Lmez Senad, MRS - Tehnike objavljivanja, Udru2enje radunovoda i revizora Federacije Bcisne i
Hercegovine, Sarajevo, 2002. godina.
16
ije. U hiljadama USA dolara ZabiljeSke 2000. 1 999.
10.
Korporativne informacije 1.965 2.589
Tehnologija i komunikacije 2.488 2.826
Prostorije 7.653 6.583
Ostalo 2.355 7.636
Poslovni rashodi 117,999 163.593
Neto dobit prije izdvajanja rashoda 70.039 125.778
Umanjeno za:
lzdvajanje rashoda na nivou grupe 3.141 4.346
Neto dobit za godinu 66.898 121.432
III IZVJESTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU

Osnovni postupak
U hiljadama USA dolara ZabiljeSke 2000. 1 999.
Dionidarski kapital 14 100.000 100.000
Zakonske rezerve 17 29.079 29.079
Opbte rczente 1B 50.000 50.000
Rezerve 79.079 79.079
Zadrlane zarade na podet. godine 584,103 492.671
Neto dobit za godinu 66.898 121.432
Umanjeno za:
Dividende 30.000 30.000
Zadrlane zarade na kraju godine 621.001 584.103
Dionidarska sredstva prije
usklaclivanja fer vrijednosti 800.080 763.182
Usklatl. fer vrijed, na kraju godine 15 5.685
Dionidarska sred. na kraju godine 805.765 763.182
PriloZene zabilje5ke 1 do 27
formiraju dio ovih fin. izvje5taja
1.3.3. Uraden primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taja doma6eg preduze6a
BILANS STANJA
-uKM-
lznos tekuie godine
Grupa lznos
raduna, POZtCtJA Ozn. Bruto lsprav. Neto prethod.
radun AOP vrijed- godine
nosti (poc. st.l
'l 2 3 4 5 6 7
AKTIVA
000 A. NEUPLACENI UPISANI KAPITAL 001
B. STALNA IMOVINA (003+009+017) 002 79.225 13.075 66.150 50.589
l. Nemateriialna ulaoania (004 do 008' 003
010 1. Osnivadka ulaqania 004
011 2. Ulaoania u razvoi 005
013 3. Koncesije, patenti, licen. i sl. prava 006
014 4. Ulaganje iznad knjigovodstvene
vriiednosti- qoodwill 007
015 do
019 5. Druqa nemateriialna ulaoania 008
-,
1 2 3 4 5 6
ll. Osnovna sredstva (010 do 016) 009 79.225 13.075 66.1 50 50.589
020,
021,025 1. Zemlii5ta, Sume i vi5egod. zasadi 010
022 2. Gratlevinski objekti 011
023 3. Oorema 012 79.225 13.075 66.1 50 50.589
024 4. Alat i inventar 013
026 5. Osnovno stado 014
027 6. Ostala osnovna sredstva 015
028, 029 7. Avansi i osnovna sred. u pripremi 016
lll. Duqor. finans. plas. (018 do 024) 017
030 1. Ude5ce u kapitalu povez. prav. lica 018
031 2. Uce5ia u kapitalu drugih prav. lica 019
032 3. Duqor. krediti povezanim prav. lic. 020
033, 034 4. Duoorodni krediti 021
035 5. Duqorodne hartiie od vrijednosti 022
036 6. Otkupliene sopstvene akcije 023
039 7. Ostali dugorodni plasmani 024
C. OBRTNA IMOVINA (026+032+044) 025 381.043 381.043 241.456
l. zalihe (027 do 031) 026 355.872 355.872 222.464
10 1. Materiial 027 146.755 146.755 47.910
11 2. Nedovr5ena oroizvodnia 028
12 3. Gotovi proizvodi 029 167.802 167.802 115.738
13 4. Roba 030 16.615 16.615 58.816
14 5. Dati avansi 031 24.700 24.700
ll. Kratk. ootra2. i plasmani (033+038) 032 24.650 24.650 18.832
1. Kratkorodna potraZ. (034 do 037) 033 24.650 24.650 18.832
200 a) Kupci - povezana pravna lica 034
201, 202 b) Kuoci 035 24.650 24.650 18.364
21 c) PotraZ. iz specifidnih proizvoda 036
22 d) Druga potraZivanja 037 468
2. Kratkon finans. plas. (039 do 043) 038
230 a) Kratk. plas. u povezana prav. lica 039
231, b) Kratkorodni krediti 040
232,233
234,235 c) Haftije od vrijednosti 041
236 d) Mienice 042
239 e) Ostali kratkorodni plasmani 043
lll. Gotov. ekvival. i qotov. (045+046) 044 521 521 160
240 1. Harliie od vriied. (gotov. ekvivalenti) 045
241 do 2. Gotovina 046 521 521 160
249
28 D. AKTIVNA VREMEN. RAZGRANIC. 047
E. POSLOVNA IMOVINA
(001 +002+025+047) 048 460.268 13.075 447.193 292.045
F. GUBITAK IZNAD KAPITALA 049
G, POSLOVNA AKTIVA (048+049) 050 460.268 13.075 447.193 292.045
BO VANBILANSNAAKTIVA 051
lznos lznos
Grupa na dan prethodne
raduna, POZICIJA Oznaka bilansa godine
ra6un AOP teku6e (podetno
qodine stanie
1 2 e 4 5
PASIVA
A. KAPITAL (1 02+11 0+111+11 2+11 5-l 1 8) 101 129.448 63.052
l. Osnovni kapital (103 do 109) 102 5.000 5.000
300 1. Akciiski kapital - obidne akcije 103
301 2. Akciiski kapital - prioritetne akciie 104
302 3. Udieli druStva sa ogranidenom odgovorno5iu 105
303 4. Ulozi 106 5.000 5.000
304 5. Dr2avni kaoital 107
305 6. Zadru2ni udieli 108
309 7. Ostali kapital 109
310 ll. Emisiona premija 110
311 I ll. Revalorizacione rezerve 111
lV" Rezerve iz dobitka (113+114) 112

312 1. Zakonske rezeNe 1'13
313 2. Statutarne i druqe rezeNe 114

32 V. Nerasporecleni dobitak (1 1 6+1 1 7) 115 124.448 58.052
320 1. Nerasporedeni dobitak raniiih qodina 116 58.052 3.900
321 2. Nerasporedeni dobitak tekuce qodine 117 66.396 54.152
ee Vl. Gubitak do visine kapitala (119+120) 118
330 1. Gubici raniiih qodina 119
331 2. Gubitak tekuie qodine 120
B. DUGOROCNA REZERVISANJA
fi22+123+124+125) 121
JO4 400 do l. Rezervisanjaza tro5kove i rizike IZZ
404
405 I l. Rezervisanla za penzije 123
407 lll. Neqativni qoodwill 124
409 lV. Ostala duqorodna rezervisanja 125
C. OBAVEZE (127+133) 126 317,745 228.993
l. Duqorodne obaveze (128 do 132) 127
410 1. Obaveze koie se moqu konveftovati u kapital 128
411 2. Obaveze prema povezanim pravnim licima 129
412 3. Obaveze po dugorocnim hartijama
od vriiednosti 130
413,414 4. Duoorodni krediti 131
160 419 5. Ostale duqorodne obaveze 132

ll. Kratkorodne obaveze (134 do 144) 133 317.745 228.993
420 1. Kratkorodni krediti od oovezanih
421, 422, pravnih lica 134
423 2. Kratkorodni krediti 135
424 do 3. Ostale kratkorocne finansiiske obaveze 136 166.936 163.975
2.045 429
430 4. Primlieni avansi, depoziti i kaucite 137
1 2 3 4 5
431 5. Dobavljadi- povezana pravna lica 138
432.433 6. Dobavliadi 139 84.249 42.474
434 do
439 7. Ostale obaveze iz poslovania 140
44 8. Obaveze iz specifidnih poslova 141
45 9. Obaveze zazarade i naknade zarada 142 37.414 18.752
46 10. Obaveze za poreze, doprinose
i druqe daZbine 143 29.146 3.792
47 11. Druqe obaveze 144
48 D. PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIEENJA 145
E. POSLOVNA PASIVA (1 01 +1 21 +1 26+1 45) 146 447j92 292.045
81 VANBILANSNA PASIVA 147
BILANS USPJEHA
u periodu od 01. 01. do 31, 12. 2003. godine
Grupa lznos
raduna, POZICIJA Oznaka Teku6a Prethodna
radun qodina
AOP oodina
1 2 3 4 5
A. POSLOVNI PRIHODI I RASHODI
I. POSLOVNI PRIHODI 201 596.451 326.100
(202+206+21 0+2 1 1 +21 2+21 3-21 4\.
1. Prihodi od prodaie robe (203 do 205) 202
600 a) Prihodi od prodaje robe povezanim
pravnim licima 203
601 b) Prihodi od prodaje robe na domaiem
trZiStu 204
602 c) Prihodi od prodaje robe na inostranom
trZiStu 205
2. Prihodi od prodaje proizvoda i usluga
(207 do 249\ 206 544.388 230.728
610 a) Prihodi od prodaje proizvoda i usluga
povezanim pravnim licima 207
611 b) Prihodi od prodaje proizvoda i usluga
na domaiem tr2i5tu 208 544.388 230.728
612 c) Prihodi od prodaje proizvoda i usluga
na inostranom trZiStu 209
62 3. Prihodi od aktivirania udinaka i robe 210
64 4. Prihodi od premija, subvencija,
dotacija i sl. 211
65 5. Drugi poslovni prihodi 212
630 6. Povecanie vriiednosti zaliha ucinaka 213 52.063 95.372
631 7. Smanienje vrijednosti zaliha udinaka 214
. Ako je smanjenie zaliha udinaka iznad poslovnih prihoda perioda,

razlika sa poslovnim rashodima perioda dini poslov-
ni gubitak.
20
1 2 3 4 5
II. POSLOVNI RASHODI
(216 do 220 + 223 do 228\
--l
.474
= |
501 1. Nabavna vrijednost prodate robe

215
216
529.999
158.645
271.946
3.868
511 2. Tro5kovi materijala zaizradu
--l
isrl
512 3. Tro5kovi ostalog materiiala
217
218
211.739 173.947
513 4, Tro5kovi goriva i enerqiie 219 62.494 41.891

52 5. Trodkovi zarada, naknada zarada
; i ostali lidni rashodi (221+222\ 220 27.957 22.802
520 a) Tro5kovi bruto zarada i bruto naknada
zarada 221 27.957 22.802
o*tl 529 b) Ostali lidni rashodi 222
I= 53
540
6. Tro5kovi proizvodnih usluqa
7. TroSkovi amortizacije
223
224
43.211
8.138
20.631
4.606
541 8. Tro5kovi rezeruisanja za materijalne
tro5kove 225
550
do 555 9. Nematerijalni troSkovi
i 559 (bez poreza i doprinosa) 226 17.815 4.901
556 10. Tro5kovi poreza 227
557 11 . Tro5kovi doprinosa 228
III. OSTALI PRIHODI
(230 do 237) 229 24
670 1. Dobici od prodaje osnovnih sredstava
i nematerijalnih ulaganja 230
i 671 2. Dobici od prodaje ude5ia i dugorocnih
hartija od vrijednosti 231
672 3. Dobici od prodaje materiiala 232
673 4. Prihodi iz ranijih godina 233
i ot+ 5. ViSkovi 234 24
675 6. Prihodi od smanjenja obaveza 235
676 7. Prihodi od ukidanja neiskori5denih
dugorocnih rezeruisanja za rizike 236
678 8. Drugi nepomenuti ostali prihodi 237
IV. OSTALI RASHODI
(230 do 247\ 238 96 2
570 1. Gubici na osnovu rashodovanja i otpisa
osnovnih sredstava i nemateriialnih ulaoania 239
571 2. Gubici na osnovu prodaje osnovnih sredstava
i nematerijalnih ulaqania 240
572 3. Gubici na osnovu prodaje ude5ia
i dugorodnih hartija od vriiednosti 241
573 4. Gubici od prodaje materijala 242
574 5. Rashodi iz ranijih godina 243 2
575 6. Manjkovi 244
576 7. Otpisi obrtnih sredstava osim uiinaka 245 96
577 8. Rashodi dugorodnih rezeruisanja
za rizike 246
posrov-
578 9. Drugi nepomenuti ostali
rashodi 247
2 3 4 5
1
248 66.380 54.152
V. POSLOVN I DOBITAK (201 +229+21 5-238)
Vl. POSLOVNI GUBITAK (215+238-201 -229\ 249
B. FINANSIJSKI PRIHODI I RASHODI
250 16
L FINANSIJSKI PRIHODI (251 do 254)
660 1. Finansijski prihodi od povezanih
pravnih lica 251
661 2. Prihodi od kamata 252 16
662 3. Pozitivne kursne razlike 253

669 4. Ostali finansiiski Prihodi 254
ll. FINANSIJSKI RASHODI (256 do 260) 255
560 1. Finansijski rashodi iz odnosa sa povezanim
pravnim licima 256
561 2. Rashodi kamata 257
502 3. Neqativne kursne razlike 258

563 4. Otpisi dugorodnih finansijskih plgqmglg 259
569 5. Ostali finansiiski rashodi 260
261 16
ilr. DoBITAK FINANSIRANJA (250-255)
rv. GUBITAK FINANSIRAWA (255-250) 262
C. REZULTAT REDOVNE AKTIVNOSTI
I. DOBITAK REDOVNE AKTIVNOSTI
263 66.396 54.152
Q48+261-249-262\
AKTIVNOSTI
il. GUBITAK REDOVNE I
249+262-248-261\ | 264
D. VANREDNI DOGADAJI
679 I. PRIHODI IZ VANREDNIH DOGADAJA 265
579 II. RASHODI IZ VANREDNIH DOGADAJA 266
680 I t. prifrodi od revalorizacije materijalnih
I sredstava-
i nematerijalnih 267
580 2. Rashodi na osnovu revalorizacije i priznavanja
imparitetnih gubitaka na materijalnim
i nemateriialnim sredstvima 268
lr. REVALORIZACIONI DOBITAK (267-268) 269
rv. REVALORIZACIONI GUBITAK (268-267) 270
E. BRUTO REZULTAT PREDUZECA
l. BRUTO DOBITAK (263+265-266+269) 271 66.396 54.152
I l. BRUTO GUBITAK (264+266-265+27 0)
272
F. DOBITAK I GUBITAK
L DOBITAK (271-272) 273 66.396 54.152
ll. GUBITAK (272-271) 274
721 G. POREZI I DOPRINOSI IZ DOBITKA 275
H. NETO REZULTAT PREDUZECA
L NETO DOBITAK (273-275) 276 66.396 54.152
ll. NETO GUBITAK (274+275) 277
llr. NETO GUBITAK (275-273) 278
I. UKUPNI PRIHODI
(20 1 +229 +250 +265 +267 ) 279 596.491 326.100
J. UKUPNI RASHODI
280 530.095 271.948
Q|5+238+255+266+268)
DODATN I RAEUNOVODSTVEN I IZVJESTAJ
-ANEKS I -
za period od 01. 01. do 31. 12.2000. godine
I PODACI O AMORTIZACIJI OPREME

-uKM-
Redni Teku6a Prethodna
broi
OPIS qodina oodina
1 2 3 4
1 Amoftizacija opreme obradunata je po metodi
(upisuje se oznaka ,,da" ili ,,ne" u kolone 3 i 4)
a) proporcionalnog otpisivanja da da
b) degresivnog otpisa
c) funkcionalnog otpisa
2 Zbog promjene metoda otpisa do5lo ie do:
a) poveianja amortizacije
b) smanjenja amortizaciie
II PODACI O OBRAEUNU IZLAZA SA ZALIHA
Redni Tekuia Prethodna

OPIS qodina qodina
1 2 J ,/,
1 Za obrad,un kori5iena je metoda izlaza sa zaliha

(upisuje se oznaka FIFO, LIFO ili prosjecna cijena
ukolone3i4)
a) materijal prosl. ctlena prost. c||ena
b) gotovi proizvodi Drost. cilena prosj. cijena
c) roba prosi. ciiena orost. cilena
2 Promjena vrijednosti krajnjih zaliha zbog promjene
metode obraduna:
a) materijal
- poveianje vrijednosti
- smanjenje vrijednosti
b) gotovi proizvodi
- poveianje vrijednosti
c) roba:
- povecanje vriiednosti
3 Da li vrijednost zaliha ucinaka (nedovr5ene
proizvodnje i gotovih proizvoda) sadrZi i (upisuje
se oznaka,,da" ili ,,ne" u kolone 3 i4)
a) tro6kove uprave ne ne
b) troSkove prodaje ne ne
c) tro5kove finansiranja ne ne
III PODACI O OSNOVNIM SREDSTVIMA
-uKM-
Oznaka Nabavna lspravka
Redni OPIS za AOP vriiednost vriiednosti
broi
e 4
1 2
400 55.526 4.937
1 Vriiednost na pocetku obradunskog perioda
23.699 1.301
2 Vriiednost ulaganja u toku obradunskog perioda 401
3 Vrijednost prodatih i rashodovanih sredstava

u toku obradunskog Perioda 402
4 Obradunata amortizacija u toku obradunskog
perioda (bez otpisa sredstava pod red. br' 2 i 3) 403 6,837
5 Vrijednost na kraju obradunskog perioda

(400+401 -402+403) 404 79.225 13.075
6 Efekat revalorizacije 405

7 Revalorizovana vrijednost na kraju
406 79.225 13.075
obradunskog Perioda (404-405)
IV PODACI O POTRAZIVANJU I OBAVEZAMA U STAROJ VALUTI

na dan 31' 12.2003. godine
-uKM-
Oznaka lznos lznos
Redni OPIS za AOP potraZiv. obaveza
broi
2 3 4 5
1
1 Duqorodna potraZivanja i obaveze 407

Kratkorocna potraZivanja i obaveze 408 22.509 73.605
2
409 22.509 73,605
3 Sveqa (407+408)
V PODACI O FINANSIJSKIM PLASMANIMA, POTRAZIVANJIMA

I OBAVEZAMA PO ROENOSTI DOSPJECA
na dan 31.12.2003' godine
-uKM-
Oznaka lznos lznos
Redn OPIS za AOP potraZiv. obaveza
broi
2 3 4 5
1
1 Dospjeli finansijski plasmani, potraZivanja

i obaveze na dan bilansa 410
2 Finansijski plasmani, potraZivanja i obaveze
koji dospjevaju u roku do godinu dana
od dana bilansa 411 2.141 244.140
Sveqa (410+411) 412 2.141 244.140
3
24
VI PODACI O OSNOVNOM KAPITALU
-uKM-
Redni Oznaka
OPIS IZNOS
rl
sti
brol
1 2
za AOP
o 4
l_-
-l
TI
I
2
Stanje na podetku qodine
Povecanje u toku godine (415+416+417\
413
414
5.000
1l a) iz novih ulaqania 415

b) iz dobitka 416
I
I
c) iz rezewi 417
Smanienie u toku qodine (419+420+421+422+433
.l a) povladenie kapitala
418
419
--l b) na osnovu gubitka 420
cl
__l
I
c) poni5tavaniem akciia 421

d) proqla5avanje ude5ia u kapitalu 422
-cl I
e) ostala smanjenja kapitala 423
+ Stanje na kraju obradunskog perioda (413+414418) 424 5.000
VII PODACI O ZAPOSLENIMA

- broj sa dvije decimale
Redni Oznaka lznos lznos
OPIS za AOP potraZiv. ooaveza
1 2 e 4
(M- 1 Prosjedan broj zaposlenih po osnovu
dasova rada 425 9,04
2 Prosjedan broj zaposlenih po osnovu stanja
kraiem mieseca 426 9.04
VIII POSEBNI PODACI

-uKM-
IZNOS
Redni OPIS Oznaka Tekuia Prethodna
broi za AOP qodina oodina
D
1 o 4 5
1 TroSkovi naknada 427
2 Tro5kovi neproizvodnih usluoa 428
J TroSkovi reprezentaciie 429 123 183
4 Tro5kovi premije osigurania 430
KM_
Tro5kovi platnoq prometa
*l
431 3.324 2.077
o TroSkovi dlanarine 432
teza 7 lspravke vrijednostifinans. plasm. i potraZ. 433
I
r---1 8 Obradunati porez na promet i akcize 434 83.961 19.020

o Obradunate carine 435 19.448 13.529
--] 10 Prihod od zakupnina
I 436
11 Prihod od dlanarina 437
I
12 Prihodi od ukidanja dugoroinih rezervisanja
.140 koja su vr5ena na teret poslovnih rashoda
@
I
(troSkova) 438
(U o
z o o
E
(U (L o
j
f O)
n
(o
n
(o
(d Y
E l
E
'-
'5 o
o o
o
E @ o) o?
o ctj (r)
-Y
o EEeEe
I
E 9H F
E=
U)
U
o
Hg H9
o E
(L
8gE
E
o
fcD 'i al q)
aat.
tsts EEfr lo
o-N o!!o)
$r GN-
f
<5
Ec
d
;:(6
;i :-
<(d :OF s
zE trY
L!(U LrJ -
Eo
o:
E o o
o-;'i; >s
Y'o cf)
o o
u?
oN u?
N ol
3s 8E
'6'=
utv (d(L
fa so (o f-
!eo E9
ds
ot
F
o
o)
ot
o cf)
o
o) o) o)
ro
o
o)
o
o)
o
o)
@
O
o)
(U
N
cf)
o E l-
'E
o o 9
6 19
E sN s
Y !
t.:
a >o
o)
T' b5 E
(d0+l t_9 p
f
c.i L
C') C C:F
gy 6=l og
J ..!o
'- .goo)
E
-o
'- f
[L
N l
oi )(J
- d o (qoo)
cU' (').=.=
Gl (E
Es)
-.8
,59 o.9
rEIE E
E al 8.3
o .- o aEE Q(/, oc EElcz
'o Y -cf) )zoo
a oo)
(5
e
(U
-Y
U'
o l o
o
l.
H-oi 'xc
N:NC
o-
q;t/rllt$
il -lO)=
d
.9 q,
o
o) c
.F
c
p6
o
(d
ztu
(5
E E
o
c Lo
(U
E .9,
L
voo i,g (U= E ,gl:P
'-(,oO
at ot 6E (D>crc i
o o- -) o -(E
c )N-
(d o
'6' C
o a
.(U
o
tr
.9
c(d j
q)
lz
.F
-:a
o o o-CY)O
O-O
bq oE fr El: f
o
,,12
)() C
o .: (L a uJ o.
O--
LrJ il.: ulT s el2 E
.z E (U
N o
(u (E rc, := F Ai c'j sf 1r) @ f- @
za o)
-? ,a
26
T,
o o) =
o,
.E
o
E
.9
N
G
o Qi
PJ o
C
oi
o
c
(d
N
(g o N
L
c .9, E EF
o)di a k. -c
'c o
tO
l<
.9. o$ ?
o o ! rO C\l o
'(), (o- (d (I'^
8?
(E
-:O
J
u3 C6
c.
(d
o 'o- 9
R9
(U
o -c o- j:>
\\o - o9 '=o. ize
L
0) E Y o (s(E o
o c)
o
d
U'
o-
J o
E FF 3
c.i o
Ho c.o
.e. E o
o-
J
o
;
E
o)c
o)
OcJ 9?
O€)
o- (d
Y .o o E2 e {o
J
o
E a l
o.- a
o 5?
r(O
a!
(o "',!+
ou) o(E
Ss N
HE .=a
f(d o).=
o.- U'
L
I 3?
,f-
o 'EC
f= >o. €€ o. HCr)-
=o €€ -; U'
o)
o)
OO o
l< €E N.E o_ Pq) -o+l
(gN(0
:0
.E b=
OU) 6.9 (us
(d
(I)(E uc
b=
oo 6 .q. (Es a\NO)
c)
o-6 Pf aN oS E-E :@: .Er
(,(6
6
N V= .@z lt 'F a2 olz 6b ctr) ll
o 6-o (d
EE'= (E-r
q)
z J
o Z= tlJ 't a fiE Y}: 2.2 Z= 8E ur 6Qe
-i ^i ol
r
oi
F
o
$l
27
POREZNI BILANS
oeriod od 01.01. do 31. 12.2003. godine
Red. Oznake
broi
OPIS za AOF
lznos u KM
A. POSLOVNI DOBITAK I GUBITAK

FINANSIJSKI REZULTAT U BILANSU
USPJEHA XiX:X
1 Dobitak poslovne qodine 0:0 1 O: O 3i9:6
2 Gubitak poslovne godine 0:0.2
USKLADIVANJE RASHOD A ZA IZNOSE KOJI
SE NE PRIZNAJU U POREZNOM BILANSU XiXiX
e Tro5kovi utro5enog materijala, odnosno
vrijednost prodate robe iznad iznosa obradunatog
po metodi prosiedne ciiene 0 0r3
4 Tro5kovi koji se odnose na dnevnice za sluZbena
putovanja, upotrebu privatnog automobila u
sluZbene svrhe, prehranu, prijevoz, regres
i terenski dodatak iznad iznosa utvrdenog
posebnim propisima osim kod pravnog lica koje
ima samo direktora kao zaposlenoq radnika 0i0 4
Tro5kovi reprezentacije koji prelaze 0,5%
ukupnog prihoda 0i0:5
b Amoftizacija obradunata po stopama vedim
od propisanih Odlukom Vlade Federacije
Bosne i Herceqovine 0 0i6
7 lzdaci za humanitarne, kulturne, obrazovne
i druge ciljeve koji prelaze 0,5% ukupnog
orihoda 0 0 7
B Olanarine i prilozi koji prelaze 0,1% ukupnog
orihoda 0t0 8
o Rezervisanje koje nije u skladu sa propisima
u radunovodstvu 0:0i9
10 Novdane kazne 0i1i0
11 Ostalitro5kovi 0 11
12 Dio amortizacije koji u ranijim periodima nije
bio poznat Oi1t2
I USKLADIVANJE PRIHODA X X X
13 Dividende i udjeli u dobiti na koje je isplatilac
olatio porez na dobit 01 3
14 Dividende na koje je isplatilac obradunavao
uiednadavaiuii porez (neto dividenda x 137,5) 0:1 + A
V TRANSFERNE CIJENE XiX x

15 Vrijednost transakcija po
transfernim ciienama 0i1:5
16 Vrijednost transakcija pod red. br. 15 preradunato
po trZisnim ciienama 0 1:6
17 Razlika transferne cijene
(red. br. 16 - red. br. 15) 0r1:7
18 Razlika izmeclu tr2i5ne kamate i kamate
po kreditima izmedu povezanih lica 0 1 8
Red. Qznake
broi
OPIS lznos u KM
za AOF
OPOREZIVA DOBIT X:X X
19 Oporeziva dobit
(red. br. 1-2+3 do 11-12+13+14+17+18) 0 1:9 6 o 3i9i6
20 lzdvajanje u rezerve za banke i Dru5tva
za osiguranje 0 2:0
21 Poslovni gubitak iz ranijih godina n 21
22 Poslovni gubitak poslovne godine
(red. br.2-3 do 11+12+13-17-18) 0,2' 2
23 Ostatak oporeziye dobiti (red. br. 19-(20+21+22) 0i2 o 6i6 3 9i6
24 Nepokriveni poslovni gubitak za prijenos
(red. br. 23<21+22\ 0i2 4
B. OBRAEUNATI POREZ I UMANJENJE
POREZNE OBAVEZE XiXjX
25 Porezna osnovica (red. br. 23) o:2 5 o 6 3 9t6
26 Obradunati porez (red. br. 25x30%) 0 2 o 1 t3 2:7i9
27 Umanjenje obradunatog poreza (a) do (g) za:
a) novoosnovano dru6tvo, odnosno zadrugii
b) slobodne zone i korisnici zona
c) Ulog stranog lica
d) ulaganje oporezive dobiti u investicije 1OO%
e) plaieni porez na dobit ostvaren poslovanjem
u drugoj drZavi q 2i7
1 9
lJ porez na dobit kojije platila nerezidentna fitijala
u drugoj drZavi
g) ujednadavajuii porez 0 2:7
28 Obradunati porez po umanjeniu (red. br. 26-27\ 0:2 x 0
29 Ujednadavajuii porez na isplaiene dividenoe
i udiele 0,2
30 Uplaiene akontacije porcza 0,3 0 4 1,2
31 lznos poreza za uplatu (red br. 28-30)
ili (28t2e-30) 0 JI
32 lznos poreza za povrat (red, br. 30-28)
iri (30-29-28) 0 3i2 4 5:1:2
Bosna i Hercegovina
BREKO DISTRIKT
BOSNE IHERCEGOVINE
POREZNA UPRAVA
POREZNA PRIJAVA
I PODACI O POREZNOM OBVEZNIKU
1. Naziv Poreznog obveznika

Matidnibroj...'..."'.. Sitra """""'
2. Adresa sjedi5ta
Mjesto
3. BrojZiro-raduna (KM) ...'.""'

4. Ziro-raduni kod ovla5iene organizacije
za platni promet (naziv i sjedi5te)
5. Djelatnost Preduzeia
II RAZDOBLJE UTVRDIVANJA DOBITI
PoNrda Prijema Priiave

(popunjava Porezna uPrava)
M. P.
koiu
porezni obveznik, osim Sifre poreznog obveznika
NAPOMENA: Poreznu prijavu popunjava
popunjava iore=na uprava Brdko Disktrikta BiH
30
PORESKA UPRAVA BRCKO DISTRIKTA BIH
1. VRSTA PRIJAVE Poreska prijava za akcizu i porez na promet
2. PODACI O OBVEZNIKU
2.1 . jedinstveni identifikacioni broj
2.2. Sitra op5tine
2.3. Naziv firme

(za SP ime i prezime vlasnika)
2.4. Adresa Firme
2.5. Adresa vlasnika
2.6. Telefon
2.7. Broj raduna i naziv OOPP

Kod koje se vodi radun
3. PERIOD ZA KOJI SE PRIJAVA PODNOSI
31
4. AKCIZA, POREZ NA PROMET, POSEBNATAKSA- PUTARINA
OBAVEZE RAZLIKA
Po evidenc Po nalogu
poreskog Poreske
obveznika uprave Ukupno Uplaie- ViSe Manje
1ed NAZIV JAVNOG Vrsta
(a+5) no (7-6) (6-7)
0r. PRIHODA prihoda Za period - po zapisn.
1.1.-31 .12. inspektora
2003. PU
7 8 o
'I 3 A 5 6
2
1 Akciza na uvozne derivate
nafte 715421
2 Akciza na uvozne duvanske-
-duhanske preradevine 715422
Akciza na uvozni alkohol 715423
4 Akciza na uvozna
bezalkoholna Piia 715424
Akciza na uvozno Plvo 715425
b Akciza za uvoznu kafu 715426
7 Kaznena kamata 715426
B Ukupno akciza na uvozne
naftne derivate (1-6)
Akciza na domadu naftu i
naftne derivat 71 5411
10 Akciza na domaii duhan i
duh. preradevine 715412

11 Akciza na domadi alkohol i
alkoholna piia 715413

12 Akciza na domaca
bezalkoholna piia 715414
13 za domaiu pr2enu kafu 71 541 5
t+ |-Akciza
Akciza na domaie Pivo 71 541 6
15 | Kaznena kamata 715417

16 Ukupno akciza na dom.
proizvode (9-14)
17 Porez na promet nafte i
naftnihderivata 1715121
1B Porez na promet duhana i
duhanskih preraclevina 715122

19 Porez na promet alkohola i
alkoh. piia ukliuiuiu6i i Pivo 715123

20 Porez na proemt kafe 715125
21 Porez na promet
proizvoda po viSoj tar. 71 51 31 83.959,74 83.959,74 50,445,19 33.515,55
22 Porez na promet proizvoda

i ea 1ea
na ni2oi tar. 715132
24 Porez na promet
qradevinskoq mater. 715134
zo Ukupno porez na Promel
(17-241 83.961 ,1 2 83.S61 , 1 2 50.445,57 33.515,55
27 Porez na promet usluga 7 15141

28 Porez na promet usluga u
oauSalnom iznosu 715144
.JU Ukupno porez na Promet
1.27-28\
31 Por. na pr. usl. od igara na
sreiu i zab. ioara 715213
32 Nakn. za puteve iz ciiene
naftnih derivata 722533
83.961,12 83.96'1,12 50.445,57 33.515,55
33 SVE UKUPNO:
5. AKCIZA I POREZ NA PROMET PO OSNOVU PRODAJE AKCIZNIH PROIZVODA
U ENTITETE (REPUBLIKA SRPSKA I FEDERACIJA BiH)
Red. VRSTA
NAZIV JAVNOG PRIHODA IZNOS
broj PRIHODA
1 Akciza na naftu i naftne derivate 715411
2 Akciza na duhan i duh. preradev. 715412
3 Akciza na alkohol i alkoholna pica 715413
+ Akciza na bezalkoholna pi6a 715414
Akciza na prZenu kafu 715415
o Akciza na pivo 715416
7 Porez na promet naJte i naftnih derivata 715121
8 Porez na promet duhana i duhan. prerad. 715122
o Porez na promet alkohola i alkoh, piia i pivo 715123
10 Porez na proemt kafe 715125
11 Porez na promet - bezalkoholna pi6a 71 51 31
12 Naknada iz cijena naftnih deriv. - putarina 722533
6. PODACI O PODNOSENJU PRIJAVE
Prijava podnesena PORESKA UPRAVA BREKO DISTRIKT
Datum podno5enja
Potpis poreskog obveznika ili ovl. lica
JIB PODNOSIOCA PRIJAVE
7. PODACI O PRIJAMU PRIJAVE
Primljeno dana
Potpis ovla5t. lica u Poreskoj upravi
Obracleno dana
Potpis obradivaca
33
2. IZRAZAV ANJ E IMOVI NSKE SITUACIJ E PREDUZEC A
PUTEM SUKCESIVNIH BILANSA
2.1. RjeSeni zadaci

2.1.1. Rije5eni zadatak za preduze6e ,,Neobee"
godine:
Preduzeie ,,Neobee" je imalo sledeie bilansne pozicije, na dan 31' 12' 2004'
92.640
- materijal 114.660
- dobavljadi 1.499.400
- ambalaZa 144.000
- blagajna 1.572.000
- trajni kaPital 95.580
- kupci 78.000
- Ziro radun
Na osnovu prezentiranih pozicija sastaviti podetni bilans stanja, a zatim

izvr5iti modifikova-
nje bilansa, na osnovu sledecih poslovnih promjena:
1, lznos od 20.880 KM, kupac ,,ALFA' Tuzla je uplatio na nag Ziro-racun.

odobrila
2. Reiffeisen-bank Brdko je, s ciljem doprinosa na5oj tinansijskoj konsolidaciji,
konverziju dijela kratkoiodnog kredita, u visini od 24.OOO KM, u dugorodni kredit'
Banja Lu-
3. Kupilismo materijal u vrijednostiod 28.8OO KM. Dobavljad, preduzeie,,BETA"
ka, je ispostavilo fakturu"
4. lsplatilismo sa na5eg 2iro-raduna dio obaveze prema dobavljadu u
visiniod 14'400 KM'
Na ime kazne koju je izreklafinansijska policija, zbog utvrtlenih nepravilnosti u raduno-
vodstvenoi sluZbi, isplatili smo u gotovini 2'700 KM'
6.Zastarje|ajeobavezapremadobav|jaduuvisiniod7.344KM.
7. Mobis Banja Luka je ispostavio radun za kori6ienje mobilnih telefona, u tekuiem
mje-
secu, u visini sd 4.590 KM.
g. Naplatili smo na Ziro-radun redovnu proviziju za izvrSene usluge (uslu2na prerada), u vi-
sini od 3.600 KM.
bilansa sta-
Utvrditi karakter finansijskog rezultata, a zatim izvr$iti formalno uravnotezenje
nja i bilansa uspjeha (unoSenjem razlike na manju stranu)'
BILANS STANJA O
PASIVA (Potra2uje)
AKTIVA (Duguje)
114.660
- Blagajna c.czu - Dobavljadi
144.000
- Ziro radun 149.580 - Kratkorodni krediti
78.000
- Kupci 95.580 - Dugorodni krediti
Trajni kapital 1.572.000
- Gotovi proizvodi 92.640 -
58.200
- Materijal 7.560
- AmbalaZa
1.499.580
- Stalna sredstva
1.908.660
1.908.660
34
BILANS STANJA 1
- Blagajna 5.520 - Dobavljadi 114.660

- Ztno RAdUN (+) 170.460 - Kratkorodni krediti 144.000
- KUPC| (-) 74.700 - Dugorodni krediti 78.000
- Gotovi proizvodi 92.640 - Trajni kapital 1.572.000
- Materijal 58.200
- Ambala2a 7.560
- Stalna sredstva 1.499.580
1.908.660
BILANS STANJA 2
- Blagajna 5.520 - Dobavljadi 114.660

- Ziro racun 170.460 - KRATKOR. KREDTTT (-) 120.000
- Kupci 74.700 - DUGOR. KREDITI (+) 102.000
- Materijal 58.200
- AmbalaZa 7.560
1.908.660 1,908.660
brila
r Lu-
BILANS STANJA 3
KM. AKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
uno-
- Blagajna 5.520 - DOBAVLJACT (+) 143.460
- Ziro radun 170.460 - Kratkorodni krediti 120.000
mje-
- Kupci 74.700 - Dugorodni krediti 102.000
u vi-
- MATERIJAL (+) 87.000
- AmbalaZa 7.560
- Stalna sredstua 1,499.580
1.937.460 1.937.460
r sta-
BILANS STANJA 4
fuje) AKTIVA (Duguje) PASIVA (Potra2uje)
4.660 - Blagajna 5.520 - DOBAVLJACT (-) 129.060

4.000 - Zrno RAe uN (-) 156.060 - Kratkorocni krediti 120.000
8.000 - Kupci 74.700 - Dugorodni krediti 102.000
2.000 - Gotovi proizvodi 92.640 - Trajni kapital 1.572.0000
- Materijal 87.000
- AmbalaZa 7.560
r8.660 1.923.060 1.923.060
BILANS STANJA 5
- BLAGAJNA (-) 2.820 - Dobavljaci 129.060

- Ziro racun 156.060 - Kratkorodni krediti 120.000
- Materijal 87.000
- AmbalaZa 7.560
BILANS USPEHA
(uz Bilans stanja 5)
RASHODI (Duguje) PRIHODI (Potra2uje)
- Vanredni rashodi 2.700
|
BILANS STANJA 6
- Blagajna 2.820 - DOBAVLJACT (-) 121.716

-Ziro ra6,un 156.060 - Kratkorodni krediti 120.000
- Materijal 87,000
- AmbalaZa 7.560
1 .915.716
BILANS USPEHA
RASHODI (Duguje) PRIHODI (PotraZuje)
- Vanredni rashodi 2.700
l- Vanredni prihodi 7.344
BILANS STANJA 7
- Blagajna 2.820 - DOBAVLJACT (+) 126.306
- 2iro radun 156.060 - Kratkorodni krediti 120.000
87.000
7.560
BILANS USPEHA
- Vanredni rashodi 2.700 - Vanredni prihodi 7.344
- Redovni rashodi 4.s90
7.344
36
BILANS STANJA 8
lZuje) AKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
9.060 - Blagajna
0.000
2.820 - Dobavljadi 126.306
- Ztno RAOUN (+) 159.660 - Kratkorocni krediti 120.000
12.000
2.000 - Gotovi proizvodi 92.640 - Trajni kapital 1.572.000
- Materijal 87.000
- AmbalaZa 7.560
t3.060 1.923.960 1.920.306
aZuje) BILANS USPEHA

- Vanredni rashodi 2.700 - Vanredni prihodi 7.344
- Redovni rashodi 4.590 - Redovni prihodi 3.600
aZuje) 10.944
t1.716
t0.000
r2.000
'2.000 Formalno uravnoteZenie bilansa stanja i bilansa uspeha nakon osme poslovne operacije:
Ukupna aktiva > Ukupna pasiva = Dobitak

1.923.960 > 1.920.306 = 3.654 (Dolitak)
5.716
Ukupni prihodi> Ukupni rashodi= Dobitak
10.944 >7.290 = 3.654 (Dobitak)
aZuje)
7.344 BILANS STANJA 8
(0) Blagajna Dobavljadi (0) 126,306
(-5) (+3)
aZuje)
r6.306 (-4)
10.000
(-6)
)2.000 (+7)
'2.000
t0) Ziro racun 159.660 Kratkorodni krediti (0) 120.000
(+1) (-2)
(-4)
(+8)
r0.306 t0) Kupci 74.700 Dugorodni krediti (0) 102.000

i-1 ) (+2)
i0) Gotovi proizvodi Trajni kapital (0) 1.572.000
Materijal DOBITAK
aZuje)
7.344 AmbalaZa
i0) Stalna sredstva 1.499.580
7.344 1.923.960 1.923.960
BILANS USPEHA
(+5) Vanredni rashodi 2.700 Vanredni prihodi 7.344 (+6)

(+7) Redovni rashodi 4.590 Redovni prihodi 3.600 (+8)
DOBITAK 3.654
10.944
pored svake pozicije aktive i rashoda (na lijevoj strani) i pasive i prihoda (na desnoj stra-
ni) upisani su i odgovarajuii brojevi. Tako, na primer, broj 0 pokazuje da
je konkretna bilansna
pozicija imala odretleno itanie i u podetnom (inicijalnom) bilansu (Bilans 0)' Znaci + i -, ispred
poveianja, od-
ostalih brojeva indiciraju broj poslovne operacije koja je dovela do odgovarajuiih
nosno smanjenja njihovih salda'
2.1.2. RiieSen zadatak za preduzece ,,Henson"

preduzece ,,Henson" imalo je, na dan 91. 12.2004. godine, slijedeie stanje sredstava i iz-
vora sredstava, ito:
28.000
- Dugorodni krediti za tekuia sredstva 119.000
- Ziro-radun
420.000
- Stalna sredstva 2.200
- Kancelarijski materijal 20.200
- Dobavljadi za stalna sredstva
Trajni kaPital 462.000
-
24.000
- Materijal 60.000
- Dobavljadi za tekuia sredstva
53.000
- Potra2ivanja od kuPaca 40.000
- Kratkorodni krediti za tekuia sredstva
3.000
- Blagajna
26.000
- Dugorodni krediti za stalna sredstva 4.000
-Zalihe goriva i maziva
29.000
- Kratkorodni krediti za stalna sredstva
40.000
- Gotovi proizvodi
Sastaviti podetni bilans stanja, a zatim putem sukcesivnih bilansa pratiti izralavanje dej-
stva slijede6ih poslovnih transakcija, i to:
1. Od preduzeia ,,OMV-Petrol", kupili smo goriva i maziva u vrijednosti od 5.400 KM.

2. S ciijem odr2avanja tekude likvidnosti prebacili smo gotovinu u blagajnu, u vrijednosti od
3.000 KM.
3. MenadZment ,,Razvojne banke" Brdko pozitivno je odgovorio na nas zahtjev, vezan za
na5u finansijsku konsolidaciju, odnosno odobrio je konvertovanje dijela kratkorodnog
kredita za tekuia sredstva u dugorodni kredit za tekuia sredstva u visini od 20.000 KM.
4. Obavezu prema preduzeiu ,,OMV-Petrol", u cijelosti smo izmirili sa Ziro-raduna'
5. Nea2urnoSiu naSe Finansijsko-radunovodstvene sluZbe, zastarjelo
je potraZivanje od
kupca u visini od 7.200 KM.
6. Za utro5enu elektricnu energiju, u tekuiem mjesecu, Elektroprivreda BiH - Filijala
Tuzla
nam je ispostavila fakturu na 3'690 KM.
7. primlenom ugovorene klauzule o bonifikaciji umanjuje se obaveza prema dobavljadu za
tekuia sredstva u visini od 2.790 KM'
g. Za obavljene intelektualne usluge naplatili smo, u sklopu redovne aktivnosti, 3600 KM'
lzvr5iti formalno uravnoteZenje bilansnih agregata, uno5enjem razlike na manju stranu.
38
BILANS STANJA O
TKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
r2uje)
3'agajna 3.000 Dobavljadi za leku6,a sredstva 60.000
a (+6)
Zro-radun 119.000 Dobavljaci za stalna sredstva 20.200
0 (+8)
=clrai. od kupaca 53.000 Krat. krediti za tekuia sredstva 40.000
3ctovi proizvodi 40,000 Krat, krediti za stalna sredstva 29.000
0.944 Zalihe goriva i maziva 4.000 Dug. kreditiza tekuia sredstva 28.000
t,laterijal 24.OOO Dug. krediti za stalna sredstva 26,000
(ancelarijski materijal 2.200 Trajni kapital 462.000
rjstra-
ansna Stalna sredstva 420.000
ispred 665.200 665.200
1a, od-
BILANS STANJA 1
AfiIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)

3lagajna 3.000 DOBAV. ZA TEKUCA SRED. (+) 65.400
Zro-racun 119,000 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
PotraZ. od kupaca 53.000 Krat. krediti za tekuia sredstva 40.000
Gotovi proizvodi 40.000 Krat. krediti za stalna sredstva 29.000
ZALIHE GORIVA I MAZ (+) 9.400 Dug. kreditiza tekuia sredstva 28.000
lJaterijal 24.OOO Dug. krediti za stlana sredstva 26.000
(ancelarijski materijai 2.200 Trajni kapital 462.000
Stalna sredstva 420.000
670.600 670.600
BILANS STANJA 2
3LAGAJNA (+) 6.000 Dobavljadi za tekuia sredstva 65.400
ztRo-RAeuN (-) 116.000 Dobavljaii za stalna sredstva 20.204
rotraZ. od kupaca 53,000 Krat, krediti zatekuca sredstva 40.000
Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. kreditiza tekuca sredstva 28.000
rje dej- !.laterijal 24.000 Dug. krediti za stlana sredstva 26.000
:M.
670.600 670.600
rosti od
>zan za
>rodnog BILANS STANJA 3
)00 KM. AKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
3agajna 6.000 Dobavljaci za tekuca sredstva 65.400
anje od Zro-radun 116.000 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
rotraZ. od kupaca 53.000 KRAT. KRED. ZATEKUCAS. (-) 20.000
la Tuzla
Talihe goriva i maziva 9.400 DUG. KRED. ZATEKUCA S. (+) 48.000
ljadu za !,taterijal 24.000 Dug. krediti za stalna sredstua 26.000
i00 KM. Stalna sredstva 420.000
lranu. 670.600 670.600
39
BILANS STANJA 4
AKTIVA (Duguje) PASIVA (Potra2uje)
Blagajna 6.000 DOBAV. ZATEKUCA SRED. (-) 60.000
Zrno-nnOuru (-) 110.600 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
Potra2. od kupaca 53.000 Krat. krediti za tekuia sredstva 20.000
Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. kreditiza teku6a sredstva 48.000
Materijal 24.000 Dug. krediti za stalna sredstva 26.000
Kancelarijski materijal 2.200 Trajni kapital 462.000
665.200 665.200
BILANS STANJA 5
Blagajna 6.000 Dobavljadi za leku6,a sredstva 60,000
Ziro-radun 110.600 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
POTRAZ. OD KUPACA (-) 45.800 Krat. krediti za tekuca sredstva 20.000
Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. kreditiza teku6a sredstva 48.000
Materijal 24.000 Dug. krediti za stlana sredstva 26.000
Kancelarijski mate rijal 2.200 Trajni kapital 462.000
658.000 665.200
BILANS USPJEHA
(uz bilans stanja 5)
Vanredni rashodi 7.200
|
BILANS STANJA 6
Blagajna 6,000 DOBAV. ZATEKUCA SRED. (+) 63.690
Ziro-radun 110.600 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
PotraZ. od kuoaca 45,800 Krat. krediti za tekuia sredstva 20.000
Gotovi oroizvodi 40.000 Krat. krediti za stalna sredstva 29.000
Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. kreditiza tekuia sredstva 48.000
Materijal 24,000 Dug. krediti za stlana sredstva 26.000
Kancelarijski mate rijal 2.200 Trajni kapital 462.000
658.000 668.890
BILANS USPJEHA
Redovni rashodi 3.690
10.890
40
BILANS STANJA 7
a2uje' );guje) PASIVA (PotraZuje)
i0.000 6.000 DOBAV. ZA TEKUCA SRED. (-) 60.900
10.20c 110.600 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
10.000 : r {upaca 45.800 Krat. krediti za tekuca sredstva 20.000
r9.00c :-: zvodi 40.000 Krat. krediti za stalna sredstva 29.000
18.000 tt'r',/? i maziva 9.400 Dug. kreditiza teku6a sredstva 48.000
r6.000 24.000 Dug. krediti za stlana sredstva 26,000
)2.000 2.200 Trajni kapital 462.000
420.000
)5.200 658,000 666.100
BILANS USPJEHA
a2u1e)
i0.000 :-:-lfl (Duguje) PRIHODI (PotraZuje)
r0.200
7.200 Vanredni orihodi 2.790
t0.000
3.690
29.000
r8.000
10.890 2.790
r6.000
i2.000
BILANS STANJA 8
i5.200 -r- ,'A (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
-,=-= aa 6.000 Dobavljadi za tekuia sredstva 60.900
I :3-RACUN (+) 114.200 Dobavljadi za stalna sredstva 20.200
=::'a2. od kupaca 45.800 Krat. krediti za tekuia sredstva 20.000
3 ctovi proizvodi 40.000 Krat. krediti za stalna sredstva 29.000
fiuje) Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. kreditiza tekuda sredstva 48.000
'.!aterijal 24.000 Dug. krediti za stlana sredstva 26.000
661,600 666.100
lZuje)
3.690
0.200 BILANS USPJEHA
0.000 (uz bilans stanja 8)
9.000 TASHODI (Duguje) PRIHODI (PotraZuje)
8.000 /anredni rashodi 7.200 Vanredni orihodi 2.790
6.000 ledovni rashodi 3.690 Redovni prihodi 3.600
2.000 10.890 6.390
8.890
Formalno uravnoteZenje Bilansa stanja i Bilansa uspjeha nakon poslednje (osme)

poslovne promjene;
r2uje) UKUPNA AKTIVA < UKUPNA PASIVA = GUBITAK

661.600 < 666.100 = 4.500 KM GUBITAK
UKUPNI RASHODI > UKUPNI PRIHODI = GUBITAK

10.890 > 6.390 = 4.500 KM GUBITAK
41
BILANS STANJA 8
(0) Blagajna 6.000 Dobavljaci za tekuca sredstva (0) 60.900

(+2) (+1)
(-4)
(0) 2iro-radun 114.200
(+6)
(-2) (-7)
(-4)
(+8) Dobavljadi za stalna sredstva (0) 20.200
(0) PotraZ. od kupaca Krat. krediti za tekuia sredstva (0) 20.000
(-5) (-3)
(0) Gotovi proizvodi Krat. krediti za stalna sredstva (0) 29.000
(0) Zalihe goriva i maziva 9.400 Dug. krediti za tekuia sredstva (0) 48.000
(+1) (+3)
(0) Materijal Dug. krediti za stalna sredstva (0) 26.000

(0) Kancelarijski materijal Trajni kapital (0) 462.000
(0) Stalna sredstva 420.000
GUBITAK 4.500
666.1 00 666.1 00
BILANS USPJEHA
RASHODI (Duguje) PRIHODI (Potra2uje)
(+5) Vanredni rashodi 7.200 Vanredni prihodi 2.790 (+7)
(+6) Redovni rashodi 3.690 Redovni prihodi 3.600 (+8)
GUBITAK 4.500
10.890
2.2. Postavljeni zadaci za vieZbu
2.2.1.Zadatak za vjeibu preduze6a ,,Manager"
Preduze6e ,,Manager" imalo je dana 31 . 12.2004. godine slijedeie stanje aktive i pasi-
ve, ito:
- AmbalaZa 31.840 KM
- Proizvodnja u toku 197,200 KM
- Dobavljadiza stalna sredstva 175.600 KM
- Blagajna 2.928 KM
- Trajni kapital 1.754.800 KM
- Materijal 112.760 KM
- Dugorocni kreditiza stalna sredstva 105.000 KM
- Ziro-radun 159.400 KM
- Dobavljadi za tekuda sredstva 392.888 KM
- Kratkorodni krediti za tekuia sredstva 370.000 KM
- Stalna sredstva 2.535.000 KM
42
- Dugorocni krediti za tekuia sredstva 500.040 KM
raZuje) - PotraZivanja od kupaca 372.800 KM
50.900 - Kratkorodni krediti za stalna sredstva 240.400 KM
(+1) - Gotovi proizvodi 126.800 KM
(-4)
(+6)
(-7) Sastaviti podetni bilans stanja, a zatim izvrSiti modifikovanje bilansa, na osnovu slijedeiih
:oslovnih promjena, i to:
20.200
20.000 1. S ciljem stvaranja povoljnijih radnih uslova u Finansijsko-radunovodstvenoj sluZbi kupi-
(-3) li smo klima uretlaje tipa ,,LG" u vrijednosti od 17.290 KM. Od preduzeia ,,Gleder" - Sa-
29.000 rajevo, smo dobili fakturu na navedeni iznos.
2. MenadZment ,,Hypo Alpe Adria Bank" Mostar, je pozitivno odgovorio na na5 zahtjev i
-
48.000
izvr5io konverziju dijela kratkoroinog kredita za stalna sredstva u dugorodni kredit za
(+3)
stalna sredstva u iznosu 70.290 KM.
26.000 3. lzvr5ili smo transfer sredstava sa Ziro-racuna na radun lzdvojena novdana sredstva za
62.000 investicije u visini od 17.290 KM.
4. Obavezu prema preduzeiu ,,Gleder" - Sarajevo izmirili smo, u potpunosti, iz izdvojenih
novcanih sredstava za investicije.
5. S ciljem doprinosa na5oj finansijskoj konsolidaciji menadZment naSeg povjerioca ,,Reil
66.1 00 feisenbank" Brdko je udovoljio na5oj molbi, tj. otpisao nam je dio dugorodnog kredita za
stalna sredstva u visini od 9.990 KM.
6. GSM-BIH - Sarajevo nam je ispostavio fakturu za tro5kove kori5ienja mobilnih telefona
u iznosu od 4.500 KM,
7. U olujnom vremenu do5lo je do o5teienja stalnih sredstava (oStedenje krovne konstruk-
cije na skladi5noj zgradi) u visini od 1.890 KM.
8. Na ime izvr5enih usluga montaZe naplatili smo redovnu proviziju u visini od 3.960 KM.
raZuje)
e0 (+7)
)0 (+8) UnoSenjem razlike na manju stranu izvrSiti formalno uravnoteZenje bilansnih agregata.
l0
30
2.2.2. Zadatak za vjeLbu preduzeca ,,Adriatik"
Preduzeie ,,Adriatik" imalo je dana 31 . 12. 2004. godine slijedeie stanje aktive i pasive, i to:
- Graclevinski objekti 200.000 KM

- AmbalaZa 9.840 KM
- PotraZivanja od kupaca 12.900 KM
i pasi- - Dugorodni krediti za stalna sredstva 18.000 KM
- Proizvodnja u toku 12.900 KM
- Dobavljaci za tekuca sredstva 14.288 KM
- Blagajna 3.328 KM
- Trajni kapital 344.800 KM
- Transportna sredstva 70.000 KM
- Dugorodni krediti za tekuia sredstva 49.040 KM
- Gotovi proizvodi 10.800 KM
- Kratkorodni krediti za tekuca sredstva 36.400 KM
- Oprema (maSine) 126.000 KM
- Dobavljadi za stalna sredstva 5.600 KM
- Ziro-radun 26.400 KM
- Materijal 10.060 KM
- Kratkorodni kreditiza stalna sredstva 20.000 KM
43
Na osnovu pomenutih bilansnih pozicija sastaviti podetni bilans stanja, azalim, putem suk-
cesivnih bilansa pratiti dejstvo slije.dedih poslovnih transakcija, i to:
1. Za kupljene auto-gume dobili smo fakturu od preduzeca ,,Pneumatik" - Siroki Brijeg u

visini od 2.400 KM.
2. Za potrebe proizvodnog procesa iz skladi5ta smo isporudili ambalaZe u vrijednosti od
4.720 KM.
3. MenadZment na5eg finansijskog povjerioca ,,Nova Banka" - Bijeljina je odobrio konver-
ziju dijela kratkorodnog kredita za tekuia sredstva, u iznosu od 16.400 KM, u dugorod-
ni kredit za teku6a sredstva.
4.Obavezu prema preduzecu ,,Pneumatik" - Siroki Brijeg, izmirilismo sa Ziro-raduna.
5. Nakon finansijske konsolidacije kupca,,Sana" Bihai, naplatili smo vec otpisano potraZi-
vanje u visini od 3.690 KM.
6, Na ime kazne, koju nam je izrekla finansijska policija (zbog utvrdenih nepravilnosti u Fi-
nansijsko-radunovodstvenoj sluZbi) isplatili smo u gotovini 2.980 KM.
7. Elektroprivreda BiH nam je ispostavila fakturu za utrodenu elektricnu energiju, u teku-
iem mjesecu, u visini od 6.930 KM.
8. Na ime izvr5enih intelektualnih usluga naplatili smo redovnu proviziju u visini od 1.900
KM.
Formalno uravnoteZiti bilansne agregate, uno5enjem razlike na manju stranu.
44
n suk- 3. PRACENJE POSLOVNE AKTIVNOSTI PREDIJZECAPUTEM RAEUNA
fijeg u 3.1. Riie5en zadatak

)sti od Preduzede ,,Alisa" imalo je na dan 01.12.2004. godine slijedeie bilansne pozicije:
tnver- - stalna sredstva 1.010.000

Jorod- - trajni kapital 1.050.000
ta. - kratkorodni krediti 175.000
otraZi- - potraZ. od kupaca 1'19.450
- dobavljaci za tekuia sredstva 121.400
ti u Fi- - materijal 169.750
r teku- - gotovi proizvodi 145.200
- blagajna 2.000
1.900 - Ziro radun 200.000
Na osnovu prezentiranih podataka sastaviti bilans stanja , zalim, stanje iz bilansa zavesti
u
rcslovne knjige (dnevnik i glavnu knjigu), a nakon toga izvr5iti hronolo5ko i sistematsko knjiZe-
rje slijedeiih poslovnih operacija, nastalih u decembru tekuie godine.
1. Da bi se obezbijedila dnevna likvidnost, sa Ziro-raduna smo prebacili gotovinu u blagaj-

nu u visini od 7.990 KM.
2. Pozitivno je rije5en na5 zahtjev, od strane menadZmenta ,,Razvojne banke" Banja Luka,
u vezi konverzije dijela kratkorodnog kredita u dugorodni kredit, u visini od 36.900 KM.
3' S ciljem osavremenjivanja ERC-a kupili smo radunar tipa ,,Simens" u vrijednosti od
34.000 KM. Preduzeie ,,Softver" Sarajevo je ispostavilo fakturu na naznadeni iznos.
4. Dio obaveze prema dobavljadu za tekuia sredstva smo izmirili, u visini od 21.400 KM.
5. U gotovinismo platili kaznu u visiniod 1.710 KM, na ime kazne izredene od strane trZi-
Snog inspektora.
6' Nakon finansijske konsolidacije na5eg kupca,,Plasman" Gradanica, naplatili smo ranije
otpisano potraZivanje u visini od 9.090 KM.
7. PTT tsiH nam je ispostavila fakturu na ime tro5kova kori5ienja telefona u tekuiem mje-
secu u visini od 3.900 KM.
8' Za obavljanje intelektualne usluge preduzeiu,,Global" Neum, naplatili smo g.1gO KM.
Nakon proknjiZenih poslovnih promjena menadZmentu pribaviti informacije o cjelokupnoj

movinskoj situaciji (tj. sastaviti probni bilans), zatim, o efektivnoj i perspektivnoj likvidnosti, po-
:om, o visini neto obrtnog fonda. lzvr5itiformalnizakljudak poslovnih knjiga (knjigbvodstveno
sta-
rje pojedinih dijelova aktive i pasive jednako je njihovom stvarnom stanju) i, na kraju, otvoriti po-
rovo knjige u sljedeioj poslovnoj godini.
BILANS STANJA 01. 12. 2004.

AKTIVA (Duguje)
PASIVA (PotraZuje)
3lagajna 2.000 Dobavljaci za tekuia sredstva 121.400
Ziro radun 200.000 Dobavljadi za stalna sredstva 56.000
?oIraZ. od kupaca 11 9.450 Kratkorodni krediti 175.000
Gotovi proizvodi 145.200 Dugorodni krediti 244.000
!/aterijal 169.750 Trajni kapital 1.050.000
Stalna sredstva 1.010.000
1.646.400 1.646,400
Dnevnik za20O4" godinu
Broj
poslovne Stav za knjiZenje
operacije (opis)
Blagajna 2.000
Ziro radun 200.000
PotraZ. od kupaca 119.950
Gotovi oroizvodi 145.200
Materijal 169,750
Stalna sredstva 1 .010.000
Dobavljaci za tekuia sredstva 121.400

Dobavljadi za stalna sredstva 56.000
Kratkorodni krediti 175.000
Dugorodni krediti 244.000
Trajni kapital 1.050.000
Blaga[na 7.990
Ziro radun 7.990
za podignuto sa Ziro raiuna
Kratkorodni kredit 36.900
Dugorodni kredit 36.900
za konverziiu kratkoroinog kredita
Dobavliadi za tekuia sredstva 21.400

Li 21.400
zrro racun
za placenu obavezu
Blagajna 1 .710
radun 9.090
Vanredni prihodi 9.090
Redovan rashod 3.900

Dobavljadi za tekuia sredstva 3.900
radun 8.190
Redovni prihodi 8.190

Dobavljaci za stalna sredstva 90.000
Trajni kapital 1,050.000
Redovni prihodi 8.190
Blagajna 8.280
Ziro radun 187.890
PotraZ. od kupaca 119.450
Gotovi proizvodi 145.200
Materijal 169.750
Stalna sredstva 1.044.000
Redovni rashodi 3.900
UKUPNO
Gfavna knjiga preduze6a,,Alisa" za 20O4. godinu
(0) 2.000 (5) 1.710

(1) 7.990 (s') B.2BO
9.990
400
000
000 Ziro radun PotraZuje
.000 (0) 200.000 (1) 7.990
.000 (6) 9.090 (4) 21.400
(B) 8.1 90 (s") 187.890
217.280
PotraZ. od kupaca
119.450 | (S")
Gotovi proizvodi PotraZuje
169.750 | (So)
Stalna sredstva
1 .010.000
34.000
8.280
t7.890
9.450
r5.200
;9.750
t4.000 Dobavljadi za tekuda sredstva
1.710
3.900 21.400 (0) 121.400
103,900 (7) 3.900
125.300
47
Dobavljadi za stalna sredstva
(0) 56.000
(3) 34.000
Kratkorodni krediti
36.900
138.100
175,000
Dugorodni krediti
(0) 244.OOO
(2) 36.900
Trajni kapital
1.050.000 | (0)
1.050.000
Vanredni rashodi
1.710 | (So)
Vanredni prihodi
e.0e0 I (6)
Redovni rashodi
3.e00 | (s1
8.1e0 | (8)
tZuje PROBNI BILANS
).000 Redni Naziv Promet Saldo
+.000 broj raduna Duguje PotraZuje Duguje PotraZuje
c.000 1, Blagajna 9.990 1.710 8.280
2. Ziro radun 217.280 29.390 187.890
3. PotraZ. od kupaca 119,450 119.450
4. Gotovi proizvodi 145,200 145.200
Materijal 169.750 169.750
'a2uje
o. Stalna sredstva 1.044.000 1.044.000
5.000 7. Dobavljaci za tekuia sredstva 21.400 125.300 103.900
8. Dobavljadi za stalna sredstva 90.000 90.000
q Kraktorodni krediti 56.900 175.000 138.100
5.000 10. Dugorodni krediti 280.900 280.900
't'1. Trajni kapital 1.050.000 1.050.000
12. Vanredni rashodi 1.710 1.710
13. Vanredni prihodi 9.090 9.090
ra2uje 14. Redovni rashodi 3.900 3.900
lc. Redovni prihodi 8.190 8.190
.4.000
UKUPNO 1.769.580 1.769.580 1.680.180 1.680.180
t6.900
i0.900
AKTIVA (Duguje) BILANS STANJA PASIVA (PotraZuje)
3lagajna 8.280 Dobavljadi za tekuia sredstva 103.900
Ziro racun 187.890 Dobavljadi za stalna sredstva 90.000
raluje PotraZ. od kupaca 119.450 Kratkorodni krediti 1 38.1 00
;0.000 Gotovi proizvodi 145.200 Dugorocni krediti 280.900
Materijal 169.750 Trajni kapital 1.050.000
r0.000 Stalna sredstva 1.044.000 DOBITAK 11 .670
1.674.570 1.674.570
iraZuje RASHODI (Duguje) BILANS USPJEHA PRIHODI (PotraZuje)

1 .710 Vanredni rashodi 1.7'lO Vanredni prihodi 9.090
1.710 Redovni rashodi 3.900 Redovni prihodi 8.1 90
DOBITAK 11 .670
17.280 17.280
traZuje
Dnevnik 2a2005. godinu
9.090 Broj
9.090 poslovne Stav za knjiZenje Duguje PotraZuje
operacije (opis)
0 Blagajna 8.280
Ziro racun 187,890
PotraZ. od kuoaca 119.450
,traZuje
Gotovi proizvodi 145.200
3.900 Materijal 169.750
3.900 Stalna sredstva 1.044.000
Dobavljadi za tekuca sredstva 103.900
rtraZuje Trajni kapital 1.050.000
DOBITAK 11.670
8.190 za poietno stanje
8.190 btvaranie racuna)
49
Gfavna knjiga preduze6a,,Alisa" za 2005. godinu
(0) 8.280
|
Ziro radun
(0) 187.8e0
|
Potrai. od kupaca PotraZuje

(0) 11e.450
|
Gotovi proizvodi
(0) 145.200
|
(0) 16e.750
|
Stalna sredstva
1.044.000
|
Dobavljadi za tekuda sredstva

(0)
Dobavljadi za stalna sredstva

(0)
Kratkoroini krediti Potra2uje

(0) 138.100
Dugorodni krediti
(0)
Trajni kapital PotraZuje
1.050.000
Zuje
Preneseni dobitak PotraZuje
zulF
3.2. Teorijska pitania za pripremu prvog kolokviiuma
zuJe
1. Defini$ite tekuia sredstva i navedite nekoliko karakteristicnih pozicija tekuiih sredsta-
va u obliku stvari i obliku Prava!
2. Prika2ite shematski pravila za knjiZenje na radunima distog stanja i na radunima rezul-
tata!
3. Radun predstavlja...
rZuje 4. Navedite osnovne karakteristike ekvivalentnih poslovnih promjena i prikaZite ih she-
matski!
5. De1ni$ite stalna sredstva i navedite nekoliko karakteristicnih pozicija stalnih sredstava
u obliku: stvari, prava i novca!
6. DefiniSite prosto knjigovodstvo!
7. Objasnite pojmove ,,homogenost" i ,,integralnost" raduna!
^zule
8. Navedite osnovne nedostatke izra2avanja imovinske situacije putem sukcesivnih bi-
lansa!
9. Navedite osnovne karakteristike neekvivalentnih poslovnih promjena!
10. U najvaZnije interne korisnike radunovodstvenih infirmacija ubrajaju se:
a2uje 11. Objasnite privremeno transformisane ra6une!
12.Da bi se moglo izvr5iti pravilno kontiranje, neophodno je respektovati odredena pravi-
la, ito:
13. Teorija priliva iodliva!
14. U prostom knjigovodstvu, inventar ima dvije vaZne funkcije:
aZuje 1 5. lmovinu preduzeia sadinjavaju...
1 6. Osnovna karakteristika materijalistidkih teorija raduna..'

3.900
1 7. Kori5ienje radunovodstvenih informacija podrazumijeva.'.
18. Strukturu radunovodstvenog informacionog sistema dine sledeii podsistemi:

19. Defini5ite orobni bilans!
aZuje 20. Navedite osnovne funkcije dnevnika!
21, Objasnite potpune, nepotpune i korektivne radune!
0.000
22. Na visok nivo teorije detiri niza raduna ukazuju posebno sledeie dinjenice...
23. Strukturu raduna aktive i raduna pasive sadinjavaju...
24. O votlenju knjiga u atinskim bankama, u jednoj svojoj besjedi Demosten kale..
'a2uje 25. Prika/ite shematski vrste kretanja ekonomskih promjena (centripetalno, centrifugal-
no, koncentridno, periferijsko) kod Teorije cirkulacije (materijalistidka teorija dva niza
8.1 00
raduna).
26. Teorija priliva i odliva razlikuje se od teorije detiri niza raduna po...
27. lzvori sredstava preduzeia!
28. Evolucija radunovodsvenog informacionog sistema!
raluje
29. Sinteticki i analitidki raduni!
t0.900
51
30. Zakljudivanje i ponovno otvaranje poslovnih knjiga!
31. Sledeca sredstva razvrstajte u oblike sredstava kojima pripadaju: oprema zajednidke
potro5nje, trgovinska roba, ambalaZa, transpoftna sredstva, koncesije, 2iro radun,
avansi dati dobavljaiimaza stalna sredstva, pogonske zgrade,lizing, uzorak, kaucije,
depoziti, auto-gume, gotovina u blagajni, gradevinski objekat zajednidke potro5nje,
upravna zgrada, patenti, licence, potraZivanja od kupaca, laboratorijska oprema, ma-
terijal, pogonski inventar, polu-proizvodi, potraZivanja iz zajednidkog poslovanja, nedo-
vrSena proizvodnja, sitan inventar, krupan alat.
32. Kritidka analiza kori5ienja radunovodstvenih informacijal
33. Kritidka ocjena materijalistidkih teorija raduna!
34. Kritidka ocjena personalistidke teorije raduna!
35. Osnovne razlike izmedu prostog i dvojnog knjigovodstva!
36. Navedite osnovne karakteristike poslovne filozofije koja, jo5 uvek, oteZava i proces
otreZnjenja i prihvatanje nove poslovne realnosti!
37. Navedite dvije relevantne dinjenice koje je nuZno respektovati pri sudeljavanju sa sa-
vremenim preduzeiem!
38. Navedite prepoznatljive stilove upravljanja u savremenom trZisnom okruZenjul
39. Pomenite najtipidnije promjene privredno-sistemskog, poslovno-organizacionog i fi-
nansijsko-radunovodstvenog ambijenta, koje bitrebalo da budu stimulans za kvalitativ-
no nove pristupe odredenim pitanjima restrukturiranja preduzeia!
40. DefiniSite preduzeie!
41. Koji su modeli restrukturiranja preduzeia najprimjereniji nasoj privredi?
42. Navedite moguie oblike promjene statusa preduzeia prema T. copelandu i F.
Westonu!
43. Navedite moguie vrijednosti na kojima moZe biti zasnovano vrijednovanje preduzeia
ili njegovog uZeg organizacionog dela!
44. eitav niz faktora podsticajno djeluje na restrukturiranje u zapadnim ekonomijama. Na-
vedite ih!
45. Koje su to fundamentalne promjene na kojima mora bazirati proces transformisanja
socijalistidkih sistema ureilivanja ekonomije?
46' Tek sa ispunjenjem odreilenih preduslova moZe se odekivati znadajnije restrukturira-
nje funkcije radunovodstvenog informacionog sistema u preduzeiu?
47. centralnu i najvazniju infirmacionu funkciju preduzeia predstavlja...
48, DefiniSite savremeno radunovodstvo!
49' U strategijskom i poslovnom odludivanju presudno je delovanje sledeie cetiri grupe
Stockeholder-a:
50. U kakvim tokovima mora biti savremeno radunovodstvo da bi u procesima tranziciie
doprinosilo transformaeiji preduzeia iz dru$tvenog u korporativno?
51. ldentifikujte centre odgovornosti u korporativnom preduzeiu!
52' iime ie, u predstojeiem periodu, biti limitirano restrukturiranje radunovodstva predu-
ze6,a u tranziciji u na5oj privredi?
53. Upravljacki vidik racunovodstva u na5im uslovima suZen je usled nedostatka.".
54. Defini5ite upravljacko radunovodstvo!
55. Navedite nuzan preduslov za uspostavljanje upravljadkog racunovodstva!
56. Dana5nji menadZer mora imati aktivno znanje iz oblasti radunovodstva, poslovnih fi-
nansija i revizije. Za5to?
57. Kada se i pod kojim pojmom javila nova filozofija rada, privreclivanja, upravljanja resur-
sima i rukovotlenja ljudima u procesu rada?
58. Pod pojmom ,,Management" danas se podrazumeva...
59. Navedite osnovRe faktore koji su imali presudnu ulogu u stvaranju menadZment siste-
ma u preduzeiu, kompaniji, finansijama, naL/ci, kulturi i drugim oblastima!
60. Pomenite najvaZnije teorije o menadZmentu!
52
61, Navedite osnovne karakteristike japanske teorije menadzmenta!
ridke 62. Po demu su osobene ameridka i evropska, a po demu japanska praksa menadZ-
ldun, menta?
ucije, 63. lstorijska digresija nastanka menadZmenta?
r5nje, 64. objasnite, u kratkim crtama, odnose izmedu trgovine i knjigovodstva!
, ffid- 65. objasnite dvrstu kauzalnu vezu izmedu radunovodstva i menadzmenta!
ledo- 66. U demu se ogleda uloga radunovodstva u motivaciji menadZmenta?
67' Objasnite sinhronu povezanost izmedu finansijskog i upravljadkog radunovodstva!
68. Objasnite funkciju radunovodstva preduzeia u tranziciji!
69. Objasnite funkciju radunovodstva u korporativnom preduzeiu!
70. Klasifikacija radunovodstva saglasno vrsti objekta dije ekonomske aktivnosti opisuje?
71. Klasifikacija radunovodstva korporativnog preduzeia saglasno osnovnim ciljevima ko-
)fOCeS je radunovodstvo treba da realizuje?
72. Komparirajte osnovna obeleZja izmeilu finansijskog i upravljackog radunovodstva!
SA SA-
73. DefiniSite savremeni sadrZaj internog radunovodstva!
74' Kroz koje detiri faze se, prema Willsonu & Chua, moZe posmatrati razvoj modernog
upravljadkog radunovodstva?
rg i fi-
75. Objasnite lazu menadZerske kontrole!
,litativ-
76. objasnite prvu fazu razvoja modernog upravljadkog radunovodstva!
77. Objasnite tazu decentralizovane menadZerske kontrole!
78' Navedite elementarne karakteristike poslednje faze u razvoju savremenog menadZer-
skog radunovodstva!
uiF. 79. Razvoj upravljadkog radunovodstva prema Scholenfeld-u?
80. Etimolo5ko porijeklo rijedi Bitans?
luze6a
81. lzmeilu inventara i bilansa ne moZe se staviti znak jednakosti! Zasto?
a. Na-
82. Protuma6ite lijevu stranu Bilansa stanja (etimolo5ko porijeklo rijedi aktiva; sadrZina ak-
tive preme statidkom i dinamidkom shvatanju bilansa)!
risanja 83. Objasnite cilj bilansa sa ekonomskog i sa pravnog aspekta, prema francuskom autoru
Faragi Victoru!
<turira- 84. Protumadite desnu stranu Bilansa stanja (etimolo5ko porijeklo rijedi pasiva; sadrZina
pasive prema statickom i dinamidkom shvatanju bilansa)l
85. DefiniSite bilans uspjeha!
86. Glavni zadatak radunovodstva u vezi sa izrazavanjem rezultata?
grupe 87. Prikazite grafidki Bilans stanja, prema tumadenju dinamidke teorije bilansa!
88. Objasnite termin lebdeie pozicijel
rnzicije 89. Koje sve komponente iine kompletan set finansijskih izvjeStaja?
90. Navedite u kojim se sludajevima sredstvo klasifikuje kao tekuie.
91. Navedite u kojim sludajevima se obaveze klasifikuju kao tekuie.
predu- 92' Navedite poslovne situacije u kojima pravno lica treba da nastavi da dugorodne oba-
veze sa kamatom klasifikuje kao dugorodne (dak ikada one dospijevaju u roku od 12
mjeseci od dana bilansiranja).
93. Navedite informacije koje se prezentiraju na prvoj strani bilansa stanja.
94. Objasnite kada i dodatne stavke, zaglavlja i podsume trebaju biti prikazane na prvoj
vnih fi- strani bilansa stanja.
95. Navedite koje se informacije prikazuju na prvoj strani bilansa uspjeha.
l resur- 96' Objasnite kada i dodatno navedene stavke, zaglavlja i podsume treba da budu prika-
zane na prvoj strani bilansa uspjeha.
97. Kao zasebnu komponentu svojih finansijskih izvje5taja preduzeie treba prikazati izvje-
rt siste- Staj koji prikazuje..., a u zabilje5kama ili u okviru ovih izvje5taja preduzeie treba da pri-
kale...
98. Navedite strukturu zabilje5ki finansijskih izvje5taja.
3.3. Zadaci za vieilbu za priprem u prvog kolokviju ma
Preduzeie,,Una" imalo je na dan 01. 12.2004. godine sledeie bilansne pozicije:
- dobavljadi za tekuia sredstva 292.888

- potraZ. od kupaca 292.800
- trajni kapital 1.954.800
- kratkorodni krediti za tekuia sredstva 240.400
- proizvodnja u toku 97.200
- blagajna 5.928
- materijal 112.760
- dugorocni krediti za stalna sredstva 462.040
- ambalaZa 21.840
- stalna sredstva 2.594.800
- kratkorodni krediti za stalna sredstva 270.000
Na osnovu odnosnih podataka sastaviti bilans stanja, potom, stanje iz bilansa zavesti u po-
slovne knjige, a, nakon toga, izvr5iti hronoloSko i sistematsko knjiZenje sledeiih poslovnih pro-
mjena, nastalih u decembru tekuie godine:
1. MenadZment ,,Hipo Adria banka" Brdko je pozitivno odgovorila na naS zahtjev, tj. otpisa-
la nam je dio dugorodnog kredita za tekuia sredsNa u visini od 28.080 KM, s ciljem na-
5e finansijske konsolidacije.
2. lsplatili smo kamatu na kori5cene kredite u visini od 2.790 KM'
3. Za kupljene auto-gume dobili smo lakturu od preudze6a,,Auto" Mostar u visini od 3.690
KM.
4. lzvr$ili smo transfer sredstava sa Ziro raduna na radun lzdvojena novdana sredstva za
investicije u visini od 40.000 KM,
5. U elementarnim nepogodama do5lo je do Stete na gotovim proizvodima u visini od 8.910
KM.
6. Obavezu prema dobavljadu ,,Auto" Mostar, izmirili smo sa 2iro raduna'
7. Kupili smo ma5inu u vrijednosti od 40.000 Km. Preduzeie ,,Alfa" je ispostavilo fakturu.
Obavezu smo izmirili sa lzdvojenih novdanih sredstava za investicije.
8. Naplatili smo redovnu proziviju za izvr5ene intelektualne usluge, u visini od 7.900 KM.
Sastaviti probni bilans; utvrditi karakter finansijskog rezultata; uravnoteZiti bilanse; me-
nadZmentu dostaviti informacije o visini neto obrtnog fonda i o likvidnosti; ponovo otvoriti knjige
u sledeioj poslovnoj godini.
Preduzeie ,,lbar" imalo je na dan 01.12. 2004. godine sledede bilansne pozicije:

- ambalaZa 6.000
- proizvodnja u toku 450.000
54
- blagajna 1.800
- materijal 522.000
- potraZivanja od kupaca 530.000
Na osnovu prezentiranih podataka sastaviti bilans stanja, nakon toga stanje iz bilansa za-
vesti u poslovne knjige, a, zatim, izvr5iti hronolo5ko isistematsko knjiZenje sledeiih polovnih pro-
mjena:
1. Nepotrebna ambalaZa je iz proizvodnje vraiena u skladi5te, u vrijednosti od 3.OOO KM.

2. Zbog isporudenog materijala ispod ugovorenog kvaliteta (primjenom klauzule o bonifi-
kaciji), smanjujemo obavezu prema dobavljadu za tekuia sredstva u visini od 4.300 KM.
3. Napatili smo kamatu na pozajmljena sredstva u visini od 3.780 KM.
4. U gara2i voznog parka o5te6eno je transportno sredstvo u vrijednosti od 7.290 KM.
5. Menad2ment,,Hipo-alpe Adria bank" iz Bijeljine je odobrio konverziju dijela kratkorodngo
kredita u dugorodni u visini od 180.000 KM.
6. lsplatili smo kamatu na kredite u visini od 16.200 KM.
u po-
7. Od preduzeia,,Tetrapak" Maglaj kupilismo ambalaZu u visiniod 10.000 KM.
I pro-
8. Obavezu prema preduze6u ,,Tetrapak" Maglaj smo izmirili u potpunosti.
tpisa-
Informisati menadZment preduze6a o: cjelokupnoj imovinskoj situaciji; visini neto obrtnog
'n na-
fonda; o efektivnoj, potencijalnoj likvidnosti. lzvr5iti formalno uravnoteZenje bilansnih agregata i
ponovo otvoriti poslovne knjige u sledeioj poslovnoj godini.
3.690
Na za
8.910
rkturu.
] KM.
e; me-
knjige
55
4. TEORIJSKA PITANJA I ZADACI ZA PRIPREMU
DRUGOG KOLOKVIJUMA
4.1. Teoriiska Pitania

1. Navedite nadine putem kojih moZe doii do smanjenja vrijednosti stalnih sredstava!
2. prika1ile shematski i objasnite knjiZenje manjka na stalnim sredstvima!
3. objasnite funkciju raduna obradun nabavke stalnih sredstava!
4. prikaZite shemaiski i objasnite knjiZenje ustupanja stalnih sredstava bez naknade sa
prenosom obaveze otplate neotplaienog kredita!
5. bbjasnite Stete na stalnim sredstvima, kao oblik smanjivanja vrijednosti stalnih sred-
stava. Navedite Primjer!
6. Navedite nadine'putem kojih moZe doii do poveianja vrijednosti stalnih sredstava!
T.prika1ite shematski iobjasnite knjiZenje prodaje stalnih sredstava po vrijednosti vi5oj
od njihove sada5nje vrijednosti!
g. prikaZite shematsi<i i o-bjasnite knjiZenje primanja stalnih sredstava bez naknade (sa
preuzimanjem obaveze otplate neotplaienog dijela kredita)!
S. bbjasnite ievalorizaciju stalnih sredstava, kao jedan od nadina poveianja vrijednosti
stalnih sredstava. Navedite primjer.
10. prikaZite shematski iobjasnite knjiZenje prodaje stalnih sredstava po vrijednosti niZoj
od njihove sada5nje vrijednosti!
11, Objasnite adaptaciju i iekonstrukciju, kao jedan od nadina poveianja vrijednosti stal-
nih sredstava. Navedite Primjer!
:|2.prikalite shematski i objasnite knjiZenje rashodovanja stalnih sredstava koja su u ce-
losti otPisana!
13. prikazite shematski iobjasnite knjiZenje kupovine stalnih sredstava (finansiranje iz
kombinovanih izvora f inansiranja) !
14. prikaZite shematski iobjasnite knjiZenje rashodovanja stalnih sredstava koja su deli-
midno otPisana!
15. prika2ite shematski i objasnite knjiZenje izgradnje stalnih sredstava (finansiranje iz
kombinovanih izvora finansiranja)!
16. Osnovna funkcija ambalaZe. Objasnite razliku izmeitu odvojive i neodvojive.ambalaZel
17. Objasnite osnovnu razliku izmedu stvarne iplanske nabavne cijene materijala!
18. Obiasnite funkciju raduna Obradun nabavke materijala!
19. Objasnite metodolo5ki postupak prelaska na sistem planskih cijena materijala!
20. Navedite osnovne nedostatke koji devalviraju primenu sistema stvarne nabavne cije-
ne materijala!
21. prikalile shematski i objasnite sludajeve vremenskog nepodudaranja izmeclu momen-
ta prispeia materijala i momenta prispeia fakture!
22. Objasnite knjizenje materijala u obradi, doradi i manipulaciji!
23. Konstitutivne elemente nabavne vrijednosti materijala sadinjavaju'.'
24. Shematski prikaZite i objasnite knjiZenje pribavljanje materijala po stvarnoj nabavnoj
cijeni!
25. S'hematski prikaZite i objasnite knji2enje pribavljanje materijala po planskoj nabavnoj
cijeni!
26. Objasnite knjiZenje kalkulativnih zavisnih tro5kova!
27. Objasnite obradun utro5ka materijala metodom prosedne cijene!
2g. Objasnite obradun utro$ka materijala metodom prve nabavne cijene, tj' metodom ,,Fl-
FO',!
29. Objasnite obradun utro$ka materijala metodom poslednje nabavne cijene, tj. metodom
,,LlFO'!
SO. bOjasnite obradun utro$ka materijala metodom najvi5e nabavne cijene, tj.
metodom
,,HlFO'!
- ptirj.r p*r*t
iz Vidakovid dr Slobodan, 'Analiza poslovanla preduzeia u triisnoj privredi", Univerzitet primenjenih
nauka ,,Megatrend", Beograd, 2001 ' godina.
56
31. Moguii pravci razvoja upravljadkog radunovodstva u perspektivi!
32, Ciljevi i osnovna podela radunovodstva korporativnog preduzeia!
33. Pojmovno odredenje i razvoj upravljadkog radunovodstva!
34. Navedite iobjasnite osnovne razlike izmedu finansijskog i upravljackog radunovodstva!
35. Karakteristike savremenih trendova restru ktu ri ranja privrede!
36. Radunovodstvo preduzeia u tranziciji!
r! 37. Navedite cetiri moguia oblika promena statusa preduzeia, prema T. Copelandu i F.
Westonu!
38. Proces transformisanja socijalistidkih sistema uredenja ekonomije!
esa 39. Preduzeie u tr2i5noj privredi!
40. Restrukturiranje ekonomija na zapadu!
;red- 41. Navedite i objasnite razloge koji su inicirali EZ da kontinuirano radi na harmonizaciji ra-
dunovodstvenih rje5enja!
a! 42. Navedite i objasnite osnovni razlog zbog koga kreditori i ostali povjerioci traZe od po-
viSoj slovodnih organa dru5tava (u SAD iVelikoj Britaniji) realne dokaze njihovog zaradivac-
kog potencijala!
; (sa 43. Navedite i komentari5ite okolnosti koje su dovele do prihvatanja direktive EU!
44. Objasnite kada i zadto dolazi do problema prilikom zadovoljavanja informativnih potre-
nosti ba koji iz finansijsko-radunovodstvenih izvje5taja privrednih dru5tava Zele da upozna-
j-u njihov imovinski, finansijski i rentabilitetni poloZajl
ni2oj 45. Sta utide na potrebu za medunarodnim razumjevanjem radunovodstva?
46. Objasnite uticaj Svjetske ekonomske krize (1929-1932) na potrebu za veiim stepe-
stal- nom razumevanja ekoriomskih prikaza privrednih entiteta!
47. U anglosaksonskom svijetu pravila radunovodstvene organizacije imaju primat u odno-
u ce- su na pravna radunovodstvena pravila. Objasnite!
48. Objasnite dva nadina putem kojih je izvr5en transfer znanja iz engleske prakse racu-
rje iz novodstva i revizije u ostale dijelove sveta!
49. Kojim dvijema bitnim dinjenicama su bile motivisane zemlje dlanice EZ da propise o
deli- polaganju raduna udine razumljivijim? Objasnitel
50. I direktiva EZ se odnosila na , a usvoje-
rje iz na Je
51. lV direktiva EZ se odnosila na , a usvoje-
rlaZe! na je
52. Vlll EZ se odnosila na a tretira-
la je
53. Navedite pozitivne efekte direktiva EZ!
) cue- 54. Kritidki osvrt na direktive EZ!
55. Objasnite i primjerima potkrepite, kakve se znadajne razlike mogu pojaviti prilikom iz-
rmen- rade finansijsko-radunovodstvenih izve5taja prema razliditim radunovodstvenim pravi-
lima jedne ili druge dlanice EZ!
56, Prilikom sastavljanja finansijsko-radunovodstvenih izvjeStaja, kompanije moraju da se
pridrZavaju ra6unovodstvenih nadela i standarda. Zaito?
avnoJ 57. Na razvoj, usklailivanje i standardizaciju radunovodstva presudan uticaj imaju medu-
narodne strudne organizacije. Pomenite najznadajnije medu njima!
raVnoj 58. Defini5ite standarde, objasnite od dega zavisi ugled svake profesije i Sta treba da obez-
bijedi primjena op5teprihvaienih radunovodstvenih standarda revizije!
59. Objasnite proceduru koja se mora po5tovati prilikom dono5enja svakog Medunarodnog
radunovodstvenog standarda!
n,,Fl- 60. Objasnite objektivne te5koie koje postoje prilikom priznavanja racunovodstvenih stan-
darda!
.odom 61. Navedite i objasnite pozitivne efekte na kojima insistiraju protagonisti standardizacije!
62. Harmonizaciju, Christopher Nobes, defini5e kao.,.
:odom 63. Navedite interesne grupe koje su, preme Christopher Nobes-u, zainteresovane za har-
monizaciju polaganja raduna!
64. Objasnite koristi koje bi od harmonizacije imale medunarodne radunovodstvene firmel
65. Navedite i objasnite koje prepreke, prema lrvingu Foutlou, stoje na putu medunarod-
renjenih
noj standardizaciji radunovodstva!
57
66. Za5to je, jo5 1971 . godine, lrving Foutlou, izra2avao kritidki stav prema dono5enju me-
dunarodnih radunovodstvenih standarda?
67. Navedite pozitivne efekte koje ce korisnici revizorskih izve5taja, prema Stepen-u i Mu-
nic-u, imati od usvajanja metlunarodnih standarda revizije!
68. Dono6enjem meilunarodnih standarda revizije se bavi...
69, Komentari5ite kvalitet finansijsko-radunovodstvenih izvje5taja na5ih preduzeca i defini-
Site krivce za pomenuto stanje!
70. Koje nadleZnosti i odgovornosti pripadaju vrhovnom menadZmentu preduzeia?
71. Vrhovna uprava preduzeia javlja se i u funkciji kreatora i u funkciji korisnika finansij-
sko-radu novodstveni h izvjeitaja. Objasnite !
72. Navedite razloge zbog kojih top menadZment na5ih preduzeia nijednu od svojih ulo-
ga ne realizuje na adekvatan nadin!
73. Navedite ulogu i odgovornost drZave zanizak kvalitet finansijsko-radunovodstvenih iz-
vjeStaja!
74. Objasnite teZnju top menadZmenta za potdinjavanjem ra2unovodstvene profesije svo-
jim lidnim izvje5tajnim ciljevima!
75. Objasnite neadekvatan stepen poslovne etike top managementa na5ih preduzeia!
76. Objasnite dileme koje je izazivala odluka SR Jugoslavije o neposrednoj primeni meilu-
narodnih radunovodstvenih standarda u SRJ!
77. Na koji nadin ie finansijsko-radunovodstveno izvjeStavanje doprinijetitransparentnosti
ukupnog ekonomskog ambijenta?
4.2. Rije5eni zadaci

4.2,1. Rije5en zadatak za preduze6e ,,Sava,'
Sastaviti pocetni bilans preduzeia ,,Sava" na dan 01, 01. 2004, godine (po kriterijumu opa-
dajuie likvidnosti u aktivi, tj. rastuie roinosti u pasivi) na osnovu sledeiih bilansnih pozicija:
- stalna sredstva 1.56I.8Z4

- blagajna 6.874
- dobavljadi za tekuia sredstva 3,ZBJZ4
- ambalaZa 51.250
- dugorodni krediti za stalna sredstva 121 .500
- 2iro radun 200.500
- izdvojena novdana sredstva za investicije 12.624
- materijal 67.500
- dugorodni krediti za tekuia sredstva iBS.624
- potral. od kupaca 218,500
Otvoriti poslovne knjige, u njih prenijeti podetno stanje, a potom, proknjiZitisledeie poslov-
ne promjene:
1. Od preduzeia ,,Eliks-Promet" Mostar kupili smo 3.000 kg materijala, faktura je primlje-

na na iznos od 16.426 KM. Materijal putuje na na5 rizik.
2. MenadZment je odludio da rashoduje stalno sredstvo, dija je nabavna vrijednost
180.000 KM, a u potpunostije otpisano. Tro5kovi demontiranja rashodovanog stalnog
sredstva po fakturi dobavljada,,Monting" Ora5je iznose 2.100 KM.
3. Prispio je materijal koji je putovao na na5 rizik. Prevoznik nam je ispostavio fakturu na
iznos od 1.575 KM. Materijalje uskladi5ten, a obaveze izmirene.
4.Zbog nedostatka poslovnog prostora menadZment preduzeca donosiodluku o izgrad-
njiposlovnog prostora u ukupnojvrijednostiod 830.250 KM. Nakon raspisanog tende-
58
u me- ra* prihvaiena je (kao najpovoljnija za preduzeie) ponuda GP ,,lzgradnja" Brdko. Obje-
kat ie se finansirati iz kreditnih izvora. Na ime zapocinjanja radova izvrSeno je avan-
iMu- siranje izvodadu radova u visini od 135.000 KM.
5. Vrijednost otpadaka rashodovanog stalnog sredstva procijenjena je na 6.000 KM.
Obaveza prema preduzecu ,,Monting" Ora5je je izmirena. Zakljuditi radun Stalna sred-
defini- stva u likvidaciji.
6. GP ,,lzgradnja" Brcko je podnijelo na obracun I privremenu (obradunsku) situaciju na
iznos od 270.000 KM. Nakon ustanovljenja stepena izvrdenih radova, u odnosu na
ransij- podnesenu obracunsku situaciju, obaveza je u potpunosti izmirena iz predvidenih iz-
vora finansiranja.
ih ulo- 7. Kupili smo 4"000 kg materijala, od preduzeia ,,Angrosirovina" Kladanj, koji je stigao
bez fakture po ugovorenoj cijeni od 28.000 KM. TroSkovi prevoza iznose po fakturi do-
rnih iz- bavljada 2.000 KM.
8. Nakon zavr6etka druge faze radova GP,,lzgradnja" Brdko ispostavlja ll obracunsku si-
le svo- tuaciju na iznos od 243.000 KM. Po odbitku avansa obaveza je izmirena iz predvide-
nih izvora finansiranja, tek nakon utvrdivanja stepena izvr6enosti radova, u odnosu na
ria! podnesenu drugu privremenu situaciju.
medu- 9. Prispjela je faktura od preduzeia ,,Angrosirovina" Kladanj i glasi na ugovorenu cijenu
od 28.000 KM. Obaveze prema preduzeiu ,,Angrosirovina" Kladanj su izmirene, a ma-
ntnosti terijal je uskladiSten.
10. Prodali smo stalno sredstvo 2a2A.820 KM, a imalo je slijedede knjigovodstvene podat-
ke: nabavna vrijednost 70.878 KM, otpisana (amoftizovana)vrijednost 53.460 KM. Na-
platili smo iznos potraZivanja od kupca (u visini prodajne vrijednosti).
11. GP,,lzgradnja" Brdko je prezentiralo definitivnu situaciju u visini od 830.250 KM. Na-
kon obavljenog tehnidkog pregleda Kolaudaciona komisija je primila objekat koji je, po-
tom, stavljen u funkciju. Neto iznos obaveze (definitivnog obraduna) prema GP,,lzgrad-
nja" Br6ko smo u potpunosti izmirili.
lu opa- 12" Od preduzeda,,Gama-produkt" Sarajevo kupilismo 5,000 kg materijala. Faktura doba-
;ija: vljada glasi na iznos od 40.500 KM. Zavisni troSkovi nabavke iznose po fakturi doba-
vljaca 2.000 KM. Obaveza prema preduzeiu ,,Gama-produkt" Sarajevo je izmirena, a
materijal je uskladi5ten.
13. S obzirom na odekivani znatniji porast eijena materijala, u predstojeiem poslovnom
periodu, menad2ment preduzeia je donio odluku da se prede na obuhvatanje materi-
jala po planskoj nabavnoj cijeni. lzradunati plansku nabavnu eijenu i plansku nabavnu
vrijednost, azalim proknjiZiti razlrku, ako je ocekivano povedanje nabavne cijene 0,16
KM po jednom kilogramu.
14. U toku decembra mjeseca 2004. godine, utro5eno je 9.000 kg materijala. lzvrsitt obra-
dun utro5ka materijala prema sve 4 metode, a iro6kove proizvodnje teretiti za utroiak
materijala po ,,FlFO" metodi.
15. Ustanoviti uticaj metoda obraduna utro5ka vrijednosti zaliha materijala, Komentarisati
rezultate!
BILANS STANJA
Blagajna 6.874 Dobav. za tekuia sredstva 328.124
Ziro radun 200.500 Dobav. za stalna sredstva 161.874
poslov-
lzdvojena novd. sr. za invest. 12.624 Kratkorodni krediti 197.000
Polral. od kupaca 218.500 Dugor. krediti za tekuia sredstva 185.624
Gotovi proizvodi 115.000 Dugor. krediti za stalna sredstva 121 .500
primlje-
Materijal 67.500 Trajni kapital 1.240.000
ijednost Ambala2a 51.250
stalnog Stalna sredstva 1.561.874
2.234.122 2.234.122
duru na
izgrad- ' Primjer preuzet iz: S. J. Gray, B. E. Needles, ,,Finansijsko radunovodstvo", Savez radunovoila i revizora Republike
; tende- Srpske, Banja Luka, 2001. godina.
59
Dnevnik 1
Broj
poslovne Stav za knjiZenje Duguje PotraZuje
operacije (opis)
O Raduni aktive 2.234.122
Raduni pasive 2.234j22
za poietno stanie
1. Materijal na putu 16.425
Dobavljad za obrtna sredstva 16.425
za materiial na putu
2 ;trarno sreosrvo u ilKvtoac|Jl 180.000
Stalno sredstvo u funkciji 180.000
za rashodovanie stalnih sredstava
2a. lspravke vrijednosti stalnih sredstava 180.000
Stalno sredstvo u likvidaciji 180.000
za rashodovanie stalnih sredstava
2b. Stalno sredstvo u likvidaciji 2.100
Dobavljad za tekuia sredstva 2.100
za fakturu dobavliaia
3. Obracun nabavke matrfiala 16.425
Materijal na putu 16.425
za prispeie materiiala
3a Obradun nabavke materijala 1.575
Dobavljac za 1eku6,a sredstva 1.575
za zavisne troikove
3b Materijal 18.000
Obradun nabavke materijala 18.000
za nabavnu vriiednost
3c Dobavljad za tekuia sredstva 18.000
Ziro radun 18.000
za izmirenie obaveze
4. Avansi za investicije 135.000
Dugorodni krediti za osn. sreds. 135.000
za izvrSeno avansiranie
5. Otpaci stalnih sredstava 6.000
za procienienu vriiednost
5a. Dobavljad za tekui sredstva 2.100
Ziro radun 2.100
5b. Stalno sredstvo u likvidaciii 3.900
Vanredni orihodi 3.900
za zaktiuiivanie racuna
6. lnvesticije u toku 270.000
Dobavljai za stalna sredstva 270.000
za I privremenu situaciiu
6a Dobavljad za stalna sredstva 270,000
Dugorod. kredit za stalna sredstva 270.000
7 Obradun nabavke materijala 28.000
Obaveza za nefakturisan mater. 28.000
za materiial bez fakture
7a. Obradun nabavke materijala 2.000
za zavisne tro4kove
Dnevnik 2
Broj
costovne Stav za knjiZenje Duguje PotraZuje
operacije (opis)
B. Investicije u toku 243.0000
Ziro radun 243.000
za ll privremenu situaciiu
8a Dobavljad za stalna sredstva 243.000
Avansi za investicije 135.000
Dugorod. kredit za stalna sredstva 108.000
za ll privremenu situaciju
9 Obaveze za nefakturisani materiial 28.000
Dobavljad za leku6,a s redstva 28.000
za prispe6e fakture
9a Dobavljad. za tekuia sredstva 30.000
Ziro ra6,un 30.000
za izmirenje obaveze
9b. Materijal 30.000
10. Kupci 20.820
lspravka vrijednost stalnih sredstava 53.460
Stalna sredstva u funkciji 70.878
za prodato stalno sredstvo
1 0a. Ziro radun 20.820
Kupci 20.820
za napladeno od kupaca
11. Investicije u toku 317.250
Dobavljad za stalna sredstva 317.250
za definitivnu situaciju
1'1a. Obradun nabavke stalnih sredstava 830.250
Investicije u toku 830.250
za zavr5etak objekta
11b. Stalna sredstva u funkciji 830.250
Obradun nabavke st. sreds. 830.250
za aktiviranje stalnih sredstava
11c. Dobavljad za stalna sredstva 317.250
Dugorod, krediti za st. sreds. 317.250
za izmirenje obaveze
2.100 12. Obracun nabavke materijala 40.500
Dobavljad za tekuca sredstva 40.500
za nabavlieni materiial
za nabavljeni materiial
1.000 12b. Dobavljad za tekuda sredstva 42.500
Ziro radun 42.500
za izmirenje obaveza
12c. Materijal 42.500
13. Materijal 13.420
lspravka vrijednosti materijala 13.420
za utvrdenu razliku
14. TroSkovi proizvodnje 65,000
Materijal 65.000
za utroieni materiial
Prilog uz poslovnu Promenu broi 13
Broj posl. Jedinica Cena Stvarna nabavna
promene Kolidina mere polkg vrijednost
1, 3.000 kg 6 18.000
8. 4.000 kg 7,5 30.000
14. 5.000 kg 8,5 42.500
12.000 kg 7,54 90.500
UKUPNO
Planska nabavna ciiena =

periodu'
stvarna n.c. poslednje nabavke materiiala + odekivano povecanie n.c. u narednom
P!an. nab. ciiena = 8,5 + 0,16 = 8'66 KM
Plan. nab. vriiednost = Postoie6e zalihe x Plan. nab' ciiena
Plan. nab. vriiednost = 12'000 x 8,66 = 103.920 KM
Planska nabavna vriiednost = 103.920 KM

Swarna nabavna vriieilt-9,s.t- 99r?t0 KM
=
Prilog uz Poslovnu Promenu broi 14
Obradun utro5ka materiiala metodom prosedne ciiene

x 67.860
Utrosena vrijednost materijala = prosedna cijena x utroseni materijal = 7,54 9.000 =
Obradun utroSka materiiala metodom ,,FlFO"

Tro5kovi utro5enog
Frekvencija UtroSene kolicine Cijena materijala
Prva nabavka 3.000 6 18.000
Druga nabavka 4.000 7,5 30.000
Dio treie nabavke 2.000 8,5 17.000
UKUPNO 9.000 65.000
Obradun utro5ka materiiala metodom ,,LlFO"

Poslednja (treca)
nabavka 5.000 8,5 42.500
Poslednja (druga)
nabavka 4.000 7,5 30.000
UKUPNO 9.000 72.500
Obradun utroSka materiiala metodom ,,HlFO"

Nabavke po najvi5oj
cijeni 5.000 8,5 42.500
Dio sledeie nabavke
po najvi5oj cijeni 4.000 7,5 30.000
UKUPNO 9.000 72.500
62
Prilog uz poslovnu promenu br. 15
Pregled troSkova utro6enog materijala

Metod obracuna tro5kova TroSkovi utrodenoq materiiala
Prosedna cijena 67.860
,,FIFO' 65,000
,,LrFO" 72.500
,,HIFO" 72.500
NajniZitro5kovi materijala bili bi u sludaju primjene metode prve nabavne cijene, tj. ,,FlFO',
dok je iznos tro5kova materijala utvrden primenom metode ,,LlFO' i ,,HlFO" najvisi.
Pregled vrijednosti zaliha materijala

Metod obraduna Nab. vred. pribav. TroSkovi Nab, vred. zaliha
utro5ka materijala materiiala materijala materiiala
Prosedna cijena 90.500 67.860 22.640
,,FtFO" 90.500 65.000 25.500
,,LrFO" 90.500 72.500 18.000
,,HIFO' 90.500 72.500 18.000
Najve6a vrijednost zaliha je pri kori5ienju metode ,,FlFO', dok je pri kori5cenju metode ,,Ll-
FO'i,,H|FO" vrijednost zaliha najniZa, Opredeljenje za pojedine metode zavisi u prvom redu od
poslovno-politidkih ciljeva preduzeia.
Naime, u uslovima inflacije, s ciljem oduvanja supstance, preduzeie ie obradun utro5ka

materijala vr5iti po metodi ,,FlFO", Sto ie rezultirati iskazivanjem manjeg finansijskog rezultata. S
druge strane, ukoliko preduzeie indicira da mu je poslovno-politidki cilj prikazati finansijski rezul-
tat veiim, obracun utro5ka ie vr5iti po metodi ,,LlFO" ili
'HlFO".
GLAVNA KNJlGA
Duguje Ziro radun PotraZuje

(0) 200.500 (3c) 18.000
(10a) 20.820 (5a) 2.100
(ea) 30.000
(12a1 42.500
Duguje lzdv. novd. sred. za investicije PotraZuje

(0) 12.624
|
Duguje PotraZ. od kupaca PotraZuje

(0) 218.500 (10a) 20.824
(10) 20.820
63
Duguje Gotovi proizvodi PotraZuje
(0) 115.ooo
I
Materijal PotraZuje
(0) 67.500
(3b) 18.000
(eb) 30.000
(12b) 42.500
(13) 13.420
Duguje Ambalaia PotraZuje

51.250
I
Stalna sredstva PotraZuje

(0) 1.s61.874 (2) 180.000
(11b) 830.250 (10) 70.878
Duguje DobavljaEi za teku6a sredstva PotraZuje

(3c) 18.000 (0) 328.124
(5a) 2,1 00 (1) I O.+ZC
(ea) 30,000 (2b) 2.100
(12a) 42.500 (13a) 1.575
(1 4c) 425.000 (7a) 2.000
(e) 28.000
(12) 40.500
(12a) 2.000
Dobavljadi za stalna sredstva PotraZuje

(6a) 270.000 (0) 161.874
(8a) 243,000 (6) 270.000
(11c) 317.250 (8) 243.000
(11) 317.250
Duguje Kratkorodni krediti PotraZuje

(o) 197.000
I
Duguje Dugorodni krediti za tekuca sredstva Potra2uje

| (0) 185.624
Duguje Dugorodni krediti za stalna sredstva Potra2uje

(0) 121 .500
(4) 135.000
(6a) 270.000
(8a) 108.000
(11c) 317.250
64
zu]e Trajni kapital
zu]e
.000 Materijal na putu
Stalna sredstva u likvidaciji

zu.|e (2) 180.000 (2a) 180.000
(2b) 53.460 (5) 6.000
(5b) 3.900
zuJe
.000
.878
lspr. vrijednosti stalnih sredstava
180.000
53.460
zuJe
.124
.425
.100
.c/c
.000
.000
.500
.000
Obra6un nabavke materijala
(3) 16.425 (3b)
zuJe (3a) 1.575 (eb)
(7) 28.000 (12b)
.6t4
(7a) 2.000
000
(12',) 40.500
,000
(12a) 2.000
250
zu|e
Avansiza investicije
000
zu)e
,624
Otpaci stalnih sredstava
Zuje
500
000
000 Vanredniprihodi
000 (sb)
250 (10)
Duguje Investicije u toku PotraZuje
(6) 270.000 (11a) 830.250
(8) 243.000
(11 ) 317.250
Duguje Obaveza za nefaktur. materijal PotraZuje

(e) 28.000 | (7) 28.000
Duguje Obradun nabav. stalnih sredstava PotraZuje

(11a) 830.2s0 | (11b) 830.250
Duguje lspravka vrijed. materijala PotraZuje

(13) 13.420
|
t1.2.2. RijeSen zadatak za preduze6e ,,Tina"
Sastaviti podetni bilans preduzela ,,Ttna" na dan 01 " 01 . 2004. godine (po kriterijumu opa-
dajuie likvidnosti u aktivi, odnosno rastuie rodnosti u pasivi bilansa stanja) na osnovu sledeiih
bilansnih pozicija:

- materijal 30.000
- kupci 563.910
- kratkorodni kreditiza stalna sredstva 300.000
- Ziro radun 1.954.215
- dobavljadi za tekuia sredstva 493.s90
- auto-gume 79.96s
- blagajna 63.000
- dugorodni krediti za tekuia snedstva 10s.465
Otvoriti poslovne knjige i u njih prenijeti podetno stanje, a potom, proknjiZiti sledeie poslov-
ne promjene:
1. Od preduzeia ,,Vrbas" Banja Luka smo kupili 8.000 kg materijala. Faktura glasi na
4A"541 KM. Zavisnitro5kovi po fakturi preduzeia ,,Vrbasn Banja Luka iznose 1.459 KM.
Materijalje uskladiSten, a obaveze izmirene.
2. Stalno sredstvo, dija je nabavna vrijednost 45.000 KNI, a otpisana (amortizovana) vri-
jednost 37.800 KM, je odlukom menadZmenta rashodovans.Zatro5kove demontiranja
rashodovanog stalnog sredstva preduzeie ,,Duga" Doboj je ispostavilo fakturu na iz-
nos od 525 KM. Ovla5tena komisija je vrijednost otpadaka rashodovanog stalnog sred-
stva procijenila na 4.500 KM" Obavezu prema preduzeiu ,,Duga" Doboj smo izrnirili.
Zakljuditi radun Stalna sredstva u likvidaciji.
3. Kupljenih 10.000 kg materijala od preduzeia,,Leotar" Trebinje je stiglo u preduzece
bez fakture, po ugovorenoj cijeni od 53.333 KM. trla ime troSkova prevoza dobavljad je
ispostavio fakiuru na iznos od 667 KM.
66
Ia 4. Preduzeiu ,,Sava" Bijcljina smo ustupili bez naknade stalno sredstvo sa slijedeiim knji-
govodstvenim podacirna: nabavna vrijednost 80.000 KM, otpisana vrijednost 46.800
5o
KM, neotplaieni dio kredita 14.400 KM.
b. l{a iznos od 53.333 KM je prispjela faktura od preduzeca ,,Leotar" Trebinje. Materijal je
smje5ten u skladi5te, a fakture su isplaiene.
6. Od preduzeda ,,Lux" Siroki Brijeg smo kupili 12.000 kg materijala, faktura glasi na iz-
ilo
.lv
nos od 75.334 KM. Materijal putuje na na5 rizik.
7. Popisom stalnih sredstava je ustanovljen manjak jednog stalnog sredstva, koje je ima-
; lo slijedeie knjigovodstvene podatke: nabavna vrijednost 13.400 KM, otpisana vrijed-
nost 12.400 KM.
B" Pristigao je materijal koji se nalazio na putu. Zavisni tro5kovi po fakturi dobavljaca iz-
JJC
nose 2.966 KM. Obaveze prema preduzeiu ,,Lux" Siroki Brijeg su izmirene, a materi-
htl jalje uskladi5ten,
g. Za utvrdeni manjak stalnog sredstva tereti se odgovorno lice, koje je u blagajnu pred-
uze|a uplatilo iznos sadaSnje vrijednosti stalnog sredstva koje se vodi kao manjak.
UJE 10" S obzirom na dinjenicu da vei duZi period vremena imamo nedovoljno skladi5nog po-
i20 slovnog prostora, menadZment preduzeia je donio odluku o izgradnji nedostajuieg
poslovnog prostora. Nakon raspisanog tendera sklopljen je ugovor sa preduzeiem
,,Gradnja" Gradanica u ukupnojvrijednosti objekta u visini od 124.000 KM. Nakon za-
vr5etka radova preduzeie ,,Gradnja" Gradanica je prezentiralo definitivan obradun.
1'X. MenadZment preduzeia je odludio da izgradnju skladi5nog poslovnog prostora finan-
sira iz kombinovanih izvora finansiranja, i to: sopstvenih sredstava u visini od 86.200
,6ih KM i iz tudih, tj. kreditnih izvora u visini od 37.800 KM. lzvr5en je transfer novdanih
sredstava sa 2iro-raduna, na radun lzdvojena novdana sredstva za investicije u visini
od 86.200 KM, nakon cega je obaveza prerna preduzecu ,,Gradnja" Gradanica u cije-
losti izmirena.
12. Od preduzeda,,sans" Zivinice kupili smo stalno sredstvo u vrijednosti od 18.900 KM.
Za prevoz i montaZu stalnog sredstva dobavljad nann je ispostavio fakturu na iznos od
1.800 KM. Stalno sredstvo je aktivirano (stavljeno u funkciju), a obaveza prema predu-
zedu ,,Sans" Zivinice je izmirena iz dugorodnog kredita za stalna sredstva.
13. Da bi za5titio supstancu preduzeia od odekivanog znatnijeg porasta cijena materijala,
kao i da bi zadrlao adekvatan nivo informaiivne sposobnosti Finansijsko-racunovod-
stvenog sektora, menadZment preduzeia je donio odluku da se prede na obuhvatanje
materijala po planskoj nabavnoj cijeni. lzvr5iti izradunavanje planske nabavne cijene i
planske nabavne vrijednosti, a nakon toga proknjiZiti razliku, ako je odekivano pove6a-
nje nabavne cijene 2,1 KM po 1 kg.
14. lJ toku deeembra rnjeseca 2A04., utroSeno je 24.000 kg materijala. Obradunati utro5ak
materijala po sve 4 rneiode, a tro5kove proizvodnje teretiti za utro5ak materijala utvr-
den,,HlFO" rnetodom.
15. Ustanoviti uticaj koriScenih metoda obracuna utro$ka materijala na visinu tro5kova ma-
ierijala i na iskazivanje vrijednosti zaliha materijala, Komentarisati rezultate.
| ild
KM. BILANS STANJA

t vrl- 63.000 Dobav. za tekuia sredstva 493.590
Blagajna
anJa Ziro ratun 1.954.215 Dobav. za stalna sredstva 455.625
z iz- Kupci 563.910 Kratk. kredit za tekuia sredstva 412.500
I EU- Gotovi proizvodi 202.500 Kratk. kredit za stalna sredstva 300.000
ri rili. Materijal 30.000 Dugor. krediti za stalna sredstva 105.465
Auto-gume 79.965 Dugor. kredit za teku6a sredstva 232.035
rc6e Stalna sredstva 2.105.625 Trajni kapital 3.000.000
ri io
4.999.215 4.999.215
Dnevnik 1
Broj
operacije (opis)
0. Raduni aktive 4.999.215
Raduni oasive 4.999.215
za poietno stanie
1. Obradun nabavke materijala 40.s41
Dobavljaci za teku6a sredstva 40.541
za nabavljen materijal
Dobavljadi za lekuca sredstva 1.459
za zavisne troikove
1c Dobavljadi za tekuia sredstva 42.000
Ziro radun 42.000
2. Stalno sredstvo u likvidaciji 45.000
za nabavnu vred. rashod. stalnih sred.
2a. lspravka vrijednosti stalnog sredstva 37.800
za otpisanu vriiednost
2b. Stalno sredstvo u likvidaciji 525
Dobavljadi za tekuia sredstva 525
za fakturu dobavljaia
2c. Otpaci stalnih sredstava 4.500
za procjenjen u vrijednost
2d Dobavljad za tekuia sredstva 525
Ziro raeun 525
za pladeno dobavliacu
2e. Vanredni rashodi 3.225
za zakljuiivanje raiuna
3. Obradun nabavke materijala 53.333
Obaveze za nefaktur. materijal 53.333
za nabavlieni materiial
3a. Obradun nabavke materijala 667
Dobavljadi za tekuia sredstva 667
za zavisne troikove
4. lspravka vrijednosti stalnih sredstava 46.800
Dugorocni krediti za stalna sredstva 14.400
Trajni kapital 18.800
za ustupliens stalno sredstvo
5. Obaveze za nefakturisani materijal 53.333
za prispelu fakturu
5a Materijal 54.000
za nabavnu vrijednost
5b. Dobavljad za tekuia sredstva 54.000
Ziro racun 54.000
za izmirenu obavezu
Dnevnik 2
Broj
poslovne Stav za knjiZenje
operacije (opis)
Dobavljad za tekuia sredstva
lspravka vrijednosti stalnih sredstava 12.400

Ostala potra2ivanja 1.000

Dobavljad za tekuia sredstva
2.966
za zavisne troikove
Dobavljac za tekuia sredstva 78.300
Ziro radun 78.300
78.300
Blagajna 1.000
Ostala potraZivanja
1.000

Dobavljad za stalna sredstva
124.000
lzdv. nov. sred. za investicije 86.200
Ziro radun 86,200
ianje novianih sredstava
Dobavljad za stalna sredstva 124.000
lzdvojena novd. sred. za invest, 86.200
Dugorodni krediti za stalna sred.
37.800
Obradun nabavke stalnog sredstva 124.000

Investicije u toku
124,000
Obradun nabavke stal. sred. 124.000
Obracun nabavke stalnih sredstava 18.900
18.900
za kupljeno stalno sredstvo
Obracun nabavke stalnih sredstava 1.800
1.800
za dodatne troikove
Stalno sredstvo u funkciii 20.700
Obradun nabavke stal. sred.
Materijal 84.600
lspravka vrijednosti materijala
za utvrdenu razliku
Tro5kovi proizvodnje 142.860
Materijal
PrBlog uz poslovnu promenu broj 13
Broj posl. Jedinica Gena Stvarna nabavna

promene Kolicina mere polkg vrijednost
2 8.000 kg 5,25 42.000
+ 10,000 kg 5,40 54.000
I 12.000 kg 6,53 78.360
UKUPNO '!2.000 kg 5,81 174.360
Stvarna n.c. poslednje nabavke materijala + Odekivano pove6anie n.c. u narednom periodu
Plan. nab. ciiena = 6,53 + 2,1 = 8.63 KM
Plan. nab. vriiednost = Postojece zalihe mat. x Plan. nab. ciiena
Plan. nab. vrijednost = 30.000 x 8,63 = 258.900
Planska nabavna vrijednost = 258.900

Stvarna nabavna vriiednost = 174.360
Razllka = 84"540
Prilog uz posloveru prornenu broj '14
Obradun utroSka rrateriiala metodorn proseine ciiene
Utro6ena vrijednost rnatenijala = prosedna eijena x utro5eni materijal= 5,81 x 24.000 = '139.440
Obradun urtro5ka materijala metodorn ,,FlFO'

TroSkovi utro5enog
Frekvencija Utro5ene kolidine Cijena materijala
Prva nabavka 8.000 5,25 42.OOO
Druga nabavka 10.000 5,44 43.000
Dio tre6e nabavke 6.000 6,53 39.180
UKUPNO 24.000 135.190
Obradun utro5ka materijala metodom ,,1-lFO"

Poslednja (tre6a)
nabavka 12.000 6,53 78.360
Poslednja (druga)
nabavka 10.000 5,40 54.000
UKUPNO 24.000 142.860
70
Obraiun utro5ka materijala metodom ,,HlFO'
Nabavke po najvi5oj
cijeni 12.000 6,53 78.360
Sledeia nabavka po
najviSoj cijeni 10.000 5,40 54.000
Dio poslednje nabavke
UKUPNO 24.000 142.860
Prilog uz poslovnu promenu br. 15
Pregled tro5kova utro5enog materijala

Metod obraduna tro5kova Tro5kovi utro5enoo materiiala
Prosecna cijena 139.440
,,FIFO" 135.180
,,LIFO' 142.860
,,HIFO' M2.86A
Najvi5itro5kovi materijala biie u sludaju primjene metoda,,LlFO'i ,,HlFO'. S druge strane,

biie u sludaju primjene metoda,,FlFO'.
najniZi tro5kovi materijala
Pregled vriiednosti zaliha materijata

Metod obraduna Nab. vred. pribav. TroSkovi Nab. vred. zaliha
utro5ka materiiala materiiaia materijala materijala
Frosedna cijena 174.300 139.440 34.860
,,FIFO' 1743AA 135.180 39.120
,,LIFO' 174.300 142.860 31.440
,,l".llFo" 174.300 142.860 31.440
NajniZa vrijednost zaliha je pri koriSienju metoda ,,LlFO" i ,,HlFO', dok je najveca vrijed-
nost zaliha pri kori66enju metoda "FIFO'. Opredeljenje za pojedine metode zavisi u prvom redu
od poslovno-politidkih ciljeva preduzeia.
l'.Jkoliko je posiovno-politicki cilj preduzeia oiuvanje supstance, u inflatornim uslovima,

preduzeie ie obradun utro5ka materijala vr5iti po metodi ,,FlFO'.
G!-AV}{A KNJIGA
Duguje Blagajna PotraZuie

(0) 63.000
(e) 1.000
Duguje Ziro radsJn PotraZuje

1.954.215 (1c) 42.000
(sb) 54.000
(2d) 525
(8b) 78.300
(11 ) 86.200
71
PotraZuje
563.e10
I

202.500
I
Materijal
(0) 300.000
(1b) 42.000
(5a) 54.000
(8c) 78.300
(13) 84.600
Duguje Auto-gume PotraZuje

7e.e65
|
Stalna sredstva
(0) 2.105.625 (2) 45.000
(11c) 124.000 (4) 80.000
(12b) 20.700 (7\ 13.400
Duguje Dobavlja6i za tekuda sredstva PotraZuje

(1c) 42.000 (0) 493.590
(5b) 54.000 (1) 40.541
(2d) 525 (1a) 1.4s9
(8b) 78.300 (2b) 525
(3a) 667
(5) 53.333
(6) 75.334
(8a) 2.966
Dobavljadi za stalna sredstva PotraZuje

(11a) 124.000 (0) 455.625
(12c) 20.700 (10) 124.000
(12) 18.900
(12a) 1.800
Duguje Kratkoroini krediti za teku6a sredsWa PotraZuje

(o) 412.500
I
Duguje Kratkoroini krediti za stalna sredstva PotraZuje

300.000
I rol
Duguje Dugorodni krediti za teku6a sredstva PotraZuje

(0) 105.465
72
aZuje Dugoroini krediti za stalna sredstva Potra2uje
(0) 232.035
(11a) 37.800
(1 2c) 20.700
aluje
Duguje Trajni kapital PotraZuje

(41 18.800 (o) 3.000.000
'azule |
2.860
Duguje lspravka vrednosti stalnih sredstava PotraZuje
(2a) 37.800
(4) 46.800
(7) 12.400
'aluje Duguje Vanredni rashodi PotraZuje

(2e) 3.225
|
raluje Duguje Obradun nabavke materijala PotraZuje

.5.000 (1) 40.541 (1b) 42.000
t0.000 (1a) 1.459 (5a) 54.000
3.400 (3) 53.333 (8c) 78.000
(3a) 667
(B) 75.334
raZuje
(8a) 2.996
r3.590
r0.541
1.459 Duguje Stalna sredstva u likvidaciji PotraZuje
525 (2) 45.000 (2a) 37.800
667 (2b) 525 (2c) 4.500
t3.333 (2e) 3.225
f5.334
2.966
Duguje Obaveze za nefakturisan materijal PotraZuje
(5) 53.333 (3) 53.333
lraZuje |
i5.625
24.000 Duguje Otpaci stalnih sredstava PotraZuje
18.900
(2c) 4.500
1.800 |
traZuje
Duguje Materijal na putu PotraZuje
(6) 75.ffi4 (8) 75.334
12.500 I
traZuje Duguje Ostala potraiivanja PotraZuje

(7) 1.ooo (e) 1.000
00.000 |
traZuje Duguje Investicije u toku PotraZuje

(10) 124.ooo 124.000
05.465 I trrul
73
Duguje lzdvoiena novd. sred. za investicije PotraZuje
(11) 86.200 | (rra) 86.200
Duguje Obradun nabavke stalnih sredstava PotraZuje

(11b) 124.000 (11c) 124.000
(12) 18.900 (12b) 20.700
(12a) 1.800
Duguje lspravka vrednosti mterijala PotraZuje

| (13) 84.600
I
Duguje Tro5kovi proizvodnje PotraZuje

(14) 142.860
4.2.3. RijeSen zadatak za preduzece ,,Majevica"
Sastaviti podetni bilans preduzeia ,,Majevica" na dan 01. 01. 2004. godine (po kriterijumu
opadajuie likvidnosti u aktivi, odnosno kriterijumu rastuie ro6nosti u pasivi bilansa stanja) na
osnovu slijedeiih bilansnih pozicija:
- dugorodni krediti za tekuia sredstva 73,826

- kratkorodni krediti za tekuca sredstva 288.75A
- kupci 1.367.951
- dobavljadi za tekuca sredstva 345.363
- materijal 51.000
- gotovi proizvodi 141.75A
- blagajna 14.100
- dobavljadi za stalna sredstua 318.937
- auto-gurne 45.000
- ambalaZa 10.975
Otvoriti poslovne knjige i u njih preneti podetno stanje, a potom, proknjiZiti slijedece poslov-
ne promjene:
1. Preduzeiu ,Oniks" Tuzla procjali smo stalno sredstvo za2g.90O KM, a imalo je slijede-
ie knjigovodstvene podatke, i to: nabavna vrijednost 72.OOO KM, otpisana vrijednost
45.000 KM. Naplatili smo potraZivanje od kupca,
2. Kupili smo od preduzeia ,,Alfa" Banja Luka 6.000 kg materijala, faktura glasi na iznos
od 60.81 2 KM. Za tro5kove prevoza dobavljad je ispostavio fakturu na 2.188 KM. Oba-
veze prema preduzeiu ,,Alfa" Banja Luka smo izmirili, a materijal smjestili u skladi5te.
3. Od preduzeia ,,Union" Travnik dobili smo fakturu za kupljeno stalno sredstva na iznos
od 63.900 KM. Tro5kovi prevoza po fakturi dobavljada iznose 1.600 KM.
4' Odlukom menadZmenia rashoduje se stalno sredstvo koje je imalo slijedeie knjigo-
vodstvene podatke, i to; nabavna vrijednost 3O.OO0 KM, otpisana vrijednost 25.200
KM' Tro5kovi demontiranja rashodovanog stalnog sredstva po fakturi dobavijaca izno-
se 350 KM.
74
iuje 5. Od preduze6a,,Bluz" Mostar kupili smo 7.500 kg materijala koji je stigao bez fakture,
po ugovorenoj cijeni od 80.000 KM.
200
6.Zaizvrilenu montaZu kupljenog stalnog sredsWa dobili smo fakturu na iznos od 900
KM. Sa Ziro raduna smo prebacili novdana sredstva na radun lzdvojena novdana sred-
stva za investicije u visini od 66.400 KM, a zatim smo izmirli obavezu prema preduze-
Zuje
iu ,,Union" Travnik. Stalno sredstvo je aktivirano.
000
7. Vrijednost otpadaka rashodovanog stalnog sredstua procijenjena je na 3.000 KM. lz-
,700 mirili smo obavezu nastalu po osnovu demontiranja rashodovanog stalnog sredstva.
Zakljuciti racun Stalna sredstva u likvidaciji.
8. Nakon izvjesnog vremena prispjela je faktura od preduzeia ,,Bluz" Mostar na iznos od
80.000 KM. Zavisnitro5kovi nabavke iznose po fakturi 1.000 KM. Materijalje smje5ten
rZuje
u skladiSte, a fakture su Placene.
..600
9. Od preduzeia,,sava" Derventa primili smo bez naknade stalno sredstvo, uz obavezu
preuzimanja dijela neotpla6enog kredita. Primljeno stalno sredstvo je imalo slijedeie
knjigovodstvene podatke: nabavna vrijednost 38.700 KM; otpisana vrijednost 18.900
rZuje
KM, preostali dio neotplaienog kredita 9.800 KM. Stalno sredstvo je stavljeno u funk-
ciju"
10. Od preduzeca ,,Oglavina" Neum smo dobili fakturu za kupljenih 8.000 kg materijala, ko-
ji putuje na na6 rizik, na iznos od 113.00'l KM'
11. MenadZment preduzeia donosi odluku o izgradnji nove proizvodne hale, raspisan je
tender, nakon dega je sklopljen ugovor sa GP ,,Rad" Brdko u vrijednosti od 48.000 KM.
ijumu
Nakon zavr$etka radova izvoilad je podnio definitivan obradun. Obaveza prema pred-
a) na
uzeiu ,,Rad" Brdko ie se, odlukom menadZmenta, izmiriti iz kombinovanih izvora finan-
siranja, i to iz: sopstvenih 32/00 KM, a iz dugorodnog kredita za stalna sredstva
15.600 KM. Nakon transfera novdanih sredstava, u visiniod 32.400 KM, sa Ziro radu-
na na radun lzdvoiena novdana sredstva za investicije obaveza je izmirena. Nakon iz-
vr5enog tehnidkog pregleda i prijema od strane nadleZne komisije, proizvodna hala je
stavljena u funkciju.
12. Prispio je kupljeni materijal koji je putovao na na5 rizik. Zavisni tro6kovi nabavke po
fakturi dobavljaca iznose 4.449 KM. Materijal je uskladi5ten, a fakture su isplacene.
13. S ciljem za5tite od odekivanog znatnijeg porasta cijena materijala, menadZment pred-
uze|aje odludio da se prede na obuhvatanje materijala po planskoj nabavnoj cijeni. lz-
radunati plansku nabavnu cijenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razli-
'l
ku, ako je odekivano povedanje nabavne cijene 2,7 KM po kg'
14. Utro$eno je 18.000 kg materijala u toku decembra mjeseca 2004. godine. Obradunati
utroSak materijala po sve 4 metode, a radun TroSkovi proizvodnje teretiti za utro5ak
materijala po prosjednoj cijeni.
15. Utvrditi uticaj metoda obraduna utro5ka materijala na visinu tro5kova materijala i na is-
kazivanje zaliha mate rijala. Kome ntarisati rezutlate !
poslor -
slijeo- BILANS STANJA

ijedne: :<TIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)
't4.100 Dobav. za tekuia sredstva 345.363
=:gajna
ra izn= -'o radun 1.367.951 Dobav. za stalna sredstva 318.937
M. Oc-:- 394.737 Kratk. krediti za tekuda sredstva 288.750
<ladiS:: 3::ovi proizvodi 141.750 Kratk. krediti za stalna sredstva 210.000
na lzr'= t t:lerijal 51.000 Dugor. krediti za tekuia sredstva 73.826
I -l-nr rma 45.000 Dugor. krediti za stalna sredstva 162.424
e knlr;t:- r.-calaZa 10.975 Trajni kapital 2.100.000
125.2-t- l:ana sredstva 1.473.787
rcalz..=- 3.499.300
3.499.300
75
Dnevnik 1
Broj
operacije (opis)
0. Raduni aktive 3.499.300
Raduni pasive 3.499.300
za poietno stanje
1 Kupci 29.900
lspravka vrijed. stalnih sredstava 45.000
Stalna sredstva u funkciji 72.000
za prodato stalno sredstvo
1a Ziro-racun 29.900
Kupci 29.900
za naplaceno od kupca
2. Obradun nab. materijala 60.812
Dob. za teku6a sredstva 60.812
po fakturi dobavljaia
2a Obraiun nab. materijala 2.1 88
Dob. za tekuia sredstva 2.1 88
za zavisne troikove
2b Dobav. za tekuca sredstva 63.000
2io-radun 63.000
za izmirenu obavezu
2c. Materijal 63.000
Obradun nab. materiiala 63.000
za uskladiEtenje
*t. Obradun nab. stalnih sredstava 63.900
Dob. za stalna sredstva 63.900
po fakturi dobavljaia
3a Obracun nab. stalnih sredstava. 1.600
Dob. za stalna sredstva 1.600
za dodatne troEkave
4. Stalno sred. u likvidaciji 30.000
Stalna sredstva u funkciii 30.000
za rashodovanie
A^
+d. lspravka vrijed. stalnih sredstava 25.200
Stalno sred. u likvidaciji 25.200
za otpisanu vrijednost
4b. Stalno sred. u likvidaeiji 350
Dobav. za lekuca sredstva 350
za demontiranie
Obracun nabavke materijala 80.000
Obaveze za nelakt. materiial 80.000
za nefakturisani materiiat
Obrad. nab. stalnih sredstava 900
Dobavljadi za stalna sredstva 900
za dodatne troSkove
6a lzdv. novd. sred. za investicije 66.400
2io-radun 66.400
za izdvajanje sredstava
6b. Dobavlj. za stalna sredstva 66.400
lzdv, novc. sred. za investicije 66.400
za izmirenu obavezu
Dnevnik 2
Broj
I poslovne Stav za knjiZenje
operacije (opis)
---l I
6c Stalno sred. u funkciji 66.400
100 Obradun nab. stalnih sredstava 66.400
za aktiviranje stalnog sredstva
Otpaci stalnih sredstava 3.000
Stalna sredstva u likvidaciii 3.000
)00
)00 7a. Dobav. za tekuia sredstva 350
2iro-radun 350
za izmirenu obavezu
)00 7b. Vanredni rashodi 2.1 50
Stalna sredstva u likvidaciii 2.150
)12 Obaveze za nefakt. materijal 80.000 {
Dobav. za tekuca sredstva 80.000
za prispielu fakturu
Dobav. za tekuda sredstva 1.000
za zavisne tro6kove
)00 Materijal 81.000
Obradun nab. materijala 81.000
)00 8c Dobav. za tekuca sredstva 81.000

2io-radun 81 .000
za izmirenu obavezu
)00 Obradun nab. stalnih sredstava 38.700
lsp. vrijed. stalnih sredstava 18,900
Dug. kred. za stalna sredstua 9.800
i00 Trajni kapital 10.000
za primlieno bez naknade
9a. Stalna sredstva u funkciji 38.700
)00 Obradun nab, stalnih sredstava 38.700
Dobavljadi za tekuca sredstva 113.001
r00
11. Investicije u toku 48.000

r50
za izgradnju stalnih sredstava
11a. Obradun nab. stalnih sredstava 48.000
)00
zq izdvajanje novianih sredstava
11b. lzdvojena nov. sred. za investicije 32.400
Ziro-raiun 32.400
00 ie novianih sredstava
11c. Dobavljaci za stalna sredstva 48.000
lzdvojena nov. sred. za investiciie 32.400
Dug. kred, za stalna sredstva
za izmirenu obavezu
11d. Stalna sredstva u funkciii 48.000
Obradun nabavke stalnih sredstava
77
Dnevnik 3
Broj
operacije (opis)
12. Obracun nab. materijala 113.001
za prispiede materiiala
12a. Obradun nab. materijala 4.449
Dob. za tekuia sredstva 4.449
za zavisne tro5kove
Obradun nab. materijala 117.450
za uskladi{tenie
12c. Dobavljadi za tekuca sredstva 117.450
Ziro-radun 117.450
za izmirenu obavezu
13. Materijal 92.925
lsp. vrijed. materijala 92.925
za razliku
14. Tro5kovi proizvodnje 214.200
Materijal 214.200
za utroieni materiial
Prilog uz poslovnu promenu broi 13
Broj posl. Jedinica Cena Stvarna nabavna

promene Kolidina i'nere polkg vriiednost
2. 6.000 kg 10,5 63.000
4. 7.500 kg 10,8 81.000
8. 9.000 Kg 13,05 117.450
UKUPNO 22.500 kg 11 ,62 261.450
Stvarna n.c. poslednje nabavke materijala + odekivano poveianje n.c. u narednom

periodu
Pfan. nab. cijena = 13,05 + 2,7 = 15,75 KM
Plan. nab. vrijednost = Postojece zalihe materiiala x Plan. nab. cijena
Pfan. nab. vrijednost = 22.500 x 15,75 = 354.375 KM
Planska nabavna vrijednost = 354.375 KM

Stvarna nabavna vriiednost = 261.450 KM
Razlika = 92.925 KM
78
Prilog uz poslovnu promenu broj 14
Obraiun utroSka materijala metodom proseine cijene
Utrosena vrijednost materijala = 11 ,62 x 1g.000 = 20g.160 dinara
Obradun utro5ka materijala metodom ,,FtFO"
TroSkovi utro5enog
Frekvencija Utro5ene kolidine Cijena materijala
Prva nabavka 6.000 10,5 63.000
Druga nabavka 7.500 10,8 81.000
UKUPNO 18.000 202.725
Obradun utro5ka materijala metodom ,,LlFO"

Poslednja (treia)
nabavka 9.000 13,05 117.450
Poslednja (druga)
nabavka 7.500 10,9 81.000
Dio trece nabavke 1.500 10,5 15.750
UKUPNO 18.000 214.200
Obradun utro5ka materijala metodom ,,H!FO"

Nabavke po najvi5oj
cijeni 9.000 13,05 117.450
Sledeia nabavka po
najvi$oj cijeni 7.500 '10,9
81.000
Dio poslednje nabavke
UKUPNO 18.000 214.200
Prilog uz poslovnu promenu broj 1b
Pregled tro5kova utroSenog materijala

Metod obraduna tro5kova TroSkovi utro5enog materiiala
Prosedna cijena
209,160
,,FIFO" 202.725
,,LtFO" 214.20A
,,HtFO" 214.20A
Najnizi troskovi materijala bili bi u sludaju primjene prue

metode ,,FlFo,,, dok je najvisi iz-
nos troskova materijala utvrden primenom metode
,,LlFC, i ,,HttrO".
Pregled vrijednosti zaliha materijala
Metod obraduna Stvarna nab. vred, Troikovi Nab. vred. zaliha
utro5ka materijala pribavlj. materijala materijala
Prosedna cijena 261.450 209.160 52.290
,,FlFO" 261.450 202.725 58.725
,,LlFO" 261.450 214.200 47.250
,,HtFO" 261,450 214.200 47.250
Ukoliko je, saglasno principu opreznosti, poslovno-politidki cilj preduzeia oduvanje sc-
stance, tro5kovi proizvodnje ie se teretiti za utro5ak materijala po metodi ,,FlFO", odnosno r
58.725 dinara.
GLAVNA KNJIGA
Blagajna PotraZuje
(0) 14.100 |t' (7a)
(3a) 1.000
Duguje Ziro radun PotraZuje

(0) 1.367.951 (2b) 63.0m
(1a) 29,900 (6a) 66.400
(7a) 350
(8c) 81.000
(11 b) 32.400
(1 2c) 117.450
PotraZuje

141 .750
|
Materijal
(0) 51.000
(2c) 63.000
(8b) 81.000
(12b) 117.450
(13) 92.925
Auto-gume PotraZuje
45.ooo
I
80
AmbalaZa PotraZuje
(0) 10.e75
|
Duguje Stalna sredstva

(0) 1.473.787 (1) 72.000
(6c) 66.400 (4) 30.000
(ea) 38.700
(11d) 48.000
Duguje Dobavljadi za teku6a sredstva

(2b) 63.000 (0) 345.363
(7a) 350 (2) 60.812
(Bc) 81.000 (2a) 2.188
(1 2c) 117.450 (4b) 350
(8) 80.000
(8a) 1.000
(10) 113.001
(12a) 4.449
Duguje Dobavljadi za stalna sredstva PotraZuje

(6b) 66.400 (0) 318.937
(11c) 48.000 (3) 63.900
(3a) 1.600
(6) 900
(11) 48.000
Kratkorodni krediti za tekuia sredstva PotraZuje

288.750
Duguje Kratkorodni krediti za stalna sredsWa PotraZuje
| (o) 210.000
Dugorodni krediti za teku6a sredstva
l'l Dugorodni krediti za stalna sredstva

(0) 162.424
(e) 9.800
(11c) 15.600
Trajni kapital PotraZuje

(0) 2.100.000
(e) 10.000
81
Obradun nabavke stalnih sredstava
(3) 63.e00 | (6c)
(3a) 1.600 | (ea)
(6) e00 | (11d)
(e) 38.700
(11a) 48.000
Duguje Obradun nabavke materiiala

(2) 60.812 | (2c)
(2a) 2.188 | (Bb)
(5) 80.000 | (12b)
(Ba) 1.000
(12) 113.001
(12a) 4.449
Duguje lspravka vrijednosti stalnih sredstava

(1) 45.000 | (e)
(4a) 25.200
Duguje Obaveze za nefakturisani materijal

(8) 8o.ooo (5) 80.000
|
Stalna sredstva u likvidaciji PotraZuje

30.000 | (aa) 25.200
350 | (7) 3.000
2.150
Vanredni prihodi PotraZuje

2.900
Duguje Otpaci stalnih sredstava Potra2uje

(7',)
Duguje Vanredni rashodi

(7b)
Duguje Materijal na putu

(10) 113.001 l(12)
Duguje Investicije u toku

(11) 48.000 | (11a)
82
Duguje lzdv. novd. sred. za investicije PotraZuje
(6a) 66.400 (6b) 66.400
(11b) 32.400 (11c) 32.400
Duguje lspravka vrijednosti materijala PotraZuje

I rtst
I
92.925
Duguje TroSkovi proizvodnje PotraZuje

(14) 214.200
|
4.3. Postavljeni zadaca za vieilbu
Grupa 1101
Sastaviti podetni bilans preduze6,a ,,Una" na dan 01 . 01 . 2004. godine (po kriterijumu opa-
dajuie likvidnosti u aktivi, tj. rastuie rodnosti u pasivi bilansa stanja) na osnovu slijedeiih bilan-
snih pozicija:

- kupci 71.250
- dobavljadi za tekuia sredstva 70.3'11
- auto-gume 13.125
- blagajna 12.186
- kratkorocni krediti 225.000
- materijal tzJ,tcv
aA6
-F^
- dugorodni krediti zalekuca sredstva 329.06'1

- izdvojena novdana sredstva za investicije ot.col
- dobavljaci za stalna sredstva 159.686
- Ziro rad,un 491.250
Otvoriti poslovne knjige i u njih preneti podetno stanje, potom proknjiZiti slijedeie poslov-
ne promjene:
1. Nabavljeno je 2.000 kg materijala, koji je stigao bez fakture po ugovorenoj cijeni od

23.750. Prevoznik je za prevozne tro5kove ispostavio fakturu na iznos od 1.250.
. 2. U garaLi voznog parka preduzeia uni5ten je jedan kamion sa slijedeiim knjigovodstve-
nim podacima: nabavna vrijednost 160.000, otpisana vrijednost 78.000. S obzirom na
to da je stalno sredstvo bilo delimidno osigurano, osiguravajuie preduzede ie nadok-
naditi deo Stete u visini od 38.000 KM. Po odluci organa upravljanja, dio Stete ie
nadoknaditi odgovorno lice u visini od 7.200 KM. Ostatak Stete 6e nadoknaditi oredu-
ze6e.
3. Prispela je faktura u vezi nabavljenog materijala na iznos od 23.750 KM. Materijal je
uskladi5ten, a fakture su plaiene sa Ziro raduna.
4. Osiguravajuie preduzeie je iznos Stete uplatilo na na5 Ziro radun, dok je iznos Stete za
koju snosi odgovornost, odgovorno lice uplatilo 7.200 KM, na Ziro radun preduzeia.
83
5. Preduzeie je sadinilo investicioni program za REKONSTRUKCIJU gradevinskog
objekta. Prije pristupanja postupku rekonstrukcije, odnosni objekat je, prema knjigo-
vodstvenim podacima imao slijede6u vrijednost: nabavna vrijednost 160.000 KM, otpi-
sana vrijednost 55.000 KM. Sa izvodaiem radova je ugovorena cijena radova od
45.000 KM, tako da ie nova nabavna vrijednost rekonstruisanog objekta iznositi
150.000 KM. Rekonstrukcija se finansira iz sopstvenih izvora, sa Ziro raduna je preba-
ceno na poseban radun 45.000 KM.
6. Kupljeno je 3.000 kg materijala, primljena je faktura na iznos od 41.064 KM. Materijal
se nalazi na putu.
7. lzvodat, radova je po zavr5etku rekonstrukcije podneo definitivan obraiun. Obaveza
prema izvodadu izmirena je po odbitku avansa. Rekonstruisani gradevinski objekat je
stavljen u funkciju.
8. Prispeo je materijal (veza stav brojT). Od prevoznika je primljena faktura na g36 KM.
Fakture su plaiene sa Ziro raduna. Materijalje uskladisten.
9. Oprema- iija je nabavna vrijednost 37.800 KM, otpisana vrijednost 22.400 KM, proda-
ta je za 10.990 KM.
10. Kupljeno je 4.000 kg materijala. Faktura glasi na 60.872 KM. TroSkovi prevoza po fak-
turi dobavljada iznose 438 KM, Materijal je uskladi5ten. Obaveza je izmirena sa Ziro ra-
cuna.
11. Rashoduje se montaZni gradevinskiobjekat, dija je nabavnavrijednost 175.000 KM, a
otpisana vrijednost 125.000 KM. Za ruSenje rashodovanog montaZnog objekta primlje-
na je faktura dobavljada na 2.500 KM. Obaveza je izmirena sa Ziro raduna.
12. Vrijednost materijala rashodovanog osnovnog sredstva procjenjena je na 12.500 KM.
Zakljuditi radun Stalno sredstvo u likvidaciji.
13. S obzirom na odekivani znatniji porast cijene materijala, odluceno je da se prede na
obuhvatanje materijala po planskoj nabavnoj cijeni. lzradunati plansku nabavnu cijenu
i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razliku, ako je odekivano poveianje
nabavne cijene po 1 kg 2,4 KM.
14. U toku decembra mjeseca 2004. godine, utro5eno je 6.000 kg materijala, lzvr5itiobra-
dun utro5ka materijala po sve 4 metode, a tro5kove proizvodnje teretiti za utroSak ma-
terijala po,,LlFO" metodi.
15. Ustanoviti uticaj metoda obraduna utro5ka materijala na visinu tro5kova materijala i na
iskazivanje vrijednosti zaliha materijala. Komentarisati rezultate!
Teorijska pitanja
1. ldentifikujte centre odgovornosti u korporativnom preduzeiu!

2. sta utide na potrebu za meilunarodnim razumijevanjem radunovodstva?
Grupa 1502
Sastaviti podetni bilans preduzeia,,Neretva" na dan 0'1.01.2004. godine (po kriterijumu

opadajuce likvidnosti u aktivi, odnosno rastuce rocnosti u pasivi bilansa stanja) na osnovu slije-
dedih pozicija:

- materijal 112.500
- ambalala 123.750
- dugorodni kredit za stalna sredstva 364.500
- blagajna 50.625
B4
)g - gotovi proizvodi 162.000
)- - dugorocni kredit za teku6a sredstva 394,875
ri- - Ziro radun 87'1.500
rd - kratkorodni kredit 270.000
iri - kupci 445.500
:|'-
a Otvoriti poslovne knjige i u njih preneti podetno stanje, a potom, proknjiZiti sledeie poslov-
ne promjene:
aa
1. Rashoduje se gradevinski objekat (koji je delimicno otpisan), sa sledeiim knjigovod-
stvenim podacima: nabavna vrijednost 21.000 KM, otpisana vrijednost 1S.OOO KM.
2. Kupljeno je 4.000 kg materijala, koji je prispeo bez fakture po ugovorenoj cijeni od
\4.
19.000 KM. Zavisni tro5kovi nabavke po fakturi prevoznika iznose 1.OOO KM.
q-
3. Primljena je faktura u vezi ru5enja rashodovanog graclevinskog objekta na 3OO KM.
Vrijednost materijala od rashodovanog gradevinskog objekta procjenjena je na 1.500
KM.
tK-
q-
4. Prispela je faktura uvezi nabavljenog materijala u iznosu od 19.OOO KM. Materijalje
sme5ten u skladi5te, Fakture su plaiene sa Ziro raduna,
5. Zakljuciti radun stalna sredstva u likvidaciji. Faktura u vezi ru5enja grailevinskog objek-
ta isplaiena je sa Ziro raduna.
tv
6. Od dobavliadaza tekuia sredstva primljena je faktura za 6.000 kg materijala koji pu-
Iil tuje na naS rizik, ty. nalazi se na putu, na iznos od 32.950 KM,
7. Po osnovu izgradnje poslovnog prostora prihvacena je ponuda Gp ,,Rad" na 34.800
KM. lzgradnja se finansira iz kredita. lsplaien je avans u visini od 7.200 KM.
na
rnU
8' Prispeo je materijal kojije putovao na na5 rizik. Od prevoznika je primljena faktura na
150 KM. Fakture su plaiene sa 2iro raduna. Materijalje smeSten u skladiite.
9. lzvodad radova je prezentirao definitivan obradun na 34.800 KM. Neto iznos obaveze
prema dobavljadu izmiren je iz dugorodnog kredita za stalna sredstva, po odbitku
ta-
avansa. Poslovni prostor je stavljen u funkciju.
ld-
1O' lznenadnim popisom stalnih sredstava ustanovljen je manjak jedne radunske ma5ine,
sa sledeiim knjigovodstvenim podacima: nabavna vrijednost 11.200 KM, a otpisana
na
vrijednost 7.500 KM. Manjak snosi preduzeie, jer se nije moglo pouzdano utvrditi ko
je odgovoran za nastali manjak,
11 . Nabavljeno je 8.000 kg materijala, a faktura glasi na iznos 48.650 KM.
Troskovt orevo-
za su u vrijednosti od 350 KM. Materijalje sme5ten u skladi5te, Obaveze prema doba-
vljadu su izmirene sa Ziro raduna.
12. Primljeno je bez naknade osnovno sredstvo, uz obavezu preuzimanja dijela neotpla-
cenog kredita, od pravnog lica prenosioca stalnog sredstva. Nabavni vrijbdnost prim-
ljenog stalnog sredstva iznosi 28.100 KM, otpisana vrijednost 2O.O0O KM, obaveza ot-
plate preostalog kredita 4.S00 KM.
13' MenadZment preduzeda je doneo odluku da se precle na obuhvatanje materijala po
planskoj nabavnoj cijeni, jer se odekuje znatniji porast cijena mateiilala. lzradunati
plansku nabavnu cijenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razliku, ako je
rmu
Llije- odekivano poveianje nabavne cijene 1,2 KM po kg.
14. U toku decembra mjeseca 2004. godine utro5eno je '12.000 kg materijala. lzvrditi ob-
radun utro5ka materijala po sve 4 metode, a radun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro-
Sak materijala po,,LlFO" metodi.
15. Ustanoviti uticaj metoda obraduna utro5ka materijala na visinu tro$kova materiiala i na
Teorijska pitanja:
1' Upravljadkividik radunovodstva u na5im uslovima suZen je usled nedostatka...

2. Navedite i objasnite razloge koji su inicirali EZ da kontinuirano radi na harmonizaciji ra-
dunovodstvenih re5enja!
85
Grupa 2011
Na osnovu slijede6ih bilansnih pozicija sastaviti poietni bilans preduzeia ,,Banat", na dan
01.01 .2004. godine (po kriterijumu opadajuie likvidnostiu aktivi, tj. rastu6e rodnostiu pasivi bi-
lansa stanja):
- dugorocni kredit za tekuca sredstva 70.310

- materijal 42.OOO
- blagajna 20.000
- kratkorodni kredit za tekuia sredstva 275.000
- auto-gume 23.310
- ambalaZa 30.000
- kupci 375.940
- kratkorodni kredit za stalna sredstva 200.000
- 2iro radun 1 ,302.810
Otvoriti poslovne knjige, u njih preneti pocetno stanje, a potom, proknjiZiti sledeie poslov-
ne promlene:
1. Primljen je bez naknade kamion, uz obavezu preuzimanja dela neotplaienog kredita,

od pravnog lica prenosioca stalnog sredstva. Nabavna vrijednost stalnog sredstva iz-
nosi 58.050 KM, otpisana vrijednost 28.350 KM, obaveza otplate preostalog kredita
14.700 KM. Aktivirati stalno sredstvo.
2, lsplaieno je 4.000 KM, u gotovu, na ime kazne koju je izrekla finansijska policija.
3. Kupljeno je 12,000 kg materijala, faktura glasi na 60.812 KM. Tro5kovi prevoza po fak-
turi dobavljada iznose 2.188 KM. Materijalje uskladiSten, a obaveze izmirene sa Ziro
raduna.
4. Na ime bonifikacije smanjena je obaveza prema dobavljadu za tekuia sredstva u visi-
niod 10.000 KM.
5. Preduzeie je sacinilo investicioni program za rekonstrukciju gratlevinskog objekta.
Prema knjigovodstvenim podacima, odnosni objekat je prije pristupanja postupka re-
konstrukcije imao sledeiu vrijednost: nabavna vrijednost 384.000 KM, otpisana vrijed-
nost'132.000 KM, sada5nja vrijednost 252.000 KM. Sa izvodacem radova ugovorena
je cijena radova od 108.000 KM, tako da ie nova nabavna vrijednost rekonstruisanog
objekta iznositi 360.000 KM. Rekonstrukcija se finansira iz sopstvenih sredstava, sa Zi-
ro raduna je prebadeno na poseban radun 108.000 KM.
6, Nabavljeno je 15.000 kg materijala, kojije stigao bez fakture, po ugovorenoj cijeni od
80.000 KM. Na ime zavisnih tro5kova ispostavljena je faktura na iznos od 1,000 KM.
7.lzvodadu radova ispla6en je avans od 48.000 KM.
8, Dlo dugorodnog kredita za osnovna sredstva u visiniod 12.000 KM, banka nam je of
pisala.
9. Prispjela je faktura u vezi nabavljenog materijala, na iznos od 80.000 KM. Materijalje
uskladi5ten, a fakture plaiene sa 2iro raduna.
10. Po zavr5etku rekonstrukcije izvodad je podneo definitivan obradun.
11 . Kupljeno je 18.000 kg materijala, primljena je faktura na iznos od 113.001 KM. Materi-
jal se nalazi na putu.
12. Obaveza prema izvodacu radova izmirena je po odbitku avansa. Rekonstruisani gra-
tlevinski objekat je stavljen u funkciju.
86
13. Materijalje prispio, a za tro5kove prevoza primljena je faktura na 4.44g KM. Fakture
su plaiene sa 2iro raduna. Materijalje uskladisten.
1t I
14' S obzirom na odekivani znatniji porast cijena materijala odludeno je da se prede na ob-
)t-
uhvatanje materijala po planskim nabavnim cijenama. lzradunati plansku nabavnu ci-
jenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razliku, ako je odekivano poveca-
nje nabavne cijene 1,8 KM po 1 kg.
15. U toku decembra mjeseca 2004. godine utro5eno je 36.000 kg materijala. lzvr5iti ob-
radun utro5ka materijala po sve 4 metode, a tro5kove proizvodnje teretiti za utro5eni
materijala po prosednoj cijeni.
Teorijska pitanja:
1. Po demu su osobene ameridka i evropska, a po demu japanska praksa menad2menta?

2. Prilikom sastavljanja finasijsko-radunovodstvenih izve5taja, kompanije moraju da se
pridrZavaju radunovodstvenih nadela i standarda. Zaito?
Grupa 0ll1
Sastaviti podetni bilans preduzeia,,Bosna", na dan 01.01 .2004. godine, na osnovu sle-
deiih bilansnih pozicija:
- kupci 534.600
- Ziro radun 1.045.800
- dugorodni kredit za tekuia sredstva 473.850
Z-
to
- dobavljadi za tekuia sredstva 101 .250
- blagajna 60.750
- dugorocni kredit za tekuia sredstva 437.400
'o
- ambalala 148.500
rl-
- materijal 135.000
- dobavljaii za stalna sredstva 222 7trn
a.
J
l-
d . Otvoriti poslovne knjige, u njih prenijeti podetno stanje, a, potom, proknjiZiti sledeie po-
slovne promjene:
a1
v
t-
1. Kupljeno je 8.000 kg materijala, koji je prispeo bez fakture, ugovorena
cijena 38.0oo
KM. Zavisni troskovi nabavke po fakturi prevoznika iznose 2.000 KM.
at
2. Rashoduje se grailevinski objekat (delimidni otpis), sa sledeiim knjigovodstvenim po-
dacima: nabavna vrijednost 63.ooo KM, otpisana vrijednost 45.ooo KM.
3. U gotovinije isplaieno 1.170 KM, na ime kazne koju je izrekla sanitarna inspekcija.
t-
4. Poslovna zgrada cija je nabavna vrijednost 108.OOb KM, a otpisana 67.500 KM, pro-
data je za 44.850 KM:
5' Prispela je faktura na iznos od 38.000 KM, na ime nabavke materijala. Materijal je
uskladi5ten, a fakture plaiene.
6. Primljena je faktura u vezi ruSenja rashodovanog grailevinskog objekta na
i- 900 KM.
Vrijednost materijala, od rashodovanog stalnog sredltva, proclenleni je na
5.000 KM.
Zakljuditi radun Stalna sredstva u likvidaciji. Faktura u vezi rudenja, plaiena.
t-
7. Po osnovu izgradnje poslovnog prostora prihvaiena je ponuda Gp
,,A", na iznos od
69'600 KM. Finansiranie iz kredita. lzvr5eno je avansiranje u visini od 14.400
KM.
8. Od dobavljata za tekuia sredstva primljena je faktura za 12.0A0 kg materijala, koji pu-
tuje na naS rizik, iznos 65.700 KM.
9. lzvotlad radova je prezentirao definitivni obracun na iznos od 69.600 KM. Neto iznos
obaveze izmiren je iz dugorodnog kredita za stalna sredstva po odbitku avansa. Po-
slovni prostor je stavljen u funkciju,
10. Prispio je materijal kojije putovao na na5 rizik, Od prevoznika je primljenafaktura na
300 KM. Fakture su plaiene sa Ziro raduna. Materijalje smje6ten u skladi5te.
11. Nabavljeno je 16.000 kg materijala, na iznos 97.300 KM. Tro5kovi prevoza iznose 700
KM. Materijal je uskladi5ten, a obaveze izmirene.
12. Obaveza prema dobavljadu zateku6,a sredstva umanjena je za 16.200 KM, na ime bo-
nifikacije.
13. Elektrodistribucija je ispostavila fakturu na iznos od 2.700 KM.
14. Done5ena je odluka da se prede na obuhvatanje materijala po planskoj nabavnoj cije-
ni, jer se odekuje znatnije povecanje cijena materijala. lzradunati plansku nabavnu ci-
jenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim, proknjiZiti razliku, ako je odekivano pove-
ianje planske nabavne cijene 1,5 KM po 1 kg.
'15. U toku decembra 2004. godine utro5eno je 24.000 kg materijala. lzvr5iti obradun po sve
4 metode, a radun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro5ak materijala po ,,FlFO" metodi.
Teoriiska pitanja:
1. Objasnite dvrstu kauzalnu vezu izmedu radunovodstva i menadZmenta.

2. Navedite moguie vrijednosti na kojima moZe biti zasnovano vrijednovanje preduzeia
ili njegovog uZeg organizacionog dela.
Grupa 1407
Sastaviti podetni bilans preduzeia ,,Astra" na dan 01. 01. 2004. godine po principu opada-
juie likvidnosti u aktivi, odnosno rastu6e rodnosti u pasivi bilansa stanja, na osnovu sledeiih bi-
lansnih pozicija:
- kupci 594.000
- dobavljadi za stalna sredstua 247.500
- kratkorodni kredit 360.000
- Ziro racun 1 .162.000
- materijal 150.000
- dugorodni krediti za tekuia sredstva s26.500
- dobavljadi za tekuia sredstua 112.500
- ambalaZa 165.000
- blagajna 67.500
Otvoriti poslovne knjige, prenijeti u njih pocetno stanje, a zatim, proknjiZiti sledeie poslov-
ne promjene:
1. Zastarelo je potra2ivanje od kupca u iznosu od 17.100 KM.

2. Od preduzeia,,As-impex" kupljena su tri radunara u vrijednosti od 33.000 KM.
3. Ugovorom zakljudenim sa preduzeiem ,,Omega", kupljeno je 6.000 kg materijala, koji
je prispeo bez fakture, po ugovorenoj cijeni od 28.500 KM. Zavisni tro5kovi nabavke
iznose 1.500 KM.
88
4. Transportno sredstvo, dija je nabavna vrijednost 72.OOO KM, otpisana vrijednost
45.000 KM, prodato je za 29.900 KM.
5' Za montaZu i prikljuiivanje nabavljenih radunara u centralni radunarski sistem, preou-
zeie ,,As-impex" je ispostavilo fakturu na 3.600 KM.
6. Prispela je faktura u vezi nabavljenog materijala u iznosu od 28.500 KM. Materijal je
uskladi5ten, a fakture plaiene sa Ziro raduna.
7. Obaveza prema preduzeiu ,,As-impex" izmirena je iz kombinovanih izvorafinansiranja,
) ito: 65% iz sopstveniih, a 35% iz kreditnih izvora. Staviti radunare u funkciju.
B' Nabavljen je materijal od preduze6a ,,Beta", 9.000 kg, fco. utovarna stanica dobavlja-
da (materijal, dakle, putuje na rizik), primljena je faktura na iznos od 49.275 KM. Ma-
terijal je prispeo. Zavisni tro5kovi 1]25 KM. Materijal je uskladi5ten, fakture plaiene
sa Ziro raduna.
9. Rashoduje se montaZni gradevinski objekat, dija je nabavna vrijednost 175.OOO KM, a
t-
otpisana vrijednost 125.000 KM. Za ru5enje rashodovanog montaZnog gradevinskog
objekta primljena je faktura na 2.500 KM. Obaveza je izmirena sa Ziro raduna.
10. Nabavljeno je 12.000 kg materijala, a faktura glasi na 72.975 KM. TroSkovi prevoza I
osiguranja iznose 525 KM,

11 . Vrijednost materijala rashodovanog stalnog sredstva procjenjena je na 1 2.500 KM. Za-
kljuditi radun Stalna sredstva u likvidaciji.
12. Materijalje uskladi5ten, a obaveze prcma dobavljadu izmirene sa Ziro raduna.
13. Popisom stalnih sredstava, ustanovljen je manjak jedne ma5ine, cija je nabavna vrijed-
nost 2.400 KM, a otpisana vrijednost 1.500 KM. Manjak snosi preduzeie.
14' MenadZment preduzeia je doneo odluku da se prede na obuhvatanje materijala po
planskoj nabavnoj cijeni, jer se odekuje znatniji porast cijene materijala. lzradunati
plansku nabavnu cijenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razliku, ako je
ocekivano poveianje nabavne cijene 2,7 KM po kg.
15' U decembru 2004. godine utro5eno je 18.000 kg materijala. lzvr5iti obradun utro5ka
materijala po sve 4 metode, a radun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro$ak materijala
po,,FlFO" metodi.
Teorijska pitanja:
1. Objasnite teZnju top menadZmenta za potdinjavanje radunovodstvene profesije svojim

lidnim izve5tajnim ciljevima.
2' Navedite interesne grupe koje su, prema Christopher Nobes-u, zainteresovane za har-
monizaciju polaganja raduna,
Grupa 0610
Sastaviti podetni bilans stanja preduzeia ,,NA|SS", na dan 01. 01. 2004. godine, na osno-
vu sledeiih bilansnih pozicija:
- Ziro racun 2O2.5OO

- izdvojena novdana sredstva za investicije 169J22
- dugorodni krediti za tekuia sredstva 658.122
- materijal 1B7.5OO
- kratkorodni kredit 450.000
- masine 3.12't.972
- blagajna 94.372
)ji - dugorodni kredit za stalna sredstva 607.500
(e
- auto-gume 206.250
- trajni kapital 4.5OO.OOO
89
- zgrade 1.687.500
- dobavljaci za tekuia sredstva 140.622
- kupci 742.500
Otvoriti poslovne knjige, prenijeti u njih podetno stanje, a potom proknjiZiti sledeie poslov-
ne promjene:
1. Elektrodistribucija nam je ispostavila fakturu za utro5enu elektridnu energiju na 1.990

KM.
2. Rashoduje se gradevinski objekat, dija je nabavna vrijednost 131 .250 KM, otpisana vri-
jednost 93.750 KM.7a ru5enje rashodovanog gradevinskog objekta primljena je faktu-
ra na 1.200 KM, obaveza izmirena u gotovini,
3. Dobavljad nam je isporucio materijal lo5ijeg kvaliteta od zahtevanog, tako da dolazi do
smanjenja obaveze na ime bonifikacije u visini od 3.600 KM.
4. Procjenjena vrijednost materijala rashodovanog stalnog sredstva iznosi 9.375 KM. Za-
kljuditi radun Stalno sredstvo u likvidaciji.
5. Nabavljeno je 2.000 kg materijala koji je stigao bez fakture po ugovorenoj cijeni od
11.875 KM. Za tro5kove prevoza primili smo fakturu na 625 KM.
6. Preduzeie je sadinilo investicioni program za rekonstrukciju gradevinskog objekta, ko-
ji je prije rekonstrukcije imao sledeie knjigovodstvene podatke: nabavna vrijednost
120.000 KM, otpisana vrijednost 41.250 KM. Sa izvodacem radova ugovorena je cije-
na radova od 33.750 KM, tako da ce nova nabavna vrijednost objekta iznositi 112.500
KM, Finansiran)e iz sopstvenih izvota, sa 2iro raduna je prebadeno na poseban radun
33.750 KM.
7, Prispela je faktura u vezi nabavljenog materijala na 11.875 KM. Fakture su plaiene sa
Ziro raiuna, materijal uskladi5ten.
8. lzvodad radova, po izvrSenojrekonstrukcijipodnosidefinitivan obradun. Obavezajeiz-
mirena iz predviClenih izvora, po odbitku avansa, a rekonstruisani objekat stavljen u
f unkciju.
9, Kupljeno je 3.000 kg materijala, primljena je faktura na20.532 KM. Materijal putuje na
na5 rizik.
10. Stalno sredstvo dija je nabavna vrijednost 54.000 KM, a otpisana 36.000 KM, prodato
je u visini sada5nje vrijednosti,
11. Prispio je materijal. Zavisni tro5kovi, po fakturi, iznose 93 KM. Materijalje uskladi5ten,
a fakture plaiene sa Ziro raduna.
12. Finansijska policija je utvrdila nepravilnost u radunovocjstvu, kazna u iznosu 72OKM,
plaiena je sa Ziro raduna.
13. Kupljeno je 4.000 kg materijala. Faktura glasi na 30.406 KM. Zavisni tro5kovi iznose
719 KM. Obaveze prema dobavljadu su izmirene, a materijal uskladi5ten.
14. Odluceno je da se prede na obuhvatanje materijala po planskoj cijeni. lzradunati plan-
sku nabavnu cijenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim proknjiZiti razliku, ako je ode-
kivano poveianje nabavne cijene 1,35 KM po 1 kg.
15. U toku decembra 2004. godine utro5eno je 6.000 kg materijala. lzvr$iti obradun utro-
Ska materijala po sve 4 metode, a radun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro5ak mate-
rijala po ,,LlFO' metodi.
Teorijska pitanja:
1.Kroz koje detiri faze se, prema Willsonu & Chua, moZe posmatrati razvoj modernog
upravljadkog radu novodstva?
2. Objasnite uticaj Svjetske ekonomske krize (1929-1932. godine) na potrebu zaveiim
stepenom razumevanja ekonomskih prikaza privrednih entiteta.
90
Grupa 1201
Sastaviti podetni bilans preduzeia ,,Astoria" na dan 01. 01 . 20A4. godine (po kriterijumu
:padajuie likvidnosti u aktivi, tj. rastuie rodnosti u pasivi bilansa stanja), na osnovu sledeiih bi-
ansnih pozicija:

- kupci 5.100
- dobavljadi zateku6,a sredstva 16.874
- ambalala 750
- dobavljadi za stalna sredstva 37j24
- blagajna 1 0.1 25
- trajni kapital 589.534
- dugorodni kredit za tekuia sredstva 75.374
!:_
- materijal 1.833
Otvoriti poslovne knjige, u njih prenijeti pocetno stanje, a potom, proknjiZiti sledede poslov-
ne promjene:
1. MenadZment preduzeia je odludio da rashoduje stalno sredstvo, dija je nabavna vri-

jednost iznosila 20.000 KM, a u celostije otpisano. Po fakturi dobavljada, tro5kovi de-
montiranja rashodovanog stalnog sredstva iznose 2,400 KM.
2. MenadZment preduzeia je doneo odluku o izgradnji skladi5ne zgrade u vrijednosti od
z- 69,188 KM. lz sredstava odobrenog kredita izvr5eno je avansiranje u visini od 11.250 KM.
3. Kupljeno je 1.000 kg materijala, koji je stigao bez fakture, po ugovorenoj cijeni od
23.750 KM, Zavisni troSkovi, po fakturi prevoznika iznose 1.250 KM,
4. Od preduzel,a ,,Alta" primljena je bez naknade dizalica, koja je bila u upotrebi Primlje-
no stalno sredstvo imalo je slijedeie podatke: nabavna vrijednost 30 000 KM, otpisa-
na vrijednosl17.250 KM. Stalno sredsivo je aktivirano.
5. lzvodai radova nam je podneo na obracun I privremenu situaciju, na iznos od 22.500
KM. Obaveza izmirena iz kredita.
6. Vrijednost otpadaka rashodovanog stalnog sredstva procjenjena je na 667 KM. Oba-
veze po osnovu demontiranja izmirene su u gotovom. Zakljuditi radun Stalna sredstva
u likvidaciji.
7. Prispela je faktura u vezi nabavljenog materijala, na iznos od 23.750 KM. Materijal je
uskladi5ten, a fakture plaiene sa 2iro raduna.
1l- 8. Nakon zavr5etka druge faze radova, izvodad ispostavlja ll privremenu situaciju na
JC' 20.250 KM. Po odbitku avansa, obaveza je izmirena,
9. Nabavljeno je 1.500 kg materijala, faktura glasi na iznos od 41.063 KM. Materijal se na-
lazi na putu, Nakon izvesnog vremena materijal je prispio, a od prevoznika je primljena
Ic_ faktura na 187 KM. Fakture su placene sa 2iro raduna, a materiialie usktadi5ten.
10. Od izvodada je primljen definitivan obradun na iznos 69.188 KM. Komisija je po oba-
vljenom tehnidkom pregledu primila objekat, kojije, potom, stavljen u upotrebu. Osta-
tak obaveze prema izvodadu radova, izmiren je iz predvidenih izvora finansiranja.
11 . Nabavljeno je 2.000 kg materijala. Faktura glasi na 60.812 KM. TroSkovi prevoza izno-
)og se 438 KM. Obaveze su izmirene sa Ziro raduna, a materijalje uskladiSten.

12. Prodato je stalno sredstvo za 17.350 KM, a imalo je sllJedece podatke: nabavna vri-
tm jednost 59.065 KM, otpisana vrijednost 44.550 KM. lznos duga kupci su uplatili na nas
Ziro radun.
91
13. Zbog odekivanog znatnijeg porasta cijena materijala odluceno je da se prede na oou-
hvatanje materijala po planskoj nabavnoj cijeni, lzradunati plansku nabavnu ciienu i
plansku nabavnu vrijednost, azalim, proknjiZiti razliku, ako je odekivano poveianje na-
bavne cijene 2,5 KM po 1 kg.
14. U decembru 2004. godine, utro5eno je 3.000 kg materijala. lzvr5iti obradun po sve 4
metode, a racun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro5ak materijala po ,,LlFO" metodi.
15. Ustanoviti uticaj metoda obracuna utro5ka materijala na visinu tro5kova materijala i na
Teorijska pitanja:
1. Kojim dvijema bitnim dinjenicama su bile motivisane zemlje dlanice EZda propise o
polaganju raduna udine razumljivijim? Objasnite!
2. Komentari5ite kvalitet finansijsko-radunovodstvenih izvje5taja na5ih preduzeia i defini-
Sete krivce za pomenuto stanje.
Grupa t301
Na osnovu sledeiih bilansnih pozicija sastaviti pocetni bilans preduzeda,,Y", na dan 01.
01. 2004. oodine:

- materijal 21.000
- trajni kapital 1.000,000
- dugorodni kredit za tekuia sredstva 35.1 55
- blagajna 3.000
- kratkorocni kredit za stalna sredstva 100.000
- kuoci 187.970
- dobavljadi za tekuca sredstva 164,530
- ambalala 15.000
- kratkorodni kredit za tekuca sredstva 137.500
- dobavljaci za stalna sredstva 151 .875
- auto-gume 11.655
Otvoriti poslovne knjige, u njih prenijeti stanje iz pocetnog bilansa, a zatim proknjiZiti sle-
deie poslovne promjene:
. Popisom stalnih sredstava ustanovljen je manjak stalnog sredstva, cija je nabavna vri-
'1
jednost iznosila 6.300 KM, a oipisana vrijednost 2.400 KM,

2. Rashoduje se montaZni gradevinski objekat, cija nabavna vrijednost iznosila 475.OOO
KM, a otpisana vrijednost 42S.000 KM.
3' Faktura dobavljada, na ime pribavljenih 6.000 kg materijala glasi na iznos od 121.624
KM. Zavisni tro6kovi, po fakturi dobavljada, iznose 4.376 KM. Fakture su isplaiene, a
materijal uskladiSten.
4. Za nastali manjak se tereti odgovorno lice, koje je u gotovini platilo iznos u visini sada-
Snje vrijednosti stalnog sredstva koje se vodi kao manjak,
5. Za ru5enje rashodovanog montaZnog gradevinskog objekta primljena je faktura doba-
vljada na iznos od 12.500 KM, Obaveza je izmirena. Vrijednost materijala rashodova-
nog stalnog sredstva procjenjena je na 42.000 KM. Zakljuditi radun Stalna sredstva u
likvidaciji.
6. Stigao je materijal (7.500 kg) bezfakture, po ugovorenojcijeni od 160.O0O KM.
92
. Dio dugorodnog kredita za stalna sredstva, u visini od 27.OOO
7
KM, banka nam je otpi-
sala.
8' Prispela je faktura, u vezi nabavljenog materijala, na iznos od 160.000 KM.
lstovreme-
no je ispostavljena i faktura, vezana za tro5kove prevoza na iznos
od 2.000 KM. Ma-
terijalje uskradisten, a fakture su ispraiene sa Ziro raduna.
9' Poslovna zgrada, cija je nabavna vrijednost iznosila 144.000 KM, a otpisana
vrijednost
90'000 KM, prodata je za 59.800 KM. lznos duga kupac je uplatio na
nad Ziro radun.
10' Ustupljeno je bez naknade transportno sredstvo, uz prenos obaveze
dijela neotplace-
nog kredita. Sialno sredstvo je imalo sledeie knjigovodstvene podatke:
nabavna vri-
jednost 60.000 KM, a otpisana vrijednost 35.100 KM,
neotplaieni kredit 1o.8OO KM.
11. Ranije otpisano potrazivanje u visiniod 34.000 KM, naplatili
smo.
12. Kupljeno je 9.000 kg materijala, primljena je faktura na iznos
od 226.002 KM. Materi-
jal putuje na na5 rizik.
13' Prispio je materijal, a za troskove prevoza primljena je faktura
na g.B9g KM, Fakture
su plaiene, a materijal uskladisten.
14' S obzirom na odekivani znatni porast cijena materijala odluceno je
da se prede na ob-
uhvatanje materijala po planskim nabavnim cijenama. lzradunatiplansku
nabavnu ci-
jenu i plansku nabavnu vrijednost, a zatim prolinji2iti
razliku, ako je odekivano poveca-
nje nabavne cijene 1,g KM po 1 kg.
15' U toku decembra 2004' godine, utro5eno je 18.OOO kg materijala.
lzvr5iti obradun utro-
Ska materijala po sve 4 metode, a tro5kove proizvodn-je teretiti
za utroseni materijal po
prosednoj cijeni.
Teorijska pitanja:
1' Tek sa ispunje.njem odredenih preduslova moZe se odekivati

znacajnije restrukturira-
nje funkcije radunovodstvenog informacionog sistema u preduzeiu?
2' Protumadite desnu stranu Bilansa stanja (etimolo5ko poreklo redi pasiva;
sadrZina pa-
sive prema statidkom i dinamidkom shvatanju bilansajl
Grupa 2601
Sastaviti podetni bilans stanja preduzeia ,,Avala", na dan 01.

01. 2004. godine, na osnovu
sledeiih bilansnih pozicija:
- Ziro radun 33.750

- kupci 123.750
- zgrade 281.250
- trajni kapital 750.000
- blagajna 14.062
- materijal 31.250
- ma5ine 520.312
- ambalaZa 34.375
- dugorocni krediti za tekuia sredstva 109.687
otvoriti poslovne knjige, preneti u njih pocetno stanje, a zatim proknjiZiti

sledece poslovne
promjene:
1. Dobavljad nam je isporudio materijal lo5ijeg kvaliteta od ugovorenog. Prema klauzuli o
bonifikaciji smanjenje obaveze iznosi 16.200 KM.
2, Nabavljeno je 2.000 kg maierijala, koji je stigao bez fakture, po ugovorenoj cijeni od
23.750 KM.
3. Preduzece je sadinilo investicioni program za rekonstrukciju poslovne zgrade, koja je
prije rekonstrukcije imala sledeie knjigovodstvene podatke: nabavna vrijednost
120.000 KM, otpisana vrijednost 41.250 KM. Sa izvodadem radova je ugovorena cije-
na radova od 33,750 KM, tako da ie nova nabav4a vrijednost zgrade iznositi 112.500
KM. Finansiranjeiz sopstvenih izvora, sa Ziro raduna je na poseban radun prebadeno
33.750 KM.
4. Prispela je faktura u vezi nabavljenog materijala, na ugovoreni iznos od 23.750 KM.
Tro5kovi prevoza po fakturi iznose 1.250 KM, Materijalje uskladi5ten a obaveze pre-
ma dobavljadu izmirene.
5. Za tro5kove kori5ienja mobilnih telefona, GSM BiH je ispostavio fakturu na 1.800 KM.
6. Rashoduje se stalno sredstvo (dizaliea), dija je nabavna vrijednost 65.625 KM, a otpi-
sana vrijednost 46.875 KM.Za demontiranje osRovnog_sredstva, primljena je faktura
na 600 KM. Obaveza je izmirena.
7. Kupljeno je 3.000 kg materijala, koji putuje na na5 rizik, faktura glasi na 41.063 KM.
8. Po izvr5enojrekonstrukciji, izvodad radova podnosideJinitivan obradun. Obavezaieiz-
mirena iz predviilenih izvora, po odbitku avansa, a rekonstruisani objekat aktiviran.
9. Prispeo je materijal. Zavisnitro5kovi, po fakturi, iznose 187 KM. Fakture su placene, a
materijal uskladiSten.
10. Procjenjena vrijednost rashodovanog osnovnog sredstva iznosi 4.688 KM. Zakljuditi
radun Stalna sredstva u likvidaciji.
11. Finansijska policija je utvrdila nepravilnosti u racunovodstvu. Kazna u visini od 11.700
KM, je plaiena sa Ziro raduna.
12. Kupljena je oprema od preduzeia ,,Gama", faktura glasi na 63.900 KM. Dodatni tro5ko-
vi iznose 8.100 KM. lznos obaveze izdvojen je sa 2iro-raduna na radun lzdvojena novd.
sred. za investicije, nakon cega je obaveza izmirena. Stalno sredstvo je aktivirano.
13. Kupljeno je 4.000 kg materijala. Faktura glasi na 60,812 KM. Zavisni tro5kovi iznose
438 KM. Materijalje uskladi5ten, a obaveze izmirene.
14. MenadZment preduzeca je doneo odluku da se prede na obuhvatanje materijala po
planskoj cijeni. lzradunati plansku nabavnu cijenu i plansku nabavnu vrijednost, a za-
tim proknjiZiti razliku, ako je odekivano poveianje nabavne cijene 3,6 KM po 1 kg.
15. U toku decembra 2004. godine, utro5eno je 6.000 kg materijala. lzvr5iti obradun utro-
Ska materijala po sve 4 metode, a radun Tro5kovi proizvodnje teretiti za utro5ak mate-
rijala po,,FlFO" metodi.
Teorijska pitanja:
1. Kritidki osvrt na direktive EZ!
2. Objasnite cilj bilansa sa ekonomskog i sa pravnog arspekta, prema francuskom autoru
Faragi Victoru!
Grupa 1951
Sastaviti podetni bilans preduze1a,,Z", na dan 01.01 .2004. godine, na osnovu sledeiih
bilansnih pozicija:
- dugorodni krediti za tekuca sredstva 147.651

- kupci 789.474
94
- materijal 42.OOO
- blagajna 88.200
- auto-gume 111 .951
- 2iro racun 2.735.901
Otvoritiposlovne knjige, u njih preneti podetno stanje, a, potom, proknjiZitisledeie poslov-

ne promjene:
1' Obaveza prema dobavljacu za obrtna sredstva smanjena je na ime bonifikacije,

u visi-
ni od 1.900 KM.
2' Done5ena je odluka o rashodovanju stalnog sredstva koje je imalo sledeie knjigovod-
stvene podatke: nabavna vrijednost 150,ooo KM, otpisana vrijednost 126.000
KM. Tro-
Skovi demontiranja, po fakturi dobavrjaca, iznose t,zso rtvt.
3' Kupljeno je 3.000 kg materijala, faktura glasi na 30.406 KM. Zatro5kove prevoza
ispo-
stavljena je faktura na 1.094 KM, Obaveze su izmirene sa Ziro raduna,
a materijal je
uskladi5ten.
4. U gotovini je isplaieno 900 KM, na ime kazne koju je izreklatrZisna inspekcija.
5. MenadZment preduzeia donosi odluku o izgradnji
froizvodne hale. Zakljuden je ugo-
vor sa izvodaiem radova u vrijednosti od 120.000 KM, Po zavrsetku
radova izvodai je
podneo definitivan obracun.
6' Kupljeno je 3.750 kg materijala, koji je stigao bez fakture, po ugovorenoj
cijeni od
40.000 KM. Zavisnitro5kovi, po fakturi prevoznika iznose 500 KM.
ruLron izvesnog vre-
mena prispjela je i faktura na 40.000 lM. Materijal je uskladisten,
a obaveze izmrrene,
7' Vrijednost otpadaka rashodovanog stalnog sredstva, procjenjena je
na 15.000 KM.
Obaveza u vezi demontiranja izmirena je u gotovini. Zaftlueiti iadun
Stalna sredstva u
likvidaciji.
B' Prodato je stalno sredstvo za 51.71-2 KM, sa sledeiim podacima:
nabavna vrijednost
310'090 KM, otpisana vrijednost 239.887 KM. lznos prodalne vrijednosti
kupci su upta-
tili na na5 Ziro radun.
9' Kupljeno je 4.500 kg materijala, koji putuje na na5 rizik, Faktura glasi
na 56.501 KM.
1o' Obaveza prema izvotladu radova izmirena je iz kombinovanih
iziorafinansiranja, ito:
55% iz sopstvenih, a 45% iz kreditnih. Po izvrsenom tehnidkom pregledu,
on;"r"t ;.
stavljen u funkciju.
11. Prispeo je materijal, a zavisnitro5kovi, po fakturi dobavljaca,
iznose 2.224KM.Mate-
rijalje uskladi5ten, a obaveze izmirene.
12. Neisplaiene strane usluge iznose 27.000 KM.
13' Primljena je od poslovnog paftnera bez naknade jedna
nova, odnosno nekoristena
masina a imala je slijedeie podatke: nabavna vrilednost 92.800 KM, a otpisana
vrijednost 46.900 KM, Stalno sredstvo je aktivirano.
14. S obzirom n po odludeno je da se prede na
obuhvatanje koi unati plansku nabavnu cijenu
i plansku na za ako je odekivano povecanje
nabavne cije
15' U toku decembra 2004' godine, utroSeno je 9.000 kg materijala.
lzvrditi obradun utro-
Ska po sve 4 metode, a raiun Tro5kovi proizvodnje tiretiti
za utrosak materijata pc -Fl-
FO" metodi.
Teorijska pitanja:
1. lzmedu inventara i bilansa ne moze se staviti znak jednakostil
Zasto?
2. Defini5ite bitans uspjehal
95
5. TEORIJSKA PITANJA I ZADACI ZA PRIPREMU
TRECEG KOLOKVIJUMA
5.1. Teorijska pitania

1, Obradun utro5ka materijala po planskim nabavnim cijenama!
2. Pojam i oblici razlike u cijeni trgovinske robe!
3. Knjigovodstveno obuhvatanje tro5kova radne snage!
4, KnjiZenje nefakturisane robe!
5. Obradun utro5ka sitnog inventara metodom 100% otpisivanja!
6. ProknjiZite shematski i objasnite knjiZenje robe po prodajnoj cijeni!
7. Obradun utro5ka sitnog inventara metodom 50% otpisivanja!
.8. KnjiZenje gotovih proizvoda
po stvarnoj cijeni ko5tanja!
9. KnjiZenje robe na putu!
10. KnjiZenje gotovih proizvoda po planskoj nabavnoj cijeni ko5tanja!
'1'1.
Obradun utro5ka sitnog inventara metodom kalkulativnog otpisivanja!
12. Knjilenje nabavke robe na robni kredit!
13. Knjigovodstveno obuhvatanje tro5kova osnovnih sredstava (amofiizacija)!
1 4. Knjigovodstveno obuhvatanje tro5kova usluga!
15. KnjiZenje nabavke robe!

16. KnjiZenje ostalih poslovnih promjena!
17. KnjiZenje realizacije gotovih proizvoda i usluga!
18. Predzakljucna knjiZenja na osnovu vremenskih razgranicenja!
19. Predzakljudna knjiZenja na osnovu popisa!
20. KnjiZenje nabavke robe iz inostranstva!
21 . T r anzilna trgovi n a !
22. Knji2enje prodaje robe na veliko!
23. Predzakljudna knjiZenja na osnovu aktivno-pasivnih raduna!
24. Knjigovodstveno obuhvatanje rashoda!
25. Knjigovodstveno obuhvatanje prihoda!
26. KnjiZenje neposlovnih sredstaval
27. Knjilenje pokriia gubitkal
28. Knji2enje prodaje robe na malo!
29. KnjiZenje prodaje robe u inostranstvul
30. KnjiZenje prodaje robe u sludaju kada se roba vodi po prodajnim cijenama!
31. ProknjiZite shematski i objasnite metodologiju utvrdivanja i knjiZenja razlike prihoda i
rashoda!
32. KnjiZenje rasporeilivanja ostvarene dobiti!
33. PrikaZite shematski i objasnite rasporedivanje i knjiZenje ostvarene dobiti!
5.2. llustraciia zadatka za pripremu tre6eg kolokvijuma

Dru5tveno preduzece,,As-impex" je na kraju obradunskog perioda (31. 12.2003. godine)
imalo slede6a salda na radunima rashoda i prihoda:
- prihodi od prodaje proizvoda 87.150

- rashodi za penale 420
- negativne kursne razlike 3.850
- tro5kovi prodatih proizvoda 12.250
- prihodi od naplate otpisanih potraZivanja 945
- nabavna vrijednost prodatog sitnog inventara 1.575
- rashodi za kamate 980
- prihodi od prodaje materijala 2.205
- pozitivne kursne razlike 4.410
96
U vezi knjigovodstvenog obuhvatanja rashoda, prihoda i rezultata poslovanja, obaviti sle-
deie operacije:
1. lzvr5iti prenos pojedinih raduna rashoda i prihoda na radun Razlika prihoda i rashoda,
2. Utvrditi karakter finansijskog rezultata, odnosno karakter razlike izmedu ukupnih oriho-
da i ukupnih rashoda i proknji2itije.
3. Na radun Poreziizrezullata saldo (aktivan) iznosi 6.513 KM, a saldo (aktivan) na radun
Doprinosiizrezultala 13.860 KM. MenadZment preduzeia je doneo odluku da se ostva-
rena dobit raspodeli na sledeii nacin: za porezlOo/o, za doprinose 15y", za dru5tveni
kapital 30"/", za rezerve 6"/o, za lidne dohotke 25o/o, za zlednidku potro5nju (stambene
potrebe) 10"h, za zajedniiku potro6nju (druge potrebe) 4/o.lzvriili knjiZenje raspodele
dobiti.
4. Utvrditi i knjiZiti razliku na radunu poreziiz rezultala.
5. Utvrditi i knjiZiti razliku na raiunu Doprinosi iz rezultata.
6. KnjiZiti bruto licne dohotke iz rezultata.
7. Obracunati i knjiZiti 15ok za poreze,25% za doprinose iz licnih dohodaka i 60/o za ne-
to lidne dohotke iz rezultata.
8. obaveze za licne dohotke iz rezultata uplaiene su sa 2iro raduna.
9. ProknjiZiti poveianje izvora sredstava.
Teorijska pitanja:
1. Knjizenje prodaje robe u sludaju kada se roba vodi po prodajnim cijenama.
2. Predzaklludna knjiZenja na osnovu vremenskih razgranidenja.
3. PrikaZite i shematski objasnite metodologiju utvrdivanja i knjiZenja razlike prihoda i ras-
hoda.
Dnevnik 1
Broj
operacije (opis)
1, Razlika prihoda i rashoda 19.07s
Tro6kovi prodatih proizvoda 12.250
Nabavna vrijed. prod. sitnog invent. 1.575
Rashodi za kamate 980
Negativne kursne razlike 3.850
Rashodi za penale 420
za prenos rashoda
1a Prihodi od prodaje proizvoda 87.150
Prihodi od prodaje materijala 2.205
Pozitivne kursne razlixe 4.410
Prihodi od naplate otpisanih potraZivanja 945
Razlika prihoda i rashoda 94.710
za prenos prihoda
2. Razlika prihoda i rashoda 75.635
Ostvarena dobit /c.b3b
za prenos pozitivne razlike
3. Ostvarena dobit 75.635
Porezi iz rezullata 7.563
Doprinosi iz rezultata 11.347
Dio za dru5tveni kaoital 22.691
Dio za rczeNe 4,536
LD iz rezultata 18.910
Dio za zajednidku potro5nju 10.588
za raspodelu ostvarene dobiti
97
Dnevnik 2
Broj
posrovne Stav za knjiZenje Duguje PotraZuje
operacije (opis)
4 Porezi iz rezullala 1.050
Obaveze za poreze i doprinose
iz rezullala 1.050
za negativnu razliku po obracunu
5 PotraZivanja za prepla6ene poreze
i doprinose iz rezultata 2.513
Doprinosi iz rezultala 2.513
za pozitivnu razliku po obraiunu
o Lidni dohoci iz rezultala 18.910
Obaveze za bruto LD 18,910
za obraiun bruto LD
7 Obaveze za bruto LD 18.910
Obaveze za poreze iz LD 18,910
Obaveze za doprinose iz LD
Obaveze za neto LD
za obraiun obaveza iz bruto LD
Obaveze za poreze izLD 2,835
Obaveze za doprinose iz LD 4.728
Obaveze za neto LD 11.347
:,
zrro racun 18.910
za isplatu LD
Y Dio za poslovni fond 22.691
Dio za rczeNe 4.536
Dio za zajednicku potro5nju 10,588
Poslovni fond 22.691
Rezeruni fond 4.536
FZP-potrebe stan. 7.564
FZP-druge potrebe 3.024
za poveianie izvora sredstava
5.3. Zadaci za vjeZbu
lzvr5iti knjiZenje poslovnih promjena vezanih za nabavku i prodaju robe trgovinskog pred-
uzeda,,Merkur":
je zahtev od'potro5ada za odobrenje potro5adkih kredita, zajedno sa blanko

1. Primljen
menicama, u vrijednostiod 6.000 KM, pod slededim uslovima: rok otplate 10 meseci, a
ude5ie 30%.
2. Roba iz prodavnice, koja se vodi po prodajnoj cijeni, isporudena je kupcu u vrijednosti
od 19.200 KM. lzracunati iknjiZiti razliku u cijeni prodate robe, ako prodajnavrijednost
nabavljene robe iznosi 48.000 KM, a razlika u cijeni 6.000 KM.
3. Prodata je roba iz skladiSta za 35.000 KM. Nabavna vrijednost robe iznosila je 31.500
KM. Obradunat je porez na promet 25% i ispostavljena faktura na 42.000 KM.
4. Odobren je kratkorodni potro5adki kredit u visini od 6.000 KM. Nakon uplate ude5ia od
30% na blagajni preduzeia, potro5adi realizuju odobreni kredit u celosti, u jednoj od pro-
davnica preduzeia. lznos obradunate kamate iznosi 1.500 KM.
5, Na na5 Ziro radun, prodavnica broj 9, uplatila je67.200 KM. Prodajna cijena robe izno-
si56.000 KM, a porez na promet 11.200 KM, Kupac je uplatio na na5 Ziro radun 42.000
KM. Na ime uplate poreza na promet isplaieno je sa na5eg Ziro raduna 18.200 KM.
98
6. Primljena je faktura za kupljenu robu na iznos od 6.615 KM" Za tro6kove utovara i isto-
vara robe primljena je faktura na 735 KM. Roba je smestena u skladi5te, a fakture su
plaiene sa Ziro raduna.
7. Dnevni pazar u ukupnom iznosu od 8.000 KM, prodavnica je uplatila na blagajni pred-
uzeea. Na gotovinski deo se odnosi 6.000 KM, a na dekove gradana 2.000 KM. Na Zi-
ro radun preduzeia, blagajna je uplatila dnevni pazar, dok je dekove gradana podnela
na naplatu SluZbi platnog prometa.
8. Prodali smo robu na robni kredit u vrijednosti od 24.000 KM, pod sledeiim uslovima: rok
otplate 12 mjeseci u 12 raIa. Obradunata kamata iznosi 4,800 KM. Zajedno sa robom kup-
cu Saljemo i fakturu. SluZba za platni promet nas obave6tava da je kupac uplatio na na5
Ziro racun 2.400 KM, na ime otplate prvog anuiteta (otplata 2.000 KM i kamata 400 KM).
9. Kupili smo od preduze6a,,VlN" Mostar robe u vrijeclnosti od 45.000 KM, fco. utovareno
u vagon u Mostaru. Svu koliiinu robe odmah smo prodali trgovinskom preduzeiu
,,Sans" Doboj za 52.500 KM, fco. utovareno u vagon u Mostaru. Primili smo fakturu, za-
jedno sa otpremnicom, od preduzeia ,,VlN" Mostar i izve$taj da je roba utovarena u va-
gon. Trgovinskom preduzedu ,,Sans" Doboj, ispostavljena je faktura na 52.500 KM i oba-
ve5tavamo ga da robu mo2e preuzeti u Mostaru.
Teorijska pitanja:
1. Knjigovodstveno obuhvatanje rashoda.

2. Predzakljudna knjizenja na osnovu razdvajanja aktivno-pasivnih raduna.
3. obradun utroska sitnog inventara metodom kalkulativnog otpisivanja.
Dru5tveno preduzeie ,,Market" je na kraju obradunskog perioda imalo sledeia salda na ra-
iunima rashoda i prihoda:
- pozitivne kursne razlike 13.230

- prihodi od prodaje proizvoda 261.450
- prihodi od prodaje materijata 6.615
- rashodi za kamate 2.940
- rashodi za penale 1.260
- negativne kursne razlike 11 .550
- tro5kovi prodatih proizvoda 96.750
- prihodi od naplate otpisanih potra2ivanja 2.835
- nabavna vrijednost prodatog sitnog inventara 4J2s
U vezi knjigovodstvenog obuhvatanja rashoda, prihoda i rezultata poslovanja, obaviti sle-

deie operacije:
1. lzvr5iti prenos pojedinih raduna rashoda i prihoda na radun Razlika prihoda i rashoda.
2, Utvrditi karakter finansijskog rezultata, odnosno karakter razlike izmedu ukupnih priho-
da i ukupnih rashoda i priknjiZitije.
3. Na raiun Porezi izrezultala saldo (aktivan) iznosi 19.539 KM, a saldo (aktivan) na ra-
dunu Doprinosi iz rezultala 41.580 KM. Po odluci menadZmenta preduzeia ostvarena
dobit se mora raspodeliti na sledeii nadin: za poreze 15h, za doprinose 10"h, za dru-
Stveni kapital 30"k, za rezeNe 6/o, za lidne dohotke 30o/", za zajednidku potrosnju
(stambene potrebe) 5"/", za zajednidku potro5nju (druge potrebe) 4o/o.lzvriliti knjiZenje
raspodele dobiti,
4. Utvrditi i knjiZiti razliku na radunu porezi iz rezullala.
5. Utvrditi iknjiZiti razliku na radunu Doprinosi izrezultata.
99
6. KnjiZiti bruto lidne dohotke iz rezullata.
7. Obradunati iknjiZiti 257oza poreze, 15o/ozo.doprinose iz licnih dohodaka i60% na ne-
to lidne dohotke iz rezultata.
8. obaveze za lidne dohotke iz rezultata uplaiene su sa ziro raduna.
9. ProknjiZiti poveianje izvora sredstava.
Teorijska pitanja:
1. Obracun materijala po planskim nabavnim cijenama.

2. Knjilenje nabavke robe iz inostranstva.
3. KnjiZenje pokriia gubitka.
*
tr
s
b
F
100
6. ISPITNA PITANJA VEZANA ZA NOVI NASTAVNI PLAN I PROGRAM
ASSOGIATION OF CHARTHERED CERTIFIED ACCOUNTANTS
(AccA) - Finansijsko izvjestavanje (Medunarodni stanaarai;-
6.1. Prezentacija Medunarodnih radunovodstvenih standarda

(lnternational Accounting Standards _ AIS)
. IAS 1: Presentation of Financial Statemenrs
. IAS 2: Inventories
. IAS 7: Cash Flow Statements
' IAS 8: Profit or Loss for the Period, Fundamental Errors and Changes
in Accounting politics
. IAS 1O: Events After the Balance Sheet Date
. IAS 11: Construction Contracts
. IAS 12: Income Taxes
. IAS 14: Segment Repofting
' IAS 15: Information Refrecting the Effects of changing prices
. IAS 16: Property, Plant and Equipment
. IAS 17: Leases
. IAS 18: Revenue
. IAS 19: Employee Benefits
' zo: Accounting for Government Grants and Disclosure of Government
. l{!
IAS 21: The Effects of Changes in Foreign Exchange
Assistance
Rates
. IAS 22: Business Combinations
. IAS 23: Borrowing Costs
. IAS 24: Related Party Disclosures
' IAS 26:Accounting and Reporting by Retirement Benefit plans
. IAS 27: Consolidated Financial Statements
. IAS 28: Investments in Associates
. IAS 29: Finaneial Reporting in Hyperinflationary
Economies
' IAS 30: Disclosures in the Financial Statements of Banks and
Similar Financial Institutions
. IAS 31: Financial Reporting of Interests in Joint
Ventures
. IAS 32: Financiai lnsturments: Disclosure
and presentation
. IAS 33: Earnings per Share
. IAS 34: Interim Financial Reporting
. IAS 35: Discontinuing Operations
. IAS 36: lmpairment of Assets
' IAS 37: Provisions, contingent Liabilities and contingent Assets
. IAS 38: Intangible Assets
' IAS 39: Financial Instruments: Recognition and Measurement
. IAS 40: Investment property
. IAS 41: Agriculture
Red. MEDUNARODNI RAEUNOVODSTVENI

Datum
broj STANDARDI
objavljivanja
MRS 1 Prezentacija finansijskih izvje5taja
avgust 1997.
MRS 2 Zalihe
decembar 1993.
MRS 7 m tokovima (cash flow) decembar 1992.
MRS 8 perioda, fundamentalne gre5ke i promjene
politikama
decembar 1993.
MRS 10 Potencijalni i dogailaji koji nastaju nakon datuma
bilansa stanja januar 1995.
MRS 11 Ugovori o izgradnji
decembar 1993.
MRS 12 Porez na dobit
oktobar 1996.
101
Red. MEDU NARODN I HAEI,.' NOVODSTVEN I Datum
broj STANDARDI objavljivanja
MRS 14 lzvje5tavanje po segmentima avgust 1997.
MRS 15 Informacije koje se odnose na efekte promjene cijena decembar 1993.
MRS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema decembar 1993.
MRS 17 Najmovi februar 1998.
MRS 18 Prihodi decembar 1993.
MRS 19 Naknade zaposlenima februar 1998.
MRS 20 Radunovodslvo za vladine donacije i objavljivanje vladine pomoii januar 1995.
MRS 21 Efekti promjene kurseva stranih valuta decembar 1993.
MRS 22 Poslovne kombinacije decembar 1993.
MRS 23 TroSkovi posudivanja decembar 1993.
MRS 24 Objavljivanje povezanih lica januar 1995.
MRS 25 Radunovodstvo ulaganja januar 1995.
MRS 26 Radunovodstvo i izvje5tavanje penzionih planova januar 1995.
MRS 27 Konsolidovani finansijski izvje5taji i racunovodstvo
ulaganja u podruZnice januar 1995.
MRS 28 Radunovodstvo za ulaganje u pridruZenim preduzeiima januar 1995.
MRS 30 Objavljivanje finansijskih izvje5taja banaka i slidnih finansijskih
institucija januar 1995.
MRS 31 Finansijsko izvje5tavanje interesa iz zajednidkih
poduhvata (Joint venture) januar 1995
MRS 32 Finansijski instrumenti: objavljivanje i prezentacija januar 1995.
MRS 33 Zarada oo dionici februar 1997.
MRS 34 Intervalno f inansijsko izvjeStavanje februar 1998.
MRS 35 Obustavljeno poslovanje januar 1998.
MRS 36 Umanjenje vrijednosti sredstava januar 1998.
MRS 37 Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna sredstva septembar 1998.
MRS 38 Nematerijalna sredstva septembar1998.
MRS 39 Finansijski instrumenti: priznavanje i mjerenje februar 1999.
MRS 40 Ulaganja u nekretnine april 2000.
MRS 41 Poljoprivreda februar 2001.
6.2. lspitna pitania vezana za Finansiisko izvie5tavanie - prema novom

nastavnom planu i programu Association of Charthered Certified
Accountants - ACCA
1. Navedite faktore koji oblikuju finansijsko radunovodstvo!
2. Navedite komponente koje cine kompletan set finansijskih izvjeStaja!
3. Komitet za metlunarodne radunovodstvene standarde (ASC)l
4. Objasnite formalne ciljeve i strukturu IASC.
5. Navedite prednosti globalne harmonizacije!
6. Navedite ogranidenja (barijere) globalne harmonizacije.
7. Navedite izvore iz kojih se finansira IASC.
B. Objasnite obim i primjenu MRS-a!
9. Objasnite svjetske efekte MRS-a i IASC.
10. Navedite argumente koji govore u prilog radunovodstvenih standarda.
11. Navedite argumente koji se mogu upotrijebiti protiv radunovodstvenih standarda.
12. Defini5ite konceptualniokvir, objasnite opasnostiod neposjedovanja konceptualnog okvira, a
zalim, navedite prednosti i slabosti konceptualnog okvira!
13. Objasnite opSteprihvacene radunovodstvene principe (GAAP)!
14. Koliko je MRS-a do sada objavljeno (navedite godinu objavljivanja prvog igodinu objavljiva-
nja poslijednjeg standarda).
15. Objasnite razloge zbog kojih je prihod opienito priznat kao zarailen u momentu prodaje.
102
16. Navedite prihode od specifidnih tipova transakcija koje pokriva MRS 1g.
17. Navedite razlog zbog koga su kamate, tantijeme idividende ukljudeni u prihod, a, zatim de-
fini5ite pomenute kategorije!
18. DefiniSite prihod ifervrijednost, iobjasnite za5to prihod ne obuhvata prodajni porez,porez
na dodatu vrijednost iporez na proizvode, robe iusluge kojise skupljaju zatreie strane.
'19' Navedite
uslove kojitreba da budu zadovoljenida bi bio priznatprihod'od prodaje roba,
20. ldentifikujte transakciju, navedite slucajeve kada je neophodno da one budu raidvojene na
svoje komponente, odnosno sludajeve kada prividno odvojene transakcije moraju biti razma-
trane zajedno, a, zatim, objasnite koji uslovi sve moraju biti zadovoljeni O-a Oi re.rltat transak-
cije mogao da bude pouzdano procijenjenl
21. Objasnite osnovne metode smanjenja dionidarskog kapitala.
22. Objasnite ogranidenu odgovornost,
23. MRS 1: struktura i sadrZaj finansijskih izvje5taja.
24. Navedite stavke koje, kao minimum objavljivanja, moraju biti objavljene na pruoj strani bilan-
sa stanja.
25' Navedite u kojim sludajevima (uslovima) svaka druga stavka, zaglavlje ili subtotal, treba da
budu prikazani na prvoj strani bilansa stanja,
26' Od prosudbe zasnovane na procjeni slijedeiih faktora zavisi da li ie druge stavke biti pred-
stavljene odvojeno. Navedite faktore.
27. Navedite primjere objavljivanja podklasifikacije stavki, prema MRS 1, koje treba da budu ob-
javljene ili na prvoj strani bilansa stanja ili u zabiljeskama uz bilans
stanja.
28. Navedite listu specifidnih objavljivanja koja se, prema MRS 1, moraju napraviti (bilo na prvoj
strani bilansa stanja ili u zabilje5kama).
29. Defini5ite poslovni ciktus.
30' Navedite sludajeve kada sredstvo treba biti klasifikovano kao tekuie sredstvo.
31, Navedite strukturu stalnih sredstava.
32. Navedite sludajeve u kojima se obaveze trebaju klasifikovati kao tekuie.
33. Navedite informacije koje moraju biti prikazane na prvoj strani Bilansa uspjeha.
34' Objasnite koje ie se stavke smatratitekuiim obavezama dak iako dospijevalu zaizmirenje
u
periodu duZem od 12 mjeseci od datuma bilansa stanja.
35. objasnite u kom sludaju 6e trZisni vrijednosni papiri biti ukljudeni u tekuia sredstva,
a kada
ih treba tretirati stalnim sredstvima.
36. Navedite uslove kojitreba da se steknu da bi se dugorodnivrijednosni papiri koji nose
kama-
tu tretiralikao netekudiipored dinjenice da dospijevajuzaizrnrenje unutar 1Z
mjeseciod da-
tuma bilansa stanja.
37. Koja dva moguia formata za Bilans uspjeha daje MRS 1.
38. llustrujte Bilans uspjeha klasifikacijom troskova po funkciji.
39. llustrujte Bilans uspjeha klasifikacijom tro5kova po prirodi.
40. U kojim sludajevima jedino moze doii do prebijanja stavki prihoda i rashoda.
41' Objasnite grupisanje tro5kova u Bilansu uspjeha u skladu sa njihovom prirodom.
42. objasnite klasifikovanje troSkova u Bilansu uspjeha u skladu sa njihovom
funkcijom, i obra-
zlolile od dega zavisi izbor menadZmenta preduzeia za jedan od navedenih meioda
klasifi-
kacije tro5kova.
43. Koje dodatne izvjestaje i zabiljeske zahtijeva revidirani MRS 1.
44. Navedite svrhu sastavljanja izvjestaja o priznatim dobicima i gubicima.
45. Navedite Sta, prema zahtjevu revidiranog MRS 1, treba da siorzi lzvjeStaj o priznatim
dobi-
cima i gubicima,
46. lzvje5tajo promjenama u kapitalu, prema zahtjevima revidiranog MRS 1, treba
da sadrZi:
47' objasnite finansijske izvje5taJe i navedite njihove funkcije.
48. Objasnite ke izvjeStaje frezentiraju informacije.
49' Navedite e uvijek bitizahtijevanaako nisu prikazana ne-
drug
gdje tava ih MRS 1 na kraju standarda.
50. Objasnite probleme primjene MRS u malim preduzecima.
51. Ogranidena odgovornost znaci da dionicari kompanije nisu zakonski odgovorni:
Da!
Ne T
52. MRS navodi da preduze6e treba pripremiti finansijske izvje5taje u roku od .............. mjeseci
od datuma bilansa stanja.
53. Navedite koji su od slijedeieg primjeri netekuiih sredstava:
a) Nekretnine, postrojenja i oprema
b) Avansi
c) Ekvivalenti gotovine
d) Proizvodne licence
e) Akumulirana dobit
54. Rezeruisanja moraju biti objavljena na prvoj strani bilansa stanja
tacno L_l
Netadno I
55. Koje kategorije od pobrojanih trebaju biti objavljene na prvoj strani Bilansa uspjeha:
a) Porez
b)Analiza tro5kova
c) Neto dobit ili gubitak za period
56. Defini5ite amortizaciju iobjasnite zahtjev MRS 16 prema amortizacionom iznosu sredstava.
57. Objasnite koja sredstva podlijeZu amortizaciji, defini5ite Zivotnivijek sredstava i navedite ko-
ji faktori treba da budu razmotreni prilikom procjenjivanja Zivotnog vijeka sredstva koje se
amortizuje.
58. DefiniSite amorlizacioni iznos sredstava i objasnite sludaj kada rezidualna vrijednost mora bi-
ti procijenjena.
59. Navedite i objasnite dva zajedniika pogreSna koncepta o svrsi i efektima amortizacije.
60. Objasnite konzistentnost kod amortizacije.
61. Navedite svrnu obraduna amortizacije.
62. Navedite i objasnite u kojim okolnostima je metod opadajuieg salda adekvatniji od linearnog
metoda.
63. Navedite slucajeve u kojima se ne primjenjuje MRS 16.
64. Navedite i objasnite kriterijume priznavanja nekretnina, postrojenja i opreme kao netekuiih
sredstava.
65. Navedite komponente troika stavke nekretnine, postrojenja i oprema.
66. Objasnite revalorizaciju stavki nekretnina, postrojenja i opreme.
67. Objasnite radunovodstveni tretman naknadnih izdataka stalnih sredstava.
68. Objasnite zaSto se zemlji5te ne amofiizuje, a za5to se gradevine moraju amortizovati.
69. Kada stalno sredstvo treba da bude povudeno iz bilansa stanja.
70. Navedite listu zahtjeva za objavljivanjem za svaku klasu postrojenja i opreme, prema MRS 16.
71. Koja objavljivanja traZe revalorizovana sredstva?
72.Koja objavljivanja dodatnih informacija (korisnih korisnicima finansijskih izvje5taja) podstice
MRS 16?
73. Objasnite Sta predstavlja neto knjigovodstvena vrijednost u bilansu stanja napravljenom u
skladu sa IAS 4 i IAS 16.
74. U setu finansijskih izvje5taja napravljenih u skladu sa IAS 4 i IAS 16 da lije ispravno reiida
neto knjigovodstvena vrijednost u bilansu stanja ne moZe biti veia od trZi5ne (neto prodajne)
vrijednosti djelimidno kori6tenog sredstva na datum bilansa stanja? Objasnite va5e razloge
za va5 odgovor.
75. Koji IAS tretira vladine donacije i navedite koje situacije on ne pokriva.
76. U kojim sludajevima preduzeie ne treba priznati vladine donacije.
77. Objasnite razliku izmeilu vladine pomoii ivladine donacije.
78. Objasnite donacije vezane za sredstva.
79.Koja dva metoda se mogu koristiti za obradun vladinih donacija (prema argumentima datim
u IAS 20). Objasnite argumente za podr5ku svakog od tih metoda.
80. Benedetto Co, prima vladinu donaciju koja predstavlja 50% tro6ka sredstva koje se amortizu-
je i koje ko5ta 40.000 $, Kako ie donacija biti priznata ako Benedetto Co. amortizuje sredstvo:
a) pravolinijskitokom pet godina, ili
b) po 40% opadajucem saldu.
Ostatak vrijednosti ne postoji, a vijek upotrebe je detiri godine.
104
81. Koja dva izbora stoje na raspolaganju za iskazivanje vladinih donacija vezanih za sredstva
(ukljudujuci nemonetarna sredstva po fer vrijednosti) u bilansu stanja.
82. Kompanija ,,Nancy-Naiss" prima 20% donacija s obzirom na tro6ak nove ma5ine koja ko5ta
100.000 $. Oiekivani vijek upotrebe maSine je 4 godine i nema ostatka vrijednosti. Oceki-
vana dobit kompanije, prije obracuna amortizacije nove ma5ine ili donacije, iznosi 50.000 $
godi6nje u svakoj godini vijeka upotrebe ma5ine.
83. Koji oblici vladine pomoii su iskljuceni iz definicije vladine donacije.
84. Defini5ite ulaganje u nekretnine, kao i nekretninu zauzetu od strane vlasnika.
85. Ulaganja u nekretnine u sebe ukljuduju:
86. ,,Snou" Co. posjeduje komad zemlji5ta. Direktori jo5 nisu odludili da li da na njemu grade fa-
briku koju ie koristiti u svom poslovanju ili da ga duvaju i prodaju kada mu vrijednost poraste.
Objasnite, da li ovaj sludaj treba biii klasifikovan kao ulaganje u nekretnine prema IAS 40.
87. Navedite vrijeme objavljivanja IAS 40 - Ulaganja u nekretnine i navedite cilj njegovog do-
noSenja.
88. Navedite primjere stavki koje se ne smatraju ulaganjima u nekretnine, a zatim nabrojite ko-
ji se IAS primjenjuje u tim sludajevima.
89. Da bi se ulaganje u nekretnine priznalo kao sredstvo trebaju biti ispunjena dva uslova. Ko-
ja?
90. Objasnite model fer vrijednosti kao jedan od nadina vrednovanja ulaganja u nekretnine na-
kon podetnog priznavanja.
91. Objasnite model tro5ka kao jedan od nadina vrednovanja ulaganja u nekretnine nakon po-
detnog priznavanja.
92. Objasnite u kom sludaju se iz Bilansa stanja isknjiZavaju ulaganja u nekretnine.
93. Sta pokazuje stablo odlucivanja, kao dodatak uz IAS 40.
94. Defini5ite umanjenje vrijednosti sredstava i navedite koji IAS se na to odnosi.
95. Objasnite osnovno nadelo koje le2i u osnovi IAS 36.
96. Objasnite nadin na koji IAS 36 sugeriSe kako prepoznati naznake moguieg umanjenja sred-
stava (prema internim i eksternim izvorima informacija).
97. Objasnite koncept ,,vrijednost u upotrebi".
98. Objasnite kompoziciju procjene buduiih gotovinskih tokova.
99. Praktidnim primjerima ilustrujte nacin na koji bi se mogla identifikovati jedinica za stvaranje
gotovine.
100. Objasnite kada nastaje rashod po umanjenju inavedite kada gatreba priznati,
101. Nakon smanjenja sredstava na njegov nadoknadivi iznos, na demu treba bazirati amoritza-
cijsko tereienje za to sredstvo.
102. Objasnite kada rashod po umanjenju treba priznati za jedinicu stvaranja gotovine.
103. Objasnite poni5tenje rashoda po umanjenju.
104. Kompanijaza eksploataciju prirodnog gasa inafte ima platformu za buSenje u Baltidkom
moru. Prema zakonima nadleZne zemlje platforma se na kraju vijeka njene upotrebe mora
ukloniti i demontirati. U skladu s tim, kompanija je ukljudila u svoj obradun iznos za tro5ko-
ve uklanjanja i demontiranja i amortizuje taj iznos tokom oiekivanog vijeka platforme. Da bi
ustanovila da li postoji umanjenje vrijednosti platforme kompanija izvodi vjeZbu:
a) Njen knjigovodstveni iznos u Bilansu stanja je 3 miliona $;
b) Kompanija je primila od druge naftne kompanije za demontiranje platforme ponudu od
2,8 miliona $. Ponudad bi preuzeo odgovornost (i tro5kove) uklanjanja i demontiranja
platforme na kraju njenog vijeka upotrebe;
c) Sada5nja vrijednost proeijenjenih gotovinskih tokova od kontinuirane upotrebe platforme
iznosi 3,3 miliona $.
d) Knjigovodstveni iznos u Bilansu stanja za rezervisanje za demontiranje i uklanjanje je tre-
nutno 0,6 miliona $.
Kolika treba biti vrijednost platforme u Bilansu stanja, i kolikije, ako postoji, rashod po uma-
njenju?
105. Objasnite goodwill i umanjenje vrijednosti sredstava.
106. Objasnite Sta je pravilan tretman za nekretninu izgratlenu za buduiu upotrebu kao ulaganja
u nekretnine.
107. Def ini$ite nematerijalna stalna sredstva, zatim navedite kojim IAS su ,,pokrivena", kada je taj
IAS objavljen, kao i kojim IAS su obraileni zahtjevi za amorlizaciju goodwilla.
108. Navediteizuzetke na koje se ne primjenjuje IAS 38.
109. Navedite primjere stavki koje se mogu razmatraii kao nematerijalna sredstva.
110. Koji problemi se mogu pojaviti sa,,prepoznatljivo5cu" nematerijalnih stalnih sredstava iob-
jasnite zasto nematerijalno stalno sredstvo mora biti prepoznatljivo.
111. Objasnite kontrolu nematerijalnog stalnog sredstva od strane preduzeia.
i12. Objasnite da lise interno stvorenigoodwill moZe priznati kao sredstvo. Za5to?
113. Objasnite odekivane buduce ekonomske koristi od nematerijalnih stalnih sredstava.
114. Objasnite za$to istraZivadke aktivnostipo definiciji ne ispunjavaju kriterijume za priznavanje
prema IAS 38, a, zatim, navedite primjere istraZivadkih tro5kova koji se ukljuduju u nemate-
rijalna sredstva.
115. Koiistrogikriteriiumise moraiu ispunitida bise tro5kovirazvoia moglikvalifikovatiza prizna-
vanje kao nemateriialnog sredstva.
116. Navedite primjere razvojnih tro5kova koji se ukljuduju u nematerijalna sredstva.
117. Objasnite tro5ak interno stvorenog nematerijalnog sredstva.
118. Navedite primjere izdataka koji se odnose na nematerijalna sredstva i koji ne ispunjavaju kri-
terijume za priznavanje.
11g. NaknadnitroSkovi (koji se odnose na nematerijalno sredstvo) se trebaju tretirati kao rashod
kada se dese i treba ih otpisati na teret prihoda, osim u dva sludaja. Navedite ih!
120. Objasnite vrednovanje nematerijalnih sredstava nakon njihovog podetnog priznavanja.
121. Vijek upotrebe nematerijalnog sredstva prilidno je te5ko ustanoviti, tako da ie tada biti po-
trebna procjena. Razmotriti kako utvrditivijek upotrebe kupljene zaStitne marke i kako obez-
bijediti dokaz da njegov vijek upotrebe moida prelazi 20 godina.
122. Objasnite kada nematerijalno sredstvo treba eliminisati iz bilansa stanja, kao i kako se po-
stupa sa dobiti iz bilansa stanja, kao i kako se postupa sa dobiti ili gubitkom po otudenju.
123. Navedite listu primjera datih u IAS 38 za aktivnosti koje bi mogle biti ukljudene u istra2iva-
nje i razvoj.
124. Objasnite zasto se stedeni goodwill smatra nematerijalnim dugorodnim sredstvom.
125. Objasnite nadin odreiiivanja stedenog goodwilla.
126. Navedite primjere kada je goodwill kreiran dobrim odnosima izmetlu kompanije injenih po-
troSada.
127. Goodwill se obidno uop5te ne vrednuje u obracunu kompanija. Objasnite zaSto bi se
goodwill trebao ispustiti iz obracuna kompanije.
128. Kad se jednom stedenigoodwill pojavi u poslovnim knjigama kompanije, kako gatretirati.
129. Objasnite goodwill nastao prilikom sticanja - nabavke.
130. Koje faktore treba razmotriti kada se procjenjuje vijek upotrebe goodwilla.
131. Objasnite negativni goodwill nastao iz sticanja.
132.$ta su glavne karakteristike goodwilla po kojima se razlikuje od ostalih nematerijalnih stal-
nih sredstava? Sta vi smatrate do kojeg stepena ove karakteristike trebaju uticati na radu-
novodstveni tretman goodwilla?
tga, Sta su kriterijumi koji se moraju zadovoljiti prije nego se izdaci zarazvoi mogu odloZiti.
134. Nency je kupila Bobovu kompaniju za 30.000 $. Kompanijina sredstva su vrednovana po
20.OO0 $, zalihe su 3.000 $ i potraZivanja su 3.000 $. Kolikije goodwill?
135. Prema IAS 2, defini5ite zalihe i neto prodajnu vrijednost.
136. Navedite od kojih tro5kova se sastoji tro5ak zaliha.
137. Defini5ite fiksne proizvodne op5te tro5kove ivarijabilne proizvodne opdte tro5kove.
138. Navedite strukturu tro5kova nabavke zaliha, a, zatim, i dijelove tro5kova konverzije zaliha.
139. Navedite vrste tro5ka koje se ne bi mogle ukljuditi u tro5ak zaliha, a, zatim, objasnite kako
ih treba tretirati.
140. Objasnite tehnike vrednovanja tro5kova zaliha.
l4l.ldentifikujte glavne situacije u kojima neto prodajna vrijednost vjerovatno jeste manja od
troSka.
142. Objasnite tretman u sludaju kada se zalihe prodaju.
143. Prema IAS 2 navedite zajednidku klasifikaciju zaliha.
106
144.Koja su objavljivanja u vezi zaliha potrebna u finansijskim izvje5tajima, s ciljem zadovolja-
vanja informacionih potreba korisnika finansijskih izvje5taja.
145. Navedite koja su dodatna objavljivanja potrebna u finansijskim izvje5tajima, u sludaju kori-
Stenja LIFO metoda.
146. Defini5ite ugovor o izgradnji, a zatim objasnite razliku izmedu ugovora sa fiksnom cijenom
i ugovora ,,tro5kovi plus",
147. Navedite strukturu tro5kova ugovora, a zatim nabrojte Sta sve ukljuduju tro5kovi kojise od-
nose direktno na odredeni ugovor.
148. Objasnite tretman sa tro5kovima op5tih aktivnosti ugovora.
149. Navedite koje troSkove (obzirom da se ne mogu pripisati aktivnostima izgradnje) treba is-
kljuditi iz ugovora o izgradnji.
150. Defini5ite prihode od ugovora.
151 . Navedite specifidne tipove neizvjesnosti prema IAS 11 (koji zavise od ishoda buduiih doga-
daja), koji utidu na vrednovanje prihoda od ugovora.
152. Objasnite pojam pouzdanog vrednovanja rezultata, a zatim navedite koji uslovitreba da bu-
du ispunjeni za pouzdano vrednovanje rezultata ugovora sa fiksnom cijenom, kao i za re-
zultate ugovora ,,tro5kovi plus".
153. Kojitretman treba primjeniti u sludaju da se rezultat ugovora o izgradnji ne moZe pouzdano
predvidjeti.
154. Prema IAS 11 pouzdano vrednovanje rezultata ugovora o izgradnjije moguie kada je ugo-
vorom ustanovljeno sledeie. Nabrojite
155. Kako, prema IAS 11, treba odluditi o stepenu dovrdenja ugovora.
156. U kojim situacijama moZe da se desi da tro5kovi po ugovoru koji ne mogu biti pokrivenitre-
ba odmah da budu priznati kao rashod.
157. Objasnite tretman sa promjenama u procjenama,
158. Objasnite objavljivanja prema IAS 11.
159. Koji metod obraduna tro5kova zaliha preferira IAS 2?
a) FIFO
b) LrFo
160. Navedite pet koraka koje treba preduzeti u vrednovanju ugovora o izgradnji.
161. Na koje stavke Bilansa uspjeha i Bilansa stanja ie uticati ugovor o izgradnji.
162. Defini5ite i objasnite slijedeie termine: Najam, Finansijski najam, Operativni najam.
163. Objasnite minimalna plaianja najma.
164. Objasnite trajanje najma i neopozivi najam.
165. Objasnite pocetak najma, ekonomski vijek najma i vijek upotrebe najma,
166. Objasnite garantovani i negarantovani ostatak najma.
167. Defini5ite bruto ulaganje u najam i nezaradenifinansijski prihod,
168. Defini5ite neto ulaganje u najam, zatim, inkrementalnu kamatnu stopu i, na kraju, potenci-
jalnu najamninu.
169. Objasnite nadin obradunavanja transakcije, prema zahtjevu IAS 17, kada se sredstvo daje
prema finansijskom najmu.
170, Koja dva elementa sadrZi najamnina kada najmoprimac vr5i plaianja.
171 . Navedite koja dva metoda se koriste pri odlucivanju o tome koji dio svake placene rate pred-
stavlja kamatu, a koji dio predstavlja otplatu kapitala kojije avansirao najmodavac. Objasni-
te oba metoda.
172. Objasnite termin ponovno posjedovanje.
173. Objasnite radunovodstveni tretman za finansijske najmove kod najmodavca.
174. Objasnite radunovodstveni tretman operativnih najmova kod najmodavca.
1 75. Objasnite objavljivanje najmodavca za operativni najam.
176. Objasnite transakcije prodaje i povratnog najma.

177. Defini5ite slijedeie termine: radunovodstvena dobit;oporeziva dobit (poreskigubitak); pore-
ski rashod (poreski prihod); tekuii porez.
178. Kakva je razlika izmetlu klasidnog i sistema imputacije u porezu na dobit.
179. Pod kojim uslovima se tekuia poreska sredstva iobaveze (koja se u Bilansu stanja prixa-
zuju odvojeno od ostalih sredstava i obaveza) mogu jedino isprebijati.
107
180. Defini5ite sledeie termine: odloZene poreske obaveze; odloZena poreska sredstva; privre-
mene razlike; oporezive privremene razlike; odbitne privremene razlike; poreska osnova.
181. Navedite okolnosti u kojima 6e, prema IAS 12, knjigovodstveni iznos sredstava ili obaveze
biti jednak njegovoj poreskoj osnovi.
182. Objasnite privremene razlike.
183. Navedite primjere okolnosti (transakcije koje utidu na Bilans uspjeha ina Bilans stanja) iz
kojih nastaju oporezive privremene razlike.
184. Navedite primere okolnosti(transakcije koje utidu na Bilans uspjeha ina Bilans stanja)iz ko-
jih nastaju odbitne privremene razlike.
1 85. Objasnite metode radunovodstva za odloleni porez.
1 86. Objasnite predstavljanje i prikazivanje oporezivanja.
187. Koji od sledeiih radunovodstvenih metodazaodlo2eni porez su usvojeni prema IAS 12:
a) Metod protoka
b) Diferencijalni metod
c) Metod potpunog obezbjedenja
d) Metod parcijalnog obezbjedenja.
188. Navedite koje dvije faze obuhvata pristup f inansijskim instrumentima (Siroko pokrivaju6i pre-
zentaciju) objavljivanje i vrednovanje.
189. Navedite osnovni cilj IAS 32,
190. Navedite razloge zbog kojih je projekat finansijskih instrumenata uop5te potreban.
191. IAS 32 treba biti primjenjen u prezentaciji i objavljivanju svih tipova finansijskih instrumena-
ta (bilo da su priznati ili nepriznati). Navedite stavke koje se, ipak, izuzimaju.
192. DefiniSite finansijske instrumente i finansijska sredstva.
193. Defini5ite finansijske obaveze prema IAS 32.
194. Koje stavke, prema IAS 32, nisu finansijski instrumenti.
195. DefiniSite dionidku opciju (share option) idodatna prava na dionice (warrants).
196. Navedite nadine na koji su finansijski instrumenti prezentovani u finansijskim izvje5tajima.
197. Objasnite obaveze i vlasniiki kapital, prema IAS 32.
198. objasnite klasifikaciju sloZenih instrumenata kod emitenata, prema IAS 32.
199. Objasnite kamate, dividende, gubitke i dobitke, prema IAS 32.
200. Objasnite prebijanje finansijskih sredstava i finansijskih obaveza, prema IAS 32.
201. Objasnite primarnu svrhu objavljivanja koje se odnosi na finansijske insturmente.
202. Objasnite kojim tipovima rizika moZe biti izloZeno jedno pravno lice, u odnosu na priznate i
nepriznate finansijske instrumente.
203. Navedite i definiSite rizike cijena.
204. Defini5ite: kreditni rizik; rizik likvidnosti i rizik novdanog toka.
205. Navedite koji rokovi i uslovi mogu opravdati objavljivanje, kad finansijski instrument kreira
znadajnu izloZenost bilo kojoj vrsti rizika.
206. Navedite tipove transakcija za koje moZe biti neophodno da se objave relevantne raduno-
vodstvene politike.
207. Objasnite rizik kamatne stope.
208. Objasnite kreditni rizik.
209. Sta treba objaviti u sludaju kada jedno pravno lice moZe obradunati finansijski instrument
kao za5titu od rizika zajedno sa ocekivanim buducim transakcijama.
210. IAS 39 se primjenjuje na sva pravna lica isve finansijske instrumente. Navedite izuzetke.
211. DefiniSite termin Ugovor unaprijed, a, zatim, objasnite kad pravno lice ne treba vi5e da pri-
znaje finansijsko sredstvo (ili njegov dio).
212. Objasnite izraz Kontrola nad jednim sredstvom, a zatim navedite okolnosti uslijed kojih se
navedena kontrola neie izgubiti.
213. Kad, prema IAS 39, finansijska obaveza treba biti eliminisana iz Bilansa stanja.
214. Defini5ite finansijsko sredstvo i obaveze koje se duvaju za razmjenu.
215. Defini5ite investicije koje se duvaju do dospije6a.
210. Sta su to krediti i potraZivanja stvorena od strane pravnog lica.
217. Defini5ite finansijska sredstva raspoloZiva za prodaju.
108
218. Navedite koja finansijska sredstva trebaju biti prene5ena na amortizovane tro5kove radi ter-
stiranja umanjenja.
219. Defini5ite amortizovani tro5ak finansijskog sredstva ili finansijske obaveze.
220. Sta je to metod efektivne kamate.
221. Defini5ite efektivnu kamatnu stopu.
222. Pravno lice, kao cjelina, ima opciju da izabere jedan od dva pristupa (za ona finansijska
sredstva i finansijske obaveze koji su ponovo vrednovani na fer vrijednost). Navedite ihl
223. Navedite primjer stvarnih dinjenica da je finansijsko sredstvo ili grupa sredstava o5teiena ili
nenaolativa.
224.lta znadi za5tita u svrhu radunovodstvenih procesa.
225. Prema IAS 23, definiSite tro6kove posudivanja i kvalifikovano sredstvo, a, zatim, navedite
njihovu strukturu.
226. Dozvoljeni alternativni tretman: kapitalizacija. Objasnite!
227.Koia tri dogadaja (transakcije) treba da se dese da bi zapodela kapitalizacija tro5kova po-
sudivanja.
228. Objasnite obustavu i prekid kapitalizacije.
229. Navedite Sta to treba biti objavljeno u finansijskim izvje5tajima koji se odnose na troskove
posutlivanja.
230. objasnite argumente zai protiv kapitalizacije troskova posuclivanja.
231. Navedite kliudni cilj IAS 37, azatim definiSite obavezu i obidajnu obavezu.
232. Navedite sludajeve u kojima rezervisanje treba biti priznato kao obaveza u finansijskim iz-
vje5tajima.
23S. Sta za cilj imaju rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna sredstva.
234. objasnite vrednovanje rezervisanja, buduie dogadaje i refundiranje.
235. Defini5ite nepovoljne ugovore.
236. Navedite primjere onih stavki koji predstavljaju moguia rezervisanja Brema IAS 37.
237. Defini5ite restrukturiranje, prema IAS 37, a zatim navedite primjere dogadaja koji se mogu
podvesti pod definiciju restrukturiranja.
238. Navedite tro5kove koji se ukljuduju u rezervisanja za restrukturisanje, a, zatim, tro5kove ko-
ji ne trebaju biti ukljudeni.
239. Navedite zahtjeve za objavljivanjem potencijalnih obaveza, a, zalim, ih definisite, prema
tAS 37.
240. Navedite slucaj kad IAS 37 dozvoljava pravnom licu da, u finansijskim izvje5tajima, ne ob-
javi sve Sto se zahtjeva vezano za rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna sred-
stva.
241. Navedite na Sta se sve odnosi IAS B.
242. DefiniSite sledeie izraze: vanredne stavke, redovne aktivnosti, obustavljeno poslovanje, te-
meljne greSke i radunovodstvene politike.
243. Navedite generalno pravilo vezano za dobit i gubitak perioda, a, zatim, navedite stavke i
druge tipove transakcija koje se iskljuduju od odretlivanja dobiti i gubitka za odredeni period.
244' Navedite dvije komponente (koje sadrZi dobit i gubitak perioda), a trebaju biti objavljene na
prvoj strani bilansa uspjeha,
245. Navedite dva tipa dogadaja koje IAS 8 identifikuje kao vanredne stavke.
246' Objasnite dobit i gubitak od redovnih aktivnosti, kao jednu od komponenti dobiti i gubitka pe-
rioda.
247. Defini5ite obustavljeno poslovanje, a, zatim, navedite koja objavljivanjazasvako obustavlje-
no poslovanje zahtijeva IAS 8,
248. Defini5ite temeljne gre5ke i objasnite osnovni postupak s temeljnim gre5kama.
249. objasnite dozvoljeni alternativni postupak pri ispravljanju temeljnih gresaka.
250. Promjene u radunovodstvenim politikama ie biti uratlene jedino ako ih zahtijeva jedna od tri
stvari. Navedite koje.
251, Koja dva tipa dogadaja nisu promjene u radunovodstvenim politikama.
252. Promjene u radunovodstvenoj politici mogu biti primijenjene unazad ili unaprijed. Objasnitel
253' Objasnite druge promjene u racunovodstvenoj politici, prema dozvoljenom alternativnom
postupku.
109
254. DefiniSite obustavljeno poslovanje.
255 Odluka o obustavljanu komponenti pravnog lica moZe indicirati smanjenje vrijednosti. Obja-
snite I
256, Objasnite podetno objavljivanje plana o obustavljanju poslovanja.

257. Navedite razloge za izvje5tavanje po segmentima.
258. Defini$ite poslovne segmente, zatim, geografske segmente i, na kraju, izvje5tajne segmente.
259. DefiniSite prihod segmenta, rashod segmenta i rezultata segmenta.
260. DefiniSite sredstva, obaveze i radunovodstvene politike segmenta.
261. ldentifikujte izvjeStajne segmente.
262. Kakav pristup treba biti poduzet prilikom odludivanja da i poslovni ili geografski segment tre-
ba biti primarni format izvje5tavanja.
263. Defini$ite redovne dionice i potencijalne redovne dionice, a zatim, prema IAS 33, identifikuj-
te primjere finansijskih instrumenata i drugih ugovora koji dine potencijalne redovne dionice.
264. Navedite obim restrikcija prema IAS 33.
265. Navedite indikator za obradunavanje osnovne zarade po dionici.
266. Sta sve ukljuduju zarade, a iz 6ega se sastoje povla5tene dividende oduzete od neto dobiti.
267. Objasnite postupak emitovanja redovnih dionica u razliditim okolnostima.
268. Objasnite efekte promjena u strukturi kapitala na zarade po dionici'
269. Objasnite detiri dogadaja koji, prema IAS 33, mijenjaju broj dionica van pravnog lica, bez
odgovarajuiih promjena u izvorima.
270. Objasnite smanjenje zarade po dionici.
271. Objasnite zahtjeve IAS 33 vezane zaprezenliranje, objavljivanje idruga pitanja.
272. Objasnite znadaj zarade po dionici.
273. Navedite indikator za ,,bonus elemenat" te emisionih prava.
274. Defini5ite,,umanjujuce potencijalne redovne dionice".
275. Navedite primjere iz kojih je ocigledno da poslovanje i razvoj pravnog lica realnije zavise od
likvidnosti ili gotovinskih tokova, a ne u tolikoj mjeri od ,,dobiti" zaradene u datom periodu.
276. Navedite cilj IAS 7. lzvje5taji o gotovinskim tokovima.
277. Navedite koristi od informacija o gotovinskim tokovima.
278. Defini5ite gotovinu, ekvivalente gotovine i gotovinske tokove.
279. DefiniSite, prema IAS 7, poslovne, ulagadke i finansijske aktivnosti.
280. Kojije kljudni dio izvje5taja o gotovinskim tokovima.Za6lo?
281. Prema IAS 7, navedite primjere gotovinskih tokova od poslovnih aktivnosit.
282. Objasnite Sta pokazuju gotovinski tokovi klasifikovani prema ulagackim aktivnostima, a, za-
tim, navedite primjere gotovinskih tokova koji, prema IAS 7, proizilazeiz ulagackih aktivnosti.
283. Objasnite Sta pokazuju gotovinskitokoviod finansijskih aktivnosti, a, zatim, navedite primje-
re gotovinskih tokova koji, prema IAS 7, proizilaze iz finansijskih aktivnosti.
284. Navedite koje metode IAS 7 nudi za izvje5tavanje gotovinskih tokova od operativnih aktiv-
nosti, a, zatim, ih objasnite.
285. Objasnite tretman gotovinskih tokova koji proizilaze iz vanrednih stavki.
286. Objasnite gotovinske tokove od primljenih i plaienih kamata i dividendi.
287, Objasnite pravljenje izvje5taja o gotovinskom toku.
2BB. Objasnite zbog dega je uveden IAS 7, a, zatim, navedite neke od glavnih oblasti kod kojih
IAS 7 treba da dd informacije koje se ne nalaze nigdje drugo u finansijskim izvje5tajima.
289, Nabrojite prednosti radunovodstva gotovinskog toka.
290. Navedite neke od nedostataka racunovodstva gotovinskog toka.
291. Defini5ite grupu, objasnite razloge zbog kojih posao funkcioni5e u grupama i navedite iz ie'
ga se sastoji grupa kompanija.
292, Defini5ite kontrolu, podruZnicu i preduzeie majku.
293, Defini5ite pridruZeno preduzeie, znadajni uticaj i zajednidki poduhvat.
294. Objasnite investiranje u podruZnice.
295, Objasnite ulaganja u pridruZena preduzeda.
296. Navedite nacine putem kojih se dokazuje postojanje znaiajnog uticaja.
2?7. Kola dva tretmana dozvoljava IAS 31 za ulaganja u zajednidke poduhvate.
233 ObrazloZite tabelu koja prezentira klasifikaciju i tretman grupnih ulaganja.
ilC
299. Defini5ite konsolidovanifinansijski izvje5taj (lAS 27), objasnite izuzelke od njihovog pravlje-
na, te navedite koje dinjenice preduzeie majka mora objaviti, ako iskoristi ovo izuzeie.
300. Navedite koje dvije okolnosti postoje kada bi, prema IAS 27, podruZnica trebalo da bude is-
kljudena iz konsolidacije.
301. Objasnite problematiku razliditih izvjeitajnih datuma i jedinstvenih radunovodstvenih politi-
ka pri sadinjavanju konsolidovanih finansijskih izvje5taja.
302. DefiniSite odvojene finansijske izvje5taje (koje preduzeie majka pravi za svoje vlastite kom-
panije) i objasnite njihov tretman.
303. Uz vei pomenuta objavljivanja Sta joS treba objaviti u konsolidovanim finansijskim izvje6ta-
jima.
304. Objasnite poseban set raduna koji se moZe napraviti od pojedinadnih raduna, te objasnite
nadin njegovog sadinjavanja.
305. Objasnite manjinski interes.
306. Objasnite sadrZinu paketa (koji nastaje tako Sto ve6ina preduze6a majki prezentira svoje
vlastite pojedinadne radune u njihove grupne radune).
307. Objasnite strukturu grupe!
308. Objasnite odnose povezanih strana, a, zatim, navedite kojim transakcijama povezanih stra-
na se bavi IAS 24.
309. Navedite koje transakcije se iskljuduju iz IAS 24, tako da nije neophodno njihovo objavljiva-
nje.
310. Objasnite kada se strane smatraju povezanim i defini5ite transakcije povezane strane.
311 . Objasnite kontrolu i znad,ajan uticaj (zapamtite razliku u definicijama kontrole i znadajnog uti-
caja, u poreilenju sa definicijama datim u Dijelu 1).
312. Navedite koje situacije se, prema IAS 24, ne smatraju povezanim stranama.
313, Navedite primjere situacija, prema IAS 24, u kojima transakcije povezanih strana mogu vo-
diti do objavljivanja od strane izvje6tajnog preduzeca.
314. Koji racunovodstveni standard preferira IAS 31 za investiranje u zajednidke poduhvate.
315. Kako se podruZnica koja je iskljudena na osnovu privremene kontrole treba voditi u konso-
lidovanom bilansu stanja.
316. Kako bi trebalo voditi investiranje podruZnice u odvojenim finansijskim izvjeStajima predu-
ze6a majke.
317. Objasnite osnovne procedure, prema IAS 27.
318, Od koje dvije procedure se sastoji priprema konsolidovanog bilansa stanja.
319. Objasnite storniranje i storniranje dijela.
320. Objasnite dividende plative od strane podruZnice.
321. Protumadite goodwill proistekao iz konsolidacije.
322. Objasnite pristup koji se koristi pri konsolidovanju bilansa (sedam faza).
323. Objasnite trgovinu izmeClu kompanija.
324. Navedite koje tri moguinosti postoje pri tretmanu medukompanijskih dobiti.
325. Objasnite medukompanijsku prodaju netekuie aktive"
326. Objasnite nabavku filijale tokom njenog obracunskog peroda.
327. Objasnite dividende i profit prije kupovine,
328. Prema IAS 22, objasnite pravidne vrijednosti u radunovodstvu akvizicije.
329. Objasnite tretman manjinskog interesa odrednicom.
330. Protumadite spisak op5tih smjernica za postizanje pravidne vrijednosti aktive i pasive.
331. opi5i uslove IAS 22 u odnosu na revalvaciju aktive supsidijarne kompanije,
332. Objasnite trgovinu unutar kompanije.
333. Objasnite termine: partner i saradnik, znadajan uticaj, metod pravidnosti i metod tro$ka.
334. Objasnite odvojene finansijske izvje5taje investitora.
335. Objasnite gubitke saradnika, kao i gubitke od umanjenja vrijednosti.
336. Defini5ite zajednidko ulaganje, proporcionalnu konsolidaciju i metod pravidnosti"
337. Objasnite tretman poslovnih kombinacija.
338. Objasnite probleme sa metodom kupovine,
339, Defini5ite poslovnu kombinaciju, kupovinu i ujedinjenje interesa.
340. Kojije uticaj metoda udjela u bilansu uspjeha i bilansa stanja.
341. Navedite Fisher-ovu definiciju dobiti.
342. Objasnite tro5ak kapitaia, prema Fisher-u.
343. Objasnite ekonomski koncept dobiti, prema ekonomskom teoretiiaru sir John Kicks-u.
344. Navedite Hicks-ovu definiciju dobiti i kapitala.
345. Navedite nekoliko nedostataka ovih ekonomskih teorija dobiti.
346, Navedite tri vrste teku6eg obraduna vrijednosti.
347, Defini5ite holding dobit.
348. U radunovodstvu istorijskog tro5ka profit, za bilo koji period, je iznos:
a)
b)
c)
349, U tekuiem racunovodstvu vrijednosti profit je iznos:
a)
b)
c)
350. Objasnite radunovodstvo knjiZenja tekuie vrijednosti.
351. Objasnite obradun tro5kova zamjenske vrijednosti (obradun tekuieg knjiZenja vrijednosti).
352. Navedite prednosti i nedostatke tro5ka zamjenske vrijednosti.
353. Defini5ite opurtunitetne tro5kove.
354. Navedite prednosti i nedostatke obraduna zakljudne vrijednosti.
355, KomentariSite odrZavanje kapitala u vrijeme inflacije.
356. Objasnite prednost i mane CPP radunovodstva.
357. Objasnite tekuie tro5kovno racunovodstvo.
358. DefiniSite vrijednost povladenja sredslava.
359. Navedite koje vrijednosti se mogu javiti kao vrijednost povladenja sredstava.
360. Objasnite nadin na koji se vrijednost povladenja sredstva prikazuje u CCA bilansu uspjeha.
361. Objasnite tro5kove ispravki prihoda od prodaje.
362, Objasnite prednosti i mane tro5kovnog radunovodstva.
363. Navedite minimum objavljivanja prema IAS 15.
364. Objasnite teoriju agencije, a, zatim, navedite pretpostavke na kojima je ona zasnovana.
365, Objasnite termin ,,problem agencije".
366. Objasnite procedure,,obavezivanja" i,,nadziranja".
367. Defini5ite efikasna trZi5ta i objasnite efikasna trZi5ta kapitala.
368, Objasnite variranje stepena efikasnosti.
369. Objasnite koncept pozitivnog radunovodstva.
370. Objasnite okvir IASC-a.
371. Navedite cilj finansijskih izvje5taja, i objasnite njihove kvalitativne karakteristike.
372. Defini5ite osnove obraduna, stalnost poslovanja i znadajnost.
373. Objasnite ogranidenja na relevantne i pouzdane informacije.
374. Objasnite elemente finansijskih izvje5taja.
375, Objasnite pojam priznavanje.
326. Sta su prednosti i mane konceptualnog okvira.
377. Kojaje najuobidajenija osnova mjerenja koja se koristi u finansijskim izvje5tajima.
378. Defini5ite vanbilansno finansiranje, a, zatim, objasnite za5to vanbilansne finansije postoje.
379. Objasnite probleme vezane za vanbilansne finansije.
380. DefiniSite kvazipodruZnicu izvje5tajnog preduzeia.
381. Uobidajene forme vanbilansnih finansija.
382. Koje su uobidajene karakteristike transakcija dija su5tina nije stvarno jasna.
383. U kojih pet kategorija se mogu grupisati osnovni pokazatelji.
384.2a procjenu vrijednosti preduzeia nije dovoljna samo ratio analiza, vei je idruge vrste in-
formacija neophodno uzeti u obzir. Navedite ih!
385. Objasnite indikator kojim se mjeri profitabilnost i povrat na kapital.
386. Navedite dva faktora koja doprinose povratu na uposleni kapital.
387. Objasnite Sta podrazumjeva visoka granicna dobit, a Sta visok obrt sredstava.
388. Objasnite bruto granicnu dobit, neto granidnu dobit i analizu profita.
't12
389. Objasnite likvidnost, (finansijsku) polugu i radni kapital.
t
390. Objasnite dublji smisao visoke ili niske poluge.
391. Objasnite indikator pokrica kamate.
392. Objasnite indikator gotovinskog toka.
393. Defini5ite likvidnost i objasnite izdega se sastoje likvidna sredstva.
394. Objasnite gotovinski ciklus, kao i osnovna stanovi5ta gotovinskog ciklusa.
395. Objasnite indikator tekuie i trenutne likvidnosti.
396. Objasnite procijenjeni period potreban za naplatu potraZivanja.
397. Koje aspekte politike drZanja zaliha treba izbalansirati.
398. Objasnite period obrta zaliha.
399. Objasnite period plaianja obaveza.
400. Navedite indikatore putem kojih vlasnici kapitala idrugi ulagaditreba da procijene vrijednost
i kvalitet ulaganja u redovne dionice preduze6a.
401. Defini5ite zaradu po dionici.
402. Objasnite dividendu po dionici i pokriie dividende.
403. Objasnite P/E (price/earning) indikator.
404. Objasnite prinos od dividende.
405. Navedite Sest ogranicenja ratio analize (analiza indikatora).
PRILOG BROJ 1.
ZAKON
O RAEUNOVODSTVU I REVIZIJE BOSNE I HERCEGOVINE
I - OSNOVNE ODREDBE b) prateia uputstva, obja5njenja i smjernice koje

donosi Odbor za meClunarodne radunovod-
elan 1. stvene standarde (IASB).
Cilj i predmet zakona 2. Standardi revizije i nadela profesionalne etike
profesionalnih radunovocla i revizora koji se pri-
1. Ovim zakonom se: utvrduju obavezni standardi mjenjuju na cijelojteritoriji BiH su:
radunovodstva i revizije, ukljudujuii i kodeks pro- a) medunarodni standardi revizije (lSA);
fesionalne etike za profesionalne radunovotle i b) kodeks etike za profesiqnalne radunovoife;
revizore koji se obavezno primjenjuju na cijeloj c) prateia uputstva, obja5njenja i smjernice koje
teritoriji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: donosi Medunarodna federacija radunovocla
BiH), propisuju jednoobrazni zahtjevi za sticanje (rFAC).
kvalifikacija i provodenje obuke, testiranja, certifi- 3. Standardi iz ovog dlana obuhvataju i standarde,
kacije i licenciranja profesionalnih radunovotla i uputslva, objaSnjenja, smjernice i nadela koje
revizora, koji su obavezni na cijeloj teritoriji BiH, IFAC i IASB donesu nakon stupanja na snagu
propisu,je uzajamno priznavanje kvalifikacija pro- ovog zakona.
fesionalnih radunovocla i revizora i nesmetano 4. Standardi iz ovog dlana primjenjuju se na sva pri-
obavljanje revizije na cijeloj teritoriji BiH, utvrduje vatna i javna preduze6a i druga pravna lica sa
obaveza usaglaSavanja provedbenih i drugih pro- sjedi5tem u BiH.
pisa u Federaciji Bosne i Hercegovine i Republici 5. lzuzetno od odredbe stava 4. ovog dlana, a do
Srpskoj (u daljem tekstu: entiteti) i Brdko Distriktu objavljivanja meclunarodnih radunovodstvenih
BiH (u daljem tekstu: Distrikt) s odredbama ovog standarda za vlade i druga pravna lica iz javnog
zakona, ureiluje osnivanje nezavisne komisije za sektora, budZeti, budZetski korisnici i vanbudZet-
radunovodstvo i reviziju BiH (u daljem tekstu: Ko- ski fondovi u BiH primjenjivat ie va2e6e propise
misija), koja ie nadgledati primjenu standarda i institucija BiH, entiteta i Distrikta o radunovodstvu
vr5iti druge poslove u skladu s ovla5tenjima iz i finansijskom izvje5tavanju.
ovog zakona, za cijelu teritoriju BiH.
2. Pojmovi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju slje-
de6e znadenje: III - KOMISIJA ZA RACUNOVODSTVO
a) Raiunovodstvena profesija je profesija koja I REVIZIJU BiH
obavlja radunovodstvene, revizijske i srodne
usluge u BiH; ilan s.
b) Komisija je nezavisna i strudna komisija za ra- Uspostavljanje i nadleinosti
6unovodstvo i reviziju BiH, koja je zadulena Komisije
za radunovodstvene i revizijske standarde i
prateda uputstva i prakse iz clana 2. ovog za- 1. Ovim zakonom propisuje se osnivanje Komisije,
kona i za druge aktivnosti iz clana 3. ovog za- koju formira specijalni medunarodni savjetnik
kona; imenovan u skladu s dlanom 12. ovog zakona.
c) Standardi su radunovodstveni standardi i stan- 2. Komisija obavlja sljedeie aktivnosti:
dardi revizije, prateca uputstva, obja5njenja i a) prevodi i objavljuje standarde, prateia uput-
smjernice i nadela profesionalne etike iz dlana stva, obja$njenja i smjernice i nadela profesio-
2. ovog zakona, koji su obavezni za raduno- nalne etike iz dlana 2. ovog zakona;
vodstvenu profesiju na cijeloj teritoriji BiH; b) utvrduje kriterije i donosi jedinstveni program
d) Profesionalna tijela su nevladina, dobrovoljna i kvalifikacija, obuke, testiranja, certifikacije i li-
strudna udruZenja u BiH, koja su priznata kao cenciranja za radunovodstvenu profesiju, koji
dobre profesionalne, radunovodstvene organi- je u potpunosti usagla5en sa standardima i
zacije dobre reputacije i koja ispunjavaju uslo- smjernicama IFAC-a i koji se primjenjuje na ci-
ve iz dlana 11. ovoo zakona. jeloj teritoriji BiH, te nadgleda njegovo provo-
denje u entitetima i Distriktu;
II- STANDARDI c) nadgleda provodenje jedinstvenog programa
obuke za sticanje kvalifikacija za racunovod-
elan z, stvenu profesiju i, u saradnji s profesionalnim
Radunovodstveni standardi i standardi revizije tijelima idavaocima usluga obuke, izdaje oba-
vezna uputstva koja su potrebna za pravilnu i
1. Radunovodstveni standardi koji se primjenjuju na jednoobraznu primjenu tog programa na cijeloj
cijeloj teritoriji BiH su: teritoriji BiH;
a)medunarodni radunovodstveni standardi d) uspostavlja jedinstveni program testiranja kan-
(lAS), odnosno Medunarodni siandardi finan- didata za racunovodstvenu profesiju i provodi
sijskog izvje5tavanja (l FRS) ; taj program na cijeloj teritoriji BiH;
114
e) u skladu s dlanom 5. ovog zakona, nadgleda IV - ZVANJE I KVALIFIKACIJA
certifikaciju koju vrSe profesionalna tijela, u
smislu ispunjavanja uslova u pogledu prethod' Clan S.
ne obuke, poloZenih ispita, strudne spreme i 7v anie, testiranje, certif i kaci ja i licenci ranje
praktidnog iskustva koii su jedinstveni na cije-
lojteritoriii BiH; 1. Ovim zakonom propisuju se sljedeia zvanja u ra-
f) nadgleda licenciranje i certifikaciju dlanova radunovodstvenoj profesiji u BiH:
dunovodstvene profesije; a) cerlificirani radunovodstveni tehnidar (CRT);
g) inicira i koordinira aktivnosti za uspostavljanje b) certificirani radunovoda (CR);
zajednidkog profesionalnog tijela na nivou c) ovla5teni revizor (OR).
BiH, ukoliko isto dobrovoljno formiraiu postoje- 2. Testiranje kandidata za zvania iz stava 1. ovog
ia profesionalna tijela u BiH u roku od Sest (6) dlana, izdavanje certifikata uspje5nim kandidati-
mjeseci od dana stupanja na snagu ovog za- ma i licenciranje (izdavanje dozvole za rad) vr5e:
KOna:
a) testiranje kandidata za CRT, CR i OR vr5i Ko-
h) odrZava redovne sastanke u cilju kontrole pri- misija. Testiranje kandidata vr5i se na osnovu
jedinstvenog programa za ciielu teritoriju BiH,
mjene standarda, provodenja iedinstvenog
programa sticanja kvalifikacija i ostalih pove- koji je u cijelosti uskladen sa standardima i
zanih pitanja; smjernicama IFAC-a. Komisija moZe prenijeti
i) priprema godiSniu informaciju za Vijeie mini- aktivnosti vezano za administraciju testiranja
stara BiH, koja obavezno sadrZi i podatke o na jedno ili vi5e profesionalnih tijela pri demu
prihodimai rashodima Komisije, i dija ie do- ce Komisija pobli2e nadgledati provodenje ta-
stupnost kao javnog dokumenta biti osigurana kvih aktivnosti, s tim da odgovornost za testi-
najkasnije do kraja februara svake godine. ranje i izradu testova zadr2ava sama Komisija;
3. Opravdani tro5kovi koji nastanu kao rezultat oba- b) izdavanje certifikata za CRT i CR vr6e profesi-
vljanja aktivnosti Komisije u skladu s ovim zako- onalna tijela uz nadzor Komisije.
nom finansiraju se doprinosima koje placaiu pro- lzdavanje certifikata za OR vr6i Komisija;
fesionalna tijela, naknadamaza ispite koje placa- c) licenciranje CRT i CR koji pruZaju nezavisne
ju kandidati, moguiom podr6kom medunarodnih radunovodstvene usluge treiim licima vr6e
donatora i iz drugih dostupnih izvora. Visinu i kri- profesionalne asocijacije. Licenciranje se ne
terije ude5ca profesionalnih tijela u tro5kovima vr6i za CRT i CR koji obavliaju radunovodstve-
Komisije utvrduje Komisiia u koordinaciji s profe- ne poslove za interne potrebe preduzeia i dru-
sionalnim tijelima. gih pravnih lica u kojima su zaposleni. Licenci-
4. Naknade za ispite i ostali prihodi Komisije: ranje OR vr5e entiteti i Distrikt. Reviziju u BiH
a) nezavisni su i odvojeni od budZeta BiH, entite- mogu vr5iti samo lica koja imaju odgovaraju6u
ta i Distrikta; licencu izdatu u BiH. Revizijske izvjeStaje mo-
b) mogu se koristiti iskljudivo za provodenje ak- gu davati samo preduzeca koia imaju odgova-
tivnosti Komisije u skladu s ovim zakonom i za rajuiu licencu izdatu u BiH.
razvoj radunovodstvene profesije u BiH. 3. Nezakonita je upotreba zvanja i naziva iz ovog
dlana od strane lica koja nisu certificirana u skla-
du s ovim zakonom, kao i nudenje ili obavljanje
Clan +. nezavisnih radunovodstvenih ili revizijskih usluga
Sastav Komisije trecim licima od strane lica koja nisu licencirana u
skladu s ovim zakonom.
'1.Komisija ima sedam (7) dlanova koji se biraiu iz 4. Ranija zvanja u radunovodstvenoj profesiji u BiH,
radunovodstvene profesije, od kojih su: stedena po propisima koji su se primjenjivali prije
a) tri dlana iz Federacije Bosne i Hercegovine; dana stupanja na snagu ovog zakona, preimeno-
b) tri dlana iz Republike Srpske; vat ie se kako slijedi:
c) jedan dlan iz Brdko Distrikta BiH. a) Radunovodstveni tehnidar - radunovocia dobi-
2. Svaki dlan Komisije imenuje se na prijedlog pro- ja zvanje certificirani radunovodstveni tehni-
fesionalnog tijela. Profesionalno tijelo ima obave- dar;
zu osigurati da je dlan kojeg imenuje za Komisiju b) Samostalni radunovoda dobija zvanje certifici-
reprezentativan u odnosu na dlanstvo tog tilela. rani radunovoda:
Ukoliko Komisija u toku od devet mjeseci od da- c) Ovla6teni radunovoda dobija zvanje certificira-
na stupanja na snagu ovog zakona primi peticiju ni racunovoda:
potpisanu od strane deset posto ili viSe dlanova d) Pomoinik revizora dobija zvanje certificirani
bilo kog profesionalnog udruZenja, specijalni me- radunovocla;
dunarodni savjetnik nadzirat ce novo glasanje e) Ovla6teni revizor zadr1ava zvanje ovla5teni
dlanova pomenutog udruZenja u cilju utvrdivanja, revizor.
na osnovu obidne veiine glasova, koji kandidati 5, Na zahtjev lica s va2eiim ranijim zvanjem iz sta-
za dlanove Komisije predstavljaju izbor dlanstva va 4. ovog dlana, profesionalna tijela ie, u skla-
tog udruZenja. du s ovla5tenjima iz stava 2.b) ovog dlana, u ro-
3. Clanovi Komisije imenuju se na period od dvije ku od Sest (6) mjeseci od dana stupanja na sna-
godine. Olan Komisije ne moZe se kandidirati za gu ovog zakona izdati novi certifikat za odgova-
ponovne izbore nakon uzastupne detiri godine rajuie zvanje u skladu sa st. 1. i 4. ovog clana.
provedene u tom svojstvu. Komisija ie urediti odgovarajuii postupak za dla-
nove onih profesionalnih tijela koja nisu u stanju 5. Lica koja pristupaju radunovodstvenoj profesiji u
ispuniti ovaj zahtjev. Komisija ie preporuditi stan- BiH nakon stupanja na snagu ovog zakona samo
dardnu, administrativnu naknadu nominalnog rz- ako ispunjavaju uslove odgovarajuieg dijela ili di-
nosa dijom naplatom se omogu6uje udruZenjima jelova Programa.
da nadoknade neophodne administrativne rro- 6. Pored uslova u pogledu testiranja i certifikacije,
Skove koji ce nastati usljed ispunjavanja zahtje- Program sadrZi i potrebne uslove koje kandidati
va ove odredbe. treba da ispunjavaju u pogledu:
6. Lica s ranijim zvanjem pomoinika revizora iz sta- a) strudne spreme i radnog iskustva za odgova-
va 4.d) ovog dlana postaju ovla5teni revizori sa- raju6i nivo certifikacije;
mo ako u periodu od dvanaest mjeseci od dana b) odgovarajuieg znanja iz pravne regulative i
stupanja na snagu ovog zakona odsluSaju speci- poreskog sistema BiH, Sto se dokazuje putem
jalni kurs kontinuirane profesionalne edukacije iz pismenog ispita.
napredne revizije u trajanju od 40 casova i iz o- 7. Usluge obuke kandidala za radunovodstvenu
vog kursa poloZe ispit. Kurs kontinuirane profesi- profesiju, u skladu s Programom, pruZaju predu-
onalne edukacije kao i ispit na kraju kursa orga- ze6,a iz privatnog sektora, profesionalna tijela i
nizira Savez radunovoda i revizora Reoublike obrazovne ustanove u BiH, koji ispunjavaju uslo-
Srpske pod nadzorom Komisije. ve koje utvrdi Komisija. Po zavr5enoj obuci, orga-
nizator obuke izdaje uvjerenje polaznicima obuke
o broju sati i programu pruZene obuke. Pohada-
Clan O. nje kurseva obuke za kandidate nije obavezno,
Kvalifikacije ali je polaganje testa, kao komponenta Progra-
ma, obavezno za certifikaciju kandidata.
1. Novi kandidati za profesionalna zvanja iz dlana 5. 8. lspiti se vr5e po programu koji utvrduje Komisija,
stav 1. ovog zakona moraju ispunjavati uslove u pod istim uslovima za sva lica u BiH. lzradu tesro-
pogledu strudne spreme, praktidnog iskustva, va vr5i Komisija, dok aktivnosti u vezi s admini-
obuke i testiranja koje utvrduje Komisija, a koji su stracijom testiranja Komisija mo2e prenijeti na
uskladeni s odgovarajuiim standardima i smjerni- jedno ili vi5e profesionalnih tijela pri demu 6e po-
cama IFAC-a. Nadle2no tijelo iz dlana 5. stava bliZe nadgledati provodenje takvih aktivnosti.
2.b) ovog zakona izdaje certifikate na osnovu do- 9. Kontinuirana profesionalna edukacija je ukljude-
kaza o zadovoljenju svih propisanih uslova. na u Program u skladu s uputstvima koja izdaje
2. Sva lica iz racunovodstvene profesije, ukljudujuii Komisija, a vr5e je profesionalna tijela.
i lica koja su zvanja stekla u skladu s clanom 5.
stav 4. ovog zakona, duZna su pohadati kontinui-
ranu profesionalnu edukaciju u okviru kriterija ko- Olan g.
je utvrdi Komisija, a u trajanju od najmanje 120 Priznavanje stranih kvalifikacija
sati u periodima od tri godine.
3. Licence koje su izdate prije dana stupanja na 1. Komisija, u skladu s ovla5tenjima iz dlana 5. srav
snagu ovog zakona i dalje ie se priznavati, s tlm 2.c) ovog zakona, vrSi certifikaciju lica koja su
ito nosioci takvih licenci moraju ispuniti zahtjeve stekla kvalifikacije izvan BiH, nakon Sto ta lica oo-
kontinuirane profesionalne edukacije iz slava 2. kaZu da su ispunila IFAC-ove uslove edukacije u
ovog dlana. Na zahtjev nosioca licenci iz ovog zemlji u kojoj su stekla kvalifikaciju, kao i da ispu-
stava, entiteti ili Distrikt izdat ie novu licencu u njavaju uslove strudne spreme, radnog iskustva
skladu s dlanom 5. stav 2.c) ovog zakona. poznavanja pravne regulative i poreskog sisten:.
BiH u skladu s Programom.
2, Komisija ie bliZe propisati uslove i postupak c:--
elan z. tifikacije lica iz stava 1. ovog dlana, u roku od S3::
Program za sticanje kvalifikacija i obuku (6) mleseci od dana stupanja na snagu ovo! z=-
na nivou BiH kona.
1. Za radunovodstvenu profesiju u BiH primjenjuje

se jedinstveni Program za sticanje kvalifikacija i Clan g.
obuku na nivou BiH (u daljem tekstu: Program), Uzajamno priznavanje kvatifikacija u BiH
na isti naiin i pod istim uslovima zacijelu teritori-
1u BiH. 1. Svim licima, koja imaju vaZeie zvanje stei:-: _
2, Program utvrduje Komisija, u skladu sa stanoar- skladu s ovim zakonom, to zvanje se priznale ;,a
dima i smjernicama IFAC-a. Jedinstvenost testi- cijeloj teritoriji BiH bez dodatnih zahtjeva.
ranja i certifikacije za zvanja CRT, CR i OR pred- 2. Sva lica, koja imaju vaZeie licence izdate u skla-
stavlja kljudnu komponentu Programa. Razlike iz- du s ovim zakonom, usluge zakoje su ovla5tena
medu entiteta i Distrikta u pogledu testiranja ni u tom licencom mogu pruZati na cijelojteritoriji BiH
kojem slucaju nisu dozvoljene. bez dodatnih zahtjeva.
3. Komisija objavljuje Program najkasnije u toku od 3. lzvr5ene revizije i revizijski izvje5taji priznaju se
tri (3) mjeseca od dana njenog formiranja. na cijeloj teritoriji BiH bez dodatnih zahtjeva.
4. Komisija donosi i objavljuje i izmjene Programa, 4. Nezakonito je odbijanje ovla6tenog organa za li-
ako i kada IFAC izmijeni ili dopuni svoje standar- cenciranje u entitetu ili Distriktu da izda licencu
de i smjernice. propisno cedificiranom kandidatu zbog toga Sto
116
je kandidat ili njegova profesionalna kvalifikacija 4. Nezakonita je etnidka, spolna ili diskriminacija po
vezana za drugi entitet ili Distrikt, kao i bilo kaxvo osnovu geografskog porijekla bilo kog udruZenja
drugadije i dodatano uslovljavanje izdavanja li- ili radunovode ili revizora kao pojedinca od strane
cence izvan uslova koji su utvrdeni u skladu s Komisije.
ovim zakonom.
5. Reviziju obavljaju revizorske firme koje su licen-
cirane u skladu s odgovarajuiim zakonima o ra- VI - PRIJELAZNE I ZAVRSNE ODREDBE
dunovodstvu i reviziji entiteta. Sve revizorske fir-
me, licencirane u skladu za zahljevima vaZeiih Alr'n p.
zakona entiteta I Distrikta, imaju pravo obavljati Specijalni medunarodni savjetnik
uslove revizije zakoje su tom licencom ovla5tene
na cijelom prostoru BiH bez dodatnih zahtjeva, 1. Vijeie ministara BiH imenuje specijalnog medu-
narodnog savjetnika sa znanjem iz oblasti radu-
novodstva i revizije.
V _ MJERE ZA PROVODENJE ZAKONA 2. U periodu od Sest (6) mjeseci od stupanja na sna-
U ENTITETIMA I DISTRIKTU gu ovog zakona, specijalni medunarodni savjet-
nik obavljat 6e sljedeie zadatke i poslove i to pre-
Clan 10. ma datom redoslijedr,.
Obaveze entiteta i Distrikta a) izraditi statut, poslovnik i interni pravilnik Komi-
sije;
1. Entiteti i Distrikt ie u roku od tri (3) mjeseca od b) izraditi etidki kodeks za Komisiju i radunovod-
datuma stupanja na snagu ovog zakona predu- stvenu profesiju;
zeti sve neophodne mjere za njegovo provode- c) koordinirati izborne postupke koje vrSe profe-
nje. Svi provedbeni propisi entiteta i Distrikta, xao sionalna tijela za izbor dlanova Komisije.
i drugi postojeii zakoni i propisi entiteta i Distrik- 3. Specijalni medunarodni savjetnik obavljat
ta kojima se ureduju pitanja. iz ovog zakona bit ie
ie
funkciju direktora Komisije u periodu od Sest mje-
uskladeni s odredbama ovog zakona. Zakonima seci od dana izbora Komisije. Specijalni meduna-
o racunovodstvu entiteta i Distrikta prooisat ie se rodni savjetnik moZe biti zadrlan na period od
jednoobrazni obrasci finansijskih izvje5taja i dru-
dodatnih Sest (6) mjeseci u ulozi specijalnog sa-
gi racunovodstveni zahtjevi za preduze6,a. vjetnika Komisije, ukoliko tako odludi Komisija ve-
2. Od svih lica koja nude nezavisne radunovodstve- cinom glasova.
ne ili revizijske usluge zahtijeva se da budu certi- 4. Po zavr5etku mandata specijalnog medunarod-
ficirana i licencirana u skladu s odredbama ovog nog savjetnika, sve izmjene Statuta i postojeiih pro-
zakona. Provedbenim propisima entiteta i Distrik- pisa Komisija ie donositi samo po osnovu jednogla-
ta propisat ie se prestanak obaveze licencirania sne odluke svih sedam dlanova Komisije.
radunovodstvenih i finansijskih radnika koji u
preduzeiima i drugim pravnim licima u kojima su
zaposleni obavljaju radunovodstvene, knjigovod- Clan 13.
stvene i poreske poslove za interne potrebe pre- Sva lica koja su zapodela program obuke i certifika-
duzeda ukljudujuii, ali ne i ogranidavajuii se na, cije prije stupanla na snagu ovog zakona a u sklaou
izradu poreskog bilansa i slidne usluge. s ovim zakonom imaju pravo zavr5iti taj program u
periodu od najvi5e jedne godine od dana stupanja
na snagu ovog zakona.
elan 11.
Priznavanje profesionalnih tijela
dlan t+.
1. Profesionalna tijela u BiH obavezna su:
Standardi iz 6lana 2. ovog zakona primjenjuju se na
a) saradivati s Komisijom vezano za sva pitanja finansijske izvje5taje za periode koji podinju od 1. ja-
utvrclena ovim zakonom: nuara 2004. godine i poslije.
b) provoditijedinstveni program za sticanje kvali-
fikacija, certifikata i licenci za radunovodstve-
nu profesiju na nivou BiH. etan 15,
2. Komisija je du2na u skladu s ovim zakonom oa Stupanje na snagu
prizna ili odbije da prizna udruZenje kao profesio-
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana
nalno tijelo, a u tu svrhu sadinjava poslovnik. Ko-
objavljivanja u ,,SluZbenom glasniku BiH".
misija definira saradnju na nadin kojim se osigu-
rava efektivno provodenje jedinstvenog progra- PS BiH broj77/O4
ma iz stava 1.b) ovog dlana. 29. juna 2004. godine
3. Komisija uspostavlja postupke za reguliranje svih Sarajevo
sporova o od-
biianj{p atnog Predsjedavajuii Predsjedavajuc'
tijela. Za Sudu Predstavnidkog doma Doma naroda
Bosne i Hercegovine u skladu s dlanom 14. Za- Parlamentarne Parlamenta"-'e
kona o Sudu Bosne i Hercegovine (,,SluZbenigla- skup5tine BiH skupSii^e 3 -
snik BiH", broj29/00). Martin Ragui, s.r. Goran Hilojevic. s '
PRILOG BROJ 2.
1:-:=z;' Xepiieloerla Bosna i Hercegovina

5=-<O TICTPhKT BREKO DISTRIKT
53CH= 71 XEPUETOBT4HE BOSNE I HERCEGOVINE
3:,er.er"e 3a crPYHHe H Odjel za strudne i
a.ar,!H H HcTpaTh BHe nocfl oBe administrativne poslove
Na osnovu usvojenog Pravilnika o postupku nabavke robe, obavljanju usluga i ustupanja radova u Brdko di-
srriktu BiH, nrolbt-01+-02O717103 od 25. 08.2003. godine za potrebe Odjeljenja za javne poslove, Vlada
Brcko dlstrikta BiH objavljuje:
JAVNI OGLAS
za izvodenje radova na sanaciji kancelarile Slu2be za zapo5ljavanje Brdko distrikt BiH
Finansiranje iz sredstava Bud2eta za2004. godinu
PREDMET PONUDE: Predmet javnog nadmetanja 4. Bilans uspjeha sa 30. 06. 2004. godine,
je izvodenje radova na sanaciji Kancelarije SluZbe 5. lzvje5taj o obradunatom i uplaienom porezu
'zazapo1ljavanje
na
Brdko distrikt BiH. promet proizvoda i usluga za period od 01 . 01 .
2004. do 30. 06. 2004. godine,

Ponudu dostaviti na osnovu predmjera radova koji 6. Kopiju obraduna i uplate porcza i doprinosa na-
se mo2e preuzeti u Pododjeljenju za javne objekte plate za period 01. 01. 2004. do 30. 06. 2004. go-
Vlade Brdko distrikta BiH, ul. Bosne Srebrne br. 12, dine.
svakim radnim danom od 9,00 do 15,00 sati, u PE-
RTODU od 24.09.2004. do 04. 10.2004. godine, uz Ponudadikojisu u Pododjeljenje nabave, Odjeljenja
prilo2en dokaz o uplati takse od 30,00 KM na JRD za BudZet i finansije dostaviti dokumentaciju iz tac-
'grdko
distrit<ta broj: 1542012000122410, vrsta pri- ke2,3,4,5 i6, istu nisu obavezni dostaviti, ali su
hoda721124, Sifra Opstine 099. obaveznipriloZitipotvrdu o predatojdokumentaciji u
Pododjeljenje za nabavku.
PRAVO uegSCn: Pravo uce5ia imaju sva pravna
lica i preduzetnici sa podrudja BiH koji su registrova- Vlacla Brdko distrikta BiH zadr2ava pravo da po po-
ni za obavljanje djelatnosti koja je predmet tendera. trebi od ponudada traZi i dodatnu dokumentaciju za
dokazivanje likvidnosti i solventnosti, kao i potvrdu o
SADRZAJ pONUDE: obradunatim i plaienim akcizama, porezima i oba-
1. Naziv i tadna adresa ponudada, vezama na plate.
2. Komercijalnu ponudu (original i kopiju) i u izdvo-
jenoj koverti dokumentaciju o tehnidkoj ponudi PODNOSENJE I OTVARANJE PONUDA:
(jedan primjerak) obje spakovane u jednu zajed- U obzir ie se uzimati samo one ponude koje stignu
nidku kovertu, u zalvorenoj koverti, najkasnije do 04. 10. 2004. go-
3. Fiksne jedinadne cijene sa ukljudenim svim tro- dine do 12 dasova, kada ie se obaviti otvaranje po-
Skovima i porezom na promet prema propisima nuda u holu objekta Doma kulture u Brdko distriktu
entiteta u kojima ponudaci imaju sjedi5te (i uz BiH.
uva2avanje dl. Zakona o izmjenama Zakona o
11 .
porezu na promet proizvoda i usluga u prometu Ponude dostaviti lidno na mjesto otvaranja ili na
,,S1. Glasnik Brdko distrikt BiH br. 11-04', uz oba- adresu Cvijete Zuzoril bb (zgrada,,Sipad") Brdko di-
vezno odvojeno iskazivanje vrijednosti materijala strikt BiH (Salter br. 7 ili 8) sa naznakom PONUDA
i vrijednosti usluga u svojoj ponudi). ZA JAVNI OGLAS ZA ODABIR NAJPOVOLJNIJE
4. Uslovi plaianja, PONUDE ZA IZVODENJE RADOVA NA SANACIJI
5. Rok izvr5etka radova odnosno izvri;enja usluga, KANCELARIJA SLUzBE ZA ZAPOSLJAVANJE U
6. lzjavu ponudada o garantnom roku, BREKO DISTRIKTU -'NE OTVARAJ'.
7. Lista referenci iz oblasti koje su predmet javnog
nadmetanja (prednost imaju firme koje u svojoj TROSKOVI PONUDE:
referenci imaju izgradnju ovakvih objekata)' Vlada Brdko distrikta BiH ne snosi nikakve tro5kove
ponudada u postupku javnog nadmetanja' Vlada
PRILOG TEHN16KE PONUDE: Brdko distrikt BiH zadrZava pravo da prihvati ili od-
1. Potvrda Uprave prihoda o izmirenim ugovorenim bije sve ponude u bilo koje vrijeme prije sklapanja
obavezama prema Brdko distriktu (potvrda se ugovora i pri tome ne snosi nikakvu odgovornost
moZe dobiti u Upravi prihoda Brdko Distrikt u ul. prema ponudadima.
Miroslava KrleZe br. 1, drugi sprat).
2. Ovjerena fotokopija kompletne dokumentacije o OSTALE ODREDBE:
registraciji za obavljanje djelatnosti, Kontakt osoba je Jelena Duvnjak, Pododjeljenje za
3. Bilans stanja sa 30. 06. 2004. godine , iavne objekte, tel: 049 216-698.
118
LITERATURA
1. Association of Charthered Ceftified Accountants - ACCA, Finansijsko izvje5tavanje, UdruZe-

nje racunovoda i revizora FBiH, Sarajevo, 200'1. godina,
2. S. J. Gray, B. E. Needles, ,,Finansijsko racunovodstvo", Savez racunovotla i revizora Republi-

ke Srpske, Banja Luka, 2001, godina.
3. Kovacevic dr Mihailo, Bjelica mr Veljko, Momirovii mr Mitar, ,,Osnovi knjigovodstva", Sloboda,

Beograd, 1977. godina.
4. Nikolajevii-Teofanovi6 dr Radmila, ,,Teorija i metodologija radunovodstva", Savremena admi-

nistracija, Beograd, 1975. godina.
5. Pekmez Senad, MRS - Tehnike Objavljivanja, UdruZenje radunovoila i revizora Federacije Bo-
sne i Hercegovine, Sarajevo,2002. godina.
6. Vidakovii dr Slobodan, ,,Radunovodstvo - jezik poslovnog sporazumevanja", Univerzitet pri-

menjenih nauka,,Megatrend", Beograd, 2002. godina.
7. Vidakovii dr Slobodan, ,,Analiza poslovanja preduzeia u trZi5noj privredi", Univerzitet prime-

njenih nauka ,,Megatrend", Beograd, 2001. godina.

Zbirka Računovodstvo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zbirka Računovodstvo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Prof. dr SLOBODAN V.

Novi Sad, 2004.

1. BTLANS KAo oBLtK pRtKAztvANJA tMovtNE pREDUzEen ............. ...........7

2. IZRAZAV ANJ E I M OVI NS KE SITUACIJ E PR E D UZECA P UTEM

1.1. Rije5eni zadaci

BILANS STANJA PREDUZECA,,XXL'

1.1.2. Podetni bilans preduze6a,,ABC,

BILANS STANJA PREDUZECA,ABC'

1.1.3. Konsolidovani bilans stania niemadke kompaniie*

AKTIVA (Duguje) PASIVA (PotraZuje)

KONSOLTDOVANT BTLANS STANJA (STAFELNA FORMA)

AKTIVA (u 000 njemackih maraka)

PASIVA (u 000 njemadkih maraka)

Finansijska kompanija ,,Nokia" imala je na dan 91.12.2000. godine slijede6e stanje

na dan 01. 01. 2001. godine

AKTIVA (u milionima EUR)

Hercegovine, Sarajevo, 2002' godina.

KONSOLIDOVANI BILANS STANJA KOMPANIJE ,,NOKIA" FINSKA

- Radun u banci i gotovina 1.409 - Obaveze prema dobavljadima 2.814

- Ostala stalna sredstva 1,050 - Razlike pretvaranja 347

1.2.2. Zadatak za vieibu preduze6e ,,Export"

- kupci 941 .100

1.2.3. Zadatak za vieibu Svedske kompanije

- Nekretnine, postrojenja i oprema (neto) 27.941

1.3. Prezentirani primier kompretnog seta finansijskih izvjestaja

I KONSOLIDOVANI BILANS STANJA

Umanjeno za: (3.028)

KONSOLIDOVANI BILANS USPJEHA

U milionima 5vajc. franaka

Kao procenat od Prodaie

Rezer. Rezer. Zadr- Ukup- Umanj.

KoMpANtJA,,lNVESTcoRp" BAHRATN - KoNSoLlDovANl FINANSIJSKI lzvJESrAJl 2000.

I KONSOLIDOVANI BILANS STANJA

U hiljadama USA dolara

II KONSOLIDOVANI BILANS USPJEHA

U hiljadama USA dolara ZabiljeSke 2000. 1 999.

Prihod od kamata 83.5s2 69.069

Hercegovine, Sarajevo, 2002. godina.

III IZVJESTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU

1.3.3. Uraden primjer kompletnog seta finansijskih izvje5taja doma6eg preduze6a

lV" Rezerve iz dobitka (113+114) 112

313 2. Statutarne i druqe rezeNe 114

160 419 5. Ostale duqorodne obaveze 132

. Ako je smanjenie zaliha udinaka iznad poslovnih prihoda perioda,

501 1. Nabavna vrijednost prodate robe

513 4, Tro5kovi goriva i enerqiie 219 62.494 41.891

661 2. Prihodi od kamata 252 16

662 3. Pozitivne kursne razlike 253

561 2. Rashodi kamata 257

502 3. Neqativne kursne razlike 258

I PODACI O AMORTIZACIJI OPREME

II PODACI O OBRAEUNU IZLAZA SA ZALIHA

Redni Tekuia Prethodna

1 Za obrad,un kori5iena je metoda izlaza sa zaliha

3 Vrijednost prodatih i rashodovanih sredstava

5 Vrijednost na kraju obradunskog perioda

6 Efekat revalorizacije 405

IV PODACI O POTRAZIVANJU I OBAVEZAMA U STAROJ VALUTI

1 Duqorodna potraZivanja i obaveze 407

V PODACI O FINANSIJSKIM PLASMANIMA, POTRAZIVANJIMA

1 Dospjeli finansijski plasmani, potraZivanja

1l a) iz novih ulaqania 415

c) poni5tavaniem akciia 421