Θέματα Γενετικής Ανθρώπου

Ωογένεση-Σπερματογένεση-Τεχνητή Αναπαραγωγή

1) Πώς αποφεύγεται η πολυσπερμία κατά την γονιμοποίηση?

Υπάρχουν 2 τρόποι αποφυγής πολυσπερμίας κατά τη γονιμοποίηση: η

αποπόλωση (άμεση) και η κορτικοειδής αντίδραση (πιο χρονοβόρος, η τελική
αντίδραση). Η αποπόλωση την πλασματικής μεμβράνης του ωαρίου συμβαίνει
αμέσως μετά τη σύντηξη μεμβράνης του πρώτου σπερματοζωαρίου. Το
δυναμικό επιστρέφει σε φυσιολογικά επίπεδα σύντομα. Η κορτικοειδής
αντίδραση συμβαίνει όταν μετά τη σύντηξη των μεμβρανών ωαρίου και
σπερματοζωαρίου, ενεργοποιείται το μονοπάτι ινοσιτόλης-φωσφολιπιδίων του
ωαρίου. Αυτό οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων ασβεστίου του ωαρίου που
προκαλεί την ακροσωμική αντίδραση και την εξωκύττωση κορτικοειδών
σωματίων. Τα ένζυμα που απελευθερώνονται από αυτά αλλάζουν τη δομή της
διαφανούς ζώνης, η οποία "σκληραίνει" και εμποδίζει τη διείσδυση άλλων
σπερματοζωαρίων. Στις αλλαγές που γίνονται συμπεριλαμβάνεται πρωτεόλυση
της ΖΡ2 και υδρόλυση των σακχαριτικών ομάδων ΖΡ3 (παρεμπόδιση ένωσης
άλλων σπερματοζωαρίων).

2) α) Τι ειναι η δαιφανής ζώνη και σε τι συνεισφέρει ?

β)Ποια η σχέση πρωτεϊνών της διαφανούς ζώνης και της ακροσωμικής
αντίδρασης? 
α) Η διάφανη ζώνη περιβάλλει το ωάριο και εκκρίνεται από αυτό και από τα
θυλακοκύτταρα. Αποτελείται από γλυκοπρωτεΐνες: ΖΡ1-3. Οι ΖΡ2 και ΖΡ3 σχηματίζουν ινίδια
και η ΖΡ1 διασταυρώνεται με αυτά. Συνεισφέρει στην μηχανική προστασία του ωαρίου,
στην ένωση του σπερματοζωαρίου σε αυτήν μέσω της ΖΡ3 που συνδέεται με
ολιγοσακχαρίτες της μεμβράνης του σπέρματος, στην ενεργοποίηση της ακροσωμικής
αντίδρασης και στην παρεμπόδιση της πολυσπερμίας.

β) Η σύντηξη του σπερματοζωαρίου με τη διάφανη ζώνη μεσολαβείται από τη σύνδεση της

ΖΡ3 με ολιγοσακχαρίτες του σπέρματος. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ακροσωμική αντίδραση
όπου απελευθερώνονται πρωτεολυτικά ένζυμα (πρωτεάσες, υαλουρονιδάσες) για την
"πέψη" της διάφανης ζώνης και πρωτεΐνες του σπέρματος οι οποίες θα συμβάλλουν στην
ένωσή του με τη μεμβράνη του ωοκυττάρου.
3) Τι είναι η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση?

PGD είναι ο γενετικός έλεγχος ενός εμβρύου που έχει παραχθεί με εξωσωματική
γονιμοποίηση και είναι μία ασφαλής επιλογή για την αποφυγή γέννησης παιδιών με
κάποια γενετική διαταραχή. Συμπεριλαμβάνει βιοψία ενός κυττάρου από το έμβρυο
(βλαστομερίδιο σταδίου 6-8 κυττάρων ή κύτταρο τροφοεξωδέρματος
βλαστοκύστης), που ακολουθείται από γενετική διάγνωση με διάφορες τεχνικές
(FISH, PCR, aCGH). Τέλος γίνεται εμβρυομεταφορά μόνο υγιών εμβρύων. Συνιστάται
σε ζευγάρια με γνωστές μονογονιδιακές ασθένειες ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες που
μπορούν να ανιχνευτούν με PGD ή σε περιπτώσεις που απαιτείται η επιλογή φύλου
για αποφυγή Χ-φυλοσύνδετων διαταραχών.
4) Γιατί η ποιότητα των ωοκυττάρων είναι κακή με την πάροδο της ηλικίας και
απαιτείται εξωσωματική γονιμοποίηση? 

Με την πάροδο των ετών στη γυναίκα μερικά χρωμοσώματα εμφανίζουν μη

διαχωρισμό στα ωοκύτταρα (λόγω μείωσης της λειτουργίας της ατράκτου) και με τη
σύντηξη με τα σπερματοζωάρια κατά τη γονιμοποίηση μπορεί να προκύψουν
ανευπλοειδικά έμβρυα. Με την εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να γίνει
προεμφυτευτική γενετική διάγνωση και να επιλεγεί η εμφύτευση εμβρύων χωρίς
χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

5) Τεχνικές gift και zift στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή 

Τεχνική GIFT (Gamete Intrafallopian Transfer): παρόμοια με IVF, εκτός του ότι η
γονιμοποίηση γίνεται μέσα στο σώμα της γυναίκας. Τα ωάρια και το σπέρμα τοποθετούνται
στις σάλπιγγες όπου γίνεται η γονιμοποίηση. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις
ενδομητρίωσης, διαταραχών του τραχήλου και κάποιες περιπτώσεις ανδρικής στειρώτητας.
Δε συνιστάται σε γυναίκες με απόφραξη σαλπίγγων.

Τεχνική ZIFT (Zygote Intrafallopian Transfer): Παρόμοι με IVF, εκτός του ότι ο ζυγώτης
τοποθετείται απευθείας στις σάλπιγγες. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ανώμαλου
σπέρματος ή ελαττωμένης ικανότητας γονιμοποίησης από το σπέρμα.

6) Γιατί τα ωάρια των γυναικών μετά τα 35 έχουν μεγάλες πιθανότητες να φέρουν

μεταλλάξεις η χρωμοσωμικές ανωμαλίες; Για ποιό λόγο δε συμβαίνει το ίδιο
στους άντρες;

Γυναίκες
Με την πάροδο των ετών στη γυναίκα μερικά χρωμοσώματα εμφανίζουν μη διαχωρισμό
στα ωοκύτταρα .Τα 13, 18, 21 έχουν σχέση με την ηλικία ενώ στο 16 και X μόνο η πρώτη
μειωτική διαίρεση σχετίζεται με την ηλικία. Οι περισσότερες χρωμοσωμικές ανωμαλίες
ασύμβατες με τη ζωή ( Πρόωρος θάνατος εμβρύου). Σχεδόν όλες ανευπλοειδίες έχουν
βρεθεί στα ωοκύτταρα και πρώιμα στάδια εμβρύου( τρισωμίες και μονοσωμίες). Οι
περισσότερες θνησιγόνες (θάνατος εμβρύου) πολύ λίγες περιπτώσεις επιζούν. Εξαιρέσεις
τα σύνδρομα φυλετικών χρωμοσωμάτων και το Down . Μερικές ανευπλοειδίες σχετίζονται
με την ηλικία
Η επίδραση της ηλικίας αφορά όχι μόνο το σύνδρομο Down , αλλά και άλλες τρισωμίες .
Βρέθηκε π.χ. ότι σε γυναίκες 45 χρονών και άνω, το 1/3 περίπου των συλλήψεων
εμφανίζουν κάποια ανωμαλία. Πιστεύετε ότι ο λανθασμένος διαχωρισμός των
χρωμσωμάτων κατά την μείωσω οδηγει σε χρωμοσωμικές ατυπίες, συμπεραίνεται δε ότι τα
περισσότερα ωοκύτταρα των πιο ηλικιωμένων γυναικών είναι ανευπλοειδικά
Σαφής ελάττωση γονιμότητας μετά τα 35 έτη ,Αριθμός ωοκυττάρων περιορισμένος.
Ποιότητα ωοκυττάρων κακή με πάροδο ηλικίας ,αύξηση χρωμ. Ανωμαλιών. Επίδραση σε
όλο το αναπαραγωγικό σύστημα (μήτρα, ορμόνες, κλπ)
Αποτελεί την πιο συχνή ένδειξη για προγεννητική διάγνωση .Δεν υπάρχει σταθερό κριτήριο
σχετικά με την ηλικία της μητέρας . Τα περισσότερα κέντρα διενεργούν έλεγχο σε γυναίκες
ηλικίας 37 ή πάνω από 35. (κίνδυνος 1: 35)
Άνδρες
Μείωση κινητικότητας με πάροδο ηλικίας Αύξηση χρωμ. ανωμαλιών

7) Μια γυναίκα ανέλυσε το πολικό σωμάτιο ενός ωοκυττάρου της και βρέθηκε ότι είχε το
γονίδιο μας γενετικής ασθένειας. Εξηγείστε γιατί η γυναίκα συμπέρανε ότι το ωοκύτταρο
από το οποίο προήλθε είναι φυσιολογικό. 

8) Να αναφέρετε διαφορές ανάμεσα στην ωογένεση και τη σπερματογένεση

I. Γίνεται σε διαφορετικα όργανα ανάλογα το φύλο (γυναίκεςωοθήκες,

άντρεςόρχεις). Γενικα έχουμε και διαφορετικά κύτταρα που επμλέκονται (π.χ.
στα αρσενικα κύτταρα Sertoli και κύτταρα Leydig).
II. Στους άρρενες η διαδικασία πραγματοποιείται από την εφηβεία και συνεχίζει
συνήθως μέχρι το τέλος της ζωής του. Αντίθετα στα θυληκά η διαδικασία ξεκινάει
απο την εμβρυική ηλικία , ολοκληρώνεται απο την εφήβεια και μετά και σταματά
στην εμμηνόπαυση.
III. Στα αρσενικά και οι 2 μειωτικές διαιρέσεις γίνονται η μια μετά την αλλή σε μια
διαδικασία που θα αρχίσει από την εφηβεία . Στα θηλυκά από την άλλη η πρώτη
μειωτική διαίρεση ξεκίνα ήδη κατά την εμβρυική ηλικία, όπου σταματά στην φάση
της διπλοταινίας και ολοκληρώνεται στην εφηβεία υπό την επίδραση ορμονών.
Μετά θα ακολουθήσει και 2η μειωτική διαίρεση.
IV. Στα αρσενικά από ενα πρωτογενές σπερματοκύτταρο με την πρώτη μειωτική
διαίρεση θα έχουμε 2 δευτερογενή σπερματοκύτταρα, και με την δεύτερη μειωτικη
διαίρεσηθα δημιουργηθούν 4 σπερματίδες που θα διαφοροποιηθουν σε 4
σπερματοζωάρια αντίστοιχα. Αντίθετα στα θηλυκά κύτταρα, με την πρώτη
(ασσύμετρη) μειωτικη διαίρεση θα έχουμε την δημιουργία ενός μόνο
δευτερογενούς ωοκυττάρου και ενός πολικού σωματίου. Στην συνέχεια με την
δευτερη διαίρεση θα έχουμε το πολικο σωμάτιο να μας δίνει 2 πολικά σωμάτια και
το δευτερογενές ωοκύτταρο με την ασσύμετρη μείωση ΙΙ να μας δίνει μόλις 1
ώρημο ωάριο και ένα ακόμη πολικό σωμάτιο.
άρα απο ένα πρωτογενές σπερματοκύτταρο έχουμε 4 σπερματοζωάρια, ενώ από
ένα πρωτογενές ωοκύτταρο την δημιουργία ενος ωαρίου και 3 ων πολικών
σωματίων.
V. Ορμονικές διαφορες: στα αρσενικά εχουμε GnRH (διαφορα στην συχνοτητα
σταθερη με ωσεις), LH, FSH και τεστοστερόνη, ενώ στα θυληκά έχουμε GnRH (κύμα
πριν την ωορρηξία), LH, FSH, οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Τροφικος ρολος (παροχη μικρων μοριών στο ωοκύτταρο)
9) Στάδια ωοθυλακίου
ορμονικό ρόλο (οιστρογόνα +προγεστερόνη)

Ωοθυλάκια =ωοκύτταρο + θυλακοκύτταρο

Στην ωοθήκη υπάρχουν ωοθυλάκια δίαφορων σταδίων, δηλαδή:

α)πρωτογενή : μία στιβάδα θυλακοκυττάρων τα οποία αρχίζουν να διαιρούνται
β)δευτερογενή (αναπτυσσόμενα) : το κύτταρο εκκρίνει την ζώνη pellucida. Ουσιαστικά
επρόκειτο πρωτογενές ωοκύτταρο + μεγάλη στιβάδα θυλακοκυττάρων. Τότε σχηματίζεται
το άντρο που περιέχει ωοθυλακικό υγρό. Αυτό παράγεται από τα θυλακοκύτταρα και έχει
παρόμοια σύσταση με το πλάσμα.
γ)ώριμα ωοθυλάκια (άντρου): εμφανίζεται η γεμάτη κοιλότητα άντρου  το ωοκύτταρο
αρχίζει να επιπλέει, ενώ περιβάλλεται ακόμα από μερικά θυλακοκύτταρα που αποτελούν
την corona radiata. Tο ωοθυλάκιο διαρρυγνείεται και το ωοκύτταρο απελευθερώνεται.
δ)ωχρά σωμάτια : σχηματίζεται με την απελευθέρωση ωαρίου. Ενδοκρινής αδένας που
παράγει προγεστερόνη και μικρές ποσότητες οιστρογόνου. Χωρίς γονιμοποίηση
εκφυλίζεται. Με γονιμοποίηση αυξάνει σε μέγεθος και παράγει μεγαλύετρη ποσότητα
ορμονών μέχρι τον 4ο μήνα κύησης.
ε) λευκά σωμάτια : εκφυλιζόμενο ωχρό σωμάτιο
στ) αρνητικά ωοθυλάκια: εκφυλισμένα ωοθυλάκια που δεν μπορούν να ωριμάσουν.

10) Τι είναι η μικροχειρουργική γονιμοποίηση, μικρογονιμοποιηση; 

Η μικρογονιμοποίηση (ICSI: IntraCytoplasmic Sperm Injection) είναι μία τεχνική κατά την
οποία ένα σπερματοζωάριο εισάγεται με μικροχειρουργική (με χρήση μικροβελόνας) μέσα
στο ωάριο για να γίνει η γονιμοποίηση. Μετά τα γονιμοποιημένα ωάρια μεταφέρονται σε
σάλπιγγες ή μεγαλώνουν για δύο ημέρες στο εργαστήριο και μεταφέρονται στη μήτρα.

11) FSH, LH : Πού επιδρούν και πού βρίσκονται οι υποδοχείς τους; 

ΥΠΟΦΥΣΗΓοναδοτροπίνες ( FSH+ LH)

FSH (θυλακειοτρόπος) :
-συντίθενται και εκκρίνεται από πρόσθιο λοβό υπόφυσης
-προωθεί την ωρίμανση ωοθυλακίων άντρου
- όσο αναπτύσσονται τα ωοθυλάκια άντρουελευθερώνεται ινχιμπίνησταματα
παραγωγή FSH
-Δομή: γλυκοπρωτείνη με 2 πολυπεπτιδικές αλυσιδες (α+β)
-Γονίδια: σε διαφορετικα χρωμοσώματα οι 2 υπυμονάδες (α όμοια με LH)
-Ελέγχεται από GnRH
-Ενεργοποιείται από activin και παρεμποδίζεται από inhibin.
- Υποδοχείς στις γονάδες
LH (ωχρινοτρόπος):
-συντίθενται και εκκρίνεται από πρόσθιο λοβό υπόφυσης
-προκαλεί ωορρηξία
- FSH+ LH απαραίτητες σε αναπαραγωγή
-Δομή: γλυκοπρωτείνη με 2 πολυπεπτιδικές αλυσιδες (η α είναι όμοια με FSH )
-Ελέγχεται από GnRH
-Οι inhibin, activin και sex hormones δεν επηρεάζουν την ενργότητα της.

Όταν φθάσει η εφηβεία, απελευθερώνεται GnRH και έτσι FSH και LH απελευθερώνονται
από την υπόφυση και επιδρούν στις ωοθήκες. FSH και LH διεγείρουν την ανάπτυξη και
ωρίμανση ωοθυλακίων, καθώς και την απελευθέρωση μικρών ποσών οιστρογόνου. Ημέρα
1 – GnRH διεγείρει την απελευθέρωση FSH και LH . FSH και LH διεγείρουν την ανάπτυξη και
ωρίμανση ωοθυλακίων, καθώς και την απελευθέρωση μικρών ποσών οιστρογόνου . Η
μικρή ποσότητα οιστρογόνων: παρεμποδίζει την περαιτέρω απελευθέρωση FSH και LH
καθώς και κάνει την υπόφυση να συνθέσει και συσσωρεύσει αυτές τις γοναδοτροπίνες . Τα
επίπεδα οιστρογόνου αυξάνουν και τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνου δημιουργούν θετική
ανάδραση στην υπόφυση, προκαλώντας απότομη έκλυση LH. Το κύμα LH διεγείρει το
πρωτογενές ωοκύτταρο να ολοκληρώσει την μείωση I, και το δευτερογενές ωοκύτταρο να
συνεχίσει στη μετάφαση II . Ημέρα 14 – LH προκαλεί ωορρηξία (ovulation) . Η LH
μετατρέπει το ωοθυλάκιο που έχει διαρραγεί σε ωχρό σωμάτιο, που παράγει ινχιμπίνη,
προγεστερόνη και οιστρογόνο.

12) Ποιες ουσίες χορηγούνται για να γίνει ωοθυλακική διέγερση σε μια γυναίκα
που θα πραγματοποιήσει εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF)?ΣΟΣ

Για να γίνει η λήψη ωαρίων από τη μέλλουσα μητέρα πρέπει να πραγματοποιηθεί

ωοθηκική διέγερση, καθώς απαιτείται η ωρίμανση πολλών ωοθυλακίων.
Χρησιμοποιούνται οι ορμόνες: HMG (=Human Menopauseal Gonadotropin) από
ούρα γυναικών σε εμμηνόπαυση, συνθετικές FSH (=Follicle Stimulating Hormone)
και LH (=Luteinizing Hormone) και GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone).

13) Ορμόνες που παίζουν ρόλο σε ωογένεση και σπερματογένεση 

ΩΟΓΕΝΕΣΗ
ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣGnRH................................ΟΜΟΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΡΣΕΝΙΚΑ
-Δόμη : πεπτίδο υπεύθυνο για απελευθέρωση FSH + LH
-Γονίδιο : στο χρωμ 8, συντίθεται ως πρόδρομη και απελευθερώνεται σαν 10 πεπτιδια.
-Διαφορές στην έκκριση μεταξύ αντρών (έκκριση με σταθερή συχνότητα σε ώσεις) και
γυναικών (μεγάλο κύμα πριν την ωορρηξία).
-Ενεργότητα πολύ χαμηλή στην παιδική ηλικία. Ενεργοποιείται στην εφηβεία. Δεν
απαιτείται στην κύηση.

ΥΠΟΦΥΣΗΓοναδοτροπίνες ( FSH+ LH)

FSH (θυλακειοτρόπος) :
-συντίθενται και εκκρίνεται από πρόσθιο λοβό υπόφυσης
-προωθεί την ωρίμανση ωοθυλακίων άντρου
-αναπτύξη ωοθυλάκιων άντρουελευθερώνεται ινχιμπίνησταματά η παραγωγή FSH
-Δομή: γλυκοπρωτείνη με 2 πολυπεπτιδικές αλυσιδες (α+β)
-Γονίδια: σε διαφορετικα χρωμοσώματα οι 2 υπυμονάδες (όμοια με LH)
-Ελέγχεται από GnRH
-Ενεργοποιείται από activin και παρεμποδίζεται από inhibin.
LH (ωχρινοτρόπος):
-συντίθενται και εκκρίνεται από οπίσθιο λοβό υπόφυσης
-προκαλεί ωορρηξία
- FSH+ LH απαραίτητες σε αναπαραγωγή
-Δομή: γλυκοπρωτείνη με 2 πολυπεπτιδικές αλυσιδες (η α είναι όμοια με FSH )
-Ελέγχεται από GnRH
-Οι inhibin, activin και sex hormones σεν επηρεάζουν την ενργότητα της.

ΓΟΝΑΔΕΣ Οιστρογόνα, προγεστερόνη.

Οιστρογόνα:
-φυλετικές ορμόνες
 -δημιουργούν τα 2 γένη=χαρακτηριστικά του φύλου
-προκαλούν πάχυνση ενδομητρίου στον έμμηνο κύκλο
-υπάρχουν και σε άντρες
-ρυθμίζονται από FSH+ LH
-υπερισχύει σε ποσότητα η οιστραδιόλη
-παράγονται από ανδρογόνα μέσω ενζύμων
- η οιστραδιόλη παράγεται από τεστοστερόνη
-η παραγωγή γίνεται στα αναπτυσσόμενα ωοθυλάκια, στο ωχρό σωμάτιο και στον
πλακούντα
Προγεστερόνη:
-στεροειδής ορμόνη
-περιλαμβάνεται σε έμμηνο κύκλο και κύηση.
-υπάρχουν και συνθετικές ορμόνες
-παράγονται σε ωχρό σωμάτιο + πλακούντα
-παράγεται από χοληστερόλη
-αυξάνεται κατά την ωχρονική φάση
-είναι μικρη σε παιδιή ηλικία και σε εμμηνόπαυση

ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΝΕΣΗ

ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣGnRH .....................ΟΜΟΙΑ ΜΕ ΘΗΛΥΚΑ

- Εκκρίνεται από υποθάλαμο
-Διεγείρει την έκκριση από την πρόσθια υπόφυση
ΥΠΟΦΥΣΗΓοναδοτροπίνες ( FSH+ LH)Διεγείρει άμεσα τους όρχεις
FSH προκαλεί σχηματισμό ABP (androgen binding protein) από βοηθά κύτταρα
LH προκαλεί τα έκκριση τεστοστερόνης από κύτταρα Leydig
ΓΟΝΑΔΕΣ Testosterone
-Εκκρίνεται από κύτταρα Leydig (Ενδιάμεσα κύτταρα σπερματικών σωληναρίων)
-Προκαλεί αρνητική ανάδραση στον υποθάλαμο και προσθια υπόφυση
-Διεγείρει τη σπερματογένεση με πρόσδεση σε ABP πρωτείνες και ανάπτυξη
δευτερογενών
χαρακτηριστικών του φύλου

14) Στάδια εξωσωματικής γονιμοποίησης. ΣοΣ

Για την εξωσωματική γονιμοποίηση απαιτούνται 3 ενέργειες:

1. υπερπαραγωγή ωαρίων με χρήση ορμονών (HMG, FSH, LH, GnRH) για περίπου 9-
11 ημέρες με ταυτόχρονη καταγραφή ανάπτυξης ωοθυλακίων με υπερηχογράφημα.
2. προετοιμασία σπέρματος: απομάκρυνση σπερματικού πλάσματος, λευκων
αιμοσφαιρίων και βακτηρίων και ενεργοποίηση σπέρματος με επικάλυψη με
πρωτεΐνες του σπερματικού πλασματος
3. υποβοηθούμενη γονιμοποίηση με διάφορες τεχνικές εξωσωματικής
γονιμοποίησης όπως η κλασική IVF, GIFT, ZIFT ή ICSI.

15) Γιατί δεν είναι γνωστές κι άλλες χρωμοσωμικές τρισωμίες στον άνθρωπο; Γιατί
παρατηρείται διαφορά στη συχνότητα και τον τύπο των χρωμοσωμικών ατυπιών
κατά την εξέταση με τη μέθοδο των χοριακών λαχνών κατά την 8η εβδομάδα
κύησης και σ' ένα νεογέννητο?
Η ΟΡΘΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙς ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ.
Η πλειόνότητα των τρισωμιών είαι θνησιγόνες σε πολυ πρωταρχικό στάδιο εγκυμοσύνης
και για τον λόγο αυτό δεν είναι κι γνωστές.Η δε διάγνωση με την τεχνική των χοριάκων
λαχνών δίνει μερικές φορές αμφιλεγόμενα αποτελέσματα και για αυτόν το λόγο προτιμάται
η αμνιοπαρακέντηση,. Μειονέκτημα αποτελεί και ο αυξημένος κίνδυνος αποβολής (2-3%)
και οι πιθανές βλάβες των άκρων εάν ο έλεγχος διενεργηθεί πριν την 9 η εβδομάδα κύησης.

16) Γιατί δε χρησιμοποιούνται όλα τα ωάρια που λαμβάνονται κατά την ωοληψία;
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα ωάρια μιας γυναίκας που πρόκειται να
υποβληθεί σε IVF;
Σε κάθε ωοληψία παραλαμβάνονται κατά μέσο όρο 4-5 ωοθυλάκια. Ο αριθμός αυτός
εξαρτάται από την ορμονική προετοιμασία της γυναίκας και την ανταπόκριση του
οργανισμού της σε αυτή. Όλα τα ωάρια που παραλαμβάνονται δεν βρίσκονται στον ίδιο
βαθμό ωρήμανσης και έτσι δεν είναι όλα ικανά για γονιμοποίηση. Ανάλογα με την
μορφολογία τους , το μέγεθος τους και τα περιβάλλοντα θυλακοκύτταρα, τα ωάρια
κατατάσσονται ως εξής:
Προ- ωορρηξιακό: το πλεόν ανώρημο, η ωρίμανση γίνεται in vitro στις επόμενες 24 ώρες
Ανώριμο: προεπωάζονται 12-24 ώρες πριν την γονιμοποίηση.
Προ-ωοθυλακιορρηκτικό: πλέον κατάλληλο για γονιμοποίηση.
Πολύ ώριμο: το κύτταρο φαίνεται σαν μια ωχρή σφαίρα.
Ωχρινοποιημένο: πολύ ωχρό κύτταρο και δύσκολα διακρίνεται. Τα ωοκύτταρα αυτά
δύσκολα γονιμοποιούνται
Ατρητικό: το ωοκύτταρο είναι πολύ σκούρο. Δεν είναι κατάλληλο για γονιμοποίηση.

17) Είστε σε κέντρο προγεννετικής διάγνωσης και παρουσιάζεται ένα ζευγάρι με ιστορικό
κάποιας γενετικής ασθένειας στο οικογενειακό περιβάλλον. Πώς θα τους προτείνατε να
κινηθούν, με προεμφυτευτική διάγνωση ή με προγεννετικη; Διακρίνετε περιπτώσεις.

Η PGD φαίνεται να αποτελεί ασφαλή επιλογή για την αποφυγή γέννησης παιδιών με
γενετικές διαταραχέςΣυνιστάται σε ζευγάρια:

 Με γνωστές μονογονιδιακές ασθένειες που ανιχνεύονται με PGD

 Με γνωστές χρωμοσωμικές ανωμαλίες που ανιχνεύονται με PGD
 Που χρειάζονται επιλογή φύλου X-φυλοσύνδετες διαταραχές

Η τεχνική επίσης συνιστάται σε ζευγάρια : κάνουν oing IVF λογω κινδύνου ανευπλοειδίας
ηλικία μητέρας > 35 χρ Προηγούμενη τρισωμική κύηση με επαναλαμβανόμενες αποτυχίες
κύησης Προηγούμενους αποτυχημένους κύκλους IVF (>3 εμβρυομεταφορές με καλής
ποιότητας έμβρυα) Χρήση για HLA-typing (επιτρέπει επιλογή εμβρύων ιστοσυμβατών με
αδέρφια με ασθένειες
Ο σκοπός της προγεννητικής διάγνωσης δεν είναι μόνο η ανίχνευση ανωμαλιών στην
εμβρυική ηλικία και η διακοπή της κύησης. Αλλά έχει τους ακόλουθους στόχους:
Παροχή βεβαιότητας και εκμηδένιση της ανησυχίας μέσα από κατάλληλη συμβουλευτική,
ειδικά στα ζευγάρια που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο • Παροχή βεβαιότητας ότι μπορεί να
γίνει διάγνωση της ύπαρξης ή μη της συγκεκριμένης ασθένειας • Ελευθερία διαχείρισης και
επιλογής μετά τη διάγνωση από τους μελλοντικούς γονείς • Μελλοντικά, παροχή
προγεννητικής θεραπείας στο εμβρυο που νοσεί.

18) Σε ποιές περιπτώσεις χρειάζεται "γενετική καθοδήγηση";

Σε περιπτώσεις με οικογενειακό ιστορικό γενετικών ασθενειών, μεγάλη ηλικία
μητέρας
Αιμοσφαιρίνες-Αιμοσφαιρινοπάθειες και τα αιμοσυναφή

1) Σχεδιάστε την ηλεκτροφορητική εικόνα ενός ατόμου ομόζυγου και ενός

ετερόζυγου δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, ενός φυσιολογικού και ενός με β-
θαλασαιμία 

2)Περιγράψτε τις δομές των αιμοσφαιρινών σε εμβρυονικό, εμβρυικό και ενήλικο

στάδιο της ζωής του ανθρώπου

Στάδιο Αιμοσφαιρίνη Δομή

Εμβρυονικο Hb Gower I, ζ2 ε2
(3 μηνες εμβρυο) Hb Gower II, α2 ε2
Hb Portland ζ2 γ2
Εμβρυικό HbF α2 Gγ2 και α2 Αγ2
Ενήλικο HbA, α2 β2
HbA2 α2 δ2
*Στην HbF η αλυσίδα μπορεί να έχει αλανίνη ή γλυκίνη

Χρωμοσωμα Γονιδια
Συμπλεγμα α 16p ζ, ψζ, ψα1, α2, α1
Οικογενεια β-γ-δ 11p ε, Gγ, Αγ, ψβ1,δ,β
Ψ= ψευδογονίδιο = αλληλουχίες DNA που μοιάζουν με εκείνες των φυσιολογικών
ομολόγων τους= προϊόντα διπλασιασμού χωρίς ρόλο, εξελικτικά απομεινάρια

3) Προσέρχονται στο εργαστήριο σας για γενετική συμβουλή ένα ζευγάρι το οποίο
γνωρίζει από τις αιματολογικές εξετάσεις ότι είναι ετεροζυγώτες για α-μεσογειακή
αναιμία (η σύζυγος) και για β-μεσογειακή αναιμία (ο σύζυγος). Ποια θα ήταν η γενετική
συμβουλευτική που θα κάνατε. Αιτιολογήστε.  Η μητερα θα έχει γονότυπο αα/-- ή α-/α-
και ο πατέρας β0/β ή β+/β
Κανω τις διασταυρωσεις

4) Τι θα συμβουλεύατε ζευγάρι που η μητέρα είναι ετερόζυγη για αιμορροφιλία α

και ο πατέρας ετερόζυγος για δρεπανοκυτταρική;
Η μητέρα θα είναι β/β α/+ και ο πατέρας είναι β/βς +/Υ
Κάνε πάνετ και βρες τα εκεινη την ωρα

5) Τι γνωρίζετε για την μεθαιμοσφαιρίνη και την ερυθροκυττάρωση;

Η μεθαιμοσφαιρίνη είναι οξειδωμένη μορφή της αιμοσφαιρίνης και δεν μπορεί να

μεταφέρει Ο2. Ο σίδηρος της αίμης είναι στην ανενεργή μορφή Fe3+ αντί για τη
φυσιολογική Fe2+. To 3% της αιμοσφαιρίνης στα φυσιολογικά άτομα αποτελείται
από μεθαιμοσφαιρίνη αλλά ανάγεται από ενζυμικά συστήματα κυτοχρώματος b5
αναγωγάσης. Σε πολύ αυξημένες ποσότητες όμως η μεθαιμοσφαιρίνη μπορεί να
προκαλέσει μεθαιμοσφαιριναιμία (επίκτητη ή κληρονομική), και κυάνωση (το αίμα
των ασθενών έχει σοκολατί χρώμα). Οφείλεται σε αντικατάσταση ιστιδίνης από
τυροσίνη στην Ε7 ή F8 έλικα των γ, β, ή δ αλυσίδων.
Η ερυθροκυττάρωση προκαλείται από αιμοσφαιρίνες με αυξημένη συγγένεια με το
Ο2. Οι μεταλλαγμένες αιμοσφαιρίνες παρέχουν ελαττωμένη ποσότητα οξυγόνου
στους ιστούς με αποτέλεσμα σήματα ανοξίας και παραγωγή Epo. Διεγείρονται οι
ερυθροβλάστες του μυελού των οστών οδηγώντας σε αυξημένη ερυθροποίηση που
μπορεί να προκαλέσει έως και θρόμβωση, ενώ απαιτείται και αφαίμαξη του
ασθενούς. Ο βαθμός ερυθροκυττάρωσης εξαρτάται από τη μοριακή βλάβη του
μορίου (εξαρτάται από το αν η αμινοξική αντικατάσταση πραγματοποιείται κοντά
στην ομάδα της αίμης ή από το αν επηρεάζεται η ένωση των υπομονάδων στο
τετραμερές).

6) Τι αιμοσφαιρίνες θα έχει ένα άτομο β0 και τι ένα β+? Αιτιολογήστε 

Σε ένα άτομο β0 έχουμε πλήρη αναστολή σύνθεσης β-αλυσίδας της αιμοσφαιρίνης.

Θα έχουμε αυξημένη ποσότητα εμβρυϊκής HbF και HbA2. Ένα άτομο β+ παράγει
μειωμένη ποσότητα β αλυσίδων. Επομένως θα παράγει HbA αλλά σε μειωμένες
ποσότητες και θα παράγει και ελαφρώς αυξημένες HbF και HbA2.

7) Πώς προκαλείται ανοξία?

Ανοξία προκαλείται κατά την ερυθροκυττάρωση όπου ο ασθενής έχει

αιμοσφαιρίνες με αυξημένη συγγένεια προς το οξυγόνο και δεν το
απελευθερώνουν όπως πρέπει στους ιστούς. Η ελαττωμένη παροχή οξυγόνου στους
ιστούς προκαλεί ανοξία.

8) Τι είναι, πού συναντώνται τα σωμάτια Heinz και πώς αντιμετωπίζονται; 

Τα σωμάτια Heinz συναντώνται στην αιμοσφαιρίνη Hb Hammersmith, η οποία είναι μία
ασταθής αιμοσφαιρίνη που προκαλεί αιμολυτική αναιμία. Δημιουργούνται από την
καθίζηση της σφαιρίνης που δεν μπορεί να συγκρατηθεί με την αίμη και είναι έγκλειστα
από αδιάλυτα αποδιαταγμένα τετραμερή. Οδηγεί σε καταστροφή της μεμβράνης και
αιμόλυση. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνεχείς μεταγγίσεις αίματος.

9) Ποια από τα παρακάτω τεχνικές δε θα βοηθήσει ομόζυγο άτομο με

θαλασσαιμία β? α)αύξηση παραγωγής αλυσίδας α β)αύξηση παραγωγής
αλυσίδας β γ)αύξηση παραγωγής βρεφικής αιμοσφαιρίνης δ)μείωση παραγωγής
αλυσίδας α.

To α , διότι η συσσώρευση των α αλυσιδώ έχει σαν αποτέλεσμα την καθίζηση τους μέσα
στο ερυθροκύτταρο σχηματίζοντας έγκλειστα κοκκία (σωμάτια Heinz), τα οποία προκαλούν
λύση της κυτταρικής μεμβράνης και συνεπώς αιμόλυση.

10) Ποιες οι κατηγορίες των β-θαλασσαιμιών και με ποιες μεταλλάξεις προκύπτει

η καθεμία;

11) Ποιες είναι οι 4 κύριες κατηγορίες αιμοσφαιρινοπαθειών;

Ποιοτικές και ποσοτικές. Οι ποιοτικές κατηγοριοποιούνται σε:

1. αιμολυτικές αναιμίες (ασταθείς αιμοσφαιρίνες)
2. μεθαιμοσφαιριναιμίες (γρήγορη οξείδωση της αιμοσφαιρίνης)
3. ερυθροκυττάρωση (ανώμαλη συγγένεια με το οξυγόνο)
4. δρεπανοκυτταρικές διαταραχές (παρουσία HbS)

12) Τι γονίδια αιμοσφαιρινών υπάρχουν στην Hb Lepore και στην Hb Kenya;

Hb Kenya: σύντηξη Αγ και β γονιδίων της β αλυσίδας

Hb Lepore: σύντηξη δ και β γονιδίων της β αλυσίδας, άνισος επιχιασμός με
αποτέλεσμα έλλειψη αλληλουχίας ανάμεσα στα δύο γονίδια

13) Κοριτσάκι 6 μηνών μπαίνει στο νοσοκομείο με έντονη αιμορραγία. Ο πατέρας

της πάσχει από αιμορροφιλία. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε για το κοριτσάκι
αν στην οικογένεια της μητέρας έχουν υπάρξει αιμορραγικά επεισόδια?
Πατερας πασχει και ετεροζυγη μανα (φυλοσυνδετο)

14) Δίνονται 3 σημειακές μεταλλάξεις στο GA (ή AG, δεν είμαι σίγουρη), και στο
CACCC. Πώς μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή του β-mRNA σφαιρίνης και
σε τι βαθμό; Βλεπε 10

15) Α)να δώσουμε τους γονότυπους και την κλινική εικόνα: α) ομόζυγος β-
θαλασσαιμίας, β) ενδιάμεσος β-θαλασσαιμίας γ ) ετεροζυγώτης β-θαλασσαιμίας

Γονότυπος Συμπτώματα
Ομόζυγος β β0/β0 Σοβαρή αναιμία υπερλειτουργία μυελούκαταστροφή
ερυθρών πριν βγουν στην κυκλοφορία, η περισσότερη
 αιμοσφαιρίνη είναι εμβρυικού τύπου, συσσώρευση α
αλυσιδώνκαθίζηση σωματια Heinz, χωρις ιατρικη
φροντιδα θανατος στην πρωτη 10ετία,
θεραπειαμεταγγιση, γονιδιακη θεραπεια, μυελο
Ενδιάμεσος β β0/β+ Μετρια αναιμια, δεν θελει μεταγγιση, μακρια επιβιωση
β+/β+
Ετεροζυγος β β0/β Ήπια αναιμία, αυξημένη HbA2, μικρότερα υποχρωμικά
β+/β ερυθρά, όχι ανάγκη θεραπείας
Υποπερίπτωση: Σύνθετοι ετεροζυγωτες δρεπανοκυτταρικης και β-θαλας εμφανιζουν τα
συμπτωματα και των 2. Η ασθενεια ονομαζεται μικροδρεπανοκυτταρικη και εμφανιζεται
στους μαυρους της αμερικης . Εμπλοκή HbE.
Σε περίπτωση ομοζυγωτίας έχουμε υξημένη HbF,εμβρυϊκή.

16) Ένα θέμα για την α-θαλασσαιμία, να γράψουμε φαινότυπους, γονότυπους και
τα "χαρακτηριστικά" κάθε περίπτωσης?

Γονότυπος Φαινοτυπος
α-θαλασσαιμία-2 α-/αα Φυσιολογικος τα 3 γονίδια
(σιωπηλός φορέας) καλύπτουν την έλλειψη
α-θαλασσαιμία-1 αα/-- ή ετερόζυγη α0 θαλασσαιμία-1 Το έλλειμα των α δεν καλύπτεται
α-/α- ή ομόζυγη α+ θαλασσαιμία-1 από την υπερλειτουργία των 2
υγειών γονιδίων
Ενδιάμεση α-/-- Δημιουργία τετραμερούς β4 (ΗbH)
α-θαλασσαιμία ή Λογω περίσσειας β αλυσιδών
αιμοσφαιρινοπαθεια κατακρημνιση εντος ερυθρών
διόγκωση του σπλήνα
Αιμοσφαιρινοπάθεια --/-- Ολη η αιμοσφαιρίνη είναι Hb
Βart’s/ εμβρυικός Barts (γ4) και ένα μικρό ποσοστό
ύδωπας/ μέιζων α- Portland (ζ2γ2)
θαλασσαιμία Μη συμβατό με τη ζωή. Οφείλεται
σε συγκληρονόμηση 2
μεταλλάξεων α0. Θνησιγόνο όταν
γεννηθεί.

17) Πατέρας ετερόζυγος για β-θαλασσαιμία και μητέρα φυσιολογική κάνουν παιδί, το
οποίο στην ηλικία των 5 ετών και ύστερα από εξετάσεις θέλει μετάγγιση αίματος. i) πώς
εξηγείται αυτή η διάγνωση; ii) Ποια μεθόδο θα προτείνατε για να εξακριβωθεί ακριβώς τι
συμβαίνει; iii) Τι θα συμβουλεύατε το ζευγάρι σε περίπτωση επακόλουθης κύησης;IV) να
δώσετε ποιοι απλότυποι σχετίζονται με το παθολογικό και ποιοι με το φυσιολογικό
χρωμόσωμα?

18) Δομή, παραγωγή, λειτουργία, Hb Portland, Hb Gower I, HbF, Hb Bart's. Να

αναφέρετε πιθανά αποτελέσματα σε περιπτώσεις μείωσης ή απουσίας σύνθεσης
των αιμοσφαιρινών αυτών

Δομή Παραγωγή λειτουργία

Hb Portland ζ2γ2 Αμνιακό εμβρυονικο
Hb Gower Ι ζ2ε2 Αμνιακό εμβρυονικο
Hb Gower ΙΙ α2ε2 Αμνιακό εμβρυονικο
HbF α2γ2 (με G ή Α) Ήπαρ σπληνα εμβρυικο
Hb Bart's γ4 Αμνιακό + ηπαρ+ Εμβρυικο (εφόσον
σπληνα δεν φτάνουμε σε
ενήλικα- θνησιγόνο)
Μεταλλάξεις

1) Τι είναι δυναμικές μεταλλάξεις και με ποιο μηχανισμό προκαλούνται; 

Είναι οι μεταλλάξεις που αλλάζουν κατά την μεταβίβαση από τον γονιό στο παιδί.
Καλύτερο παράδειγμα αποτελούν οι επαναλήψεις τριπλετών, όπου η επανάληψη
αλλάζει σε μέγεθος από τους γονείς στους απογόνους. Γενικά παρατηρείται, πιο
σοβαρός φαινότυπος στις επόμενες γενιές και προκαλείται από επέκταση
επαναλήψεων πάνω από κάποιο όριο. Κάτω από αυτό το όριο είναι σταθερός ο
αριθμός επαναλήψεων σε μίτωση και μείωση. Πάνω από αυτό το όριο είναι
ασταθής
2) Ποιες από τις ακόλουθες μεταλλαγές αναμένετε να είναι επιβλαβείς για έναν
οργανισμό? Δικαιολογήστε τις απαντήσεις. α)Ενσωμάτωση ενός νουκλεοτιδίου στο
τέλος της κωδικοποιούσας αλληλουχίας, β) διαγραφή 3 διαδοχικών νουκλεοτιδίων
από το μέσο ενός εξονίου, γ)αλλαγή του κωδικονίου της μεθειονίνης στην αρχή του
γονιδίου από ATG----TTG. (ρικα)
Α) Η ενσωμάτωση ενός νουκλεοτιδίου οδηγεί σε αλλαγή του αναγνωστικού
πλαισίου. Αυτό με την σειρά του μπορεί να μετατρέψει ένα κωδικόνιο λήξης σε
κωδικόνιο που μεταφράζεται και να αλλάξει το μήκος της πολυπεπτιδικής
αλυσίδας. Ανάλογα με την σημαντικότητα της πρωτείνης για τον οργανισμό, μπορεί
να οδηγήσει ακόμα και σε σοβαρά προβλήματα.
Β) Η διαγραφή 3 διαδοχικών νουκλεοτιδίων οδηγεί στην αφάιρεση ενός αμινοξέως
από την πολυπεπτιδική αλύσιδα, και οχί μεγάλη αλλαγή στο μήκος, όπως στην
πρώτη περίπτωση. Βέβαια αυτό το αμινοξύ μπορει να σχετίζεται με σημαντική
λειτουργία της πρωτείνης, όπως να είναι τμημα του ενεργού κέντρου ή να
σχετίζεται με το σωστό δίπλωμα της πρωτείνης, όποτε να δημιουργεί και αυτή η
μεταλλαγή προβληματικό φαινότυπο.
Γ) Η αλλαγή του κωδικονίου έναρξης, μπορεί να οδηγήσει στην μη έκφραση της
πρωτείνης. Αυτή η αλλαγη πιθανότατα να προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα σε
σχέση με τις άλλες 2 περιπτώσεις. Μιας και η πρωτείνης δεν θα είναι απλά
προβληματική, αλλά θα λείπει εντελώς
 
3) Μεταλλάξεις παρεμβολής και γονιδιακή επέκταση. Αναλύστε συνοπτικά πώς
συνδέονται?  Και οι δύο μηχανισμοί ανήκουν στην ποσοτική ενεργοποίηση των
πρωτογκογονιδίων. Κατά την μεταλλαξογένεση παρεμβολής έχουμε την
ενσωμάτωση γονιδιακού τμήματος (για παράδειγμα από ιό ) κοντά στο
πρωτογκογονίδιο, το οποίο ενεργοποιείται και αρχίζει να εκφράζεται ανεξέλεγκτα.
Κατά το φαινόμενο της γονιδιακής επέκτασης έχουμε αύξηση του αριθμού των
πρωτογκογονιδίων και κατά συνέπεια την αύξηση της έκφρασης τους. Η γονιδιακή
επέκταση είναι μηχανισμός που υπάρχει φυσιολογικά στο κύτταρο και βοηθά στην
επιβιωση του σε συνθήκες στρές, αλλά μια μεταλλαγή στον μηχανισμό οδηγεί στο
ίδιο αποτέλεσμα με την μεταλλαξογένεση παρεμβολης.

4) Πώς επηρεάζουν τα παρακάτω το γονίδιο CF της κυστικής ίνωσης α) έλλειψη

τριπλέτας νουκλεοτιδ. σε ένα κωδικόνιο β) εισαγωγή 1 νουκλεοτιδ. σε μη κωδική
περιοχή και γ) έλλειψη ενός νουκλεοτ. στη θέση -28 του υποκινητή του γονιδίου 
 Κυστική ίνωση ,λόγω έλλειψης τριπλέτας φαινυλαλανίνης.

5) Να πείτε 3 διαφορετικούς τύπους μετάλλαξης που οδηγούν σε αλλαγή του

πλαισίου ανάγνωσης 
Α) Με την προσθήκη νουκλεοτιδίων μη πολλαπλάσιων του τρία
Β) Με την αφαίρεση νουκλεοτιδίων μη πολλαπλάσιων του τρία
Γ) Άνισος επιχιασμός?

6) Τι είναι η μεταλλαξογένεση παρεμβολής, πού αναφέρεται και γιατί μελετάται;.

Είναι μεταλλαξογένεση που προκαλείται από εισαγωγή τμημάτων ξένου DNA στο
γονιδίωμα, όπως για παράδειγμα από ιούς. Εάν γίνεται σε τμήμα κοντά σε
πρωτοογκογονίδιο μπορεί να οδηγήσει στη υπερενεργοποίησή του και σε
καρκινογένεση. Μελετάται για κατανόηση των μηχανισμών που οδηγούν στον
καρκίνο.
7) Αναλύοντας τις αλλαγές των νουκλεοτιδίων που έχουν μέχρι σήμερα βρεθεί στην
κωδικοποιούσα περιοχή του γονιδίου της κυστικής ίνωσης διαπιστώθηκε ότι
μερικές μόνο από τις αλλαγές αυτές αποτελούν μεταλλαγές. Ποια κριτήρια θα
πρέπει να πληρούνται για να είμαστε βέβαιοι ότι μια αλλαγή νουκλεοτιδίου είναι
μεταλλαγή και όχι πολυμορφισμός;

Ένα πολυμορφισμός εμφανίζεται σε παραπάνω από το 1% του πληθυσμού.

Καρκίνος (μακριά από μας)

1) Αναφέρετε συνοπτικά τους μηχανισμούς ενεργοποίησης των πρωτο-

ογκογονιδίων. ΚΑΡΑΣΟΣ
Σημειακές μεταλλάξεις στην αλληλουχία των γονιδίων, πχ H-ras, K-ras, N-ras
Επαύξηση γονιδίων, όπου υπάρχει "πολλαπλασιασμός" των αντιγράφων του
γονιδίου, για παράδειγμα 700 φορές το N-myc σε νευροβλάστωμα.
Χρωμοσωμική μετάθεση (translocation), κυρίως στις λευχαιμίες/λεμφώματα, πχ
χρωμόσωμα φιλαδέλφεια στη ΧΜΛ: t(9:22), δημιουργείται γονίδιο-υβρίδιο.

2) Είδη ρετινοβλαστώματος . Πως ξεχωρίζουν? ΚΑΡΑΣΟΣ

Χωρίζονται σε σποραδικό και κληρονομικό:

 Στο κληρονομικό ρετινοβλάστωμα το παιδί κληρονομεί ένα μεταλλαγμένο

αλληλόμορφο του γονιδίου του ρετινοβλαστώματος RBC1. Μια επακόλουθη
σωματική μετάλλαξη σε ένα κύτταρο αμφιβληστροειδούς (2 hit-model) οδηγεί
σε απώλεια λειτουργικότητας του εναπομενοντος φυσιολογικού
αλληλόμορφου, οδηγώντας σε καρκινογένεση.
 Στον σποραδικό τύπο και τα δύο RBC1 αλληλόμορφα ενός κυττάρου του
αμφιβληστροειδή έχουν απενεργοποιηθεί( πρόκειται για ογκοκατασταλτικά
γονίδια) από σωματική μεταλλαγή. Επειδή αυτό είναι ένα σπάνιο γεγονός,
συνήθως εμφανίζεται μόνο ένας όγκος, μονόπλευρο ρετινοβλάστωμα, και η
ηλικία εκδήλωσης είναι μεγαλύτερη από εκείνη των παιδιών με την
κληρονομική μορφή.
3) Τι είναι η υπόθεση Knudson; Σε ποιες ασθένειες αναφέρεται;

Η υπόθεση των 2 βημάτων αναφέρει ότι ορισμένες μορφές καρκίνου μπορεί να

δημιουργούνται σε ένα ετεροζυγο άτομο , που φέρει μια υπολειπόμενη μεταλλαγη, όταν το
άτομο αυτό υποστεί μια δεύτερη σωματική μετάλλαξη που μπορεί να το καταστήσει
ομόλογο για την συγκεκριμένη μετάλλαξη. Σε αυτή την υπόθεση βασίστηκε ο Knudson και
πρότεινε ότι ορισμένες μορφές καρκίνου καρκίνου όπως το ρετινοβλάστωμα, οι οποίες
εμφανίζονται με 2 μορφές, κληρονομήσιμη και σποραδική, μπορούν να εξηγηθούν με την
εξής υπόθεση: Στον κληρονομικό τύπο η μετάλλαξη συμβαίνει στα γεννητικά κύτταρα, ενώ
στον σποραδικό τύπο και οι δύο μεταλλάξεις είναι σωματικές και συνέβησαν στο ίδιο
σωματικό κύτταρο.

4) Αρκεί η μετάλλαξη ενός πρωτο-ογκογονιδίου για να προκαλέσει καρκίνο? 

ΚΑΡΑΣΟΣΑΡΑ
Η κυτταρική ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός στα κύτταρα ενεργοποιούνται από τα
προϊόντα των πρωτογκογονιδίων και υπόκεινται σε αρνητικό έλεγχο από τα
ογκοκατασταλτικά γονίδια. Η δράση των ογκογονιδίων είναι επικρατής και μια και μόνο
μεταλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη ανάπτυξη. Αντίθετα, η δράση των
ογκοκατασταλτικών είναι υπολειπόμενη , δηλαδή όταν και τα δύο αλληλόμορφα έχουν
μεταλλαγή απορρυθμίζεται η κυτταρική ανάπτυξη και οδηγεί σε καρκινογένεση. Άρα αρκεί
μια μόνο μετάλλαξη πρωτογκογονιδίου.
5) Που είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε αν ο καρκίνος σε ένα άτομο είναι
κληρονομικός ή σποραδικός ;

Είναι χρήσιμο να το γνωρίζουμε διότι εάν είναι κληρονομικός μπορεί να κινδυνεύουν και
άλλα άτομα της οικογένειάς του να νοσήσουν.

6) Μεταλλαγή στο γονίδιο p53 μπορεί να αποτελέσει το γενετικό υπόβαθρο για καρκίνο
μαστού ;

Μπορεί, καθώς η πρωτεΐνη p53 είναι σημαντικός ρυθμιστής του κυτταρικού κύκλου:
σταματάει τον κυτταρικό κύκλο σε περίπτωση λάθους στην αντιγραφή, βοηθάει στη
στρατολόγηση επιδιορθωτικών ενζύμων και σε περίπτωση αποτυχίας, οδηγεί το κύτταρο σε
απόπτωση. Μεταλλαγές που αδρανοποιούν την p53 μπορεί να οδηγήσουν σε συσσώρευση
μεταλλαγών στο κύτταρο που να επηρεάσουν ογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά, και στους
απογόνους του και να οδηγήσουν σε καρκινογένεση.

7)  Σε ποιές κατηγορίες μπορούν να χωριστούν τα ογκογονίδια?

Τα ογκογονίδια μπορούν να χωριστούν σε πρωτογκογονίδια και σε ιικά-ογκογονίδια.
Τα προϊόντα πρωτο-ογκογονιδίων μπορεί να είναι οποιαδήποτε πρωτεΐνη συμμετέχει σε
μονοπάτι μεταγωγής σήματος. Στα πρωτο-ογκογονίδια ανήκουν οι παρακάτω κατηγορίες:
αυξητικοί παράγοντες (πχ EGF, PDGF, TGF-α κλπ), υποδοχείς αυξητικών παραγόντων (πχ
EGFR, PDGFR, κλπ), μεταγραφικοί παράγοντες (πυρηνικές πρωτεΐνες όπως Myc, FOS, Jun
κλπ) και μόρια μεταγωγής σήματος (κυτταροπλασματικές τυροσινικές κινάσες, πρωτεΐνες
με ενζυμική δράση όπως φωσφολιπάσες, προτεΐνες προσαρμοστές με SH2 domains (πχ
Grb-2).
Τα ιικά ογκογονίδια (πχ v-onc) μπορούν να ενσωματωθούν στο DNA του ξενιστή μετά από
μόλυνση κυττάρου (μεταλλαξογένεση παρεμβολής) και να οδηγήσουν σε καρκινογένεση.
Για παράδειγμα, τα ιικά ογκογονίδια E6, E7 του HPV προσδένονται και καταστέλλουν την
ΤΡ53 (καρκίνος του τραχήλου της μήτρας).

8)Πως σχετίζεται η πρωτείνη p105 και η ΕΙΑ? Το γονιαδιακό προιόν , που ονομάζεται
p105 είναι μια πρωτείνη η οποία απουσιάζει ή εμφανίζεται μεταλλαγμένη στην ανάλυση
ορισμένων καρκινικών κυτταρικών σειρών. Αυτή σχετίζεται με την ρύθμιση του κυτταρικού
κύκλου. Η πρωτείνη αυτή σχηματίζει ένα σύμπλοκο με την ΕΙΑ ογκοπρωτείνη του
ογκογονιδίου του ανθρώπινου αδενοιού. Επειδή η ΕΙΑ πρωτείνη είναι ρυθμιστικός
παράγοντας μεταγραφής, φαίνεται ότι και η p105 έχει ανάλογο ρόλο. Η p105 μόνο στη
φωσφορυλιωμένη της μορφή καταστέλλει την κυτταρική ανάπτυξη και αλληλεπιδρά με
κάποια ογκογονίδια.

9) Τι είναι το χρωμ. Φιλαδέλφεια και πού συναντάται;

Το χρωμόσωμα Φιλαδέλφεια συναντάται στη Χρόνια Μυελογενή Λευχαιμία. Προκύπτει

από χρωμοσωμική μετάθεση (translocation) με ένωση τμημάτων του χρωμοσώματος 9 και
του 22. Αυτή η ένωση δημιουργεί ένα γονίδιο-υβρίδιο που κωδικοποιεί τη χιμαιρική
πρωτεΐνη bcr/abl (κινάση τυροσίνης) η οποία είναι διαρκώς ενεργοποιημένη.  
Ασθένειες μεταβολισμού και φαρμακογενετική

1) Γιατί πρέπει να ανιχνεύεται η φαινυλκετονουρία νωρίς? Τι τεχνική χρησιμοποιείται?

Πιθανές θεραπείες και γιατί?
Η φαινυλκετονουρία χαρακτηρίζεται από μεταλλαγές που απενεργοποιούν το
γονίδιο του ενζύμου υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης, λόγω έλλειψης του οποίου
δεν πραγματοποιείται η μετατροπή της φαινυλαλανίνης σε τυροσίνη. Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα τη συσσώρευση φαινυλαλανίνης στον οργανισμό. Αν η ασθένεια δεν
ανιχνευτεί σύντομα μετά τη γέννεση και αρχίσει η συσσώρευση φαινυλαλανίνης
μπορεί να οδηγήσει σε διανοητική καθυστέρηση και άλλα νευρολογικά
προβλήματα όπως επιληψία. Η διάγνωση γίνεται με:
- τεστ ανοχής φαινυλαλανίνης: μετά της παροχή ορισμένης ποσότητας στον
οργανισμό μετριέται η συγκέντρωσή της στο πλάσμα
ή - με γενετικό έλεγχο: πέψη του γονιδίου με περιοριστική ενδονουκλεάση Hind III
(η έλλειψη στο μεταλλαγμένο εξαφανίζει μία θέση αναγνώρισης),
ή -με ικανότητα ανάπτυξης από καλλιέργειας βακτηρίου που απαιτεί
φαινυλαλανίνη για την ανάπτυξή του σε δείγμα αίματος από νεογέννητο και
σύγκριση με φυσιολογικό δείγμα.
Θεραπεία: κατάλληλη διατροφή με αποφυγή μεγάλης ποσότητας φαινυλαλανίνης
και επιπλέον παροχή τυροσίνης, εφόρου ζωής.
2) Σε τι οφείλεται-ποια μοριακή βλάβη έχει συμβεί στα άτομα με
φαινυλκετονουρία; Σε ποια κατηγορία ασθενειών ανήκει;
Η PKU είναι μια αυτοσωμική υπολειπόμενη διαταραχή που προκαλείται από
μεταλλάξεις στο γονίδιο της υδροξυλάσης της φαινυλαλανίνης που βρίσκεται στο
χρωμόσωμα 12. Το γονίδιο έχει μέγεθος 90 kb. Περίπου 60 διαφορετικές σημειακές
μεταλλάξεις υπαρχουν στο γονίδιο. Οι περισσότερες σε εξώνια 4-11 και 7. Αυτοί οι
ασθενείς ανήκουν στην κατηγορία διαταραχών στον μεταβολισμό των αμινιξέων.

3) Με ποιον τρόπο κληρονομείται η έλλειψης της G6PD, πού εντοπίζεται και ποιες οι
αρνητικές επιπτώσεις από την έλλειψή της; Κληρομείται με Χ-φυλοσύνδετο τυπο
κληρονομικότητας. Το ένζυμο αυτό καταλύει το πρώτο στάδιο του βιοχημικού
μονοπατιού της μονοφωσφωρικής εξόζης. Σημαντική λειτουργία αυτού του
μονοπατιού του μεταβολισμού της γλυκόζης είναι η δημιουργία NADPH, το οποίο
είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της γλουταθειόνης και των ανηγμένων
σουλφυδρυλικών ομάδων που είναι απαραίτητες για την προστασία των πρωτεινών
 του κυττάρου από την οξειδωτική καταστροφή. Μεγαλύτερη επίπτωση εμφανίζουν
τα ερυθροκύτταρα που αιμολύονται. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ώριμα
ερυθροκύτταρα είναι απύρηνα και δεν έχουν ριβοσώματα, με συνέπεια να μην
μπορούν να συνθέσουν νέο mRna και πρωτείνες, για να αντικαταστήσουν αυτές
που καταστράφηκαν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το οξειδωτικό στρες να αιμολύει
εκλεκτικά τα γηραιότερα ερυθροκύτταρα που έχουν μειωμένη ενεργότητα του
ενζύμου.

4) Διαταραχές του κύκλου της ουρίας. 

Οι διαταραχές του κύκλου της ουρίας οφείλονται σε ελλείψεις ενζύμων που επηρεάζουν
την αποβολή αζωτούχων παραπροϊόντως από τον οργανισμό με αποτέλεσμα τη
συσσώρευση αμμωνίας που αποτελεί δηλητήριο για το ΚΝΣ. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε
κώμα και γρήγορο θάνατο. Ένα παράδειγμα είναι η έλλειψη τρανσκαρβαμοϋλάσης της
ορνιθίνης.

5) Τι είναι ο αλφισμός; 
Ο αλφισμός είναι μία ετερογενής ασθένεια του μεταβολισμού. Χαρακτηρίζεται από την
έλλειψη του διαμεμβρανικού ενζύμου τυροσινάση το οποίο αποτελεί ένζυμο-κλειδί στη
βιοσύνθεση μελανίνης, καταλύοντας τη μετατροπή της τυροσίνης σε dopa-κινόνη. Τα άτομα
που πάσχουν δεν έχουν χρωστική στο δέρμα, μάτια και μαλλιά και εμφανίζουν προβλήματα
όρασης. Το γονίδιο της τυροσινάσης βρίσκεται στο χρωμόσωμα 11q14-21, όπου έχουν
εντοπιστεί 88 διαφορετικές μεταλλάξεις που μπορεί να προκαλέσουν την ασθένεια.
6) Οι περισσότερες διαταραχές μεταβολισμού κληρονομούνται με ποιο τύπο
κληρονομικότητας; Δώστε μια εξήγηση.
Κληρονομικότητα συνήθως αυτοσωμική υπολειπόμενη, φυλοσύνδετη
υπολειπόμενη και σπάνια αυτοσωμική επικρατής.
7) Αναφέρετε μια ασθένεια που οφείλεται σε διαταραχή του κύκλου της ουρίας και
μια σε διαταραχή του μεταβολισμού λιποπρωτεϊνών.
Διαταραχή μεταβολισμού της ουρίας: Έλλειψη τρανσκαρβαμυλάσης της ορνιθίνης .
Εκδηλώνεται στο νεογνικό στάδιο με δυσκολία στη διατροφή, εμφάνιση ληθάργου
που οδηγεί σε κώμα και τελικά στο θάνατο από τον πρώτο μήνα ζωής.
Κληρονομείται με φυλοσύνδετο τύπο κληρονομικότητας
Διαταραχή μεταβολισμού λιποπρωτεινών: Οικογενής Υπερχοληστερολαιμία (FH).
Άτομα με αυτή την παθηση έχουν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης που δημιουργούν
σημαντικό κίνδυνο για δημιουργία πρώιμης CAD (στεφανιαία νοσος). Τα κύτταρα
 κανονικά παίρνουν χοληστερόλη είτε από ενδογενή σύνθεση είτε από τη διατροφή
μεσω των LDL υποδοχέων της κυτταρικής επιφάνειας. Υψηλά επίπεδα
χοληστερόλης στην FH οφείλονται σε ελλειπή ή ελαττωματική λειτουργία των LDL
υποδοχέων. Η κληρονομιση είναι αυτοσωμική επικρατής.
8) Τι είναι η ακαταλασία; Είναι έλλειψη του ενζύμου καταλάση των
υπεροξυσωμάτων. Οφείλεται σε σπάνιο υπολειπόμενο γονίδιο. Το 50% των ατόμων
με ακαταλασία εμφανίζουν στοματική σήψη, ενώ οι υπόλοιποι εμφανίζουν υγειή
φαινότυπο
9) Μεταλλαγες στον υποδοχεα LDL

 Ο LDL υποδοχέας προσδένει apo B-100 πρωτείνη. Μεταλλαγές στην περιοχή

πρόσδεσης apo B-100 του υποδοχέα LDL (είτε στον υποδοχέα είτε στην apo)
δημιουργούν πρόβλημα πρόσδεσης της LDL στον υποδοχέα της, με αποτέλεσμα
να μην απομακρύνεται η LDL από την κυκλοφορία.
 Η δημιουργία συμπλόκων LDL υποδοχέα–apo B-100 στα καλυμμένα βοθρία με
κλαθρίνη απαιτεί την ARH adaptor protein, που συνδέει τον υποδοχέα στο
σύστημα ενδοκυττάρωσης του καλυμμένου βοθρίου. Ομόζυγες μεταλλαγές
στην ARH πρωτεΐνη δημιουργούν πρόβλημα στην εσωτερικοποίηση του
συμπλόκου LDL:LDL υποδοχέα, και η LDL δεν απομακρύνεται από κυκλοφορία.
 PCSK9 πρωτεάση οδηγεί σε αποικοδόμηση του υποδοχέα LDL. Αν έχουμε εκεί
μεταλλαγη ανάκτησης λειτουργίας τότε θα έχουμε συνεχή αποικοδόμηση
υποδοχέα και μη πρόσληψη LDL.

10) Τι είναι η φαρμακογενετική? Η γενετική αιτιολογία της διαφορικής ανταπόκρισης

ενός ατόμου/ασθενούς σε μια συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή, με απώτερο
σκοπό την επίτευξη εξατομικευμένης θεραπείας.
11) Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για θεραπεία της γαλακτοζαιμίας τη
χορήγηση του ενζύμου υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης και σε ποιες άλλες
ασθένειες θα μπορούσε να γίνει κάτι παρόμοιο;

12) Μπορούμε να χορηγήσουμε έτοιμο παρασκεύασμα υδροξειλάσης της

φαινυλαλανίνης σε άτομο που πάσχει από PKU ως θεραπεία; Θα μπορούσε αυτό να
πραγματοποιηθεί σε άλλες βιοχημικές ασθένειες;

13) Αλκαπτονουρία ,γαλακτοζαιμία και αλφισμός .τι κοινό έχουν και τι προκαλούν?
 Είναι και οι τρεις αυτοσωμικές υπολειπόμενες νόσοι του μεταβολισμού.
14) Αναφερθείτε στη γαλακτοζαιμία. Είναι η ίδια διαταραχή με τη δυσανεξία στη
λακτόζη;
Η γαλακτοζαιμία είναι αυτοσωμική υπολειπόμενη διαταραχή μεταβολισμού
υδατανθράκων. Προκαλείται από της έλλειψη του ενζύμου τρανσφεράση της 1-
φωσφορικής ουριδυλο-γαλακτόζης, που μετατρέπει τη γαλακτόζη σε γλυκόζη, με
αποτέλεσμα συσσώρευση της γαλακτόζης, η οποία αποτελεί δηλητήριο. Προκαλεί:
μεγέθυνση του ήπατος, καταρράκτη, καταστροφή των νεφρών, του εγκεφάλου και των
ωοθηκών στα θηλυκά. 75% των μωρών πεθαίνουν. Η θεραπεία αποτελείται από δίαιτα
χωρίς λακτόζη και γαλακτόζη εφ'όρου ζωής.
Δεν είναι η ίδια διαταραχή με τη δυσανεξία στη λακτόζη, στην οποία το ένζυμο που λείπει
είναι η λακτάση, πράγμα που οδηγεί σε ανικανότητα αποικοδόμησης σακχάρων του
γάλακτος προς απλούστερες μορφές. Δεν είναι τόσο σοβαρή όσο η γαλακτοζαιμία.
15) Τι είναι η αλκαπτονουρια και σε ποιες ασθενειες εντασσεται?
Η αλκαπτονουρία είναι αυτοσωμικό υπολειπόμενο νόσημα που εντάσσεται στις ασθένειες
μεταβολισμού των αμινοξέων. Οφείλεται σε έλλειψη του ενζύμου οξειδάση του
ομογεντισικού οξέος, το οποίο μετατρέπει το ομογεντισικό οξύ σε μαλεϊλοκετοξικό οξύ
κατά τον καταβολισμό της τυροσίνης. Η οξείδωση του ομογεντισικού παράγει ένα προϊόν
παρόμοιο με μελανίνη, με αποτέλεσμα τα ούρα και ο συνδετικός ιστός του ασθενούς
βάφονται μάυρα, διαδικασία γνωστή ως οχρόνωση. Επίσης μετά την τρίτη δεκαετία της
ζωής τους εμφανίζουν αρθρίτιδα.
Χρωμοσωμικές ανωμαλίες-γενικά περί χρωμοσωμάτων-ασθενειών που σχετίζονται με
αυτά

1) α) Περιγράψτε συνοπτικά τη μέθοδο ζωνοποίησης G. Ποια τα πρότυπα που

παίρνουμε;

Η μέθοδος ζωνοποίησης G δημιουργεί ζώνες στα χρωμοσώματα για την ταυτοποίησή τους
και διάγνωση ανωμαλιών. Πρώτα γίνεται επώαση με θρυψίνη για αποδιάταξη πρωτεϊνών
και μετά χρώση με Giemsa. Παίρνουμε σκούρες και ανοιχτόχρωμες ζώνες. Οι σκούρες είναι
φτωχές σε γονίδια ενώ οι ανοιχτόχρωμες πλούσιες σε γονίδια.

2) Τι είναι το μωσαϊκό του συνδρόμου Down? ΣΕΛ 120

Ο μωσαϊκισμός είναι το αποτέλεσμα ανώμαλου διαχωρισμού στα αρχικά στάδια της

εμβρυογέννεσης, όπου συμβαίνει παραμονήπερισσοτέρων της μιας κυτταρικών σειρών.
Έτσι, εάντο ζυγωτό έχει δύο Χ χρωμοσώματακαι συμβεί μη διαχωρισμός, οπότε το ένα
θυγατρικό κύτταρο παίρνει τρια Χ χρωμοσώματα (ΧΧΧ), ενώ το άλλο μόνο ένα Χ
χρωμόσωμα (Χ), τότε δημιουργείται ένα μωσαϊκό Χ/ΧΧΧ. Αυτός είναι ο τρόπος δημιουργίας
των περισσοτέρων μωσαϊκών.
Μωσαϊκό σύνδρομο Down :εμφανίζεται μονο στο 1% των ατόμων με σύνδρομο.
Πιθανότατα οι ασθενείες προέρχονται από ζυγωτά που εμφάνιζουν τρισωμία 21. Σε αυτά
τα άτομα τα συμπτώματα είναι ηπιότερα σε σχέση μετο τυπικό σύνδρομο. Υπάρχει όμως
μεγάλη ποκιλότητα σε αυτούς του ασθενείς όσον αφορά τον φαινότυπο, πιθανόν λόγω
ποικίλης αναλογίας των τρισωμικών κυττάρων στο έμβρυο στα πρώτα στάδια της
ανάπτυξης του.

3) Με ποια τεχνική ζωνοποίησης μπορεί να ανιχνευτεί το σύνδρομο φωνή της γάτας; 

4) Η τρισωμία 21 ανιχνεύεται μόνο στο στάδιο της μετάφασης;

Το 95% των περπτώσεων οφείλεται σε τρισωμία 21. Από αυτό το 95% των
περιπτώσεωνβρέθηκε ότι το σφάλμα συνέβη στην μειωτική διαίρεση της μητέρας, κυρίως
στην μείωση Ι αλλά μπορεί φυσικά να συμβεί και στην μείωση του πατέρα(5% των
περιπτώσεων) και πάλι στην μείωση Ι.

5) α) Γιατί δεν εμφανίζονται όλες οι πιθανές τρισωμίες στον άνθρωπο;

β) Γιατί τα στατιστικά στοιχεία των χρωμοσωμικών ανωμαλιών και ατυπιών
διαφέρουν μεταξύ των καρυοτύπων από χοριακές λάχνες στην 8η εβδομάδα
κύησης και των καρυοτύπων στα νεογέννητα; 
γ) Ποιες εμφανίζονται και γιατί συμβαίνει αυτό; 

α) Οι χρωμοσωμικές ατυπίες ευθύνονται για το 50% τουλαχιστον των αυτόματων

αποβολών. Ενώ υπάρχουν πολυάριθμες σπανιες χρωμοσωμικες διαταραχες, στις
οποιεςέχει αναφερθει προσθηκη (ή ελλειψη) ενος ολοκληρου χρωμοσωματος ή τμηματος
αυτου, πολλές απο αυτου, πολλες απο αυτεςειτε εχουν βρεθει μονον σε εμβρυα που
προεερχονται απο αυτοματες αποβολες ειτε περιλαμβανουν πολυ μικρα χρωμοσωμικα
τμηματα.
β) Απο υην δυλληψη και μετα , η συχνοτητα εμφανισης των χρωμοσωμικων ατυπιων
ελλαττωνεται. Μεχρι τη γεννηση η συχνοτητα έχει ελαττωθει στο 0,5-1%, παρολο που στα
νεκρα νεογεννητα είναι 5%.Η διάγνωση με την τεχνική των χοριάκων λαχνών δίνει μερικές
φορές αμφιλεγόμενα αποτελέσματα και για αυτόν το λόγο προτιμάται η
αμνιοπαρακέντηση. (Μειονέκτημα αποτελεί και ο αυξημένος κίνδυνος αποβολής (2-3%) και
οι πιθανές βλάβες των άκρων εάν ο έλεγχος διενεργηθεί πριν την 9 η εβδομάδα κύησης)
γ) Υπαρχουν μονο τρει καλας καθορισμενες χρωμοσωμικες διαταραχες συμβατες με την
επιβιωση μετα τη γεννηση στις οποιες εμφανιζεται τρισωμια ενος ολοκληρου
χρωμοσωματος. Αυτες ειναι η τρισωμια 21, τρισωμια 18 και τρισωμια 13. Καθε μια απο
αυτες σχετιζεται με καθυστερηση στη αναπτυξη, διανοητικη καθυστερησηκαθως και
πολλαπλες συγγενεις ανωμαλιες. Παρολα αυτα καθε μια εχει διαφορετικο φαινοτυπο.οι
χαρακτηριστικες ανωμαλιες καθε τρισωμιας καθοριζεται απο την προσθετη ποσοτητα
γονιδιων στο επιπλεον χρωμοσωμα

6) Μοριακή βλάβη στο εύθραυστο Χ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΥ Χ (FRAXA) (ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ CGG/CCG)

-Η ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗΣ ΣΤΟΝ
ΑΝΘΡΩΠΟ.
-ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΠΟΥ 1 ΣΤΟΥΣ 4000 ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ 1 ΣΤΙΣ 8000 ΓΥΝΑΙΚΕΣ -----------
-ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΜΕΣΗ-ΣΟΒΑΡΗ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΥΧΝΑ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ
ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ FMR1 ΕΧΕΙ 6-55 ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΣΤΗΝ 5’ΑΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ. <50 ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ- ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ
ΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ
-50-200 ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ-ΠΡΟΜΕΤΑΛΛΑΞΗ- ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΣΕ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ. ΑΛΛΑ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Η ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ
ΠΡΟΜΕΤΑΛΛΑΞΗΣ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 1 ΣΤΟΥΣ 1000 ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ 1 ΣΤΙΣ 400 ΓΥΝΑΙΚΕΣ
-ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΑΡΙΘΜΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΩΝ (>200) .>200 ΑΝΔΡΕΣ
ΕΧΟΥΝ ΣΟΒΑΡΗ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΕΝΩΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΕ >200 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ
ΣΠΑΝΙΑ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΟΒΑΡΗ
-ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΧΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΑ. ΣΤΟ
ΕΜΒΡΥΟ
Το γονίδιο FMR1 έχει 17 εξώνια και μέγεθος 38 kb. Στην 5’ αμετάφραστη περιοχή
περιλαμβάνεται η αλληλουχία των CGG επαναλήψεων. Όταν υπερβούν τον αριθμό των 230
όλη η περιοχή υπερμεθυλιώνεται, παίρνοντας μια μεθυλομάδα στο C κάθε CG
δινουκλοτιδίου και στις δύο έλικες του DNA. Αυτό προκαλεί απενεργοποίηση του
υποκινητή του γονιδίου και το γονίδιο γίνεται σιωπηρό. ΑΥΞΗΣΗ ΤΡΙΠΛΕΤΩΝ FMR1
ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΥΠΕΡΜΕΘΥΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ.Η ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ FMR1 ΜΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ
ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΟΥ. Η FMR1 ΠΡΩΤΕΪΝΗ (FMRP) ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ RNA ΠΡΟΣΔΕΝΟΜΕΝΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗ
ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ (ΣΕ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑ) ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΠΟΛΥΣΩΜΑΤΑ ΜΕ RNA-
ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟ ΤΡΟΠΟ ΣΑΝ ΤΜΗΜΑ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ mRNP
7) Είναι απαραίτητη η καρυοτύπιση ατόμου με σύνδρομο Down παρ' όλο που τα
φαινοτυπικά του χαρακτηριστικά είναι εμφανή; 

Ναι, για να διαπιστώσουμε εάν οφείλεται σε τρισωμία, όπως πάνω από το 90% των
περιπτώσεων (47,ΧΧ ή ΧΥ,+21) ή αν οφείλεται σε μετατόπιση [46,ΧΧ ή ΧΥ,der(14;21) ή
der(21;22)(q10;q10),+21] καθώς και αν πρόκειται για άτομο με μωσαϊκισμό (46,ΧΧ ή
ΧΥ/47,ΧΧ ή ΧΥ,+21). Πρώτον για να έχουμε μία καλύτερη ιδέα για την κλινική κατάσταση
του ασθενούς και τα γονίδια που εμπλέκονται και δεύτερον για να προσδιορίσουμε πως
προέκυψε η τρισωμία και να υπολογίσουμε τον κίνδυνο επανεμφάνισης σε άλλο παιδί των
ίδιων γονιών.

8) Μπορεί η ύπαρξη ισοχρωμοσώματος Χ να δημιουργήσει Turner;

Η χρωμοσωμική σύσταση είναι 45Χ, εντούτοις έχουμε πολλές περιπτώσεις με διαφορετικό

καρυότυπο. Η χρωμοσωμική σύσταση φαίνεται προκαλεί ιδιαίτερη κλινική εικόνα, οπως σε
ασθενείς με isoXq,(ισοχρωμόσωμα)που εμφανίζουν τα κλασσικά συμπτώματα του
συνδρόμου Turner.

9) Τι είναι ετερομορφισμός χρωμοσωμάτων, ποιες οι περιπτώσεις και ποια η

χρήση του; Καρασος

Ετερομορφισμοί είναι οι ποικιλομορφίες των χρωμοσωμάτων σε σχέση με το μέγεθος τους

μεταξύ διαφόρων ατόμων. Παρατηρούνται στα εξής χρωμοσώματα:
• # 1, 9, 16 στις δευτερογενείς περισφίξεις
• Δορυφόροι και μήκος μικρού βραχίονα των ακροκεντρικών
• Μήκος του Υ
Χρησιμοποιούνται στις ανευπλοειδίες προκειμένου να χαρακτηρισθεί μητρική ή πατρική
προέλευση χρωμοσωμάτων

10) Υπάρχουν εύθραυστες περιοχές; Πώς γίνονται αντιληπτές; Οι περιοχές με πολλές

επαναλήψεις?

11) Γονότυποι : 
α)θηλυκό άτομο με σύνδρομο Down 47,XX,+21
β) θηλυκό άτομο με σύνδρομο Down λόγω ροβερτιανής μετατόπισης der(14;21)(q10;q10)
γ)αρσενικό με έλλειψη και περικεντρική αναστροφή (περιοχή και ζώνη όποια θέλετε) inv(3)
(q22q26),del(3)(p22p33)
δ) άτομο με Kleinefelter 47,XXY
ε)άτομο με Τurner 45,XO
στ)αναστροφή στο χρωμόσωμα 11, μικρός βραχίονας περιοχή 1, ζώνη 1, μεγάλος βραχίονας
περιοχή 3, ζώνη 2, υποζώνη 1 inv (11) (p11,q32.1)
ζ)σύνδρομο Down από μετατόπιση στα χρωμοσώματα 14 και 21 46,XX,der(14;21)(q10;q10),
+21 46,ΧΥ,-14,+t (14q,21q)

12) Ισοζυγισμένες ισορροπημένες-ισομορφικές μεταλλαγές. Ποιες είναι? Δίνουν

φυσιολογικούς απογόνους?

Ισοζυγισμένες ανακατατάξεις :
Το γενετικό υλικό των χρωμοσωμάτων είναι πλήρες χωρίς να χάνεται ή να αποκτάται υλικό.
Ισοζυγισμένες ανακατατάξεις είναι οι 1)αναστροφές ,2)οι παρεμβολές και 3)οι
μεταταθέσεις (Αμοιβαίες μεταθέσεις και Ροβερτιανές μεταθέσεις).
Αμοιβαίες μεταθέσεις
• 2:2
– Εναλασσόμενος - φυσιολογικό ή ισοζυγισμένο
– Παράπλευρος 1 - μη ισοζυγισμ.
– Παράπλευρος 2 - μη ισοζυγισμ.
• 3:1
– Τρία - τρισωμία
– Ένα - μονοσωμία
Ροβερτιανές μεταθέσεις
- τρισωμία 14 (θνησιγόνος)
- μονοσωμία 14 (θνησιγόνος)
- σύνδρομο Down (ροβεριανή)
- μονοσωμία 21( θνησιγόνος)
- φυσιολογικός
- φορέας ροβερτιανής μετατόπισης.
Αναστροφές
Περικεντρική:
Εάν ο επιχιασμός εκτός αναστροφής χωρίς πρόβλημα .Εάν ο επιχιασμός μέσα απώλεια και
προσθήκη (φυσιολογικοί, ισοζυγισμένοι και μη ισοζυγισμένοι).
Παρακεντρική:
Εάν συμβεί ο επιχιασμός μέσα στην ανεστραμμένη περιοχή
– Φυσιολογικοί γαμέτες – Ισοζυγισμένοι γαμέτες (ανεστραμμένοι) – Ακεντρικό – δικεντρικό
Παρεμβολές
Εάν φέρουν ισορροπημένη έλλειψη/προσθήκη OK. Αλλά το 50% των γαμετών θα είναι
ανώμαλοι. Μπορεί να φέρουν την έλλειψη, προσθήκη ή και τα δύο

13) Τι είναι η δευτερογενής περίσφιξη, που εμφανίζεται; Καρασος

Το χρωμόσωμα Νο 1 ( Α ομάδας), το χρωμόσωμα Νο 9 (ομάδας C) καθώς και το Νο 16

(ομάδα Ε)(μόνο στο 10% των ανθρώπων) στον μεγάλο βραχίονα, εμφανίζεται μια
δευτερογενής περίσφυξη,κοντά στην περιοχή του κεντρομεριδίου. Αυτή προκαλεί
επιμήκυνση του μεγάλου βραχίονα. Το τμήμα που έχει την περίσφυξη είναι πολύ λεπτό σε
σχέση με το υπόλοιπο χρωμόσωμα, υποδηλώνοντας ότι υπάρχει ξεδίπλωμα της υπερέλικας
του DNA που είναι χαρακτηριστικό των μεταφασικών χρωμοσωμάτων. Η δευτερογενής
πρείσφυξη κληρονομείται κατά τον επικρατή τρόπο και εμφανίζει μικρό φθορισμό με την
μέθοδο Q ή μια σκούρα ζώνη με την μέθοδο G.

14) Υπάρχει περίπτωση να πάσχει ένα άτομο με 46 χρωμοσ. από σύνδρομο

Down?

Περίπου το 4%των ασθενών με το σύνδρομο έχουν 46 χρωμοσώματα, ένα από τα οποία

προέρχεται από Ροβερτιανή μετατόπιση ανάμεσα στο χρωμόσωμα 21q και στον μεγάλο
βραχίονα ενός από τα ακροκεντρικά χρωμοσώματα, συνήθως το 14 ή το 22. Το χρωμόσωμα
με την μετατόπιση αντικαθιστά ένα από τα φυσιολογικά ακροκεντρικά χρωμοσώματα και ο
καρυότυπος του ατόμου ειναι 46, XY,-14,+t (14q;21q). Στην πραγματικότητα ο ασθενής
είναι τρισωμικός για το 21q. Στην περίπτωση αυτή ΔΕΝ υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην
ηλικία της μητέρας και την εμφάνιση του συνδρόμου,ενώ υπάρχει αυξημένος κίνδυνος
επανεμφάνισης του συνδρόμου σε οικογένειες όπου ο ένας γονέας (ειδικά η μητέρα)είναι
φορέας της μετατόπισης. Για είναι απαραιτητο να γίνει καρυότυπος και να δοθεί γενετική
καθοδήγηση.
Από όλους τους πιαθανούς γαμέτες που θα προκύψουν από φορέα της μετατόπησης μόνο
ένας θα μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο Down και πιο συγκεκριμένα αυτός που φέρει την
μετατόπιση και το χρωμόσωμα 21, ώστε να προκύψει η «ας πούμε τρισωμία 21». (ο ένας
γαμέτης θα είναι φυσιολογικός, ο δεύττερος ισορροπημένος και απο τους τέσσερις μη
ισορροπμένους ο ένας θα μας δωσει το συνδρομο, οι δύο θα μας δώσουν μονοσωμία άρα
θνησιγόνοι και ο αλλος δηλαδη μετατόπιση και 14, θα μας δώσει «τρισωμία» άρα παλι
θνησιγόνο).

15) Πoια χρωμοσωμική ανωμαλία περιμένετε να εμφανίζεται πιο συχνά στην 

εθνική ομάδα μπάσκετ (ανδρών) συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό?

Κατά πάσα πιθανότητα θα βρούμε το σύνδρομο Klinefelter (47,XXΥ), όπου οι ασθενείς

έχουν υψηλό ανάστημα και μακρία χέρια, χαρακτηριστικά απαραιτήτα για να είσαι
επαγγελματίας αθλητής μπασκετ. Επίσης τα άτομα σε αντίθεση με τα περισσότερα
σύνδρομα, δεν φαίνεται να έχουν διανοήτικη καθυστέρηση, απλά να υστερούν ελαφρως
διανοήτικα , συνεπώς μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απιτήσεις μιας ομάδας. Επίσης μόνο
ένα ποσοστό αυτων των ατόμων έχουν αντικοινωνική συμπεριφορά σε αντίθεση με το
σύνδρομο 47,ΧΥΥ όπου εκεί παρόλο που έχουμε παλί υψηλό ανάστημα΄(20% άνω απο 1.80)
και δεν έχουμε καθόλου διανοητική καθυστέρηση, έχουμε ωστόσο πολύ έντονα
προβληματική κοινωνική συμπεριφορά (3% των άρρενων σε φυλακές και ψυχιατρικές
κλνικές έχουν το συγκεκριμένο σύνδρομο).

16) Ποια μέθοδο ζωνοποίησης θα χρησιμοποιούσατε για την μελέτη του χρωμ. Υ;

Η Q μέθοδος ζωνοποίησης φαίνεται να χρησιμοποιείται ειδικά για ανωμαλίες ή

μωσαϊκισμό του Y χρωμοσώματος, όπου επιτρέπει την βέβαιη αναγνώριση του Υ
χρωμοσώματος λόγω του ισχυρού φθρισμού του.
Επίσης η R μέθοδος ζωνοποίησης χρησιμοποιείται για αναγνώριση ανωμαλιών του X
χρωμοσώματος όπου οι φωτεινές και σκοτεινές ζώνες είναι αντίστροφες από την Q
μέθοδος ζωνοποίησης.
Τεχνικές-Εργαστηριοθέματα-θέματα σκέψης

1) Αποτυπώστε τις θέσεις αναγνώρισης του ενζύμου RsaI και τα αντίστοιχα μήκη σε ένα
προϊόν PCR του γονιδίου της κυστικής ίνωσης, μήκους 752 bp, στις παρακάτω περιπτώσεις:
α)μιας μεταλλαγής στη θέση 180,οπου δημιουργεί θέση αναγνώρισης του ενζύμου RsaI κ το
άτομο που τη φέρει είναι ετεροζυγώτης για τη μεταλλαγή αυτή, β)μιας μεταλλαγής στη
θέση 350, όπου απαλείφεται η θέση αναγνώρισης του ενζύμου RsaI και το άτομο που τη
φέρει είναι ομοζυγώτης για τη μεταλλαγή αυτή. Σημειώστε ότι στην περίπτωση αυτή στο
προϊόν PCR υπάρχει μια σταθερή θέση (500) αναγνώρισης του ενζύμου RsaI. 

2) Περιγράψτε τη/τις μεθοδολογία/ες που θα χρησιμοποιούσατε για την ανίχνευση μιας

έλλειψης 40 νουκλεοτιδίων (αλληλόμορφο μητέρας) και μιας σημειακής μεταλλαγής
(αλληλόμορφο πάτερα) σε μια προγεννητική διάγνωση για κυστική ίνωση. Δικαιολογήστε
την απάντησή σας. 

3) Να πείτε Σ Λ και αιτιολόγηση α) τα περιοριστικά ένζυμα κόβουν σε συγκεκριμένες

περιοχές το DNA σε κωδικές και μη κωδικές περιοχές 
β) η πρωτεΐνη που θα πάρουμε από cDNA βιβλιοθήκη θα έχει υποκινητή, ενισχυτή και
εξώνια

4) Έλλειψη δύο νουκλεοτιδίων μπορεί να ανιχνευτεί α) με RFLPs, β) με PCR και VNTR, γ) με

PCR και περιοριστικό ένζυμο, δ) με στύπωμα κατά Southern και ειδικό ανιχνευτή. Να
επιλέξουμε το σωστό και να δικαιολογήσουμε. 

5) Ι) Πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα PCR έναντι στυπώματος Southern για διάγνωση

γενετικών ανωμαλιών. 
ΙΙ) Ποιο (ή ποια) από τα παρακάτω μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για απομόνωση DNA
για διενέργεια μοριακών αναλύσεων: δείγμα ιστού προς βιοψία, λευκά αιμοσφαίρια,
ερυθροκύτταρα, αμνιακό υγρό. Δικαιολογήστε γιατί σε κάθε περίπτωση.

6) Ι) Θέλετε να κλωνοποιήσετε γονίδιο ανθρώπινης ηπατικής πρωτεΐνης. Τι θα διαλέγατε:

γονιδιωματική βιβλιοθήκη ανθρώπου ή cDNA βιβλιοθήκη ανθρώπινου ήπατος;
Δικαιολογήστε την απάντησή σας. 
ΙΙ) Με ποια (ή ποιες) μεθόδους μπορείτε να διαγνώσετε προγεννητικά μία σημειακή
μεταλλαγή που προκαλεί μια ασθένεια; Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη οικογένεια η
σημειακή μεταλλαγή που προκαλεί την ασθένεια είναι συγκεκριμένη και γνωστή.

7) Έδινε γενεαλογικό δέντρο για Huntington και στυπώματα Southern για κάποια άτομα
που έδιναν συγκεκριμένες ζώνες. Ρωτούσε ποια ζώνη αντιστοιχεί στο μεταλλαγμένο
αλληλόμορφο και γιατί.

8) Να κάνουμε την ηλεκτροφόρηση α)ετερόζυγου β)φυσιολογικού γ)ομόζυγου ατόμου για

την μετάλλαξη G-A στο εξώνιο 2 του γονιδίου για αιμορροφιλία β αν ξέρουμε πως η
μετάλλαξη έγινε στην περιοχή 360kb (δεν παίρνω όρκο για τα νούμερα) ενός μορίου 789kb
και οδηγεί σε τέτοια αλλαγή ώστε να μην μπορεί πια να το κόψει η EcoRI. 

9) DNA ανιχνευτές και ASO: τι είναι, πού χρησιμοποιούνται;

10) Να αναλύσετε τις μεθόδους: α. FISH β. Τεχνική ζωνοποίησης υψηλής διακριτικότητας γ.

Αμνιοκέντηση δ. Δειγματοληψία χοριακών λαχνών.
11) Να πείτε τι είναι PCR και να περιγράψετε τα στάδιά της

12) Χρησιμοποιείται η κυτταρομετρία ροής για ανάλυση καρυοτύπου; 

13) Πώς προσδιορίζονται τα χρωμοσώματα με τη μέθοδο της κυτταρομετρίας ροής;

14) Ποιες μοριακές τεχνικές θα χρησιμοποιούσατε για την ανίχνευση μεταλλάξεων του
υποδοχέα LDL στην ανάλυση της οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας; (ονομαστικά) 

15) Μέτρηση α-εμβρυικής πρωτεΐνης στη μητέρα. Σε ποιες περιπτώσεις αξιοποιείται στον
προγεννητικό έλεγχο; Ποιες άλλες ουσίες του ορού μπορούν να αξιοποιηθούν; 

16) Γενετική ανάλυση σε νεογνά. Σε ποιες ασθένειες χρησιμοποιείται και για ποιο λόγο;

17) Ποια μέθοδο προγεννητικού ελέγχου θα χρησιμοποιούσατε για ένα ζεύγος ετερόζυγων
γονέων με β θαλασσαιμία και δβ υβριδικό γονίδιο;

18) Απαντήστε ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή και δικαιολογήστε: η
μέθοδος δακτυλικών αποτυπωμάτων του DNA μπορεί να γίνει με 
· Την τεχνική Northern και τη χρήση DNA ανιχνευτών 
· Πολυμορφισμός μεγέθους περιοριστικών τμημάτων (RFLPs) 
· Πολυμορφισμός VNTR + PCR 
· Μεταλλαγές και PCR 

19) Η παραπάνω εικόνα παρουσιάζει το γενεαλογικό δέντρο μιας οικογένειας της οποίας τα
άτομα Ι2 και ΙΙ3 πάσχουν από νόσο του Huntington που κληρονομείται με αυτοσωμικό
επικρατή χαρακτήρα. Στην εικόνα φαίνονται επίσης τα αποτελέσματα αποτύπωσης κατά
Southern με ένα πολυμορφικό δείκτη, όπου τα αλληλόμορφα συνδέονται με ζώνες μήκους
3,7 και 4,9 kb 

· Ποιο αλληλόμορφο συνδέεται με το γονίδιο της ασθένειας και γιατί; 

· Τι πιθανότητα έχει το άτομο ΙΙ1 να νοσήσει και γιατί;

20) Στο εξωτερικό αιματολογικό ιατρείο Νοσοκομείου προσέρχεται μια κυρία 35 ετών με
έντονο υπόχρωμο προσωπείο και με αιματολογικά στοιχεία Hb 6 g/dl RBC 3400 MCV 75
MCH18.5 HbA2 2.3 % HbF 45%. Η κυρία με βάση παλαιότερη αιματολογική εξέταση έχει
χαρακτηριστεί ως ετεροζυγώτης κληρονομικής παραμονής εμβρυϊκής αιμοσφαιρίνης
(HPFH) και ο σύζυγός της φορέας της μεταλλαγής IVSI-110 . Η κόρη τους στην ηλικία των 2
ετών είχε ανάγκη μετάγγισης. Με βάση ποιες εξετάσεις θα διερευνήσετε το πρόβλημα και
θα δώσετε απάντηση στους γονείς και πως εξηγείτε το φαινόμενο; 

21) I) αναφέρατε τους διαφορετικούς τύπους γονιδιακής θεραπείας, που

χρησιμοποιούνται, παραδείγματα ασθενειών που χρησιμοποιούνται αντίστοιχα και με ποια
κριτήρια. 
ΙΙ) θέλετε να κλωνοποιήσετε ένα γονίδιο που εκφράζεται στο ήπαρ το οποίο πιστεύετε ότι
εμπλέκεται σε ένα γενετικό νόσημα. Έχετε στη διάθεσή σας μια βιβλιοθήκη γονιδιωματικού
DNA και μια βιβλιοθήκη cDNA ήπατος. Ποια από τις δύο θα προτιμούσατε και γιατί;
22) Ποια τεχνική θα χρησιμοποιούσατε για να ανιχνεύσετε μια ασθένεια στην οποία τα
άτομα έχουν διαφορά μόνο 1 νουκλεοτίδιο στο γονίδιο που είναι υπεύθυνο για την
ασθένεια;
Μη Μενδελική κληρονομικότητα

1)Τι είναι η επίσπευση;

Η διεισδυτικοτητα της ασθενειας ή ο κίνδυνος κλινικης εκδηλωσης φαινεται οτι σχετιζεται

με την θεση ενος ατομου στο γενεαλογικο δεντρο και φαινεται να αυξανει στις επομενες
γενεες δηλαδη εμφανιζεται το φαινομενο της επισπευσης. Για παραδειγμα στο συνδρομο
του ευθραυστου Χ ο κινδυνος διανοητικης καθυστερησηςειναι πιο μεγαλος στα εγγονια
ενος φυσιολογικου αντρα φορεακαι οχι στα παιδια του.

2) Τι είναι γενωμική αποτύπωση; Αναφέρατε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Η έκφραση ορισμένων γεντικών διαταραχών από το εάν ένα άτομο κληρονόμησε την
διαταραχή από το πατέρα του ή την μητέρα του. Αυτό το φαινόμενο , ονομάζεται γονιδιακή
αποτύπωση και έχει παρατηρηθει σε διάφορες αυτοσωμικές επικρατείς μεταλλάξεις,
καθώς και σε ορισμένες χρωμοσωμικές ατυπίες. Στο σύνδρομο του εύθραυστου Χ, μια
γυναικα που κληρονομησε το γονιδιο απο την μητερα της παρουσιασε εντονοτερα
ψυχολογικα προβληματα απο αλλο ατομο που το κληροομησε απο τον πατερα του. Η
εξηγηση δεν ειναι σαφης, αλλα ειναι πιθανον οι διαφορες αυτες να προερχονται απο το
διαφορετικο βαθμο μεθυλιωσης του DNA των παρτικων και μητρικων γεννητικων
κυτταρων.

Διάφορα

1)Τι είναι το φαινόμενο του ιδρυτή;

2)  Περιγράψτε συνοπτικά τα συστήματα γονιδιακής μεταφοράς που υπάρχουν