NHÓM I MBA 4

 XIN CHÀO THẦY VÀ CÁC BẠN .

 NHÓM I MBA 4 XIN ĐƯỢC GIAO LƯU HỌC

HỎI LỚP MBA 03 .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 1

 GVHD :
TRƯƠNG VĂN CHUNG

MÔN : TRIẾT HỌC

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 2

 Danh sách nhóm 1 MBA 4
1. HUỲNH MINH TÂM
2. THÁI DOÃN HỒNG
3. LÊ QUỐC DŨNG
4. TÔ YẾN NGA
5. HÀ KIM HỒNG
6. NGUYỄN THÀNH NGHĨA
7. VÕ THỊ HOÀNG NGÂN
8. NGUYỄN THỊ NGỌC TRINH
9. TRẦN HỮU ÁI

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 3

 BÀI THUYẾT TRÌNH
NHÓM I MBA 04
ĐỀ TÀI :

Tìm hiểu quan điểm cơ bản của chủ

nghĩa hậu hiện đại, cơ sở xã hội và ảnh hưởng
của chủ nghĩa HHĐ trong các lĩnh vực khoa học
xã hội và nhân văn.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 4

 NỘI DUNG
 I- Quan điểm : Chủ nghĩa hậu hiện đại .
 1- Nguồn gốc .
 2- Nguyên nhân xuất hiện Chủ nghĩa hiện đại .
 3- Thời kỳ hiện đại - chủ nghĩa hiện đại .
 4- Tính Chất Hiện Đại -Tính Chất Hậu Hiện Đại .
 5- Chủ nghĩa hậu hiện đại nhập môn .
 6- Chủ nghĩa hậu hiện đại: Những Khái Niệm Căn Bản .
 7- Chủ nghĩa hậu hiện đại là gì? .

 II- Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ trong lĩnh vực XH&NV .

 III- Ý kiến của nhóm .

 IV- Câu hỏi đặt vấn đề .

 V- Thảo luận .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 5

 CHỦ NGHĨA HHĐ NHẬP MÔN
CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI

MARY KLAGES

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 6

"Hậu Hiện Đại" theo bạn có phải là:

 Kết quả của chủ nghĩa hiện đại?

 Hậu quả của chủ nghĩa hiện đại?
 Con đẻ của chủ nghĩa hiện đại?
 Sự phát triển của chủ nghĩa hiện đại?
 Sự phủ nhận chủ nghĩa hiện đại?
 Sự khước từ chủ nghĩa hiện đại?

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 7

 Jean Francois Lyotard
(1924 - 1998)

Jean Francois Lyotard

(1924 - 1998)

Nhà triết học Pháp, người

sáng lập chủ nghĩa hậu hiện
đại trong triết học.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 8

 Quan điểm
Jean Francois Lyotard
 Các học thuyết triết học phổ quát với các đại tự
sự, quy mọi tri thức về các phát ngôn ngôn ngữ,
xoá nhoà ranh giới phân biệt có tính bản thể
giữa khoa học với truyện kể.

 J.F.Lyotard đã đưa ra những kiến giải mới về

vấn đề tri thức và cách tiếp cận đối với thực tại
trong hoàn cảnh xã hội hậu hiện đại.

 Với những ý tưởng mới mẻ này, J.F.Lyotard đã

xác lập những nền tảng căn bản đầu tiên cho
nhận thức luận của chủ nghĩa hậu hiện đại.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN Đ 9
 I - QUAN ĐiỂM
CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI
Chủ nghĩa hậu hiện đại phủ nhận tính chất đô hộ
và áp đặt của đại tự sự : Đại tự sự là khái niệm
rộng lớn có tính cách bao quát và toàn thể.

Cổ xuý những tiểu tự sự: Tiểu tự sự là những lý

lẽ giải thích cho những hành động nhỏ bé,
những biến cố có tính chất địa phương .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 10

 1 – Nguồn gốc :
 Trong phần tư cuối thế kỷ thứ hai mươi, những
cuộc tranh luận về chủ nghĩa hậu hiện đại
(postmodernism, còn gọi tắt là PoMo) không chỉ
xảy ra trong giới hàn lâm mà còn tạo nên một
phong trào hết sức rộng lớn ảnh hưởng đến
nhiều lãnh vực khác nhau trên khắp thế giới.

 Về phương diện lý thuyết văn hoá và mỹ học,

cuộc luận chiến nổ ra xung quanh một nghi vấn:
Ảnh hưởng của chủ nghĩa hiện đại (modernism)
trong các ngành nghệ thuật đã thực sự bị khai tử
hay chưa? Nếu có, khuynh hướng nghệ thuật
(hậu hiện đại) nào sẽ tiếp nối?
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 11
 1 – Nguồn gốc :
 Chủ nghĩa hậu hiện đại, theo giáo sư Mary Klages , là một
từ ngữ phức tạp bao hàm một hệ thống tư tưởng được
giới nghiên cứu đại học tiếp nhận, khai triển từ những
năm giữa thập niên 1980 đến nay.

 Rất khó có một định nghĩa thật chính xác và hàm súc về
chủ nghĩa hậu hiện đại, vì khái niệm chủ nghĩa hậu hiện
đại xuất hiện trên nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác nhau,
bao gồm nghệ thuật, kiến trúc, âm nhạc, phim ảnh, văn
chương, chính trị, xã hội, truyền thông, khoa học kỹ thuật
và ngay cả thời trang hay các phương tiện giải trí thường
ngày.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN Đ 12

 1- Nguồn gốc :
 Có lẽ cách tiếp cận dễ dàng nhất về chủ nghĩa hậu hiện
đại là nên bắt đầu từ chủ nghĩa hiện đại (modernism):
nguồn gốc phát triển, đồng thời cũng là đối tượng bị phủ
nhận của chủ nghĩa hậu hiện đại.

 Nếu dựa theo quan điểm lịch sử và xã hội để giải thích

chủ nghĩa hậu hiện đại, có vẻ như đó là tên gọi cho toàn
thể hình thái xã hội, hoặc là tên gọi cho những thái độ xã
hội của các khuynh hướng chính trị, triết lý, hay văn học
nhất định.

 Đứng trên một ngữ cảnh như thế, chủ nghĩa hậu hiện đại
sẽ mang một ý nghĩa không có gì khác với thời kỳ hậu
hiện đại cùng với những tính chất đặc trưng của nó.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 13

 2-Nguyên nhân xuất hiện
Chủ nghĩa hiện đại
 Trong thời kì đầu của thế kỉ 19, người ta rất lạc
quan về tương lai. Kĩ thuật đang phát triển
nhanh chóng, một tương lai tươi sáng hơn dường
như đã được bảo đảm .
 Đến thập kỉ cuối của thế kỉ, người ta không còn
chắc chắn về điều đó nữa.
 Cách mạng công nghiệp (The industrial
revolution) đã mang lại những thay đổi sâu sắc
nhưng hầu hết đều là những thay đổi tiêu cực.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 14

 2 - Nguyên nhân xuất hiện
Chủ nghĩa hiện đại
 Những khám phá mới trong khoa học đã làm cho
những sự lung lay đó thêm chắc chắn.
+ Cuộc cách mạng về lý thuyết của Darwin .
+ Thuyết phân tâm học của Freud .
+ Thuyết tương đối của Einstein .

 Từ những điều đó, tầm nhìn truyền thống đã làm

nảy sinh ra nhiều câu hỏi khoa học . Điều này làm
con người trở nên cô đơn và vô nghĩa.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 15

 2-Nguyên nhân xuất hiện
Chủ nghĩa hiện đại
 Những niềm tin truyền thống vốn trong tình
trạng rất mong manh, chiến tranh thế giới thứ I
đã phá vỡ những niềm tin này thành hàng ngàn
mảnh.
 Cuộc chiến này được so sánh với những tiến bộ
khoa học và kĩ thuật để tạo nên một địa ngục
trên trái đất.
 Kết quả của cuộc chiến tranh, khi người ta cố
gắng hiểu được cái gì đã xảy ra, một thứ trở nên
rõ ràng: những quan điểm cũ đã bị loại bỏ.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 16

 3- Thời kỳ hiện đại và
Chủ nghĩa hiện đại
 Về phương diện lịch sử, thời kỳ hiện đại đánh dấu một kỷ
nguyên tương đối dài trong lịch sử thế giới, bắt đầu từ
thời Phục Hưng (Renaissance), kéo dài gần 500 năm ,
cho đến giữa thế kỷ thứ hai mươi.

 Khác với thời kỳ hiện đại kéo dài nhiều trăm năm, chủ
nghĩa hiện đại (modernism) là một khuynh hướng văn
hoá rộng lớn xuất hiện vào giai đoạn sau cùng của thời
kỳ hiện đại và chỉ kéo dài 50 hoặc 60 năm, từ cuối thế kỷ
thứ 19 đến những năm đầu thập niên 60 .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 17

 3- Thời kỳ hiện đại và
Chủ nghĩa hiện đại

 Nếu thời kỳ hiện đại được hiểu với khái

niệm thời gian, thì giai đoạn nối tiếp của
nó sẽ được xem như là thời kỳ hậu hiện
đại (postmodernity).
 Và tính chất riêng biệt đặc trưng cho
từng thời kỳ gọi là tính chất hiện
đại và tính chất hậu hiện đại.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 18

 4 -Tính Chất Hiện Đại và
Tính Chất Hậu Hiện Đại
 Trong các luận văn Anh Ngữ viết về chủ nghĩa hậu hiện đại,
chữ modernity (thời kỳ hiện đại) hay chữ postmodernity(thời
kỳ hậu hiện đại) vừa bao hàm ý nghĩa thời gian vừa ngầm
chứa ý nghĩa của tính chất .

 Theo Oden , thời kỳ Ánh Sáng chính là thời kỳ khai sinh của
giai đoạn hiện đại trong lịch sử trí thức. Nó bắt đầu từ cuộc
cách mạng Pháp, 1789, và chấm dứt vào năm 1989, mốc điểm
đánh dấu sự chấm dứt thời kỳ chiến tranh lạnh bằng sự sụp đổ
bức tường ngăn chia Đông và Tây Berlin.

 Một số khác cho rằng thời kỳ hiện đại bắt đầu từ năm 1750 và
chấm dứt sau đệ nhị thế chiến . Tuy có khác biệt trong việc
sắp xếp thời gian, xu hướng chung đều đồng ý rằng, thời kỳ
hiện đại gắn liền với giai đoạn Ánh Sáng tại Âu Châu.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 19

 *Baudelaire nhận định :
 Baudelaire đã chỉ ra “sự tương phản giữa tính
chất mỹ học hiện đại và tính chất thực tiễn của
nền văn minh tư sản trong thời kỳ hiện đại.”

 Nếu thời kỳ hiện đại được hiểu với khái niệm

thời gian, thì giai đoạn nối tiếp của nó sẽ được
xem như là thời kỳ hậu hiện .

 đại (postmodernity). Và tính chất riêng biệt đặc

trưng cho từng thời kỳ gọi là tính chất hiện
đại và tính chất hậu hiện đại.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 20

 *Tính chất hiện đại
 Về căn bản, tính chất hiện đại được bao trùm
bởi tính duy lý và tiến trình hợp lý hoá, một quá
trình nhằm tạo nên một trật tự từ những hỗn
loạn.

 Các chủ thuyết hiện đại luôn có cương lĩnh hành

động trên cơ sở một giả định: xây dựng một xã
hội hợp lý có nghĩa là tạo nên một trật tự ổn
định; xã hội ổn định chừng nào thì chức năng
của nó càng hoạt động hữu hiệu chừng đó và
càng hợp lý hơn.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 21
 *Thời kỳ hậu hiện đại
 Tính chất Đế Quốc và Thực Dân; lý tưởng khai
phóng của thời kỳ Ánh Sáng đã mang những ý
nghĩa trái ngược.

 Với hai cuộc chiến tranh thế giới kéo theo những
hệ luỵ khủng hoảng xã hội thời hậu chiến, cộng
với sự nổi dậy của các dân tộc bị trị dưới chế độ
thực dân .

 Thời kỳ hiện đại cùng với những hệ tư tưởng

triết lý của nó tiến dần đến sự mâu thuẫn và
khủng hoảng, mở đường cho một giai đoạn kế
tiếp: thời kỳ hậu hiện đại.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 22
5- Chủ nghĩa hậu hiện đại nhập môn
(postmodernism)
 Khác với chủ nghĩa hiện đại xuất hiện trong giai đoạn cuối cùng của
thời kỳ hiện đại, chủ nghĩa hậu hiện đại (postmodernism) xuất hiện
gần như đồng thời với thời kỳ hậu hiện đại (postmodernity), và có
thể xem như hình ảnh đối xứng của chủ nghĩa hiện đại theo khía
cạnh thời gian. Về mặt từ ngữ, chữ postmodern đã manh nha từ
năm 1934, và được sử dụng lần đầu tiên bởi Arnold Toynbee vào
năm 1939 .

 Thời kỳ hiện đại chấm dứt vào khoảng phần tư thứ ba của thế kỷ
19, nghĩa là vào khoảng thời gian 1850 – 1875. Như vậy, thời kỳ
hậu hiện đại tiếp theo không phải nằm trong thế kỷ 20 mà bắt đầu
từ thế kỷ 19.

 Thời kỳ hậu hiện đại (Post-modern age, Postmodernity) có khởi

điểm nằm trong khoảng thời gian từ năm 1918 đến 1939 có liên hệ
nối tiếp với thời kỳ hiện đại, có thể kéo dài vài thế kỷ mà thời đại
chúng ta sống hiện nay là phần đầu của nó.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 23
 6-Chủ nghĩa hậu hiện đại:
Những Khái Niệm Căn Bản
 Chủ nghĩa hậu hiện đại là một khái niệm rất rộng và khá phức tạp.
Con người hậu hiện đại chấp nhận rằng bản chất của thế giới là hỗn
mang. Họ chỉ cố gắng làm chủ và điều chỉnh điều kiện tồn tại của
riêng họ trong mối tương quan với những điều kiện tồn tại của kẻ
khác.

 Họ nhận thức rằng họ chỉ tồn tại trong vùng giao thoa của sự
tương phản và những giá trị tương đối. Đối với họ, thế giới không
phải là một thứ hiện thực đơn giản và đồng nhất trong nhãn quan
của mỗi người.

 Bởi thế, mỗi người có thể cùng lúc nhìn thấy nhiều thế giới khác
nhau và có thể bị chi phối cùng lúc bởi nhiều hệ quy chiếu khác
nhau. Họ thấy rằng bản thể và thế giới là những thứ hiện thực đa
tầng và đa phương.

 Họ không còn thực sự tin vào một thứ quy luật nào to lớn bao trùm
tất cả, mà tin vào những thí nghiệm và ứng dụng ở quy mô nhỏ.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 24

 7-Chủ nghĩa hậu hiện đại là gì?
 Một tác giá đã viết: "Đó không phải là chiếc túi đồng nát đựng
những trò phá sản”. ngẫm kỹ đó cũng là cách định nghĩa đầu
tiên về hậu hiện đại.

 Chúng ta đều biết, chỉ có những đại gia, những trùm tư bản mới
phá sản, bởi vì họ có đủ sự đồ sộ như một căn nhà lớn thì khi đổ
mới trở thành đống gạch vụn, còn lều tre khi đổ không thể gọi là
phá sản.

 Các quốc gia cũng vậy, nền công nghiệp Anh đã từng khủng
hoảng vào thế kỷ XIX, nền kinh tế Mỹ từng khủng hoảng những
năm 30 thế kỷ XX, là đã có sự phát triển đến mức bị rơi vào
khủng hoảng thừa...

 Vào thế kỷ XX khi nhân loại dồi dào các trường phái, các học
thuyết nhất, thì chiếc túi hậu hiện đại đã phải đựng lấy tất cả
như một chiếc túi đồng nát đựng những trò phá sản .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 25

 8-Năm 1972 mốc thời gian
ra đời Chủ nghĩa HHĐ
Giai đoạn phát triển :chủ nghĩa hậu hiện đại cũng như chủ nghĩa hiện đại

 - Giai đoạn thứ nhất hay chủ nghĩa tư bản thị trường xảy ra từ nửa đầu
thế kỷ 18 kéo dài đến cuối thế kỷ thứ 19 .

 - Giai đoạn thứ hai hay chủ nghĩa tư bản độc quyền, bắt đầu từ cuối thế
kỷ thứ 19 cho đến khi Âu Châu hoàn tất chương trình tái thiết thời hậu
chiến .

 - Giai đoạn thứ ba tức thời kỳ đương đại chúng ta đang sống , là chủ
nghĩa tư bản đa quốc gia mang nặng yếu tố mở rộng thị trường, buôn
bán và tiêu thụ sản phẩm. Về kỹ thuật tương ứng với sự ra đời năng
lượng hạch tâm và kỹ nghệ điện tử. Chủ nghĩa hậu hiện đại tương ứng
với thời kỳ này.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 26

 *Lý thuyết chủ nghĩa HHĐ
 Chủ nghĩa hậu hiện đại phủ nhận những giả định căn bản
của chủ nghĩa hiện đại mà hai yếu tố đóng vai trò chủ
đạo cho mọi nền tảng triết lý của nó là Tri Thức Khách
Quan (Objective Knowledge) và Sự Thật Tuyệt
Đối(Absolute Truth).

 Chủ nghĩa hiện đại được xây dựng trên một niềm tin là có
một hiện thực khách quan, tồn tại một cách độc lập với
mọi suy nghĩ của chủ thể quan sát, vì vậy chỉ có một kết
quả biểu hiện khách quan duy nhất từ hiện thực: Sự
Thật.

 Phương tiện để tìm hiểu hiện thực (sự thật) khách quan
là Khoa Học

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 27

 *Lý thuyết chủ nghĩa HHĐ
 Lý thuyết chủ nghĩa hậu hiện đại tranh luận
rằng những gì chúng ta gọi là Tri Thức chỉ
là một mẩu chuyện đặc biệt, một dạng văn
bản, hay một giải trình ngôn ngữ .
 Chủ nghĩa hậu hiện đại phủ nhận con người
có thể có một Tri Thức Khách Quan vì
những gì chúng ta gọi là tri thức phải được
tạo thành từ ngôn ngữ và những nguồn
gốc tạo nghĩa khác tồn tại trong một nền
văn hoá nhất định .
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 28
 *QUAN ĐIỂM HẬU HIỆN ĐẠI
 Chủ nghĩa hậu hiện đại đi xa hơn để chỉ ra rằng, cũng
giống như một số nền văn hoá Âu Châu trong thời kỳ cận
đại đã áp đặt quan điểm của họ lên những nền văn hoá
khác bằng vũ lực, bằng xâm lăng và đô hộ.
 Thì ngay trong các quốc gia “hiện đại” đó cũng có một
thiểu số thuộc giai cấp quyền thế, giai cấp quý tộc cầm
quyền chiếm ưu thế bởi các nhóm nam giới trung niên,
đã thống trị và chi phối các dòng tư tưởng “chính mạch”
trong các động hướng xã hội, chính trị, văn hoá và cả
đến khoa học tự nhiên .
Quan điểm của giai cấp thống trị .
 Theo quan điểm hậu hiện đại, mỗi hệ thống đức tin hoặc
ý thức hệ, đều chứa đựng những “thần thoại hữu lý” của
nó.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 29
 *VÍ DỤ DẪN CHỨNG
 Ví dụ, giáo hội Công giáo tin có một thượng đế duy nhất
hằng hữu, bao dung và toàn trị; trong khi đó, những
người Mác-xít tin tưởng một cách kiên trung rằng, một
ngày kia chế độ tư bản sẽ tự nó sụp đổ và thế giới xã hội
không tưởng sẽ hình thành; hay Việt Nam ta cũng có đại
tự sự: Dân tộc Việt Nam là một dân tộc anh hùng, đánh
thắng ba đế quốc to…

 Ví dụ như tại Hoa Kỳ, một trong những đại tự sự về chính

trị hiện nay là Dân Chủ và Nhân Quyền, một đại tự sự mà
chính phủ Mỹ cho là chính sách hợp lý và văn minh nhất
trong vấn đề đối ngoại .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 30

 *Chủ nghĩa HHĐ phê phán

 Chủ nghĩa hậu hiện đại phê phán các hình thức đại tự sự của chủ
nghĩa hiện đại bằng cách cảnh báo rằng, những đại tự sự đó được
lạm dụng để che đậy những mặt đối lập và bất định gắn liền với
mọi tổ chức xã hội cũng như mọi thực tiễn hành động.

 Đại tự sự của chủ nghĩa hiện đại đã tìm mọi cách đè bẹp với lý lẽ
cho rằng sự hỗn loạn và bất ổn là xấu, là phá hoại, là phản động,
cần phải tận diệt, trong khi đó trật tự và ổn định là luôn luôn tốt,
luôn luôn đúng, phù hợp với cách mạng, hợp lý với khoa học!

 Chủ nghĩa hậu hiện đại phủ nhận tính chất đô hộ và áp đặt của đại
tự sự, cổ xuý những tiểu tự sự, những lý lẽ giải thích cho những
hành động nhỏ bé, những biến cố có tính chất địa phương thay vì
những khái niệm rộng lớn có tính cách bao quát và toàn thể.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 31

 *Hậu hiện đại phương đông
 Hậu hiện đại, nếu nhìn từ góc nhìn phương Tây, thì hiện
ra như là sự tự hủy của nền văn hóa châu Âu cũ.
Nếu nhìn từ góc của người thuộc văn hóa phi phương
Tây, của người phương Đông, người Nga: vốn coi quá
khứ của phương Tây là quá khứ độc ác, còn Ý Chí của
phương Tây là ý Chí độc ác, thì thời hậu hiện đại lại
mang ý nghĩa hoàn toàn ngược lại.

 Như vậy, hậu hiện đại có hai bộ mặt – đông và tây. Cái ở
phương Tây là sự tự hủy, thì ở phương Đông lại là sự giải
phóng và sự trở về mình. Sự phá hủy cái của kẻ khác và
sự thức tỉnh cái của mình – đó là hai mặt của cùng một
quá trình.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 32

 *Hậu hiện đại phương đông
 Cả ở Dostoevsky, các thiền sư và vị linh mục Hồi
giáo Nasreddin đều diễn ra “tư duy giữa những
dòng chữ”, bài tập logic phi lý, thứ logic vỡ ra
chỉ ở những chỗ đứt gãy và hư hỏng của logic
Tây phương.

 Ở đâu tính duy lý Tây phương bị gãy đổ và vỡ

vụn, hao hụt và bất lực, phải đánh nhau chí chết
với chính mình. Ở đó tư duy Đông phương có
được những hình thức phù hợp nhất với nó.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 33

 Linh mục Hồi giáo Nasreddin
và Tiểu thuyết gia Dostoevsky

Nasreddin Dostoevsky

October
October 27,
27, 2013 2013 CHỦCHỦ
NGHĨA HẬU
NGHĨA HẬU HIỆN
HIỆN ĐẠI Đ 34 34
 Thiền - phép tu tập này chính là đóng vai trò
của “chủ nghĩa hậu hiện đại Đông phương”

Kiến trúc HHĐ Thiền

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 35

 *Chủ nghĩa HHĐ nhận định
 Những tiểu tự sự của chủ nghĩa hậu hiện đại thường được nhìn dưới góc
độ hoàn cảnh tạm thời, ngẫu nhiên, không tuyên xưng tính thống nhất
toàn thể, tính ổn định, tính hợp lý, hay sự thật khách quan.

 Trong giải trình ngôn ngữ của chủ nghĩa hậu hiện đại, có hai tên tuổi lớn
luôn được nhắc đến: Foucault và Bakhtin. Bakhtin và Foucault quan niệm
rằng, giải trình ngôn ngữ là một quá trình hành động để tạo nghĩa, Giải
trình ngôn ngữ có thể tạo nghĩa từ những điệu luân vũ, dáng điệu,
chuyển động; với hình ảnh, biểu đồ, bài hát, hay ngay cả với thực phẩm
và quần áo.

 Ký hiệu học hậu hiện đại nhấn mạnh đến sự giải trình ngôn ngữ về tạo
vật hay hiện tượng tức là cách chúng ta nhìn sự vật và hiện tượng như
thế nào, chứ không phải hiện tượng và sự vật được mô tả như thế nào
bằng giải trình ngôn ngữ.

 Chủ nghĩa hậu hiện đại hoàn toàn không đề cập đến bản chất hiện tượng
đó, hay nói theo ngôn ngữ của chủ nghĩa hiện đại : Sự Thật đằng sau
hiện tượng.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 36

 II-Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong lĩnh vực XH&NV
 Chủ nghĩa hậu hiện đại bao gồm nhiều xu hướng
phi hiện thực, là kết quả phủ định của phủ định.

 Nghệ thuật hậu hiện đại từ chối nghệ thuật hàn

lâm nghệ thuật cổ điển, nhưng đến cuối thế kỷ
XX thì chính hậu hiện đại lại trở thành truyền
thống. Một số nghệ sĩ hậu hiện đại quay trở lại
với nghệ thuật tiền hiện đại và sáng tác theo
phong cách mới.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 37

 Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong lĩnh vực XH&NV
 Một trong những đặc điểm của nhận thức luận hậu hiện
đại là truy tìm, khám phá ra những chân lý nằm cận kề,
nằm song song với những cái đã khẳng định, ổn định,
những cái chuẩn bị xuất hiện hay ẩn mình, chưa từng
thấy để tìm ra những giá trị mới, chân lý mới.

 Cái học của tinh thần hậu hiện đại rất khác. Học không
chỉ để biết mà học để sáng tạo.

 Ở các xã hội hậu công nghiệp , Sự phát triển mạnh mẽ

với tốc độ cao của khoa học kỹ thuật . Vì vậy , người sinh
viên của thời hậu hiện đại phải biết hơn một chuyên
ngành mà mình học.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN Đ 38
 Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong VHNT ở VN
 Đến những năm 80, khi mà số đông cho rằng, thế giới
xung quanh ta không phải lúc nào cũng bất biến, thì
trong nghệ thuật bắt đầu hình thành một giai đoạn "nổi
loạn" mới của chủ nghĩa tiên phong, tức là chủ nghĩa hậu
hiện đại bắt đầu phổ biến rộng và có nhiều xu hướng.
 Thật vậy, vào cuối những năm 80, đầu 90, trên bản đồ
thế giới bắt đầu thay đổi sắc màu, đường biên giới: Bức
tường Berlin sụp đổ, sự tan rã của Liên bang Xôviết,
những cuộc chiến tranh cục bộ ở Apganixtang, Karabắc,
Tsecnhia, Casơmia, Liên bang Nam Tư cũ v.v… Trong khi
khối quân sự Vácsava ly khai, chia rẽ thì khối NATO liên
kết với nhau trên diễn đàn chính trị quốc tế.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 39 39

 Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong VHNT ở VN
 Ở nước ta, vào đầu năm Đinh Sửu, 1997, tại Văn
Miếu - Quốc Tử Giám, với tinh thần "trăm hoa
đua nở", các cơ quan quản lý cho phép nhóm
nghệ sĩ tạo hình trưng bày cuộc triển lãm thể
nghiệm hậu hiện đại gồm những "phòng tranh"
treo lủng lẳng xô màn bôi quệt phẩm màu xanh
đỏ, gậy gộc, mảnh sành, chum lọ, xoong, nồi
chảo thủng…

 Kết quả chỉ gây nên sự phản cảm, sự tò mò, tâm

lý chuộng lạ của người xem, chứ chẳng đem lại
hiệu quả cảm thụ gì.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 40
 Nghệ thuật sắp đặt

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN Đ 41

 Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong VHNT ở VN
 Chủ nghĩa hậu hiện đại xuất hiện ở Việt Nam khá muộn.
Phải đến những năm cuối thập kỉ 80 của thế kỉ XX, khi
những tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp và Phạm Thị Hoài
ra đời, màu sắc hậu hiện đại mới thể hiện trong văn xuôi
Việt.
 Văn học Việt Nam trải qua một thời gian dài nhận đường
đến nay đã mang trong nó những đặc điểm đặc trưng
của chủ nghĩa hậu hiện đại thế giới.
 Những nhà văn như Phạm Thị Hoài, Nguyễn Huy Thiệp
xứng đáng là " người mở đầu tinh anh và tài hoa" cho
văn học bước vào một thời đại mới: Thời đại hậu hiện đại

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 42

 Ảnh hưởng của chủ nghĩa HHĐ
trong VHNT ở VN
 Chúng ta có thể xem chủ nghĩa hậu hiện đại tại
Việt Nam là một thứ chủ nghĩa hậu hiện đại
nguyên hợp ." Điều đó đồng nghĩa với việc các
nhà văn Việt Nam chịu ảnh hưởng từ nhiều
nguồn khác nhau để làm nên màu sắc hậu hiện
đại”.
 Vấn đề cơ bản hiện nay cho sự phát triển văn
học "hậu hiện đại" trong văn học Việt Nam là sự
khuyến khích, môi trường có sự đối thoại, trao
đổi, tranh luận trên các diễn đàn rộng rãi với
nhiều giới làm văn hóa tham gia và sự thông
hiểu dễ dàng thế nào là "hậu hiện đại".

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 43

 Tóm lại :Thời đại vẫn tiếp diễn,
hậu hiện đại vẫn chưa dừng lại
 Sau khủng hoảng bao giờ cũng là một giai đoạn phát triển
thịnh vượng mới, hậu hiện đại cũng vậy, khi trở thành giao
điểm của một trường phái và lý thuyết thì nó cũng bị tắc
nghẽn và khủng hoảng, nhưng đó là một cuộc khủng hoảng
có nội dung, khủng hoảng tích cực để sửa soạn mở màn, và
manh nha mở màn cho nhận thức mới bước vào trang mới
của thời đại.

 Chúng ta đã đề cập đến hậu hiện đại theo cả nội dung và tính
thời gian cụ thể. Nhưng vẫn còn một bối cảnh cuối cùng. Đó
là thế giới đang sống trong khung cảnh đa cực và hội nhập,
hậu hiện đại cũng không nằm ngoài khung cảnh đó .

 Hiện nay, nó đang là cái túi bao dung mọi nền văn hoá, mọi
trào lưu, moi chủ thuyết khác nhau nhất.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 44

Tóm lại :Thời đại vẫn tiếp diễn, hậu
hiện đại vẫn chưa dừng lại
 Và đừng tưởng lý trí bị phản kháng thì sụp đổ,
mà như Hegel đã dự báo: trong một thế giới bê
tông, máy móc hoá, môi trường văn học , nghệ
thuật càng ngày càng bị teo rút, thì nghệ thuật
chẳng còn là gì khác hơn: ý thức về văn học ,
nghệ thuật.

 Và trong khi phản kháng lý trí, những bộ môn

của văn học , nghệ thuật hậu hiện đại lại là bằng
chứng rõ nhất về sự biểu hiện ý định của văn
học , nghệ thuật.

 Thời đại vẫn đang tiếp diễn, chắc hẳn cái gọi là
hậu hiện đại vẫn chưa dừng lại.
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 45
 III- Ý kiến của nhóm
 Đặc trưng của chủ nghĩa Hậu hiện đại : Nó như là một
thái độ chống lại chủ nghĩa hiện đại và văn hóa
phương Tây kéo dài từ thời Phục hưng-Khai sáng cho
đến giữa đầu thế kỷ XX.

 Giai đoạn này, những ý tưởng của bất cứ một lý thuyết

nào đó được sắp xếp theo những quy luật nhất định;
còn với khoa học thì đó là những lý thuyết thống nhất
tất cả, trình bày tất cả.

 Các nhà hậu hiện đại cho rằng: thế giới quá phức tạp
để có thể biết được mọi thứ, nên người ta chống lại
chủ nghĩa hiện đại nói chung. Người ta có thể tìm thấy
cả phương Đông, phương Tây, cổ điển lẫn hiện đại ở
đó.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 46

 III- Ý kiến của nhóm
 Một đặc trưng khá hay khác chủ nghĩa hậu hiện đại đó là
chống lại sự đồng nhất về văn hóa. Tức là nó tôn trọng
sự khác biệt về văn hóa. Họ yêu cầu giữ nguyên tính đa
dạng của từng nền văn hóa khác nhau.

 Bản thân nhóm ủng hộ những ý tưởng như vậy.

Chống đại tự sự có nghĩa là bảo vệ tính đa văn hóa.

 Điều nầy có trùng hợp với ý tưởng của Lão tử sống với tự
nhiên. Không phù hợp với thế giới phẳng trong quan
điểm đồng nhất về kinh tế , văn hóa .Cổ vũ thuyết phủ
định của phủ định của Mác trong lý thuyết CN HHĐ .

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN Đ 47

 IV-Câu hỏi đặt vấn đề
 Chúng ta đang nói về hậu hiện đại. Nhưng chưa
thấy nói rằng nó Hay hay Dở, Đẹp hay Chưa
Đẹp?. Hơn thế, hậu hiện đại là sản phẩm của
văn hóa phương tây.

 Việt Nam là một nước Á Đông, việc chấp nhận

nó hay không - có thể quy kết là lạc hậu hay là
sự bảo vệ an toàn cho văn hóa?.

 Khi mọi thứ tồn tại đều có lý, nhưng có lý chắc

đã là hợp lý? Người ta yêu cái đẹp. Hậu hiện đại
đã đẹp chưa?
October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 48
 Câu hỏi đặt vấn đề
 Có nhà thơ nói : Hậu hiện đại là giải trung tâm
—> sự tự do trong sáng tạo (thoát khỏi ràng
buộc của quan niệm đạo đức, truyền thống...) —
> có bao giờ con người có thể hoàn toàn thoát
khỏi những ràng buộc đó?

 Nếu không thoát khỏi được thì làm sao có thể

nói là chúng ta có hậu hiện đại? Nếu có được sự
tự do ấy thì liệu văn chương có “loạn” khi ai
muốn viết gì thì viết.

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 49

 Thảo luận
 Xin cảm ơn các bạn
đã theo dõi bài thuyết
trình của nhóm I MBA
04 .

 Mời các bạn tham gia

đặt câu hỏi và cùng
thảo luận

October 27, 2013 CHỦ NGHĨA HẬU HIỆN ĐẠI 50