Lun Yu - Lun Gi Sabda Suci

論 (论)
語 (语)
LUN YU - LUN GI
Sabda Suci
Bratayana Ongkowijaya, SE, XDS

2012
lùn yǔ lùn yǔ
論語 (论语) - (LUN GI)
SABDA SUCI
Bagian A
xué xué ér
JILID I. 學 (学) 而 - (HAK JI - BELAJAR)
z ǐ yuē xué xué é r shí shí xí xí zhī bú y ì yue yue hū

子曰：學 ( 学 ) 而時 (时 ) 習 (习) 之，不亦說 ( 说 ) 乎？
1. Nabi bersabda, “belajar dan selalu dilatih, tidakkah itu menyenangkan?”
yǒu péng z ì yuǎn yuǎn fāng lái lái bú y ì l è lè hū

有朋自遠 ( 远 ) 方來 (来) ，不亦樂 (乐) 乎？
“Kawan-kawan datang dari tempat jauh, tidakkah itu membahagiakan?”
rén bù zhī é r bú yùn bú y ì jūn z ǐ hū

人不知，而不愠，不亦君子乎？
“Sekalipun orang tidak mau tahu, tidak menyesali; bukankah ini sikap seorang Jun Zi -
Kun Cu ?”
yǒu z ǐ yuē q í wéi wéi rén yě xiào d ì

有子曰：其為 ( 为 ) 人也孝弟，
é r hǎo fàn shàng zhě xiǎn xiān yǐ

而好犯上者，鮮 (鲜) 矣；
bù hǎo fàn shàng é r hǎo zuò luàn luàn zhě wèi zhī yǒu yě
不好犯上，而好作亂 ( 乱 ) 者，未之有也。
2. You Zi - Yu Cu berkata, “Seseorang yang dapat berlaku Bakti dan Rendah hati,
tetapi suka menentang atasan, sungguh jarang terjadi; tidak suka menentang atasan,
tetapi suka mengacau, ini belum pernah terjadi.”
jūn z ǐ wù wù běn běn l ì é r dào shēng

君子務 (务 ) 本，本立而道生。
xiào d ì yě zhě q í wéi wéi rén zhī běn yǔ yǔ

孝弟也者，其為 ( 为 ) 仁之本與 (与) ？
“Maka seorang Jun Zi - Kun Cu mengutamakan pokok; sebab, setelah pokok itu tegak,
Jalan Suci akan tumbuh. Laku Bakti dan Rendah Hati itulah pokok Peri Cinta Kasih.”
z ǐ yuē qiǎo yán lìng sè xiǎn xiān y ǐ rén

子曰：巧言令色，鮮 (鲜) 矣仁。
3. Nabi bersabda, “Seorang yang pandai memutar kata-kata dan bermanis muka,
sesungguhnya jarang ber Peri Cinta Kasih.” (Shu Jing - Su King II.3.1)
zēng z ǐ yuē wú r ì sān xǐng wú shēn

曾子曰：吾日三省吾身。
wéi wéi rén móu móu é r bú zhōng hū

為 (为) 人謀 ( 谋 ) 而不忠乎？
yǔ yǔ péng yǒu jiāo é r bú xìn hū chuán chuán bú x í xí hū

與 (与) 朋友交而不信乎？傳 ( 传 ) 不習 (习) 乎？
4. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Tiap hari aku memeriksa diri dalam tiga hal; Sebagai
manusia adakah aku berlaku tidak Satya? Bergaul dengan kawan dan sahabat
adakah aku berlaku tidak dapat dipercaya? Dan adakah ajaran Guru yang tidak
kulatih?”
z ǐ yuē dào qiān chéng zhī guó guó jìng shì é r xìn
子曰：道千乘之國 (国) ，敬事而信，
jié jié yòng é r à i ài rén shǐ mín y ǐ shí shí

節 (节) 用而愛 (爱) 人，使民以時 (时 ) 。
5. Nabi bersabda. “Mengatur negeri yang mempunyai seribu kereta perang harus
hormat kepada tugas dan dapat dipercaya, hemat dalam anggaran belanja dan
mencintai sesama manusia, memerintah rakyat hendaklah disesuaikan dengan
waktunya.”
z ǐ yuē d ì z ǐ r ù zé zé xiào chū zé zé dì jǐn jǐn é r xìn

子曰：弟子入則 (则) 孝，出則 (则) 弟，謹 (谨) 而信，
fá ài ài zhòng zhòng é r qīn qīn rén

汎愛 (爱) 眾 ( 众 ) ，而親 (亲 ) 仁，
xíng yǒu yú yú lì zé zé y ǐ xué xué wén

行有餘 (余) 力，則 (则) 以學 ( 学 ) 文。
6. Nabi bersabda, “Seorang muda, di rumah hendaklah berlaku Bakti, di luar

hendaklah bersikap Rendah Hati, hati-hati sehingga dapat dipercaya, menaruh cinta
kepada masyarakat dan berhubungan erat dengan orang yang ber Peri Cinta Kasih.
Bila telah melakukan hal ini dan masih mempunyai kelebihan tenaga, gunakanlah
untuk memepelajari kitab-kitab.”
z ǐ xià yuē xiàn xiàn xiàn xiàn y ì sè

子夏曰：賢 (贤) 賢 (贤) 易色；
shì f ù mǔ néng jié q í l ì

事父母能竭其力；
shì jūn néng zhì q í shēn

事君，能致其身；
yǔ yǔ péng yǒu jiāo yán é r yǒu xìn

與 (与) 朋友交，言而有信。
suī suī yuē wèi xué xué wú b ì wèi wèi zhī xué xué yǐ
雖 (虽 ) 曰未學 ( 学 ) ，吾必謂 ( 谓 ) 之學 ( 学 ) 矣。
7. Zi Xia - Cu He berkata, “Orang yang dapat menjunjung Kebijaksanaan lebih dari

keelokan, melayani orang tua dapat mencurahkan tenaganya, mengabdi kepada
pemimpin berani berkorban, bergaul dengan kawan dan sahabat kata-katanya dapat
dipercaya; meskipun dikatakan ia belum belajar, aku akan mengatakan ia sudah
belajar.” (Lun Yu - Lun Gi IX: 18)
z ǐ yuē jūn z ǐ bú zhòng zé zé bú wēi xué xué zé zé bú gù
子曰：君子，不重則 (则) 不威；學 ( 学 ) 則 (则) 不固。
8. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu bila tidak menghargai dirinya, niscaya
tidak berwibawa; belajarpun tidak akan teguh.”
zhǔ zhōng xìn

主忠信。
“Utamakanlah sikap Satya Dan Dapat Dipercaya.”
wú wú yǒu bù r ú j ǐ zhě
無 (无 ) 友不如己者；
“Janganlah berkawan dengan orang yang tidak seperti dirimu.”
guò guò zé zé wù dàn dàn gǎi

過 ( 过 ) 則 (则) 勿憚 ( 惮 ) 改。
“Bila bersalah janganlah takut memperbaiki.” (Lun Yu - Lun Gi IV:7; V.25)
zēng z ǐ yuē shèn zhōng zhōng zhuī yuǎn yuǎn mín dé guī guī hòu y ǐ
曾子曰：慎終 ( 终 ) 追遠 ( 远 ) ，民德歸 (归 ) 厚矣。
9. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Hati-hatilah saat orang tua meninggal dunia dan
janganlah lupa memperingati sekalipun telah jauh. Dengan demikian rakyat akan
kembali tebal Kebajikannya.” (Lun Yu - Lun Gi II: 5)
z ǐ qín wèn wèn yū yú z ǐ gòng gòng yuē f ū z ǐ zhì yū yú shì bāng yě

子禽問 ( 问 ) 於 (于) 子貢 ( 贡 ) 曰：夫子至於 (于) 是邦也，
b ì wén wén q í zhèng qiú zhī yǔ yǔ y ì yǔ yǔ zhī yǔ yǔ

必聞 (闻) 其政，求之與 (与) ，抑與 (与) 之與 (与) ？
10. Zi Qin - Cu Khiem tanya kepada Zi Gong - Cu Khong “Tiap kali Guru tiba di suatu
Negara, niscaya mengetahui pemerintahannya. Ini disebabkan karena berusaha
mengetahui atau diberi tahu?”
z ǐ gòng gòng yuē f ū z ǐ wēn liáng gōng jiǎn ràng ràng y ǐ dé zhī
子貢 ( 贡 ) 曰：夫子温，良，恭，俭，讓 ( 让 ) 以得之。
f ū z ǐ zhī qiú zhī yě q í zhū zhū yì yì hū rén zhī qiú zhī yǔ yǔ

夫子之求之也，其諸 ( 诸 ) 異 (异) 乎人之求之與 (与) ？
Zi Gong - Cu Khong menjawab, “Guru mendapat kan itu karena sikapNya yang ramah
tamah, baik hati, hormat, sederhana dan suka mengalah. Demikianlah Guru
mendapatkan pengetahuan itu. Berbeda dengan orang lainkah cara Guru
mendapatkannya?” (Lun Yu - Lun Gi V:4)
z ǐ yuē f ù zài guān guān q í zhì f ù méi guān guān q í xíng

子曰：父在，觀 ( 观 ) 其志；父没，觀 ( 观 ) 其行；
sān nián wú wú gǎi yū yú f ù zhī dào kě wèi wèi xiào y ǐ

三年無 (无 ) 改於 (于) 父之道，可謂 ( 谓 ) 孝矣。
11. Nabi bersabda, “Pada saat ayah seseorang masih hidup, periksalah cita-citanya;
setelah meninggal dunia, periksalah perbuatannya. Bila selama tiga tahun tidak
mengubah Jalan Suci orang tuanya, boleh ia disebut seorang anak berbakti.”
(Lun Yu - Lun Gi IV: 20)
yǒu z ǐ yuē lǐ lǐ zhī yòng hé wéi wéi guì guì

有子曰：禮 (礼) 之用，和為 ( 为 ) 貴 (贵 ) 。
xiān wáng zhī dào s ī wéi wéi měi xiǎo dà yóu zhī
先王之道，斯為 ( 为 ) 美，小大由之。
12. You Zi - Yu Cu berkata, “Di dalam menjalankan Tata Susila itu, keselarasanlah
yang paling utama. Maka Jalan Suci raja-raja purba itu menyatakan, bahwa memang
hal itulah terbaik untuk mengatasi perkara kecil maupun besar.”
yǒu suǒ bù xíng zhī hé é r hé bú y ǐ l ǐ lǐ jié jié zhī y ì bù kě xíng yě

有所不行，知和而和，不以禮 (礼) 節 (节) 之，亦不可行也。
“Kalau ada hal-hal yang tidak dapat dijalankan, inilah kalau orang hanya menjalankan
keselarasan demi keselarasan saja, tanpa didasari Kesusilaan. Sudah barang tentu,
ada hal yang tidak dapat dijalankan.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 13)
yǒu z ǐ yuē xìn jìn yū yú yì yì yán kě f ù fù yě
有子曰：信近於 (于) 義 (义) ，言可復 (复) 也；
gōng jìn yū yú lǐ lǐ yuǎn yuǎn chǐ chǐ r ǔ yě

恭近於 (于) 禮 (礼) ，遠 ( 远 ) 恥 (耻 ) 辱也；
yīn bú shī q í qīn qīn y ì kě zōng yě

因不失其親 (亲 ) ，亦可宗也。
13. You Zi - Yu Cu berkata, “Kalau memegang sikap Dapat Dipercaya itu dilandasi
Kebenaran, maka kata-katanya akan dapat ditepati. Kalau Sikap Hormat itu dilandasi
Tata Susila, niscaya menjauhkan malu dan hina. Kalau dapat dekat kepada orang
yang patut (karena jiwanya yang luhur), ia akan mendapatkan pembimbing yang
boleh dijunjung.”
z ǐ yuē jūn z ǐ shí wú wú qiú bǎo bǎo j ū wú wú qiú ān

子曰：君子食無 (无 ) 求飽 ( 饱 ) ，居無无求安，
mǐn yū yú shì é r shèn yū yú yán jiù yǒu dào é r zhèng yān

敏於 (于) 事而慎於 (于) 言，就有道而正焉，
kě wèi wèi hào xué xué yě y ǐ

可謂 (谓) 好學 ( 学 ) 也已。
14. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu, makan tidak mengutamakan
kenyangnya; bertempat tinggal tidak mengutamakan enaknya, ia tangkas di dalam
tugasnya dan hati-hati di dalam kata-katanya. Bila mendapatkan seorang yang hidup
di dalam Jalan Suci, ia menjadikannya teladan meluruskan hati. Demikianlah seorang
yang benar-benar suka belajar.” (Lun Yu - Lun Gi II: 15)
z ǐ gòng gòng yuē pín pín é r wú wú chǎn chǎn f ù é r wú wú jiāo jiāo

子貢 ( 贡 ) 曰：貧 (贫 ) 而無 (无 ) 諂 ( 谄 ) ，富而無 (无 ) 驕 ( 骄 ) ，
hé r ú z ǐ yuē kě yě
何如？子曰：可也。
wèi ruò pín pín ér l è lè f ù é r hǎo l ǐ lǐ zhě yě

未若貧 (贫 ) 而樂 (乐) ，富而好禮 (礼) 者也。
15. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Seorang yang pada saat miskin tidak mau menjilat
dan pada saat kaya tidak sombong, bagaimanakah dia?” Nabi menjawab, “Itu cukup
baik. Tetapi, alangkah baiknya bila pada saat miskin tetap gembira dan pada saat
kaya tetap menyukai Kesusilaan.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 10)
z ǐ gòng gòng yuē shī shī yún r ú qiē r ú cuō

子貢 ( 贡 ) 曰：《詩 (诗 )》云，如切如磋！
r ú zhuó r ú mó q í s ī zhī wèi wèi yǔ yǔ

如琢如磨，其斯之謂 ( 谓 ) 與 (与) ？
z ǐ yuē sì sì yě shǐ kě yǔ yǔ yán

子曰：賜 (赐) 也！始可與 (与) 言；
shī shī yǐ yǐ gào zhū zhū wǎng é r zhī lái zhě

《詩 (诗 )》已矣，告諸 ( 诸 ) 往而知来者。
Zi Gong - Cu Khong berkata, “Di dalam Kitab Sanjak tertulis, ‘Laksana dibelah, dikikir,
laksana dipahat, digosok.’ Demikiankah yang guru maksudkan?” Nabi bersabda, “O,
Si - Su; engkaulah orang yang dapat diajak membicarakan Kitab Sanjak; dengan
Kubicarakan hal yang satu, kamu mengetahui kelanjutannya.”
(Shi Jing - Si King I. 5.1.2)
z ǐ yuē bú huàn rén zhī bú y ǐ zhī huàn bú zhī rén yě

子曰：不患人之不已知，患不知人也。
16. Nabi bersabda, “Jangan khawatir orang tidak mengenal dirimu, khawatirlah kalau
tidak dapat mengenal orang lain.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 30)
wéi wéi zhèng
JILID II. 為 (为) 政 - (WI CING - PEMERINTAHAN)
z ǐ yuē wéi wéi zhèng y ǐ dé p ì r ú běi chén

子曰：為 (为) 政以德，譬如北辰，
j ū q í suǒ é r zhòng zhòng xīng gòng zhī

居其所而眾 ( 众 ) 星共之。
1. Nabi bersabda, “Pemerintahan yang berdasarkan Kebajikan itu laksana bintang

Kutub Utara tetap di tempatnya dan bintang - bintang lain menglilinginya.”
z ǐ yuē shī shī sān bǎi yī yì yán y ǐ b ì zhī yuē s ī wú wú xié

子曰：詩 (诗 ) 三百，壹 (一) 言以蔽之，曰：思無 (无 ) 邪。
2. Nabi bersabda, “Ada tiga ratus sanjak lebih isi Kitab Sanjak, tetapi dapat diringkas
menjadi satu kalimat: ‘Pikiran jangan sesat’.” (Lun Yu - Lun Gi XIII: 5)
z ǐ yuē dào zhī y ǐ zhèng qí qí zhī y ǐ xíng mín miǎn é r wú wú chǐ chǐ
子曰：道之以政，齊 (齐) 之以刑，民免而無 (无 ) 恥 (耻 ) ，
3. Nabi bersabda, “Dibimbing dengan undang-undang, dilengkapi dengan hukuman,

menjadikan rakyat hanya berusaha menghindari itu dan kehilangan perasaan harga
diri.”
dào zhī y ǐ dé qí qí zhī y ǐ l ǐ lǐ yǒu chǐ chǐ qiě gé

道之以德，齊 (齐) 之以禮 (礼) ，有恥 (耻 ) 且格。
“Dibimbing dengan Kebajikan dan dilengkapi dengan Kesusilaan, menjadikan rakyat

tumbuh perasaan harga diri dan berusaha hidup benar.” (Meng Zi - Bing Cu VIIA: 3)
z ǐ yuē wú shí yǒu wǔ é r zhì yū yú xué xué

子曰：吾十有五而志於 (于) 學 ( 学 ) ，
4. Nabi bersabda, “Pada waktu berusia lima belas tahun, sudah teguh semangat
belajarKu.
sān shí é r l ì
三十而立，
“Usia tiga puluh tahun, tegaklah pendirian.
s ì shí é r bù huò
四十而不惑，
“Usia empat puluh tahun, tiada lagi keraguan dalam pikiran
wǔ shí é r zhī tiān mìng

五十而知天命，
“Usia lima puluh tahun, telah mengerti akan Firman Tian - Thian.
(Meng Zi - Bing Cu VII:17)
liù shí é r ě r shùn shùn

六十而耳順 (顺 ) ，
“Usia enam puluh tahun, pendengaran telah menjadi alat yang patuh (untuk
menerima kebenaran).
q ī shí é r cóng cóng xīn suǒ yù bú yú j ǔ

七十而從 (从 ) 心所欲不踰矩。
“Dan usia tujuh puluh tahun, Aku sudah dapat mengikuti hati dengan tidak melanggar
Garis Kebenaran.
mèng y ì z ǐ wèn wèn xiào z ǐ yuē wú wú wéi wéi

孟懿子問 ( 问 ) 孝，子曰：無 (无 ) 違 ( 违 ) 。
fán chí chí yù z ǐ gào zhī yuē mèng sūn sūn wèn wèn xiào yū yú wǒ
樊遲 (迟 ) 御，子告之曰：孟孫 ( 孙 ) 問 ( 问 ) 孝於 (于) 我，
wǒ duì duì yuē wú wú wéi wéi fán chí chí yuē hé wèi wèi yě
我對 (对 ) 曰無 (无 ) 違 ( 违 ) 。樊遲 (迟 ) 曰：何謂 ( 谓 ) 也。
z ǐ yuē shēng shì zhī y ǐ l ǐ lǐ sǐ zàng zhī y ǐ l ǐ lǐ j ì zhī y ǐ l ǐ lǐ

子曰：生，事之以禮 (礼) ；死，葬之以禮 (礼) ，祭之以禮 (礼) 。
5. Meng Yi Zi - Bing I Cu bertanya hal Laku Bakti. Nabi menjawab, “Jangan
melanggar!” Ketika Fan Chi - Huan Thi menyaisi kereta, Nabi memberi tahu
kepadanya, “Tadi Meng Sun - Bing Sun bertanya hal Laku Bakti dan Kujawab ‘Jangan
melanggar!” (Lun Yu - Lun Gi VI.22)
Fan Chi - Huan Thi bertanya, “Apakah yang Guru maksudkan?” Nabi menjawab,
“Pada saat hidup, layanilah sesuai dengan Kesusilaan; ketika meninggal dunia,
makamkanlah sesuai dengan Kesusilaan; dan, sembahyangilah sesuai dengan
Kesusilaan.” (Lun Yu - Lun Gi I: 9; III: 1, 2; XIX: 5; Meng Zi - Bing Cu IIIA: 2)
mèng wǔ bó wèn wèn xiào z ǐ yuē f ù mǔ wéi q í j í zhī yōu yōu

孟武伯問 ( 问 ) 孝，子曰：父母唯其疾之憂 ( 忧 ) 。
6. Meng Wu Bo - Bing Bu Pik bertanya hal Laku Bakti. Nabi menjawab, “Orang tua
merasa sedih kalau anaknya sakit.” (Lun Yu - Lun Gi V: 8)
z ǐ you wèn wèn xiào z ǐ yuē jīn zhī xiào zhě shì wèi wèi néng yǎng yǎng
子游問 ( 问 ) 孝，子曰：今之孝者，是謂 ( 谓 ) 能養 (养 ) 。
zhì yū yú quǎn mǎ mǎ jiē néng yǒu yǎng yǎng bú jìng hé y ǐ bié hū

至於 (于) 犬馬 (马 ) ，皆能有養 ( 养 ) ，不敬，何以别乎？
7. Zi You - Cu Yu bertanya hal Laku Bakti. Nabi menjawab, “Sekarang yang dikatakan
Laku Bakti katanya asal dapat memelihara, tetapi anjing dan kudapun dapat memberi
pemeliharaan. Bila tidak disertai hormat, apa bedanya?”
z ǐ xià wèn wèn xiào z ǐ yuē sè nán nán

子夏問 ( 问 ) 孝，子曰：色難 ( 难 ) 。
yǒu shì d ì z ǐ f ú q í láo láo

有事，弟子服其勞 (劳 ) ；
yǒu jiǔ shí xiān shēng zhuàn zhuàn zēng shì y ǐ wéi wéi xiào hū
有酒食，先生饌 ( 馔 ) ，曾是以為 (为) 孝乎？
8. Zi Xia - Cu He bertanya hal Laku Bakti. Nabi menjawab, “Sikap wajahlah yang
sukar. Ada pekerjaan, anak melakukan dengan sekuat tenaga; ada anggur dan
makanan, lebih dahulu disuguhkan kepada orang tua; kalau hanya demikian saja,
cukupkah dinamai Laku Bakti?”
z ǐ yuē wú yǔ yǔ huí yán zhōng zhōng r ì bú wéi wéi r ú yú
子曰：吾與 (与) 回言，終 ( 终 ) 日不違 ( 违 ) ，如愚。
tuì é r shěng q í s ī y ì zú y ǐ f ā fā huí yě bú yú

退而省其私，亦足以發 (发) ，回也不愚。
9. Nabi bersabda, “Sepanjang hari Aku bercakap-cakap dengan Hui - Hwee

(Yan Yuan - Gan Yan); dalam percakapan ia tidak pernah membantah, seolah-olah
seorang bodoh. Tetapi, setelah ia undur dari hadapanKu dan Kuselidiki peri laku
dalam kehidupan pribadinya, ternyata ia dapat memenuhi ajaranKu. Sesungguhnya
Hui - Hwee tidak bodoh.”
z ǐ yuē shì shì q í suǒ y ǐ

子曰：視 (视 ) 其所以，
10. Nabi bersabda, “Tiliklah latar belakang perbuatannya.”
guān guān q í suǒ yóu

觀 ( 观 ) 其所由，
“Lihatlah bagaimana ia akan mewujudkannya.”
chá q í suǒ ān
察其所安，
“Dan selidikilah kesenangannya.”
rén yān sōu zāi rén yān sōu zāi

人焉廋哉？人焉廋哉？
“Dengan demikian, bagaimana orang dapat menyembunyikan sifat-sifatnya?”
z ǐ yuē wēn wēn gù é r zhī xīn kě y ǐ wéi wéi shī shī yǐ

子曰：溫 ( 温 ) 故而知新，可以為 ( 为 ) 師 (师 ) 矣。
11. Nabi bersabda, “Orang yang memahami Ajaran Lama lalu dapat menerapkan
pada yang Baru, dia boleh dijadikan guru.” (Zhong Yong - Tiong Yong XXVI: 6)
z ǐ yuē jūn z ǐ bú q ì
子曰：君子不器。
12. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu itu bukan alat.” (Lun Yu - Lun Gi V.4)
z ǐ gòng gòng wèn wèn jūn z ǐ

子貢 ( 贡 ) 問 (问) 君子。
z ǐ yuē xiān xíng q í yán é r hòu hòu cóng cóng zhī

子曰：先行其言而後 (后) 從 ( 从 ) 之。
13. Zi Gong - Cu Khong bertanya hal seorang Jun Zi - Kun Cu. Nabi menjawab, “Ia
mendahulukan pekerjaan; dan selanjutnya, kata-katanya disesuaikan.”
(Lun Yu - Lun Gi V.4)
z ǐ yuē jūn z ǐ zhōu é r bù b ǐ xiǎo rén b ǐ é r bù zhōu

子曰：君子周而不比，小人比而不周。
14. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mengutamakan kepentingan umum,

bukan kelompok; seorang rendah budi (Xiao Ren - Siau Jien) mengutamakan
kelompok, bukan kepentingan umum.” (Lun Yu - Lun Gi XIII: 23)
z ǐ yuē xué xué é r bú s ī zé zé wǎng s ī é r bú xué xué zé zé dài

子曰：學 ( 学 ) 而不思則 (则) 罔，思而不學 ( 学 ) 則 (则) 殆。
15. Nabi bersabda, “Belajar tanpa berfikir, sia-sia; berfikir tanpa belajar, berbahaya!”
(Lun Yu - Lun Gi I: 14)
z ǐ yuē gōng hū y ì yì duān s ī hài yě y ǐ

子曰：攻乎異 (异) 端，斯害也已。
16. Nabi bersabda, “Siapa menuntut aliran sesat, akan membahayakan diri sendiri.”
z ǐ yuē yóu huì huì r u zhī zhī hū

子曰：由，誨诲女，知之乎？
zhī zhī wéi wéi zhī zhī bú zhī wéi wéi bú zhī shì zhī yě
知之為 ( 为 ) 知之，不知為 ( 为 ) 不知，是知也。
17. Nabi bersabda, “You - Yu (Zi Lu - Cu Lo), Kuberi tahu apa artinya ‘mengerti’ itu!
Bila mengerti berlakulah sebagai orang yang mengerti; bila tidak mengerti berlakukah
sebagai orang yang tidak mengerti. Itulah yang dinamai “mengerti.’”
z ǐ zhāng zhāng xué xué gān l ù lù

子張 ( 张 ) 學 ( 学 ) 干祿 (禄) ，
18. Zi Zhang - Cu Tiang ingin belajar cara mendapatkan kedudukan.
z ǐ yuē duō wén wén què quē yí shèn yán q í yú yú zé zé guǎ yóu
子曰：多聞 ( 闻 ) 闕 (阙) 疑，慎言其餘 (余) ，則 (则) 寡尤；
duō jiàn jiàn què què dài shèn xíng q í yú yú zé zé guǎ huǐ
多見 (见) 闕 ( 阙) 殆，慎行其餘 (余) ，則 (则) 寡悔。
yán guǎ yóu xíng guǎ huǐ lù lù zài q í zhōng y ǐ

言寡尤，行寡悔，祿 (禄) 在其中矣。
Nabi bersabda, “Banyaklah mendengar, sisihkan hal yang meragukan dan hati-hatilah
membicarakan hal itu. Dengan demikian akan mengurangi orang lain menyalahkan.
Banyaklah melihat, sisih kan hal yang membahayakan dan hati-hatilah menjalankan
hal itu. Dengan demikian akan mengurangi kekecewaan sendiri. Dengan
pembicaraan tidak banyak mengandung kesalahan dan perbuatan tidak banyak
menimbulkan kekecewaan, di situlah terletak rahasia kedudukan.”
ā i gōng wèn wèn yuē hé wéi wéi zé zé mín f ú kǒng z ǐ duì duì yuē
哀公問 ( 问 ) 曰：何為 ( 为 ) 則 (则) 民服？孔子對 (对 ) 曰：
ju jǔ zhí cuò cuò zhū zhū wǎng zé zé mín f ú

舉 (举) 直錯 ( 错 ) 諸 ( 诸 ) 枉，則 (则) 民服；
ju jǔ wǎng cuò cuò zhū zhū zhí zé zé mín bù f ú

舉 (举) 枉錯 ( 错 ) 諸 ( 诸 ) 直，則 (则) 民不服。
19. Pangeran Ai - Ai bertanya, “Bagaimanakah caranya agar rakyat mau menurut?”

Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Angkatlah orang yang jujur dan singkirkanlah orang
yang curang; dengan demikian niscaya rakyat menurut. Kalau diangkat orang-orang
yang curang dan disingkarkan orang yang jujur, niscaya rakyat tidak mau menurut.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XIX:1;Lun Yu - Lun Gi III: 21)
j ì kāng z ǐ wèn wèn shǐ mín jìng zhōng y ǐ quàn quàn r ú zhī hé
季康子問 ( 问 ) ：使民敬，忠以勸 ( 劝 ) ，如之何？
z ǐ yuē lín lín zhī y ǐ zhuāng zhuāng zé zé jìng xiào c í zé zé zhōng

子曰：臨 (临) 之以莊 ( 庄 ) ，則 (则) 敬；孝慈，則 (则) 忠；
ju jǔ shàn é r jiào bù néng zé zé quàn quàn

舉 (举) 善而教不能，則 (则) 勸 ( 劝 ) 。
20. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya, “Bagaimanakah agar rakyat mau bersikap
Hormat, Satya dan bersedia menerima nasihat-nasihat?” Nabi menjawab: “Hadapilah
mereka dengan keluhuran budi, niscaya mereka bersikap Hormat. Teladanilah
dengan sikap Bakti dan Kasih Sayang, niscaya mereka akan bersikap Satya.
Angkatlah orang-orang yang baik untuk mendidik yang belum mengerti, niscaya
mereka mau menerima nasehat-nasehat.” (Lun Yu - Lun Gi X:16)
huò wèi wèi kǒng z ǐ yuē z ǐ x ī bú wéi wèi zhèng

或謂 ( 谓 ) 孔子曰：子奚不為 ( 为 ) 政？
21. Ada orang bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Mengapa Guru tidak
memang ku jabatan?”
z ǐ yuē shū shū yún yún xiào hū wéi xiào yǒu yū yú xiōng d ì
子曰：《書 ( 书 )》雲 ( 云 ) ：孝乎惟孝，友於 (于) 兄弟。
shī yū yú yǒu zhèng shì y ì wéi wéi zhèng x ī q í wéi wéi wéi wéi zhèng
施於 (于) 有政，是亦為 ( 为 ) 政，奚其為 ( 为 ) 為 ( 为 ) 政？
Nabi menjawab, “Di dalam Shu Jing - Su King tertulis ‘Berbaktilah! Berbakti dan
mengasihi saudara-saudara, ini sudah berarti membantu pemerintah!’ Mengapa harus
memangku jabatan baru dinamai membantu pemerintah?” (Shu Jing - Su King V.21.1)
z ǐ yuē rén é r wú wú xìn bú zhī q í yě

子曰：人而無 (无 ) 信，不知其也。
dà chē chē wú wú ní xiǎo chē chē wú wú yuè q í hé y ǐ xíng zhī zāi

大車 ( 车 ) 無 (无 ) 輗，小車 ( 车 ) 無 (无 ) 軏，其何以行之哉？
22. Nabi bersabda, “Seorang yang tidak dapat dipercaya (tanpa kepercayaan), entah
apa yang dapat dilakukan? Itu seumpama kereta besar yang tidak mempunyai
sepasang gandaran atau seumpama kereta kecil yang tidak mempunyai sebuah
gandaran, entah bagaimana menjalankannya?”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn shí shì kě zhī yě

子張 ( 张 ) 問 ( 问 ) ：十世可知也？
23. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Dapatkah diketahui bagaimana keadaan sepuluh

jaman yang akan datang?”
z ǐ yuē yīn yīn yū yú xià l ǐ lǐ suǒ sǔn sǔn y ì kě zhī yě

子曰：殷因於 (于) 夏禮 (礼) ，所損 ( 损 ) 益可知也；
zhōu yīn yū yú yīn l ǐ lǐ suǒ sǔn sǔn y ì kě zhī yě

周因於 (于) 殷禮 (礼) ，所損 ( 损 ) 益可知也。
q í huò j ì jì zhōu zhě suī bǎi shì kě zhī yě

其或繼 (继) 周者，虽百世，可知也。
Nabi menjawab, “Apa yang dibuang dan dikembangkan Dinasti Yin - Ien atas
Kesusilaan Dinasti Xia - He, dapat diketahui. Apa yang dibuang dan dikembangkan
Dinasti Zhou - Ciu atas Kesusilaan Dinasti Yin - Ien, dapat diketahui. Maka
dinasti-dinasti selanjutnya meskipun seratus jaman lagi dapat diketahui.”
(Lun Yu - Lun Gi III: 9)
z ǐ yuē fēi q í guǐ é r j ì zhī chǎn chǎn yě

子曰：非其鬼而祭之；諂 ( 谄 ) 也。
24. Nabi bersabda, “Bersembahyang kepada rokh yang tidak seharusnya disembah,
itulah menjilat.”
jiàn jiàn yì yì bú wéi wèi wú wú yǒng yě

見 ( 见 ) 義 (义) 不為 ( 为 ) ，無 (无 ) 勇也。
Mengetahui Kebenaran tetapi tidak melakukannya, itulah tiada Keberanian.

bā yì
JILID III. 八佾 - (PAT IET - TARIAN)
kǒng z ǐ wèi wèi j ì shì bā y ì wǔ yū yú tíng shì kě rěn yě shú bù kě rěn yě

孔子謂 ( 谓 ) 季氏，八佾舞於 (于) 庭，是可忍也，孰不可忍也！
1. Nabi Kong Zi - Khong Cu berkata tentang keluarga Ji - Kwi, “Mereka mementaskan

tarian Ba Yi - Pat Iet di balai rumahnya. Ini keterlaluan. Kalau hal ini dapat dilakukan,
apa lagi yang tidak akan dilakukan?” (Lun Yu - Lun Gi II: 5)
sān jiā zhě y ǐ yōng chè chè

三家者以《雍》徹 (彻) 。
z ǐ yuē xiāng wéi wéi p ì gōng tiān z ǐ mù mù

子曰：相維 (维) 辟公，天子穆穆，
x ī qǔ yū yú sān jiā zhī táng

奚取於 (于) 三家之堂？
2. Ketiga Keluarga Besar Negeri Lu - Lo (Meng - Bing, Shu - Siok dan Ji - Kwi) pada
saat melakukan upacara sembahyang kepada leluhurnya menggunakan lagu pujian
‘Yong - Yong’. Nabi bersabda, “Di dalam lagu itu tercantum ‘Dengan dibantu para
pangeran, kaisar hening hormat memuja’. Bagaimanakah kalimat ini digunakan di
ruang rumah ke tiga Keluarga itu?” (Shi Jing - Si King IV. 1B.7)
z ǐ yuē rén é r bù rén rú l ǐ lǐ hé rén é r bù rén rú l è lè hé

子曰：人而不仁，如禮 (礼) 何？人而不仁，如樂 (乐) 何？
3. Nabi bersabda, “Bagi seorang yang tidak berperi Cinta Kasih, apa arti kesusilaan?
Bagi seorang yang tidak berperi Cinta Kasih, apa arti Musik?”
lín fàng wèn wèn lǐ lǐ zhī běn z ǐ yuē dà zāi wèn wèn
林放問 ( 问 ) 禮 (礼) 之本。子曰：大哉問 ( 问 ) ！
4. Lin Fang - Liem Hong bertanya tentang Pokok Kesusilaan.

Nabi menjawab, “Sungguh sebuah pertanyaan besar!”
lǐ lǐ yǔ yǔ q í shē yě níng níng jiǎn jiǎn
禮 (礼) ，與 (与) 其奢也，寧 ( 宁 ) 儉 ( 俭 ) ；
sàng sàng yǔ yǔ q í y ì yě níng níng qī

喪 ( 丧 ) ，與 (与) 其易也，寧 ( 宁 ) 戚。
“Di dalam upacara, daripada mewah menyolok, lebih baik sederhana. Didalam
upacara duka, daripada meributkan perlengkapan upacara, lebih baik ada rasa sedih
yang benar.”
z ǐ yuē y í d í zhī yǒu jūn bù r ú zhū zhū xià zhī wáng yě

子曰：夷狄之有君，不如諸 ( 诸 ) 夏之亡也。
5. Nabi bersabda, “Bangsa Yi - I dan Di - Tik masih mempunyai raja, tidak seperti
waris Kerajaan Xia - He ini yang seolah-olah sudah tidak mempunyainya.”
(Lun Yu - Lun Gi IX:14)
j ì shì l ǚ yū yú tài shān z ǐ wèi wèi rǎn yǒu yuē

季氏旅於 (于) 泰山，子謂 ( 谓 ) 冉有曰：
r u f ú néng jiù yǔ yǔ duì duì yuē bù néng

女弗能救與 (与) ？對 (对 ) 曰：不能。
z ǐ yuē wū wū hū zēng wèi tài shān bù r ú lín fàng hū

子曰：嗚 (呜 ) 呼！曾谓泰山不如林放乎？
6. Tatkala Keluarga Ji - Kwi melakukan upacara sembahyang di Gunung Tai - Thai,

Nabi bertanya kepada Ran You - Jiam Yu, “Tidak dapatkah engkau mencegahnya?”
Dijawab, “Tidak dapat!” Nabi bersabda, “Ah, sukar dikatakan, apakah (malaikat)
Gunung Tai - Thai tidak dapat menyamai Lin Fang - Liem Hong?”
z ǐ yuē jūn z ǐ wú wú suǒ zhèng zhèng b ì yě shè hū

子曰：君子無 (无 ) 所爭 ( 争 ) ，必也射乎！
y ī ràng ràng é r shēng xià é r yǐn yǐn

揖讓 (让) 而升，下而飲 (饮 ) ，
q í zhèng zhèng yě jūn z ǐ

其爭 ( 争 ) 也君子。
7. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu tidak mau berebut. Kalau berebut, itu
hanya pada saat berlomba memanah. Mereka saling mengalah dan memberi hormat
dengan cara Yi - Iep, lalu naik ke panggung dan berlomba; kemudian turun dan yang
kalah meminum anggur. Meskipun berebut tetap seorang Jun Zi - Kun Cu.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XIII: 5; Meng Zi - Bing Cu IIA: 7/5)
z ǐ xià wèn wèn yuē qiǎo xiào qiàn x ī měi mù pàn x ī

子夏問 (问) 曰：巧笑倩兮，美目盼兮，
sù y ǐ wéi wéi xún xún xī

素以為 (为) 絢 ( 绚 ) 兮。
hé wèi wèi yě z ǐ yuē huì huì shì hòu hòu sù

何謂 ( 谓 ) 也？子曰：繪 (绘 ) 事後 ( 后 ) 素。
8. Zi Xia - Cu He bertanya, “Apakah arti kalimat ‘Betapa manis tawanya, betapa elok
cahaya matanya, semua dari dasar putih dibubuhi warna’?”
Nabi menjawab, “Itulah cara orang menggambar, lebih dahulu didasari putih, lalu
dibubuhi warna-warna.”
yuē lǐ lǐ hòu hòu hū

曰：禮 (礼) 後 ( 后 ) 乎？
z ǐ yuē q ǐ yǔ zhě shāng yě shǐ kě yǔ yǔ yán shī shī yǐ yǐ

子曰：起予者商也，始可與 (与) 言詩 (诗 ) 已矣。
Zi Xia - Cu He bertanya, “Kalau begitu. Tata Susilalah yang harus didasari (Cinta
Kasih)?” Nabi menjawab, “Engkaulah Shang - Siang yang menyadarkanKu! Sekarang
dapat Ku ajak engkau merundingkan isi Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King).”
z ǐ yuē xià l ǐ lǐ wú néng yán zhī q ǐ bù zú zheng yě

子曰：夏禮 (礼) 吾能言之，杞不足徵也；
yīn l ǐ lǐ wú néng yán zhī sòng bù zú zheng yě

殷禮 (礼) 吾能言之，宋不足徵也。
wén xiàn xiàn bù zú gù yě zú zé zé wú néng zheng zhī y ǐ

文獻 ( 献 ) 不足故也。足，則 (则) 吾能徵之矣。
9. Nabi bersabda, “Kesusilaan Kerajaan Xia - He dapat Kubicarakan, tetapi Negeri
Qi - Ki kurang memberi bukti-bukti. Kesusilaan Kerajaan Yin - Ien dapat kubicarakan,
tetapi Negeri Song - Song kurang memberi bukti-bukti. Itu disebabkan di sana tidak
mempunyai cukup dokumen-dokumen serta orang-orang yang dapat menjelaskannya.
Kalau cukup, niscaya Aku dapat memperoleh bukti-buktinya.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XXVII: 5; Lun Yu - Lun Gi II: 23)
z ǐ yuē d ì z ì j ì guàn é r wǎng zhě

子曰：禘自既灌而往者，
wú bú yù guān guān zhī y ǐ

吾不欲觀 ( 观 ) 之矣。
10. Nabi bersabda, “Di dalam upacara Sembahyang Di - Tee (Upacara sembahyang
besar kepada Tian - Thian) itu, setelah dilakukan upacara menuang anggur Aku
sudah tidak ingin melihat lagi.” (Zhong Yong - Tiong Yong XVIII: 6)
huò wèn wèn d ì zhī shuō shuō z ǐ yuē bú zhī yě

或問 ( 问 ) 禘之說 ( 说 ) ，子曰：不知也。
zhī q í shuō shuō zhě zhī yū yú tiān xià yě q í r ú shì zhū zhū s ī hū
知其說 ( 说 ) 者之於 (于) 天下也，其如示諸 ( 诸 ) 斯乎！
zhǐ q í zhǎng zhǎng

指其掌 ( 掌 ) 。
11. Ada orang bertanya tentang upacara Sembahyang Di - Tee. Nabi menjawab, “Aku
tidak tahu. Yang tahu akan hal itu, ia akan dapat mengatur dunia semudah orang
melihat ini!” Sambil menunjuk tapak tangannya.
j ì r ú zài j ì shén r ú shén zài

祭如在，祭神如神在。
12. Pada waktu sembahyang kepada leluhur, hayatilah akan kehadirannya dan waktu
sembahyang kepada Tian - Thian Yang Maha Rokh, hayatilah pula akan
kehadiranNya.
z ǐ yuē wú bú yǔ yǔ jì r ú bú j ì
子曰：吾不與 (与) 祭，如不祭。
Nabi bersabda, “Kalau Aku tidak ikut sembahyang sendiri, Aku tidak merasa sudah
sembahyang.”
wáng sūn sūn jiǎ jiǎ wèn wèn yuē yǔ yǔ q í mèi yū yú ào ào

王孫 ( 孙 ) 賈 (贾) 問 ( 问 ) 曰：與 (与) 其媚於 (于) 奧 (奥) ，
níng níng mèi yū yú zào zào hé wèi wèi yě

寧 ( 宁 ) 媚於 (于) 竈 ( 灶 ) ，何謂 ( 谓 ) 也？
13. Wang Sun Jia - Ong Sun Ke bertanya, “Apakah maksud peribahasa ‘Daripada
bermuka-muka kepada malaikat Ao - Oo (malaikat ruang Barat Daya rumah), lebih
baik bermuka-muka kepada Malaikat Zao - Co (Malaikat Dapur)’ itu?”
z ǐ yuē bù rán huò huò zuì yū yú tiān wú wú suǒ dǎo dǎo yě

子曰：不然。獲 ( 获 ) 罪於 (于) 天，無 (无 ) 所禱 ( 祷 ) 也。
Nabi bersabda, “Itu tidak benar, Siapa berbuat dosa kepada Tian - Thian, tiada tempat
(lain) ia dapat meminta do’a.”
z ǐ yuē zhōu jiān jiān yū yú è r dài yù yù hū wén zāi wú cóng cóng zhōu
子曰：周監 ( 监 ) 於 (于) 二代，郁郁乎文哉，吾從 ( 从 ) 周。
14. Nabi bersabda, “Kerajaan Zhou - Ciu meneladan kedua kerajaan yang
mendahuluinya dan ternyata megah kebudayaannya. Maka Akupun mengikuti jejak
Kerajaan Zhou - Ciu.” (Zhong Yong - Tiong Yong XXVII: 5)
z ǐ r ù tài miào miào měi shì wèn wèn

子入太廟 ( 庙 ) ，每事問 ( 问 ) 。
huò yuē shú wèi wèi zōu rén zhī z ǐ zhī l ǐ lǐ hū

或曰：孰謂 ( 谓 ) 鄹人之子知禮 (礼) 乎？
r ù tài miào miào měi shì wèn wèn

入太廟 ( 庙 ) ，每事問 ( 问 ) 。
z ǐ wén wén zhī yuē shì l ǐ lǐ yě

子聞 ( 闻 ) 之，曰：是禮 (礼) 也。
15. Tatkala Nabi masuk ke dalam Miao - Bio Besar (untuk memperingati Pangeran
Zhou - Ciu), segenap hal ditanyakan. Ada orang berkata, “Siapa berkata anak Negeri
Zou - Co itu mengerti Kesusilaan? Masuk ke dalam Miao - Bio Besar segenap hal
ditanyakan. “Mendengar itu Nabi bersabda, “Justru demikian inilah Kesusilaan.”
(Lun Yu - Lun Gi X: 1)
z ǐ yuē shè bú zhǔ p í wéi wéi l ì bù tóng kē gǔ zhī dào yě

子曰：射不主皮，為 ( 为 ) 力不同科，古之道也。
16. Nabi bersabda, “Di dalam perlombaan memanah, tidak diutamakan tembusnya
kulit bulan-bulannya, karena tenaga seseorang tidaklah sama. Ini sudah diadatkan
sajak dahulu kala.” (Meng Zi - Bing Cu IIA. 7/5)
z ǐ gòng gòng yù qù gào shuò zhī x ì xì yáng

子貢 ( 贡 ) 欲去告朔之餼 (饩) 羊。
17. Zi Gong - Cu Khong ingin menghapus korban kambing pada upacara Bulan Baru.
z ǐ yuē sì sì yě
子曰：賜 (赐) 也！
ěr ěr ài ài q í yáng wǒ à i ài qí l ǐ lǐ
爾 (尔) 愛 (爱) 其羊，我愛 (爱) 其禮 (礼) 。
Nabi bersabda, “Si - Su, engkau menyayangkan kambingnya. Aku menyayangkan

upacaranya.”
z ǐ yuē shì jūn jìn jìn lǐ lǐ rén y ǐ wéi wéi chǎn yě

子曰：事君盡 (尽) 禮 (礼) ，人以為 ( 为 ) 谄也。
18. Nabi bersabda, “Bila mengabdi kepada pemimpin dengan benar-benar

menjalankan upacaranya, orang lain menganggapnya penjilat.”
dìng gōng wèn wèn jūn shǐ chén chén shì jūn r ú zhī hé
定公問 ( 问 ) ：君使臣，臣事君，如之何？
19. Pangeran Ding - Ting bertanya, “Bagaimanakah hendaknya seorang pemimpin

memerintah pembantunya dan seorang pembantu mengabdi pemimpinnya?”
kǒng z ǐ duì duì yuē jūn shǐ chén y ǐ l ǐ lǐ chén shì jūn y ǐ zhōng
孔子對 (对 ) 曰：君使臣以禮 (礼) ，臣事君以忠。
Nabi menjawab, “Seorang pemimpin hendaknya memerintah pembantunya sesuai

dengan Kesusilaan dan seorang pembantu mengabdi pemimpinnya dengan
Kesatyaan.”
z ǐ yuē guān guān jū

子曰：
《關 ( 关 ) 雎》，
lè lè é r bú yín ā i é r bù shāng shāng

樂 (乐) 而不淫，哀而不傷 ( 伤 ) 。
20. Nabi bersabda, “Sanjak Guan Ju - Kwan Chi itu menggembirakan, tetapi tidak
melanggar kesopanan; mengharukan tetapi tidak membuat merana.”
(Shi Jing - Si King I.1.1)
ā i gōng wèn wèn shè yū yú zǎi wǒ

哀公問 ( 问 ) 社於 (于) 宰我，
21. Pangeran Ai - Ai bertanya kepada Zai Wo - Cai Ngo tentang keistimewaan pohon
yang ditanam di tempat sembahyang kepada Malaikat Bumi.
zǎi wǒ duì duì yuē xià hòu hòu shì y ǐ sōng

宰我對 (对 ) 曰：夏後 ( 后 ) 氏以松，
yīn rén y ǐ bǎi zhōu rén y ǐ l ì yuē shǐ mín zhàn zhàn lì
殷人以柏，周人以栗，曰：使民戰 (战 ) 栗。
Zai Wo - Cai Ngo menjawab, “Pada jaman Kerajaan Xia - He ditanam pohon
Song - Siong pada jaman Kerajaan Yin - Ien ditanam pohon Bo - Pik, tetapi pada
jaman Kerajaan Zhou - Ciu ini ditanam pohon Li - Lik dan dikatakan supaya rakyat
gemetar ketakutan.” (Meng Zi - Bing Cu IIA. 1/10)
z ǐ wén wén zhī yuē chéng shì bú shuō shuō

子聞 ( 闻 ) 之，曰：成事不說 (说 ) ，
suì shì bú jiàn jiàn j ì wǎng bù jiù

遂事不諫 ( 谏 ) ，既往不咎。
Ketika mendengar hal itu, Nabi bersabda, “Hal yang sudah terjadi tidak perlu
dipercakapkah, hal yang sudah terlanjur tidak perlu dicegah, dan hal yang sudah
lampau tidak perlu disalah-salahkan.” (Lun Yu - Lun Gi II: 19; V: 10)
z ǐ yuē guǎn zhòng zhī q ì xiǎo zāi

子曰：管仲之器小哉！
22. Nabi bersabda, “Sesungguhnya sangat kecil kepribadian Guan Zhong -
Kwan Tiong .” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 9)
huò yuē guǎn zhòng jiǎn jiǎn hū

或曰：管仲儉 (俭) 乎？
yuē guǎn shì yǒu sān guī guī guān shì bú shè shè yān dé jiǎn jiǎn
曰：管氏有三歸 (归 ) ，官事不攝 ( 摄 ) ，焉得儉 ( 俭 ) ？
Ada orang bertanya, “Bukankah itu disebabkan Guan Zhong - Kwan Tiong sangat
hemat?” Nabi menjawab, “Guan Zhong - Kwan Tiong mempunyai panggung San Gui -
Sam Kui, dan mempunyai banyak pegawai yang khusus mengerjakan satu tugas saja.
Bagaimanakah ia dapat dikatakan hemat?
rán zé zé guǎn zhòng zhī l ǐ lǐ hū

然則 (则) 管仲知禮 (礼) 乎？
yuē bāng jūn shù shù sāi mén mén guǎn shì y ì shù shù sāi mén mén
曰：邦君樹 (树) 塞門 ( 门 ) ，管氏亦樹 (树) 塞門 ( 门 ) ；
bāng jūn wéi wéi liǎng jūn zhī hǎo yǒu fǎn diàn guǎn shì y ì yǒu fǎn diàn
邦君為 (为) 两君之好有反坫，管氏亦有反坫。
guǎn shì é r zhī l ǐ lǐ shú bú zhī l ǐ lǐ
管氏而知禮 (礼) ，孰不知禮 (礼) ？
“Tetapi bukankah itu menujukkan Guan Zhong - Kwan Tiong banyak mengerti
Kesusilaan?” Nabi menjawab pula, “Para raja muda membangun tembok di muka
pintu gerbang istananya. Guan Zhong - Kwan Tiong juga membangun tembok di
muka pintu rumahnya. Para raja membangun panggung untuk menerima raja muda
lain yang datang berkunjung ke istananya, Guan Zhong - Kwan Tiong
membangunnya juga. Maka, kalau Guan Zhong - Kwan Tiong dikatakan mengerti
Kesusilaan, siapakah yang tidak mengerti Kesusilaan?”
z ǐ yǔ yǔ lǔ lǔ dà shī yuè yuè
子語 (语) 魯 (鲁) 大师樂 ( 乐 ) ，
yuē yuè yuè q í kě zhī yě shǐ zuò x ī r ú yě

曰：樂 ( 乐 ) 其可知也：始作，翕如也；
cóng cóng zhī chún chún r ú yě jiǎo r ú yě yì yì r ú yě y ǐ chéng

從 ( 从 ) 之，純 ( 纯 ) 如也，皦如也，繹 (绎) 如也，以成。
23. Nabi bersabda kepada guru besar musik Negeri Lu - Lo, “Hal yang dapat diketahui
tentang musik, ialah: Pada permulaannya suara harus cocok. Selanjutnya suara
musik itu harmonis meninggi menurun dengan nada jernih dan tidak terputus-putus;
demikianlah sampai akhirnya.”
yí yí fēng rén qǐng qǐng jiàn jiàn yuē jūn z ǐ zhī zhì yū yú s ī yě
儀 (仪) 封人請 ( 请 ) 見 ( 见 ) ，曰：君子之至於 (于) 斯也，
wú wèi cháng cháng bú de jiàn jiàn yě

吾未嘗 ( 尝 ) 不得見 (见) 也。
24. Penjaga tapal batas Negeri Yi - Gi mohon bertemu dengan Nabi dan berkata,
“Setiap ada seorang Jun Zi - Kun Cu lewat di sini, aku tidak pernah tidak
menemuinya.”
cóng cóng zhě jiàn jiàn zhī

從 ( 从 ) 者見 (见) 之。
Oleh para murid ia disilakan menemui Nya.
chū yuē è r sān z ǐ hé huàn yū yú sàng sàng hū

出曰：二三子何患於 (于) 喪 ( 丧 ) 乎？
tiān xià zhī wú wú dào yě jiǔ y ǐ tiān jiāng jiāng y ǐ f ū z ǐ wéi wéi mù duó duó
天下之無 (无 ) 道也久矣，天將 ( 将 ) 以夫子為 ( 为 ) 木鐸 ( 铎 )。
Setelah keluar, ia berkata, “Saudara-saudaraku, mengapa kalian nampak bermuram

durja karena kehilangan kedudukan? Sudah lama dunia ingkar dari Jalan Suci, kini
Tian - Thian Yang Maha Esa menjadikan Guru selaku Mu Duo - Bok Tok
(Genta Rohani).” (Lun Yu - Lun Gi VII: 23; IX: 5)
z ǐ wèi wèi sháo jìn jìn měi y ǐ yòu jìn jìn shàn yě
子謂 ( 谓 ) 韶：盡 (尽) 美矣，又盡 (尽) 善也；
wèi wèi wǔ jìn jìn měi y ǐ wèi jìn jìn měi yě

謂 ( 谓 ) 武：盡 (尽) 美矣，未盡 (尽) 美也。
25. Tentang musik Shao - Siau, Nabi bersabda, “Sungguh indah dan sempurna.”
Tentang musik Wu - Bu, Nabi bersabda, “Sungguh indah, namun belum sempurna.”
(Lun Yu - Lun Gi VII: 14)
z ǐ yuē j ū shàng bú kuān kuān wéi wéi lǐ lǐ bú jìng

子曰：居上不寬 ( 宽 ) ，為 ( 为 ) 禮 (礼) 不敬，
lín lín sàng sàng bú ā i wú hé y ǐ guān guān zhī zāi

臨 (临) 喪 ( 丧 ) 不哀，吾何以觀 ( 观 ) 之哉？
26. Nabi bersabda, “Seorang berkedudukan tinggi yang tidak dapat berlapang hati;
menjalankan upacara tiada rasa hormat; dan, di dalam hal kematian tiada rasa sedih;
bagaimana Aku tahan melihatnya?”
l ǐ rén
JILID IV. 里仁 - (LI JIEN - CINTA KASIH)
z ǐ yuē l ǐ rén wéi wéi měi zé zé bú chu chù rén yān dé zhī
子曰：里仁為 ( 为 ) 美，擇 (择) 不處 ( 处 ) 仁，焉得知？
1．Nabi bersabda, “Bertempat tinggal dekat tempat kediaman orang yang berperi
Cinta Kasih, itulah yang sebaik-baiknya. Bila tidak mau memilih tempat yang
disuasanai Cinta Kasih itu, bagaimana memperoleh Kebijaksanaan?”
(Meng Zi - Bing Cu IIA. 7/2)
z ǐ yuē bú rén zhě bù kě y ǐ jiǔ chu chù yuē yuē

子曰：不仁者不可以久處 ( 处 ) 約 ( 约 ) ，
bù kě y ǐ cháng cháng chu chu lè lè

不可以長 ( 长 ) 處 ( 处 ) 樂 (乐) 。
rén zhě ān rén zhī zhě l ì rén

仁者安仁，知者利仁。
2. Nabi bersabda, “Seorang yang tidak berperi Cinta Kasih, tidak tahan lama di dalam
penderitaan, dan tidak tahan lama di dalam kesenangan. Seorang yang berperi Cinta
Kasih, merasakan sentosa di dalam Cinta Kasih dan seorang yang Bijaksana,
merasakan beruntung di dalam Cinta Kasih.” (Lun Yu - Lun Gi XV. 9)
z ǐ yuē wéi rén zhě néng hǎo rén néng wu wu rén

子曰：唯仁者能好人，能惡 (恶 ) 人。
3. Nabi bersabda, “Hanya seorang yang penuh Cinta Kasih saja dapat mencintai dan
membenci orang.” (Da Xue - Thai Hak X: 15)
z ǐ yuē gǒu zhì yū yú rén y ǐ wú wú è è yě

子曰：苟志於 (于) 仁矣，無 (无 ) 惡 (恶) 也。
4. Nabi bersabda, “Bila cipta selalu ditujukan kepada Cinta Kasih, tiada seorang bagi
kejahatan.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 6)
z ǐ yuē f ù yǔ yǔ guì guì shì rén zhī suǒ yù yě
子曰：富與 (与) 貴 (贵 ) ，是人之所欲也，
bú y ǐ q í dào dé zhī bú chu chù yě

不以其道得之，不處 ( 处 ) 也；
pín pín yǔ yǔ jiàn jiàn shì rén zhī suǒ wu wu yě

貧 (贫 ) 與 (与) 賤 ( 贱 ) ，是人之所惡 (恶 ) 也，
bú y ǐ q í dào dé zhī bú qù yě
不以其道得之，不去也。
5. Nabi bersabda, “Kaya dan berkedudukan mulia ialah keinginan tiap orang, tetapi
bila tidak dapat dicapai dengan Jalan Suci, janganlah ditepati. Miskin dan
berkedudukan rendah ialah kebencian tiap orang, tetapi bila tidak dapat disingkiri
dengan Jalan Suci, jangan ditinggalkan.”
jūn z ǐ qù rén wu wu hū chéng míng

君子去仁，惡 (恶 ) 乎成名？
“Seorang Jun Zi - Kun Cu bila meninggalkan Cinta Kasih, bagaimanakah memperoleh

sebutan itu?”
jūn z ǐ wú wú zhōng zhōng shí zhī jiàn jiān wéi wéi rén
君子無 (无 ) 終 ( 终 ) 食之間 ( 间) 違 (违) 仁，
zào c ì b ì yū yú shì diān diān pèi b ì yū yú shì

造次必於 (于) 是，顛 ( 颠 ) 沛必於 (于) 是。
“Seorang Jun Zi - Kun Cu sekalipun sesaat makan tidak melanggar Cinta Kasih; di
dalam kesibukan juga demikian, bahkan di dalam topan dan bahayapun ia tetap
demikian.”
z ǐ yuē wǒ wèi jiàn jiàn hǎo rén zhě wu wu bú rén zhě

子曰：我未見 ( 见 ) 好仁者，惡 (恶 ) 不仁者。
hǎo rén zhě wú wú y ǐ shàng zhī

好仁者，無 (无 ) 以尚之；
wu wu bú rén zhě q í wéi wéi rén y ǐ bú shǐ bú rén zhě jiā hū q í shēn
惡 (恶 ) 不仁者，其為 ( 为 ) 仁矣，不使不仁者加乎其身。
6. Nabi bersabda, “Aku belum pernah melihat orang yang benar-benar menyukai
Cinta Kasih dan benar-benar membenci laku yang tidak Cinta Kasih. Seorang yang
benar-benar menyukai Cinta Kasih, tidak ada hal lain yang lebih dimuliakan
daripadanya. Seorang yang benar-benar membenci laku yang tidak Cinta Kasih
selalu berusaha melaksanakan Cinta Kasih sedemikian rupa, sehingga tidak
memungkinkah barang sesuatu yang tidak berperi Cinta Kasih melekat pada dirinya.”
yǒu néng y ī yī r ì yòng q í l ì yū yú rén y ǐ hū

有能壹 (一) 日用其力於 (于) 仁矣乎？
wǒ wèi jiàn jiàn l ì bù zú zhě gài gài yǒu zhī y ǐ wǒ wèi zhī jiàn jiàn yě
我未見 ( 见 ) 力不足者。蓋 (盖 ) 有之矣，我未之見 ( 见 ) 也。
Bila suatu hari seseorang mengerahkan seluruh kekuatannya dalam Cinta Kasih, Aku
belum pernah melihat ia akan kekurangan tenaga. Mungkin ada juga, tetapi Aku
belum pernah melihatnya.”
z ǐ yuē rén zhī guò guò yě gè yū yú q í dǎng dǎng

子曰：人之過 ( 过 ) 也，各於 (于) 其黨 ( 党 ) 。
guān guān guò guò s ī zhī rén y ǐ

觀 ( 观 ) 過 ( 过 ) ，斯知仁矣。
7. Nabi bersabda, “Adapun kesalahan seseorang itu masing-masing sesuai dengan

sifatnya. Bahkan dari kesalahan nya dapat diketahui apakah ia seorang yang berperi
Cinta Kasih.” (Lun Yu - Lun Gi I: 8)
z ǐ yuē zháo wén wén dào x ī s ǐ kě y ǐ

子曰：朝聞 ( 闻 ) 道，夕死可矣。
8. Nabi bersabda, “Pagi mendengar akan Jalan Suci, sore hari matipun ikhlas.”
z ǐ yuē shì zhì yū yú dào

子曰：士志於 (于) 道，
é r chǐ chǐ è è yī è è shí zhě wèi zú yǔ yǔ yì yì yě

而恥 (耻 ) 惡 (恶) 衣惡 (恶) 食者，未足與 (与) 議 (议) 也。
9. Nabi bersabda, “Seorang siswa yang benar-benar hendak hidup di dalam Jalan
Suci, tetapi masih malu berpakaian buruk dan makan tidak enak, sesungguhnya ia
belum masuk hitungan.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 2)
z ǐ yuē jūn z ǐ zhī yū yú tiān xià yě

子曰：君子之於 (于) 天下也，
wú wú shì shì yě wú wú mò yě yì yì zhī yǔ yǔ bǐ

無 (无 ) 適 (适 ) 也，無 (无 ) 莫也，義 (义) 之與 (与) 比。
10. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu terhadap persoalan di dunia tidak
mengiakan atau menolak mentah-mentah. Hanya Kebenaranlah yang dijadikan
ukuran.”
z ǐ yuē jūn z ǐ huái huái dé xiǎo rén huái huái tǔ

子曰：君子懷 ( 怀 ) 德，小人懷 ( 怀 ) 土；
jūn z ǐ huái huái xíng xiǎo rén huái huái huì

君子懷 (怀) 刑，小人懷 (怀) 惠。
11. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu senantiasa ingat akan Kebajikan,
sedangkan seorang Xiao Ren - Siau Jien hanya ingat kenikmatan; seorang Jun Zi -
Kun Cu senantiasa ingat akan hukum, sedangkan seorang Xiao Ren - Siau Jien
hanya mengharap kan belas kasihan orang.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 2)
z ǐ yuē fàng yū yú l ì é r xíng duō yuàn

子曰：放於 (于) 利而行，多怨。
12. Nabi bersabda, “Seorang yang hanya mengejar keuntungan saja, niscaya banyak
yang menyesalkan.” (Da Xue - Thai Hak X: 23)
z ǐ yuē néng y ǐ l ǐ lǐ ràng ràng wéi wéi guó guó hū hé yǒu

子曰：能以禮 (礼) 讓 ( 让 ) 為 ( 为 ) 國 ( 国 ) 乎，何有？
bù néng y ǐ l ǐ lǐ ràng ràng wéi wéi guó guó rú l ǐ lǐ hé

不能以禮 (礼) 讓 ( 让 ) 為 ( 为 ) 國 ( 国 ) ，如禮 (礼) 何？
13. Nabi bersabda, “Bila orang dapat menggunakan Kesusilaan dan Kerendahan Hati
di dalam mengatur Negara, apakah kesukarannya? Kalau tidak dapat menggunakan
Kesusilaan dan Kerendahan Hati di dalam mengatur Negara, apakah guna
Kesusilaan?” (Lun Yu - Lun Gi I: 12)
z ǐ yuē bú huàn wú wú wèi huàn suǒ y ǐ l ì

子曰：不患無 (无 ) 位，患所以立；
bú huàn mò j ǐ zhī qiú wéi wéi kě zhī yě

不患莫己知，求為 ( 为 ) 可知也。
14. Nabi bersabda, “Janganlah khawatir tiada kedudukan, berkhawatirlah kalau tidak
mempunyai kecakapan untuk suatu kedudukan; janganlah khawatir tiada orang yang
mengetahui dirimu, tetapi berusahalah agar mempunyai kecakapan yang patut
diketahui.”
z ǐ yuē cān hū wú dào y ī yī y ǐ guì guàn zhī

子曰：参乎，吾道壹 (一) 以貴 ( 贯 ) 之。
zēng z ǐ yuē wéi

曾子曰：唯。
15. Nabi bersabda, “Chan - Cham, ketahuilah, jalan suci Ku itu satu, tetapi
menembusi semuanya.” Zeng Zi - Cing Cu menjawab, “Ya, Guru.”
z ǐ chū mén mén rén wèn wèn yuē hé wèi wèi yě

子出，門 ( 门 ) 人問 ( 问 ) 曰：何謂 ( 谓 ) 也？
Setelah Nabi pergi, murid-murid lain bertanya, “Apakah maksud kata-kata tadi?”
(Da Xue - Thai Hak X: 1,2; Zhong Yong - Tiong Yong XII: Lun Yu - Lun Gi VI: 30; XII: 2;
XV: 3)
zēng z ǐ yuē f ū z ǐ zhī dào zhōng shù é r y ǐ y ǐ

曾子曰：夫子之道，忠恕而已矣。
Zeng Zi - Cing Cu menjawab, “Jalan Suci Guru, tidak lebih tidak kurang ialah Satya
dan Tepasarira.” (Zhong Yong - Tiong Yong XII: 4)
z ǐ yuē jūn z ǐ yù yū yú yì yì xiǎo rén yù yū yú lì
子曰：君子喻於 (于) 義 (义) ，小人喻於 (于) 利。
16. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu hanya mengerti akan Kebenaran,
sebaliknya seorang Xiao Ren - Siau Jien hanya mengerti akan keuntungan.”
z ǐ yuē jiàn jiàn xiàn xián sī qí qí yān

子曰：見 ( 见 ) 賢 ( 贤 ) 思齊 (齐) 焉，
jiàn jiàn bú xiàn xiàn é r nèi z ì xǐng yě

見 (见) 不賢 ( 贤 ) 而内自省也。
17. Nabi bersabda, “Bila melihat seorang yang Bijaksana, berusahalah menyamainya;
dan, bila melihat seorang yang tidak Bijaksana periksalah dirimu sendiri.”
z ǐ yuē shì f ù mǔ j ǐ jǐ jiàn jiàn jiàn jiàn zhì bú cóng cóng

子曰：事父母幾 (几) 諫 ( 谏 ) ，見 ( 见 ) 志不從 ( 从 ) ，
yòu jìng bú wéi wéi láo láo é r bú yuàn

又敬不違 ( 违 ) ，勞 (劳 ) 而不怨。
18. Nabi bersabda, “Di dalam melayani ayah bunda, boleh memperingatkan (tetapi
hendaklah lemah lembut). Bila tidak diturut, bersikaplah lebih hormat dan janganlah
melanggar. Meskipun harus bercapai lelah, janganlah menggerutu.”
(Lun Yu - Lun Gi XX: 2)
z ǐ yuē f ù mǔ zài bú yuǎn yuǎn yóu yóu yóu you b ì yǒu fāng
子曰：父母在，不遠 ( 远 ) 遊 ( 游 ) ，遊 ( 游 ) 必有方。
19. Nabi bersabda, “Pada saat orang tua masih hidup, janganlah jauh mengembara.
Bila terpaksa mengembara, haruslah mempunyai tujuan yang tertentu.”
z ǐ yuē sān nián wú wú gǎi yū yú f ù zhī dào

子曰：三年無 (无 ) 改於 (于) 父之道，
kě wèi wèi xiào y ǐ

可謂 (谓) 孝矣。
20. Nabi bersabda, “Bila seseorang selama tiga tahun tidak mengubah Jalan Suci
ayahnya, boleh ia dinamai berbakti.” (Lun Yu - Lun Gi I: 11)
z ǐ yuē f ù mǔ zhī nián bù kě bú zhī yě
子曰：父母之年，不可不知也。
yī yī zé zé yǐ xǐ yī yī zé zé yǐ jù jù
壹 (一) 則 (则) 以喜，壹 (一) 則 (则) 以懼 (惧) 。
21. Nabi bersabda, “Usia ayah bunda tidak boleh tidak diketahui; di satu pihak boleh
merasa gembira, di lain pihak harus merasa khawatir.”
z ǐ yuē gǔ zhě yán zhī bú chū chǐ chǐ gōng zhī bú dǎi yě
子曰：古者言之不出，恥 (耻 ) 躬之不逮也。
22. Nabi bersabda, “Adapun sebabnya orang jaman dahulu merasa sukar
mengucapkan kata-kata, ialah karena merasa malu kalau tidak dapat
melaksanakannya.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 20)
z ǐ yuē y ǐ yuē yuē shī zhī zhě xiǎn xiān yǐ

子曰：以約 ( 约 ) 失之者鮮 ( 鲜 ) 矣。
23. Nabi bersabda, “Seseorang yang dapat membatasi dirinya, sekalipun mungkin
berbuat salah, pasti jaranglah terjadi.”
z ǐ yuē jūn z ǐ yù nè nè yū yú yán é r mǐn yū yú xíng

子曰：君子欲訥 (讷) 於 (于) 言而敏於 (于) 行。
24. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu lambat bicara tetapi tangkas bekerja.”
(Lun Yu - Lun Gi XIII: 27)
z ǐ yuē dé bú gū b ì yǒu lín lín

子曰：德不孤，必有鄰 (邻) 。
25. Nabi bersabda, “Kebajikan tidak akan terpencil, ia pasti beroleh tetangga.”
z ǐ yóu you yuē shì jūn shù shù s ī rǔ y ǐ péng yǒu shù shù s ī shū y ǐ
子遊 ( 游 ) 曰：事君數 ( 数 ) ，斯辱矣；朋友數 ( 数 ) ，斯疏矣。
26. Zi You - Cu Yu berkata, “Dalam mengabdi kepada pemimpin bila berkali-kali

memperingatkan; niscaya akan beroleh malu. Dalam bersahabat, bila berkali-kali
memperingatkan, niscaya akan renggang.”
gōng y ě cháng cháng
JILID V. 公冶長(长) - (KONG YA TIANG - NAMA)
z ǐ wèi wèi gōng yě cháng cháng kě q ī yě

子謂 (谓) 公冶長 ( 长 ) ，可妻也。
suī suī zài léi léi xìe xiè zhī zhōng fēi q í zuì yě
雖 (虽 ) 在縲 (缧) 絏 (绁 ) 之中，非其罪也。
y ǐ q í z ǐ q ī zhī
以其子妻之。
1. Nabi membicarakan tentang Gong Ye Chang - Kong Ya Tiang, “Ia boleh diterima
menjadi menantu. Sekalipun pernah dipenjara, itu bukan karena ia telah berbuat
jahat.” Maka diterimalah sebagai menantuNya.
z ǐ wèi wèi nán róng bāng yǒu dào bú fèi fèi

子謂 (谓) 南容，邦有道，不廢 (废) ；
bāng wú dào miǎn yū yú xíng l ù y ǐ q í xiōng zhī z ǐ q ī zhī

邦无道，免於 (于) 刑戮。以其兄之子妻之。
2. Nabi membicarakan tentang Nan Rong - Lam Yong, “Bila Negara di dalam Jalan
Suci, ia tidak akan tersia-sia. Bila Negara ingkar dari Jalan Suci, ia akan terhindar dari
hukuman.” Maka diterimalah ia sebagai menantu kakakNya.
(Lun Yu - Lun Gi VI: 1,2; XI: 5)
z ǐ wèi wèi z ǐ jiàn jiàn jūn z ǐ zāi ruò rén

子謂 ( 谓 ) 子諓 ( 贱 ) ，君子哉若人，
lǔ lǔ wú wú jūn z ǐ zhě s ī yān qǔ s ī

魯 (鲁) 無 (无 ) 君子者，斯焉取斯。
3. Nabi membicarakan tentang Zi Jian - Cu Cian, “Sebenarnyalah ia seorang Jun Zi -

Kun Cu ! Apabila di negeri Lu - Lo tiada orang yang berwatak Jun Zi - Kun Cu, dari
manakah ia dapat meneladan?”
z ǐ gòng gòng wèn wèn yuē sì cì yě hé r ú
子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) 曰：賜 (赐) 也何如？
z ǐ yuē ru q ì yě yuē hé q ì yě yuē hú liǎn liǎn yě

子曰：女，器也。曰：何器也？曰：瑚璉 ( 琏 ) 也。
4. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bagaimanakah tentang diri Si - Su ?” Nabi

menjawab, “Engkau dapat diumpamakan sebagai suatu alat.” “Sebagai alat apakah?”
“Sebagai Hu Lian - Ho Lian (alat sembahyang yang sangat berharga).”
(LunYu - Lun Gi I: 10; II: 12, 13)
huò yuē yōng yě rén é r bù nìng

或曰：雍也仁而不佞。
5. Ada orang berkata, “Sesungguhnya Ran Yong - Jiam Yong seorang yang berperi
Cinta Kasih, sayang tidak pandai bicara.”
z ǐ yuē yān yòng nìng

子曰：焉用佞？
yù yù rén y ǐ kǒu gěi gěi lǚ lǚ zēng yū yú rén

禦 (御) 人以口給 (给 ) ，屢 (屡) 憎於 (于) 人，
bú zhī q í rén yān yòng nìng

不知其仁。焉用佞？
Nabi menjawab, “Mengapakah mesti pandai bicara? Orang yang pandai berdebat
bahkan sering dibenci orang. Aku tidak tahu apakah ia berperi Cinta Kasih, tetapi
mengapa ia mesti pandai bicara?” (Lun Yu - Lun Gi VI: 1, 2)
z ǐ shǐ q ī diāo kāi kāi shì

子使漆雕開 (开 ) 仕。
duì duì yuē wú s ī zhī wèi néng xìn z ǐ yue

對 (对 ) 曰：吾斯之未能信。子说。
6. Nabi menyuruh Qi Diao Kai - Chiet Tiau Khai memangku jabatan Negara. Ia
menjawab, “Murid belum mempunyai kepercayaan diri untuk jabatan itu.” Mendengar
jawaban itu Nabi gembira.”
z ǐ yuē dào bù xíng chéng f ú f ú yū yú hǎi
子曰：道不行，乘桴浮於 (于) 海，
cóng cóng wǒ zhě q í yóu yǔ yǔ

從 ( 从 ) 我者，其由與 (与) ！
7. Nabi bersabda, “Jalan Suci bila tidak dapat dijalankan, Kukira lebih baik dengan
naik rakit pergi ke laut lepas. Dalam hal ini hanya Zhong You - Tiong Yu lah dapat
mengikuti Aku.”
z ǐ l ù wén wén zhī x ǐ

子路聞 (闻) 之喜。
z ǐ yuē yóu yě hǎo yǒng guò guò wǒ wú wú suǒ qǔ cái

子曰：由也好勇過 ( 过 ) 我，無 (无 ) 所取材。
Mendengar itu Zi Lu - Cu Lo sangat gembira. Nabi bersabda, “You - Yu, sungguh

keberanianmu melebihi Aku; sayang kurang pandai memikirkan persoalannya.”
(Lun Yu - Lun Gi IX: 14)
mèng wǔ bó wèn wèn z ǐ l ù rén hū

孟武伯問 (问) 子路仁乎？
z ǐ yuē bú zhī yě
子曰：不知也。
8. Meng Wu Bo - Bing Bu Pik bertanya apakah Zi Lu - Cu Lo seorang yang berperi

Cinta Kasih. Nabi menjawab, “Aku tidak tahu.” (Lun Yu - Lun Gi II: 6)
yòu wèn wèn z ǐ yuē yóu yě qiān chéng zhī guó guó
又問 ( 问 ) 。子曰：由也，千乘之國 (国) ，
kě shǐ zhì q í f ù fù yě bú zhī q í rén yě

可使治其賦 (赋) 也，不知其仁也。
Ketika ditanya lagi, Nabi bersabda, “You - Yu boleh disuruh mengatur angkatan
perang suatu negara yang mempunyai seribu kereta perang, tetapi entah tentang Peri
Cinta Kasihnya,” (Zhong Yong - Tiong Yong VIII)
qiú yě hé r ú z ǐ yuē qiú yě qiān shì zhī y ì bǎi chéng zhī jiā
求也何如？子曰：求也，千室之邑，百乘之家，
kě shǐ wéi wèi zhī zǎi yě bú zhī q í rén yě

可使為 ( 为 ) 之宰也，不知其仁也。
“Bagaimanakah tentang Qiu - Kiu (Ran Qiu - Jiam Kiu)?” “Qiu - Kiu boleh disuruh
menjadi kepala daerah yang mempunyai seribu keluarga atau suatu marga dengan
seratus kereta perang. Tetapi entahlah tentang Peri Cinta Kasihnya.”
chì yě hé r ú z ǐ yuē chì yě shù dài dài l ì yū yú cháo

赤也何如？子曰：赤也，束帶 (带 ) 立於 (于) 朝，
kě shǐ yǔ yǔ bīn bīn kè yán yě bú zhī q í rén yě

可使與 (与) 賓 (宾 ) 客言也，不知其仁也。
“Bagaimana dengan Chi - Chik (Gong Xi Chi - Kong See Chik)?” “Chi - Chik boleh
disuruh mamakai pakaian upacara berdiri di atas untuk melayani atau menemui para
tamu; namun, entahlah tentang Peri Cinta Kasihnya.” (Lun Yu - Lun Gi VI: 4)
z ǐ wèi wèi z ǐ gòng gòng yuē r u yǔ yǔ huí yě shú yù

子謂 ( 谓 ) 子貢 ( 贡 ) 曰：女與 (与) 回也孰愈？
9. Nabi bertanya kepada Zi Gong - Cu Khong, “Engkau dengan Hui - Hwee, siapakah
kiranya lebih tangkas berpikir?”
duì duì yuē sì sì yě hé gǎn wàng huí

對 (对 ) 曰：賜 (赐) 也何敢望回？
huí yě wén wén yī yī y ǐ zhī shí

回也聞 ( 闻 ) 壹 (一) 以知十，
sì sì yě wén wén yī yī y ǐ zhī è r

賜 (赐) 也聞 ( 闻 ) 壹 (一) 以知二。
Zi Gong - Cu Khong menjawab, “Bagaimana Si - Su berani membandingkan diri

dengan Hui - Hwee ? Hui - Hwee bila mendengar satu dapat mengerti sepuluh,
sedangkan Si - Su bila mendengar satu dapat mengerti paling-paling dua.”
z ǐ yuē f ú r ú yě wú yǔ yǔ r u f ú r ú yě
子曰：弗如也。吾與 (与) 女弗如也。
Nabi bersabda, “Memang tidak sebanding. Bahkan Aku denganmu tidak sebanding
dengannya.
zǎi yǔ zhòu zhòu qǐn z ǐ yuē xiǔ mù bù kě diāo yě

宰予晝 ( 昼 ) 寝，子曰：朽木不可雕也，
fèn fèn t ǔ zhī qiáng qiáng bù kě wū yě yū yú yǔ yǔ yǔ hé zhū zhū

糞 (粪 ) 土之牆 ( 墙 ) 不可杇也，於 (于) 予與 (与) 何誅 ( 诛 ) ！
10. Zhai Yu - Cai I tidur pada siang hari. Nabi bersabda, “Kayu lapuk tidak dapat diukir,
dinding dari tanah liat tidak dapat dikapur, kepada Yu - I tidak perlu kusesalkan.”
z ǐ yuē shǐ wú yū yú rén yě ting tīng q í yán é r xìn q í xíng

子曰：始吾於 (于) 人也，聽 ( 听 ) 其言而信其行；
jīn wú yū yú rén yě ting tīng q í yán é r guān guān q í xíng

今吾於 (于) 人也，聽 ( 听 ) 其言而觀 ( 观 ) 其行。
yū yú yǔ yǔ yǔ gǎi shì
於 (于) 予與 (与) 改是。
Nabi bersabda, “Dahulu Aku terhadap seseorang, setelah mendengar kata-katanya,

Aku percaya akan perbuatannya; tetapi, sekarang bila Aku mendengar kata-katanya,
lalu Kuperiksa perbuatannya. Yu - I lah yang menyebabkan Aku mengubah
pendirian.” (Lun Yu - Lun Gi III: 21)
z ǐ yuē wú wèi jiàn jiàn gāng gāng zhě huò duì duì yuē shēn chéng chéng
子曰：吾未見 ( 见 ) 剛 ( 刚 ) 者。或對 (对 ) 曰：申掁 ( 枨 ) 。
z ǐ yuē chéng chéng yě yù yù yān dé gāng gāng

子曰：掁 ( 枨 ) 也慾 (欲) ，焉得剛 ( 刚 ) ？
11. Nabi bersabda, “Aku belum pernah melihat orang yang benar-benar berkemauan
keras.” Ada orang berkata, “Shen Cheng - Sien Ting !” Nabi bersabda, “Cheng - Ting
terlalu banyak berkeinginan. Bagaimana dapat berkemauan keras?”
z ǐ gòng gòng yuē wǒ bú yù rén zhī jiā zhū zhū wǒ yě
子貢 ( 贡 ) 曰：我不欲人之加諸 ( 诸 ) 我也，
wú y ì yù wú wú jiā zhū zhū rén z ǐ yuē sì sì yě fēi ě r ěr suǒ j í yě

吾亦欲無 (无 ) 加諸 ( 诸 ) 人。子曰：賜 (赐) 也，非爾 (尔) 所及也。
12. Zi Gong - Cu Khong berkata, “Aku tak ingin orang lain merecoki aku, maka akupun
tak ingin merecoki orang lain.” Nabi bersabda, “Si - Su itu kiranya belum menjadi
kemampuanmu.” (Da Xue - Thai Hak IX: 4)
z ǐ gòng gòng yuē f ū z ǐ zhī wén zhāng kě dé é r wén wén yě

子貢 ( 贡 ) 曰：夫子之文章，可得而聞 ( 闻 ) 也 ;
f ū z ǐ zhī yán xìng yǔ yǔ tiān dào bù kě dé é r wén wén yě

夫子之言性與 (与) 天道，不可得而聞 ( 闻 ) 也。
13. Zi Gong - Cu Khong berkata, “Ajaran Guru tentang kitab-kitab, dapat kuperoleh
dengan mendengar, tetapi Ajaran Guru tentang Watak Sejati dan Jalan Suci Tian -
Thian, tidak dapat kuperoleh (hanya) dengan mendengar.”
z ǐ l ù yǒu wén wén wèi zhī néng xíng wéi kǒng yǒu wén wén
子路有聞 ( 闻 ) ，未之能行，唯恐有聞 (闻) 。
14. Zi Lu - Cu Lo bila mendengar suatu ajaran dan belum berhasil menjalankannya, ia

takut kalau-kalau mendengar ajaran baru pula.”
z ǐ gòng gòng wèn wèn yuē kǒng wén z ǐ hé y ǐ wèi wèi zhī wén yě
子貢 ( 贡 ) 問 (问) 曰：孔文子何以謂 (谓) 之文也？
z ǐ yuē mǐn é r hào xué xué bù chǐ chǐ xià wèn wèn
子曰：敏而好學 ( 学 ) ，不恥 (耻 ) 下問 ( 问 ) ，
shì y ǐ wèi wèi zhī wén yě

是以謂 (谓) 之文也。
15. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Mengapakah Kong Wen Zi - Khong Bun Cu diberi
gelar Wen - Bun (pujangga)?” Nabi menjawab, “Ia seorang yang pandai, tetapi suka
belajar dan tidak malu bertanya sekalipun kepada bawahannya. Maka ia diberi gelar
Pujangga.”
z ǐ wèi wèi z ǐ chǎn chǎn yǒu jūn z ǐ zhī dào s ì yān
子謂 (谓) 子產 ( 产 ) 有君子之道四焉：
q í xíng j ǐ yě gōng q í shì shàng yě jìng
其行己也恭，其事上也敬，
q í yǎng yǎng mín yě huì q í shǐ mín yě y ì yì
其養 ( 养 ) 民也惠，其使民也義 (义) 。
16. Nabi bersabda tentang Zi Chan - Cu San, “Ia telah dapat melaksanakan empat
syarat Jalan Suci seorang Jun Zi - Kun Cu. Di dalam perbuatannya sehari-hari ia
selalu bersikap hormat, di dalam mengabdi kepada atasannya selalu dengan sikap
sunguh-sungguh, di dalam memelihara kesejahteraan rakyat ia selalu bermurah hati;
dan di dalam memerintah rakyat selalu berdasar Kebenaran.”
(Lun Yu - Lun Gi XIV: 9; Meng Zi - Bing Cu IV B: 2)
z ǐ yuē yàn píng zhòng shàn yǔ yǔ rén jiāo jiǔ é r jìng zhī
子曰：晏平仲善與 (与) 人交，久而敬之。
17. Nabi bersabda, “Sungguh pandai bergaul Yan Ping Zhong - Yan Ping Tiong;
semakin lama semakin menumbuhkan sikap hormat.”
z ǐ yuē zāng wén zhòng j ū cài shān jié jié zǎo tuō hé r ú q í zhī yě
子曰：臧文仲居蔡，山節 (节) 藻棁，何如其知也！
18. Nabi bersabda, “Zang Wen Zhong - Cong Bun Tiong mendirikan rumah untuk
seekor kura-kura besar, puncak tiang utamanya diukir bentuk gunung-gunungan dan
pada tiang-tiang lainnya dilukisi gambar-gambar ganggeng. Entah orang pandai
macam apakah ia!”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn yuē lìng yǐn z ǐ wén sān shì wéi wéi lìng y ǐ
子張 ( 张 ) 問 ( 问 ) 曰：令尹子文三仕為 (为) 令尹，
wú wú x ǐ sè sān y ǐ zhī wú wú yùn sè
無 (无 ) 喜色；三已之，無 (无 ) 愠色。
jiù jiù lìng yǐn zhī zhèng b ì y ǐ gào xīn lìng yǐn hé r ú
舊 (旧) 令尹之政，必以告新令尹。何如？
z ǐ yuē zhōng y ǐ yuē rén y ǐ hū yuē wèi zhī yān dé rén
子曰：忠矣。曰：仁矣乎？曰：未知。焉得仁？
19. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Ling Yin - Ling Ien (menteri) Zi Wen - Cu Bun tiga
kali diangkat menjadi Ling Yin - Ling Ien, wajahnya tidak pernah menunjukkan
gembira karenanya; tiga kali dihentikan dari jabatannya juga tidak kelihatan kecewa,
bahkan segenap hal yang diurus kementeriannya diterangkan satu per satu kepada
menteri yang baru. Bagaimanakah dia itu?” Nabi menjawab, “Ia seorang yang Satya.”
“Bukankah dia seorang yang berperi Cinta Kasih?” “Aku belum tahu ia dalam hal-hal
lain. Bagaimana Aku dapat mengatakan ia berperi Cinta Kasih?”
cuī z ǐ shì q í qí jūn chén wén z ǐ yǒu mǎ mǎ shí chéng

崔子弑齊 (齐) 君，陈文子有馬 (马 ) 十乘，
qì qì é r wéi wéi zhī zhì yū yú t ā bāng

棄 (弃) 而違 ( 违 ) 之，至於 (于) 他邦，
zé zé yuē yóu yóu wú dà f u cuī z ǐ yě wéi wéi zhī

則 (则) 曰：猶 ( 犹 ) 吾大夫崔子也。違 ( 违 ) 之。
zhī y ī yī bāng zé zé yòu yuē

之壹 (一) 邦，則 (则) 又曰：
yóu yóu wú dà f u cuī z ǐ yě wéi wéi zhī hé r ú

猶 ( 犹 ) 吾大夫崔子也。違 ( 违 ) 之，何如？
z ǐ yuē qīng y ǐ yuē rén y ǐ hū

子曰：清矣。曰：仁矣乎？
yuē wèi zhī yān dé rén

曰：未知，焉得仁？
Ketika Cui Zi - Cwee Cu membunuh pangeran Negeri Qi - Cee, Chen Wen Zi -

Tien Bun Cu sekalipun mempunyai sepuluh kereta serta kudanya, ia rela
meninggalkan negerinya dan mengembara. Setiba di negeri lain ia berkata, ‘Di
sinipun ada orang semacam Cui Zi - Cwee Cu.’ Ia lalu mengembara lagi. Setiba di
negeri lain, ia berkata pula, ‘Di sinipun ada orang semacam Cui Zi - Cwee Cu.’ Dan
iapun mengembara lagi. “Bagaimanakah dia ini?” Nabi menjawab, “Ia seorang yang
bersih.” “Bukankah ia seorang yang berperi Cinta Kasih?” “Aku belum tahu ia dalam
hal-hal lain. Bagaimana aku dapat mengatakan ia berperi Cinta Kasih?”
j ì wén z ǐ sān s ī é r hòu hòu xíng z ǐ wén wén zhī yuē zài s ī kě y ǐ
季文子三思而後 ( 后 ) 行。子聞 ( 闻 ) 之，曰，再，斯可矣。
20. Ji Wen Zi - Kwi Bun Cu setelah tiga kali berpikir barulah berani melaksanakan
hasratnya. Mendengar itu Nabi bersabda, “Cukup dua kali saja.”
z ǐ yuē nìng níng wǔ z ǐ bāng yǒu dào zé zé zhī

子曰：甯 (宁) 武子，邦有道則 (则) 知，
bāng wú wú dào zé zé yú q í zhī kě j í yě q í yú bù kě j í yě

邦無 (无 ) 道則 (则) 愚，其知可及也，其愚不可及也。
21. Nabi bersabda, “Ning Wu Zi - Ling Bu Cu pada saat negeri di dalam Jalan Suci ia
berlaku Bijaksana, tetapi pada waktu negeri ingkar dari Jalan Suci ia membodoh.
Kebijaksanaannya orang masih dapat menyamai, tetapi sikap membodohnya, orang
lain tidak dapat menyamai.”
z ǐ zài chén chén yuē guī guī yǔ yǔ guī guī yǔ yǔ

子在陳 ( 陈 ) 曰：歸 (归 ) 與 (与) ！歸 (归 ) 與 (与) ！
wú dǎng dǎng zhī xiǎo z ǐ kuáng jiǎn jiǎn

吾黨 ( 党 ) 之小子狂簡 (简) ，
fěi rán chéng zhāng bù zhī suǒ y ǐ cái zhī

斐然成章，不知所以裁之。
22. Ketika di negeri Chen - Tien, Nabi bersabda, “Marilah pulang! Marilah pulang!
Murid-muridKu di sana masih banyak yang bercita-cita tinggi, berkemauan besar dan
pandai dalam kesusasteraan; tetapi belum mengetahui bagaimana harus
menyempurnakan dirinya.” (Lun Yu - Lun Gi XV: 2; Meng Zi - Bing Cu VII B: 37)
z ǐ yuē bó y í shū q í qí bù niàn jiù jiù è è yuàn shì yòng x ī

子曰：伯夷叔齊 (齐) 不念舊 (旧) 惡 (恶) ，怨是用希。
23. Nabi bersabda, “Bo Yi - Pik I dan Shu Qi - Siok Cee tidak mengingat-ingat
kejahatan lama orang lain, maka sedikitlah orang yang menyesalinya.”
(Meng Zi - Bing Cu II A:2; Lun Yu - Lun Gi VII: 15)
z ǐ yuē shú wèi wèi wēi shēng gāo zhí
子曰：孰謂 (谓) 微生高直？
huò q ǐ x ī yān q ǐ zhū zhū q í lín lín é r yǔ yǔ zhī

或乞醯焉，乞諸 ( 诸 ) 其鄰 (邻) 而與 (与) 之。
24. Nabi bersabda, “Siapa berkata Wei Sheng Gao - Bi Sing Koo jujur? Ketika ada
orang meminta cuka, ia memintakan dari tetangganya untuk memberinya.”
z ǐ yuē qiǎo yán lìng sè zú gōng zuǒ qiū míng chǐ chǐ zhī qiū y ì chǐ chǐ zhī
子曰：巧言令色足恭，左丘明恥 (耻 ) 之，丘亦恥 (耻 ) 之。
n ì yuàn é r yǒu q í rén zuǒ qiū míng chǐ chǐ zhī qiū y ì chǐ chǐ zhī
匿怨而友其人，左丘明恥 (耻 ) 之，丘亦恥 (耻 ) 之。
25. Nabi berkata, “Pandai memutar kata-kata, bermanis muka dan hormat yang
berlebih-lebihan; Zuo Qiu Ming - Coo Khiu Bing merasa malu untuk melakukan, Aku
juga merasa malu. Di dalam hati membenci, tetapi berpura-pura baik dan bersahabat;
Zuo Qiu Ming - Coo Khiu Bing merasa malu untuk melakukan, Akupun malu.”
yán yán yuān yuān j ì l ù shì

顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) ，季路侍。
z ǐ yuē hé gè yán ě r ěr zhì

子曰：盍各言爾 (尔) 志。
26. Nabi duduk, Yan Yuan - Gan Yan dan Ji Lu - Kwi Lo mendampinginya. Nabi
bersabda, “Mengapa kalian tidak menyatakan cita-citamu?”
z ǐ l ù yuē yuàn yuàn chē chē mǎ mǎ y ī qīng qīng qiú

子路曰：願 ( 愿 ) 車 ( 车 ) 馬 (马 ) ，衣輕 ( 轻 ) 裘，
yǔ yǔ péng yǒu gòng b ì zhī é r wú wú hàn

與 (与) 朋友共，敝之而無 (无 ) 憾。
Zi Lu - Cu Lo berkata, “Murid ingin mempunyai kereta berkuda dan pakaian indah

berbulu ringan untuk murid pakai bersama kawan-kawan; dan, sekalipun terusakkan,
murid tidak menyesal.”
yán yán yuān yuān yuē yuàn yuàn wú wú f á shàn
顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 曰：願 ( 愿 ) 無 (无 ) 伐善，
wú wú shī láo láo

無 (无 ) 施勞 (劳 ) 。
Yan Yuan - Gan Yan berkata, “Murid ingin tidak menonjolkan kebaikan diri dan
memamerkan jasa.”
z ǐ l ù yuē yuàn yuàn wén wén z ǐ zhī zhì

子路曰：願 ( 愿 ) 聞 (闻) 子之志。
Zi Lu - Cu Lo berkata pula, “Murid ingin pula mendengar cita-cita Guru.”
z ǐ yuē lǎo zhě ān zhī péng yǒu xìn zhī shǎo zhě huái huái zhī
子曰：老者安之，朋友信之，少者懷 (怀) 之。
Nabi bersabda, “Aku ingin membahagiakan orang-orang yang sudah lanjut usianya,
bersikap Dapat Dipercaya kepada kawan dan sahabat, dan mengasuh para muda
dengan kasih sayang.”
z ǐ yuē y ǐ y ǐ hū
子曰：已矣乎！
wú wèi jiàn jiàn néng jiàn jiàn q í guò guò é r nèi z ì sòng sòng zhě yě
吾未見 (见) 能見 ( 见 ) 其過 ( 过 ) ，而内自訟 ( 讼 ) 者也。
27. Nabi bersabda, “Sayang, Aku belum menemukan orang yang setelah dapat
melihat kesalahan sendiri lalu benar-benar menyesali dan memperbaiki diri.”
z ǐ yuē shí shì zhī y ì b ì yǒu zhōng xìn r ú qiū zhě yān
子曰：十室之邑，必有忠信如丘者焉，
bù r ú qiū zhī hào xué xué yě

不如丘之好學 (学) 也。
28. Nabi bersabda, “Setiap desa yang terdiri dari sepuluh keluarga, niscaya ada
orangnya yang sama Satya dan Dapat Dipercaya seperti Qiu - Khiu; tetapi, belum
tentu ada yang dapat menyamai kesukaan Qiu - Khiu dalam belajar.”
yōng y ě
JILID VI. 雍也 - (YONG YA - NAMA)
z ǐ yuē yōng yě kě shǐ nán miàn

子曰：雍也可使南面。
1. Nabi bersada, “Ran Yong - Jiam Yong sesungguhnya dapat diberi tugas
menghadap ke Selatan (menjadi kepala negara).” (Lun Yu - Lun Gi V. 2,5)
zhòng gōng wèn wèn z ǐ sāng bó z ǐ z ǐ yuē kě yě jiǎn jiǎn

仲弓問 ( 问 ) 子桑伯子。子曰：可也，簡 ( 简 ) 。
2. Zhong Gong - Tiong Kiong bertanya tentang Zi Sang Bo Zi - Cu Song Pik Cu. Nabi
bersabda, “Bolehlah! Ia seorang yang longgar.”
zhòng gōng yuē j ū jìng é r xíng jiǎn y ǐ lín lín q í mín bú y ì kě hū

仲弓曰：居敬而行简，以臨 (临) 其民，不亦可乎？
j ū jiǎn jiǎn é r xíng jiǎn jiǎn wú wú nǎi dà jiǎn jiǎn hū

居簡 ( 简 ) 而行簡 ( 简 ) ，無 (无 ) 乃大簡 ( 简 ) 乎？
Zhong Gong - Tiong Kiong berkata, “Seorang yang di dalam hatinya benar-benar
menaruh hormat akan tugas dan berhati longgar dalam memerintah rakyat, memang
boleh juga. Tetapi kalau longgar terhadap diri sendiri dan longgar di dalam perbuatan,
bukankah itu terlalu longgar?”
z ǐ yuē yōng zhī yán rán

子曰：雍之言然。
Nabi bersabda, “Kata-kata Yong - Yong ini memang benar.”
ā i gōng wèn wèn d ì z ǐ shú wéi wéi hào xué xué

哀公問 ( 问 ) ：弟子孰為 ( 为 ) 好學 ( 学 ) ？
3. Pangeran Ai - Ai bertanya, “Siapakah di antara murid-murid yang suka belajar?”

kǒng z ǐ duì duì yuē yǒu yán huí zhě hào xué xué
孔子對 (对 ) 曰：有颜回者好學 ( 学 ) ，
bú qiān qiān nù bú è r èr guò guò bú xìng duǎn mìng s ǐ y ǐ

不遷 ( 迁 ) 怒，不貳 (贰) 過 ( 过 ) ，不幸短命死矣。
jīn yě zé zé wáng wèi wén wén hǎo xué xué zhě yě

今也則 (则) 亡，未聞 ( 闻 ) 好學 ( 学 ) 者也。
Nabi menjawab, “Hui - Hwee lah benar-benar suka belajar, ia tidak memindahkan
kemarahan kepada orang lain dan tidak pernah mengulangi kesalahan. Sayang takdir
usianya pendek dan telah mati. Sekarang sudah tiada. Kini Aku belum melihat lagi
yang benar-benar suka belajar.”
z ǐ huá huá shǐ yū yú qí qí rǎn z ǐ wéi wéi q í mǔ qǐng qǐng sù

子華 ( 华 ) 使於 (于) 齊 (齐) ，冉子為 ( 为 ) 其母請 ( 请 ) 粟。
z ǐ yuē yǔ yǔ zhī f ǔ qǐng qǐng yì

子曰：與 (与) 之釜。請 ( 请 ) 益。
yuē yǔ yǔ zhī yǔ rǎn z ǐ yǔ yǔ zhī sù wǔ bǐng

曰：與 (与) 之庾。冉子與 (与) 之粟五秉。
4. Tatkala Zi Hua - Cu Hwa diutus ke negeri Qi - Cee, Ran Zi - Jiam Cu memintakan

padi bagi ibunya. Nabi menjawab, “Berilah satu Fu - Hu (ketel).” Ran Zi - Jiam Cu
memintakan tambah. Nabi menjawab, “Tambahlah satu Yu - Ji (ukuran berat).”
Kemudian Ran Zi - Jiam Cu memberinya lima Bing - Ping (genggam).
z ǐ yuē chì zhī shì shì qí qí yě chéng féi mǎ mǎ y ī qīng qīng qiú
子曰：赤之適 (适 ) 齊 (齐) 也，乘肥馬 (马 ) ，衣輕 ( 轻 ) 裘。
wú wén wén zhī yě jūn z ǐ zhōu j í bú j ì jì fù

吾聞 ( 闻 ) 之也：君子周急不繼 (济) 富。
Nabi bersabda, “Tatkala Chi - Chik ke Negeri Qi - Cee, kendaraannya dihela

kuda-kuda yang tambun, ia mengenakan pakaian bulu yang ringan dan indah. Apa
yang telah kudengar, seorang Jun Zi - Kun Cu menolong kepada yang membutuhkan
dan tidak menumpuk harta bagi yang telah kaya.” (Lun Yu - Lun Gi V: 8)
yuán s ī wéi wéi zhī zǎi yǔ yǔ zhī sù jiǔ bǎi cí cí
原思為 ( 为 ) 之宰，與 (与) 之粟九百，辭 (辞) 。
5. Tatkala Yuan Si - Gwan Su diangkat sebagai menteri, ia diberi sembilan ratus takar
beras; tetapi ia menolak.
z ǐ yuē wú y ǐ yǔ yǔ ěr ěr lín lín l ǐ xiàng xiāng dǎng dǎng hū

子曰：毋，以與 (与) 爾 (尔) 鄰 (邻) 里鄉 ( 乡 ) 黨 ( 党 ) 乎！
Nabi bersabda, “Jangan menolak! Kalau engkau berkelebihan, berikanlah kepada

tetangga-tetangga, orang-orang kampung, desa dan daerahmu.”
z ǐ wèi wèi zhòng gōng yuē lí lí niú zhī z ǐ xīng xīng qiě jiǎo
子謂 (谓) 仲弓，曰：黎 (犁) 牛之子騂 ( 骍 ) 且角。
suī suī yù wù yòng shān chuān q í shě zhū zhū

雖 (虽 ) 欲勿用，山川其舍諸 (诸) ？
6. Nabi membicarakan tentang Zhong Gong - Tiong Kiong, “Anak lembu belang bila
berwarna merah mulus dan bertanduk lurus, biar orang tidak mau menggunakannya
(untuk korban sembahyang), kiranya (malaikat) gunung dan sungai tidak akan
menyia-nyiakannya.”
z ǐ yuē huí yě q í xīn sān yuè bú wéi wéi rén

子曰：回也其心三月不違 (违) 仁，
q í yú yú zé zé r ì yuè zhì yān é r y ǐ y ǐ

其餘 (余) 則 (则) 日月至焉而已矣。
7. Nabi bersabda, “Hui - Hwee dapat sepanjang tiga bulan tidak melanggar Cinta
Kasih, tetapi yang lain-lain hanya dapat bertahan harian atau sebulan saja.”
j ì kāng z ǐ wèn wèn zhòng yóu kě shǐ cóng cóng zhèng yě yǔ yǔ

季康子問 (问) ：仲由可使從 (从 ) 政也與 (与) ？
z ǐ yuē yóu yě guǒ yū yú cóng cóng zhèng hū hé yǒu

子曰：由也果，於 (于) 從 ( 从 ) 政乎何有？
8. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya, “Dapatkah Zhong You - Tiong Yu diserahi
pekerjaan di dalam pemerintahan?” Nabi bersabda, “You - Yu seorang yang tegas.
Apa sukarnya melaksanakan tugas pemerintahan?”
yuē sì sì yě kě shǐ cóng cóng zhèng yě yǔ yǔ

曰：賜 (赐) 也可使從 ( 从 ) 政也與 (与) ？
“Dapatkah Si - Su diserahi pekerjaan di dalam pemerintahan?”
yuē sì sì yě dá dá yū yú cóng cóng zhèng hū hé yǒu

曰：賜 (赐) 也達 (达) ，於 (于) 從 ( 从 ) 政乎何有？
“Si - Su seorang yang mengerti. Apakah sukarnya melaksanakan tugas

pemerintahan?”
yuē qiú yě kě shǐ cóng cóng zhèng yě yǔ yǔ

曰：求也可使從 (从 ) 政也與 (与) ？
“Dapatkah Qiu - Kiu diserahi pekerjaan dalam pemerintahan?”
yuē qiú yě y ì yì
曰：求也藝 (艺) ，
yū yú cóng cóng zhèng hū hé yǒu

於 (于) 從 ( 从 ) 政乎何有？
“Qiu - Kiu berpengetahuan luas. Apakah sukarnya melaksanakan tugas

pemerintahan?”
j ì shì shǐ mǐn mǐn z ǐ qiǎn qiǎn wéi wéi fèi fèi zǎi
季氏使閔 ( 闵 ) 子騫 ( 骞 ) 為 ( 为 ) 費 (费) 宰，
mǐn mǐn z ǐ qiǎn qiǎn yuē shàn wéi wéi wǒ c í cí yān

閔 (闵) 子騫 ( 骞 ) 曰：善為 ( 为 ) 我辭 (辞) 焉！
r ú yǒu f ù wǒ zhě zé zé wú b ì zài wèn shàng y ǐ

如有复我者，則 (则) 吾必在汶上矣。
9. Keluarga Ji - Kwi menyuruh orang meminta Min Zi Qian - Bin Cu Khian menjabat
menteri di daerah Bi - Pi. Min Zi Qian - Bin Cu Khian menjawab, “Katakanlah dengan
baik-baik kepadanya bahwa aku tidak dapat menerima. Kalau ada utusan lagi datang
kemari, niscaya aku sudah (pergi dan diam) di tepi sungai Wen - Bun.”
bó niú yǒu j í z ǐ wèn wèn zhī z ì yǒu zhí zhí q í shǒu

伯牛有疾，子問 ( 问 ) 之，自牖執 (执 ) 其手，
yuē wáng zhī mìng y ǐ f ū

曰：亡之，命矣夫，
s ī rén yě é r yǒu s ī j í yě s ī rén yě é r yǒu s ī j í yě

斯人也而有斯疾也！斯人也而有斯疾也！
10. Bo Niu - Pik Giu sakit, Nabi meninjaunya melalui jendela dan memegang
tangannya. Kemudian bersabda, “Habislah! Inilah nasib! Mengapa orang sebagai dia
dapat menderita penyakit semacam ini? Mengapakah orang sebagai dia dapat
menderita penyakit semacam itu?”
z ǐ yuē xiàn xiàn zāi huí yě yī yī dān dān shí yī yī piáo yǐn yǐn
子曰：賢 ( 贤 ) 哉回也，壹 (一) 簞 ( 箪 ) 食，壹 (一) 瓢飲 (饮 ) ，
zài lòu xiàng rén bù kān q í yōu yōu huí yě bú gǎi q í l è lè

在陋巷，人不堪其憂 ( 忧 ) ，回也不改其樂 (乐) 。
xiàn xiàn zāi huí yě

賢 (贤) 哉回也。
11. Nabi bersabda, “Sungguh bijaksana Hui - Hwee! Dengan hanya sebakul nasi
kasar, segayung air, diam di kampung buruk yang bagi orang lain sudah tidak akan
tahan; tetapi Hui - Hwee tidak berubah kegembiraannya. Sungguh bijak-sana Hui -
Hwee.” (Meng Zi - Bing Cu IV B: 29/2)
rǎn qiú yuē fēi bú yue yue z ǐ zhī dào l ì bù zú yě

冉求曰：非不說 ( 说 ) 子之道，力不足也。
12. Ran Qiu - Jiam Kiu berkata, “Sesungguhnya bukan karena tidak suka akan Jalan
Suci Guru, hanya tenaga tidak mencukupi.”
z ǐ yuē l ì bù zú zhě zhōng dào é r fèi fèi jīn r u huà huà
子曰：力不足者，中道而廢 (废) 。今女畫 ( 画 ) 。
Nabi bersabda, “Kalau tenaga tidak mencukupi, dapat berhenti di tengah jalan.
Mengapa engkau membatasi diri sendiri?”
z ǐ wèi wèi z ǐ xià yuē r u wéi wéi jūn z ǐ r ú wú wú wéi wéi xiǎo rén r ú
子謂 ( 谓 ) 子夏曰：女為 ( 为 ) 君子儒，無 (无 ) 為 ( 为 ) 小人儒。
13. Nabi berkata kepada Zi Xia - Cu He, “Jadilah engkau seorang umat Ru - Ji yang
bersifat Jun Zi - Kun Cu, janganlah menjadi umat Ru - Ji yang Xiao Ren - Siau Jien.”
z ǐ yóu you wéi wéi wǔ chéng zǎi z ǐ yuē r u dé rén yān ě r ěr hū

子遊 ( 游 ) 為 (为) 武城宰。子曰：女得人焉爾 (尔) 乎？
yuē yǒu dàn tai tái miè miè míng zhě xíng bú yóu jìng jìng fēi gōng shì
曰：有澹臺 (台) 滅 ( 灭 ) 明者，行不由徑 ( 径 ) ，非公事，
wèi cháng cháng zhì yū yú yǎn zhī shì yě

未嘗 ( 尝 ) 至於 (于) 偃之室也。
14. Ketika Zi You - Cu Yu menjadi kepala daerah kota Wu Cheng - Bu Sing, Nabi
bertanya, “Sudahkah engkau mendapatkan seorang pembantu yang cakap?” “Ada. Ia
bernama Tan Tai Mie Ming - Tam Tay Biat Bing; pada waktu berjalan ia tidak pernah
memotong jalan melalui lorong-lorong dan bila tidak karena urusan Negara, ia tidak
pernah datang ke rumah Yan - Yan.” (Meng Zi - Bing Cu IV B: 31)
z ǐ yuē mèng zhī fǎn bú f á bēn é r diàn jiāng jiāng r ù mén mén
子曰：孟之反不伐，奔而殿，將 ( 将 ) 入門 ( 门 ) ，
cè q í mǎ mǎ yuē fēi gǎn hòu hòu yě mǎ mǎ bú jìn jìn yě

策其馬 (马 ) ，曰：非敢後 ( 后 ) 也，馬 (马 ) 不進 (进) 也。
15. Nabi bersabda, “Sungguh Meng Zhi Fan - Bing Ci Hwan tidak suka
menonjol-nonjolkan diri, (pada waktu tentaranya menderita kekalahan) ia berjalan di
belakang untuk melindungi barisan. Setelah di muka pintu gerbang kota, dicambuklah
kudanya dan berkata, ‘Bukan keberanian ku untuk di belakang, hanya kuda ini tidak
dapat lari cepat-cepat.”
z ǐ yuē bú yǒu zhù tuó zhī nìng é r yǒu sòng zhāo zhī měi
子曰：不有祝鮀之佞，而有宋朝之美，
nán hū miǎn yū yú jīn zhī shì y ǐ
难乎免於 (于) 今之世矣。
16. Nabi bersabda, “Bila tidak mempunyai kefasihan bicara sebagai Zhu Tuo -
Ciok Too, dan mempunyai ketampanan sebagai Song Zhao - Song Tiau, sukar
menghindarkan diri dari kesulitan jaman ini.”
z ǐ yuē shuí shuí néng chū bú yóu hù hé mò yóu s ī dào yě

子曰：誰 (谁) 能出不由户，何莫由斯道也？
17. Nabi bersabda, “Siapakah keluar rumah tidak melalui pintu? Mengapakah orang
tidak mau hidup menempuh Jalan Suci?”
z ǐ yuē zhì zhì shèng shèng wén zé zé yě

子曰：質 (质 ) 勝 ( 胜 ) 文則 (则) 野，
wén shèng shèng zhì zhì zé zé shǐ wén zhì zhì bīn bīn rán hòu hòu jūn z ǐ
文勝 ( 胜 ) 質 (质 ) 則 (则) 史。文質 (质 ) 彬彬，然後 ( 后 ) 君子。
18. Nabi bersabda, “Bila keaslian mengalahkan tata cara, orang akan bersikap udik.
Bila tata cara mengalahkan keaslian, orang akan bersikap juru tulis. Maka, tata cara
dan keaslian itu hendaklah benar-benar selaras. Dengan demikian menjadikan orang
bersifat Jun Zi - Kun Cu.”
z ǐ yuē rén zhī shēng yě zhí wǎng zhī shēng yě xìng é r miǎn
子曰：人之生也直，罔之生也幸而免。
19. Nabi bersabda, “Hidup manusia difitrahkan lurus. Kalau tidak lurus tetapi
terpelihara juga kehidupannya, itu hanya kebetulan.”
z ǐ yuē zhī zhī zhě bù r ú hǎo zhī zhě hǎo zhī zhě bù r ú l è lè zhī zhě
子曰：知之者不如好之者，好之者不如樂 (乐) 之者。
20. Nabi bersabda, “Yang mengerti belum sebanding dengan yang menyukai,
sedangkan yang menyukai belum sebanding dengan yang dapat merasa gembira di
dalamnya.”
z ǐ yuē zhōng rén y ǐ shàng kě y ǐ yǔ yǔ shàng yě
子曰：中人以上，可以語 (语) 上也；
zhōng rén y ǐ xià bù kě y ǐ yǔ yǔ shàng yě

中人以下，不可以語 (语) 上也。
21. Nabi bersabda, “Seorang yang pengetahuannya sudah melampaui tingkat

pertengahan, boleh diajak membicarakan hal-hal yang tinggi; seorang yang
pengetahuannya masih di bawah tingkat pertengahan, tidak boleh diajak
membicarakan hal-hal yang tinggi.”
fán chí chí wèn wèn zhī z ǐ yuē wù wù mín zhī y ì yì

樊遲 (迟 ) 問 ( 问 ) 知，子曰：務 (务 ) 民之義 (义) ，
jìng guǐ shén é r yuǎn yuǎn zhī kě wèi wèi zhī y ǐ

敬鬼神而遠 ( 远 ) 之，可謂 ( 谓 ) 知矣。
22. Fan Chi - Hwan Thi bertanya tentang seorang yang bijaksana. Nabi menjawab, “Ia
mengabdi kepada rakyat berlandaskan Kebenaran. Ia menghormati rokh-rokh tetapi
dari jauh (dengan hormat yang murni). Demikianlah seorang yang bijaksana.”
(Lun Yu - Lun Gi II: 5)
wèn wèn rén yuē rén zhě xiān nán nán é r hòu hòu huò huò
問 ( 问 ) 仁，曰：仁者先難 (难) 而後 (后) 獲 (获) ，
kě wèi wèi rén y ǐ

可謂 (谓) 仁矣。
Ia bertanya pula tentang seorang yang berperi Cinta Kasih. Dijawab, “Seorang yang
berperi Cinta Kasih rela menderita lebih dahulu dan membelakangkan keuntungan.
Demikianlah orang yang berperi Cinta Kasih.”
z ǐ yuē zhī zhě l è lè shuǐ rén zhě l è lè shān

子曰：知者樂 (乐) 水，仁者樂 (乐) 山；
zhī zhě dòng dòng rén zhě jìng jìng zhī zhě l è lè rén zhě shòu shòu
知者動 ( 动 ) ，仁者靜 ( 静 ) ；知者樂 (乐) ，仁者壽 (寿 ) 。
23. Nabi bersabda, “Yang Bijaksana gemar akan air, yang berperi Cinta Kasih gemar
akan gunung. Yang Bijaksana tangkas dalam perbuatan, yang berperi Cinta Kasih
tenteram. Yang Bijaksana gembira dan yang berperi Cinta Kasih tahan menderita.”
z ǐ yuē qí qí yī yī biàn biàn zhì yū yú lǔ lǔ

子曰：齊 (齐) 壹 (一) 變 ( 变 ) ，至於 (于) 魯 (鲁) ；
lǔ lǔ yī yī biàn biàn zhì yū yú dào
魯 (鲁) 壹 (一) 變 ( 变 ) ，至於 (于) 道。
24. Nabi bersabda, “Negeri Qi - Cee sekali berubah akan dapat menyamai Negeri Lu -
Lo, dan Negeri Lu - Lo sekali berubah akan dapat mencapai Jalan Suci.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XVII: 3)
z ǐ yuē gū bú gū gū zāi gū zāi

子曰：觚不觚，觚哉！觚哉！
25. Nabi bersabda, “Gu - Ko (cawan arak) yang sudah tidak berbentuk Gu - Ko lagi,
apakah itu Gu - Ko? Apakah itu Gu - Ko?”
zǎi wǒ wèn wèn yuē rén zhě suī suī gào zhī yuē jǐng yǒu rén yān
宰我問 ( 问 ) 曰：仁者雖 (虽 ) 告之曰井有仁焉，
q í cóng cóng zhī yě
其從 (从 ) 之也？
26. Zai Wo - Cai Ngo bertanya, “Seorang yang berperi Cinta Kasih kalau diberi tahu
bahwa di dalam sumur ada Cinta Kasih, apakah ia akan mengikutinya juga?”
(Meng Zi - Bing Cu VA: 3/4)
z ǐ yuē hé wéi wéi q í rán yě

子曰：何為 (为) 其然也？
jūn z ǐ kě shì yě bù kě xiàn yě kě q ī yě bù kě wǎng yě
君子可逝也，不可陷也；可欺也，不可罔也。
Nabi menjawab, “Mengapa harus melakukan perbuatan semacam itu? Seorang

Jun Zi - Kun Cu dapat dibunuh, tetapi tidak dapat dijerumuskan; dapat dikelabuhi
tetapi tidak dapat dijebak.”
z ǐ yuē jūn z ǐ bó xué xué yū yú wén yuē yuē zhī y ǐ l ǐ lǐ
子曰：君子博學 ( 学 ) 於 (于) 文，約 ( 约 ) 之以禮 (礼) ，
y ì kě y ǐ f ú pàn y ǐ f ū
亦可以弗畔矣夫。
27. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu meluaskan pengetahuannya dengan

mempelajari Kitab-kitab dan membatasi diri dengan Kesusilaan. Dengan demikian ia
tidak sampai melanggar Kebajikan.” (Lun Yu - Lun Gi IX: 11)
z ǐ jiàn jiàn nán z ǐ z ǐ l ù bú yue yue

子見 ( 见 ) 南子，子路不說 ( 说 ) 。
f ū z ǐ shǐ zhī yuē yǔ suǒ fǒu zhě tiān yān yān zhī tiān yān yān zhī
夫子矢之曰：予所否者，天厭 ( 厌 ) 之！天厭 ( 厌 ) 之！
28. Nabi menemui Nan Zi - Lam Cu; hal ini menyebabkan Zi Lu - Cu Lo tidak senang.
Karena itu lalu bersumpah, “Kalau aku berbuat tidak pada tempatnya, Tian - Thian
menghukumku! Tian - Thian menghukumku!”
z ǐ yuē zhōng yōng zhī wéi wéi dé yě q í zhì y ǐ hū mín xiǎn xiān jiǔ y ǐ
子曰：中庸之為 ( 为 ) 德也，其至矣乎！民鮮 ( 鲜 ) 久矣。
29. Nabi bersabda, “Sungguh sempurna Kebajikan menjalani laku Tengah Sempurna.
Sayang sudah lama jarang di antara rakyat yang menjalani.”
(Zhong Yong - Tiong Yong: II)
z ǐ gòng gòng yuē

子貢 ( 贡 ) 曰：
r ú yǒu bó shī yū yú mín é r néng j ì jì zhòng zhòng hé r ú

如有博施於 (于) 民而能濟 (济) 眾 ( 众 ) ，何如？
kě wèi wèi rén hū

可謂 (谓) 仁乎？
30. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bila ada seorang yang benar-benar dapat
memberi berlimpah-limpah kesejahteraan kepada rakyat dan menolong kesemuanya,
bagaimanakah ia? Dapatkah ia dinamai seorang yang berperi Cinta Kasih?”
z ǐ yuē hé shì yū yú rén b ì yě shèng shèng hū
子曰：何事於 (于) 仁？必也聖 ( 圣 ) 乎！
yáo yáo shùn q í yóu yóu bìng zhū zhū

堯 (尧) 舜其猶 (犹) 病諸 (诸) 。
Nabi menjawab, “Itu bukan hanya perbuatan yang berperi Cinta Kasih; bahkan
seorang Nabilah dia. Dalam hal ini, bahkan Raja Yao - Giau dan Shun - Sun masih
merasa khawatir belum dapat menjalankannya (Lun Yu - Lun Gi XIV: 42)
f ū rén zhě j ǐ yù l ì é r l ì rén j ǐ yù dá dá é r dá dá rén

夫仁者，己欲立而立人，己欲達 (达) 而達 (达) 人。
“Seorang yang berperi Cinta Kasih ingin dapat tegak, maka berusaha agar orang
lainpun tegak; ia ingin maju, maka berusaha agar orang lainpun maju.”
néng jìn qǔ p ì kě wèi wèi rén zhī fāng yě y ǐ

能近取譬，可謂 ( 谓 ) 仁之方也已。
“Yang dapat memperlakukan orang lain dengan contoh yang dekat (diri-sendiri),
sudah cukup untuk dinamai seorang yang berperi Cinta Kasih.”
shù ér
JILID VII. 述而 - (SUT JI - PENERUS)
z ǐ yuē shù é r bù zuò xìn é r hǎo gǔ qiè qiè b ǐ yū yú wǒ lǎo péng

子曰：述而不作，信而好古，竊 (窃 ) 比於 (于) 我老彭。
1. Nabi bersabda, “Aku hanya meneruskan, tidak mencipta. Aku sangat menaruh
percaya dan suka kepada (Ajaran dan Kitab-kitab) yang kuno itu. Aku ingin dapat
membandingkan diriKu dengan Lao Peng - Loo Phing.”
z ǐ yuē mò é r shí shí zhī xué xué é r bù yān yàn huì huì rén bú juàn
子曰：默而識 (识 ) 之，學 ( 学 ) 而不厭 ( 厌 ) ，誨 (诲 ) 人不倦，
hé yǒu yū yú wǒ zāi
何有於 (于) 我哉？
2. Nabi bersabda, “Di dalam diam, melakukan renungan; belajar, tidak merasa jemu;
dan, mengajar orang lain tidak merasa capai; adakah itu dalam diriKu?”
(Lun Yu - Lun Gi IX: 16; Meng Zi - Bing Cu IIA: 2/19)
z ǐ yuē dé zhī bú xiū xué xué zhī bú jiǎng jiǎng

子曰：德之不修，學 (学) 之不講 ( 讲 ) ，
wén wén yì yì bù néng x ǐ bú shàn bù néng gǎi shì wú yōu yōu yě

聞 ( 闻 ) 義 (义) 不能徙，不善不能改，是吾憂 ( 忧 ) 也。
3. Nabi bersabda, “Kebajikan tidak dibina, pelajaran tidak diperbincangkan,

mendengar Kebenaran tidak dapat melaksanakan dan terhadap hal-hal yang buruk
tidak dapat memperbaiki; inilah yang selalu menyedihkan hatiKu.”
z ǐ zhī yàn j ū shēn shēn r ú yě yāo yāo r ú yě

子之燕居，申申如也；夭夭如也。
4. Pada waktu Nabi senggang di rumah, sikapNya enak dan wajar, gembira dan
sabar.
z ǐ yuē shèn y ǐ wú shuāi yě
子曰：甚矣吾衰也！
jiǔ y ǐ wú bù f ù fù mèng mèng jiàn jiàn zhōu gōng

久矣吾不復 (复) 夢 ( 梦 ) 見 (见) 周公。
5. Nabi bersabda, “Ah, kiranya sudah tua dan lemah Aku. Sudah lama Aku tidak
bermimpikan Pangeran Zhou - Ciu.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XVII: 3; Lun Yu - Lun Gi VIII: 11)
z ǐ yuē zhì yū yú dào

子曰：志於 (于) 道，
6. Nabi bersabda, “Bercitalah menempuh Jalan Suci. (Lun Yu - Lun Gi VIII: 8)
jù jù yū yú dé
據 (据) 於 (于) 德，
“Berpangkallah pada Kebajikan.”
y ī yū yú rén
依於 (于) 仁，
“Bersandarlah pada Cinta Kasih, dan
yóu you yū yú yì yì
遊 ( 游 ) 於 (于) 藝 (艺) 。
“Bersukalah di dalam Kesenian.”
z ǐ yuē z ì xíng shù xiū y ǐ shàng

子曰：自行束修以上，
wú wèi cháng cháng wú wú huì huì yān

吾未嘗 ( 尝 ) 無 (无 ) 誨 (诲 ) 焉。
7. Nabi bersabda, “Siapapun yang membawa seikat dendeng (sebagai tanda mohon
diterima menjadi murid) datang kepadaKu, tidak pernah Aku menolak memberi
pendidikan.”
z ǐ yuē bú fèn fèn bú q ǐ qǐ bú fěi bú f ā fā
子曰：不憤 (愤 ) 不啟 (启) ，不悱不發 (发) 。
ju jǔ yī yī yú bú y ǐ sān yú fǎn zé zé bù f ù fù yě
舉 (举) 壹 (一) 隅不以三隅反，則 (则) 不復 (复) 也。
8. Nabi bersabda, “Kepada yang tidak mau bersungguh-sungguh, tidak perlu diberi
petunjuk. Kepada yang tidak mau berterus-terang, tidak perlu diberi nasehat. Kepada
yang sudah diberi tahu tentang satu sudut, tetapi tidak mau berusaha mengetahui
ketiga sudut yang lain, tidak perlu diberitahu lebih lanjut.”
z ǐ shí yū yú yǒu sàng sàng zhě zhī cè cè wèi cháng cháng bǎo bǎo yě
子食於 (于) 有喪 ( 丧 ) 者之側 (侧) ，未嘗 ( 尝 ) 飽 (饱) 也。
9. Pada waktu Nabi di rumah keluarga yang sedang melakukan upacara duka, belum
pernah makan kenyang-kenyang.
z ǐ yū yú shì r ì kū zé zé bú gē
子於 (于) 是日哭，則 (则) 不歌。
10. Bila Nabi sampai menangis, hari itu Beliau tidak menyanyi.
z ǐ wèi wèi yán yán yuān yuān yuē yòng zhī zé zé xíng
子謂 ( 谓 ) 顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 曰：用之則 (则) 行，
shě zhī zé zé cáng wéi wǒ yǔ yǔ ěr ěr yǒu shì f ū

舍之則 (则) 藏，惟我與 (与) 爾 (尔) 有是夫！
11. Nabi bersabda kepada Yan Yuan - Gan Yan, “Kalau ada yang mau memakai,
segera menjalankan; kalau tiada yang mau memakai, dengan senang
menyembunyikan diri. Hanya engkau dan Aku dapat melakukan ini.”
z ǐ l ù yuē z ǐ xíng sān jūn jūn zé zé shuí shuí yǔ yǔ

子路曰：子行三軍 (军 ) ，則 (则) 誰 ( 谁 ) 與 (与) ？
Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Bila Guru memimpin pasukan, siapakah yang akan Guru pilih
sebagai pembantu?”
z ǐ yuē bào hǔ ping píng hé s ǐ é r wú wú huǐ zhě wú bú yǔ yǔ yě
子曰：暴虎馮 ( 冯 ) 河，死而無 (无 ) 悔者，吾不與 (与) 也。
b ì yě lín lín shì é r j ù jù hǎo móu móu é r chéng zhě yě

必也臨 (临) 事而懼 (惧) 。好謀 ( 谋 ) 而成者也。
Nabi menjawab, “Kepada orang yang dengan tangan kosong berani melawan
harimau, dengan tanpa alat berani menyeberangi bengawan, sekalipun binasa tidak
merasa menyesal, Aku tidak akan memakainya, Orang yang Kupilih ialah: yang di
dalam menghadapi perkara mempunyai rasa khawatir dan suka memusyawarahkan
rencana, sehingga dapat berhasil di dalam tugasnya.” (Shi Jing - Si King II.5.1.6)
z ǐ yuē f ù é r kě qiú yě suī suī zhí zhí biān zhī shì wú y ì wéi wéi zhī
子曰：富而可求也；雖 (虽 ) 執 (执 ) 鞭之士，吾亦為 ( 为 ) 之。
r ú bù kě qiú cóng cóng wú suǒ hào

如不可求，從 (从 ) 吾所好。
12. Nabi bersabda, “Bila kekayaan itu merupakan syarat untuk dapat mencapai
(cita-cita tertinggi), meskipun harus menjadi tukang membawa cambuk, Aku mau
menjalaninya; tetapi, karena bukan merupakan syarat, lebih baik Aku mengikuti
kesukaan Ku.”
z ǐ zhī suǒ shèn zhāi zhāi zhàn zhàn jí

子之所慎：齋 ( 斋 ) ，戰 ( 战 ) ，疾。
13. Nabi berhati-hati di dalam hal berpuasa, peperangan dan sakit.

(Zhong Yong - Tiong Yong XV: 3; Lun Yu - Lun Gi X: 7)
z ǐ zài q í qí wén wén sháo sān yuè bú zhī ròu wèi

子在齊 (齐) 聞 ( 闻 )《韶》，三月不知肉味，
yuē bù t ú tú wéi wéi lè lè zhī zhì yū yú s ī yě

曰：不圖 (图) 為 ( 为 ) 樂 (乐) 之至於 (于) 斯也。
14. Ketika di negeri Qi - Cee, Nabi mendengar lagu Shao - Siau; tiga bulan tidak
merasakan kelezatan daging, lalu bersabda, “Tidak Kusangka begitu besar pengaruh
musik atas manusia.” (Lun Yu - Lun Gi III: 25)
rǎn yǒu yuē f ū z ǐ wéi wèi wèi wèi jūn hū
冉有曰：夫子為 ( 为 ) 衛 ( 卫 ) 君乎？
z ǐ gòng gòng yuē nuò nuò wú jiāng jiāng wèn wèn zhī
子貢 ( 贡 ) 曰：諾 ( 诺 ) ，吾將 ( 将 ) 問 ( 问 ) 之。
15. Ran You - Jiam Yu bertanya, “Maukah Guru membantu Pangeran Negeri
Wei - Wee?” Zi Gong - Cu Khong menjawab, “Baiklah, aku hendak menanyai Nya.”
rù yuē bó y í shū q í qí hé rén yě yuē gǔ zhī xiàn xián rén yě

入，曰：伯夷，叔齊 (齐) 何人也？曰：古之賢 ( 贤 ) 人也。
Ia masuk ke ruangan, lalu bertanya, “Bagaimanakah Bo Yi - Pik I dan Shu Qi -

Siok Cee itu?” Nabi menjawab, “Mereka ialah orang-orang yang bijaksana pada
jaman dahulu.”
yuē yuàn hū yuē qiú rén é r dé rén yòu hé yuàn

曰：怨乎？曰：求仁而得仁，又何怨。
chū yuē f ū z ǐ bú wéi wèi yě

出，曰：夫子不為 ( 为 ) 也。
“Menyesalkah mereka akan tindakannya?” “Mereka mencari Cinta Kasih dan telah
mendapatkan Cinta Kasih. Mengapa menyesal?” Zi Gong - Cu Khong keluar dan
berkata, “Guru tidak mau.” (Lun Yu - Lun Gi V: 23)
z ǐ yuē fàn fàn shū shí yǐn yǐn shuǐ qǔ gōng é r zhěn zhī
子曰：飯 (饭 ) 疏食飲 (饮 ) 水，曲肱而枕之，
lè lè y ì zài q í zhōng y ǐ
樂 (乐) 亦在其中矣。
bù y ì yì é r f ù qiě guì guì yū yú wǒ r ú f ú yún yún

不義 (义) 而富且貴 (贵 ) ，於 (于) 我如浮雲 ( 云 ) 。
16. Nabi bersabda, “Dengan makan nasi kasar, minum air tawar dan tangan dilipat
sebagai bantal, orang masih dapat merasakan kebahagiaan di dalamnya. Maka harta
dan kemuliaan yang tidak berlandaskan Kebenaran, bagiKu laksana awan yang
berlalu saja.”
z ǐ yuē jiā wǒ shù shù nián wǔ shí y ǐ xué xué yì
子曰：加我數 ( 数 ) 年，五十以學 ( 学 ) 易，
kě y ǐ wú wú dà guò guò yǐ
可以無 (无 ) 大過 ( 过 ) 矣。
17. Nabi bersabda, “Kalau dipanjangkan usiaKu sehingga mencapai umur lima puluh
tahun untuk menyakinkan Kitab Yi Jing - Ya King, niscaya Aku dapat membebaskan
diri dari kesalahan-kesalahan besar.” (Lun Yu - Lun Gi II.4)
z ǐ suǒ yǎ yán shī shī shū shū zhí zhí lǐ lǐ jiē yǎ yán yě
子所雅言，《詩 (诗 )》，《書 ( 书 )》，執 (执 ) 禮 (礼) ，皆雅言也。
18. Nabi sering menguraikan Kitab-kitab Sanjak (Shi Jing - Si King), Kitab Hikayat
(Shu Jing - Su King), dan Kitab Kesusilaan (Li Jing - Lee King). Itulah yang sering
diuraikan.
shè shè gōng wèn wèn kǒng z ǐ yū yú zǐ lù z ǐ l ù bú duì duì

葉 (叶) 公問 ( 问 ) 孔子於 (于) 子路，子路不對 (对 ) 。
19. Pangeran She - Siap bertanya tentang Kong Zi - Khong Cu kepada Zi Lu - Cu Lo,
tetapi Zi Lu - Cu Lo tidak menjawab.
z ǐ yuē r u x ī bú yuē q í wéi wéi rén yě fā fā fèn fèn wàng shí

子曰：女奚不曰，其為 ( 为 ) 人也，發 (发) 憤 (愤 ) 忘食，
lè lè y ǐ wàng yōu yōu bú zhī lǎo zhī jiāng jiāng zhì yún yún ěr ěr
樂 (乐) 以忘憂 ( 忧 ) ，不知老之將 ( 将 ) 至雲 ( 云 ) 爾 (尔) 。
Nabi bersabda, “Mengapakah kamu tidak menjawab, bahwa Dia adalah seorang yang
di dalam kegiatanNya lupa akan makan; di dalam kegembiraanNya lupa akan
kesusahanNya; dan, tidak merasa bahwa usiaNya sudah lanjut.”
z ǐ yuē wǒ fēi shēng é r zhī zhī zhě hǎo gǔ mǐn y ǐ qiú zhī zhě yě
子曰：我非生而知之者，好古，敏以求之者也。
20. Nabi bersabda, “Aku bukanlah pandai sejak lahir, melainkan Aku menyukai
ajaran-ajaran kuno dan dengan giat mempelajarinya.”
z ǐ bú yǔ yǔ guài lì luàn luàn shén
子不語 (语) 怪，力，亂 ( 乱 ) ，神。
21. Nabi tidak membicarakan tentang kekuatan yang aneh-aneh dan rokh-rokh yang
tidak karuan. (Lun Yu - Lun Gi XI: 12; Zhong Yong - Tiong Yong X: 1)
z ǐ yuē sān rén xíng b ì yǒu wǒ shī shī yān

子曰：三人行，必有我師 (师 ) 焉。
zé zé q í shàn zhě é r cóng cóng zhī q í bú shàn zhě é r gǎi zhī

擇 (择) 其善者而從 ( 从 ) 之，其不善者而改之。
22. Nabi bersabda, “Tiap kali jalan bertiga, niscaya ada yang dapat Kujadikan guru,
Kupilih yang baik, Kuikuti dan yang tidak baik, Kuperbaiki.”
z ǐ yuē tiān shēng dé yū yú yǔ huán tuí q í r ú yǔ hé

子曰：天生德於 (于) 予，桓魋其如予何？
23. Nabi bersabda, “Tian - Thian Yang Maha Esa telah menyalakan Kebajikan dalam
diriKu. Apakah yang dapat dilakukan Huan Tui - Hwan Twee atasKu?”
(Lun Yu - Lun Gi III: 24; IX: 5)
z ǐ yuē è r sān z ǐ y ǐ wǒ wéi wéi yǐn yǐn hū wú wú wú yǐn yǐn hū ě r ěr

子曰：二三子以我為 ( 为 ) 隱 (隐 ) 乎？吾無 (无 ) 隱 (隐 ) 乎爾 (尔) 。
wú wú wú xíng é r bú yǔ yǔ è r sān z ǐ zhě shì qiū yě

吾無 (无 ) 行而不與 (与) 二三子者，是丘也。
24. Nabi bersabda, “Hai, murid-muridKu; adakah kau sangka bahwa Aku
merahasiakan sesuatu? Sesungguhnya tiada yang Kurahasiakan terhadapmu. Tiada
yang kulakukan dengan tiada setahumu. Demikianlah sifat Qiu - Khiu,
murid-muridKu!”
z ǐ y ǐ s ì jiào wén xíng zhōng xìn

子以四教：文，行，忠，信。
25. Ada empat hal di dalam ajaran Nabi: Pengetahuan Kitab, Perilaku, Kesatyaan dan
Dapat Dipercaya.
z ǐ yuē shèng shèng rén wú bù dé é r jiàn jiàn zhī y ǐ
子曰：聖 ( 圣 ) 人吾不得而見 (见) 之矣！
de jiàn jiàn jūn z ǐ zhě s ī kě y ǐ
得見 ( 见 ) 君子者，斯可矣。
26. Nabi bersabda, “Biar Aku tidak dapat menjumpai seorang Nabi, asal dapat
menjumpai seorang Jun Zi - Kun Cu, cukuplah bagiKu. (Meng Zi - Bing Cu VIIB: 25)
z ǐ yuē shàn rén wú bù dé é r jiàn jiàn zhī y ǐ

子曰：善人吾不得而見 (见) 之矣！
de jiàn jiàn yǒu héng héng zhě s ī kě y ǐ
得見 (见) 有恆 ( 恒 ) 者，斯可矣。
“Biar Aku tidak dapat menjumpai seorang yang sempurna kebaikannya, asal dapat
menjumpai seorang yang berkemauan tetap, cukuplah bagiKu.”
wáng é r wéi wéi yǒu xū xū é r wéi wéi yíng yuē yuē é r wéi wéi tài
亡而為 ( 为 ) 有，虛 (虚) 而為 ( 为 ) 盈，約 ( 约 ) 而為 ( 为 ) 泰，
nán nán hū yǒu héng héng yǐ
難 (难) 乎有恆 ( 恒 ) 矣。
“Orang yang sesungguhnya tidak mempunyai, tetapi berlagak mempunyai;
sebenarnya kosong, tetapi berlagak penuh; dan, sesungguhnya kekurangan tetapi
berlagak mewah; niscaya sukar mempunyai kemauan yang tetap.”
z ǐ diào diào é r bú gāng gāng y ì bú shè xiǔ

子釣 ( 钓 ) 而不綱 ( 纲 ) ，弋不射宿。
27. Nabi mau memancing tetapi tidak mau menjaring, mau memanah burung tetapi
tidak mau yang sedang hinggap.
z ǐ yuē gài gài yǒu bú zhī é r zuò zhī zhě wǒ wú wú shì yě

子曰：蓋 (盖 ) 有不知而作之者，我無 (无 ) 是也。
duō wén wén zé zé q í shàn zhě é r cóng cóng zhī
多聞 ( 闻 ) ，擇 (择) 其善者而從 ( 从 ) 之，
duō jiàn jiàn é r shí shí zhī zhī zhī c ì yě
多見 ( 见 ) 而識 (识 ) 之，知之次也。
28. Nabi bersabda, “Mungkin ada orang yang sesungguhnya tidak mengerti, tetapi
ingin ikut-ikut melakukan; Aku tidak akan berbuat seperti itu. Banyaklah mendengar,
ambillah yang baik dan ikutilah. Banyaklah melihat dan ingat-ingatlah di dalam hati.
Orang yang demikian dapat digolongkan orang pandai tingkat kedua.”
hù xiàng xiàng nán nán yǔ yǔ yán tóng z ǐ jiàn jiàn mén mén rén huò
互鄉 ( 乡 ) 難 ( 难 ) 與 (与) 言，童子見 ( 见 ) ，門 ( 门 ) 人惑。
29. Orang-orang dari Hu Xiang - Ho Hiang sukar diajak bicara baik-baik. Suatu ketika
anak-anak muda dari daerah itu ingin menjumpai Nabi, maka murid-murid merasa
bimbang.
z ǐ yuē yǔ yǔ q í jìn jìn yě bú yǔ yǔ q í tuì yě wéi hé shèn

子曰：與 (与) 其進 (进) 也，不與 (与) 其退也，唯何甚？
rén jié jié j ǐ y ǐ jìn jìn yǔ yǔ q í jié jié yě bú bǎo q í wǎng yě

人潔 (洁) 己以進 (进) ，與 (与) 其潔 (洁) 也，不保其往也。
Nabi bersabda, “Aku hanya melihat bagaimana mereka datang, bukan apa yang akan
mereka perbuat setelah berlalu. Mengapakah kamu bersikap keterlaluan? Orang
yang datang dengan sudah membersihkan diri; Kuterima kebersihan dirinya itu tanpa
Kupersoalkan apa yang telah pernah mereka perbuat pada waktu yang lalu.”
z ǐ yuē rén yuǎn yuǎn hū zāi wǒ yù rén s ī rén zhì y ǐ

子曰：仁遠 ( 远 ) 乎哉？我欲仁，斯仁至矣。
30. Nabi bersabda, “Jauhkah peri Cinta Kasih? Kalau Aku inginkan Cinta Kasih, Cinta
Kasih itu sudah besertaKu.” (Da Xue - Thai Hak IX. 3)
chén chén s ī bài bài wèn wèn zhāo gōng zhī l ǐ lǐ hū

陳 ( 陈 ) 司敗 (败 ) 問 ( 问 ) ：昭公知禮 (礼) 乎？
kǒng z ǐ yuē zhī l ǐ lǐ

孔子曰：知禮 (礼) 。
31. Chen Si Bai - Tien Su Pai bertanya, apakah Raja muda Zhao - Ciau mengerti
Kesusilaan. Nabi bersabda, “Mengerti!”
kǒng z ǐ tuì y ī wū mǎ mǎ q ī é r jìn jìn zhī yuē
孔子退，揖巫馬 (马 ) 期而進 (进) 之曰：
wú wén wén jūn z ǐ bú dǎng dǎng jūn z ǐ y ì dǎng dǎng hū

吾聞 ( 闻 ) 君子不黨 ( 党 ) ，君子亦黨 ( 党 ) 乎？
jūn qǔ yū yú wú wéi wéi tóng xìng wèi wèi zhī wú mèng z ǐ

君取於 (于) 吴，為 ( 为 ) 同姓，謂 (谓) 之吴孟子。
jūn é r zhī l ǐ shú bú zhī l ǐ lǐ

君而知礼，孰不知禮 (礼) ？
Setelah Nabi Kong Zi - Khong Cu pergi, Wu Ma Qi - Bu Ma Ki disilakan masuk dan

diberitahu, “Menurut pendengaranku, orang Jun Zi - Kun Cu itu tidak menyebelah.
Tetapi mungkinkah seorang Jun Zi - Kun Cu juga menyebelah? Pangeran kita sudah
mengambil seorang gadis dari Negeri Wu - Go yang sama nama marganya, tetapi lalu
diubah menjadi Wu Meng Zi - Go Bing Cu. Kalau pangeran kita itu mengerti
Kesusilaan, siapakah yang tidak mengerti Kesusilaan?”
wū mǎ mǎ q ī y ǐ gào
巫馬 (马 ) 期以告。
z ǐ yuē qiū yě xìng gǒu yǒu guò guò rén b ì zhī zhī
子曰：丘也幸，苟有過 ( 过 ) ，人必知之。
Wu Ma Qi - Bu Ma Ki melaporkan hal itu. Nabi bersabda, “Sungguh beruntunglah Aku,

karena tiap kali berbuat salah, segera ada orang yang mengetahuinya.”
z ǐ yǔ yǔ rén gē é r shàn b ì shǐ fǎn zhī é r hòu hòu hé zhī

子與 (与) 人歌而善，必使反之，而後 ( 后 ) 和之。
32. Bila Nabi mendengar orang menyanyikan lagu yang baik, niscaya minta
diulanginya, dan kemudian ikut menyanyi.
z ǐ yuē wén mò wú yóu yóu rén yě

子曰：文，莫吾猶 ( 犹 ) 人也。
gōng xíng jūn z ǐ zé zé wú wèi zhī yǒu dé

躬行君子，則 (则) 吾未之有得。
33. Nabi bersabda, “Di dalam hal pengetahuan Kitab, mungkin Aku sudah menyamai
orang-orang lain; tetapi di dalam hal kesungguhan berlaku sebagai seorang Jun Zi -
Kun Cu, Aku masih khawatir belum berhasil.”
z ǐ yuē ruò shèng shèng yǔ yǔ rén zé zé wú q ǐ qǐ gǎn

子曰：若聖 ( 圣 ) 與 (与) 仁，則 (则) 吾豈 (岂) 敢？
y ì wéi wéi zhī bù yān yàn huì huì rén bú juàn

抑為 ( 为 ) 之不厭 ( 厌 ) ，誨 (诲 ) 人不倦，
zé zé kě wèi wèi yún yún ěr ěr yǐ yǐ

則 (则) 可謂 ( 谓 ) 雲 ( 云 ) 爾 (尔) 已矣。
34. Nabi bersabda, “Untuk menjadi seorang Nabi atau seorang yang berperi Cinta
Kasih, bagaimanakah Aku berani mengatakan? Tetapi di dalam hal belajar dengan
tidak merasa jemu, mendidik orang dengan tidak merasa capai, orang boleh
mengatakan hal itu bagiKu.”
gōng x ī huá huá yuē zhèng wéi d ì z ǐ bù néng xué xué yě

公西華 (华) 曰：正唯弟子不能學 (学) 也。
Gong Xi Hua - Kong See Hwa berkata, “Justru dalam hal itulah murid-murid tidak
dapat mencapainya.”
z ǐ j í bìng z ǐ l ù qǐng qǐng dǎo dǎo z ǐ yuē yǒu zhū zhū

子疾病，子路請 ( 请 ) 禱 ( 祷 ) 。子曰：有諸 ( 诸 ) ？
35. Nabi sakit, Zi Lu - Cu Lo ingin melakukan do’a bagi kesembuhanNya. Nabi

bertanya, “Adakah peraturan semacam itu?”
z ǐ l ù duì duì yuē yǒu zhī

子路對 (对 ) 曰：有之。
lěi lěi yuē dǎo dǎo ěr ěr yū yú shàng xià shén zhī

《誄 (诔)》曰：禱 ( 祷 ) 爾 (尔) 於 (于) 上下神祗。
z ǐ yuē qiū zhī dǎo dǎo jiǔ y ǐ

子曰：丘之禱 ( 祷 ) 久矣。
Zi Lu - Cu Lo menjawab, “Ada di dalam surat Do’a disebut ‘Berdo’alah kepada
rokh-rokh yang di atas dan di bawah!” Nabi bersabda, “Kalau begitu, Aku sudah lama
berdo’a.”
z ǐ yuē shē zé zé bú sūn sūn jiǎn jiǎn zé zé gù

子曰：奢則 (则) 不孫 ( 孙 ) ，儉 ( 俭 ) 則 (则) 固。
yǔ yǔ q í bú sūn sūn yě níng níng gù

與 (与) 其不孫 ( 孙 ) 也，寧 ( 宁 ) 固。
36. Nabi bersabda, “Seorang yang bermewah-mewah, niscaya sombong; seorang

yang terlalu hemat, niscaya kikir. Tetapi dari pada sombong lebih lumayan kikir.”
z ǐ yuē jūn z ǐ tǎn dāng dàng dāng dàng xiǎo rén cháng zhǎng qī qī
子曰：君子坦蕩 ( 荡 ) 蕩 ( 荡 ) ，小人長 ( 长 ) 戚戚。
37. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu berhati longgar dan lapang; seorang
Xiao Ren - Siau Jien berhati sempit dan berbelit-belit.”
z ǐ wēn é r l ì lì wēi é r bú měng gōng é r ān

子温而厲 (厉) ，威而不猛，恭而安。
38. Nabi sangat ramah-tamah tetapi sungguh-sungguh; agung tetapi tidak nampak
bengis; dan, penuh hormat tetapi wajar. (Lun Yu - Lun Gi XX: 2)
tài bó
JILID VIII. 泰伯 (THAI PIK - NAMA)
z ǐ yuē tài bó q í kě wèi wèi zhì dé yě y ǐ y ǐ

子曰：泰伯，其可謂 ( 谓 ) 至德也已矣！
sān y ǐ tiān xià ràng ràng mín wú wú dé é r chēng chēng yān

三以天下讓 ( 让 ) ，民無 (无 ) 得而稱 ( 称 ) 焉。
1. Nabi bersabda, “Sungguh sempurna Kebajikan Tai Bo - Thai Pik; tiga kali ia rela
melepaskan haknya sebagai seorang putra mahkota. Maka rakyat tidak mengerti
bagaimana harus memujinya.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 7)
z ǐ yuē gōng é r wú wú lǐ lǐ zé zé láo láo

子曰：恭而無 (无 ) 禮 (礼) 則 (则) 勞 (劳 ) 。
shèn é r wú wú lǐ lǐ zé zé xǐ yǒng é r wú wú lǐ lǐ zé zé luàn luàn

慎而無 (无 ) 禮 (礼) 則 (则) 葸。勇而無 (无 ) 禮 (礼) 則 (则) 亂 ( 乱 ) 。
zhí é r wú wú lǐ lǐ zé zé jiǎo jiǎo

直而無 (无 ) 禮 (礼) 則 (则) 絞 ( 绞 ) 。
2. Nabi bersabda, “Melakukan hormat tanpa tertib Kesusilaan, akan menjadikan

orang repot. Berhati-hati tanpa tertib Kesusilaan, akan menjadikan orang serba takut.
Berani tanpa tertib Kesusilaan, akan menjadikan orang suka mengacau. Dan jujur
tanpa tertib Kesusilaan, akan menjadikan orang berlaku kasar.”
jūn z ǐ dǔ dǔ yū yú qīn qīn zé zé mín xìng xìng yū yú rén

君子篤 (笃) 於 (于) 親 (亲 ) ，則 (则) 民興 ( 兴 ) 於 (于) 仁。
gù jiù jiù bú y í yí zé zé mín bú tōu

故舊 (旧) 不遺 (遗) ，則 (则) 民不偷。
“Maka, seorang pembesar bila benar-benar dapat melakukan tugas di dalam

keluarganya, rakyat akan timbul peri Cinta Kasihnya; bila tidak dilupakan
sahabat-sahabat lamanya, rakyat tidak tawar perasaan hatinya.”
zēng z ǐ yǒu j í zhào mén mén d ì z ǐ yuē qǐ qǐ yǔ zú qǐ qǐ yǔ shǒu
曾子有疾，召門 ( 门 ) 弟子曰：啟 (启) 予足，啟 (启) 予手。
3. Tatkala Zeng Zi - Cing Cu sakit, dikumpulkan murid-muridnya, lalu berkata,
“Singkaplah selimut kakiku, singkaplah selimut tanganku! (Lihat baik-baik).
shī shī yún yún zhàn zhàn zhàn zhàn jīng jīng r ú lín lín shēn yuān yuān
詩 (诗 ) 雲 ( 云 ) ：戰 ( 战 ) 戰 ( 战 ) 兢兢，如臨 (临) 深淵 (渊 ) ，
r ú l ǚ bó bīng é r jīn é r hòu hòu wú zhī miǎn f ū xiǎo z ǐ
如履薄冰。而今而後 ( 后 ) ，吾知免夫！小子 !
“Di dalam Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King) tertulis, ‘Hati-hatilah, was-waslah
seolah-olah berjalan di tepi jurang dalam, seolah-olah berdiri menginjak lapisan es
tipis.’ Sekarang dan selanjutnya sudah bebaslah aku dari tanggungjawab atas
tubuhku. Ingatlah ini, hai anak-anakku!” (Shi Jing - Si King II. 5. 5. 6)
zēng z ǐ yǒu j í mèng jìng z ǐ wèn wèn zhī

曾子有疾，孟敬子問 (问) 之。
4. Tatkala Zeng Zi - Cing Cu sakit, Meng Jing Zi - Bing King Cu menengoknya.
zēng z ǐ yán yuē niǎo niǎo zhī jiāng jiāng sǐ q í míng míng yě ā i
曾子言曰：鳥 ( 鸟 ) 之將 ( 将 ) 死，其鳴 ( 鸣 ) 也哀。
rén zhī jiāng jiāng sǐ q í yán yě shàn
人之將 ( 将 ) 死，其言也善。
Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Burung yang akan mati terdengar sedih suaranya; sedang
orang yang akan mati, baik kata-katanya.”
jūn z ǐ suǒ guì guì hū dào zhě sān

君子所貴 (贵 ) 乎道者三：
dòng dòng róng mào s ī yuǎn yuǎn bào màn y ǐ
動 ( 动 ) 容貌，斯遠 ( 远 ) 暴慢矣。
zhèng yán yán sè s ī jìn xìn y ǐ chū c í cí qì qì s ī yuǎn yuǎn b ǐ bèi y ǐ
正顏 ( 颜 ) 色，斯近信矣。出辭 (辞) 氣 (气) ，斯遠 ( 远 ) 鄙倍矣。
“Seorang Jun Zi - Kun Cu menjunjung tinggi tiga syarat hidup di dalam Jalan Suci. Di
dalam sikap dan lakunya, ia menjauhkan sikap congkak dan angkuh; pada wajahnya
selalu menunjukkan sikap Dapat Dipercaya dan di dalam percakapannya selalu
ramah tamah serta menjauhi kata-kata yang kasar.”
biān biān dòu zhī shì zé zé yǒu s ī cún

籩 ( 笾 ) 豆之事，則 (则) 有司存。
“Mengenai alat perlengkapan upacara sembahnyang tidak perlu engkau ikut

mencampurinya, karena sudah ada yang mengurus.”
zēng z ǐ yuē y ǐ néng wèn wèn yū yú bú néng y ǐ duō wèn wèn yū yú guǎ
曾子曰：以能問 ( 问 ) 於 (于) 不能，以多問 ( 问 ) 於 (于) 寡，
yǒu ruò wú wú shí shí ruò xū xū fàn é r bú xiào

有若無 (无 ) ，實 (实 ) 若虛 (虚) ，犯而不校。
x ī zhě wú yǒu cháng cháng cóng cóng shì yū yú sī yǐ

昔者吾友嘗 ( 尝 ) 從 ( 从 ) 事於 (于) 斯矣。
5. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Cakap, tetapi suka bertanya kepada yang tidak cakap;
berpengetahuan luas tetapi suka bertanya kepada yang kurang pengetahuan;
berkepandaian tetapi kelihatan tidak; berisi tetapi nampak kosong; tidak mendendam
atas perbuatan buruk orang lain; dahulu aku mempunyai seorang teman yang dapat
melakukan ini.”
zēng z ǐ yuē kě y ǐ tuō tuō liù chǐ zhī gū kě y ǐ j ì bǎi l ǐ zhī mìng
曾子曰：可以託 (托 ) 六尺之孤，可以寄百里之命，
lín lín dà jié jié é r bú kě duó duó yě jūn z ǐ rén yǔ yǔ jūn z ǐ rén yě
臨 (临) 大節 (节) 而不可奪 ( 夺 ) 也，君子人與 (与) ？君子人也。
6. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Seorang yang dapat diserahi mengasuh anak yatim
piatu, dapat menunaikan tugas Negara di tempat yang beratus Li - Li jauhnya, dan di
dalam menjumpai kesulitan tidak goncang hatinya, bukankah ia seorang Jun Zi -
Kun Cu? Sungguhlah ia seorang Jun Zi - Kun Cu!”
zēng z ǐ yuē shì bù kě y ǐ bú hóng y ì
曾子曰：士不可以不弘毅，
rèn zhòng é r dào yuǎn yuǎn
任重而道遠 (远 ) 。
7. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Seorang siswa tidak boleh tidak berhati luas dan
berkemauan keras, karena beratlah bebannya dan jauhlah perjalanannya.”
rén y ǐ wéi wéi j ǐ rèn bú y ì zhòng hū

仁以為 ( 为 ) 己任，不亦重乎？
s ǐ é r hòu hòu yǐ bú y ì yuǎn yuǎn hū

死而後 ( 后 ) 已，不亦遠 ( 远 ) 乎？
“Cinta Kasih itulah bebannya, bukankah berat? Sampai mati barulah berakhir,
bukankah jauh?”
z ǐ yuē xìng xìng yū yú shī shī

子曰：興 ( 兴 ) 於 (于) 詩 (诗 ) ，
8. Nabi bersabda, “Bangunkan hatimu dengan Sanjak. (Lun Yu - Lun Gi VI: 6)
l ì yū yú lǐ lǐ
立於 (于) 禮 (礼) ，
“Tegakkan pribadimu dengan Kesusilaan. (Lun Yu - Lun Gi XX: 3)
chéng yū yú yuè yuè

成於 (于) 樂 ( 乐 ) 。
“Sempurnakan dirimu dengan Musik.”
z ǐ yuē mín kě shǐ yóu zhī bù kě shǐ zhī zhī

子曰：民可使由之，不可使知之。
9. Nabi bersabda, “Apa yang boleh bagi rakyat, biarlah dilaksanakan; yang tidak boleh,
biarlah diketahui.” (Meng Zi - Bing Cu VII A: 5)
z ǐ yuē hǎo yǒng j í pín pín luàn luàn yě
子曰：好勇疾貧 (贫 ) ，亂 ( 乱 ) 也。
rén é r bù rén j í zhī y ǐ shèn luàn luàn yě
人而不仁，疾之已甚，亂 ( 乱 ) 也。
10. Nabi bersabda, “Seorang yang menyukai keberanian tetapi takut sengsara, akan
menjadi pengacau. Yang tidak berperi Cinta Kasih bila terlalu dibenci, iapun akan
menjadi pengacau.”
z ǐ yuē r ú yǒu zhōu gōng zhī cái zhī měi shǐ jiāo jiāo qiě lìn
子曰：如有周公之才之美，使驕 ( 骄 ) 且吝，
q í yú yú bù zú guān guān yě y ǐ
其餘 (余) 不足觀 ( 观 ) 也已。
11. Nabi bersabda, “Biar mempunyai kepandaian sebagai Pangeran Zhou - Ciu, bila
ia sombong dan tamak, sesungguhnya belum patut dipandang.”
z ǐ yuē sān nián xué xué bú zhì yū yú gǔ gǔ bú y ì dé yě

子曰：三年學 ( 学 ) ，不至於 (于) 榖 (谷) ，不易得也。
12. Nabi bersabda, “Orang yang setelah belajar tiga tahun tanpa sedikitpun
mengingat akan hadiahnya, sesungguhnya jarang didapat.”
z ǐ yuē dǔ dǔ xìn hào xué xué shǒu s ǐ shàn dào

子曰：篤 (笃) 信好學 ( 学 ) ，守死善道。
13. Nabi bersabda, “Hanya orang yang benar-benar dengan penuh kepercayaan suka
belajar, baharulah ia dapat memuliakan Jalan Suci hingga matinya.”
wēi bāng bú r ù luàn luàn bāng bú j ū

危邦不入，亂 (乱) 邦不居。
tiān xià yǒu dào zé zé jiàn jiàn wú wú dào zé zé yǐn yǐn

天下有道則 (则) 見 ( 见 ) ，無 (无 ) 道則 (则) 隱 (隐 ) 。
“Ia tidak masuk ke tempat yang berbahaya. Ia tidak mau berdiam di tempat yang
kacau-balau. Bila dunia dalam Jalan Suci, ia keluar menunaikan tugas; bila dunia
ingkar dari Jalan Suci, ia menyembunyikan diri. (Lun Yu - Lun Gi XIV: 1)
bāng yǒu dào pín pín qiě jiàn jiàn yān chǐ chǐ yě
邦有道，貧 (贫 ) 且賤 ( 贱 ) 焉，恥 (耻 ) 也。
bāng wú wú dào f ù qiě guì guì yān chǐ chǐ yě

邦無 (无 ) 道，富且貴 (贵 ) 焉，恥 (耻 ) 也。
“Bila Negara di dalam Jalan Suci, ia merasa malu hidup sengsara dan hina; tetapi,
bila Negara ingkar dari Jalan Suci, ia merasa malu hidup kaya dan mulia.”
z ǐ yuē bù zài j ī wèi bú móu móu q í zhèng

子曰：不在其位，不謀 ( 谋 ) 其政。
14. Nabi bersabda, “Kalau tiada atas hal yang berhubungan dengan kedudukanmu,
janganlah ikut campur tangan.”
z ǐ yuē shī shī zhì zhì zhī shǐ guān guān j ū zhī luàn luàn
子曰：師 (师 ) 摯 (挚 ) 之始，關 ( 关 ) 雎之亂 ( 乱 ) ，
yáng yáng hū yíng ě r zāi

洋洋乎盈耳哉！
15. Nabi bersabda, “Guru musik Zhi - Ci pada waktu mulai memangku jabatan, telah
memainkan lagu Guan Ju - Kwan Chi dengan akhiran yang sangat megah, merdu
memenuhkan telinga.”
z ǐ yuē kuáng é r bú zhí tòng é r bú yuàn kōng kōng é r bú xìn wú bú zhī zhī y ǐ
子曰：狂而不直，侗而不愿，悾悾而不信，吾不知之矣。
16. Nabi bersabda, “Seorang yang hanya berani dan tidak jujur, yang tidak cakap dan
tidak hati-hati, yang tidak pandai dan tidak dapat dipercaya; Aku tidak tahu apa yang
akan terjadi atas dirinya.”
z ǐ yuē xué xué r ú bù j í yóu yóu kǒng shī zhī

子曰：學 (学) 如不及，猶 (犹) 恐失之。
17. Nabi bersabda, “Di dalam belajar hendaklah seperti engkau tidak dapat mengejar
dan khawatir seperti engkau akan kehilangan pula.”
z ǐ yuē wēi wēi hū
子曰：巍巍乎！
shùn yǔ zhī yǒu tiān xià yě é r bú yǔ yǔ yān

舜禹之有天下也，而不與 (与) 焉。
18. Nabi bersabda, “Sungguh tinggi dan mulia Raja Shun - Sun dan Yu - I. Meski
dunia menjadi miliknya, sedikitpun tidak untuk kesenangan diri sendiri.”
z ǐ yuē dà zāi yáo yáo zhī wéi wéi jūn yě

子曰：大哉！堯 ( 尧 ) 之為 ( 为 ) 君也。
wēi wēi hū wéi tiān wéi wéi dà wéi yáo yáo zé zé zhī
巍巍乎！唯天為 ( 为 ) 大，唯堯 ( 尧 ) 則 (则) 之。
dāng dàng dāng dàng hū mín wú wú néng míng yān

蕩 ( 荡 ) 蕩 ( 荡 ) 乎！民無 (无 ) 能名焉。
19. Nabi bersabda, “Sungguh besar pribadi Yao - Giau sebagai raja, sungguh mulia
dia. Hanya Tian - Thian Yang Maha Esa, Maha Besar; dan hanya Yao - Giau, dapat
mengikutiNya. Sungguh besarlah (Kebajikannya). Maka rakyat tidak tahu bagaimana
harus memujinya.
wēi wēi hū q í yǒu chéng gōng yě huàn huàn hū q í yǒu wén zhāng
巍巍乎！其有成功也。煥 ( 焕 ) 乎！其有文章。
“Betapa mulia jasa-jasanya dan adat susila yang diciptakan, sesungguhnya sangat
cemerlang.”
shùn yǒu chén wǔ rén é r tiān xià zhì

舜有臣五人而天下治。
20. Ada lima orang menteri Raja Shun - Sun untuk mengatur dunia.
wǔ wáng yuē yǔ yǒu luàn luàn chén shí rén
武王曰：予有亂 ( 乱 ) 臣十人。
Raja Wu - Bu berkata, “Ada sepuluh orang menteriku yang cakap.”

kǒng z ǐ yuē cái nán nán bú q í rán hū
孔子曰：才難 ( 难 ) ，不其然乎？
táng yú zhī j ì jì yū yú s ī wéi wéi shèng
唐虞之際 (际) ，於 (于) 斯為 ( 为 ) 盛。
yǒu f ù fù rén yān jiǔ rén é r y ǐ
有婦 (妇) 人焉，九人而已。
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Memang sukar mencari orang yang cakap.
Bukankah begitu? Bukankah pada jaman Tang Yao - Tong Giau dan Yu Shun - Gi Sun
(sanpai jaman Raja Wu - Bu) merupakan jaman banyak orang pandai? (Di antara
sepuluh orang menteri yang dikatakan Raja Wu - Bu itu) adalah seorang wanita, jadi
hanya ada sembilan orang laki-laki yang cakap.
sān fēn tiān xià yǒu q í è r y ǐ f ú shì yīn

三分天下有其二，以服事殷，
zhōu zhī dé q í kě wèi wèi zhì dé yě y ǐ y ǐ
周之德，其可謂 ( 谓 ) 至德也已矣。
“Pada waktu itu Raja Wen - Bun (ayah Raja Wu - Bu) telah menguasai dua pertiga
dunia, tetapi ia tetap mengabdi setia kepada Kerajaan Yin - Ien. Kebajikan yang
dilaksanakan Kerajaan Zhou - Ciu (oleh Raja Wen - Bun) sesungguhnya sudah
mencapai puncak Kebajikan.”
z ǐ yuē yǔ wú wú wú jiàn jiān rán y ǐ

子曰：禹，吾無 (无 ) 間 ( 间 ) 然矣。
fēi yǐn yǐn shí é r zhì xiào hū guǐ shén è è y ī f ú é r zhì měi hū f ú miǎn
菲飲 (饮 ) 食而致孝乎鬼神，惡 (恶) 衣服而致美乎黻冕，
bēi gōng shì é r jìn jìn l ì hū gōu gōu xù yǔ wú wú wú jiàn jiān rán y ǐ
卑宫室而盡 (尽) 力乎溝 ( 沟 ) 洫。禹，吾無 (无 ) 間 ( 间 ) 然矣。
21. Nabi bersabda, “Tentang Raja Yu - I sesungguhnya tiada yang dapat Kucela.
Makan minumnya sangat sederhana, tetapi di dalam sembahyang kepada leluhur dan
Tian - Thian Yang Maha Rokh dapat berlaku bakti benar. Pakaiannya sangat
sederhana, tetapi waktu menjalankan upacara sembahyang, ia mengenakan pakaian
dan topi yang sangat indah. Istananya sangat sederhana, tetapi dengan sepenuh
tenaga ia mengatur saluran-saluran air. Sesungguhnyalah tiada yang dapat Kucela
tentang Raja Yu - I.” (Lun Yu - Lun Gi X: 5)
zǐ han
JILID IX. 子罕 - (CU HAN - JARANG)
z ǐ han yán l ì yǔ yǔ mìng yǔ yǔ rén

子罕言利，與 (与) 命，與 (与) 仁。
1. Nabi jarang membicarakan hal keuntungan, melainkan hal Firman, melainkan hal
Cinta Kasih.
dá dá xiàng dǎng dǎng rén yuē dà zāi kǒng z ǐ

達 (达) 巷黨 ( 党 ) 人曰：大哉孔子！
bó xué xué é r wú wú suǒ chéng míng

博學 ( 学 ) 而無 (无 ) 所成名。
2. Seorang dari daerah Xiang Dang - Tat Hang pernah berkata, “Sungguh besar
Kong Zi - Khong Cu! Pengetahuannya sangat luas dan dalam, sayang tidak
mempunyai satu keahlian yang dapat memasyhurkan namanya.”
z ǐ wén wén zhī wèi wèi mén mén d ì z ǐ yuē wú hé zhí zhí
子聞 ( 闻 ) 之，謂 ( 谓 ) 門 ( 门 ) 弟子曰：吾何執 (执 ) ？
zhí zhí yù hū zhí zhí shè hū wú zhí zhí yù y ǐ

執 (执 ) 御乎？執 (执 ) 射乎？吾執 (执 ) 御矣！
Mendengar itu Nabi berkata kepada murid-murid, “Aku harus menjadi ahli apa? Harus
menjadi ahli mengendarai keretakah? Harus menjadi ahli memanahkah? Baiklah Aku
belajar menjadi ahli mengendarai kereta saja.”
z ǐ yuē má miǎn lǐ lǐ yě
子曰：麻冕，禮 (礼) 也，
jīn yě chún chún jiǎn jiǎn wú cóng cóng zhòng zhòng

今也純 ( 纯 ) ，儉 ( 俭 ) ，吾從 ( 从 ) 眾 ( 众 ) 。
3. Nabi bersabda, “Mengenakan topi dari rami (untuk orang-orang yang telah dewasa)
itulah adat istiadat lama. Sekarang orang menggantinya dengan sutera karena lebih
sederhana. Aku mengikuti umum.”
bài xià lǐ lǐ yě jīn bài hū shàng tài yě

拜下，禮 (礼) 也，今拜乎上，泰也。
suī suī wéi wéi zhòng zhòng wú cóng cóng xià

雖 (虽 ) 違 ( 违 ) 眾 ( 众 ) ，吾從 ( 从 ) 下。
“Memberi hormat dari tempat bawah, itulah adat istiadat lama; sekarang orang
menggantinya dengan memberi hormat setelah orang naik ke atas. Ini sungguh
sombong. Meskipun bertentangan dengan umum, Aku tetap menjalankan hormat dari
tempat bawah.”
z ǐ jué jué sì
子絕 (绝 ) 四：
wú y ì wú b ì wú gù wú wǒ
毋意，毋必，毋固，毋我。
4. Nabi telah lepas dari Empat Cacat; tidak berangan-angan kosong, tidak
mengharuskan, tidak kukuh, dan tidak menonjolkan akuNya.
z ǐ wèi yū yú kuāng
子畏於 (于) 匡。
5. Nabi terancam bahaya di Negeri Kuang - Khong.
yuē wén wáng j ì méi wén bù zài z ī hū

曰：文王既没，文不在兹乎！
Beliau bersabda, “Sepeninggal Raja Wen - Bun, bukankah Kitab-kitabnya Aku yang
mewarisi?”
tiān zhī jiāng jiāng sàng sàng s ī wén yě

天之將 (将) 喪 (丧 ) 斯文也，
hòu hòu s ǐ zhě bú dé yǔ yǔ yū yú s ī wén yě
後 ( 后 ) 死者不得與 (与) 於 (于) 斯文也。
tiān zhī wèi sàng sàng s ī wén yě kuāng rén q í r ú yǔ hé

天之未喪 (丧 ) 斯文也，匡人其如予何？
“Bila Tian - Thian Yang Maha Esa hendak memusnahkan Kitab-kitab itu, Aku sebagai
orang yang lebih kemudian, tidak akan memperolehnya. Bila Tian - Thian tidak
hendak memusnahkan Kitab-kitab itu, apa yang dapat dilakukan orang-orang negeri
Kuang - Khong atas diriKu?”
(Lun Yu - Lun Gi III: 24; VII: 23; XIV: 36; Meng Zi - Bing Cu IB: 16)
dà zǎi wèn wèn yū yú z ǐ gòng gòng yuē

大宰問 ( 问 ) 於 (于) 子貢 ( 贡 ) 曰：
f ū z ǐ shèng shèng zhě yǔ yǔ hé q í duō néng yě

夫子聖 ( 圣 ) 者與 (与) ？何其多能也！
6. Ada seorang berpangkat Tai Zai - Thai Cai bertanya kepada Zi Gong - Cu Khong,
“Seorang Nabikah Guru Tuan, mengapa begitu banyak kecakapanNya.”
z ǐ gòng gòng yuē gù tiān zòng zòng zhī jiāng jiāng shèng shèng
子貢 ( 贡 ) 曰：固天縱 (纵 ) 之將 (将) 聖 ( 圣 ) ，
yòu duō néng yě

又多能也。
Zi Gong - Cu Khong menjawab, “Memang Tian - Thian Yang Maha Esa telah
mengutusNya sebagai Nabi. Maka banyaklah kecakapanNya.”
z ǐ wén wén zhī yuē dà zǎi zhī wǒ hū

子聞 ( 闻 ) 之，曰：大宰知我乎？
wú shǎo yě jiàn jiàn gù duō néng b ǐ shì jūn z ǐ duō hū zāi bú duō yě
吾少也賤 ( 贱 ) ，故多能鄙事。君子多乎哉？不多也。
Ketika mendengar itu Nabi bersabda, “Tahukah pembesar itu akan diriKu? Pada
waktu muda Aku banyak menderita, maka banyaklah Aku memperoleh
kecakapan-kecakapan biasa. Haruskah seorang Jun Zi - Kun Cu mempunyai banyak
kecakapan? Tidak, ia tidak memerlukan banyak.”
láo yuē z ǐ yún yún wú bú shì shì gù y ì yì

牢曰：子雲 ( 云 ) ：吾不試 (试 ) ，故藝 (艺) 。
7. Seorang murid bernama Lao - Loo berkata, “Dahulu Guru pernah bersabda ‘Justru
karena Aku tidak diperdulikan dunia, maka lebih banyaklah pengetahuan yang
Kuperoleh.”
z ǐ yuē wú yǒu zhī hū zāi wú wú zhī yě

子曰：吾有知乎哉？無 (无 ) 知也。
yǒu b ǐ f ū wèn wèn yū yú wǒ kōng kōng r ú yě

有鄙夫問 ( 问 ) 於 (于) 我，空空如也，
wǒ kòu q í liǎng duān é r jié yān

我叩其两端而竭焉。
8. Nabi besabda, “Adakah Aku mempunyai banyak pengetahuan? Tidak banyak

pengetahuanKu! Tetapi kalau datang seorang yang sederhana bertanya dengan
kekosongan hati; dengan berpegangan pada kedua ujung persoalan yang
dikemukakannya, Aku akan berusaha baik-baik memecahkan persoalannya.”
(Zhong Yong - Tiong Yong V)
z ǐ yuē fèng fèng niǎo niǎo bú zhì

子曰：鳳 (凤) 鳥 (鸟) 不至，
hé bù chū t ú tú wú y ǐ y ǐ f ū
河不出圖 (图) ，吾已矣夫！
9. Nabi bersabda, “Burung Feng - Hong tidak menampakkan diri, peta tanda-tanda
tidak muncul di sungai; perjalananKu inipun sudah sampai akhirnya.”
(Lun Yu - Lun Gi XVIII: 5; Meng Zi - Bing Cu IIA: 2/28)
z ǐ jiàn jiàn qí qí shuāi zhě miǎn y ī shang zhě yǔ yǔ gǔ zhě jiàn jiàn zhī
子見 ( 见 ) 齊 (齐) 衰者，冕衣裳者，與 (与) 瞽者，見 ( 见 ) 之，
suī suī shǎo b ì zuò guò guò zhī b ì qū qū

雖 (虽 ) 少必作，過 ( 过 ) 之，必趨 (趋) 。
10. Pada waktu Nabi berjumpa dengan seorang yang sedang berkabung; yang
mengenakan topi dan pakaian kebesaran; atau seorang buta, sekalipun orang itu
lebih muda, niscaya berdiri bila orang itu lewat. Bila Nabi melewati, selalu
mempercepat langkahnya. (Lun Yu - Lun Gi X: 25)
yán yán yuān yuān kuì rán tàn tàn yuē

顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 喟然歎 (叹 ) 曰：
yǎng zhī mí mí gāo zuàn zuàn zhī mí mí jiān jiān

仰之彌 (弥) 高，鑽 ( 钻 ) 之彌 (弥) 堅 ( 坚 ) ，
zhān zhī zài qián hū yān zài hòu hòu

瞻之在前，忽焉在後 ( 后 ) 。
11. Yan Yuan - Gan Yan dengan menarik napas berkata, “Bila kupandang, terasa
bertambah tinggi; semakin kugali, terasa bertambah dalam. Kadang-kadang
kupandang nampak berdiri di muka, sekonyong-konyong ternyata ada di belakang.”
f ū z ǐ xún xún rán shàn yòu yòu rén bó wǒ y ǐ wén

夫子循循然善誘 ( 诱 ) 人，博我以文，
yuē yuē wǒ y ǐ l ǐ lǐ
約 ( 约 ) 我以禮 (礼) 。
yù bà bà bú néng j ì jié wú cái

欲罷 (罢) 不能，既竭吾才，
“Demikianlah Guru selalu dengan baik meluaskan pengetahuanku dengan Kitab-kitab

dan melatih diriku dengan Kesusilaan, sehingga walaupun kadang-kadang ingin
menghentikan belajar, ternyata tidak dapat.” (Lun Yu - Lun Gi VI: 27).
r ú yǒu suǒ l ì zhuó ě r ěr suī suī yù cóng cóng zhī mò yóu yě y ǐ

如有所立卓爾 (尔) ，雖 (虽 ) 欲從 ( 从 ) 之，末由也已。
“Aku sudah menggunakan segenap kepandaianku, sehingga terasa teguh dan

nampak jelas di mukaku; tetapi untuk mencapainya ternyata masih belum dapat juga.”
z ǐ j í bìng z ǐ l ù shǐ mén mén rén wéi wéi chén
子疾病，子路使門 ( 门 ) 人為 ( 为 ) 臣。
12. Nabi sakit keras. Zi Lu - Cu Lo memerintahkan murid-murid lain supaya berlaku

sebagai menteri (Untuk persiapan perkabungan).
bìng jiān jiān yuē jiǔ y ǐ zāi yóu zhī xíng zhà zhà yě
病閒 ( 间 ) ，曰：久矣哉！由之行詐 ( 诈 ) 也！
wú wú chén é r wéi wéi yǒu chén wú shuí shuí qī q ī tiān hū

無 (无 ) 臣而為 ( 为 ) 有臣，吾誰 ( 谁 ) 欺？欺天乎？
Tatkala penyakitnya agak berkurang, Nabi bersabda, “Sudah lama kiranya Aku sakit.
Selalu ada-ada saja yang kau lakukan. Zhong You - Tiong Yu! Tidak mempunyai
menteri berbuat seolah-olah mempunyainya. Siapakah yang hendak Kukelabui?
Apakah Aku akan mengelabui Tian - Thian?
qiě yǔ yǔ yǔ q í s ǐ yū yú chén zhī shǒu yě

且予與 (与) 其死於 (于) 臣之手也，
wú wú nìng níng s ǐ yū yú è r sān z ǐ zhī shǒu hū

無 (无 ) 甯 ( 宁 ) 死於 (于) 二三子之手乎？
qiě yǔ zòng zòng bú dé dà zàng yǔ s ǐ yū yú dào l ù hū

且予縱 ( 纵 ) 不得大葬，予死於 (于) 道路乎？
“Apakah kau kira Aku lebih suka mati dipelukan tangan para menteri daripada mati
dipelukan kamu semua, murid-muridKu? Meski Aku tidak memperoleh upacara
penguburan kebesaran, Kukira tidak sampai mati di tengah jalan.”
z ǐ gòng gòng yuē yǒu měi yù yū yú sī yùn yùn dú dú é r cáng zhū zhū
子貢 ( 贡 ) 曰：有美玉於 (于) 斯，韞 ( 韫 ) 匵 (椟) 而藏諸 (诸) ？
qiú shàn jiǎ jiǎ é r gū zhū zhū

求善賈(贾) 而沽諸 ( 诸 ) ？
13. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Kalau seseorang mempunyai sebuah batu

Yu - Giok yang indah, sebaiknya disimpan di dalam almari saja, atau lebih baik
dijual?”
z ǐ yuē gū zhī zāi gū zhī zāi wǒ dài jiǎ jiǎ zhě yě
子曰：沽之哉！沽之哉！我待賈 (贾) 者也。
Nabi menjawab, “Dijual! Dijual! Tetapi nantikanlah harga yang layak.”
z ǐ yù j ū jiǔ y í
子欲居九夷。
14. Nabi ingin pindah saja ke daerah kesembilan suku bangsa Yi - I.

(Lun Yu - Lun Gi III: 5).
huò yuē lòu r ú zhī hé

或曰：陋，如之何？
Ada orang yang bertanya, “Tempat itu sangat buruk keadaannya. Mengapakah akan
tinggal di sana?”
z ǐ yuē jūn z ǐ j ū zhī hé lòu zhī yǒu

子曰：君子居之，何陋之有？
Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu diam di manapun, tiada tempat yang buruk
baginya.” (Lun Yu - Lun Gi V: 7).
z ǐ yuē wú z ì wèi wèi fǎn l ǔ lǔ

子曰：吾自衛 ( 卫 ) 反魯 (鲁) ，
rán hòu hòu yuè yuè zhèng yǎ sòng sòng gè dé q í suǒ

然後 (后) 樂 (乐) 正，雅頌 ( 颂 ) 各得其所。
15. Nabi bersabda, “SekembaliKu dari negeri Wei - Wee ke negeri Lu - Loo ini, musik
telah ditertibkan, sehingga Nyanyian Pujian dan Nyanyian Pujaan telah ditempatkan
pada kedudukannya yang benar.”
z ǐ yuē chū zé zé shì gōng qīng r ù zé zé shì f ù xiōng

子曰：出則 (则) 事公卿，入則 (则) 事父兄，
sàng sàng shì bú gǎn bú miǎn bú wéi wéi jiǔ kùn hé yǒu yū yú wǒ zāi
喪 ( 丧 ) 事不敢不勉，不為 ( 为 ) 酒困，何有於 (于) 我哉？
16. Nabi bersabda, “Di luar rumah dapat mengabdi kepada Pemerintah, di dalam
rumah dapat mengabdi kepada orang tua dan saudara-saudara, didalam hal
kematian tidak berani tidak bersungguh-sungguh dan tidak bermabuk dengan anggur,
inilah yang selalu menjadi pertanyaan. Apakah Aku sudah dapat menjalankan!”
(Lun Yu - Lun Gi VII: 2; X: 8).
z ǐ zài chuān shàng yuē shì zhě r ú s ī f ū

子在川上，曰：逝者如斯夫！
bù shě zhòu zhòu yè

不舍晝 (昼 ) 夜。
17. Tatkala Nabi berdiri di tepi sebuah sungai, bersabda, “Semuanya mengalir pergi
seperti ini. Siang malam tiada henti-hentinya.” (Meng Zi - Bing Cu IV B: 18).
z ǐ yuē wú wèi jiàn jiàn hǎo dé r ú hào sè zhě yě

子曰：吾未見 ( 见 ) 好德如好色者也。
18. Nabi bersabda, “Aku belum pernah melihat seseorang yang mencintai Kebajikan
seperti mencintai keelokan.” (Lun Yu - Lun Gi I: 7)
z ǐ yuē pì pì r ú wéi wéi shān wèi chéng y ī yī kuì kuì zhǐ wú zhǐ yě
子曰：譬 (譬) 如為 ( 为 ) 山，未成壹 (一) 簣 (篑 ) ，止，吾止也。
pì pì r ú píng d ì suī suī fù yī yī kuì kuì jìn jìn wú wǎng yě

譬 (譬) 如平地，雖 (虽 ) 覆壹 (一) 簣 (篑 ) ，進 (进) ，吾往也。
19. Nabi bersabda, “Seumpama membangun gunung-gunungan, setelah hanya

kurang satu keranjang untuk menjadikannya, bila terpaksa menghentikannya, akan
Kuhentikan! Seumpama meratakan tanah yang berlubang, setelah hanya kurang satu
keranjang untuk meratakannya, sekalipun keadaan memaksa berhenti, Aku akan
terus melaksanakannya.” (Shu Jing - Su King V. 5)
z ǐ yuē yǔ yǔ zhī é r bú duò zhě q í huí yě yǔ yǔ

子曰：語 (语) 之而不惰者，其回也與 (与) ！
20. Nabi bersabda, “Orang yang tidak merasa segan melaksanakan kata-kataKu,
kiranya Hui - Hwee orangnya.”
z ǐ wèi wèi yán yán huí yuē x ī hū

子謂 ( 谓 ) 顏 ( 颜 ) 回，曰：惜乎！
wú jiàn jiàn q í jìn jìn yě wèi jiàn jiàn q í zhǐ yě

吾見 ( 见 ) 其進 (进) 也，未見 ( 见 ) 其止也。
21. Nabi membicarakan tentang Yan Hui - Gan Hwee, “Sungguh sayang (sekarang
sudah meninggal)! Aku hanya melihat kemajuannya, tidak pernah melihat ia berhenti.”
z ǐ yuē miáo é r bù xiù zhě yǒu y ǐ f ū xiù é r bú shí shí zhě yǒu y ǐ f ū
子曰：苗而不秀者有矣夫！秀而不實 (实 ) 者有矣夫！
22. Nabi bersabda, “Di antara benih yang tumbuh ada yang tidak berbunga, dan di
antara yang berbunga ada pula yang tak berbuah.”
z ǐ yuē hòu hòu shēng kě wèi yān zhī lái zhě zhī bú r ú jīn yě
子曰：後 (后) 生可畏，焉知来者之不如今也。
s ì shí wǔ shí é r wú wú wén wén yān s ī y ì bú zú wèi yě y ǐ

四十五十而無 (无 ) 聞 ( 闻 ) 焉，斯亦不足畏也已！
23. Nabi bersabda, “Kita harus hormat kepada angkatan muda, siap tahu mereka
tidak seperti angkatan yang sekarang. Tetapi bila sudah berumur empat puluh, lima
puluh, belum juga terdengar perbuatannya yang baik, bolehlah dinilai memang tidak
cukup syarat untuk dihormati.”
z ǐ yuē f ǎ yǔ yǔ zhī yán néng wú wú cóng cóng hū
子曰：法語 (语) 之言，能無 (无 ) 從 ( 从 ) 乎？
gǎi zhī wéi wéi guì guì

改之為 ( 为 ) 貴 (贵 ) 。
xùn yǔ yǔ zhī yán néng wú wú yue yue hū yì yì zhī wéi wéi guì guì
巽與 (与) 之言，能無 (无 ) 說 ( 说 ) 乎？繹 (绎) 之為 ( 为 ) 貴 (贵 ) 。
yue yue é r bú y ì yì cóng cóng é r bú gǎi wú mò r ú zhī hé yě y ǐ y ǐ

說 ( 说 ) 而不繹 (绎) ，從 ( 从 ) 而不改，吾末如之何也已矣！
24. Nabi bersabda, “Kata-kata jujur dan beralasan, siapa tidak ingin mengikutinya;
tetapi kalau dapat memperbaiki diri itulah yang paling berharga. Nasihat-nasihat yang
lemah lembut siapakah yang tidak merasa suka, tetapi kalau dapat mengembangkan
maksudnya, itulah yang paling berharga. Kalau hanya suka tetapi tidak
mengembangkan maksudnya, ingin mengikuti tetapi tidak mau memperbaiki diri; Aku
tidak tahu apa yang harus Kulakukan terhadap orang semacam itu.”
z ǐ yuē zhǔ zhōng xìn wú yǒu bù r ú j ǐ zhě guò guò zé zé wù dàn dàn gǎi
子曰：主忠信，毋友不如己者，過 ( 过 ) 則 (则) 勿憚 ( 惮 ) 改。
25. Nabi bersabda, “Utamakanlah sikap Satya dan Dapat Dipercaya, janganlah
berkawan dengan orang yang tidak seperti dirimu, dan bila bersalah janganlah takut
memperbaiki!”
z ǐ yuē sān jūn jūn kě duó duó shuài shuài yě p ǐ f ū bù kě duó duó zhì yě
子曰：三軍 (军 ) 可奪 ( 夺 ) 帥 ( 帅 ) 也，匹夫不可奪 ( 夺 ) 志也。
26. Nabi bersabda, “Seorang panglima yang mengepalai tiga pasukan, masih dapat
ditawan. Tetapi cita seorang rakyat jelata tidak dapat dirampas.”
z ǐ yuē y ī b ì yùn yùn páo yǔ yǔ y ī hú mò zhě l ì

子曰：衣敝縕 ( 緼 ) 袍，與 (与) 衣狐貉者立，
é r bú chǐ chǐ zhě q í yóu yě yǔ yǔ

而不恥 (耻 ) 者，其由也與 (与) ！
27. Nabi bersabda, “Dengan pakaian lama bertambal, berjajar bersama dengan orang
yang berpakaian dari kulit rubah tanpa merasa malu, hanya Zi Lu - Cu Lo orangnya.”
bú zhì bú qiú hé yòng bú zāng

不忮不求，何用不臧？
(Di dalam Kitab Sanjak/Shi Jing - Si King tertulis) ‘Tanpa iri, tanpa tamak, siapakah
tidak akan berbuat baik?’”
z ǐ l ù zhōng zhōng shēn sòng sòng zhī z ǐ yuē shì dào yě hé zú y ǐ zāng
子路終 ( 终 ) 身誦 ( 诵 ) 之。子曰：是道也，何足以臧？
Mendengar itu Zi Lu - Cu Lo sepanjang hari menghafalkan sanjak itu. Nabi bersabda,
“Kalau hanya ingin begitu saja, perbuatan baik apa sudah dilakukan?”
z ǐ yuē suì suì hán rán hòu hòu zhī sōng bo zhī hòu hòu diāo yě
子曰：歲 (岁 ) 寒，然後 ( 后 ) 知松柏之後 ( 后 ) 彫也。
28. Nabi bersabda, “Setelah tiba tengah musim dingin, barulah kita ketahui, pohon
Song - Siong dan Bo - Pik paling akhir gugurnya.”
z ǐ yuē zhī zhě bù huò rén zhě bú yōu yōu yǒng zhě bú j ù jù
子曰：知者不惑，仁者不憂 ( 忧 ) ，勇者不懼 (惧) 。
29. Nabi bersabda, “Yang Bijaksana tidak dilamun bimbang. Yang berperi Cinta Kasih
tidak merasakan susah payah. Dan yang Berani tidak dirundung ketakutan.”
(Lun Yu - Lun Gi XIV: 28; Zhong Yong - Tiong Yong XIX: 10)
z ǐ yuē kě yǔ yǔ gòng xué xué wèi kě yǔ yǔ shì shì dào

子曰：可與 (与) 共學 ( 学 ) ，未可與 (与) 適 (适 ) 道。
kě yǔ yǔ shì shì dào wèi kě yǔ yǔ lì

可與 (与) 適 (适 ) 道，未可與 (与) 立。
kě yǔ yǔ lì wèi kě yǔ yǔ quán quán

可與 (与) 立，未可與 (与) 權 ( 权 ) 。
30. Nabi bersabda, “Yang dapat diajak belajar bersama, belum berarti dapat diajak
bersama menempuh Jalan Suci; yang dapat diajak menempuh Jalan Suci, belum
berarti dapat diajak bersama berteguh; dan yang dapat diajak berteguh, belum berarti
dapat terus bersesuaian paham.”
táng d ì zhī huá huá piān q í fǎn é r

唐棣之華 (华) ，偏其反而。
qǐ qǐ bú ě r ěr sī shì shì yuǎn yuǎn ér

豈 (岂) 不爾 (尔) 思？室是遠 ( 远 ) 而。
z ǐ yuē wèi zhī s ī yě f ū hé yuǎn yuǎn zhī yǒu

子曰：未之思也，夫何遠 ( 远 ) 之有？
‘Betapa indah bunga Tang Di - Tong Tee. Selalu bergoyang menarik. Bukan aku tidak
mengenangmu, hanya tempatmu terlampau jauh.’ Membaca itu Nabi bersabda,
“Sesungguhnya engkau tidak memikirkannya benar-benar, Kalau benar-benar, apa
artinya jauh?” (Lun Yu - Lun Gi VII: 30)
xiàng xiāng dǎng dǎng
JILID X. 鄉 (乡) 黨 ( 党 ) - (HIANG TONG - KAMPUNG)
kǒng z ǐ yū yú xiàng xiàng dǎng dǎng xún xún r ú yě s ì bú néng yán zhě
孔子於 (于) 鄉 ( 乡 ) 黨 ( 党 ) ，恂恂如也，似不能言者。
1. Pada waktu Nabi Kong Zi - Khong Cu di kampung halaman sendiri, nampak sangat
hormat seperti tidak cakap bicara.
q í zài zōng miào miào cháo tíng biàn biàn yán wéi jǐn jǐn ěr ěr
其在宗廟 (庙 ) 朝廷，便便言，唯謹 (谨) 爾 (尔) 。
Pada saat di dalam Zong Miao - Cong Bio (Miao - Bio leluhur) atau di istana, sangat
lancar bicara, hanya saja selalu berhati-hati. (Lun Yu - Lun Gi III: 15).
cháo yǔ yǔ xià dài f u yán kǎn kǎn r ú yě

朝，與 (与) 下大夫言，侃侃如也。
yǔ yǔ shàng dài f u yán yín yín r ú yě

與 (与) 上大夫言，誾誾如也。
2. Pada waktu Beliau di balairung, bila bercakap-cakap dengan pembesar rendahan,

nampak sangat ramah-tamah tetapi tegas, dan bila bercakap-cakap dengan
pembesar tinggi nampak hormat tetapi tepat.
jūn zài cù j í r ú yě yǔ yǔ yǔ yǔ r ú yě
君在，踧踖如也，與 (与) 與 (与) 如也。
Bila raja hadir, sikapNya penuh hormat dan tenang.
jūn zhào shǐ bìn bìn sè bó r ú yě zú jué r ú yě

君召使擯 (摈 ) ，色勃如也，足躩如也。
3. Pada waktu ditugaskan menyambut tamu, nampak perubahan pada wajahnya dan
tindakan kakinya tenang.
y ī suǒ yǔ yǔ lì zuǒ yòu shǒu y ī qián hòu hòu chān r ú yě
揖所與 (与) 立，左右手，衣前後 ( 后 ) ，襜如也。
Setelah berhadapan (dengan tamu) dan saling memberi Yi - Iep, sekalipun
mengangkat tangan menghadap ke kiri dan ke kanan, pakaiannya bagian muka
maupun belakang tetap nampak rapi.
qū qū jìn jìn y ì r ú yě
趨 (趋) 進 (进) ，翼如也。
Pada waktu maju menyambut, sikap jalannya sangat indah, tangannya seperti burung
membentangkan sayap.
bīn bīn tuì bì fù fù mìng yuē bīn bīn bú gù gù yǐ

賓 (宾 ) 退，必復 (复) 命，曰：賓 (宾 ) 不顧 (顾) 矣。
Setelah tamu pergi, selalu memberi laporan: “Para tamu sudah tidak menoleh lagi.”
r ù gōng mén mén j ū gōng r ú yě r ú bù róng

入公門 ( 门 ) ，鞠躬如也，如不容。
4. Pada waktu masuk pintu gerbang, jalanNya membongkok seolah-olah tempatnya

tidak leluasa.
l ì bù zhōng mén mén xíng bú l ǚ yù yù

立不中門 ( 门 ) 。行不履閾 (阈) 。
Pada waktu berdiri tidak pernah di tengah pintu, dan pada waktu melaluinya tidak
menginjak ambang pintu.
guò guò wèi sè bó r ú yě zú jué r ú yě q í yán s ì bù zú zhě

過 ( 过 ) 位，色勃如也，足躩如也，其言似不足者。
Pada waktu melewati takhta, wajahNya nampak berubah, kakinya agak ditekuk, dan
kata-kataNya terdengar perlahan.
shè shè qí qí shēng táng j ū gōng r ú yě bǐng q ì qì s ì bù x ī zhě

攝 ( 摄 ) 齊 (齐) 升堂，鞠躬如也，屏氣 (气) 似不息者。
Pada waktu menaiki balairung, jubahNya diangkat dengan rapi, badanNya

membongkok, napasNya ditahan seolah-olah tidak bernapas.
chū jiàng y ī yī děng chěng yán yán sè y í y í r ú yě

出降壹 (一) 等，逞顏 ( 颜 ) 色，怡怡如也。
mo mo jiē jiē qū qū jìn jìn y ì r ú yě

沒 (没 ) 階 (阶) ，趨 (趋) 進 (进) ，翼如也。
fù fù j ī wèi cu j í r ú yě
復 (复) 其位，踧踖如也。
Pada waktu turun kembali, begitu turun di tingkat pertama, wajahNya nampak
gembira dan sikapNya lebih leluasa. Setelah sampai di bawah, cepat-cepat berjalan
dengan tangan seperti burung membentangkan sayap menuju tempatNya, dan
sikapNya tetap hormat serta sedap dipandang.
zhí zhí guī j ū gōng r ú yě r ú bú shèng shèng

執 (执 ) 圭，鞠躬如也，如不勝 ( 胜 ) 。
shàng r ú y ī xià r ú shòu bó r ú zhàn zhàn sè zú sù sù r ú yǒu xún

上如揖，下如授，勃如戰 ( 战 ) 色，足蹜蹜如有循。
5. Pada waktu membawa tanda titah, jalanNya membongkok seolah-olah tidak kuat
membawanya. Pada waktu mengangkat tanda titah itu ke atas, nampak sebagai
orang menghormat dengan Yi - Iep, dan pada waktu menurunkannya nampak
sebagai orang menyerahkan sesuatu. WajahNya juga nampak berubah penuh
perhatian, tindakan kakiNya seolah-olah dibebani sesuatu.
xiǎng l ǐ lǐ yǒu róng sè

享禮 (礼) ，有容色。
Setelah menyerahkan tanda titah itu, baharulah wajahNya nampak tenang.

sī dí dí yú yú r ú yě
私覿 (觌) ，愉愉如也。
Pada waktu bertemu dengan raja di luar dinas, wajahNya nampak sangat senang.
jūn z ǐ bú y ǐ gàn gàn zōu zōu shì shì
君子不以紺 ( 绀 ) 緅 ( 緅 ) 飾 (饰 ) ，
6. Jun Zi - Kun Cu tidak menggunakan warna ungu tua dan sawo tua untuk hiasan
pakaian.
hóng hóng z ǐ bú y ǐ wéi wéi xiè xiè fú

紅 ( 红 ) 紫不以為 ( 为 ) 褻 (亵 ) 服。
Bahkan untuk pakaian dalam biasa juga tidak digunakan warna merah atau
kemerah-merahan.
dang dāng shǔ zhěn chǐ chī xì xì b ì biǎo é r chū zhī

當 ( 当 ) 暑，袗絺 (絺 ) 綌 (绤) ，必表而出之。
zī zī y ī gāo qiú sù y ī n í qiú huáng y ī hú qiú

緇 (缁) 衣羔裘，素衣麑裘，黄衣狐裘。
Pada waktu musim panas dikenakan pakaian tidak rangkap dari kain katun, halus
atau kasar, tetapi selalu dikenakan pakaian dalam.
Bila mengenakan pakaian luar berwarna hitam, pakaian dalamnya dibuat dari kulit
kambing hitam. Bila mengenakan pakaian luar berwarna putih, pakaian dalamnya
dibuat dari kulit rusa putih. Dan bila mengenakan pakaian luar berwarna kuning,
pakaian dalamnya dibuat dari kulit rubah kuning.
xiè xiè qiú cháng cháng duǎn yòu mèi

褻 (亵 ) 裘長 ( 长 ) ，短右袂。
Pakaian sehari-hari yang dibuat dari kulit, selalu dibuat lebih panjang dari yang umum,
tetapi lengan kanannya dibuat agak pendek.
b ì yǒu qǐn qǐn yī cháng cháng yī yì shēn yǒu bàn

必有寢 (寝 ) 衣，長 ( 长 ) 壹 (一) 身有半。
Pada waktu tidur selalu mengenakan pakaian yang satu setengah kali lebih panjang
dari pada badannya.
hú he zhī hòu y ǐ j ū
狐貉之厚以居。
Pakaian dari kulit rubah dipakai sebagai pakaian sehari-hari.
qù sàng sàng wú wú suǒ bú pèi

去喪 ( 丧 ) 無 (无 ) 所不佩。
Kecuali pada saat berkabung, perhiasan dipakai.
fēi wéi shang b ì shā shā zhī

非帷裳，必殺 ( 杀 ) 之。
Kecuali pakaian untuk sembahyang, pakaian dalamnya dipotong sempit di atas,

longgar di bawah.
gāo qiú xuán guàn bú y ǐ diào

羔裘玄冠不以弔。
Pada waktu mengunjungi orang kematian, tidak dikenakan pakaian dari kulit kambing
hitam atau topi warna hitam.
j í yuè b ì cháo f ú é r cháo

吉月，必朝服而朝。
Tiap tanggal satu selalu mengenakan pakaian kebesaran menghadap ke istana.
zhāi zhāi b ì yǒu míng y ī bù

齋 ( 斋 ) ，必有明衣，布。
7. Pada waktu bersuci diri, selalu mengenakan pakaian dari kain lenan yang bersih.
zhāi zhāi b ì biàn biàn shí j ū b ì qiān qiān zuò
齋 ( 斋 ) 必變 ( 变 ) 食。居必遷 ( 迁 ) 坐。
Pada waktu bersuci diri, macam makannya diubah; begitu pula, tempat duduknya
berpindah dari tempat duduk yang biasa. (Lun Yu - Lun Gi VII: 13).
shí bù yān yàn jīng kuài kuài bù yān yàn xì xì

食不厭 ( 厌 ) 精，膾 ( 脍 ) 不厭 ( 厌 ) 細 (细) 。
8. Nasi lebih suka yang bersih, ikan daging lebih suka yang diiris halus.
shí y ì é r à i yú yú něi něi é r ròu bài bài bú shí

食饐而餲，魚 (鱼) 餒 (馁 ) 而肉敗 (败 ) ，不食。
sè è è bú shí xiu è è bú shí

色惡 (恶) ，不食。臭惡 (恶) ，不食。
shī rèn rèn bú shí bù shí shí bú shí

失飪 (饪 ) ，不食。不時 (时 ) ，不食。
Nasi yang hangus atau sudah basi, dan ikan atau daging yang sudah rusak, tidak
dimakan. Makanan yang sudah jelek warnanya, tidak dimakan; yang sudah jelek
baunya, tidak dimakan. Kalau salah cara memasaknya, tidak dimakan. Kalau bukan
saatnya tidak dimakan.
gē bù zhèng bú shí bù dé q í jiàng bú shí

割不正，不食。不得其醬( 酱 ) ，不食。
Daging yang salah memotong-motongnya, tidak dimakan, yang bumbunya tidak

semestinya, tidak dimakan.
ròu suī suī duō bú shǐ shèng shèng shí q ì qì

肉雖 (虽 ) 多，不使勝 ( 胜 ) 食氣 (气) 。
wéi jiǔ wú wú liàng bù j í luàn luàn

惟酒無 (无 ) 量，不及亂 ( 乱 ) 。
Meski terhidang banyak daging, tidak dimakan melebihi nasinya. Minum anggur tidak
dibatasi, tetapi tidak sampai mabuk. (Lun Yu - Lun Gi IX: 16).
gū jiǔ shì pú bú shí

沽酒，市脯，不食。
Anggur dan daging kering yang dibeli dari pasar, tidak dimakan.
bú chè jiāng jiāng shí

不撤薑 (姜) 食。
Pada waktu makan mesti ada jahe.
bú duō shí
不多食。
Makan tidak banyak-banyak.
j ì yū yú gōng bú su ròu j ì ròu bú chū sān r ì chū sān r ì bú shí zhī y ǐ

祭於 (于) 公，不宿肉。祭肉不出三日，出三日，不食之矣。
9. Daging sisa sembahyang pemberian pangeran tidak dibiarkan sampai menginap.

Daging sisa sembahyang lainnya tidak dibiarkan sampai tiga hari. Kalau lebih dari tiga
hari, tidak dimakan.
shí bú yǔ yǔ qǐn qǐn bú yán

食不語 (语) ，寢 (寝 ) 不言。
10. Pada waktu makan tidak bercakap-cakap; pada waktu akan tidur tidak bicara.
suī suī shū shí cài gēng guā jì bì qí qí r ú yě

雖 (虽 ) 疏食，菜羹，瓜，祭，必齊 (齐) 如也。
11. Meskipun makan nasi dengan sayur yang sangat sederhana, niscaya
disembahyangkan. Sembahyang dilakukan dengan sungguh-sungguh.
x í bù zhèng bú zuò
席不正，不坐。
12. Tikar duduk yang tdak teratur rapi, tidak diduduki.
xiàng xiāng rén yǐn yǐn jiǔ zhàng zhě chū s ī chū y ǐ
鄉 ( 乡 ) 人飲 (饮 ) 酒，杖者出，斯出矣。
13. Pada waktu berpesta di kampung, setelah orang-orang yang membawa tongkat
keluar, baru ikut keluar.
xiàng xiāng rén nuó nuó

鄉 ( 乡 ) 人儺 (傩) ，
cháo f ú é r l ì yū yú zuò jiē jiē
朝服而立於 (于) 阼階 (阶) 。
14. Pada waktu orang-orang kampung mengadakan upacara mengusir penyakit.

Beliau selalu mengenakan pakaian kebesaran dan berdiri di atas tangga sebelah
Timur.
wèn wèn rén yū yú t ā bāng zài bài é r sòng zhī

問 ( 问 ) 人於 (于) 他邦，再拜而送之。
15. Pada waktu mengirim ucapan selamat kepada seseorang di negeri lain, orang
yang disuruh diberi hormat dua kali baru disilahkan berangkat.
kāng z ǐ kuì kuì yao yào bài é r shòu zhī

康子饋 (馈 ) 藥 ( 药 ) ，拜而受之，
yuē qiū wèi dá dá bù gǎn cháng cháng

曰：丘未達 (达) ，不敢嘗 ( 尝 ) 。
16. Pada waktu Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu memberi antaran semacam obat, dengan
hormat dan terima kasih Nabi bersabda, “Aku belum mengenal obat ini. Aku tidak
berani meminumnya.”
jiù jiù fén z ǐ tuì cháo yuē shāng shāng rén hū bú wèn wèn mǎ mǎ
廄 (厩) 焚，子退朝，曰：傷 ( 伤 ) 人乎？不問 ( 问 ) 馬 (马 ) 。
17. Pada waktu Beliau berada di istana, kandang kuda terbakar, setelah pulang
Beliau bertanya, “Adakah orang yang terluka?” Beliau tidak menanyakan tentang
kudanya.
jūn s ì sì shí b ì zhèng x í xiān cháng cháng zhī

君賜 (赐) 食，必正席先嘗 ( 尝 ) 之。
18. Bila raja mengantariNya makanan, niscaya dengan duduk rapi lebih dahulu
baharulah kemudian dicicipinya.
jūn s ì sì xīng b ì shú é r jiàn jiàn zhī

君賜 (赐) 腥，必熟而薦 ( 荐 ) 之。
Bila diantari daging mentah, segera dimasak lalu disembahyangkan kepada
leluhurNya.
jūn s ì sì shēng b ì chù zhī

君賜 (赐) 生，必畜之。
Kalau diantari hewan hidup niscaya dipeliharanya.
shì shí yū yú jūn jūn j ì xiān fàn fàn

侍食於 (于) 君，君祭先飯 (饭 ) 。
Kalau makan bersama raja, pada saat raja masih melakukan upacara sembahyang
lebih dahulu makan nasinya.
jí jūn shì shì zhī dōng dōng shǒu jiā cháo f ú tuō shēn shēn
疾，君視 (视 ) 之，東 ( 东 ) 首，加朝服拖紳 ( 绅 ) 。
19. Pada waktu sakit, bila raja datang menjengukNya, niscaya menghadapkan
kepalaNya ke arah Timur, pakaian kerajaannya ditutupkan pada tubuh dan ditaruhi
ikat pinggang kebesarannya.
jūn mìng zhào bú s ì jià jià xíng y ǐ
君命召，不俟駕 (驾) 行矣。
20. Bila mendapat panggilan raja, dengan tidak menantikan kereta siap. Lebih dahulu
berangkat. (Meng Zi - Bing Cu VB. 8/9)
r ù tài miào miào měi shì wèn wèn

入太廟 ( 庙 ) ，每事問 ( 问 ) 。
21. Pada waktu berada di Miao - Bio Besar, segala sesuatu ditanyakan lebih dahulu.
(Lun Yu - Lun Gi III: 15).
péng yǒu s ǐ wú suǒ guī yuē yú wǒ bìn

朋友死，無 (无 ) 所歸 (归 ) ，曰：於 (于) 我殯 (殡 ) 。
22. Bila ada kawan yang meninggal dunia dan tidak mempunyai waris, Nabi bersabda,
“Tugaskulah untuk menguburnya.”
péng yǒu zhī kuì kuì suī suī chē chē mǎ mǎ fēi j ì ròu bú bài
朋友之饋 (馈 ) ，雖 (虽 ) 車 ( 车 ) 馬 (马 ) ，非祭肉不拜。
23. Bila ada kawan yang memberi antaran meskipun berupa kereta atau kuda, kalau
bukan daging sisa sembahyang tidak dilakukan penghormatan Bai - Pai untuk
menerimanya.
qǐn qǐn bú shī j ū bù róng

寢 (寝 ) 不尸，居不容。
24. Pada waktu tidur tidak terlentang seperti mayat. Pada waktu di rumah tidak
bersikap dinas.
jiàn jiàn q í shuāi zhě suī suī xiá b ì biàn biàn

見 (见) 齐衰者，雖 (虽 ) 狎必變 ( 变 ) 。
25. Pada waktu bertemu dengan orang yang mengenakan pakaian berkabung,
meskipun sudah sering dijumpaiNya, selalu tampak perubahan pada wajahNya.
jiàn jiàn miǎn zhě yǔ yǔ gǔ zhě
見 (见) 冕者與 (与) 瞽者，
suī suī xiè xiè b ì y ǐ mào

雖 (虽 ) 褻 (亵 ) 必以貌。
Pada waktu bertemu dengan orang yang mengenakan topi kebesaran atau orang
buta, meski berpakaian biasa, selalu diberinya hormat.
xiōng f ú zhě shì zhī

凶服者式之。
Pada waktu bertemu dengan orang yang berkabung, meski naik kereta, niscaya
membongkokkan badan dan kedua tanganNya memegang palang kayu kereta.
shì f ù fù bǎn zhě

式負 (负) 版者。
Bila berjumpa dengan orang yang mendukung berkas Daftar Penduduk, juga
demikian.
yǒu shèng zhuàn zhuàn b ì biàn biàn sè é r zuò

有盛饌 ( 馔 ) ，必變 ( 变 ) 色而作。
Kalau mendapat suguhan yang banyak macamnya, niscaya berubah wajahNya dan
berdiri.
xùn léi fēng fēng liè b ì biàn biàn

迅雷風 (风) 烈必變 (变) 。
Pada waktu mendengar halilintar atau angin ribut, niscaya berubah wajah.
shēng chē chē b ì zhèng l ì zhí zhí suí suí

升車 ( 车 ) ，必正立執 (执 ) 綏 (绥 ) 。
chē chē zhōng bú nèi gù gù bú j í yán bú qīn qīn zhǐ

車 (车) 中不内顧 (顾) ，不疾言，不親 (亲 ) 指。
26. Pada waktu akan naik kereta, niscaya berdiri tegak lalu memegang tali kereta dan
naik. Setelah di dalam kereta, tidak menengok-nengok ke bagian belakang kereta,
tidak berbicara keras, dan tidak pula menunjuk-nunjuk.
sè s ī j u jǔ yǐ xiáng é r hòu hòu jí

色斯舉 (举) 矣，翔而後 ( 后 ) 集。
yuē shān liáng c í zhì shí zāi shí zāi z ǐ l ù gòng zhī sān xiù é r zuò
曰：山梁雌雉！时哉！时哉！子路共之，三嗅而作。
27. (Pada waktu Nabi bertamasya dengan Zi Lu - Cu Lo di suatu daerah pegunungan,

melihat seekor ayam hutan). Ayam hutan itu mendadak terbang meninggi,
berputar-putar lalu hinggap di atas jembatan. Melihat itu Nabi bersabda, “Ayam hutan
yang bersarang di bawah jembatan ini sungguh mengetahui gelagat!” Mendengar
kata-kata Nabi, Zi Lu - Cu Lo melakukan suatu gerakan dengan tangannya. Ayam
hutan itu terkejut, berteriak tiga kali lalu terbang.
lùn yǔ lùn yǔ
論語 (论语) - (LUN GI)
SABDA SUCI
Bagian B
xiān j ì n jìn
JILID XI. 先進 (进) - (SIAN CIEN - YANG MAJU)
z ǐ yuē xiān jìn jìn yū yú lǐ lǐ yuè yuè yě rén yě

子曰：先進 (进) 於 (于) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) ，野人也。
hòu hòu jìn jìn yū yú lǐ lǐ yuè yuè jūn z ǐ yě

後 ( 后 ) 進 (进) 於 (于) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) ，君子也。
r ú yòng zhī zé zé wú cóng cóng xiān jìn jìn

如用之，則 (则) 吾從 ( 从 ) 先進 (进) 。
1. Nabi bersabda, “Orang jaman dahulu yang maju dalam Kesusilaan dan musik:
dikatakan udik. Orang jaman kemudian yang maju dalam Kesusilaan dan musik;
dikatakan ‘Jun Zi’ - ‘Kun Cu’. Kalau Aku boleh menggunakannya, Aku lebih suka
orang jaman dahulu yang maju.”
z ǐ yuē cóng cóng wǒ yū yú chén chén cài zhě jiē bù j í mén mén yě
子曰：從 ( 从 ) 我於 (于) 陳 ( 陈 ) 蔡者，皆不及門 ( 门 ) 也。
2. Nabi bersabda, “Murid-murid yang dahulu ikut menderita kelaparan denganKu di

negeri Chen - Tien dan Cai - Chai itu, sudah lama tidak kelihatan hadir dipintuKu
pula.” (Meng Zi - Bing Cu VII B. 18)
dé xíng yán yán yuān yuān mǐn mǐn z ǐ jiǎn jiǎn rǎn bó niú zhòng gōng
德行：顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) ，閔 ( 闵 ) 子騫 ( 骞 ) ，冉伯牛，仲弓。
yán yǔ yǔ zǎi wǒ z ǐ gòng gòng zhèng shì rǎn yǒu j ì lù
言語 (语) ：宰我，子貢 ( 贡 ) 。政事：冉有，季路。
wén xué xué z ǐ yóu you z ǐ xià

文學 ( 学 ) ：子遊 ( 游 ) ，子夏。
3. Yang dapat melaksanakan Kebajikan ialah Yan Yuan - Gan Yan, Min Zi Qian -
Bien Cu Khian, Ran Bo Niu - Pik Giu dan Zhong Gong - Tiong Kiong. Yang cakap
bicara ialah Zai Wo - Cai Ngo dan Zi Gong - Cu Khong. Yang cakap dalam
pemerintahan ialah Ran You - Jiam Yu dan Ji Lu - Kwi Lo. Yang ahli dalam
pengetahuan Kitab ialah Zi You - Cu Yu dan Zi Xia - Cu He.
(Meng Zi - Bing Cu IIA: 2/18)
z ǐ yuē huí yě fēi zhù wǒ zhě yě yū yú wú yán wú wú suǒ bú yue yue

子曰：回也，非助我者也，於 (于) 吾言無 (无 ) 所不說 ( 说 ) 。
4. Nabi bersabda, “Hui - Hwee sesungguhnya tidak membantu Aku. Apa yang
Kukatakan, tiada yang tidak disukainya.”
z ǐ yuē xiào zāi mǐn mǐn z ǐ jiǎn jiǎn

子曰：孝哉閔 (闵) 子騫 (骞) ！
rén bú jiàn jiān yū yú q í f ù mǔ kūn d ì zhī yán

人不間 ( 间 ) 於 (于) 其父母昆弟之言。
5. Nabi bersabda, “Sungguh berbakti Min Zi Qian - Bien Cu Khian. Apa yang
dikatakan orang lain dan apa yang dikatakan orang tua dan saudaranya tiada yang
bertentangan.” (Lun Yu - Lun Gi VIII: 21)
nán róng sān f ù fù bái guī kǒng z ǐ y ǐ q í xiōng zhī z ǐ q ī zhī

南容三復 (复) 白圭，孔子以其兄之子妻之。
6. Nan Rong - Lam Yong sering mengulangi isi sanjak ‘Bo Gui’ - ‘Pik Kwi’. (Tongkat
Komando Dari Batu Kumala Putih), maka Nabi menerimanya sebagai menantu
kakakNya. (Lun Yu - Lun Gi V: 2; Shi Jing - Si King III: 3.2.5).
j ì kāng z ǐ wèn wèn d ì z ǐ shú wéi wéi hào xué xué
季康子問 ( 问 ) ：弟子孰為 ( 为 ) 好學 ( 学 ) ？
kǒng z ǐ duì duì yuē yǒu yán yán huí zhě hào xué xué
孔子對 (对 ) 曰：有顏 ( 颜 ) 回者好學 ( 学 ) ，
bú xìng duǎn mìng s ǐ y ǐ

不幸短命死矣。
jīn yě zé zé wáng
今也則 (则) 亡。
7. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya, “Siapakah di antara murid-murid yang

benar-benar suka belajar?” Nabi menjawab, “Ada seorang Yan Hui - Gan Hwee
benar-benar suka belajar. Sayang usianya pendek dan telah meninggal dunia. Kini
belum ada lagi.”
yán yán yuān yuān sǐ

顏 (颜) 淵 ( 渊 ) 死，
yán yán l ù qǐng qǐng z ǐ zhī chē chē y ǐ wéi wéi zhī guǒ
顏 ( 颜 ) 路請 ( 请 ) 子之車 ( 车 ) 以為 (为) 之椁。
8. Tatkala Yan Yuan - Gan Yan meninggal dunia, Yan Lu - Gan Lo mohon agar Nabi
menjual keretaNya untuk membeli peti pembungkus peti mati.
z ǐ yuē cái bú cái y ì gè yán q í z ǐ yě

子曰：才不才，亦各言其子也。
lǐ lǐ yě s ǐ yǒu guān é r wú wú guǒ

鯉 (鲤) 也死，有棺而無 (无 ) 椁。
wú bú t ú xíng y ǐ wéi wéi zhī guǒ

吾不徒行以為 (为) 之椁，
y ǐ wú cóng cóng dà f ū zhī hòu hòu bú kě t ú xíng yě

以吾從 ( 从 ) 大夫之後 ( 后 ) ，不可徒行也。
Nabi bersabda, “Pandai atau tidak, semua murid Kuanggap sebagai anakKu. Ketika
Li - Li meninggal dunia, juga hanya memakai peti mati saja dan tidak memakai peti
pembungkus peti mati. Akupun tidak semestinya membeli peti pembungkus peti mati
itu sehingga tidak mempunyai kendaraan; karena, bagaimanapun Aku dahulu pernah
menjabat sebagai menteri, sehingga ada kalanya Aku tidak boleh berjalan kaki saja.”
yán yán yuān yuān sǐ z ǐ yuē yī tiān sàng sàng yǔ tiān sàng sàng yǔ
顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 死，子曰：噫！天喪 ( 丧 ) 予，天喪 (丧 ) 予！
9. Ketika Yan Yuan - Gan Yan meninggal dunia Nabi berseru, “O, mengapa Tian -
Thian mendukakanKu? Mengapa Tian - Thian mendukakanKu?”
yán yán yuān yuān sǐ z ǐ kū zhī tòng tòng

顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 死，子哭之慟 ( 恸 ) 。
10. Tatkala Yan Yuan - Gan Yan meninggal dunia, Nabi menangis sangat sedih.
cóng cóng zhě yuē z ǐ tòng tòng yǐ

從 ( 从 ) 者曰：子慟 ( 恸 ) 矣。
Murid-murid berkata, “Sungguh Guru sangat sedih.”
yuē yǒu tòng tòng hū

曰：有慟 ( 恸 ) 乎？
fēi f ū rén zhī wéi wéi tòng tòng é r shuí shuí wéi wéi
非夫人之為 (为) 慟 ( 恸 ) 而誰 ( 谁 ) 為 (为) ？
Nabi bersabda, “Terlalu sedihkah Aku? Kalau Aku tidak bersedih untuk dia, untuk
siapakah Aku boleh bersedih?”
yán yán yuān yuān sǐ mén mén rén yù hòu zàng zhī
顏 (颜) 淵 ( 渊 ) 死，門 ( 门 ) 人欲厚葬之。
z ǐ yuē bù kě
子曰：不可！
11. Tatkala Yan Yuan - Gan Yan meninggal dunia, murid-murid ingin melakukan
upacara penguburan secara besar-besaran. Nabi bersabda, “Jangan dilakukan
secara demikian.”
mén mén rén hòu zàng zhī

門 (门) 人厚葬之。
Tetapi, para murid melakukan upacara penguburan secara besar-besaran.
z ǐ yuē huí yě shì shì yǔ yóu yóu f ù yě yǔ bù dé shì shì yóu yóu z ǐ yě
子曰：回也，視 (视 ) 予猶 ( 犹 ) 父也，予不得視 (视 ) 猶 ( 犹 ) 子也。
fēi wǒ yě f ū è r sān z ǐ yě
非我也，夫二三子也。
Nabi bersabda, “O, Hui - Hwee. Engkau memandang Aku sebagai ayahmu sendiri,
tetapi Aku tidak dapat memperlakukan engkau sebagai anakKu sendiri. Sungguh ini
bukan maksudKu, ini kehendak kawan-kawanmu!”
j ì l ù wèn wèn shì guǐ shén

季路問 (问) 事鬼神。
z ǐ yuē wèi néng shì rén yān néng shì guǐ

子曰：未能事人，焉能事鬼？
12. Ji Lu - Kwi Lo bertanya bagaimana cara mengabdi kepada para Rokh. Nabi
bersabda, “Sebelum mengabdi kepada manusia, betapa dapat mengabdi kepada
para Rokh?” (Lun Yu - Lun Gi VII: 21; Zhong Yong - Tiong Yong X: 1)
gǎn wèn wèn sǐ yuē wèi zhī shēng yān zhī s ǐ

敢問 ( 问 ) 死。曰：未知生，焉知死。
“Murid memberanikan diri bertanya hal setelah orang mati.” Dijawab, “Sebelum
mengenal hidup, betapa mengenal hal setelah mati?”
mǐn mǐn z ǐ shì cè cè yín yín yín yín r ú yě

閔 ( 闵 ) 子侍側 (侧) ，誾 (訚 ) 誾 (訚 ) 如也。
zǐ lù xíng xíng r ú yě rǎn yǒu z ǐ gòng gòng kǎn kǎn r ú yě zǐ lè

子路，行行如也。冉有，子貢 ( 贡 ) ，侃侃如也。子乐。
ruò yóu yě bù dé q í s ǐ rán

若由也，不得其死然。
13. Pada saat Min Zi Qian - Bien Cu Khian berdiri di samping Nabi, nampak sangat
ramah dan saksama, Zi Lu - Cu Lo (Zhong You - Tiong Yu) nampak sangat gagah;
Ran You - Jiam Yu dan Zi Gong - Cu Khong nampak bebas dan jujur. Melihat ini Nabi
sangat gembira, tetapi bersabda, “Kiranya Zhong You - Tiong Yu ini kelak tidak
mendapatkan kematian yang wajar.”
lǔ lǔ rén wéi wéi cháng fǔ

魯 (鲁) 人為 ( 为 ) 長( 长 ) 府。
14. Seorang pembesar di negeri Lu - Lo ingin membangun gudang panjang yang

sangat besar.
mǐn mǐn z ǐ jiǎn jiǎn yuē réng jiù jiù guàn guàn r ú zhī hé hé b ì gǎi zuò
閔 ( 闵 ) 子騫 ( 骞 ) 曰：仍舊 (旧) 貫 ( 贯 ) ，如之何？何必改作？
Min Zi Qian - Bien Cu Khian berkata, “Kurang baikkah gudang panjang yang lama?
Mengapakah harus dirombak?”
z ǐ yuē f ū rén bú yán yán b ì yǒu zhòng

子曰：夫人不言，言必有中。
Nabi bersabda, “Orang ini biasanya tidak suka bicara, maka pembicaraannya kali ini
kiranya tepat.”
z ǐ yuē yóu zhī sè x ī wéi wéi yū yú qiū zhī mén mén

子曰：由之瑟，奚為 ( 为 ) 於 (于) 丘之門 ( 门 ) ？
15. Nabi bersabda, “Mengapakah You - Yu memainkan lagu semacam itu di muka
pintuKu?”
mén mén rén bú jìng z ǐ l ù
門 (门) 人不敬子路。
Mendengar sabda itu, murid-murid lain lalu kurang hormat kepada Zi Lu - Cu Lo.
z ǐ yuē yóu yě shēng táng y ǐ wèi r ù yū yú shì yě

子曰：由也升堂矣，未入於 (于) 室也。
Nabi bersabda, “Zhong You - Tiong Yu sudah naik keserambiKu, hanya belum masuk
ke ruangan dalam.”
z ǐ gòng gòng wèn wèn shī shī yǔ yǔ shāng yě shú xiàn xiàn
子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) ：師 (师 ) 與 (与) 商也孰賢 (贤) ？
z ǐ yuē shī shī yě guò guò shāng yě bù j í

子曰：師 (师 ) 也過 ( 过 ) ，商也不及。
yuē rán zé zé shī shī yù yǔ yǔ

曰：然則 (则) 師 (师 ) 愈與 (与) ？
z ǐ yuē guò guò yóu yóu bù j í

子曰：過 (过) 猶 (犹) 不及。
16. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Antara Shi - Su (Zi Zhang - Cu Tiang) dan Shang -
Siang (Zi Xia - Cu He) siapakah lebih bijaksana?” Nabi bersabda, “Shi - Su itu
melampui dan Shang - Siang itu kurang.” Zi Gong - Cu Khong berkata, “Dengan
demikian kiranya Shi - Su lebih baik?” Nabi bersabda, “Yang melampui maupun yang
kurang, keduanya belum mencukupi syarat.”
j ì shì f ù yū yú zhōu gōng é r qiú yě wéi wèi zhī j ù liǎn liǎn é r f ù y ì zhī
季氏富於 (于) 周公，而求也為 ( 为 ) 之聚斂 ( 敛 ) 而附益之。
17. Kekayaan Keluarga Ji - Kwi sudah melebihi kekayaan Pangeran Zhou - Ciu, tetapi
Ran Qiu - Jiam Kiu masih juga membantunya memungut pajak untuk memperkaya
pula.
z ǐ yuē fēi wú t ú yě xiǎo z ǐ míng míng gǔ é r gōng zhī kě yě

子曰：非吾徒也！小子鳴 ( 鸣 ) 鼓而攻之可也。
Nabi bersabda, “Dia bukan lagi muridKu. Murid-murid, kamu boleh memukul tambur
menyerangnya.” (Da Xue - Thai Hak X: 22)
chái yě yú cān yě l ǔ lǔ shī shī yě p ì yóu yě yàn

柴也愚，參也魯 (鲁) ，師 (师 ) 也辟，由也喭。
18. Adapun Kao Chai - Koo Chai itu bodoh, Zeng Chan - Cing Cham itu lambat,
Zhuan Sun Shi - Cwan Sun Su itu kurang pertimbangan, dan Zhong You - Tiong Yu itu
kasar.
z ǐ yuē huí yě q í shù hū lǚ lǚ kōng

子曰：回也其庶乎，屢 (屡) 空。
19. Nabi bersabda, “Yan Hui - Gan Hwee itu sudah hampir (mencapai Kebajikan
Sempurna); ia hidup dalam kemiskinan.
sì sì bú shòu mìng é r huò huò zhí yān yì yì zé zé lǚ lǚ zhōng

賜 (赐) 不受命而貨 ( 货 ) 殖焉，億 (亿) 則 (则) 屢 (屡) 中。
Si - Su (Zi Gong - Cu Khong) itu tidak mau menerima nasib; ia berusaha

menambah-nambah kekayaannya. Tetapi, pertimbangannya ternyata banyak tepat
pula.”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn shàn rén zhī dào

子張 ( 张 ) 問 (问) 善人之道。
z ǐ yuē bú jiàn jiàn jì y ì bú r ù yū yú shì

子曰：不踐 ( 践 ) 迹，亦不入於 (于) 室。
20. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya bagaimana Jalan Suci seorang yang baik. Nabi
bersabda, “Walaupun tanpa mendapat teladan-teladan yang baik, ia dapat pula
berbuat baik; tetapi kalau hanya demikian, ia tidak akan memperoleh kesempurnaan.”
z ǐ yuē lùn lùn dǔ dǔ shì yǔ yǔ jūn z ǐ zhě hū sè zhuāng zhuāng zhě hū

子曰：論 (论 ) 篤 (笃) 是與 (与) ，君子者乎？色莊 ( 庄 ) 者乎？
21. Nabi bersabda, “Kalau kita hanya mempercayai kata-kata saja, kita tidak akan
tahu benar-benar apakah seseorang itu sungguh-sungguh bersifat Jun Zi - Kun Cu
atau hanya berlagak saja.”
z ǐ l ù wèn wèn wén wén s ī xíng zhū zhū

子路問 ( 问 ) ：聞 ( 闻 ) 斯行諸 (诸) ？
z ǐ yuē yǒu f ù xiōng zài r ú zhī hé q í wén s ī xíng zhī
子曰：有父兄在，如之何其闻斯行之？
22. Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Bila mendengar suatu ajaran, haruskah segera

dilaksanakan?” Nabi menjawab, “Ayah dan kakakmu masih ada, mengapakah harus
kau laksanakan begitu saja?”
rǎn yǒu wèn wèn wén wén s ī xíng zhū zhū z ǐ yuē wén wén s ī xíng zhī
冉有問 ( 问 ) ：聞 ( 闻 ) 斯行諸 ( 诸 ) ？子曰：聞 ( 闻 ) 斯行之。
Ran You - Jiam Kiu bertanya, “Bila mendengar suatu ajaran, haruskah segera
dilaksanakan?” Nabi menjawab, “Ya, segeralah laksanakan!”
gōng x ī huá huá yuē yóu yě wèn wèn wén wén s ī xíng zhū zhū
公西華 (华) 曰：由也問 ( 问 ) ：聞 ( 闻 ) 斯行諸 (诸) ，
z ǐ yuē yǒu f ù xiōng zài

子曰：有父兄在。
qiú yě wèn wèn wén wén s ī xíng zhū zhū

求也問 ( 问 ) ：聞 ( 闻 ) 斯行諸 (诸) ，
z ǐ yuē wén wén s ī xíng zhī

子曰：聞 (闻) 斯行之。
chì yě huò gǎn wèn wèn

赤也惑，敢問 (问 ) 。
Gong Xi Hua - Kong See Hwa bertanya, “Tadi ketika Zhong You - Tiong Yu bertanya
apakah harus segera dilaksanakan apa yang didengarnya, Guru menjawab, ‘Ayah
dan kakakmu masih ada; tetapi ketika Ran Qiu - Jiam Kiu bertanya apakah ia harus
segera melaksanakan apa yang didengarnya, Guru menjawab, ‘Segera laksanakan!’
Chi - Chik agak bingung, mohon keterangan.”
z ǐ yuē qiú yě tuì gù jìn jìn zhī

子曰：求也退，故進 (进) 之。
yóu yě jiān rén gù tuì zhī

由也兼人，故退之。
Nabi menjawab, “Ran Qiu - Jiam Kiu sangat lambat, maka Kudorong maju;
sedangkan Zhong You - Tiong Yu sangat tangkas, maka Kutahan.”
z ǐ wèi yū yú kuāng yán yán yuān yuān hòu hòu

子畏於 (于) 匡，顏 (颜) 淵 ( 渊 ) 後 (后) 。
z ǐ yuē wú y ǐ r u wéi wéi sǐ yǐ

子曰：吾以女為 ( 为 ) 死矣。
23. Ketika Nabi menderita kesukaran di daerah Kuang - Khong, Yan Yuan - Gan Yan
ketinggalan di belakang. (setelah berkumpul kembali) Nabi bersabda “Kusangka
engkau telah mati.”
yuē z ǐ zài huí hé gǎn s ǐ

曰：子在，回何敢死？
Yan Yuan - Gan Yan menjawab, “Selama Guru hidup, bagaimanakah Hui - Hwee
berani mati?”
j ì z ǐ rán wèn wèn zhòng yóu rǎn qiú kě wèi dà chén yǔ

季子然問 (问) ：仲由冉求可 ( 谓 ) 大臣 (与) ？
24. Ji Zi Ran - Kwi Cu Jian bertanya, “Dapatkah Zhong You - Tiong Yu dan Ran Qiu -
Jiam Kiu dinamakan orang yang berjiwa menteri besar?”
z ǐ yuē wú y ǐ z ǐ wéi wéi yì zhī wèn zéng yóu yǔ qiú zhī wèn
子曰：吾以子為 ( 为 ) (异) 之 ( 问 ) ，曾由 (与) 求之 ( 问 ) ！
Nabi menjawab, “Kusangka engkau menanyakan siapa, kiranya tentang Zhong You -
Tiong Yu dan Ran Qiu - Jiam Kiu.”
suǒ wèi dà chén zhě y ǐ dào shì jūn bù kě zé zhǐ

所 (谓) 大臣者，以道事君，不可 (则) 止。
“Yang dinamakan seorang berjiwa menteri besar itu, hanya dengan Jalan Suci mau
mengabdi kepada rajanya; kalau tidak demikian ia berhenti.”
jīn yóu yǔ yǔ qiú yě kě wèi wèi j ù chén y ǐ
今由與 (与) 求也，可謂 ( 谓 ) 具臣矣。
“Sekarang, Zhong You - Tiong Yu dan Ran Qiu - Jiam Kiu itu hanya cukup untuk
menggenapi jawatan saja.”
yuē rán zé zé cóng cóng zhī zhě yǔ yǔ

曰：然則 (则) 從 ( 从 ) 之者與 (与) ？
“Kalau begitu mereka itu hanya orang yang suka menuruti atasannya saja?”
z ǐ yuē shì f ù yǔ yǔ jūn y ì bú cóng cóng yě

子曰：弑父與 (与) 君，亦不從 ( 从 ) 也。
Nabi bersabda, “Kalau disuruh membunuh ayah atau rajanya, mereka tidak akan mau
menurut.”
z ǐ l ù shǐ z ǐ gāo wéi wéi fèi fèi zǎi

子路使子羔為 ( 为 ) 費 (费) 宰。
25. Zi Lu - Cu Lo menyarankan agar Zi Gao - Cu Koo diangkat menjadi kepala daerah

Bi - Pi.
z ǐ yuē zéi zéi f ū rén zhī z ǐ

子曰：賊 (贼 ) 夫人之子。
Nabi menjawab, “Engkau ini akan mencelakakan anak orang.”
z ǐ l ù yuē yǒu mín rén yān yǒu shè j ì yān

子路曰：有民人焉，有社稷焉，
hé b ì dú dú shū shū rán hòu hòu wéi wéi xué xué

何必讀 (读) 書 ( 书 ) ，然後 ( 后 ) 為 ( 为 ) 學 ( 学 ) ？
Zi Lu - Cu Lo berkata, “Di sana sudah ada rakyatnya, sudah ada tempat-tempat untuk
melakukan upacara sembahyang kepada Malaikat Bumi dan Malaikat Pertanian.
Mengapakah ia masih harus membaca buku lagi baharu dinamai belajar?”
z ǐ yuē shì gù wu wu f ū nìng zhě
子曰：是故惡 (恶 ) 夫侫者。
Nabi bersabda, “Aku benci kepada orang yang suka memutar lidah.”
zǐ lù zéng x ī rǎn yǒu gōng x ī huá huá shì zuò

子路，曾晳，冉有，公西華 ( 华 ) 侍坐。
26. Pada suatu hari Zi Lu - Cu Lo, Zeng Xi - Cing Sik, Ran You - Jiam Kiu dan
Gong Xi Hua - Kong See Hwa mendampingi Nabi duduk.
z ǐ yuē y ǐ wú y ī yī r ì zháng zhǎng hū ě r ěr wú wú y ǐ yě

子曰：以吾壹 (一) 日長 ( 长 ) 乎爾 (尔) ，毋吾以也。
j ū zé zé yuē bú wú zhī yě r ú huò zhī ě r ěr zé zé hé y ǐ zāi

居則 (则) 曰：不吾知也。如或知爾 (尔) ，則 (则) 何以哉？
Nabi bersabda, “Meskipun Aku lebih tua satu dua hari daripadamu, janganlah itu
kaujadikan halangan. Bukankah pada waktu senggang kami sering bicara ‘Orang
tiada yang mau mengenal diriku.’ Sekarang, kalau ada orang yang mau mengenal
dirimu, apakah yang akan dapat kamu lakukan?”
z ǐ l ù shuài ě r ěr é r duì duì yuē qiān chéng zhī guó guó
子路率爾 (尔) 而對 (对 ) 曰：千乘之國 (国) ，
shè shè hū dà guó guó zhī jiàn jiān jiā zhī y ǐ shī shī lǚ
攝 ( 摄 ) 乎大國 ( 国 ) 之間 ( 间 ) ，加之以師 (师 ) 旅，
yīn zhī y ǐ j ī jī jǐn jǐn yóu yě wéi wèi zhī b ǐ j í sān nián
因之以饑 (饥) 饉 (馑) ，由也為 ( 为 ) 之，比及三年，
kě shǐ yǒu yǒng qiě zhī fāng yě

可使有勇，且知方也。
Mendengar itu segera Zi Lu - Cu Lo berkata, “Misalkan ada sebuah daerah yang

mempunyai seribu kereta perang dan terletak di antara dua negeri besar, dan ke
dua negeri itu saling menyerang sehingga di daerah itu timbul kekalutan dan
kelaparan, dan You - Yu diberi kesempatan mengaturnya; dalam tiga tahun,
kutanggung semua rakyatnya akan mempunyai keberanian. Bukan hanya itu, juga
akan menjadi rakyat yang mengerti Kebenaran.”
f ū z ǐ shěn zhī qiú ě r ěr hé r ú
夫子哂之。求爾 (尔) 何如？
duì duì yuē fāng liù q ī shí r ú wǔ liù shí qiú yě wéi wèi zhī b ǐ j í sān nián
對 (对 ) 曰：方六七十，如五六十，求也為 ( 为 ) 之，比及三年，
kě shǐ zú mín rú qí l ǐ lǐ yuè yuè y ǐ jùn jūn z ǐ

可使足民。如其禮 (礼) 樂 ( 乐 ) ，以俊君子。
Mendengar itu Nabi tersenyum, lalu bertanya kepada Ran Qiu - Jiam Kiu:
“Bagaimanakah denganmu, Qiu - Kiu?”
“Kalau ada suatu daerah yang luasnya enam puluh atau tujuh puluh Li - Li ataupun
daerah yang luasnya lima puluh atau enam puluh Li - Li, diserahkan kepada Qiu - Kiu;
dalam waktu tiga tahun niscaya akan berkecukupan kebutuhan rakyatnya. Hanya
mengenai pendidikan Kesusilaan dan Musik, Qiu - Kiu menunggu adanya seorang
Jun Zi - Kun Cu.”
chì ě r ěr hé r ú duì duì yuē fēi yuē néng zhī yuàn yuàn xué xué yān
赤爾 (尔) 何如？對 (对 ) 曰：非曰能之，願 ( 愿 ) 學 (学) 焉。
zōng miào miào zhī shì r ú huì huì tóng duān zhāng f ǔ
宗廟 ( 庙 ) 之事，如會 (会 ) 同，端章甫，
yuàn yuàn wéi wéi xiǎo xiāng yān

願 ( 愿 ) 為 (为) 小相焉。
“Bagaimanakah denganmu Chi - Chik?” “Chi - Chik tidak berani memastikan. Hanya
ingin belajar lebih dahulu. Kalau harus membantu upacara di Miao - Bio atau istana,
Chi - Chik kiranya dapat diberi tugas memakai topi dan pakaian upacara untuk
melaksanakan sebagai pembantu kecil pemimpin upacara.”
diǎn diǎn ěr ěr hé r ú gǔ sè x ī kēng kēng ěr ěr shě sè é r zuò

點 ( 点 ) 爾 (尔) 何如？鼓瑟希，鏗 ( 铿 ) 爾 (尔) ，舍瑟而作，
duì duì yuē yì yì hū sān z ǐ zhě zhī zhuàn

對 (对 ) 曰：異 (异) 乎三子者之撰。
“Bagaimanakah denganmu, Dian - Tiam?” Zeng Xi - Cing Sik segera mengakhiri

permainan celempungnya dengan sebuah petikan yang keras, kemudian berdiri dan
berkata, “Keinginan murid lain dengan yang diinginkan ke tiga saudara tadi.”
z ǐ yuē hé shāng shāng hū y ì gè yán q í zhì yě

子曰：何傷 ( 伤 ) 乎！亦各言其志也。
“Apa salahnya? Bukankah masing-masing hanya mengemukakan keinginanya

sendiri?”
yuē mò chūn zhě chūn f ú j ì chéng guàn zhě wǔ liù rén tóng z ǐ liù q ī rén
曰：莫春者，春服既成，冠者五六人，童子六七人，
yù hū y í fēng fēng hū wǔ yú yǒng yǒng é r guī guī

浴乎沂，風 ( 风 ) 乎舞雩，詠 ( 咏 ) 而歸 (归 ) 。
“Saat ini sudah mendekati akhir musim semi, maka semua pakaian untuk musim ini
sudah siap. Dian - Tiam ingin dengan lima, enam kawan yang dewasa dan enam,
tujuh anak-anak bermandi-mandi di tepi Sungai Yi - Ki, dan mencari hawa yang sejuk
di sekitar tempat untuk upacara memohon hujan; kemudian sambil menyanyi-nyanyi
di sepanjang jalan pulang ke rumah.”
f ū z ǐ kuì rán tàn tàn yuē wú yǔ yǔ diǎn diǎn yě

夫子喟然歎 (叹 ) 曰：吾與 (与) 點 ( 点 ) 也！
Dengan menarik napas Nabi bersabda, “Aku setuju denganmu, Dian - Tiam!”
sān z ǐ zhě chū zéng x ī hòu hòu

三子者出，曾晳後 (后) 。
zéng shì yuē f ū sān z ǐ zhě zhī yán hé r ú

曾誓曰：夫三子者之言何如？
Setelah Zi Lu - Cu Lo, Ran You - Jiam Yu, Gong Xi Hua - Kong See Hwa keluar,
Zeng Xi – Cing Sik tidak ikut pergi dan bertanya, “Bagaimanakah dengan pendapat ke
tiga kawan tadi?”
z ǐ yuē y ì gè yán q í zhì yě y ǐ y ǐ
子曰：亦各言其志也已矣。
“Ah, masing-masing menyatakan isi hatinya sendiri.”
yuē f ū z ǐ hé shěn yóu yě yuē

曰：夫子何哂由也？曰：
wéi wéi guó yǐ lǐ q í yán bú ràng ràng shì gù shěn zhī

為 ( 为 ) 國 ( 国 ) 以禮 (礼) ，其言不讓 ( 让 ) ，是故哂之。
“Mengapakah Guru tersenyum atas You - Yu?” Untuk mengatur pemerintahan perlu
diutamakan Kesusilaan, tetapi kata-katanya menunjukkan sifat tidak mau mengalah.
Itulah sebabnya Aku tersenyum.”
wéi qiú zé fēi bāng yě yǔ

唯求 (则) 非邦也 (与) ？
ān jiàn fāng liù q ī shí r ú wǔ liù shí é r fēi bāng yě zhě

安 ( 见 ) 方六七十，如五六十，而非邦也者？
“Apakah yang diucapkan Qiu - Kiu juga belum tepat untuk suatu pemerintahan?”
“Ia hanya membicarakan tentang daerah yang luasnya enam atau tujuh puluh Li - Li;
atau daerah yang luasnya lima puluh atau enam puluh Li - Li. Kiranya itu belum cukup
untuk dinamai suatu Negara.”
wéi chì zé fēi bāng yě yǔ yǔ

唯赤則(则) 非邦也與 (与) ？
zōng miào miào huì huì tóng fēi zhū zhū hóu é r hé
宗廟 ( 庙 ) 會 (会 ) 同，非諸 ( 诸 ) 侯而何？
chì yě wéi wèi zhī xiǎo shú néng wéi wéi zhī dà
赤也為 (为) 之小，孰能為 (为) 之大？
“Apakah kata-kata Chi - Chik juga tidak mengenai pemerintahan?”

“Dia membicarakan adanya Miao - Bio leluhur serta upacaranya; memang
berhubungan dengan pemerintahan, tetapi kalau Chi - Chik hanya berani menjabat
sebagai pembantu kecil pemimpin upacara; siapakah yang dapat menjadi pemimpin
upacara?”
yán yán yuān yuān
JILID XII. 顏 (颜) 淵 ( 渊 ) - (GAN YAN - NAMA)
yán yán yuān yuān wèn wèn rén

顏 (颜) 淵 ( 渊 ) 問 ( 问 ) 仁。
z ǐ yuē kè j ǐ f ù fù lǐ lǐ wéi wéi rén

子曰：克己復 (复) 禮 (礼) 為 ( 为 ) 仁。
yī yī r ì kè j ǐ f ù fù lǐ lǐ tiān xià guī guī rén yān

壹 (一) 日克己復 (复) 禮 (礼) ，天下歸 (归 ) 仁焉。
wéi wéi rén yóu j ǐ é r yóu rén hū zāi

為 ( 为 ) 仁由己，而由人乎哉？
1. Yan Yuan - Gan Yan bertanya tentang Cinta Kasih. Nabi menjawab,
“Mengendalikan diri pulang kepada Kesusilaan, itulah Cinta Kasih. Bila suatu hari
dapat mengendalikan diri pulang kepada Kesusilaan, dunia akan kembali kepada
Cinta Kasih. Cinta Kasih itu bergantung kepada usaha diri sendiri; dapatkah
bergantung kepada orang lain?”
yán yán yuān yuān yuē qǐng qǐng wèn wèn q í mù

顏 (颜) 淵 ( 渊 ) 曰：請 (请) 問 (问) 其目。
Yan Yuan - Gan Yan bertanya, “Mohon penjelasan tentang pelaksanaannya.”
z ǐ yuē fēi l ǐ lǐ wù shì shì fēi l ǐ lǐ wù ting tīng fēi l ǐ lǐ wù yán

子曰：非禮 (礼) 勿視 (视 ) ，非禮 (礼) 勿聽 ( 听 ) ，非禮 (礼) 勿言，
fēi l ǐ lǐ wù dòng dòng

非禮 (礼) 勿動 ( 动 ) 。
Nabi bersabda, “Yang tidak susila jangan dilihat, yang tidak susila jangan didengar,
yang tidak susila jangan dibicarakan, dan yang tidak susila jangan dilakukan.”
yán yán yuān yuān yuē huí suī suī bú mǐn qǐng qǐng shì s ī yǔ yǔ yǐ
顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 曰：回雖 (虽 ) 不敏，請 ( 请 ) 事斯語 (语) 矣。
“Sekalipun Hui - Hwee tidak cakap, akan berusaha melaksanakan kata-kata Guru.”
zhòng gōng wèn wèn rén
仲弓問 (问) 仁。
2. Zhong Gong - Tiong Kiong bertanya tentang Cinta Kasih.
z ǐ yuē chū mén mén r ú jiàn jiàn dà bīn bīn shǐ mín r ú chéng dà j ì
子曰：出門 ( 门 ) 如見 ( 见 ) 大賓 (宾 ) ，使民如承大祭。
j ǐ suǒ bù yù wù shī yū yú rén zài bāng wú wú yuàn zài jiā wú wú yuàn

己所不欲，勿施於 (于) 人。在邦無 (无 ) 怨，在家無 (无 ) 怨。
Nabi bersabda, “Keluar rumah hendaklah bersikap sebagai menjumpai tamu agung;
mengabdikan diri kepada rakyat, bersikap sebagai melakukan Sembahyang Besar.
Apa yang diri sendiri tiada inginkan, janganlah diberikan kepada orang lain. Dengan
demikian di dalam negeri tidak disesali, di dalam keluarga pun tidak disesali.”
zhòng gōng yuē yōng suī suī bú mǐn qǐng qǐng shì s ī yǔ yǔ yǐ
仲弓曰：雍雖 (虽 ) 不敏，請 ( 请 ) 事斯語 (语) 矣。
Zhong Gong - Tiong Kiong berkata, “Yong - Yong meskipun tidak cakap, akan
berusaha pula melakukan kata-kata Guru.”
s ī mǎ mǎ niú wèn wèn rén z ǐ yuē rén zhě q í yán yě rèn rèn
司馬 (马 ) 牛問 ( 问 ) 仁。子曰：仁者其言也訒 (讱 ) 。
3. Si Ma Niu - Su Ma Giu bertanya tentang Cinta Kasih. Nabi bersabda, “Seorang

yang berperi Cinta Kasih hati-hati dalam bicara.”
yuē q í yán yě rèn rèn s ī wèi wèi zhī rén y ǐ hū

曰：其言也訒 (讱 ) ，斯謂 ( 谓 ) 之仁矣乎？
z ǐ yuē wéi wéi zhī nán nán yán zhī dé wú wú rèn rèn hū
子曰：為 ( 为 ) 之難 ( 难 ) ，言之得無 (无 ) 訒 (讱 ) 乎？
“Mengapakah hati-hati dalam bicara dapat dinamai berperi Cinta Kasih?” Nabi
bersabda, “Melaksanakan sesuatu itu sukar, maka dapatkah orang tidak hati-hati
dalam bicara?”
s ī mǎ mǎ niú wèn wèn jūn z ǐ z ǐ yuē jūn z ǐ bú yōu yōu bú j ù jù
司馬 (马 ) 牛問 ( 问 ) 君子。子曰：君子不憂 ( 忧 ) 不懼 (惧) 。
4. Si Ma Niu - Su Ma Giu bertanya tentang seorang Jun Zi - Kun Cu. Nabi bersabda,
“Seorang Jun Zi - Kun Cu tidak merasa susah dan tidak merasa khawatir.”
yuē bú yōu yōu bú j ù jù s ī wèi wèi zhī jūn z ǐ y ǐ hū

曰：不憂 ( 优 ) 不懼 (惧) ，斯謂 ( 谓 ) 之君子已乎？
“Tidak merasa susah dan tidak merasa khawatir, mengapakah menjadi sifat seorang
Jun Zi - Kun Cu?”
z ǐ yuē nèi xǐng bú jiù f ū hé yōu yōu hé j ù jù

子曰：内省不疚，夫何憂 ( 忧 ) 何懼 (惧) 。
Nabi bersabda, “Bila memeriksa ke dalam diri sendiri ternyata tidak bernoda,
mengapakah harus susah dan khawatir?”
s ī mǎ mǎ niú yōu yōu yuē rén jiē yǒu xiōng d ì wǒ dú dú wáng

司馬 (马 ) 牛憂 ( 忧 ) 曰：人皆有兄弟，我獨 (独) 亡。
5. Dengan sedih Si Ma Niu - Su Ma Giu berkata, “Orang lain mempunyai saudara,

namun aku sebatang kara.”
z ǐ xià yuē shāng wén wén zhī y ǐ s ǐ shēng yǒu mìng f ù guì guì zài tiān
子夏曰：商聞 ( 闻 ) 之矣，死生有命，富貴 (贵 ) 在天。
jūn z ǐ jìng é r wú wú shī yǔ yǔ rén gōng é r yǒu l ǐ lǐ

君子敬而無 (无 ) 失，與 (与) 人恭而有禮 (礼) ，
s ì hǎi zhī nèi jiē xiōng d ì yě jūn z ǐ hé huàn hū wú wú xiōng d ì yě

四海之内皆兄弟也。君子何患乎無 (无 ) 兄弟也。
Zi Xia - Cu He berkata, “Apa yang Shang - Siang pernah dengar, demikian: ‘Mati
hidup adalah Firman, kaya mulia adalah pada Tian - Thian Yang Maha Esa. Seorang
Jun Zi - Kun Cu selalu bersikap sungguh-sungguh, maka tiada khilaf. Kepada orang
lain bersikap hormat dan selalu susila. Di empat penjuru lautan, semuanya saudara.’
Mengapakah seorang Jun Zi - Kun Cu merana karena tidak mempunyai saudara?”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn míng
子張 ( 张 ) 問 (问) 明。
6. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya tentang seorang yang berpikiran jernih.
z ǐ yuē jìn rùn rùn zhī zèn zèn fū fū shòu zhī sù sù

子曰：浸潤 (润 ) 之譖 ( 谮 ) ，膚 (肤) 受之愬 (诉) ，
bù xíng yān kě wèi wèi míng yě y ǐ y ǐ
不行焉，可謂 ( 谓 ) 明也已矣。
jìn rùn rùn zhī zèn zèn fū fū shòu zhī sù sù
浸潤 (润 ) 之譖 ( 谮 ) ，膚 (肤) 受之愬 (诉) ，
bù xíng yān kě wèi wèi yuǎn yuǎn yě y ǐ y ǐ
不行焉，可謂 ( 谓 ) 遠 ( 远 ) 也已矣。
Nabi bersabda, “Kata-kata muslihat yang datang seperti air menetes di kulit, atau
sebagai api menghangus kulit, tidak dapat mempengaruhinya; dialah seorang yang
berpikiran jernih. Kata-kata muslihat yang datang seperti air menetes di kulit atau
sebagai api menghangus kulit, tidak dapat mempengaruhinya; dialah seorang yang
berpandangan jauh.”
z ǐ gòng gòng wèn wèn zhèng

子貢 ( 贡 ) 問 (问) 政。
7. Zi Gong - Cu Khong bertanya tentang pemerintahan.
z ǐ yuē zú shí zú bīng mín xìn zhī y ǐ

子曰：足食，足兵，民信之矣。
Nabi bersabda, “Harus cukup makan, cukup persenjataan, dan ada kepercayaan
rakyat.”
z ǐ gòng gòng yuē b ì bù dé y ǐ é r qù
子貢 ( 贡 ) 曰：必不得已而去，
yū yú s ī sān zhě hé xiān yuē qù bīng

於 (于) 斯三者何先？曰：去兵。
Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Kalau terpaksa ada yang tidak dapat dipenuhi dari
ketiganya, manakah yang dapat dilalukan?”
“Lalukan persenjataan.”
z ǐ gòng gòng yuē b ì bú dé y ǐ é r qù yū yú s ī è r zhě hé xiān

子貢 ( 贡 ) 曰：必不得已而去，於 (于) 斯二者何先？
yuē qù shí z ì gǔ jiē yǒu s ǐ mín wú wú xìn bú l ì

曰：去食。自古皆有死，民無 (无 ) 信不立。
Zi Gong - Cu Khong bertanya, Kalau terpaksa ada yang tidak dapat dipenuhi dari
kedua yang masih itu, manakah yang dapat dilalukan? “Lalukan makan. Sejak jaman
kuno selalu ada kematian; tanpa kepercayaan rakyat, Negara tidak dapat berdiri.”
j í z ǐ chéng yuē jūn z ǐ zhì zhì ér y ǐ y ǐ hé y ǐ wén wéi wéi

棘子成曰：君子質 (质 ) 而已矣，何以文為 ( 为 )？
8. Ji Zi Cheng - Kik Cu Sing berkata. “Seorang Jun Zi - Kun Cu itu hanya perlu
menjaga kemurnian hatinya. Maka, apa perlunya segala tata cara?”
z ǐ gòng gòng yuē x ī hū

子貢 ( 贡 ) 曰：惜乎！
f ū z ǐ zhī shuō shuō jūn z ǐ yě sì sì bù j í shé

夫子之說 ( 说 ) 君子也，駟 (驷) 不及舌。
wén yóu yóu zhì zhì yě zhì zhì yóu yóu wén yě
文猶 ( 犹 ) 質 (质 ) 也，質 (质 ) 猶 ( 犹 ) 文也。
hǔ bào zhī kuò yóu yóu quǎn yáng zhī kuò

虎豹之鞟，猶 (犹) 犬羊之鞟。
Zi Gong - Cu Khong berkata, “Mengapakah tuan melukiskan seorang Jun Zi - Kun Cu

demikian? Sungguh sayang! Kata-kata yang telah lepas itu empat ekor kuda tidak
dapat mengejar. Sesungguhnya tata cara itu harus selaras dengan kemurnian hati,
dan kemurnian hati itu harus mewujud di dalam tata cara. Ingatlah kulit harimau dan
macan tutul, bila dihilangkan bulunya takkan banyak berbeda dengan kulit anjing dan
kambing.”
ā i gōng wèn wèn yū yú yǒu ruò yuē nián j ī jī yòng bù zú r ú zhī hé
哀公問 ( 问 ) 於 (于) 有若曰：年饑 (饥) ，用不足，如之何？
9. Pangeran Ai - Ai bertanya kepada You Ruo - Yu Jiak, “Hasil panen tidak baik,
hasilnya tidak mencukupi, bagaimanakah baiknya?”
yǒu ruò duì duì yuē hé chè chè hū

有若對 (对 ) 曰：盍徹 ( 彻 ) 乎？
You Ruo - Yu Jiak menjawab, “Kurangilah pajak menjadi sepersepuluh hasil panen.”
yuē èr wú yóu yóu bù zú r ú zhī hé q í chè chè yě

曰：二，吾猶 ( 犹 ) 不足，如之何其徹 ( 彻 ) 也？
“Dua persepuluh bagian saja tidak cukup, bagaimana dapat dikurangi menjadi seper
sepuluh bagian?”
duì duì yuē bǎi xìng zú jūn shú yǔ yǔ bù zú

對 (对 ) 曰：百姓足，君孰與 (与) 不足？
bǎi xìng bù zú jūn shú yǔ yǔ zú

百姓不足，君孰與 (与) 足？
“Bila rakyat berkecukupan, mustahil raja tidak berkecukupan. Kalau rakyat tidak
berkecukupan, bagaimana raja ingin berkecukupan?”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn chóng dé biàn huò

子張 ( 张 ) 問 (问) 崇德辨惑。
10. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya tentang menjunjung Kebajikan dan menyingkirkan

pikiran sesat (Lun Yu - Lun Gi XVI: 12).
z ǐ yuē zhǔ zhōng xìn xǐ yì yì chóng dé yě
子曰：主忠信，徙義 (义) ，崇德也。
Nabi menjawab, “Utamakanlah sifat Satya dan Dapat Dipercaya. Ikutilah Kebenaran.
Inilah menjunjung Kebajikan.”
à i zhī yù q í shēng wu wu zhī yù q í s ǐ j ì yù q í shēng yòu yù q í s ǐ

爱之欲其生，惡 (恶 ) 之欲其死，既欲其生，又欲其死，
shì huò yě chéng chéng bú y ǐ f ù y ì zhǐ y ǐ y ì yì
是惑也。誠 ( 诚 ) 不以富，亦祇以異 (异) 。
“Pada waktu mencintai seseorang, mengharapkan hidup terus; setelah benci,

mengharapkan mati. Inilah pikiran sesat. Sungguh ini bukan pembawa bahagia,
melainkan ajakan pikiran sesat.”
qí qí jǐng gōng wèn wèn zhèng yū yú kǒng z ǐ

齊 (齐) 景公問 (问) 政於 (于) 孔子。
11. Pangeran Jing - King dari Negeri Qi - Cee bertanya tentang pemerintahan kepada
Nabi Kong Zi - Khong Cu.
kǒng z ǐ duì duì yuē jūn jūn chén chén fù fù zǐ zǐ

孔子對 (对 ) 曰：君君，臣臣，父父，子子。
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Pemimpin hendaklah dapat menempatkan diri

sebagai pemimpin, pembantu sebagai pembantu, orang tua sebagai orang tua dan
anak sebagai anak.”
gōng yuē shàn zāi

公曰：善哉！
xìn r ú jūn bú jūn chén bú chén f ù bú f ù z ǐ bú z ǐ

信如君不君，臣不臣，父不父，子不子，
suī suī yǒu sù wú dé é r shí zhū zhū

雖 (虽 ) 有粟，吾得而食諸 ( 诸 ) ？
Pangeran itu bekata, “Shan Zai - Sian Cai! Sungguh tepat, kalau pemimpin tidak
dapat menempatkan diri sebagai pemimpin, pembantu tidak sebagai pembantu,
orang tua tidak sebagai orang tua dan anak tidak sebagai anak, meskipun
berkecukupan makanan, dapatkah menikmatinya?” (Lun Yu - Lun Gi XIII. 3)
z ǐ yuē piàn yán kě y ǐ zhé yù yù zhě q í yóu yě yǔ yǔ

子曰：片言可以折獄 (狱) 者，其由也與 (与) ！
12. Nabi bersabda, “Untuk memutuskan suatu perkara dengan tiada pihak yang
menaruh sesal, kiranya hanya You - Yu dapat melakukan.”
z ǐ l ù wú wú xiǔ nuò nuò

子路無 (无 ) 宿諾 ( 诺 ) 。
Zi Lu - Cu Lo tidak pernah menangguhkan perkara hari ini sampai besok.
z ǐ yuē ting tīng sòng sòng wú yóu yóu rén yě

子曰：聽 ( 听 ) 訟 ( 讼 ) ，吾猶 ( 犹 ) 人也，
b ì yě shǐ wú wú sòng sòng hū

必也使無 (无 ) 訟 ( 讼 ) 乎！
13. Nabi bersabda, “untuk memutuskan perkara di dalam ruang pengadilan, Aku
dapat menyelesaikan seperti orang lain; tetapi, yang seharusnya diutamakan ialah
mengusahakan agar orang tidak saling mendakwa.” (Da Xue - Thai Hak IV)
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn zhèng

子張 ( 张 ) 問 (问) 政。
z ǐ yuē j ū zhī wú wú juàn xíng zhī y ǐ zhōng

子曰：居之無 (无 ) 倦，行之以忠。
14. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya tantang pemerintahan. Nabi bersabda, “Janganlah

merasa lelah memikirkan urusan dan berbuatlah dengan penuh Satya.”
z ǐ yuē bó xué xué yū yú wén yuē yuē zhī y ǐ l ǐ lǐ

子曰：博學 ( 学 ) 於 (于) 文，約 ( 约 ) 之以禮 (礼) ，
y ì kě y ǐ f ú pàn y ǐ f ū
亦可以弗畔矣夫。
15. Nabi bersabda, “Luaskan pengetahuanmu dengan membaca Kiab-Kitab, dan

batasi dirimu dengan Kesusilaan. Dengan demikian kamu tidak melanggar
Kebenaran.”
z ǐ yuē jūn z ǐ chéng rén zhī měi bù chéng rén zhī è è xiǎo rén fǎn shì
子曰：君子成人之美，不成人之惡 (恶) 。小人反是。
16. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu menjadikan kebaikan orang, tidak
menjadikan keburukan orang. Seorang rendah budi berbuat sebaliknya.”
(Zhong Yong - Tiong Yong IX: 3)
j ì kāng z ǐ wèn wèn zhèng yū yú kǒng z ǐ kǒng z ǐ duì duì yuē zhèng zhě
季康子問 (问) 政於 (于) 孔子。孔子對 (对 ) 曰：政者，
zhèng yě z ǐ shuài shuài y ǐ zhèng shú gǎn bú zhèng

正也。子帥 ( 帅 ) 以正，孰敢不正？
17. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya tantang pemerintahan kepada Nabi Kong Zi -
Khong Cu. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Makna memerintah ialah meluruskan.
Bila kamu menjadi pelopor berbuat lurus, siapakah berani berbuat tidak lurus?”
j ì kāng z ǐ huàn dào wèn wèn yū yú kǒng z ǐ

季康子患盗，問 ( 问 ) 於 (于) 孔子。
kǒng z ǐ duì duì yuē gǒu z ǐ zhī bú yù suī suī shǎng shǎng zhī bú qiè qiè
孔子對 (对 ) 曰：苟子之不欲，雖 (虽 ) 賞 ( 赏 ) 之不竊 (窃 ) 。
18. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu merasa susah karena banyak pencuri di daerahnya,
lalu bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda,
“Bila kamu tidak tamak akan harta benda, sekalipun diberi upah tidak akan ada orang
yang mau mencuri!”
j ì kāng z ǐ wèn wèn zhèng yū yú kǒng z ǐ
季康子問 (问) 政於 (于) 孔子，
yuē r ú shā shā wú wú dào y ǐ jiù yǒu dào hé r ú

曰：如殺 ( 杀 ) 無 (无 ) 道以就有道，何如？
19. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya tentang pemerintahan kepada Nabi Kong Zi -
Khong Cu, “Bagaimanakah bila dibunuh orang-orang yang ingkar dari Jalan Suci,
untuk mengambangkan Jalan Suci?”
kǒng z ǐ duì duì yuē z ǐ wéi wéi zhèng yān yòng shā shā
孔子對 (对 ) 曰：子為 ( 为 ) 政，焉用殺 (杀) ？
z ǐ yù shàn é r mín shàn y ǐ jūn z ǐ zhī dé fēng fēng
子欲善而民善矣。君子之德，風 ( 风 ) 。
xiǎo rén zhī dé cǎo

小人之德，草。
cǎo shàng zhī fēng b ì yǎn

草，上之风，必偃。
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Kamu memangku jabatan pemerintahan

mengapa harus membunuh? Bila kamu berbuat baik, niscaya rakyat akan mengikuti
baik. Kebajikan seorang pembesar laksana angin, dan Kebajikan rakyat laksana
rumput; ke mana angin bertiup, ke situ rumput mengarah!”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn shì hé r ú s ī kě wèi wèi zhī dá dá yǐ

子張 ( 张 ) 問 ( 问 ) ：士，何如斯可謂 ( 谓 ) 之達 (达) 矣？
20. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Bagaimanakah yang dinamai seorang Siswa yang
telah berhasil?” (Lun Yu - Lun Gi XIII.20; XV.6)
z ǐ yuē hé zāi ěr ěr suǒ wèi wèi dá dá zhě

子曰：何哉，爾 (尔) 所謂 ( 谓 ) 達 (达) 者？
Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Apa yang kau maksudkan dengan kata ‘telah
berhasil’?”
z ǐ zhāng zhāng duì duì yuē
子張 ( 张 ) 對 (对 ) 曰：
zài bāng b ì wén wén zài jiā b ì wén wén

在邦必聞 ( 闻 ) ，在家必聞 ( 闻 ) 。
Zi Zhang - Cu Tiang berkata, “Yaitu seseorang yang ternama dalam negeri, dan
ternama pula dalam keluarganya.” (Lun Yu - Lun Gi XIX. 1)
z ǐ yuē shì wén wén yě fēi dá dá yě

子曰：是聞 ( 闻 ) 也，非達 (达) 也。
Nabi bersabda, “Itu hanya orang yang ternama, belum seorang yang telah ‘berhasil’.”
f ū dá dá yě zhě zhì zhì zhí é r hǎo y ì yì
夫達 (达) 也者，質 (质 ) 直而好義 (义) ，
chá yán é r guān guān sè lǜ lǜ y ǐ xià rén

察言而觀 ( 观 ) 色，慮 (虑) 以下人，
zài bāng b ì dá dá zài jiā b ì dá dá

在邦必達 (达) ，在家必達 (达) 。
Seorang yang ‘telah berhasil’ itu dengan kemurnian dan kelurusan menyukai
Kebenaran; pandai memeriksa kata-kata dan melihat wajah seseorang serta selalu
memikirkan bawahannya. Dengan demikian dalam Negara ia telah berhasil dan
dalam keluarga pun ia telah berhasil. (Zhong Yong - Tiong Yong VIII)
f ū wén wén yě zhě sè qǔ rén é r xíng wéi wéi

夫聞 ( 闻 ) 也者，色取仁而行違 ( 违 ) ，
j ū zhī bú y í zài bāng b ì wén wén zài jiā b ì wén wén

居之不疑，在邦必聞 ( 闻 ) ，在家必聞 ( 闻 ) 。
Sedangkan orang yang ternama itu mungkin hanya seorang yang di luarnya nampak
berlaku Cinta Kasih, tetapi tidak demikian di dalam hatinya. Orang yang demikian ini
besar kemungkinan dapat ternama dalam negeri dan dalam keluarga.
fán chí chí cóng cóng yóu you yū yú wǔ yú zhī xià
樊遲 (迟 ) 從 ( 从 ) 遊 ( 游 ) 於 (于) 舞雩之下，
yuē gǎn wèn wèn suì dé xiū t è biàn huò

曰：敢問 (问 ) 祟德修慝辨惑。
21. Fan Chi - Hwan Thi ikut bertamasya ke tempat panggung pemujaan untuk
memohon hujan dan bertanya, “Murid memberanikan bertanya, apakah yang
dimaksud dengan menjunjung Kebajikan, memperbaiki kesalahan dan menyingkirkan
pikiran sesat?”
z ǐ yuē shàn zāi wèn wèn xiān shì hòu hòu dé fēi chóng dé yǔ yǔ
子曰：善哉問 ( 问 ) ！先事後 ( 后 ) 得，非崇德與 (与) ？
gōng q í è è wú wú gōng rén zhī è è fēi xiū t è yǔ yǔ

攻其惡 (恶) ，無 (无 ) 攻人之惡 (恶) ，非修慝與 (与) ？
yī yì zhāo zhī fèn wàng q í shēn y ǐ j í q í qīn qīn fēi huò yǔ yǔ
壹 (一) 朝之忿，忘其身，以及其親 (亲 ) ，非惑與 (与) ？
Nabi bersabda, “Sungguh pertanyaan yang baik. Mendahulukan pengabdian dan

membelakangkan hasil; bukankah ini sikap yang menjunjung Kebajikan? Menyerang
keburukan sendiri dan tidak menyerang keburukan orang lain; bukankah ini cara
memperbaiki kesalahan? Bila suatu pagi menuruti nafsu marah lalu melupakan diri
dan melupakan orang tua; bukankah ini pikiran sesat?”
fán chí chí wèn wèn rén z ǐ yuē à i rén

樊遲 (迟 ) 問 ( 问 ) 仁。子曰：爱人。
22. Fan Chi - Hwan Thi bertanya tantang Cinta Kasih. Nabi bersabda, “Yaitu mencintai
manusia.” (Meng Zi - Bing Cu VIIA: 46).
wèn wèn zhī z ǐ yuē zhī rén

問 ( 问 ) 知。子曰：知人。
Bertanya lagi tentang Kebijaksanaan. Nabi bersabda, “Yaitu mencintai manusia.”

fán chí chí wèi dá dá
樊遲 (迟 ) 未達 (达) 。
z ǐ yuē ju jǔ zhí cuò cuò zhū zhū wǎng néng shǐ wǎng zhě zhí
子曰：舉 (举) 直錯 ( 错 ) 諸 ( 诸 ) 枉，能使枉者直。
Fan Chi - Hwan Thi belum dapat menangkap artinya. Nabi bersabda, “Angkatlah
orang-orang yang lurus di atas orang-orang yang bengkok; dengan demikian dapat
mengubah yang bengkok menjadi lurus.”
fán chí chí tuì jiàn jiàn z ǐ xià

樊遲 (迟 ) 退，見 ( 见 ) 子夏，
yuē xiàng xiàng yě wú jiàn yū yú f ū z ǐ é r wèn wèn zhī

曰：鄉 ( 乡 ) 也，吾 ( 见 ) 於 (于) 夫子而問 ( 问 ) 知，
z ǐ yuē ju jǔ zhí cuò cuò zhū zhū wǎng néng shǐ wǎng zhě zhí
子曰：舉 (举) 直錯 ( 错 ) 諸 ( 诸 ) 枉，能使枉者直。
hé wèi wèi yě
何謂 (谓) 也？
Setelah Fan Chi - Hwan Thi undur dan bertemu dengan Zi Xia - Cu He, lalu berkata,
“Tadi aku menjumpai Guru dan bertanya tantang Kebijaksanaan. Guru menjawab,
‘Angkatlah orang-orang yang lurus di atas orang-orang yang bengkok, dengan
demikian dapat mengubah yang bengkok menjadi lurus!’ Apa maksudnya?”
z ǐ xià yuē f ù zāi yán hū

子夏曰：富哉言乎！
shùn yǒu tiān xià xuàn xuàn yū yú zhòng zhòng

舜有天下，選 ( 选 ) 於 (于) 眾 ( 众 ) ，
ju jǔ gāo yáo bú rén zhě yuǎn yuǎn yǐ

舉 (举) 皋陶，不仁者遠 (远 ) 矣。
tāng tāng yǒu tiān xià xuàn xuàn yū yú zhòng zhòng

湯 ( 汤 ) 有天下，選 ( 选 ) 於 (于) 眾 ( 众 ) ，
ju jǔ y ī yǐn bú rén zhě yuǎn yuǎn yǐ

舉 (举) 伊尹，不仁者遠 (远 ) 矣。
Zi Xia - Cu He menjawab, “Sungguh kata-kata yang baik! Dahulu ketika Shun - Sun
menguasai dunia, di antara menteri-menterinya ia mengangkat Gao Yao - Koo Yau;
akibatnya orang-orang yang tidak berperi Cinta Kasih dapat dijauhkan. Ketika
Cheng Tang - Sing Thong menguasai dunia, di antara banyak menterinya ia
mengangkat Yi Yin - I Ien, maka orang-orang yang tidak berperi Cinta Kasih dapat
dijauhkan.” (Meng Zi - Bing Cu IIA. 2/22).
z ǐ gòng gòng wèn wèn yǒu z ǐ yuē zhōng gào é r shàn dào zhī
子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) 友。子曰：忠告而善道之，
bù kě zé zé zhǐ wú z ì r ǔ yān
不可則 (则) 止，毋自辱焉。
23. Zi Gong - Cu Khong bertanya tentang bersahabat. Nabi menjawab, “(Bila kawan
bersalah), dengan Satya berilah nasihat agar dapat kembali ke Jalan Suci. Kalau dia
tidak mau menurut, janganlah mendesaknya, itu hanya akan memalukan diri sendiri.”
zēng z ǐ yuē jūn z ǐ y ǐ wén huì huì yǒu y ǐ yǒu f ǔ rén

曾子曰：君子以文會 (会 ) 友，以友辅仁。
24. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Seorang Jun Zi - Kun Cu menggunakan pengetahuan
Kitab untuk memupuk persahabatan dan dengan persahabatan mengembangkan
Cinta Kasih.”
zǐ l ù
JILID XIII. 子路 - (CU LO - NAMA)
z ǐ l ù wèn wèn zhèng z ǐ yuē xiān zhī láo láo zhī

子路問 (问) 政。子曰：先之勞 (劳 ) 之。
qǐng qǐng yì yuē wú wú juàn

請 ( 请 ) 益。曰：無 (无 ) 倦。
1. Zi Lu - CuLo bertanya tantang pemerintahan. Nabi bersabda, “Jadikanlah dirimu

pelopor dalam berjerih payah melaksanakan tugas.” Zi Lu - CuLo minta penjelasan.
Nabi bersabda, “Pantang merasa capai.”
zhòng gōng wéi wéi j ì shì zǎi wèn wèn zhèng

仲弓為 (为) 季氏宰，問 ( 问 ) 政。
z ǐ yuē xiān yǒu s ī shè xiǎo guò guò ju jǔ xiàn xiàn cái
子曰：先有司，赦小過 ( 过 ) ，舉 (举) 賢 ( 贤 ) 才。
2. Zhong Gong - Tiong Kiong sebagai pengurus rumah tangga Keluarga Ji - Kwi,
bertanya tentang pemerintahan. Nabi bersabda, “Tempatkanlah orang-orang yang
sesuai dengan kecakapannya; maafkanlah kesalahan-kesalahan kecil, dan angkatlah
orang-orang bijaksana.”
yuē yān zhī xiàn xián cái é r j u jǔ zhī

曰：焉知賢 ( 贤 ) 才而舉 (举) 之？
z ǐ yuē ju jǔ ěr ěr suǒ zhī ěr ěr suǒ bú zhī rén q í shě zhū zhū

子曰：舉 (举) 爾 (尔) 所知，爾 (尔) 所不知，人其舍諸 ( 诸 ) ？
“Bagaimanakah dapat mengetahui kecakapan seseorang untuk memangku suatu

jabatan?” Nabi bersabda, “Angkatlah mereka yang kau ketahui; yang belum kau
ketahui, kiranya orang lain dapat memberikan keterangan tentangnya.”
z ǐ l ù yuē wèi wèi jūn dài z ǐ é r wéi wéi zhèng z ǐ jiāng jiāng x ī xiān
子路曰：衛 (卫) 君待子而為 (为) 政，子將 ( 将 ) 奚先？
3. Zi Lu - CuLo bertanya, “Kalau Pangeran Wei - Wee mengangkat Guru dalam

pemerintahan, apakah yang akan Guru lakukan lebih dahulu?”
z ǐ yuē b ì yě zhèng míng hū

子曰：必也正名乎？
Nabi bersabda, “Akan Kubenarkan lebih dahulu nama-nama.”
z ǐ l ù yuē yǒu shì zāi z ǐ zhī yū yě x ī q í zhèng

子路曰：有是哉！子之迂也。奚其正？
Zi Lu - CuLo berkata, “Mengapakah demikian? Jawaban Guru jauh dari persoalannya.
Mengapakah perlu lebih dahulu membenarkan nama-nama?”
(Lun Yu - Lun Gi XII. 11, 14).
z ǐ yuē yě zāi yóu yě jūn z ǐ yū yú q í suǒ bú zhī gài gài què quē r ú yě
子曰：野哉由也！君子於 (于) 其所不知，蓋 (盖 ) 闕 ( 阙 ) 如也。
“Oh, You - Yu, sungguh kasar engkau! Seorang Jun Zi - Kun Cu bila belum
memahami sesuatu tidak lekas-lekas mengeluarkan pendapat.”
míng bù zhèng zé zé yán bú shùn shùn yán bú shùn shùn zé zé shì bù chéng
名不正則 (则) 言不順 ( 顺 ) ，言不順 ( 顺 ) 則 (则) 事不成，
“Bilamana nama-nama tidak benar, maka pembicaraan tidak sesuai dengan hal yang
sesungguhnya, maka segala urusan tak dapat dilakukan baik-baik.”
shì bù chéng zé zé lǐ lǐ yuè yuè bù xìng xīng

事不成則 (则) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) 不興 ( 兴 ) ，
lǐ lǐ yuè yuè bù xìng xīng zé zé xíng f á fá bù zhōng

禮 (礼) 樂 ( 乐 ) 不興 ( 兴 ) 則 (则) 刑罰 (罚) 不中。
xíng f á fá bú zhōng zé zé mín wú wú suǒ cuò shǒu zú

刑罰 (罚) 不中則 (则) 民無 (无 ) 所措手足。
“Bila pekerjaan tak dapat dilakukan baik-baik, Kesusilaan dan Musik tak dapat
berkembang. Bila Kesusilaan dan Musik tak dapat berkembang, hukum pun tidak
dapat dilakukan dengan tepat. Bila hukum tidak dapat dilakukan dengan tepat, maka
rakyat akan merasa tiada tempat untuk menaruhkan kaki dan tangannya.
gù jūn z ǐ míng zhī b ì kě yán yě yán zhī b ì kě xíng yě
故君子名之必可言也，言之必可行也，
jūn z ǐ yū yú q í yán wú wú suǒ gǒu é r y ǐ y ǐ

君子於 (于) 其言，無 (无 ) 所苟而已矣。
“Bagi seorang Jun Zi - Kun Cu, nama itu harus sesuai dengan yang diucapkan dan
kata-kata itu harus sesuai dengan perbuatannya. Itulah sebabnya seorang Jun Zi -
Kun Cu tidak gampang-gampang mengucapkan kata-kata.”
fán chí chí qǐng qǐng xué xué jià

樊遲 (迟 ) 請 ( 请 ) 學 ( 学 ) 稼。
z ǐ yuē wú bù r ú lǎo nóng nóng

子曰：吾不如老農 ( 农 ) 。
qǐng qǐng xué xué wéi wéi pǔ

請 ( 请 ) 學 ( 学 ) 為 (为) 圃。
yuē wú bù r ú lǎo pǔ
曰：吾不如老圃。
4. Fan Chi - Hwan Thi mohon belajar cara bersawah. Nabi menjawab, “Di dalam hal
ini Aku tidak dapat menang dengan seorang petani tua.” Bertanya lagi cara berkebun,
dijawab, “Aku tidak menang dengan seorang tukang kebun yang tua.”
fán chí chí chū z ǐ yuē xiǎo rén zāi fán xū xū yě

樊遲 (迟 ) 出，子曰：小人哉！樊須 (须) 也！
Fan Chi - Hwan Thi keluar. Nabi bersabda, “Sungguh sempit pandangan Fan Xu -
Hwan Su.
shàng hǎo l ǐ lǐ zé zé mín mò gǎn bú jìng
上好禮 (礼) ，則 (则) 民莫敢不敬。
shàng hǎo y ì yì zé zé mín mò gǎn bù f ú
上好義 (义) ，則 (则) 民莫敢不服。
shàng hǎo xìn zé zé mín mò gǎn bú yòng qíng
上好信，則 (则) 民莫敢不用情。
f ū r ú shì zé zé s ì fāng zhī mín qiáng qiǎng fù fù q í z ǐ é r zhì
夫如是，則 (则) 四方之民漒 ( 襁 ) 負 (负) 其子而至矣，
yān yòng jià
焉用稼？
“Kalau seorang atasan dapat menyukai Kesusilaan, niscaya rakyat tiada yang berani
tidak hormat; kalau seorang atasan menyukai Kebenaran, niscaya rakyat tiada yang
berani tidak patuh; kalau seorang atasan menyukai sikap Dapat Dipercaya, niscaya
rakyat tiada yang berani tidak menggunakan perasaan. Bila dapat berbuat demikian,
dari ke empat penjuru rakyat dengan mendukung anak-anaknya akan datang
kepadanya. Untuk apa ia bertanya-tanya tentang bertanam?”
z ǐ yuē sòng sòng shī shī sān bǎi shòu zhī y ǐ zhèng bú dá dá
子曰：誦 ( 诵 ) 詩 (诗 ) 三百，授之以政，不達 (达) 。
shǐ yū yú s ì fāng bù néng zhuān zhuān duì duì
使於 (于) 四方，不能專 ( 专 ) 對 (对 ) 。
suī suī duō y ì x ī y ǐ wéi wéi
雖 (虽 ) 多，亦奚以為 ( 为 ) ？
5. Nabi bersabda, “Orang yang hafal luar kepala ketiga ratus nyanyian dalam Kitab
Sanjak (Shi Jing - Si King), tetapi di dalam memangku jabatan Negara tidak dapat
berhasil; diutus ke luar negeri tidak dapat memberikan keterangan dengan tegas;
sekalipun ia belajar lebih banyak, apa gunanya?” (Lun Yu - Lun Gi II. 2)
z ǐ yuē q í shēn zhèng bú lìng é r xíng

子曰：其身正，不令而行。
q í shēn bù zhèng suī suī lìng bú cóng cóng
其身不正，雖 (虽 ) 令不從 ( 从 ) 。
6. Nabi bersabda, “Bila diri telah lurus, dengan tanpa memerintah semuanya akan
berjalan beres. Bila diri tidak lurus, sekalipun memerintah tidak akan diturut.”
z ǐ yuē lǔ lǔ wèi wèi zhī zhèng xiōng d ì yě

子曰：魯 (鲁) 衛 ( 卫 ) 之政，兄弟也。
7. Nabi besabda, “Pemerintahan Negara Lu - Lo dan Wei - Wee seperti keadaan
kakak dan adik.” (Lun Yu - Lun Gi VI: 24)
z ǐ wèi wèi wèi wèi gōng z ǐ jīng shàn j ū shì shǐ yǒu yuē gǒu hé y ǐ
子謂 (谓) 衛 (卫) 公子荆善居室。始有，曰：苟合矣。
shǎo yǒu yuē gǒu wán y ǐ f ù yǒu yuē gǒu měi y ǐ

少有，曰：苟完矣。富有，曰：苟美矣。
8. Nabi berbicara tentang Gong Zi Jing - Kong Cu King dari Negeri Wei - Wee, “Dia
sungguh seorang kepala keluarga yang baik, Ketika baru sedikit pendapatannya, ia
berkata, ‘hampir cukup’; sesudah agak banyak ia berkata, ‘hampir mencukupi
semuanya’; dan setelah kaya raya ia berkata, ‘hampir semuanya baik!’”
z ǐ shì shì wèi wèi rǎn yǒu pú pú

子適 (适 ) 衛 ( 卫 ) ，冉有僕 (仆) 。
9. Ketika Nabi di Negeri Wei - Wee, Ran You - Jiam Yu menyaisi keretanya.
z ǐ yuē shù y ǐ zāi

子曰：庶矣哉！
Nabi bersabda, “Sungguh padat penduduknya.”
rǎn yǒu yuē j ì shù y ǐ yòu hé jiā yān yuē f ù zhī

冉有曰：既庶矣，又何加焉？曰：富之。
Ran You - Jiam Yu bertanya, “Setelah padat penduduknya, apa pula yang harus
dikembangkan?” “Kemakmurannya.”
yuē j ì fù yǐ yòu hé jiā yān yuē jiào zhī
曰：既富矣，又何加焉？曰：教之。
“Setelah makmur, apa pula yang perlu dikembangkan?” “Pendidikannya.”
z ǐ yuē gǒu yǒu yòng wǒ zhě q ī yuè é r y ǐ kě yě sān nián yǒu chéng
子曰：苟有用我者，期月而已可也，三年有成。
10. Nabi bersabda, “Kalau ada yang mau memberi jabatan Negara kepadaKu, dalam
setahun akan dapat Kubereskan, dan dalam tiga tahun Kusempurnakan negeri itu.”
z ǐ yuē shàn rén wéi wéi bāng bǎi nián

子曰：善人為 (为) 邦百年，
y ì kě y ǐ shèng shèng cán cán qù shā shā yǐ chéng chéng zāi shì yán yě
亦可以勝 ( 胜 ) 殘 (残) 去殺 (杀) 矣。誠 ( 诚 ) 哉是言也！
11. Nabi bersabda, “Bila orang-orang baik dapat berturut-turut seratus tahun
memerintah Negara, niscaya dapat mengubah yang jahat menjadi baik, sehingga
tidak perlu adanya hukuman mati dan lain-lain. Sungguh benar peribahasa ini.”
z ǐ yuē r ú yǒu wáng zhě b ì shì é r hòu hòu rén

子曰：如有王者，必世而後 ( 后 ) 仁。
12. Nabi bersabda, “Bila bangkit raja yang benar, masih diperlukan satu jaman untuk
mengembalikan dunia ini kepada Cinta Kasih.”
z ǐ yuē gǒu zhèng q í shēn y ǐ yū yú cóng cóng zhèng hū hé yǒu

子曰：苟正其身矣，於 (于) 從 ( 从 ) 政乎何有？
bù néng zhèng q í shēn r ú zhèng rén hé

不能正其身，如正人何？
13. Nabi bersabda, “Kalau seseorang dapat meluruskan diri, apa sukarnya mengurus
pemerintahan? Kalau tidak dapat meluruskan diri, bagaimanakah mungkin
meluruskan orang lain?” (Lun Yu - Lun Gi XIII: 6).
rǎn z ǐ tuì cháo z ǐ yuē hé yàn yě duì yuē yǒu zhèng
冉子退朝，子曰：何晏也？(对 ) 曰：有政。
z ǐ yuē q í shì yě r ú yǒu zhèng suī suī bú wú y ǐ

子曰：其事也？如有政，雖 (虽 ) 不吾以，
wú q í yǔ yǔ wén wén zhī

吾其與 (与) 聞 ( 闻 ) 之。
14. Ran zi - Jiam Cu pulang dari istana, Nabi bertanya, “Mengapakah sampai larut
malam?” Dijawab, “Ada urusan pemerintahan,” Nabi bersabda, “Kukira ini hanya
urusan pribadi saja! Kalau benar-benar ada urusan pemerintahan, sekalipun Aku
tidak menjabat apa-apa, kiranya Aku akan mendengar pula.”
dìng gōng wèn wèn yī yī yán é r kě y ǐ xìng xìng bāng yǒu zhū zhū
定公問 ( 问 ) ：壹 (一) 言而可以興 ( 兴 ) 邦，有諸 ( 诸 ) ？
15. Pangeran Ding - Ting bertanya, “Adakah sepatah kata yang dapat membangun
negeri?”
kǒng z ǐ duì duì yuē yán bú kě y ǐ ruò shì q í j ǐ jǐ yě

孔子對 (对 ) 曰：言不可以若是其幾 (几) 也。
rén zhī yán yuē wéi wéi jūn nán nán wéi wéi chén bú y ì
人之言曰：為 (为) 君難 ( 难 ) ，為 (为) 臣不易。
r ú zhī wéi wéi jūn zhī nán nán yě

如知為 (为) 君之難 ( 难 ) 也，
bú j ǐ jī hū y ī yī yán é r xìng xīng bāng hū

不幾 (几) 乎壹 (一) 言而興 ( 兴 ) 邦乎？
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Kata-kata tidak dapat diringkas sedemikian itu.
Semuanya pernah mengucapkan, ‘menjadi pemimpin itu sukar, namun menjadi
pembantu pun tidak mudah’. Kalau orang benar-benar mengerti sukarnya menjadi
pemimpin, bukankah ini berarti sepatah kata dapat membangun negeri?”
yuē yī yī yán é r sàng sàng bāng yǒu zhū zhū
曰：壹 (一) 言而喪 ( 丧 ) 邦，有諸 ( 诸 ) ？
“Adakah sepatah kata yang dapat merobohkan negeri?”
kǒng z ǐ duì yuē yán bú kě y ǐ ruò shì q í j ǐ jǐ yě

孔子对曰：言不可以若是其幾 (几) 也。
rén zhī yán yuē yǔ wú wú lè lè hū wéi wéi jūn

人之言曰：予無 (无 ) 樂 (乐) 乎為 ( 为 ) 君，
wéi q í yán é r mò yǔ wéi wéi yě

唯其言而莫予違 (违) 也。
r ú q í shàn é r mò zhī wéi wéi yě bú y ì shàn hū
如其善而莫之違 ( 违 ) 也，不亦善乎？
r ú bú shàn é r mò zhī wéi wéi yě

如不善而莫之違 (违) 也，
bú j ǐ jī hū y ī yī yán é r sàng sàng bāng hū

不幾 (几) 乎壹 (一) 言而喪 ( 丧 ) 邦乎？
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Kata-kata tidak dapat diringkas sedemikian rupa.
Semuanya pernah mengucapkan, ‘Sesungguhnya aku tidak senang menjadi
pemimpin, hanya aku senang karena dalam kedudukan ini, kata-kataku tidak ada
yang berani membantah’. Kalau dalam hal-hal yang baik dan tiada yang berani
membantah, memang ini baik pula. Tetapi dalam hal-hal yang tidak baik dan tiada
yang berani membantah, bukankah ini berarti sepatah kata dapat merobohkan
negeri?”
shè shè gōng wèn wèn zhèng z ǐ yuē jìn zhě yue yue yuǎn yuǎn zhě lái
葉 (叶) 公問 (问) 政。子曰：近者說 ( 说 ) ，遠 ( 远 ) 者来。
16. Pangeran She - Siap bertanya tentang pemerintahan. Nabi bersabda,

“Gembirakanlah yang dekat, agar yang jauh suka datang.” (Lun Yu - Lun Gi VI. 19).
z ǐ xià wéi wéi j ǔ f ù zǎi wèn wèn zhèng
子夏為 (为) 莒父宰，問 ( 问 ) 政。
z ǐ yuē wú wú yù sù wú wú jiàn jiàn xiǎo l ì

子曰：無 (无 ) 欲速，無 (无 ) 見 ( 见 ) 小利。
yù sù zé zé bù dá dá jiàn jiàn xiǎo l ì zé zé dà shì bù chéng

欲速則 (则) 不達 (达) ，見 ( 见 ) 小利則 (则) 大事不成。
17. Zi Xia - Cu He menjadi Kepala Daerah Ju Fu - Ki Hu bertanya tentang

pemerintahan. Nabi bersabda, “Janganlah ingin cepat-cepat berhasil, engkau takkan
maju. Kalau engkau mengutamakan keuntungan kecil, perkara-perkara besar takkan
dapat kau sempurnakan.”
shè shè gōng yǔ yǔ kǒng z ǐ yuē

葉 ( 叶 ) 公語 (语) 孔子曰：
wú dǎng dǎng yǒu zhí gōng zhě
吾黨 ( 党 ) 有直躬者，
q í f ù rǎng yáng é r z ǐ zhèng zhèng zhī

其父攘羊，而子證 ( 证 ) 之。
18. Pangeran She - Siap berkata kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Di daerahku ini
ada seorang yang sangat jujur, tatkala ayahnya mencuri kambing, anaknya datang
mengadukannya.”
kǒng z ǐ yuē wú dǎng dǎng zhī zhí zhě y ì yì yū yú shì

孔子曰：吾黨 ( 党 ) 之直者異 (异) 於 (于) 是。
f ù wéi wéi z ǐ yǐn yǐn z ǐ wéi wéi f ù yǐn yǐn zhí zài q í zhōng y ǐ
父為 ( 为 ) 子隱 (隐 ) ，子為 ( 为 ) 父隱 (隐 ) ，直在其中矣。
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Orang-orang jujur di daerahKu lain; seorang

ayah melindungi anaknya dan seorang anak melindungi ayahnya. Di dalam perbuatan
itulah terletak kejujuran.”
fán chí chí wèn wèn rén

樊遲 (迟 ) 問 ( 问 ) 仁。
z ǐ yuē j ū chǔ chù gōng zhí zhí shì jìng yǔ yǔ rén zhōng
子曰：居處 ( 处 ) 恭，執 (执 ) 事敬，與 (与) 人忠，
suī suī zhī y í d í bù kě q ì qì yě

雖 (虽 ) 之夷狄，不可棄 (弃) 也。
19. Fan Chi - Hwan Thi bertanya tentang Cinta Kasih, Nabi bersabda, “Di dalam
rumah hendaklah bersikap hormat; melakukan tugas hendaklah sungguh-sungguh;
dan kepada orang lain hendaklah bersikap Satya. Hal ini sekalipun hidup di negeri
bangsa Yi - I atau Di - Tik, jangan disia-siakan.” (Lun Yu - Lun Gi IX. 14)
z ǐ gòng gòng wèn wèn yuē hé r ú s ī kě wèi wèi zhī shì y ǐ

子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) 曰：何如斯可謂 ( 谓 ) 之士矣？
z ǐ yuē xíng j ǐ yǒu chǐ chǐ shǐ yū yú s ì fāng

子曰：行己有恥 (耻 ) ，使於 (于) 四方，
bú r ǔ jūn mìng kě wèi wèi shì y ǐ
不辱君命，可謂 ( 谓 ) 士矣。
20. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bagaimanakah orang yang boleh disebut Siswa
itu?” (Lun Yu - Lun Gi XII: 20)
Nabi bersabda, “Di dalam tingkah lakunya kenal rasa malu, bila diutus ke luar negeri
tidak menghinakan perintah rajanya. Demikianlah seorang Siswa itu.”
yuē gǎn wèn wèn qí cì yuē zōng zú chēng chēng xiào yān
曰：敢問 ( 问 ) 其次。曰：宗族稱 ( 称 ) 孝焉，
xiàng xiāng dǎng dǎng chēng chēng d ì yān

鄉 ( 乡 ) 黨 ( 党 ) 稱 ( 称 ) 弟焉。
“Mohon bertanya orang yang setingkat lebih rendah daripadanya.”

“Yaitu seorang yang di dalam keluarganya terpuji Laku Baktinya dan di dalam
kampung terpuji Sikap Rendah Hatinya.”
yuē gǎn wèn wèn qí cì
曰：敢問 (问 ) 其次。
yuē yán b ì xìn xíng b ì guǒ

曰：言必信，行必果，
kēng kēng kēng kēng rán xiǎo rén zāi

硜 (硁 ) 硜 (硁 ) 然小人哉！
y ì y ì kě y ǐ wéi wéi cì yǐ
抑亦可以為 (为) 次矣。
“Mohon bertanya orang yang setingkat lebih rendah daripadanya.”

“Yaitu seorang yang kata-katanya dapat dipercaya dan perbuatan dapat memberi
buah; orang semacam ini meskipun sudah mempunyai cacat-cacat rendah budi, ia
masih masuk hitungan.”
yuē jīn zhī cóng cóng zhèng zhě hé r ú

曰：今之從 ( 从 ) 政者何如？
z ǐ yuē yī dòu shāo zhī rén hé zú suàn yě

子曰：噫！斗筲之人，何足算也！
“Bagaimanakah tentang pejabat-pejabat Negara saat ini?”
Nabi bersabda, “O, para gentong nasi itu? Mana boleh masuk hitungan!”
z ǐ yuē bù dé zhōng xíng é r yǔ yǔ zhī b ì yě kuáng juàn hū

子曰：不得中行而與 (与) 之，必也狂狷乎！
kuáng zhě jìn jìn qǔ juàn zhě yǒu suǒ bù wéi wèi yě
狂者進 (进) 取，狷者有所不為 ( 为 ) 也。
21. Nabi bersabda, “Kalau tidak dapat Kuperoleh seorang yang benar-benar dapat
berlaku Tengah, cukuplah kalau Kudapatkan seorang yang berkemauan keras dan
bercita-cita tinggi! Seorang yang berkemauan keras ada harapan maju dan seorang
yang bercita-cita tinggi tidak suka melakukan perbuatan rendah.”
(Meng Zi - Bing Cu VIIB: 37; Lun Yu - Lun Gi V: 22)
z ǐ yuē nán rén yǒu yán yuē
子曰：南人有言曰：
rén é r wú wú héng héng bú kě y ǐ zuò wū y ǐ yī shàn f ū
人而無 (无 ) 恆 ( 恒 ) ，不可以作巫醫 (医) 。善夫！
22. Nabi bersabda, “Orang di daerah Selatan mempunyai pepatah ‘Seorang yang
tiada keteguhan hati takkan dapat menjadi seorang pawang atau tabib.’ Sungguh baik
kata-kata ini.”
bú héng héng q í dé huò chéng zhī xiū

不恆 ( 恒 ) 其德，或承之羞。
(Dalam Yi Jing - Ya King tertulis) “Seseorang yang tiada teguh dalam Kebajikan,
niscaya mudah beroleh malu.” (Yi Jing - Ya King XXXII)
z ǐ yuē bú zhàn é r y ǐ y ǐ
子曰：不占而已矣！
Nabi bersabda, “Orang yang tidak mengerti ini, tentulah karena belum mempelajari
ayat ini.”
z ǐ yuē jūn z ǐ hé é r bù tóng xiǎo rén tóng é r bù hé

子曰：君子和而不同，小人同而不和。
23. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu dapat rukun meski tidak dapat sama;
seorang Xiao Ren - Siau Jien dapat sama meski tidak dapat rukun.”
(Lun Yu - Lun Gi II. 14)
z ǐ gòng gòng wèn wèn yuē xiàng xiāng rén jiē hǎo zhī hé r ú
子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) 曰：鄉 ( 乡 ) 人皆好之，何如？
z ǐ yuē wèi kě yě
子曰：未可也。
xiàng xiāng rén jiē wu wu zhī hé r ú z ǐ yuē wèi kě yě
鄉 ( 乡 ) 人皆惡 (恶 ) 之，何如？子曰：未可也。
bù r ú xiàng xiāng rén zhī shàn zhě hǎo zhī q í bú shàn zhě wu wu zhī
不如鄉 ( 乡 ) 人之善者好之，其不善者惡 (恶 ) 之。
24. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bagaimanakah tentang seseorang yang disukai

seluruh penduduk kampung?” (Meng Zi - Bing Cu IB: 7,4) Nabi bersabda, “Itu belum
cukup.”
“Bagaimanakah tentang seseorang yang dibenci seluruh penduduk kampung?” Nabi
bersabda, “Itupun belum cukup. Yang sebaik-baiknya ialah kalau ia disukai
orang-orang yang baik, dan dibenci orang-orang yang jahat di kampung ini”.
z ǐ yuē jūn z ǐ y ì shì é r nán nán yue yue yě

子曰：君子易事而難 ( 难 ) 說 ( 说 ) 也。
yue yue zhī bú y ǐ dào bú yue yue yě j í q í shǐ rén yě q ì zhī

說 ( 说 ) 之不以道，不說 ( 说 ) 也。及其使人也，器之。
25. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mudah dilayani tetapi sukar
disenangkan; bila akan disenangi dengan hal yang tidak di dalam Jalan Suci, ia tidak
dapat senang; tetapi, di dalam menyuruh, ia selalu menyesuaikan dengan kecakapan
orang.”
xiǎo rén nán nán shì é r y ì yue yue yě

小人難 (难) 事而易說 (说) 也。
yue yue zhī suī suī bú y ǐ dào yue yue yě

說 ( 说 ) 之雖 (虽 ) 不以道，說 ( 说 ) 也。
j í q í shǐ rén yě qiú bèi bèi yān
及其使人也，求備 (备 ) 焉。
Seorang Xiao Ren - Siau Jien sukar dilayani tetapi mudah disenangkan. Meski
disenangkan dengan hal yang tidak di dalam Jalan Suci, ia senang juga; tetapi di
dalam menyuruh, ia menuntut orang dapat menyiapkan segalanya.”
z ǐ yuē jūn z ǐ tài é r bú jiāo jiāo xiǎo rén nán jiāo é r bú tài
子曰：君子泰而不驕 ( 骄 ) ，小人難 ( 骄 ) 而不泰。
26. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu berwibawa tetapi tidak congkak,
seorang Xiao Ren - Siau Jien congkak tetapi tidak berwibawa.”
(Da Xue - Thai Hak X: 18; Lun Yu - Lun Gi XX: 2)
z ǐ yuē gāng gāng yì mù nè nè jìn rén
子曰：剛 ( 刚 ) ，毅，木，訥 (讷) 近仁。
27. Nabi bersabda, “Sifat keras kemauan, tahan uji, sederhana, dan tidak mudah
mengucapkan kata-kata, itu dekat dengan peri Cinta Kasih.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 24).
z ǐ l ù wèn wèn yuē hé r ú s ī kě wèi wèi zhī shì y ǐ

子路問 ( 问 ) 曰：何如斯可謂 ( 谓 ) 之士矣？
z ǐ yuē qiè qiè si si y í y í r ú yě kě wèi wèi shì y ǐ

子曰：切切，偲偲，怡怡如也，可謂 ( 谓 ) 士矣。
péng yǒu qiè qiè s i s i xiōng d ì y í y í

朋友切切偲偲，兄弟怡怡。
28. Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Bagaimanakah seseorang yang boleh disebut seorang

Siswa itu?” Nabi bersabda, “Seseorang yang dapat sungguh-sungguh, setia dan
rukun, bolehlah disebut seorang Siswa. Dengan kawan dia sungguh-sungguh dan
setia, dengan saudara dapat sabar dan rukun.”
z ǐ yuē shàn rén jiào mín q ī nián y ì kě y ǐ j í róng y ǐ

子曰：善人教民七年，亦可以即戎矣。
29. Nabi bersabda, “Bila seseorang yang benar-benar baik dapat memberi pendidikan
pada rakyat selama tujuh tahun, niscaya rakyat dapat disiapkan baik-baik bila sampai
terjadi peperangan.”
z ǐ yuē y ǐ bú jiāo mín zhàn zhàn shì wèi wèi qì qì zhī

子曰：以不教民戰 ( 战 ) ，是謂 ( 谓 ) 棄 (弃) 之。
30. Nabi bersabda, “Memerintah maju perang rakyat yang tidak diberi pendidikan, itu
sama saja dengan membuang mereka.”
xiǎn xiǎn wèn wèn
JILID XIV. 憲 ( 宪 ) 問 (问 ) - (HIAN BUN - BERTANYA)
xiǎn xiǎn wèn wèn chǐ chǐ z ǐ yuē bāng yǒu dào gǔ gǔ
憲 ( 宪 ) 問 ( 问 ) 恥 (耻 ) 。子曰：邦有道，穀 (谷) 。
bāng wú wú dào gǔ gǔ chǐ chǐ yě

邦無 (无 ) 道穀 (谷) ，恥 (耻 ) 也。
1. Xian - Hian bertanya tentang perbuatan yang memalukan. Nabi bersabda, “Negara
dalam Jalan Suci, hanya tahu gaji saja; Negara ingkar dari Jalan Suci, juga hanya
tahu gaji saja. Inilah perbuatan yang memalukan.”
(Lun Yu - Lun Yu VIII: 13; Meng Zi - Bing Cu VIIA: 6,7)
kè fá yuàn yù bù xíng yān kě y ǐ wéi wéi rén y ǐ

克，伐，怨，欲不行焉，可以為 ( 为 ) 仁矣？
“Orang yang sudah dapat mengalahkan sifat suka menang sendiri, menyombongkan
diri sendiri, pendendam dan tamak; dapatkah dinamai seorang yang berperi Cinta
Kasih?”
z ǐ yuē kě y ǐ wéi wéi nán nán yǐ rén z é zé wú bú zhī yě

子曰：可以為 ( 为 ) 難 ( 难 ) 矣，仁則 (则) 吾不知也。
Nabi bersabda, “Ia sudah melakukan hal yang sukar, tetapi tentang Cinta Kasihnya,
Aku belum tahu.”
z ǐ yuē shì é r huái huái jū bù zú y ǐ wéi wéi shì y ǐ

子曰：士而懷 ( 怀 ) 居，不足以為 ( 为 ) 士矣。
2. Nabi bersabda, “Seorang Siswa yang hanya mendambakan kesenangan saja,

belum cukup disebut seorang Siswa.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 9,11)
z ǐ yuē bāng yǒu dào wēi yán wēi xíng bāng wú wú dào wēi xíng yán sūn sūn
子曰：邦有道，危言危行。邦無 (无 ) 道，危行言孫 ( 孙 ) 。
3. Nabi bersabda, “Bila negeri dalam Jalan Suci, hendaklah berani di dalam kata-kata
dan berani di dalam perbuatan. Bila negeri ingkar dari Jalan Suci, hendaklah berani
dalam perbuatan dan mengalah dalam bicara.”
z ǐ yuē yǒu dé zhě b ì yǒu yán yǒu yán zhě bú b ì yǒu dé

子曰：有德者必有言，有言者不必有德。
rén zhě b ì yǒu yǒng yǒng zhě bú b ì yǒu rén

仁者必有勇，勇者不必有仁。
4. Nabi bersabda, “Seorang yang berKebajikan, niscaya dapat berbicara baik; tetapi,
seorang yang dapat berbicara baik, belum tentu berkebajikan. Seorang yang berperi
Cinta Kasih niscaya berani; tetapi, seorang yang berani belum tentu berperi Cinta
Kasih.”
nán gōng shì wèn wèn yū yú kǒng z ǐ yuē

南宫适問 ( 问 ) 於 (于) 孔子曰：
y ì shàn shè ào dàng dàng zhōu j ù bù dé q í s ǐ rán

羿善射，奡盪 ( 荡 ) 舟，俱不得其死然。
yǔ j ì gōng jià é r yǒu tiān xià f ū z ǐ bú dá

禹稷躬稼而有天下。夫子不答。
5. Nan Gong - Lam Kiong bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Raja Yi - Gee
ialah seorang ahli memanah dan Raja Ao - Goo termasyur kuat menggerakkan
perahu di daratan, tetapi keduanya mati tidak wajar. Raja Yu - I dan Ji - Cik ialah
orang-orang yang terkenal mau bercocok tanam sendiri, tetapi bahkan memperoleh
dunia ini. Mengapakah demikian?” Nabi tidak menjawab.
nán gōng shì chū z ǐ yuē jūn z ǐ zāi ruò rén shàng dé zāi ruò rén
南宫适出，子曰：君子哉若人！尚德哉若人！
Setelah Nan Gong Gua - Lam Kiong Kwat keluar, Nabi bersabda, “Sungguh Jun Zi -
Kun Cu orang ini! Sungguh menjunjung Kebajikan orang ini.”
z ǐ yuē jūn z ǐ é r bú rén zhě yǒu y ǐ f ū wèi yǒu xiǎo rén é r rén zhě yě
子曰：君子而不仁者有矣夫！未有小人而仁者也。
6. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu, tetapi tidak berperi Cinta Kasih, adakah
itu? Seorang Xiao Ren - Siau Jien belum pernah ada yang berperi Cinta Kasih.”
(Lun Yu - Lun Gi IV: 4)
z ǐ yuē ài ài zhī néng wù láo láo hū zhōng yān néng wù huì huì hū
子曰：愛 (爱) 之，能勿勞 (劳 ) 乎？忠焉，能勿誨 (诲 ) 乎？
7. Nabi bersabda, “Bila seseorang benar-benar mencintai, dapatkah tidak berjerih

payah? Kalau seseorang benar-benar Satya, dapatkah tidak memberi bimbingan.”
(Lun Yu - Lun Gi VIII: 1)
z ǐ yuē wéi wéi mìng p ì chén chén cǎo chuàng chuàng zhī
子曰：為 ( 为 ) 命，裨諶 ( 谌 ) 草創 ( 创 ) 之，
shì shū tǎo tǎo lùn lùn zhī xíng rén z ǐ yǔ xiū shì shì zhī
世叔討 (讨 ) 論 (论 ) 之，行人子羽修飾 (饰 ) 之，
dōng dōng l ǐ z i chǎn chǎn rùn rùn sè zhī
東 ( 东 ) 里子產 ( 产 ) 潤 (润) 色之。
8. Nabi bersabda, “(Bila Negeri Zheng - Ting) berkirim surat ke luar negeri, lebih
dahulu Pi Chen - Pi Siem disuruh membuat rencana, Shi Shu - Si Siok disuruh
memeriksa, menteri luar negeri Zi Yu - Cu I disuruh memperbaiki, dan Zi Chan - Cu
San dari Dong Li - Tong Li disuruh menyempurnakan.”
huò wèn wèn z ǐ chǎn chǎn z ǐ yuē huì rén yě

或問 ( 问 ) 子產 ( 产 ) 。子曰：惠人也。
9. Ada orang bertanya tentang Zi Chan - Cu San. Nabi bersabda, “Dia seorang yang
murah hati.” (Lun Yu - Lun Gi V. 16)
wèn wèn zǐ xī yuē b ǐ zāi b ǐ zāi

問 ( 问 ) 子西。曰：彼哉！彼哉！
Ada yang bertanya tentang Zi Xi - Cu See. Nabi bersabda, “O, dia? Dia!”
wèn wèn guǎn zhòng yuē rén yě
問 (问) 管仲。曰：人也：
duó duó bó shì pián pián y ì sān bǎi fàn fàn shū shí
奪 ( 夺 ) 伯氏駢 ( 骈 ) 邑三百，飯 (饭 ) 疏食，
mo mo chǐ chǐ wú wú yuàn yán
沒 (没 ) 齒 (齿 ) 無 (无 ) 怨言。
Ada pula yang bertanya tentang Guan Zhong - Kwan Tiong. (Lun Yu - Lun Gi III: 22)
“Dia sangat pandai, maka sekalipun dia merampas daerah Pian Yi - Pian Iep yang
berpenduduk tiga ratus keluarga dari Kepala Keluarga Bo - Pik sehingga
mengakibatkan Kepala Keluarga Bo - Pik hanya dapat makan makanan yang sangat
sederhana; namun Kepala Keluarga Bo - Pik tidak merasa menyesal kepadanya.”
z ǐ yuē pín pín é r wú yuàn nán nán

子曰：貧 (贫 ) 而无怨難 (难) ，
f ù é r wú wú jiāo jiāo yì
富而無 (无 ) 驕 ( 骄 ) 易。
10. Nabi bersabda, “Miskin tanpa menggerutu itu sukar. Kaya tanpa merasa sombong
itu mudah.” (Lun Yu - Lun Gi 1: 15)
z ǐ yuē mèng gōng chuo chuo wéi wéi zhào zhào

子曰：孟公綽 ( 绰 ) ，為 (为) 趙 ( 赵 ) ，
wèi lǎo zé zé yōu yōu

魏老則 (则) 優 ( 优 ) ，
bú kě y ǐ wéi wéi téng xuē dà f u

不可以為 (为) 滕，薛大夫。
11. Nabi bersabda, “Meng Gong Chuo - Bing Kong Too bila disuruh memangku
jabatan menteri Kepala Keluarga Zhao - Thio dan Wei - Gui (di Negeri Jin - Cien) ia
masih sanggup mengerjakan, tetapi tidak mampu untuk menjadi pembesar di Negeri
Teng - Ting atau Xue - Siat yang kecil itu.”
z ǐ l ù wèn wèn chéng rén
子路問 (问) 成人。
z ǐ yuē ruò zāng zang wǔ zhòng zhī zhī gōng chuo chuo zhī bú yù
子曰：若臧 ( 减 ) 武仲之知，公綽 (绰 ) 之不欲，
biàn zhuāng zhuāng z ǐ zhī yǒng rǎn qiú zhī y ì yì

卞莊 ( 庄 ) 子之勇，冉求之藝 (艺) ，
wén zhī y ǐ l ǐ lǐ yuè yuè y ì kě y ǐ wéi wéi chéng rén y ǐ
文之以禮 (礼) 樂 ( 乐 ) ，亦可以為 ( 为 ) 成人矣。
12. Zi Lu - Cu Lo bertanya cara menjadi seorang yang sempurna. Nabi bersabda,

“Harus mempunyai kecakapan seperti Zang Wu Zhong - Cong Bu Tiong, tidak tamak
seperti Meng Gong Chuo - Bing Kong Too, berani seperti Bian Zhuang Zi -
Pian Cong Cu, banyak pengetahuan seperti Ran Qiu - Jiam Kiu dan segenap tingkah
lakunya sesuai dengan Kesusilaan dan Musik. Demikianlah seorang yang sempurna
itu.”
yuē jīn zhī chéng rén zhě hé b ì rán

曰：今之成人者何必然。
jiàn jiàn l ì sī yì yì jiàn jiàn wēi shòu mìng

見 ( 见 ) 利思義 (义) ，見 ( 见 ) 危授命，
jiǔ yào bù wàng píng shēng zhī yán y ì kě y ǐ wéi wéi chéng rén y ǐ
久要不忘平生之言，亦可以為 ( 为 ) 成人矣。
Kemudian bersabda pula, “Untuk masa sekarang, bagaimanakah orang yang

sempurna itu?” “Cukup bilamana melihat keuntungan ingat akan Kebenaran,
menghadapi bahaya berani menetapi takdir, sekalipun lama mengalami penderitaan
tidak lupa akan janji yang diucapkan; ini cukup untuk dianggap sempurna.”
z ǐ wèn wèn gōng shū wén z ǐ yū yú gōng míng jiǎ jiǎ

子問 (问) 公叔文子於 (于) 公明賈 (贾) ，
yuē xìn hū f ū z ǐ bú yán bú xiào bú qǔ hū

曰：信乎？夫子不言不笑不取乎？
13. Nabi bertanya tantang Gong Shu Wen Zi - Kong Siok Bun Cu kepada
Gong Ming Jia - Kong Bing Ke, “Benarkah ia tidak suka berbicara, tertawa dan
mengambil sesuatu?”
gōng míng jiǎ jiǎ duì duì yuē y ǐ gào zhě guò guò yě
公明賈 (贾) 對 (对 ) 曰：以告者過 ( 过 ) 也。
f ū z ǐ shí shí rán hòu hòu yán rén bù yān yàn q í yán
夫子時 (时 ) 然後 ( 后 ) 言，人不厭 ( 厌 ) 其言。
lè lè rán hòu hòu xiào rén bù yān yàn q í xiào

樂 (乐) 然後 ( 后 ) 笑，人不厭 ( 厌 ) 其笑。
yì yì rán hòu hòu qǔ rén bù yān yàn q í qǔ

義 (义) 然後 ( 后 ) 取，人不厭 ( 厌 ) 其取。
Gong Ming Jia - Kong Bing Ke menjawab, “Itu tidak benar. Pada saat perlu bicara
Beliau berbicara, maka kata-katanya tidak menjemukan; pada saat-saat yang
menggembirakan juga tertawa, maka tawanya tidak menjemukan; dan, bila sesuai
dengan Kebenaran Beliaupun mau mengambil, maka hal mengambilnyapun tidak
menjemukan.”
z ǐ yuē q í rán qǐ qǐ q í rán hū

子曰：其然，豈 (岂) 其然乎？
Nabi bersabda, “Betulkah begitu? Betulkah begitu?”
z ǐ yuē zāng wǔ zhòng y ǐ fáng qiú wéi wéi hòu hòu yū yú lǔ lǔ

子曰：臧武仲以防求為 ( 为 ) ，後 ( 后 ) 於 (于) 魯 (鲁) ，
suī suī yuē bú yào jūn wú bú xìn yě

雖 (虽 ) 曰不要君，吾不信也。
14. Nabi bersabda, “Zang Wu Zhong - Cong Bu Tiong setelah menduduki daerah
Fang - Hong, lalu mengajukan permohonan memangku jabatan di situ kepada
Pangeran Negeri Lu - Lo; biarpun ada orang mengatakan dia tidak memaksa, Aku
tidak percaya.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 12)
z ǐ yuē jìn jìn wén gōng jué jué é r bú zhèng
子曰：晉 (晋) 文公譎 (谲 ) 而不正，
qí qí huán gōng zhèng é r bú jué jué

齊 (齐) 桓公正而不譎 (谲 ) 。
15. Nabi bersabda, “Rajamuda Wen - Bun dari Negeri Jin - Cien bermuslihat dan tidak
lurus; Raja muda Huan - Hwan dari Negeri Qi - Cee lurus dan tidak bermuslihat.”
z ǐ l ù yuē huán gōng shā shā gōng z ǐ jiū jiū
子路曰：桓公殺 ( 杀 ) 公子糾 (纠) ，
zhào hū s ǐ zhī guǎn zhòng bú s ǐ yuē wèi rén hū

召忽死之，管仲不死。曰：未仁乎？
16. Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Ketika Rajamuda Huan - Hwan dari Negeri Qi - Cee

membunuh Gong Zi Jiu - Kong Cu Kiu, Shao Hu - Tiau Hut (guru pembantunya)
melakukan bela mati, tetapi Guan Zhong - Kwan Tiong tidak. Kiranya ia belum
mempunyai peri Cinta Kasih.”
z ǐ yuē huán gōng jiǔ hé zhū zhū hóu bú y ǐ bīng chē chē
子曰：桓公九合諸 ( 诸 ) 侯，不以兵車 ( 车 ) ，
guǎn zhòng zhī l ì yě r ú q í rén r ú q í rén

管仲之力也。如其仁。如其仁。
Nabi bersabda, “Rajamuda Huan - Hwan mengepalai rajamuda-rajamuda lainnya

dengan tanpa kekerasan senjata. Itu tidak lain karena daya upaya Guan Zhong -
Kwan Tiong. Di sinilah peri Cinta Kasihnya! Di sinilah peri Cinta Kasihnya!”
z ǐ gòng gòng yuē guǎn zhòng fēi rén zhě yǔ yǔ

子貢 ( 贡 ) 曰：管仲非仁者與 (与) ？
huán gōng shā shā gōng z ǐ jiū jiū bù néng s ǐ yòu xiāng zhī
桓公殺 ( 杀 ) 公子糾 (纠) ，不能死，又相之。
17. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bukankah Guan Zhong - Kwan Tiong ini tidak
berperi Cinta Kasih? Raja muda Huan - Hwan sudah membunuh Gong Zi Jiu -
Kong Cu Kiu, ia tidak melakukan bela mati, bahkan mau menjadi menterinya.”
z ǐ yuē guǎn zhòng xiāng huán gōng bà zhū zhū hóu

子曰：管仲相桓公，霸諸 ( 诸 ) 侯，
yī yī kuāng tiān xià mín dào yū yú jīn shòu q í s ì

壹 (一) 匡天下，民到於 (于) 今受其賜。
wēi guǎn zhòng wú q í p i f à fā zuǒ rèn y ǐ

微管仲，吾其被髮 (发) 左衽矣。
Nabi bersabda, “Di dalam membantu Rajamuda Huan - Hwan, Guan Zhong -
Kwan Tiong dapat mengepalai para rajamuda lainya sehingga dunia mendapat
pemerintah yang baik, bahkan sampai kini rakyat masih dapat merasakan faedahnya.
Kalau tidak karena jasa Guan Zhong - Kwan Tiong, kita mungkin sudah menjadi
orang yang rambutnya diurai dan memakai baju yang berbelah ke kiri.
qǐ qǐ ruò p ǐ f ū p ǐ f ù fù zhī wéi wéi liàng liàng yě

豈 (岂) 若匹夫匹婦 (妇) 之為 ( 为 ) 諒 ( 谅 ) 也，
z ì jīng jīng yū yú gōu gōu dú dú é r mò zhī zhī yě

自經 ( 经 ) 於 (于) 溝 ( 沟 ) 瀆 (渎) 而莫之知也！
“Masakan dia mau berbuat seperti laki-laki atau perempuan biasa yang hanya kukuh
pada perkara-perkara kecil; kalau ia hanya menurutkan perkara-perkara kecil, meski
ia membunuh diri, mati di selokan, tidak akan ada orang yang memperdulikannya.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XI: 2)
gōng shū wén z ǐ zhī chén dà f u zhūan yǔ yǔ wén z ǐ tong shēng zhū zhū gōng
公叔文子之臣大夫僎，與 (与) 文子同升諸 (诸) 公。
18. Pembesar Zhuan - Swan, dahulu bekas pembantu Gong Shu Wen Zi -
Kong Siok Bun Cu, naik menghadap Pangeran bersama Gong Shu Wen Zi -
Kong Siok Bun Cu.
z ǐ wén zhī yuē kě y ǐ wéi wéi wén y ǐ
子闻之，曰：可以為 ( 为 ) 文矣。
Mendengar itu Nabi bersabda, “Sungguh cocok ia diberi gelar Wen - Bun
(Sasterawan).”
z ǐ yán wèi wèi ling líng gōng zhī wú wú dào yě

子言衛 ( 卫 ) 靈 ( 灵 ) 公之無 (无 ) 道也。
kāng z ǐ yuē f ū r ú shì x ī é r bú sàng sàng

康子曰：夫如是，奚而不喪 ( 丧 ) ？
19. Nabi menbicarakan tentang Rajamuda Ling - Ling dari Negeri Wei - Wee yang
ingkar dari Jalan Suci. Ji Kang Zi - Kwi Khong Cu bertanya, “Kalau demikian
mengapakah tidak hancur kekuasaannya?” (Lun Yu - Lun Gi XV: 1)
kǒng z ǐ yuē zhòng shū yǔ zhì bīn bīn kè

孔子曰：仲叔圉治賓 (宾 ) 客，
zhù tuó tuó zhì zōng miào miào wáng sūn sūn jiǎ jiǎ zhì jūn jūn lǚ
祝鮀 (鮀 ) 治宗廟 (庙 ) ，王孫 ( 孙 ) 賈 (贾) 治軍 (军 ) 旅，
f ū r ú shì x ī q í sàng sàng

夫如是，奚其喪 ( 丧 ) ！
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Zhong Shu Yu - Tiong Siok Gi diangkat sebagai
pimpinan penyambut tamu negeri; Zhu Tuo - Ciok Too diangkat sebagai pemimpin
upacara di Zong Miao - Cong Bio (Miao - Bio leluhurnya); dan Wang Sun Jia -
Ong Sun Ke diangkat sebagai panglima tentaranya. Dengan demikian bagaimanakah
dapat hancur kekuasaannya?”
z ǐ yuē q í yán zhī bú zuò zé zé wéi wéi zhī yě nán nán

子曰：其言之不怍，則 (则) 為 ( 为 ) 之也難 ( 难 ) 。
20. Nabi bersabda, “Orang yang suka beromong besar, akan sukar dapat
melaksanakan kata-katanya.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 22; XIV: 27)
chén chén chéng z ǐ shì jiǎn jiǎn gōng
陳 (陈 ) 成子弑簡 (简) 公，
21. Chen Cheng Zi - Tien Sing Cu membunuh Pangeran Jian - Kian dari Negeri Qi -
Cee.
kǒng z ǐ mù yù é r cháo gào yū yú ā i gōng yuē

孔子沐浴而朝，告於 (于) 哀公曰：
chén chén héng héng shì q í jūn qǐng qǐng tǎo tǎo zhī
陳 ( 陈 ) 恆 ( 恒 ) 弑其君，請 ( 请 ) 討 (讨 ) 之！
Nabi Kong Zi - Khong Cu setelah mandi dan keramas lalu pergi ke istana memberi
laporan kepada Pangeran Ai - Ai, “Chen Heng - Tien Hing telah membunuh rajanya.
Mohon tindakan untuk menghukumnya.”
gōng yuē gào f ū sān z ǐ

公曰：告夫三子。
Pangeran Ai - Ai menjawab, “Beritahukanlah kepada tiga Keluarga Besar itu.”
kǒng z ǐ yuē y ǐ wú cóng cóng dà f u zhī hòu hòu bù gǎn bú gào yě

孔子曰：以吾從 ( 从 ) 大夫之後 ( 后 ) ，不敢不告也。
jūn yuē gào f ū sān z ǐ zhě

君曰：告夫三子者。
(Setelah keluar) Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Karena Aku pernah menjadi
menteri, maka tidak berani tidak memberi laporan, tetapi Pangeran berkata supaya
dilaporkan kepada tiga Keluarga Besar itu.”
zhī sān z ǐ gào bù kě

之三子告，不可。
kǒng z ǐ yuē y ǐ wú cóng cóng dà f u zhī hòu hòu bù gǎn bú gào yě

孔子曰：以吾從 ( 从 ) 大夫之後 ( 后 ) ，不敢不告也。
Baliau memberi laporan kepada tiga Keluarga Besar itu, tetapi mereka tidak
menyetujuinya. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Aku pernah menjadi menteri,
maka tidak berani tidak memberi laporan.”
z ǐ l ù wèn wèn shì jūn z ǐ yuē wù q ī yě é r fàn zhī

子路問 ( 问 ) 事君。子曰：勿欺也，而犯之。
22. Zi Lu - Cu Lo bertanya bagaimanakah mengabdi kepada raja. Nabi bersabda,

“Janganlah menipunya; tetapi, berterang-teranglah berani memberi peringatan.”
z ǐ yuē jūn z ǐ shàng dá dá xiǎo rén xià dá dá

子曰：君子上達 (达) ，小人下達 (达) 。
23. Nabi bersabda, “Majunya seorang Jun Zi - Kun Cu itu menuju ke atas, dan
majunya seorang Xiao Ren - Siau Jien itu menuju ke bawah.”
z ǐ yuē gǔ zhī xué xué zhě wéi wéi jǐ jīn zhī xué xué zhě wéi wéi rén
子曰：古之學 ( 学 ) 者為 ( 为 ) 己，今之學 ( 学 ) 者為 ( 为 ) 人。
24. Nabi bersabda, “Jaman dahulu orang belajar bertujuan membina diri. Sekarang
orang belajar bertujuan memperlihatkan diri kepada orang lain.”
qú bó yù shǐ rén yū yú kǒng z ǐ kǒng z ǐ yǔ yǔ zhī zuò é r wèn wèn yān

蘧伯玉使人於 (于) 孔子，孔子與 (与) 之坐而問 ( 问 ) 焉。
yuē f ū z ǐ hé wéi wéi

曰：夫子何為 ( 为 ) ？
25. Qu Bo Yu - Ki Pik Giok mengutus seseorang kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu.
Setelah bersama duduk, Nabi Kong Zi - Khong Cu bertanya, “Bagaimanakah pribadi
tuanmu itu?” (Lun Yu - Lun Gi XV: 7).
duì duì yuē f ū z ǐ yù guǎ q í guò guò é r wèi néng yě

對 (对 ) 曰：夫子欲寡其過 ( 过 ) 而未能也。
Jawabnya, “Tuanku itu orang yang selalu berusaha mengurangi kesalahannya, tetapi
merasa masih belum dapat.”
shǐ zhě chū
使者出。
z ǐ yuē shǐ hū shǐ hū

子曰：使乎！使乎！
Setelah utusan itu keluar, Nabi bersabda, “Sungguh seorang utusan yang baik!
Sungguh seorang utusan yang baik!”
z ǐ yuē bù zài j ī wèi bú móu móu q í zhèng

子曰：不在其位，不謀 ( 谋 ) 其政。
26. Nabi bersabda, “Kalau tiada atas hal yang berhubungan dengan kedudukanmu,
janganlah ikut campur tangan.” (Lun Yu - Lun Gi VIII: 14)
zēng z ǐ yuē jūn z ǐ s ī bú chū q í wèi

曾子曰：君子思不出其位。
Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Seorang Jun Zi - Kun Cu di dalam pikirannya tidak

melantur-lantur ke luar dari kedudukannya.” (Zhong Yong - Tiong Yong XIII: 1)
z ǐ yuē jūn z ǐ chǐ chǐ q í yán é r guò guò q í xíng

子曰：君子恥 (耻 ) 其言而過 ( 过 ) 其行。
27. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu malu bila kata-katanya melampaui
perbuatannya.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 20)
z ǐ yuē jūn z ǐ dào zhě sān wǒ wú wú néng yān

子曰：君子道者三，我無 (无 ) 能焉。
rén zhě bú yōu yōu zhī zhě bù huò yǒng zhě bú j ù jù

仁者不憂 ( 忧 ) ，知者不惑，勇者不懼 (惧) 。
28. Nabi bersabda, “Ada tiga hal di dalam Jalan Suci seorang Jun Zi - Kun Cu yang
belum dapat Kucapai. Penuh Cinta Kasih sehingga tidak merasa susah payah.
Bijaksana sehingga tidak dilamun bimbang, dan Berani sehingga tidak dirundung
kecemasan.”
z ǐ gòng gòng yuē f ū z ǐ z ì dào yě
子貢 ( 贡 ) 曰：夫子自道也。
Zi Gong - Cu Khong berkata, “Inilah Jalan Suci yang telah Guru jalani sendiri.”
z ǐ gòng gòng fāng rén

子貢 ( 贡 ) 方人。
z ǐ yuē sì sì yě xiàn xiàn hū zāi f ú wǒ zé zé bù xiá
子曰：賜 (赐) 也賢 ( 贤 ) 乎哉！夫我則 (则) 不暇。
29. Zi Gong - Cu Khong sering mengecam orang lain. Nabi bersabda, “Si - Su,
engkau pandai bukan? Aku tidak mempunyai waktu berbuat seperti kamu.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XIII: 1)
z ǐ yuē bú huàn rén zhī bú j ǐ zhī huàn q í bù néng yě

子曰：不患人之不己知，患其不能也。
30. Nabi bersabda, “Jangan menyesal orang lain tidak mengenal dirimu, tetapi
menyesallah kalau dirimu tidak mempunyai kecakapan.” (Lun Yu - Lun Gi I: 16)
z ǐ yuē bú n ì zhà zhà bú y ì yì bú xìn
子曰：不逆詐 ( 诈 ) ，不億 (亿) 不信，
y ì y ì xiān jue jué zhě shì xiàn xiàn hū
抑亦先覺 (觉 ) 者，是賢 ( 贤 ) 乎？
31. Nabi bersabda, “Tidak berprasangka akan kecurangan orang lain; tidak
mencurigai apakah seseorang tidak mempercayai dirinya; tetapi dapat merasa, kalau
ada sesuatu yang tidak benar, inilah laku seorang yang Bijaksana.”
wēi shēng mǔ mǔ wèi wèi kǒng z ǐ yuē

微生畝 (亩 ) 謂 ( 谓 ) 孔子曰：
qiū hé wéi wéi shì x ī xī xī xī zhě yǔ yǔ
丘！何為 ( 为 ) 是棲 (栖) 棲 (栖) 者與 (与) ？
wú wú nǎi wéi wéi nìng hū
無 (无 ) 乃為 ( 为 ) 侫乎？
32. Wei Sheng Mu - Bi Sing Bo bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu,
“Mengapakah Qiu - Khiu selalu repot ke mana-mana? Apakah itu tidak
menyebabkanmu seperti orang yang suka memutar lidah?”
kǒng z ǐ yuē fēi gǎn wéi wèi nìng yě j í gù yě

孔子曰：非敢為 ( 为 ) 侫也，疾固也。
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Bukannya Aku berani pandai bersilat lidah,
tetapi Aku benci akan sifat kukuh.”
z ǐ yuē jì jì bù chēng chèn jī lì chēng chēng j ī dé yě

子曰：驥 (骥) 不稱 (称 ) 其力，稱 ( 称 ) 其德也。
33. Nabi bersabda, “Kuda dinamai Ji - Ki (sebutan bagi kuda baik) bukan hanya
karena tenaganya, tetapi karena sifat-sifat lainnya yang Bajik pula.”
huò yuē y ǐ dé bào bào yuàn hé r ú

或曰：以德報 ( 报 ) 怨，何如？
34. Ada orang bertanya, “Dengan Kebajikan membalas kejahatan, bagaimanakah

itu?” (Li Ji - Lee Ki XXIX: 12)
z ǐ yuē hé y ǐ bào bào dé
子曰：何以報 ( 报 ) 德？
Nabi bersabda, “Kalau demikian, dengan apa engkau dapat membalas Kebajikan?
y ǐ zhí bào bào yuàn y ǐ dé bào bào dé

以直報 ( 报 ) 怨，以德報 ( 报 ) 德。
“Balaslah kejahatan dengan kelurusan dan balaslah Kebajikan dengan Kebajikan.”
z ǐ yuē mò wǒ zhī yě f ū
子曰：莫我知也夫！
35. Nabi bersabda, “Ah, tiada orang yang mengenal Aku.”
z ǐ gòng gòng yuē hé wéi wéi q í mò zhī z ǐ yě

子貢 ( 贡 ) 曰：何為 ( 为 ) 其莫知子也？
Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Apakah maksudnya tiada orang yang mengenal

Guru?”
z ǐ yuē bú yuàn tiān bú yóu rén xià xué xué é r shàng dá dá

子曰：不怨天，不尤人，下學 ( 学 ) 而上達 (达) ，
zhī wǒ zhě q í tiān hū

知我者其天乎！
Nabi bersabda, “Aku tidak menggerutu kepada Tian - Thian Yang Maha Esa, tidak
pula menyesali manusia. Aku hanya belajar dari tempat rendah ini, terus maju menuju
tinggi, Tian - Thian Yang Maha Esa lah mengerti diriKu.” (Lun Yu - Lun Gi XIX: 23)
gōng bó liáo sù sù z ǐ l ù yū yú j ì sūn sūn

公伯寮愬 (诉) 子路於 (于) 季孫 ( 孙 ) 。
z ǐ f ú jǐng bó y ǐ gào yuē f ū z ǐ gù yǒu huò zhì yū yú gōng bó liáo

子服景伯以告，曰：夫子固有惑志於 (于) 公伯寮，
wú l ì yóu néng s ì zhū shì cháo

吾力 (犹) 能肆 (诸) 市朝。
36. Gong Bo Liao - Kong Pik Liau memfitnah Zi Lu - Cu Lo di hadapan Ji Sun -
Kwi Sun. Zi Fu Jing Bo - Cu Hok King Pik datang kepada Nabi dan melapor, “Tuanku
nampaknya keras kepala membenarkan hasutan Gong Bo Liao - Kong Pik Liau, tetapi
saya masih mempunyai tenaga untuk membunuhnya dan menyeret mayatnya ke
pasar.”
z ǐ yuē dào zhī jiāng jiāng xíng yě yǔ yǔ mìng yě

子曰：道之將 ( 将 ) 行也與 (与) ，命也。
dào zhī jiāng jiāng fèi fèi yě yǔ yǔ mìng yě gōng bó liáo q í r ú mìng hé
道之將 ( 将 ) 廢 (废) 也與 (与) ，命也。公伯寮其如命何？
Nabi bersabda, “Kalau Jalan Suci akan dapat dilaksanakan dan berkembang. Itulah
Firman; kalau Jalan Suci itu harus musna, itupun Firman. Apa yang dapat dilakukan
Gong Bo Liao - Kong Pik Liau terhadap Firman?”
(Lun Yu - Lun Gi VII: 23; IX: 5; Meng Zi - Bing Cu IB: 16)
z ǐ yuē xiàn xián zhě p ì shì qí cì pì dì q í c ì p ì sè q í c ì p ì yán

子曰：賢 ( 贤 ) 者辟世，其次辟地，其次辟色，其次辟言。
37. Nabi bersabda, “Di antara orang-orang bijaksana ada yang menyingkiri dunia; ada
yang menyingkiri negerinya; ada yang menyingkiri wajah-wajah; dan ada yang
menyingkiri kata-kata.”
z ǐ yuē zuò zhě q ī rén y ǐ

子曰：作者七人矣。
Nabi bersabda pula, “Orang yang melakukan ini sudah ada tujuh.”
z ǐ l ù sǔ yū yú shí mén chén mén mén yuē xī zì z ǐ l ù yuē z ì kǒng shì

子路宿於 (于) 石门。晨門 ( 门 ) 曰：奚自？子路曰：自孔氏。
38. Zi Lu - Cu Lo bermalam di Shi Men - Sik Bun (Gerbang Batu). Keesokan harinya
penjaga pintu berkata, “Engkau dari mana?” Zi Lu - Cu Lo menjawab, “Dari tempat
Nabi Kong Zi - Khong Cu.”
yuē shì zhī q í bù kě é r wéi wéi zhī zhě yǔ yǔ
曰：是知其不可而為 ( 为 ) 之者與 (与) ？
“O, dari orang yang masih hendak menjalankan hal yang sudah diketahuinya tidak
akan dapat dijalankan itu?”
zǐ j ī jī qìng yū yú wèi wèi

子擊 (击) 磬於 (于) 衛 ( 卫 ) 。
yǒu hé kuì kuì é r guò guò kǒng shì zhī mén mén zhě
有荷蕢 (蒉 ) 而過 ( 过 ) 孔氏之門 ( 门 ) 者，
yuē yǒu xīn zāi jī jī qìng hū

曰：有心哉！擊 (击) 磬乎！
39. Tatkala Nabi di Negeri Wei - Wee, menabuh semacam alat musik yang dibuat dari
batu. Ketika itu lewatlah seorang yang mendukung keranjang rumput di muka pintu
kediamannya lalu berkata, “Sungguh sepenuh hati memukulnya.”
(Lun Yu - Lun Gi XVIII: 5)
j ì é r yuē b ǐ zāi kēng kēng kēng kēng hū mò j ǐ zhī yě s ī j ǐ ér y ǐ y ǐ

既而曰：鄙哉！硜 ( 硁 ) 硜 ( 硁 ) 乎！莫己知也，斯己而已矣。
shēn zé zé lì lì qiǎn qiǎn zé zé jiē
深則 (则) 厲 (厉) ，淺 ( 浅 ) 則 (则) 揭。
Sebentar kemudian berkata pula, “Sungguh jelas! Lagunya merayu seperti berkata
‘Tiada orang yang mengenal Aku!’ Tetapi kalau tidak ada yang mau mengenalNya,
mengapakah tidak dihentikan saja? ‘Menyeberangi sungai, bila airnya dalam,
menyeberanglah beserta pakaian; bila airnya dangkal, boleh menarik pakaian ke
atas’.” (Shi Jing - Si King I.3.9.1)
z ǐ yuē guǒ zāi mò zhī nán nán yǐ

子曰：果哉！末之難 ( 难 ) 矣。
Nabi bersabda, “Sungguh tegas orang ini. Tetapi apakah sukarnya kalau hanya
begitu?”
z ǐ zhāng zhāng yuē shū shū yún yún gāo zōng liàng liàng yīn yīn
子張 ( 张 ) 曰：書 (书) 雲 (云) ：高宗諒 ( 谅 ) 陰 (阴 ) ，
sān nián bú yán hé wèi wèi yě
三年不言。何謂 ( 谓 ) 也？
40. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Di dalam Shu Jing - Su King (Kitab Hikayat) tertulis
‘Raja Gao Zong - Koo Cong dalam masa berkabung tiga tahun tidak berbicara di
sidang! Mengapakah begitu?” (Shu Jing - Su King IV: 8)
z ǐ yuē hé b ì gāo zōng gǔ zhī rén jiē rán

子曰：何必高宗，古之人皆然。
jūn hōng bǎi guān zǒng zǒng j ǐ y ǐ tīng tīng yū yú zhǒng zǎi sān nián
君薨，百官總 ( 总 ) 己以廳 ( 听 ) 於 (于) 冢宰，三年。
Nabi bersabda, “Ini bukan hanya Gao Zong - Koo Cong saja, orang-orang kuno
semua menjalankannya. Bila raja mangkat, seratus jawatan itu membereskan
persoalan-persoalan sendiri. Selama tiga tahun itu perdana menterinyalah yang
memimpin.”
z ǐ yuē shàng hǎo l ǐ lǐ zé zé mín y ì shǐ yě

子曰：上好禮 (礼) ，則 (则) 民易使也。
41. Nabi bersabda, “Bila yang berkedudukan tinggi menyukai kesusilaan, niscaya
mudah menyuruh rakyat mengikutinya.”
z ǐ l ù wèn wèn jūn z ǐ z ǐ yuē xiū j ǐ y ǐ jìng

子路問 ( 问 ) 君子。子曰：修己以敬。
42. Zi Lu - Cu Lo bertanya tantang seorang Jun Zi - Kun Cu, Nabi bersabda, “Ia
membina dirinya dengan penuh hormat.”
yuē r ú s ī é r y ǐ hū yuē xiū j ǐ y ǐ ān rén

曰：如斯而已乎？曰：修己以安人。
“Setelah dapat berbuat demikian lalu bagaimana?”

“Ia membina diri untuk memberi sentosa kepada orang lain.”
yuē r ú s ī é r y ǐ hū
曰：如斯而已乎？
yuē xiū j ǐ y ǐ ān bǎi xìng
曰：修己以安百姓。
xiū j ǐ y ǐ ān bǎi xìng yáo yáo shùn q í yóu yóu bìng zhū zhū
修己以安百姓，堯 (尧) 舜其猶 (犹) 病諸 (诸) ！
“Setelah dapat berbuat demikian lalu bagaimana?”

“Ia membina diri untuk memberi sentosa kepada segenap rakyat. Membina diri untuk
dapat memberi sentosa kepada seluruh rakyat, meskipun Yao - Giau dan Shun - Sun
masih khawatir belum dapat melaksanakan dengan sempurna. “
(Lun Yu - Lun Gi VI: 30).
yuán rǎng y í s ì
原壤夷俟。
43. Yuan Rang - Gwan Chiang jongkok di jalan (mencegat Nabi lewat).
z ǐ yuē yòu é r bú sūn sūn dì cháng zháng é r wú wú shù yān

子曰：幼而不孫 (孙) 弟，長 ( 长 ) 而無 (无 ) 述焉，
lǎo é r bú s ǐ shì wéi wèi zéi zéi y ǐ zhàng kòu q í jìng jìng
老而不死，是為 ( 为 ) 賊 (贼 ) 。以杖叩其脛 (胫) 。
Nabi bersabda, “Ketika masih muda kamu tidak patuh, setelah dewasa tidak ada
sesuatu yang dapat kau berikan kepada masyarakat dan setelah tua tidak mau mati;
sesungguhnya engkau ini pencuri (Kebajikan).” Lalu dengan tongkatnya dipukul kaki
orang itu.
què què dǎng dǎng tóng z ǐ jiāng jiāng mìng

闕 (阙) 黨 ( 党 ) 童子將 ( 将 ) 命。
huò wèn wèn zhī yuē y ì zhě yǔ yǔ

或問 ( 问 ) 之，曰：益者與 (与) ？
44. Seorang anak dari Que Dang - Khwat Tong, oleh Nabi sering disuruh menyambut
tamu-tamu. Ada seorang bertanya, “Majukah anak ini dalam pelajaran?”
z ǐ yuē wú jiàn jiàn q í j ū yū yú wèi yě

子曰：吾見 ( 见 ) 其居於 (于) 位也，
jiàn jiàn q í yǔ yǔ xiān shēng bìng bìng xíng yě
見 ( 见 ) 其與 (与) 先生並 (并) 行也，
fēi qiú y ì zhě yě yù sù chéng zhě yě

非求益者也，欲速成者也。
Nabi bersabda, “Ia sering kulihat duduk di atas-atas dan suka berjalan bersama
orang-orang yang berkedudukan tinggi. Dia bukan seorang anak yang maju,
melainkan hanya ingin seperti orang-orang besar.”
wèi wèi líng líng gōng
JILID XV. 衛 (卫) 靈 (灵 ) 公 - (WEE LING KONG - NAMA)
wèi wèi ling líng gōng wèn wèn chén chén yū yú kǒng z ǐ
衛 (卫) 靈 ( 灵 ) 公問 ( 问 ) 陳 ( 陈 ) 於 (于) 孔子。
kǒng z ǐ duì duì yuē zǔ dòu zhī shì zé zé cháng cháng wén wén zhī y ǐ
孔子對 (对 ) 曰：俎豆之事，則 (则) 嘗 ( 尝 ) 聞 (闻) 之矣。
jūn jūn l ǚ zhī shì wèi zhī xué xué yě míng r ì suì xíng
軍 (军 ) 旅之事，未之學 ( 学 ) 也。明日遂行。
1. Raja muda Ling - Ling dari Negeri Wei - Wee bertanya cara mengatur barisan
kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu. Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Tentang cara
mengatur Zu - Coo dan Dou - Too (alat-alat sembahyang) Aku pernah mendengar,
namun hal mengatur barisan Aku belum pernah belajar.” Esok harinya lalu
meninggalkan negeri itu. (Lun Yu - Lun Gi XIV: 19).
zài chén chén jué jué liáng liáng cóng cóng zhě bìng mò néng xìng xìng
在陳 ( 陈 ) 絕 (绝 ) 糧 ( 粮 ) ，從 ( 从 ) 者病，莫能興 (兴) 。
2. Di Negeri Chen - Tien rombongan Nabi kehabisan bekal makanan sehingga

beberapa murid menderita sakit dan tidak dapat bangun.
z ǐ l ù yùn jiàn jiàn yuē jūn z ǐ y ì yǒu qióng qióng hū

子路愠見 ( 见 ) 曰：君子亦有窮 ( 穷 ) 乎？
Zi Lu - Cu Lo dengan kurang senang berkata, “Layakkah seorang Jun Zi - Kun Cu

menderita semacam ini?”
z ǐ yuē jūn z ǐ gù qióng qióng xiǎo rén qióng qióng s ī làn làn yǐ
子曰：君子固窮 ( 穷 ) 。小人窮 ( 穷 ) ，斯濫 (滥 ) 矣。
Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu tahan dalam penderitaan; seorang

Xiao Ren - Siau Jien, berbuat yang tidak karuan bila menderita.”
(Lun Yu - Lun Gi V: 22).
z ǐ yuē sì sì yě
子曰：賜 (赐) 也！
r u y ǐ yǔ wéi wéi duō xué xué é r shí shí zhī zhě yǔ yǔ

女以予為 ( 为 ) 多學 ( 学 ) 而識 (识 ) 之者與 (与) ？
3. Nabi bersabda, “Si - Su, tentu engkau menyangka Aku ini banyak sekali belajar dan
menghafalkan bukan?”
duì yuē rán fēi yǔ yǔ

对曰：然，非與 (与) ？
“Ya, bukankah memang begitu?”
yuē fēi yě yǔ y ī yī y ǐ guàn guàn zhī

曰：非也。予壹 (一) 以貫 ( 贯 ) 之。
“Bukan. Aku berpegang pada satu yang menembusi semuanya.”

(Lun Yu - Lun Gi IV. 15).
z ǐ yuē yóu zhī dé zhě xiǎn xiǎn yǐ

子曰：由知德者鮮 ( 鲜 ) 矣。
4. Nabi bersabda, “You - Yu, sesungguhnya jaranglah yang benar-benar mengerti

akan Kebajikan.”
z ǐ yuē wú wú wéi wéi é r zhì zhě q í shùn yě yǔ yǔ

子曰：無 (无 ) 為 ( 为 ) 而治者，其舜也與 (与) ！
f ū hé wéi wéi zāi gōng j ǐ zhèng nán miàn é r y ǐ y ǐ

夫何為 (为) 哉？恭己正南面而已矣。
5. Nabi bersabda, “Orang yang dapat memerintah negerinya dengan tanpa berbuat
apa-apa, hanya Raja Shun - Sun kiranya. Apakah yang dilakukannya? Tidak lebih
hanya dengan sungguh-sungguh dan hormat menghadap ke Selatan menerima
menteri-menterinya.”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn xíng
子張 ( 张 ) 問 (问) 行。
6. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya bagaimanakah layak tingkah lakunya.
z ǐ yuē yán zhōng xìn xíng dǔ dǔ jìng

子曰：言忠信，行篤 (笃) 敬，
suī suī mán mán mò zhī bāng xíng y ǐ

雖 (虽 ) 蠻 ( 蛮 ) 貊之邦行矣。
yán bú zhōng xìn xíng bú dǔ dǔ jìng suī suī zhōu l ǐ xíng hū zāi
言不忠信，行不篤 (笃) 敬，雖 (虽 ) 州里行乎哉？
Nabi bersabda, “Perkataanmu hendaklah kaupegang dengan Satya dan Dapat

Dipercaya; perbuatanmu hendaklah kau perhatikan sungguh-sungguh. Dengan
demikian di daerah Man - Ban dan Mo - Bek pun, tingkah lakumu dapat diterima.
Kalau perkataanmu tidak kau pegang dengan Satya dan Dapat Dipercaya, perbuatan
tidak kau perhatikan sungguh-sungguh, sekalipun di kampung halaman sendiri
mungkinkah dapat diterima?
l ì zé zé jiàn jiàn q í cān yū yú qián yě

立則 (则) 見 ( 见 ) 其參於 (于) 前也，
zài yú zé zé jiàn jiàn q í y ǐ yū yú héng yě f ū rán hòu hòu xíng

在舆則 (则) 見 ( 见 ) 其倚於 (于) 衡也，夫然後 ( 后 ) 行。
Kalau engkau sedang berdiri, hendaklah hal ini kau bayangkan seolah-olah di
mukamu, kalau sedang naik kereta bayangkan seolah-olah hal ini tampak di atas
gandaran keretamu. Dengan demikian tingkah lakumu dapat diterima.”
z ǐ zhāng zhāng shū shū zhū zhū shēn shēn

子張 ( 张 ) 書 (书) 諸 (诸) 紳 ( 绅 ) 。
Zi Zhang - Cu Tiang lalu mencatat kata-kata itu pada ikat pinggangnya.

z ǐ yuē zhí zāi shǐ yú yú bāng yǒu dào r ú shǐ bāng wú wú dào r ú shǐ
子曰：直哉史魚 (鱼) ！邦有道，如矢。邦無 (无 ) 道，如矢。
7. Nabi bersabda, “Sungguh jujurlah Shi Yu - Su Gi itu. Negara dalam Jalan Suci, ia
berbuat lurus seperti anak panah; Negara ingkar dari Jalan Suci, perbuatannya tetap
lurus seperti anak panah.
jūn z ǐ zāi qú bó yù bāng yǒu dào zé zé shì

君子哉蘧伯玉！邦有道，則 (则) 仕。
bāng wú wú dào zé kě juǎn é r huái huái zhī

邦無 (无 ) 道，(则) 可卷而懷 ( 怀 ) 之。
“Sungguh seorang Jun Zi - Kun Cu, Qu Bo Yu - Ki Pik Giok itu. Negara di dalam Jalan
Suci, ia tampil ke muka memangku jabatan; Negara ingkar dari Jalan Suci, ia rela
menyimpan pandangan hidupnya di dalam hati.” (Lun Yu - Lun Gi XIV: 25)
z ǐ yuē kě yǔ yǔ yán é r bú yǔ yǔ zhī yán zhī zhě shī rén

子曰：可與 (与) 言而不與 (与) 之言知者，失人。
bù kě yǔ yǔ yán é r yǔ yǔ zhī yán shī yán zhī zhě bú shī rén y ì bú shī yán
不可與 (与) 言而與 (与) 之言，失言。知者不失人，亦不失言。
8. Nabi bersabda, “Kepada orang yang patut diajak bicara, tidak mau mengajaknya
bicara; ini berarti kehilangan orang. Kepada yang tidak patut diajak bicara, diajaknya
bicara; ini berarti kehilangan kata-kata. Seorang yang Bijaksana tidak akan
kehilangan orang maupun kata-kata.”
z ǐ yuē zhì shì rén rén wú wú qiú shēng y ǐ hài rén

子曰：志士仁人，無 (无 ) 求生以害仁，
yǒu shā shā shēn y ǐ chéng rén

有殺 (杀) 身以成仁。
9. Nabi bersabda, “Seorang yang bercita-cita menjadi siswa dalam Cinta Kasih, tidak
inginkan hidup bila itu membahayakan Cinta Kasih. Bahkan ada yang mengorbankan
dirinya untuk menyempurnakan Cinta Kasih itu.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 2)
z ǐ gòng gòng wèn wèn wéi wéi rén
子貢 ( 贡 ) 問 ( 问 ) 為 (为) 仁。
z ǐ yuē gōng yù shàn q í shì b ì xiān l ì q í q ì

子曰：工欲善其事，必先利其器。
j ū shì bāng yě shì q í dà f u zhī xiàn xián zhě
居是邦也，事其大夫之賢 ( 贤 ) 者，
yǒu q í shì zhī rén zhě

友其士之仁者。
10. Zi Gong - Cu Khong bertanya bagaimanakah melaksanakan Cinta Kasih. Nabi

bersabda, “Seorang tukang yang ingin bekerja baik-baik, lebih dahulu
menyempurnakan alat-alatnya. Maka hidup di suatu Negara hendaklah dapat
mengabdi kepada pembesar yang Bijaksana dan berkawan dengan para Siswa di
dalam Cinta Kasih.”
yán yán yuān yuān wèn wèn wéi wéi bāng

顏 ( 颜 ) 淵 ( 渊 ) 問 ( 问 ) 為 (为) 邦。
11. Yan Yuan - Gan Yan bertanya bagaimanakah mengatur pemerintahan.
z ǐ yuē xíng xià zhī shí

子曰：行夏之时，
Nabi bersabda, “Pakailah penanggalan Dinasti Xia - He.”
chéng yīn zhī l ù lù

乘殷之輅 (辂) ，
“Gunakanlah ukuran kereta Kerajaan Yin - Ien.”
f ú zhōu zhī miǎn

服周之冕，
“Kenakanlah topi kebesaran Kerajaan Zhou - Ciu.”

yuè yuè zé zé sháo wǔ
樂 ( 乐 ) 則 (则) 韶舞。
“Bersukalah di dalam musik Shao - Siau dan Wu - Bu.”
fàng zhèng zhèng shēng shēng yuǎn yuǎn nìng rén

放鄭 ( 郑 ) 聲 ( 声 ) ，遠 ( 远 ) 佞人。
zhèng zhèng shēng shēng yín nìng rén dài
鄭 ( 郑 ) 聲 ( 声 ) 淫，佞人殆。
“Jauhkanlah musik Negeri Zheng - Ting dan Jauhilah orang-orang yang pandai
memutar lidah. Musik Negeri Zheng - Ting itu membangkitkan nafsu dan orang-orang
yang pandai memutar lidah itu membahayakan.”
z ǐ yuē rén wú wú yuǎn yuǎn lǜ lǜ b ì yǒu jìn yōu yōu

子曰：人無 (无 ) 遠 ( 远 ) 慮 (虑) ，必有近憂 ( 忧 ) 。
12. Nabi bersabda, “Bila orang tidak mau berfikir tentang kemungkinan yang masih
jauh, kesusahan itu tentu sudah berada di dekatnya.”
z ǐ yuē y ǐ y ǐ hū wú wèi jiàn jiàn hǎo dé r ú hào sè zhě yě

子曰：已矣乎！吾未見 ( 见 ) 好德如好色者也。
13. Nabi bersabda, “Ah, sudah! Aku belum pernah melihat seseorang yang mencintai
Kebajikan seperti mencintai keelokan.”
z ǐ yuē zāng wén zhòng q í qiè qiè wèi zhě yǔ yǔ

子曰：臧文仲，其竊 (窃 ) 位者與 (与) ！
zhī liǔ xià huì zhī xiàn xiàn é r bú yǔ yǔ l ì yě

知柳下惠之賢 ( 贤 ) 而不與 (与) 立也。
14. Nabi bersabda, “Zang Wen Zhong - Cong Bun Tiong nampaknya bukan seorang
yang tepat untuk memangku jabatan. Ia mengetahui Liu Xia Hui - Liu He Hui
bijaksana, tetapi tidak mau memberinya kedudukan.“ (Lun Yu - Lun Gi XVIII: 2)
z ǐ yuē gōng z ì hòu é r báo zé zé yū yú rén
子曰：躬自厚而薄責 (责) 於 (于) 人，
zé zé yuǎn yuǎn yuàn y ǐ

則 (则) 遠 ( 远 ) 怨矣。
15. Nabi bersabda, “Bersikap keras kepada diri sendiri dan bersikap lunak kepada
orang lain, akan menjauhkan sesalan orang.”
z ǐ yuē bú yuē r ú zhī hé r ú zhī hé zhě wú mò r ú zhī hé yě y ǐ y ǐ
子曰：不曰如之何如之何者，吾末如之何也已矣。
16. Nabi bersabda, “Orang yang tidak mau bertanya ‘Apakah yang harus kulakukan?
Apakah yang harus kulakukan?’ Aku tidak tahu apa yang harus Kulakukan
terhadapnya.”
z ǐ yuē qún j ū zhōng zhōng rì yán bù j í y ì yì

子曰：群居終 ( 终 ) 日，言不及義 (义) ，
hǎo xíng xiǎo huì nán nán y ǐ zāi

好行小慧，難 (难) 矣哉！
17. Nabi bersabda, “Orang yang berkumpul sepanjang hari, tetapi yang dibicarakan
tiada yang berhubungan dengan Kebenaran, melainkan hanya ribut akan hal-hal kecil,
sungguh sukar orang-orang semacam itu.”
z ǐ yuē jūn z ǐ y ì yì y ǐ wéi wéi zhì zhì lǐ lǐ y ǐ xíng zhī

子曰：君子義 (义) 以為 ( 为 ) 質 (质 ) ，禮 (礼) 以行之，
sūn sūn y ǐ chū zhī xìn y ǐ chéng zhī jūn z ǐ zāi

孫 ( 孙 ) 以出之，信以成之，君子哉！
18. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu memegang Kebenaran sebagai pokok
pendiriannya. Kesusilaan sebagai pedoman perbuatannya, mengalah dalam
pergaulan dan menyempurnakan diri dengan Laku Dapat Dipercaya. Demikianlah
Jun Zi - Kun Cu.”
z ǐ yuē jūn z ǐ bìng wú wú néng yān bú bìng rén zhī bú j ǐ zhī yě

子曰：君子病無 (无 ) 能焉，不病人之不己知也。
19. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu susah kalau tidak mempunyai
kecakapan; tetapi, tidak susah bila orang lain tidak mau mengenalnya.”
z ǐ yuē jūn z ǐ j í mo mo shì é r míng bù chēng chèn yān

子曰：君子疾沒 (没 ) 世而名不稱 (称 ) 焉。
20. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu tidak hanya khawatir setelah mati
namanya tidak disebut-sebut lagi.”
z ǐ yuē jūn z ǐ qiú zhū zhū jǐ xiǎo rén qiú zhū zhū rén
子曰：君子求諸 ( 诸 ) 己，小人求諸 ( 诸 ) 人。
21. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu menuntut diri sendiri, seorang Xiao Ren
- Siau Jien menuntut orang lain.”
z ǐ yuē jūn z ǐ jīn é r bú zhèng zhèng qún é r bú dǎng dǎng

子曰：君子矜而不爭 ( 争 ) ，群而不黨 ( 党 ) 。
22. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mau berlomba, tetapi tidak mau berebut.
Mau berkumpul, tetapi tidak mau berkomplot.”
z ǐ yuē jūn z ǐ bú y ǐ yán j u jǔ rén bú y ǐ rén fèi fèi yán

子曰：君子不以言舉 (举) 人，不以人廢 (废) 言。
23. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu tidak memuji seseorang karena
kata-katanya, dan tidak menyia-nyiakan kata-kata karena orangnya.”
z ǐ gòng gòng wèn wèn yuē

子貢 ( 贡 ) 問 (问) 曰：
yǒu y ī yī yán é r kě y ǐ zhōng zhōng shēn xíng zhī zhě hū
有壹 (一) 言而可以終 ( 终 ) 身行之者乎？
24. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Adakah suatu kata yang boleh menjadi pedoman
sepanjang hidup?”
z ǐ yuē q í shù hū j ǐ suǒ bù yù wù shī yū yú rén
子曰：其恕乎？己所不欲，勿施於 (于) 人。
Nabi bersabda, “Itulah Tepa Sarira! Apa yang diri sendiri tiada inginkan, janganlah
diberikan kepada orang lain.” (Da Xue - Thai Hak IX: 4)
z ǐ yuē wú zhī yū yú rén yě shuí shuí huǐ shuí yù yù

子曰：吾之於 (于) 人也，誰 ( 谁 ) 毁 ( 谁 ) 譽 (誉) ？
r ú yǒu suǒ yù yù zhě q í yǒu suǒ shì shì yǐ

如有所譽 (誉) 者，其有所試 (试 ) 矣。
25. Nabi bersabda, “Terhadap seseorang, siapakah yang Kucela? Siapakah yang
Kupuji? Kalau ada yang Kupuji, tentu karena Aku sudah mengujinya benar-benar.”
s ī mín yě sān dài zhī suǒ y ǐ zhí dào é r xíng yě

斯民也，三代之所以直道而行也。
“Orang-orang (yang Kupuji) itulah yang meletakkan dasar tiga Kerajaan itu
melaksanakan Jalan Suci yang lurus.”
z ǐ yuē wú yóu yóu j í shǐ zhī què què wén yě

子曰：吾猶 ( 犹 ) 及史之闕 ( 阙 ) 文也，
yǒu mǎ mǎ zhě jiè rén chéng zhī jīn wáng y ǐ f ū

有馬 (马 ) 者借人乘之，今亡矣夫！
26. Nabi bersabda, “Aku pernah menjumpai pengarang Hikayat yang masih
mengosongkan beberapa bagian karangannya. Ada pula orang yang mempunyai
kuda, mau meminjamkan kepada orang lain. Sayang semangat-semangat demikian
saat ini tiada lagi.”
z ǐ yuē qiǎo yán luàn luàn dé xiǎo bù rěn zé zé luàn luàn dà móu móu
子曰：巧言亂 ( 乱 ) 德，小不忍則 (则) 亂 ( 乱 ) 大謀 ( 谋 ) 。
27. Nabi bersabda, “Orang yang pandai memutar lidah akan mengacaukan Kebajikan.
Kalau orang tidak mau menanggung kesukaran-kesukaran kecil, ia akan merusakkan
perkara-perkara besar.”
z ǐ yuē cóng zhòng wu wu zhī b ì chá yān cóng zhòng hǎo zhī b ì chá yān
子曰：從 ( 众 ) 惡 (恶 ) 之，必察焉。從 ( 众 ) 好之，必察焉。
28. Nabi bersabda, “Yang dibenci umum harus diperiksa, yang disukai umum harus
diperiksa pula.”
z ǐ yuē rén néng hóng dào fēi dào hóng rén

子曰：人能弘道，非道弘人。
29. Nabi bersabda, “Oranglah yang harus mengembangkan Jalan Suci, bukan Jalan
Suci yang mengembangkan orang.”
z ǐ yuē guò guò é r bú gǎi shì wèi wèi guò guò yǐ
子曰：過 ( 过 ) 而不改，是謂 ( 谓 ) 過 ( 过 ) 矣。
30. Nabi bersabda, “Bersalah tetapi tidak mau memperbaiki, inilah benar-benar
kesalahan.”
z ǐ yuē wú cháng cháng zhōng zhōng r ì bú shí zhōng zhōng yè bú qǐn qǐn
子曰：吾嘗 ( 尝 ) 終 ( 终 ) 日不食，終 ( 终 ) 夜不寢 (寝 ) ，
yǐ sī wú wú yì bù r ú xué xué yě
以思，無 (无 ) 益，不如學 ( 学 ) 也。
31. Nabi bersabda, “Aku pernah sepanjang hari tidak makan dan sepanjang malam
tidak tidur merenungkan sesuatu. Ini ternyata tak berguna, lebih baik belajar.”
z ǐ yuē jūn z ǐ móu móu dào bú móu móu shí

子曰：君子謀 ( 谋 ) 道不謀 ( 谋 ) 食。
gēng yě něi něi zài q í zhōng y ǐ xué xué yě lù lù zài q í zhōng y ǐ

耕也，餒 (馁 ) 在其中矣。學 ( 学 ) 也，祿 (禄) 在其中矣。
jūn z ǐ yōu yōu dào bú yōu yōu pín pín

君子憂 ( 忧 ) 道不憂 ( 忧 ) 貧 (贫 ) 。
32. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mengutamakan Jalan Suci, tidak
mengutamakan soal makan. Orang bercocok tanam, mungkin juga masih dapat
kelaparan; orang belajar, mungkin juga mendapatkan kedudukan. Seorang Jun Zi -
Kun Cu susah kalau tidak dapat hidup dalam Jalan Suci, tidak susah karena miskin.”
z ǐ yuē zhī j í zhī rén bù néng shǒu zhī

子曰：知及之，仁不能守之，
suī suī dé zhī b ì shī zhī

雖 (虽 ) 得之，必失之。
33. Nabi bersabda, “Seorang yang pandai, meski tidak memegang teguh Cinta Kasih,
mungkin berhasil pula usahanya; tetapi akhirnya pasti hilang pula.”
zhī j í zhī rén néng shǒu zhī bú zhuāng zhuāng yǐ l ì lì zhī
知及之，仁能守之，不莊 ( 庄 ) 以蒞 (莅) 之，
zé zé mín bú jìng
則 (则) 民不敬。
Meskipun pandai dan dapat memegang teguh Cinta Kasih; bila tidak berwibawa,
rakyat tidak mau menaruh hormat.
zhī j í zhī rén néng shǒu zhī zhuāng zhuāng yǐ l ì lì zhī

知及之，仁能守之，莊 ( 庄 ) 以蒞 (莅) 之，
dòng dòng zhī bú y ǐ l ǐ lǐ wèi shàn yě

動 ( 动 ) 之不以禮 (礼) ，未善也。
Meskipun pandai, teguh di dalam Cinta Kasih dan berwibawa; bila tindakannya tidak
berdasarkan Kesusilaan, itu belum sempurna baik.”
z ǐ yuē jūn z ǐ bù kě xiǎo zhī é r kě dà shòu yě

子曰：君子不可小知，而可大受也。
xiǎo rén bù kě dà shòu é r kě xiǎo zhī yě

小人不可大受，而可小知也。
34. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mungkin tidak dapat terkenal di dalam
perkara-perkara kecil, tetapi dapat diberi beban melaksanakan perkara besar.
Seorang Xiao Ren - Siau Jien tidak dapat diberi beban melaksanakan perkara besar,
tetapi mungkin dapat terkenal di dalam perkara-perkara kecil.”
z ǐ yuē mín zhī yū yú rén yě shèn yū yú shuǐ huǒ

子曰：民之於 (于) 仁也，甚於 (于) 水火。
shuǐ huǒ wú jiàn jiàn dǎo é r s ǐ zhě y ǐ wèi jiàn jiàn dǎo rén é r s ǐ zhě yě
水火，吾見 ( 见 ) 蹈而死者矣，未見 ( 见 ) 蹈仁而死者也。
35. Nabi bersabda, “Cinta Kasih bagi rakyat adalah lebih dari kebutuhannya akan air
dan api. Aku pernah melihat orang mati karena masuk ke dalam air atau api, tetapi
Aku belum pernah melihat orang mati menempuh Cinta Kasih.”
z ǐ yuē dang dāng rén bú ràng ràng yū yú shī
子曰：當 ( 当 ) 仁不讓 ( 让 ) 於 (于) 师。
36. Nabi bersabda, “Dalam menempuh peri Cinta Kasih, janganlah kalah dengan
guru.”
z ǐ yuē jūn z ǐ zhēn zhēn é r bú liàng liàng

子曰：君子貞 ( 贞 ) 而不諒 ( 谅 ) 。
37. Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu mengutamakan hal-hal yang penting
bukan hal-hal yang remeh.”
z ǐ yuē shì jūn jìng q í shì é r hòu hòu q í shí

子曰：事君，敬其事而後 ( 后 ) 其食。
38. Nabi bersabda, “Di dalam mengabdi kepada pemimpin, bersungguh-sungguhlah

di dalam melaksanakan tugas dan belakangkanlah soal makan.”
z ǐ yuē yǒu jiào wú wú lèi lèi

子曰：有教無 (无 ) 類 (类) 。
39. Nabi bersabda, “Ada pendidikan, tiada perbedaan.”

z ǐ yuē dào bù tóng bú xiāng wéi wéi móu móu
子曰：道不同，不相為 (为) 謀 ( 谋 ) 。
40. Nabi bersabda, “Kalau berlainan Jalan Suci, tidak usah saling berdebat.”
z ǐ yuē cí cí dá dá ér y ǐ y ǐ
子曰：辭 (辞) ，達 (达) 而已矣。
41. Nabi bersabda, “Di dalam menulis sesuatu, cukup bila tepat dengan yang
dimaksudkan.”
shī shī miǎn jiàn jiàn j í jiē jiē z ǐ yuē jiē jiē yě
師 (师 ) 冕見 ( 见 ) ，及階 (阶) ，子曰：階 (阶) 也。
j í xí z ǐ yuē x í yě jiē zuò z ǐ gào zhī yuē mǒu zài s ī mǒu zài s ī
及席，子曰：席也。皆坐，子告之曰：某在斯，某在斯。
42. Guru musik Mian - Bian menjumpai Nabi. Ketika sampai di ambang pintu, Nabi
bersabda, “ini sudah di ambang pintu!” Setelah sampai di tempat duduk. Nabi
bersabda, “Kita sudah sampai di tempat duduk.” Setelah duduk Nabi memberitahu,
“Ini si Anu, ini si Anu.”
shī shī miǎn chū z ǐ zhāng zhāng wèn wèn yuē

師 (师 ) 冕出，子張 ( 张 ) 問 (问) 曰：
yǔ yǔ shī shī yán zhī dào yǔ yǔ

與 (与) 師 (师 ) 言之，道與 (与) ？
Setelah Guru Musik Mian - Bian pergi, Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Demikiankah
cara melayani seorang guru musik yang buta?”
z ǐ yuē rán gù xiàng shī shī zhī dào yě

子曰：然。固相師 (师 ) 之道也。
Nabi menjawab, “Benar, demikianlah kita harus membantu seorang guru musik (yang
buta).”
j ì shì
JILID XVI. 季氏 - (KWI SI - NAMA)
j ì shì jiāng jiāng f á zhuān zhuān yú

季氏將 (将) 伐顓 ( 颛 ) 臾。
1. Keluarga Ji - Kwi menyiapkan tentara untuk menyerang daerah Zhuan Yu -

Cwan Ji.
rǎn yǒu j ì l ù jiàn jiàn yū yú kǒng z ǐ

冉有，季路見 ( 见 ) 於 (于) 孔子，
yuē j ì shì jiāng jiāng yǒu shì yū yú zhuān zhuān yú

曰：季氏將 ( 将 ) 有事於 (于) 顓 ( 颛 ) 臾。
Ran You - Jiam Yu dan Ji Lu - Kwi Lo menghadap Nabi Kong Zi - Khong Cu dan
melaporkan, “Keluarga Ji - Kwi hendak menggempur daerah Zhuan Yu - Cwan Ji.”
kǒng z ǐ yuē qiú wú wú nǎi ě r ěr shì guò guò yǔ yǔ

孔子曰：求！無 (无 ) 乃爾 (尔) 是過 ( 过 ) 與 (与) ？
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Qiu - Kiu, bukankah ini karena kesalahanmu?”
f ū zhuān zhuān yú x ī zhě xiān wáng y ǐ wéi wéi dōng dōng méng zhǔ
夫顓 ( 颛 ) 臾，昔者先王以為 (为) 東 ( 东 ) 蒙主，
qiě zài bāng yù zhī zhōng y ǐ shì shè j ì zhī chén yě hé y ǐ f á wéi wéi
且在邦域之中矣，是社稷之臣也，何以伐為 ( 为 ) ？
“Pembesar daerah Zhuan Yu - Cwan Ji dahulu oleh raja almarhum diberi tugas
memimpin upacara sembahyang di gunung Dong Meng - Tong Bong. Daerah ini
bukankah masuk daerah sendiri? Dan pembesarnyapun menteri kerajaan sendiri,
mengapakah perlu digempur?”
rǎn yǒu yuē f ū z ǐ yù zhī wú è r chén zhě jiē bú yù yě

冉有曰：夫子欲之，吾二臣者，皆不欲也。
Ran You - Jiam Yu berkata, “ini ialah kehendak Ji Sun - Kwi Sun. kami berdua tidak
menghendakinya.”
kǒng z ǐ yuē qiú zhōu rèn yǒu yán yuē chén chén l ì jiù liè bù néng zhě zhǐ
孔子曰：求！周任有言曰：陳 ( 陈 ) 力就列，不能者止。
wēi é r bú chí diān diān é r bú f ú zé zé jiāng jiāng yān yòng b ǐ xiāng y ǐ

危而不持，顛 ( 颠 ) 而不扶，則 (则) 將 ( 将 ) 焉用彼相矣？
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Qiu - Kiu, dahulu seorang bernama Zhou Ren -
Ciu Jiem pernah berkata ‘Kalau dapat menunjukkan kemampuanmu, bekerjalah.
Kalau tidak dapat, berhentilah.’ Seumpama menuntun orang buta, tetapi tidak mau
memegang bila orang itu terhuyung-huyung, dan tidak mau menolong bila orang itu
jatuh. Apakah gunanya?”
qiě ě r ěr yán guò guò yǐ

且爾 (尔) 言過 ( 过 ) 矣！
hǔ s ì chū yū yú xiá guī guī yù huǐ yū yú dú dú zhōng

虎兕出於 (于) 柙，龜 (龟 ) 玉毁於 (于) 櫝 (犊) 中，
shì shuí shuí zhī guò guò yǔ yǔ

是誰 ( 谁 ) 之過 ( 过 ) 與 (与) ？
“Kata-katamu sungguh-sungguh salah, seumpama orang yang diberi tugas menjaga

harimau atau badak, tetapi membiarkannya lepas dari kurungan; disuruh menjaga
kura-kura atau batu Yu - Giok, tetapi dibiarkan rusak ditempatnya; siapakah yang
harus disalahkan?”
rǎn yǒu yuē jīn f ū zhuān zhuān yú gù é r jìn yū yú fèi fèi

冉有曰：今夫顓 ( 颛 ) 臾，固而近於 (于) 費 (费) ，
jīn bú qǔ hòu hòu shì b ì wéi wéi z ǐ sūn sūn yōu yōu
今不取，後 ( 后 ) 世必為 (为) 子孫 ( 孙 ) 憂 ( 忧 ) 。
Ran You - Jiam Yu berkata, “pada saat ini daerah Zhuan Yu - Cwan Ji terus
memperkuat benteng-bentengnya lagi pula sangat dekat dengan daerah Bi - Pi; kalau
tidak dirampas sekarang, kelak akan menyusahkan anak cucu.”
kǒng z ǐ yuē qiú jūn z ǐ j í f ū shě yuē yù zhī é r b ì wéi wéi zhī c í cí
孔子曰：求！君子疾夫舍曰欲之而必為 ( 为 ) 之辭 (辞) 。
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Qiu - Kiu, seorang Jun Zi - Kun Cu itu benci akan
perbuatan menutupi ketamakan dengan berdalih-dalih.
qiū yě wén wén yǒu guó guó yǒu jiā zhě bú huàn guǎ é r huàn bú jūn
丘也聞 ( 闻 ) 有國 ( 国 ) 有家者，不患寡而患不均，
bú huàn pín pín é r huàn bù ān

不患貧 (贫 ) 而患不安。
gài gài jūn wú wú pín pín hé wú wú guǎ ān wú wú qīng qīng

蓋 (盖 ) 均無 (无 ) 貧 (贫 ) ，和無 (无 ) 寡，安無 (无 ) 傾 ( 倾 ) 。
“Apa yang pernah Qiu - Khiu (Nabi Kong Zi - Khong Cu) dengar, tidak peduli seorang
pangeran atau seorang Kepala Keluarga, ia tidak perlu khawatir kekurangan harta
benda, hanya perlu khawatir kalau-kalau tidak ada keadilan. Tidak perlu khawatir
karena miskin, hanya perlu khawatir kalau-kalau tidak ada perasaan sentosa. Kalau
ada keadilan, tiada persoalan kemiskinan; kalau ada persatuan, tidak ada persoalan
kekurangan orang; dan kalau ada perasaan sentosa, niscaya tidak ada bahaya yang
perlu ditakuti.”
f ū r ú shì gù yuǎn yuǎn rén bù f ú zé zé xiū wén dé y ǐ lái lái zhī

夫如是，故遠 ( 远 ) 人不服，則 (则) 修文德以來 (来) 之。
j ì lái zhī zé zé ān zhī

既来之，則 (则) 安之。
“Kalau dengan cara ini orang yang jauh masih tidak mau tunduk, tariklah dengan
membina Kebudayaan dan Kebajikan. Setelah datang berilah hidup sentosa.”
jīn yóu yǔ yǔ qiú yě xiāng f ū z ǐ yuǎn yuǎn rén bù f ú é r bù néng lái lái yě
今由與 (与) 求也，相夫子，遠 ( 远 ) 人不服而不能來 (来) 也，
bāng fēn bēng l í lí x ī é r bù néng shǒu yě

邦分崩離 (离) 析而不能守也，
é r móu móu dòng dòng gān gē yū yú bāng nèi
而謀 ( 谋 ) 動 ( 动 ) 干戈於 (于) 邦内。
“Sekarang kamu You - Yu dan Qiu - Kiu, sebagai menteri, tidak dapat menundukkan
orang yang di tempat jauh sehingga tidak mau datang; negeri terpecah-pecah kamu
tidak bisa menolong, bahkan akan menggerakkan perisai dan tombak untuk
menindas daerah sendiri.”
wú kǒng j ì sūn sūn zhī yōu yōu bù zài zhuān zhuān yú

吾恐季孫 ( 孙 ) 之憂 ( 忧 ) ，不在顓 ( 颛 ) 臾，
é r zài xiāo xiāo qiáng qiáng zhī nèi yě

而在蕭 (萧) 牆 ( 墙 ) 之内也。
“Aku khawatir kesukaran yang dialami Ji Sun - Kwi Sun ini bukan karena daerah
Zhuan Yu - Cwan Ji melainkan kekalutan di dalam keluarga sendiri!”
kǒng z ǐ yuē tiān xià yǒu dào zé zé lǐ lǐ yuè yuè zhēng f á z ì tiān z ǐ chū
孔子曰：天下有道，則 (则) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) 征伐自天子出。
tiān xià wú wú dào zé zé lǐ lǐ yuè yuè zhēng f á z ì zhū zhū hóu chū
天下無 (无 ) 道，則 (则) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) 征伐自諸 (诸) 侯出。
zì zhū hóu chū gài gài shí shì x ī bú shī y ǐ

自 ( 诸 ) 侯出，蓋 (盖 ) 十世希不失矣。
z ì dà f u chū wǔ shì x ī bú shī y ǐ

自大夫出，五世希不失矣。
péi chén zhí zhí guó guó mìng sān shì x ī bú shī y ǐ
陪臣執 (执 ) 國 ( 国 ) 命，三世希不失矣。
2. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Bila dunia di dalam Jalan Suci, hal Kesusilaan,
Musik dan menggerakkan tentara untuk menghukum ditetapkan oleh Raja. Bila dunia
ingkar dari Jalan Suci, hal Kesusilaan, Musik dan menggerakkan tantara untuk
menghukum ditetapkan oleh para raja muda. Bila kekuasaan ini sudah jatuh di tangan
raja muda, dalam sepuluh generasi jarang dapat meneruskan kekuasaannya lagi; bila
kekuasaannya itu kemudian jatuh ke tangan para pembesar, kiranya lima generasi
saja jarang yang dapat melanjutkannya; dan bila kekuasaannya itu dipegang oleh
pegawai para pembesar itu, kiranya tiga generasi saja tidak dapat melanjutkannya.
tiān xià yǒu dào zé zé zhèng bù zài dà f u

天下有道，則 (则) 政不在大夫。
Bila dunia di dalam Jalan Suci, kekuasaan pemerintahan tidak akan jatuh ke tangan
pembesar-pembesar.
tiān xià yǒu dào zé zé shù rén bú y ì yì

天下有道，則 (则) 庶人不議 (议) 。
Bila dunia di dalam Jalan Suci, rakyat tidak akan berkasak-kusuk.
kǒng z ǐ yuē
孔子曰：
lù lù zhī qù gōng shì wǔ shì y ǐ

祿 (禄) 之去公室，五世矣。
zhèng dǎi yū yú dà f u s ì shì y ǐ

政逮於 (于) 大夫，四世矣。
gù f ū sān huán zhī z ǐ sūn sūn wēi y ǐ

故夫三桓之子孫 (孙) 微矣。
3. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Pemerintahan Negeri (Lu - Lo) sudah lima
generasi lepas dari tangan raja muda, kekuasaan tiga Keluarga Besar itu kini sudah
empat generasi jatuh ke tangan pembantunya; maka kekuasaan anak cucunya sudah
sangat lemah.”
kǒng z ǐ yuē y ì zhě sān yǒu sǔn sǔn zhě sān yǒu
孔子曰：益者三友，損 ( 损 ) 者三友。
yǒu zhí yǒu liàng liàng yǒu duō wén wén yì yǐ

友直，友諒 ( 谅 ) ，友多聞 ( 闻 ) ，益矣。
yǒu biàn p ì yǒu shàn róu yǒu biàn nìng sǔn sǔn yǐ
友便辟，友善柔，友便佞，損 (损) 矣。
4. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Ada tiga macam sahabat yang membawa
faedah dan ada tiga macam sahabat yang membawa celaka. Seorang sahabat yang
lurus, yang jujur dan yang berpengetahuan luas, akan membawa faedah. Seorang
sahabat yang licik, yang lemah dalam hal-hal baik dan hanya pandai memutar lidah,
akan membawa celaka.”
kǒng z ǐ yuē y ì zhě sān yao yao sǔn sǔn zhě sān yao yao
孔子曰：益者三樂 ( 乐 ) ，損 ( 损 ) 者三樂 ( 乐 ) 。
yao yao jié jié lǐ lǐ yuè yuè yao yao dào rén zhī shàn
樂 ( 乐 ) 節 (节) 禮 (礼) 樂 ( 乐 ) ，樂 ( 乐 ) 道人之善，
yao yao duō xiàn xiàn yǒu yì yǐ

樂 ( 乐 ) 多賢 ( 贤 ) 友，益矣。
yao yao jiāo jiāo lè lè yao yao y ì yóu yóu

樂 ( 乐 ) 驕 ( 骄 ) 樂 (乐) ，樂 ( 乐 ) 佚遊 ( 游 ) ，
yao yao yàn l è sǔn y ǐ

樂 (乐) 宴乐，损矣。
5. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Ada tiga macam kesukaan yang membawa
faedah dan ada tiga macam kesukaan yang membawa celaka. Suka memahami
Kesusilaan dan Musik, suka membicarakan perbuatan baik orang lain dan suka
bersahabat dengan orang-orang bijaksana, akan membawa faedah. Suka akan
kesombongan dan kemewahan, suka bermalas-malas dan berkeliaran, dan suka
berpesta pora yang tiada artinya, akan membawa celaka.”
kǒng z ǐ yuē shì yū yú jūn z ǐ yǒu sān qiān

孔子曰：侍於 (于) 君子有三愆。
yán wèi j í zhī é r yán wèi wèi zhī zào

言未及之而言，謂 (谓) 之躁。
yán j í zhī é r bú yán wèi wèi zhī yǐn

言及之而不言，謂 ( 谓 ) 之 (隐 ) 。
wèi jiàn jiàn yán yán sè é r yán wèi wèi zhī gǔ

未見 (见) 顏 ( 颜 ) 色而言，謂 (谓) 之瞽。
6. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Melayani seorang pemimpin ada tiga
kesalahan yang mudah terlakukan. Berbicara pada saat belum seharusnya bicara,
inilah yang dinamai lancang; di dalam hal yang seharusnya berbicara tetapi tidak mau
bicara, inilah yang dinamai menyembunyikan rahasia; berbicara sesuka hati tanpa
memperhatikan wajah, inilah yang dinamai buta.”
kǒng z ǐ yuē jūn z ǐ yǒu sān jiè shǎo zhī shí xuè q ì qì wèi dìng jiè zhī zài sè
孔子曰：君子有三戒。少之时，血氣 (气) 未定，戒之在色。
j í q í zhuàng zhuàng yě xuè q ì qì fāng gāng gāng

及其壯 ( 壮 ) 也，血氣 (气) 方剛 ( 刚 ) ，
jiè zhī zài dòu dòu j í q í lǎo yě xuè q ì qì j ì shuāi jiè zhī zài de
戒之在鬥 ( 斗 ) 。及其老也，血氣 (气) 既衰，戒之在得。
7. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda,”Ada tiga hal yang sangat diperhatikan oleh
seorang Jun Zi - Kun Cu. Pada waktu muda, di kala semangat masih berkobar-kobar,
ia berhati-hati dalam masalah asmara; setelah cukup dewasa, dikala badan sedang
kuat-kuatnya dan semangat membaja, ia menjaga diri terhadap perselisihan; dan
setelah tua, di kala semangat sudah lemah, ia hati-hati terhadap ketamakan.”
kǒng z ǐ yuē jūn z ǐ yǒu sān wèi

孔子曰：君子有三畏。
wèi tiān mìng wèi dà ren wèi shèng shèng rén zhī yán
畏天命，畏大人，畏聖 ( 圣 ) 人之言。
8. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu memuliakan tiga hal:
memuliakan Firman Tian - Thian Yang Maha Esa, memuliakan orang-orang besar dan
memuliakan sabda para Nabi.
xiǎo rén bú zhī tiān mìng é r bú wèi yě xiá dà ren

小人不知天命而不畏也。狎大人。
wǔ shèng shèng rén zhī yán

侮聖 ( 圣 ) 人之言。
“Seorang Xiao Ren - Siau Jien tidak mengenal dan tidak memuliakan Firman Tian -
Thian, meremehkan orang-orang besar dan mempermainkan sabda para Nabi.”
kǒng z ǐ yuē shēng é r zhī zhī zhě shàng yě
孔子曰：生而知之者，上也。
xué xué é r zhī zhī zhě c ì yě kùn é r xué xué zhī

學 ( 学 ) 而知之者，次也，困而學 ( 学 ) 之，
yòu q í c ì yě kùn é r bú xué xué mín s ī wéi wéi xià y ǐ

又其次也。困而不學 ( 学 ) ，民斯為 (为) 下矣。
9. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Orang yang sejak lahir sudah bijaksana, inilah
orang tingkat teratas. Orang yang belajar lalu bijaksana, ialah orang tingkat ke dua.
Orang yang setelah menanggung sengsara lalu insyaf dan mau belajar, inilah orang
tingkat ke tiga. Dan orang yang sekalipun sudah menanggung sengsara, tetapi tidak
mau insyaf untuk belajar, ialah orang yang paling rendah di antara rakyat.”
(Zhong Yong - Tiong Yong XIX: 9).
kǒng z ǐ yuē jūn z ǐ yǒu jiǔ s ī

孔子曰：君子有九思。
shì shì s ī míng ting tīng s ī zǒng cōng sè s ī wēn wēn
視 (视 ) 思明，聽 ( 听 ) 思總 ( 聪 ) ，色思溫 ( 温 ) ，
mào s ī gōng yán s ī zhōng shì s ī jìng y í s ī wèn wèn
貌思恭，言思忠，事思敬，疑思問 ( 问 ) ，
fèn s ī nán nán jiàn jiàn dé s ī y ì yì
忿思難 ( 难 ) ，見 ( 见 ) 得思義 (义) 。
10. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Ada sembilan hal yang dipikirkan seorang
Jun Zi - Kun Cu. Tentang melihat sesuatu, selalu dipikirkan sudahkah benar-benar
terang; tentang mendengar sesuatu, selalu dipikirkan sudahkah benar-benar jelas;
tentang wajahnya selalu dipikirkan sudahkah ramah-tamah; tentang sikapnya, selalu
dipikirkan sudahkah penuh hormat; tentang kata-katanya, selalu dipikirkan sudahkah
penuh Satya; tentang pekerjaannya, selalu dipikirkan sudahkah dilakukan dengan
sungguh-sungguh; di dalam menjumpai keragu-raguan, selalu dipikirkan sudahkah
dapat bertanya baik-baik; di dalam marah, selalu dipikirkan benar-benar kesukaran
yang diakibatkannya; dan di dalam melihat keuntungan, selalu dipikirkan sudahkah
sesuai dengan Kebenaran.”
kǒng z ǐ yuē jiàn jiàn shàn r ú bù j í
孔子曰：見 (见) 善如不及，
jiàn jiàn bú shàn r ú tàn tāng tāng

見 (见) 不善如探湯 ( 汤 ) 。
wú jiàn jiàn q í rén y ǐ wú wén wén q í yǔ yǔ yǐ

吾見 ( 见 ) 其人矣，吾聞 ( 闻 ) 其語 (语) 矣。
11. Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “’Melihat kebaikan, takut tidak dapat
mencapai; melihat ketidak baikan, merasa bagai tercelup air mendidih’, orang seperti
ini penuh Kujumpai sesuai dengan kata-kata yang Kudengar ini.
yǐn yǐn j ū y ǐ qiú q í zhì xíng y ì yì y ǐ dá dá q í dào

隱 (隐 ) 居以求其志，行義 (义) 以達 (达) 其道。
wú wén wén q í yǔ yǔ yǐ wèi jiàn jiàn q í rén yě

吾聞 ( 闻 ) 其語 (语) 矣，未見 ( 见 ) 其人也。
“’Menyembunyikan diri untuk memupuk cita, menjalankan Kebenaran untuk

menempuh Jalan Suci’. Hal ini pernah Kudengar, tetapi tidak pernah Kujumpai
orangnya.”
qí qí jǐng gōng yǒu mǎ mǎ qiān s ì sì s ǐ zhī r ì

齊 (齐) 景公有馬 (马 ) 千駟 (驷) ，死之日，
mín wú wú dé é r chēng chēng yān

民無 (无 ) 德而稱 ( 称 ) 焉。
bó y í shū q í qí è è yū yú shǒu yáng yáng zhī xià

伯夷，叔齊 (齐) 餓 (饿) 於 (于) 首陽 (阳 ) 之下，
mín dào yū yú jīn chēng chēng zhī q í s ī zhī wèi wèi yǔ yǔ

民到於 (于) 今稱 ( 称 ) 之。其斯之謂 ( 谓 ) 與 (与) ！
12. Raja muda Jing - King dari Negeri Qi - Cee mempunyai empat ribu ekor kuda yang
baik, tetapi pada saat matinya tiada rakyat yang menyerukan Kebajikannya. Bo Yi -
Pik I dan Shu Qi - Siok Cee mati kelaparan di kaki gunung Shou Yang - Siu Yang,
tetapi rakyat sampai kini masih tetap menyebut-nyebutnya. Sesungguhnya bukanlah
harta yang menentukan, melainkan perbuatan yang membedakan. Bukankah
demikian maksudnya?” (Lun Yu - Lun Gi XII: 10)
chén chén kàng wèn wèn yū yú bó yú yú

陳 (陈 ) 亢問 ( 问 ) 於 (于) 伯魚 (鱼)
yuē z ǐ y ì yǒu y ì yì wén wén hū

曰：子亦有異 (异) 聞 ( 闻 ) 乎？
13. Chen Gang - Tien Khong bertanya kepada Bo Yu - Pik Gi, “Pernahkah kamu
mendapatkan pelajaran yang istimewa?”
duì duì yuē wèi yě

對 (对 ) 曰：未也。
cháng cháng dú dú lì lǐ lǐ qū qū é r guò guò tíng

嘗 ( 尝 ) 獨 (独) 立，鯉 (鲤) 趨 (趋) 而過 ( 过 ) 庭。
yuē xué xué shī shī hū duì duì yuē wèi yě

曰：學 ( 学 ) 詩 (诗 ) 乎？對 (对 ) 曰：未也。
bú xué xué shī shī wú wú y ǐ yán

不學 ( 学 ) 詩 (诗 ) ，無 (无 ) 以言。
Dijawab, “Tidak, Hanya suatu ketika tatkala Beliau sedang berdiri di ruangan, pernah
Li - Li hendak melaluiNya cepat-cepat; tanyaNya, ‘Sudahkah engkau mempelalari
Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King)?’ Kujawab ‘Belum’. Lalu sabdaNya, ‘Kalau engkau
tidak mempelajari Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King), engkau tidak akan tahu
bagaimana bercakap sebaik-baiknya’.”
lǐ lǐ tuì é r xué xué shī shī

鯉 (鲤) 退而學 ( 学 ) 詩 (诗 ) 。
Li - Li lalu kembali dan sejak itu mempelajari Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King).
tā r ì yòu dú dú lì lǐ lǐ qū qū é r guò guò tíng

他日，又獨 (独) 立，鯉 (鲤) 趨 (趋) 而過 ( 过 ) 庭。
yuē xué xué lǐ lǐ hū duì duì yuē wèi yě

曰：學 ( 学 ) 禮 (礼) 乎？對 (对 ) 曰：未也。
bú xué xué lǐ lǐ wú wú yǐ l ì
不學 ( 学 ) 禮 (礼) ，無 (无 ) 以立。
lǐ lǐ tuì é r xué xué lǐ lǐ wén wén s ī è r zhě

鯉 (鲤) 退而學 ( 学 ) 禮 (礼) 。聞 ( 闻 ) 斯二者。
“Pada hari lain, Beliau juga berdiri di ruangan dan Li - Li hendak melaluiNya
cepat-cepat; tanyaNya, ‘Sudahkah engkau mempelajari Kitab Kesusilaan (Li Jing -
Lee King)?’ Kujawab ‘Belum’ lalu sabdaNya, ‘Kalau engkau tidak mempelajari Kitab
Kesusilaan (Li Jing - Lee King), tidak akan teguh pribadimu’. Maka Li - Li kembali
masuk dan sejak itu mempelajari Kitab Kesusilaan (Li Jing - Lee King). Dua hal inilah
yang kudengar dari Beliau.”
chén chén kàng tuì é r x ǐ yuē wèn wèn yī yī dé sān

陳 ( 陈 ) 亢退而喜曰：問 ( 问 ) 壹 (一) 得三。
wén wén shī shī wén wén lǐ lǐ

聞 ( 闻 ) 詩 (诗 ) ，聞 ( 闻 ) 禮 (礼) ，
yòu wén wén jūn z ǐ zhī yuǎn yuǎn q í z ǐ yě

又聞 (闻) 君子之遠 ( 远 ) 其子也。
Setelah pergi dengan gembira Chen Gang - Tien Khong berkata, “Sekali bertanya aku
mendapatkan tiga hal, yakni: Mendengar tentang Kitab Sanjak, Kitab Kesusilaan dan
bagaimana seorang Jun Zi - Kun Cu itu tidak memanjakan anakNya.”
bāng jūn zhī q ī jūn chēng chēng zhī yuē f ū rén

邦君之妻，君稱 ( 称 ) 之曰夫人，
f ū rén z ì chēng chēng yuē xiǎo tóng

夫人自稱 ( 称 ) 曰小童，
bāng rén chēng chēng zhī yuē jūn f ū rén

邦人稱 ( 称 ) 之曰君夫人，
chēng chēng zhū zhū yì yì bāng yuē guǎ xiǎo jūn

稱 ( 称 ) 諸 ( 诸 ) 異 (异) 邦曰寡小君，
yì yì bāng rén chēng chēng zhī y ì yuē jūn f ū rén

異 (异) 邦人稱 ( 称 ) 之亦曰君夫人。
14. Istri seorang raja, dipanggil Fu Ren - Hu Jien oleh sang raja, dan Fu Ren - Hu Jien
itu memanggil dirinya sendiri Xiao Tong - Siau Tong. Rakyat memanggilnya
Jun Fu Ren - Kun Hu Jien, tetapi terhadap orang luar negeri rakyat menyebutkan
Fu Ren - Hu Jien itu Gua Xiao Jun - Kwa Siau Kun, orang luar negeri menyebutnya
juga Jun Fu Ren - Kun Hu Jien.
yáng yáng huò huò
JILID XVII. 陽 ( 阳 ) 貨 (货) - (YANG HO - NAMA)
yáng yáng huò huò yù jiàn jiàn kǒng z ǐ kǒng z ǐ bú jiàn jiàn
陽 ( 阳 ) 貨 ( 货) 欲見 (见) 孔子，孔子不見 (见) 。
guī guī kǒng z ǐ tún

歸 (归 ) 孔子豚。
kǒng z ǐ shí shí q í wáng yě é r wǎng bài zhī yù zhū zhū tu tú

孔子時 (时 ) 其亡也而往拜之，遇諸 ( 诸 ) 塗 (涂) 。
1. Yang Huo - Yang Ho ingin bertemu dengan Nabi Kong Zi - Khong Cu, tetapi Nabi
Kong Zi - Khong Cu tidak mau menjumpainya. Ia lalu mengirim seekor babi panggang
ketika Beliau tidak di rumah. Nabi Kong Zi - Khong Cu pun mencari saat Yang Huo -
Yang Ho tidak di rumah, datang untuk mengucapkan terima kasih. Tetapi mereka
berjumpa di tengah jalan.
wèi wèi kǒng z ǐ yuē lái lái yǔ yǔ yǔ ěr ěr yán

謂 ( 谓 ) 孔子曰：來 (来) ！予與 (与) 爾 (尔) 言。
yuē huái huái q í bǎo bǎo é r mí q í bāng kě wèi wèi rén hū

曰：懷 ( 怀 ) 其寶 ( 宝 ) 而迷其邦，可謂 ( 谓 ) 仁乎？
yuē bù kě hǎo cóng cóng shì é r j í shī shí shí

曰：不可。好從 ( 从 ) 事而亟失時 (时 ) ，
kě wèi wèi zhī hū yuē bù kě r ì yuè shì y ǐ suì suì bú wǒ yǔ yǔ

可謂 ( 谓 ) 知乎？曰：不可。日月逝矣，歲 (岁 ) 不我與 (与) 。
Yang Huo - Yang Ho berkata kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Kemarilah, aku ingin
berbicara denganMu. Kalau seseorang menyimpan mestikanya yang berharga dan
membiarkan negerinya berantakan, dapatkah ia dinamai seorang yang berperi Cinta
Kasih?” “tidak!” “Kalau ada seseorang yang mau memangku jabatan, tetapi selalu
salah mencari waktu yang tepat, dapatkah ia dinamai seorang yang bijaksana?”
“Tidak!” “Ingatlah, hari dan bulan terus berlalu, umurpun tidak mau menanti!”
kǒng z ǐ yuē nuò nuò wú jiāng jiāng shì y ǐ
孔子曰：諾 ( 诺 ) 。吾將 ( 将 ) 仕矣。
Nabi Kong Zi bersabda, “Benar, Akupun akan memangku jabatan!”
z ǐ yuē xìng xiāng jìn yě xí xí xiāng yuǎn yuǎn yě

子曰：性相近也，習 (习) 相遠 (远 ) 也。
2. Nabi bersabda, “Watak Sejati itu saling mendekatkan, kebiasaan saling

menjauhkan.”
z ǐ yuē wéi shàng zhī yǔ yǔ xià yú bú y í

子曰：唯上知與 (与) 下愚不移。
3. Nabi bersabda, “Hanya orang yang paling bijaksana dan yang paling bodoh saja
tidak dapat diubah.”
z ǐ zhī wǔ chéng wén wén xián gē zhī shēng shēng

子之武城，聞 (闻) 弦歌之聲 ( 声 ) 。
4. Ketika Nabi sampai di kota Wu Cheng - Bu Sing (yang diperintah oleh Zi You -
Cu Yu) mendengar suara musik dan nyanyi.
f ū z ǐ wǎn ě r ěr é r xiào yuē gē j ī jī yān yòng niú dāo

夫子莞爾 (尔) 而笑曰：割雞 (鸡) 焉用牛刀？
Dengan gembira dan tersenyum Nabi bersabda, “Mengapakah memotong ayam

sampai menggunakan golok pemotong lembu?”
z ǐ yóu you duì duì yuē

子遊 ( 游 ) 對 (对 ) 曰：
x ī zhě yǎn yě wén wén zhū zhū f ū z ǐ yuē

昔者偃也聞 ( 闻 ) 諸 (诸) 夫子曰：
jūn z ǐ xué xué dào zé zé ài rén xiǎo rén xué xué dào zé zé y ì shǐ yě
君子學 ( 学 ) 道則 (则) 愛(爱) 人，小人學 ( 学 ) 道則 (则) 易使也。
Zi You - Cu Yu menjawab, “Dahulu Yan - Yan mendengar Guru bersabda, ‘Seorang

pembesar bila mau belajar menempuh Jalan Suci, niscaya akan dapat benar-benar
mencintai rakyatnya; dan rakyat jelata bila mau belajar menempuh Jalan Suci,
niscaya akan mudah diberi tugas’.”
z ǐ yuē è r sān z ǐ
子曰：二三子！
yǎn zhī yán shì yě qián yán x ì xì zhī ě r

偃之言是也。前言戲 (戏) 之耳。
Nabi bersabda, “Hai, murid-murid, ucapan Yan - Yan ini benar, kata-kataKu tadi hanya
untuk kelakar saja.”
gōng shān f ú rǎo rǎo y ǐ fèi fèi pàn zhào z ǐ yù wǎng

公山弗擾 (扰 ) 以費 (费) 畔，召，子欲往。
5. Gong Shan Fu Rao - Kong San Hut Jiau yang berkuasa di daerah Bi - Pi
memberontak dan mengundang Nabi untuk membantunya. Nabi ingin menjumpainya.
z ǐ l ù bú yue yue yuē mò zhī yě y ǐ hé b ì gōng shān shì zhī zhī yě

子路不說 ( 说 ) ，曰：末之也已，何必公山氏之之也！
Zi Lu - Cu Lo dengan tidak senang berkata, ‘Kita tidak mendapat kedudukan,

ya sudahlah! Mengapakah harus pergi ke tempat Gong Shan Fu Rao -
Kong San Hut Jiau?”
z ǐ yuē f ū zhào wǒ zhě ér q ǐ qǐ t ú zāi

子曰：夫召我者，而豈 (岂) 徒哉？
r ú yǒu yòng wǒ zhě wú q í wéi wéi dōng dōng zhōu hū

如有用我者，吾其為 ( 为 ) 東 ( 东 ) 周乎！
Nabi bersabda, “Masakan tanpa alasankah orang itu mengundangKu? Kalau orang
mau mempekerjakan Aku, bukankah boleh membangun kembali Negara Zhou - Ciu
Timur ini?”
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn rén yū yú kǒng z ǐ
子張 ( 张 ) 問 ( 问 ) 仁於 (于) 孔子。
kǒng z ǐ yuē néng xíng wǔ zhě yū yú tiān xià wéi wéi rén y ǐ
孔子曰：能行五者於 (于) 天下，為 ( 为 ) 仁矣。
qǐng qǐng wèn wèn zhī
請 (请) 問 (问) 之。
6. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu tentang Cinta Kasih,
Nabi Kong Zi - Khong Cu menjawab, “Kalau orang dimanapun dapat melaksanakan
lima pedoman itu, dialah dapat dinamai berperi Cinta Kasih.” “Mohon bertanya lebih
lanjut.”
yuē gōng kuān kuān xìn mǐn huì

曰：恭，寬 ( 宽 ) ，信，敏，惠。
gōng zé zé bú wǔ
恭則 (则) 不侮，
kuān kuān zé zé dé zhòng zhòng

寬 ( 宽 ) 則 (则) 得眾 ( 众 ) ，
xìn zé zé rén rèn yān mǐn zé zé yǒu gōng huì zé zé zú y ǐ shǐ rén
信則 (则) 人任焉，敏則 (则) 有功，惠則 (则) 足以使人。
“Yaitu kalau orang dapat berlaku: Hormat, Lapang Hati, Dapat Dipercaya, Cekatan,
dan Bermurah Hati. Orang yang berlaku Hormat, niscaya tidak terhina; yang Lapang
Hati, niscaya mendapat simpati umum; yang Dapat Dipercaya, niscaya mendapat
kepercayaan orang; yang Cekatan, niscaya berhasil pekerjaannya; dan yang
Bermurah Hati niscaya diturut perintahnya.” (Lun Yu - Lun Gi XX: 1/9).
b i x ì zhào z ǐ yù wǎng
佛肸召，子欲往。
7. Bi Xi - Piet Hiet menyampaikan undangan; Nabi ingin menjumpainya.
z ǐ l ù yuē x ī zhě yóu yě wén wén zhū zhū f ū z ǐ yuē

子路曰：昔者由也聞 ( 闻 ) 諸 ( 诸 ) 夫子曰：
qīn qīn yū yú q í shēn wéi wéi bú shàn zhě jūn z ǐ bú r ù yě

親 (亲 ) 於 (于) 其身為 (为) 不善者，君子不入也。
b i x ì y ǐ zhōng móu pàn z ǐ zhī wǎng yě r ú zhī hé

佛肸以中牟畔，子之往也，如之何？
Zi Lu - Cu Lo berkata, “Dahulu You - Yu mendengar Guru bersabda, ‘Kepada orang
yang suka berbuat tidak baik, seorang Jun Zi - Kun Cu tidak mau mendatanginya’.
Bi Xi - Piet Hiet itu pemberontak dan merampas daerah Zhong Mou - Tiong Bo, Kalau
Guru pergi ke sana, apa kata orang?”
z ǐ yuē rán yǒu shì yán yě

子曰：然！有是言也。
bú yuē jiān jiān hū mó é r bú lín

不曰堅 ( 坚 ) 乎？磨而不磷。
bú yuē bái hū niè é r bù z ī

不曰白乎？涅而不缁。
Nabi bersabda, “Benar, Aku pernah berkata demikian, tetapi bukankah tersebut pula
‘Benda yang benar-benar keras, sekalipun digosok, tidak akan menipis. Yang
benar-benar putih, sekalipun dicelup, tidak akan hitam’.
wú q ǐ qǐ páo guā yě zāi yān néng j ì xì é r bú shí

吾豈 (岂) 匏瓜也哉？焉能繫 (系) 而不食！
“Apakah Aku harus menjadi buah labu pahit yang hanya digantung tanpa dimakan?”
z ǐ yuē yóu yě r u wén wén liù yán liù b ì y ǐ hū duì duì yuē wèi yě
子曰：由也！女聞 ( 闻 ) 六言六蔽矣乎？對 (对 ) 曰：未也。
8. Nabi bersabda, “You - Yu, pernahkah engkau mendengar tentang enam perkara
dengan enam cacatnya?” Dijawab, “Belum!”
jū wú yǔ yǔ ru
居！吾語 (语) 女。
hǎo rén bù hǎo xué xué q í b ì yě yú

好仁不好學 ( 学 ) ，其蔽也愚。
hǎo zhī bù hǎo xué xué q í b ì yě tāng dàng

好知不好學 ( 学 ) ，其蔽也蕩 ( 荡 ) 。
hǎo xìn bú hào xué xué q í b ì yě zéi zéi

好信不好學 ( 学 ) ，其蔽也賊 (贼 ) 。
hǎo zhí bù hǎo xué xué q í b ì yě jiǎo jiǎo
好直不好學 ( 学 ) ，其蔽也絞 ( 绞 ) 。
hǎo yǒng bù hǎo xué xué q í b ì yě luàn luàn

好勇不好學 ( 学 ) ，其蔽也亂 ( 乱 ) 。
hǎo gāng gāng bù hǎo xué xué q í b ì yě kuáng

好剛 ( 刚 ) 不好學 ( 学 ) ，其蔽也狂。
“Duduklah! Kuberi tahu kamu. Orang yang suka Cinta Kasih tetapi tidak suka belajar,
ia akan menanggung cacat: bodoh. Yang suka Kebijaksanaan tetapi tidak suka belajar,
ia akan menanggung cacat: kalut jalan fikiran. Yang suka sifat Dapat Dipercaya tetapi
tidak suka belajar, ia akan menanggung cacat: menyusahkan diri sendiri. Yang suka
Kejujuran tetapi tidak suka belajar, ia akan menanggung cacat: menyakiti hati orang
lain. Yang suka sifat Berani tetapi tidak suka belajar, ia akan menanggung cacat:
mengacau. Dan, yang suka sifat keras tetapi tidak suka belajar, ia akan menanggung
cacat: ganas.”
z ǐ yuē xiǎo z ǐ hé mò xué xué f ū shī shī

子曰：小子何莫學 ( 学 ) 夫詩 (诗 ) ？
shī shī kě y ǐ xìng xìng kě y ǐ guān guān kě y ǐ qún kě y ǐ yuàn

詩 (诗 ) 可以興 ( 兴 ) ，可以觀 ( 观 ) ，可以群，可以怨。
9. Nabi bersabda, “Murid-murid, mengapakah kamu tidak mempelajari Kitab Sanjak

(Shi Jing – Si King)? Dengan mempelajari Kitab Sanjak (Shi Jing - Si King), kamu
akan dapat mengambangkan fikiran, dapat mawas diri, beroleh pedoman pergaulan
dan mengatasi kesedihan.
ěr ěr zhī shì f ù yuǎn yuǎn zhī shì jūn
邇 (迩) 之事父，遠 ( 远 ) 之事君。
duō shí shí yū yú niǎo niǎo shòu shòu cǎo mù zhī míng
多識 (识 ) 於 (于) 鳥 ( 鸟 ) 獸 ( 兽 ) 草木之名。
“Dalam hal yang dekat, dapat kau gunakan untuk mengabdi kepada orang tuamu dan
dalam hal yang jauh, dapat kau gunakan untuk mengabdi kepada pemimpin; lebih
jauh kami akan mengenal nama-nama burung, hewan, rumput dan pohon-pohonan.”
z ǐ wèi wèi bó yú yú yuē
子謂 ( 谓 ) 伯魚 (鱼) 曰：
r u wéi wéi zhōu nán shào nán y ǐ hū

女為 (为) 周南召南矣乎？
rén é r bú wéi wèi zhōu nán shào nán

人而不為 (为) 周南召南，
q í yóu yóu zhèng qiáng qiáng miàn é r l ì yě yǔ yǔ

其猶 (犹) 正牆 ( 墙 ) 面而立也與 (与) ！
10. Nabi bersabda kepada Bo Yu - Pik Gi, “Sudahkah engkau mempelajari Sanjak
Zhou Nan - Ciu Lam dan Shao Nan - Tiau Lam? Seseorang yang tidak mempelajari
Sanjak Zhou Nan - Ciu Lam dan Shao Nan - Tiau Lam, ia seperti orang yang hanya
berdiri menghadap dinding rumah.” (Shi Jing - Si King I. 1, I. 2)
z ǐ yuē lǐ lǐ yún yún lǐ lǐ yún yún yù bó yún yún hū zāi

子曰：禮 (礼) 雲 ( 云 ) 禮 (礼) 雲 ( 云 ) ，玉帛雲 ( 云 ) 乎哉！
yuè yuè yún yún yuè yuè yún yún zhong zhōng gǔ yún yún hū zāi
樂 (乐) 雲 (云) 樂 (乐) 雲 (云) ，鐘 ( 钟 ) 鼓雲 (云) 乎哉！
11. Nabi bersabda, “Orang sering berkata, ‘Kesusilaan! Kesusilaan!’ Tetapi, apakah itu
hanya berarti mempersoalkan (sumbang-menyumbang) batu Yu - Giok, kain sutera
saja? Orang sering berkata, ‘Musik! Musik!’ Apakah itu hanya berarti mempersoalkan
hal menabuh lonceng dan tambur saja?” (Meng Zi - Bing Cu VII B: 37)
z ǐ yuē sè l ì lì é r nèi rěn p ì zhū zhū xiǎo rén
子曰：色厲 (厉) 而内荏，譬諸 ( 诸 ) 小人，
q í yóu yóu chuān yú zhī dào yě yǔ yǔ

其猶 (犹) 穿窬之盗也與 (与) ！
12. Nabi bersabda, “Seorang yang diluarnya kelihatan keras, tetapi di dalamnya
lemah, ia tak ubahnya seperti orang-orang rendah budi yang menjadi pencuri sedang
melubangi atau melompati dinding rumah.”
z ǐ yuē xiàng xiàng yuán dé zhī zéi zéi yě

子曰：鄉 ( 乡 ) 原，德之賊 (贼 ) 也。
13. Nabi bersabda, “Seorang yang hanya pandai menarik perhatian untuk mendapat
pujian di kampung halamannya, sesungguhnya ialah pencuri Kebajikan.”
z ǐ yuē dào ting tīng ér tu tú shuō shuō

子曰：道聽 ( 听 ) 而塗 (涂) 說 ( 说 ) ，
dé zhī q ì qì yě
德之棄 (弃) 也。
14. Nabi bersabda, “Mendengar Jalan Suci, lalu menggunakannya hanya sebagai
bahan percakapan sepanjang jalan, sesungguhnya menyia-nyiakan Kebajikan.”
z ǐ yuē b ǐ f ū kě yǔ yǔ shì jūn yě yǔ yǔ zāi

子曰：鄙夫可與 (与) 事君也與 (与) 哉！
15. Nabi bersabda, “Seorang yang berpikiran rendah sukar dikatakan dapat mengabdi
kepada pemimpin.”
q í wèi dé zhī yě huàn dé zhī j ì dé zhī huàn shī zhī

其未得之也，患得之。既得之，患失之。
“Sebelum ia memperoleh kedudukan, ia selalu khawatir bagaimana memperolehnya.

Setelah memperoleh kedudukan, ia selalu khawatir kalau-kalau hilang lagi.”
gǒu huàn shī zhī wú wú suǒ bù zhì y ǐ
苟患失之，無 (无 ) 所不至矣。
“Orang yang selalu khawatir kehilangan kedudukannya, niscaya tidak segan

melakukan perbuatan apapun.”
z ǐ yuē gǔ zhě mín yǒu sān j í

子曰：古者民有三疾，
jīn yě huò shì zhī wáng yě

今也或是之亡也。
16. Nabi bersabda, “Jaman dahulu orang mempunyai tiga cacat yang sekarang
mungkin tidak ada lagi.
gǔ zhī kuáng yě s ì jīn zhī kuáng yě tāng dàng
古之狂也肆，今之狂也蕩 ( 荡 ) 。
gǔ zhī jīn yě lián jīn zhī jīn yě fèn l ì

古之矜也廉，今之矜也忿戾。
gǔ zhī yú yě zhí jīn zhī yú yě zhà zhà ér y ǐ y ǐ

古之愚也直，今之愚也詐 ( 诈 ) 而已矣。
“Dahulu, kekerasan hati menujukkan tidak puas dengan urusan kecil; sekarang,
kekerasan hati menunjukkan perbuatan sewenang-wenang. Dahulu, keangkuhan me-
nunjukkan Kesucian, sekarang keangkuhan menunjukkan perbuatan jahat dan suka
marah-marah. Dahulu, kebodohan menunjukkan kelurusan; sekarang, kebodohan
menunjukkan banyak akal busuk.”
z ǐ yuē qiǎo yán lìng sè xiǎn xiān y ǐ rén

子曰：巧言令色，鮮 (鲜) 矣仁。
17. Nabi besabda, “Seorang yang pandai memutar kata-kata dan bermanis muka,
sesungguhnya jarang berperi Cinta Kasih.” (Lun Yu - Lun Gi I: 3)
z ǐ yuē wu wu z ǐ zhī duó duó zhū yě

子曰：惡 (恶 ) 紫之奪 ( 夺 ) 朱也，
wu wu zhèng zhèng shēng shēng zhī luàn luàn yǎ yuè yuè yě

惡 (恶 ) 鄭 ( 郑 ) 聲 ( 声 ) 之亂 ( 乱 ) 雅樂 (乐) 也，
wu wu l ì kǒu zhī f ù bāng jiā zhě

惡 (恶 ) 利口之覆邦家者。
18. Nabi bersabda, “Aku benci kepada warna ungu yang merebut kedudukan warna
merah asli. Aku benci kepada musik Negeri Zheng - Ting yang merusak keindahan
Musik Pujian. Aku benci kepada orang yang tajam lidah sehingga dapat membawa
kehancuran bagi Negara dan rumah tangga.”
z ǐ yuē yǔ yù wú wú yán
子曰：予欲無 (无 ) 言。
19. Nabi bersabda, “Aku ingin tidak usah bicara lagi.”

z ǐ gòng gòng yuē z ǐ r ú bú yán
子貢 ( 贡 ) 曰：子如不言，
zé zé xiǎo z ǐ hé shù yān

則 (则) 小子何述焉？
Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Bila Guru tidak mau berbicara lagi, bagaimanakah
murid-murid dapat mengikuti pelajaran?”
z ǐ yuē tiān hé yán zāi

子曰：天何言哉？
s ì shí shí xíng yān bǎi wù shēng yān tiān hé yán zāi
四時 (时 ) 行焉，百物生焉，天何言哉？
Nabi bersabda, “Berbicaralah Tian - Thian Yang Maha Esa? Empat musim beredar
dan segenap makluk tumbuh. Berbicarakah Tian - Thian Yang Maha Esa?”
r ú bēi yù jiàn jiàn kǒng z ǐ kǒng z ǐ c í cí yǐ j í

孺悲欲見 ( 见 ) 孔子，孔子辭 (辞) 以疾。
jiāng jiāng mìng zhě chū hù qǔ sè é r gē shǐ zhī wén wén zhī
將 (将) 命者出户，取瑟而歌，使之聞 ( 闻 ) 之。
20. Ru Bei - Ji Pi ingin menemui Nabi Kong Zi - Khong Cu. Nabi Kong Zi - Khong Cu
menolaknya dengan alasan sakit. Setelah orang yang disuruh memberi keterangan
itu keluar, Nabi Kong Zi - Khong Cu memetik kecapi dan menyanyi, agar didengar
olehnya. (Meng Zi - Bing Cu IIB: 2)
zǎi wǒ wèn wèn sān nián zhī sàng sàng q ī y ǐ jiǔ y ǐ

宰我問 ( 问 ) ：三年之喪 ( 丧 ) ，期已久矣。
21. Zai Wo - Cai Ngo bertanya, “Masa tiga tahun berkabung itu apakah tidak terlalu
lama?”
jūn z ǐ sān nián bù wéi wèi lǐ lǐ lǐ lǐ b ì huài huài

君子三年不為 ( 为 ) 禮 (礼) ，禮 (礼) 必壞 ( 坏 ) 。
sān nián bù wéi wèi yuè yuè yuè yuè b ì bēng
三年不為 (为) 樂 ( 乐 ) ，樂 ( 乐 ) 必崩。
“Seorang Jun Zi - Kun Cu bila selama tiga tahun tidak mempratekkan adat istiadat,
niscaya rusaklah kebiasaannya yang baik itu. Bila tiga tahun tidak menabuh alat
musiknya, niscaya hilanglah kepandaiannya.
jiù jiù gǔ gǔ j ì mo xīn gǔ gǔ j ì shēng

舊 (旧) 榖 (谷) 既没，新榖 (谷) 既升，
zuàn zuàn suì suì gǎi huǒ q ī kě y ǐ y ǐ

鑽 ( 钻 ) 燧 (隧 ) 改火，期可已矣。
“Dalam setahun, hasil bumi yang lama sudah habis, hasil bumi baru
menggantikannya; kayu-kayu untuk bahan bakarpun sudah empat kali berganti-ganti
jenisnya. Bukankah setahun itu sudah cukup?”
z ǐ yuē shí f ū dào y ī f ū jǐn jǐn yū yú r u ān hū yuē ān

子曰：食夫稻，衣夫錦 (锦) ，於 (于) 女安乎？曰：安。
Nabi membalas bertanya, “Dalam jangka waktu yang sedemikian itu, dapatkah kamu
merasa enak memakan nasi yang putih dan mengenakan pakaian yang bersulam?”
Zai Wo - Cai Ngo menjawab, “Dapat!”
r u ān zé zé wéi wéi zhī

女安則 (则) 為 ( 为 ) 之。
f ū jūn z ǐ zhī j ū sàng sāng shí zhǐ bù gān wén wén yuè yuè bú yuè yuè
夫君子之居喪 ( 丧 ) ，食旨不甘，聞 ( 闻 ) 樂 ( 乐 ) 不樂 ( 乐 ) ，
j ū chu chù bù ān gù bú wéi wèi yě jīn r u ān zé zé wéi wéi zhī

居處 ( 处 ) 不安，故不為 ( 为 ) 也。今女安則 (则) 為 ( 为 ) 之。
“Kalau engkau dapat merasa enak, kerjakan! Seorang Jun Zi - Kun Cu melakukan
berkabung karena makan apapun tidak enak, mendengarkan musikpun tidak dapat
merasa gembira, berdiam di manapun tidak merasa enak; itulah mengapa ia
melakukannya. Sekarang kamu sudah dapat merasa enak, kerjakan!”
zǎi wǒ chū z ǐ yuē yǔ zhī bú rén yě
宰我出，子曰：予之不仁也！
z ǐ shēng sān nián rán hòu hòu miǎn yū yú f ù mǔ zhī huái huái
子生三年，然後 ( 后 ) 免於 (于) 父母之懷 ( 怀 ) 。
f ū sān nián zhī sàng sàng tiān xià zhī tōng sàng sàng yě
夫三年之喪 ( 丧 ) ，天下之通喪 (丧 ) 也。
yǔ yě yǒu sān nián zhī à i ài yū yú q í f ù mǔ hū

予也，有三年之愛 (爱) 於 (于) 其父母乎？
Setelah Zai Wo - Cai Ngo keluar, Nabi bersabda pula, “Yu - I sungguh tidak berperi
Cinta Kasih. Anak lahir setelah tiga tahun baharu dapat lepas dari asuhan ayah
bundanya, maka berkabung tiga tahun sudah teradatkan di dunia. Mungkinkah Yu - I
tidak mendapatkan cinta orang tuanya tiga tahun?” (Zhong Yong - Tiong Yong XVII. 3)
z ǐ yuē bǎo shí zhōng zhōng rì wú wú suǒ yòng xīn nán nán y ǐ zāi
子曰：饱食終 ( 终 ) 日，無 (无 ) 所用心，難 (难) 矣哉！
bú yǒu bó y ì zhě hū
不有博弈者乎？
wéi wéi zhī yóu yóu xiàn xiàn hū y ǐ

為 (为) 之猶 ( 犹 ) 賢 ( 贤 ) 乎已。
22. Nabi bersabda, “Orang yang sepanjang hari hanya makan kenyang, tidak mau
menggunakan fikirannya; sungguh menyusahkan. Tidak dapatkah melewatkan waktu
dengan main catur? Mungkin cara ini masih lebih baik!”
z ǐ l ù yuē jūn z ǐ shàng yǒng hū

子路曰：君子尚勇乎？
23. Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Seorang Jun Zi - Kun Cu itu menjunjung tinggi

Keberaniankah?”
z ǐ yuē jūn z ǐ y ì yì y ǐ wéi wéi shàng

子曰：君子義 (义) 以為 ( 为 ) 上。
jūn z ǐ yǒu yǒng é r wú wú yì yì wéi wéi luàn luàn

君子有勇而無 (无 ) 義 (义) 為 ( 为 ) 亂 ( 乱 ) ，
xiǎo rén yǒu yǒng é r wú wú yì yì wéi wéi dào
小人有勇而無 (无 ) 義 (义) 為 ( 为 ) 盗。
Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu meletakkan kebenaran di tempat teratas.

Seorang yang berkedudukan tinggi bila hanya mengutamakan Keberanian, dan tanpa
Kebenaran, niscaya akan menimbulkan kekacauan. Seorang rakyat jelata bila hanya
mengutamakan Keberanian tanpa Kebenaran, niscaya akan menjadi perampok.”
z ǐ gòng gòng yuē jūn z ǐ y ì yǒu wu wu hū

子貢 ( 贡 ) 曰：君子亦有惡 (恶 ) 乎？
24. Zi Gong - Cu Khong bertanya, “Adakah yang dibenci oleh seorang Jun Zi -
Kun Cu?”
z ǐ yuē yǒu wu wu wu wu chēng chēng rén zhī wu wu zhě
子曰：有惡 (恶 ) 。惡 (恶 ) 稱 ( 称 ) 人之惡 (恶 ) 者。
wu wu j ū xià liú é r shàn shàn shàng zhě

惡 (恶 ) 居下流而訕 ( 讪 ) 上者。
wu wu yǒng é r wú wú lǐ lǐ zhě wu wu guǒ gǎn é r zhì zhě

惡 (恶 ) 勇而無 (无 ) 禮 (礼) 者。惡 (恶 ) 果敢而窒者。
yuē sì yě y ì yǒu wu wu hū
曰：(赐) 也，亦有惡 (恶 ) 乎？
Nabi bersabda, “Ada, Ia benci akan perbuatan menunjuk-nunjukkan keburukan orang

lain; benci akan perbuatan sebagai orang bawahan memfitnah atasannya; benci akan
perbuatan berani tanpa Kesusilaan; dan benci akan perbuatan gegabah tanpa
memikirkan akibatnya. Adakah perbuatan orang yang kau benci, Si - Su?”
wu wu jiǎo y ǐ wéi wéi zhī zhě wu wu bú sūn sūn y ǐ wéi wéi yǒng zhě
惡 (恶 ) 徼以為 ( 为 ) 知者。惡 (恶 ) 不孫 ( 孙 ) 以為 ( 为 ) 勇者。
wu wu jié jié y ǐ wéi wéi zhí zhě

惡 (恶 ) 訐 (讦) 以為 ( 为 ) 直者。
“Murid benci akan perbuatan meremehkan hasil yang dicapai orang lain dan
menganggap diri sendiri pandai; benci akan perbuatan tidak senonoh dan
menganggap diri sendiri berani; dan benci akan perbuatan membuka rahasia orang
lain dan menganggap diri sendiri jujur.”
z ǐ yuē wéi nǚ z ǐ yǔ yǔ xiǎo rén wéi wéi nán nán yǎng yǎng yě
子曰：唯女子與 (与) 小人為 ( 为 ) 難 ( 难 ) 養 ( 养 ) 也。
jìn zhī zé zé bú sūn sūn yuǎn yuǎn zhī zé zé yuàn

近之則 (则) 不孫 ( 孙 ) ，遠 ( 远 ) 之則 (则) 怨。
25. Nabi bersabda, “Yang paling sukar ialah bergaul dengan para dayang dan
Xiao Ren - Siau Jien. Kalau didekati, berbuat melampaui batas; dijauhi, merasa tidak
senang.”
z ǐ yuē nián s ì shí é r jiàn jiàn wu wu yān q í zhōng zhōng yě y ǐ
子曰：年四十而見 ( 见 ) 惡 (恶 ) 焉，其終 ( 终 ) 也已。
26. Nabi bersabda, “Orang yang sampai usia empat puluh tahun masih suka berbuat
buruk, sepanjang hidupnya akan berbuat demikian.”
wēi zǐ
JILID XVIII. 微子 - (BI CU - NAMA)
wēi z ǐ qù zhī j ī z ǐ wéi wéi zhī nú b ǐ gàn jiàn jiàn ér s ǐ

微子去之，箕子為 ( 为 ) 之奴，比干諫 ( 谏 ) 而死。
1. (Oleh karena Raja Zhou - Tiu berbuat jahat) Wei Zi - Bi Cu menyingkirkan diri, Ji Zi -
Ki Cu dihukum menjadi budak dan Bi Gan - Pi Kan dianiaya sehingga mati
(Meng Zi - Bing Cu IIA: 1/8)
kǒng z ǐ yuē yīn yǒu sān rén yān

孔子曰：殷有三仁焉。
Nabi Kong Zi - Khong Cu bersabda, “Kerajaan Yin - Ien masih mempunyai tiga orang
yang berperi Cinta Kasih.”
liǔ xià huì wéi wéi shì shī shī sān chù chù rén yuē z ǐ wèi kě y ǐ qù hū
柳下惠為 ( 为 ) 士師 (师 ) ，三黜 ( 黜 ) 。人曰：子未可以去乎？
2. Liu Xia Hui - Liu He Hwi tiga kali diangkat dan diturunkan sebagai menteri
kehakiman. Ada orang bertanya, “Mengapakah tuan tidak pergi saja?”
(Lun Yu - Lun Gi XV: 14)
yuē zhí dào é r shì rén yān wǎng é r bú sān chù chù
曰：直道而事人，焉往而不三黜 (黜) ？
wǎng dào é r shì rén hé b ì qù f ù mǔ zhī bāng

枉道而事人，何必去父母之邦？
Jawabnya, “Kalau aku menjalankan hidup lurus di dalam Jalan Suci untuk mengabdi
kepada seseorang, dimanakah aku tidak akan diangkat dan dipecat? Kalau aku mau
mengingkari Jalan Suci untuk mengabdi kepada seseorang, mengapakah aku harus
meninggalkan negeri orang tuaku?”
qí qí jǐng gōng dài kǒng z ǐ yuē ruò j ì shì zé zé wú bù néng yǐ j ì
齊 (齐) 景公待孔子，曰：若季氏，則 (则) 吾不能，以季，
mèng zhī jiàn jiān dài zhī yuē wú lǎo y ǐ bù néng yòng yě kǒng z ǐ xíng
孟之間 ( 间 ) 待之。曰：吾老矣，不能用也。孔子行。
3. Di dalam suatu musyawarah, Raja muda Jing - King dari Negeri Qi - Cee
membicarakan sikapnya terhadap Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Aku tidak dapat
memberikan kedudukan kepadaNya setingkat kepala Keluarga Ji - Kwi, maka Ia akan
kuberi kedudukan setingkat dengan kedudukan Kepala Keluarga Ji - Kwi dan Kepala
Keluarga Meng - Bing” (LunYu - Lun Gi II: 5) Kemudian berkata lagi, “Aku sudah
terlalu tua, aku tidak dapat menggunakan tenagaNya lagi.” Maka Nabi Kong Zi -
Khong Cu pun meninggalkan Negeri Qi - Cee.
qí qí rén guī guī nǚ yuè yuè j ì huán z ǐ shòu zhī sān r ì bú cháo
齊 (齐) 人歸 (归 ) 女樂 ( 乐 ) ，季桓子受之，三日不朝，
kǒng z ǐ xíng
孔子行。
4. Negeri Qi - Cee mengirimkan penari-penari wanita ke Negeri Lu - Lo. Ji Huan Zi -

Kwi Hwan Cu menerimanya dan tiga hari tidak ada sidang di istana. Maka Nabi
Kong Zi - Khong Cu pun meninggalkan Negeri Lu - Lo.
chǔ kuáng jiē yú yú gē é r guò guò kǒng z ǐ

楚狂接輿 (舆) 歌而過 ( 过 ) 孔子，
yuē fèng fèng x ī fèng fèng xī hé dé zhī shuāi

曰：鳳 ( 凤 ) 兮鳳 ( 凤 ) 兮！何德之衰！
wǎng zhě bù kě jiàn jiàn lái lái zhě yóu yóu kě zhuī
往者不可諫 ( 谏 ) ，來 (来) 者猶 ( 犹 ) 可追。
y ǐ ér y ǐ ér jīn zhī cóng cóng zhèng zhě dài é r

已而已而！今之從 ( 从 ) 政者殆而！
5. Jie Yu - Ciap I seorang majenun dari Negeri Chu - Cho melewati Nabi Kong Zi -
Khong Cu sambil bernyanyi-nyanyi, “O, burung Feng - Hong, burung Feng - Hong;
sudah melemahkan Kebajikanmu? Yang sudah lalu tidak dapat dicegah, yang
mendatang saja mungkin dapat dikejar. Sudahlah! Sudahlah! Memegang
pemerintahan pada jaman sekarang ini sungguh berbahaya.” (Lun Yu - Lun Gi IX: 9).
kǒng z ǐ xià yù yǔ yǔ zhī yán
孔子下，欲與 (与) 之言。
qū qū é r p ì zhī bù dé yǔ yǔ zhī yán

趨 (趋) 而辟之，不得與 (与) 之言。
Nabi Kong Zi - Khong Cu turun dari kereta, ingin berbicara dengannya; tetapi orang itu
cepat menyingkirkan diri sehingga tidak dapat diajak berbicara.
cháng cháng jǔ jié n ì ǒu é r gēng kǒng z ǐ guò guò zhī

長 ( 长 ) 沮，桀溺耦而耕，孔子過 ( 过 ) 之，
shǐ z ǐ l ù wèn wèn jīn yān

使子路問 (问) 津焉。
6. Chang Ju - Tiang Chi dan Jie Ni - Kiat Lik mengerjakan sawahnya. Nabi Kong Zi -
Khong Cu melewati mereka lalu menyuruh Zi Lu - Cu Lo menanyakan letak tempat
penyeberangan. (Lun Yu - Lun Gi XIV: 39)
cháng cháng j ǔ yuē f ū zhí zhí yú yú zhě wéi wéi shuí shuí
長 ( 长 ) 沮曰：夫執 (执 ) 輿 (舆) 者為 ( 为 ) 誰 ( 谁 ) ？
z ǐ l ù yuē wéi wéi kǒng qiū

子路曰：為 (为) 孔丘。
yuē shì l ǔ lǔ kǒng qiū yǔ yǔ

曰：是魯 (鲁) 孔丘與 (与) ？
yuē shì yě yuē shì zhī jīn y ǐ

曰：是也。曰：是知津矣。
Chang Ju - Tiang Chi membalas bertanya, “Siapakah yang memegang kendali kereta
itu?”
“Zi Lu - Cu Lo menjawab, “Dialah Kong Qiu - Khong Khiu.”
“Kong Qiu - Khong Khiu dari negeri Lu - Lo itu?”
“Benar!”
“O, Dia tentu tahu tempat penyeberangannya.”
wèn wèn yū yú jié n ì jié n ì yuē z ǐ wéi wéi shuí shuí
問 ( 问 ) 於 (于) 桀溺。桀溺曰：子為 ( 为 ) 誰 ( 谁 ) ？
yuē wéi wéi zhòng yóu

曰：為 (为) 仲由。
yuē shì l ǔ lǔ kǒng qiū zhī t ú yǔ yǔ

曰：是魯 (鲁) 孔丘之徒與 (与) ？
duì duì yuē rán

對 (对 ) 曰：然。
yuē tāo tāo zhě tiān xià jiē shì yě é r shuí shuí y ǐ y ì zhī
曰：滔滔者，天下皆是也，而誰 ( 谁 ) 以易之。
qiě é r yǔ yǔ q í cóng cóng p ì rén zhī shì yě

且而，與 (与) 其從 ( 从 ) 辟人之士也，
qǐ qǐ ruò cóng cóng p ì shì zhī shì zāi yōu é r bù chuò chuò
豈 (岂) 若從 ( 从 ) 辟世之士哉！耰而不輟 ( 辍 ) 。
Zi Lu - Cu Lo lalu bertanya kepada Jie Ni - Kiat Lik. Jie Ni - Kiat Lik membalas
bertanya, “Siapakah Tuan?”
“Zhong You - Tiong Yu.”
“O, penganut Kong Qiu - Khong Khiu dari Negeri Lu - Lo itu?”
“Benar.”
“Banjir sudah melanda segala sesuatu di dunia ini, siapakah yang dapat memperbaiki?
Daripada engkau mengikuti orang yang hendak menyingkiri orang-orang jahat
dengan pergi ke tempat-tempat lain, bukankah lebih baik ikut aku menyingkiri
masyarakat.”Lalu melanjutkan pekerjaannya.
z ǐ l ù xíng y ǐ gào f ū z ǐ wǔ wǔ rán yuē
子路行以告。夫子憮 (怃 ) 然曰：
niǎo niǎo shòu shòu bù kě yǔ yǔ tong qún

鳥 ( 鸟 ) 獸 ( 兽 ) 不可與 (与) 同群，
wú fēi s ī rén zhī t ú yǔ yǔ é r shuí shuí yǔ yǔ

吾非斯人之徒與 (与) 而誰 ( 谁 ) 與 (与) ？
tiān xià yǒu dào qiū bú yǔ yǔ y ì yě

天下有道，丘不與 (与) 易也。
Zi Lu - Cu Lo melaporkan hal itu kepada Nabi. Nabi sambil mengeluh bersabda, “Kita
manusia, tidak dapat hanya hidup bersama burung dan hewan. Bukankah Aku ini
manusia? Kepada siapa Aku harus berkumpul? Kalau dunia dalam Jalan Suci, Qiu -
Khiu tidak usah berusaha memperbaikinya.”
z ǐ l ù cóng cóng é r hòu hòu

子路從 ( 从 ) 而後 (后) ，
yù zhàng rén y ǐ zhàng hé yóu

遇丈人，以杖荷蓧。
z ǐ l ù wèn wèn yuē z ǐ jiàn jiàn f ū z ǐ hū

子路問 ( 问 ) 曰：子見 ( 见 ) 夫子乎？
zhàng rén yuē sì t ǐ tǐ bù qín wǔ gǔ gǔ bù fēn

丈人曰：四體 (体) 不勤，五穀 (谷) 不分，
shú wéi wéi fū zǐ zhí q í zhàng é r yún

孰為 ( 为 ) 夫子！植其杖而芸。
7. Zi Lu - Cu Lo tertinggal di belakang dan menjumpai seorang tua dengan pikulannya

menggalas tempat rumput. Zi Lu - Cu Lo bertanya, “Berjumpakah Tuan dengan
Guruku?”
Orang tua itu berkata, “Hai orang yang keempat anggota tubuhmu tidak dapat bekerja
dan tidak dapat membedakan kelima macam hasil bumi, siapakah mengenal
Gurumu?” Setelah itu lalu menancapkan pikulannya dan mulai menyabit rumput.
z ǐ l ù gǒng é r l ì zhǐ z ǐ l ù sǔ shā shā jī jī wéi wéi shǔ é r shí zhī
子路拱而立。止子路宿，殺 ( 杀 ) 雞 (鸡) 為 ( 为 ) 黍而食之，
jiàn jiàn q í è r z ǐ yān míng r ì z ǐ l ù xíng y ǐ gào

見 ( 见 ) 其二子焉。明日，子路行，以告。
z ǐ yuē yǐn yǐn zhě yě shǐ z ǐ l ù fǎn jiàn jiàn zhī zhì zé zé xíng y ǐ
子曰：隱 (隐 ) 者也。使子路反見 ( 见 ) 之。至，則 (则) 行矣。
Zi Lu - Cu Lo dengan merangkapkan kedua tangannya berdiri di dekat orang itu.

Kemudian, orang itu mengajak Zi Lu - Cu Lo menginap di rumahnya. Di sana ia
dipotongkan ayam dan ditanakkan nasi sebagai jamuan; dan diperkenalkan dengan
kedua orang anaknya. Keesokan harinya Zi Lu - Cu Lo pergi dan melaporkan kepada
Nabi. Nabi bersabda, “Dia seorang yang menyembunyikan dirinya.” Lalu disuruhnya
Zi Lu - Cu Lo menjumpai sekali lagi, tetapi setibanya di sana ternyata orang itu sudah
pergi.
z ǐ l ù yuē bú shì wú wú yì yì cháng zhǎng yòu zhī jié jié

子路曰：不仕無 (无 ) 義 (义) ，長 ( 长 ) 幼之節 (节) ，
bù kě fèi fèi yě jūn chén zhī y ì yì r ú zhī hé q í fèi fèi zhī

不可廢 (废) 也。君臣之義 (义) ，如之何其廢 (废) 之？
yù jié jié q í shēn é r luàn luàn dà lún lún

欲潔 (洁) 其身而亂 ( 乱 ) 大倫 (伦 ) 。
jūn z ǐ zhī shì yě xíng q í y ì yì yě dào zhī bù xíng y ǐ zhī zhī y ǐ

君子之仕也，行其義 (义) 也。道之不行，已知之矣。
(Kepada kedua orang anaknya) Zi Lu - Cu Lo berkata, “Seseorang yang mengelakkan

diri tidak mau memangku jabatan, itu tidak menetapi kewajiban; kalau hubungan
antara yang tua dan yang muda saja tidak boleh disia-siakan, bagaimanakah
kewajiban seorang menteri kepada rajanya, boleh begitu saja disia-siakan? Ini berarti,
karena hanya ingin membersihkan diri sendiri, membuat perkara besar kacau.
Seorang Jun Zi - Kun Cu memangku jabatan adalah untuk menjalankan kewajiban.
Hal Jalan Suci tidak dapat berkembang saat ini, ia sudah menyadarinya.”
y ì mín bó y í shū q í qí yú zhòng
逸民：伯夷，叔齊 (齐) ，虞仲，
yí yì zhū zhāng zhāng liǔ xià huì shǎo lián lián

夷逸，朱張 ( 张 ) ，柳下惠，少連 (连) 。
8. Orang-orang yang telah mengundurkan diri dari dunia ramai ialah: Bo Yi - Pik I,
Shu Qi - Siok Cee, Yu Zhong - Gi Tiong, Yi Yi - I Iet, Zhu Zhang - Cu Tiang, Liu Xia Hui
- Liu He Hwi dan Shao Lian - Siau Lian.
z ǐ yuē bú xiáng q í zhì bú r ǔ q í shēn bó y í shū q í qí yǔ yǔ

子曰：不降其志，不辱其身，伯夷，叔齊 (齐) 與 (与) ？
Nabi bersabda, “Yang tidak mau merendahkan cita-citanya dan tidak mau
mencemarkan dirinya ialah Bo Yi - Pik I dan Shu Qi - Siok Cee.”
(Lun Yu - Lun Gi V: 23)
wèi wèi liǔ xià huì shǎo lián lián jiàng zhì r ǔ shēn y ǐ
謂 (谓) 柳下惠，少連 (连) ，降志辱身矣。
yán zhōng lún lún xíng zhōng l ǜ lǜ qí s ī ér y ǐ y ǐ

言中倫 (伦 ) ，行中慮 (虑) ，其斯而已矣。
“Lui Xia Hui - Liu He Hwi dan Shao Lian - Siau Lian mau merendahkan cita-citanya
dan mau mencemarkan dirinya, tetapi kata-katanya selalu tepat dan perbuatannya
pun tepat dengan pikiran yang benar. Demikianlah mereka.”
wèi wèi yú zhòng yí yì yǐn yǐn j ū fàng yán

謂 (谓) 虞仲，夷逸，隱 (隐 ) 居放言，
shēn zhōng qīng fèi fèi zhōng quán quán

身中清，廢 (废) 中權 ( 权 ) 。
“Yu Zhong - Gi Tiong dan Yi Yi - I Iet menyembunyikan diri dan berlagak gila; tetapi
dirinya tetap bersih dan membuang dirinya itu berdasar perhitungan yang benar.”
wǒ zé zé yì yì yū yú shì wú wú kě wú wú bù kě
我則 (则) 異 (异) 於 (于) 是，無 (无 ) 可無 (无 ) 不可。
“Aku lain dengan mereka itu; bagiKu tiada sesuatu yang mesti boleh atau mesti tidak
boleh.”
dà shī shī zhì shì shì qí qí yà yà fàn fàn gàn shì shì chǔ
大師 (师 ) 挚適 (适 ) 齊 (齐) ，亞 (亚) 飯 (饭 ) 干適 (适 ) 楚，
sān fàn fàn liáo liáo shì shì cài s ì fàn fàn quē shì shì qín
三飯 (饭 ) 繚 ( 缭 ) 適 (适 ) 蔡，四飯 (饭 ) 缺適 (适 ) 秦，
gǔ fāng shū r ù yū yú hé bō táo wǔ r ù yū yú fàn hàn

鼓方叔入於 (于) 河，播鼗武入於 (于) 飯 ( 汉 ) ，
shǎo shī shī yáng yáng jī jī qìng xiāng r ù yū yú hǎi

少師 (师 ) 陽 ( 阳 ) ，擊 (击) 磬襄入於 (于) 海。
9. (Karena tiga Keluarga Besar Negeri Lu - Lo merusak adat istiadat) Pemimpin

umum musik, Zhi - Ci lari ke Negeri Qi - Cee; pemimpin musik saat makan ke dua,
Gan - Kan, lari ke Negeri Chu - Cho; pemimpin musik saat makan ketiga, Liao - Liau,
lari ke Negeri Cai - Chai; pemimpin musik saat makan keempat, Que - Khwat, lari ke
Negeri Qin - Chien; penabuh tambur, Fang Shu - Hong Siok, lari ke seberang Sungai
He - Hoo; penabuh tambur kecil, Wu - Bu, lari ke daerah Sungai Han - Han dan
pembantu pemimpin musik, Yang - Yang, serta penabuh alat musik batu, Xiang -
Siang, lari ke seberang lautan.
zhōu gōng wèi wèi lǔ lǔ gōng yuē

周公謂 ( 谓 ) 魯 (鲁) 公曰：
jūn z ǐ bú shī q í qīn qīn bú shǐ dà chén yuàn hū bú y ǐ

君子不施其親 (亲 ) ，不使大臣怨乎不以。
gù jiù jiù wú wú dà gù zé zé bú q ì qì yě
故舊 (旧) 無 (无 ) 大故，則 (则) 不棄 (弃) 也。
wú wú qiú bèi bèi yū yú yī yī rén

無 (无 ) 求備 (备 ) 於 (于) 壹 (一) 人。
10. Pangeran Zhou - Ciu memberi nasehat kepada (putranya) Pangeran Negeri Lu -
Lo, “Seorang Jun Zi - Kun Cu tidak menyia-nyiakan keluarga. Janganlah menjadikan
menteri-menteri besarmu menyesal. Pegawai yang lama bila tidak terlalu berbuat
salah, jangan dipecat. Janganlah mengharap seorang dapat mengerjakan segala
sesuatu.”
zhōu yǒu bā shì bó dá bó gua zhòng t ū zhòng hū

周有八士。伯达，伯适，仲突，仲忽，
shū yè shū xià j ì suí suí j ì guā

叔夜，叔夏，季隨 (随 ) ，季騧。
11. Dinasti Zhou - Ciu mempunyai delapan orang terpelajar yakni: Bo Da - Pik Tat,
Bo Gua - Pik Khwat, Zhong Tu - Tiong Tut, Zhong Hu - Tiong Hut, Shu Ye - Siok Ya,
Shu Xia - Siok He, Ji Sui - Kwi Si dan Ji Gua - Kwi Wa. (Empat pasang saudara
kembar dari seorang ibu pada jaman kejayaan dinasti Zhou - Ciu).
zǐ zhāng zhāng
JILID XIX. 子張 (张) - (CU TIANG - NAMA)
z ǐ zhāng zhāng yuē shì jiàn jiàn wēi zhì mìng jiàn jiàn dé s ī y ì yì
子張 ( 张 ) 曰：士見 ( 见 ) 危致命，見 ( 见 ) 得思義 (义) ，
j ì s ī jìng sàng sàng sī āi q í kě y ǐ y ǐ

祭思敬，喪 ( 丧 ) 思哀，其可已矣。
1. Zi Zhang - Cu Tiang berkata, “Seorang Siswa bila menghadapi bahaya, berani

menetapi Firman; bila melihat keuntungan ingat akan Kebenaran; di dalam
melakukan sembahyang, penuh khidmat; dan, dalam saat berkabung ingat akan
pentingnya rasa sedih. Demikianlah ia mencukupi syarat.” (Lun Yu - Lun Gi XII: 20).
z ǐ zhāng zhāng yuē

子張 ( 张 ) 曰：
zhí zhí dé bú hóng xìn dào bú dǔ dǔ yān néng wéi wéi yǒu
執 (执 ) 德不弘，信道不篤 (笃) ，焉能為 (为) 有？
yān néng wéi wéi wáng

焉能為 (为) 亡？
2. Zi Zhang - Cu Tiang berkata, “Seseorang yang memegang Kebajikan tetapi tidak

mengembangkannya; percaya akan Jalan Suci tetapi tidak sungguh-sungguh: ia ada,
tidak menambah, dan ia tidak adapun tidak mengurangi.”
z ǐ xià zhī mén mén rén wèn wèn jiāo yú z ǐ zhāng zhāng
子夏之門 ( 门 ) 人問 ( 问 ) 交 (于) 子張 ( 张 ) 。
z ǐ zhāng yuē z ǐ xià yún yún hé

子张曰：子夏雲 ( 云 ) 何？
3. Murid Zi Xia - Cu He bertanya kepada Zi Zhang - Cu Tiang tentang cara bergaul.

Zi Zhang - Cu Tiang berkata, “Apakah yang dikatakan Zi Xia - Cu He kepadamu?”
duì duì yuē z ǐ xià yuē kě zhě yǔ yǔ zhī q í bù kě zhě j ù zhī
對 (对 ) 曰：子夏曰：可者與 (与) 之，其不可者拒之。
Jawabnya, “Bergaullah dengan orang yang patut diajak bergaul dan janganlah
bergaul dengan orang yang tidak patut diajak bergaul.”
z ǐ zhāng zhāng yuē yì yì hū wú suǒ wén wén

子張 ( 张 ) 曰：異 (异) 乎吾所聞 ( 闻 ) ：
jūn z ǐ zūn xiàn xiàn é r róng zhòng zhòng jiā shàn é r jīn bù néng
君子尊賢 (贤) 而容眾 ( 众 ) ，嘉善而矜不能。
wǒ zhī dà xiàn xiàn yǔ yǔ yū yú rén hé suǒ bù róng

我之大賢 ( 贤 ) 與 (与) ，於 (于) 人何所不容？
wǒ zhī bú xiàn xiàn yǔ yǔ rén jiāng jiāng j ù wǒ

我之不賢 ( 贤 ) 與 (与) ，人將 ( 将 ) 拒我，
r ú zhī hé q í j ù rén yě
如之何其拒人也？
Zi Zhang - Cu Tiang berkata, “Yang pernah kudengar tidak demikian, ‘Seorang Jun Zi
- Kun Cu memuliakan para bijaksana dan bergaul dengan siapapun; ia memuji orang
yang pandai dan menaruh belas kasihan kepada orang yang bodoh’. Kalau orang
benar-benar bijaksana, mengapakah tidak mau bergaul dengan siapapun? Kalau
tidak bijaksana, orang lain yang akan menolak kita. Bagaimanakah kita berani
menolak orang?”
z ǐ xià yuē suī suī xiǎo dào b ì yǒu kě guān guān zhě yān
子夏曰：雖 (虽 ) 小道，必有可觀 ( 观 ) 者焉，
zhì yuǎn yuǎn kǒng n í shì y ǐ jūn z ǐ bú wéi wèi yě

致遠 ( 远 ) 恐泥，是以君子不為 ( 为 ) 也。
4. Zi Xia - Cu He berkata, “Hal-hal yang kecil mungkin ada pula faedahnya yang patut
dilihat; tetapi, hal itu tidak dapat untuk mencapai yang jauh; maka seorang Jun Zi -
Kun Cu tidak mau mengutamakannya.”
z ǐ xià yuē r ì zhī q í suǒ wáng yuè wú wú wàng q í suǒ néng
子夏曰：日知其所亡，月無 (无 ) 忘其所能，
kě wèi wèi hào xué xué yě y ǐ y ǐ

可謂 (谓) 好學 ( 学 ) 也已矣。
5. Zi Xia - Cu He berkata, “Seorang yang tiap hari dapat mengetahui
pelajaran-pelajaran yang belum dipahami dan tiap bulan tidak melupakan
pelajaran-pelajaran yang sudah dipahami, ia boleh dikatakan suka belajar.”
z ǐ xià yuē bó xué xué é r dǔ dǔ zhì

子夏曰：博學 ( 学 ) 而篤 (笃) 志，
qiē wèn wèn é r jìn s ī rén zài q í zhōng y ǐ

切問 ( 问 ) 而近思，仁在其中矣。
6. Zi Xia - Cu He berkata, “Yang banyak-banyak belajar dan penuh semangat (cita);

yang suka bertanya dan mawas diri, bertenggang rasa; Cinta Kasih sudah
didalamnya.”
z ǐ xià yuē bǎi gōng j ū s ì y ǐ chéng q í shì jūn z ǐ xué xué y ǐ zhì q í dào
子夏曰：百工居肆以成其事，君子學 ( 学 ) 以致其道。
7. Zi Xia - Cu He berkata, “Beratus tukang itu dengan mempunyai tempat bekerja,

barulah dapat menyempurnakan hasilnya; seorang Jun Zi - Kun Cu dengan belajar
barulah dapat mencapai Jalan Suci.”
z ǐ xià yuē xiǎo rén zhī guò guò yě b ì wén

子夏曰：小人之過 (过) 也必文。
8. Zi Xia - Cu He berkata, “Bila seorang Xiao Ren - Siau Jien berkata salah, ia mesti
menutupinya dengan hal-hal yang nampak indah.”
z ǐ xià yuē jūn z ǐ yǒu sān biàn biàn

子夏曰：君子有三變 ( 变 ) 。
wàng zhī yǎn yǎn rán j í zhī yě wēn wēn ting tīng q í yán yě l ì lì
望之儼 ( 俨 ) 然，即之也溫 ( 温 ) ，聽 ( 听 ) 其言也厲 (厉) 。
9. Zi Xia - Cu He berkata, “Ada tiga perubahan pada seorang Jun Zi - Kun Cu; Dilihat
dari jauh nampak agung, setelah dekat ternyata ramah-tamah, dan setelah didengar
kata-katanya ternyata tegas.”
z ǐ xià yuē jūn z ǐ xìn é r hòu hòu láo láo q í mín

子夏曰：君子信而後 ( 后 ) 勞 (劳 ) 其民。
wèi xìn zé zé y ǐ wéi wéi lì lì j ǐ yě xìn é r hòu hòu jiàn jiàn
未信，則 (则) 以為 ( 为 ) 厲 (厉) 己也。信而後 ( 后 ) 諫 ( 谏 ) 。
wèi xìn zé zé y ǐ wéi wéi bàng bàng j ǐ yě

未信，則 (则) 以為 ( 为 ) 謗 ( 谤 ) 己也。
10. Zi Xia - Cu He berkata, “Seorang Jun Zi - Kun Cu setelah memperoleh

kepercayaan rakyat baru berani menyuruh mereka bekerja keras. Bila belum
mendapat kepercayaan, niscaya akan dianggap menindas. Harus mendapat
kepercayaan lebih dahulu sebelum memberi peringatan kepada atasannya. Bila
belum mendapat kepercayaan, niscaya disangka hanya pandai menyalahkan.”
z ǐ xià yuē dà dé bú yú yú xián xián xiǎo dé chū r ù kě yě

子夏曰：大德不踰 (逾) 閑 ( 闲 ) ，小德出入可也。
11. Zi Xia - Cu He berkata, “Bila tidak melanggar garis-garis batas Kebajikan besar,
orang akan dapat masuk-keluar Kebajikan kecil.”
z ǐ yóu you yuē z ǐ xià zhī mén mén rén xiǎo z ǐ

子遊 ( 游 ) 曰：子夏之門 ( 门 ) 人小子，
dang dāng sǎ sǎo sǎo yìng yìng duì duì jìn jìn tuì zé zé kě y ǐ
當 ( 当 ) 洒掃 ( 扫 ) 應 ( 应 ) 對 (对 ) 進 (进) 退則 (则) 可矣。
y ì mò yě běn zhī zé zé wú wú r ú zhī hé

抑末也。本之則 (则) 無 (无 ) ，如之何？
12. Zi You - Cu Yu berkata, “Murid-murid Zi Xia - Cu He hanya diberi pelajaran

menyiram, menyapu, tanya jawab, menghadap dan mengundurkan diri. Ini boleh juga,
tetapi bukankah tidak memadai? Kalau pelajaran-pelajaran pokok tidak diberikan,
bagaimanakah ini?”
z ǐ xià wén wén zhī yuē yī yán yóu you guò guò yǐ
子夏聞 ( 闻 ) 之，曰：噫！言遊 ( 游 ) 過 ( 过 ) 矣！
jūn z ǐ zhī dào shú xiān chuán chuán yān shú hòu hòu juàn yān
君子之道，孰先傳 ( 传 ) 焉？孰後 (后) 倦焉？
p ì zhū zhū cǎo mù qū qū y ǐ bié y ǐ

譬諸 ( 诸 ) 草木，區 (区) 以别矣。
jūn z ǐ zhī dào yān kě wū wū yě
君子之道，焉可誣 (诬 ) 也。
yǒu shǐ yǒu zú zhě q í wéi shèng shèng rén hū

有始有卒者，其惟聖 ( 圣 ) 人乎？
Ketika Zi Xia - Cu He mendengar hal ini, berkata, “O, sungguh salah Yan You -
Gan Yu. Cara mengajar seorang Jun Zi - Kun Cu mendahulukan apa yang harus
didahulukan, membelakangkan apa yang harus dibelakangkan. Ilmu itu ialah sebagai
rumput dan pohon-pohonan, dapat pula digolong-golongkan menurut jenisnya. Cara
mengajar seorang Jun Zi - Kun Cu bagaimanakah dapat dikacaukan begitu saja?
Yang dapat belajar dari permulaan sampai akhir pelajaran seluruhnya sempurna
diterima, hanya seorang Nabi dapat mengerjakannya.”
z ǐ xià yuē shì é r yōu yōu zé zé xué xué

子夏曰：仕而優 ( 优 ) 則 (则) 學 ( 学 ) ，
xué xué é r yōu yōu zé zé shì

學 ( 学 ) 而優 ( 优 ) 則 (则) 仕。
13. Zi Xia - Cu He berkata, “Kalau memangku jabatan, janganlah lupa memperdalam

pelajaran. Dalam belajar, janganlah lupa pula melakukan tugas.”
z ǐ yóu you yuē sàng sàng zhì hū ā i é r zhǐ

子遊 ( 游 ) 曰：喪 ( 丧 ) ，致乎哀而止。
14. Zi You - Cu Yu berkata, “Dalam hal berkabung, bila ada rasa sedih, itu sudah
cukup.” (Lun Yu - Lun Gi III: 4)
z ǐ yóu you yuē wú yǒu zhāng zhāng yě
子遊 ( 游 ) 曰：吾友張 ( 张 ) 也，
wéi wéi nán nán néng yě rán é r wèi rén

為 ( 为 ) 難 ( 难 ) 能也，然而未仁。
15. Zi You - Cu Yu berkata, “Sahabatku Zi Zhang - Cu Tiang itu dapat melaksanakan

tugas yang sukar. Sayang, ia belum dapat tepat di dalam Cinta Kasih.”
zēng z ǐ yuē táng táng hū zhāng zhāng yě
曾子曰：堂堂乎張 ( 张 ) 也，
nán nán yǔ yǔ bìng bìng wéi wèi rén y ǐ

難 ( 难 ) 與 (与) 並 ( 并 ) 為 ( 为 ) 仁矣。
16. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Sungguh mempesonakan Zi Zhang - Cu Tiang itu!

Tetapi sukar untuk bersama-sama dengannya menempuh Cinta Kasih.”
zēng z ǐ yuē wú wén wén zhū zhū fū zǐ

曾子曰：吾聞 ( 闻 ) 諸 ( 诸 ) 夫子：
rén wèi yǒu z ì zhì zhě yě b ì yě qīn qīn sàng sàng hū

人未有自致者也，必也親 (亲 ) 喪 ( 丧 ) 乎。
17. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Dahulu aku mendengar Guru bersabda, ‘Dalam hidup
sehari-hari kita tidak dapat memastikan betapa besar rasa cinta seseorang kepada
orang tuanya. Itu akan jelas bila datang masa berkabung.’”
zēng z ǐ yuē wú wén wén zhū zhū fū zǐ

曾子曰：吾聞 ( 闻 ) 諸 ( 诸 ) 夫子：
mèng zhuāng zhuāng z i zhī xiào yě q í t ā kě néng yě

孟莊 ( 庄 ) 子之孝也，其他可能也，
q í bú gǎi f ù zhī chén yǔ yǔ f ù zhī zhèng shì nán nán néng yě

其不改父之臣與 (与) 父之政，是難 ( 难 ) 能也。
18. Zeng Zi - Cing Cu berkata, “Dahulu aku mendengar Guru bersabda, ‘Laku Bakti
Meng Zhuang Zi - Bing Cong Cu kepada orang tuanya, orang lain masih dapat
melakukan. Tetapi hal tidak mengganti para pembantu dan cara pemerintahan
mendiang ayahnya, sukar dilakukan orang lain.”
mèng shì shǐ yáng yáng fū fū wéi wéi shì shī shī
孟氏使陽 ( 阳 ) 膚 (肤) 為 ( 为 ) 士師 (师 ) ，
wèn wèn yū yú zēng z ǐ zēng z ǐ yuē shàng shī q í dào mín sàn jiǔ y ǐ
問 ( 问 ) 於 (于) 曾子。曾子曰：上失其道，民散久矣。
r ú dé q í qíng zé zé ā i jīn é r wù x ǐ
如得其情，則 (则) 哀矜而勿喜。
19. Keluarga Meng - Bing akan mengangkat Yang Fu - Yang Hu menjadi hakim.
Yang Fu - Yang Hu bertanya kepada Zeng Zi - Cing Cu. Zeng Zi - Cing Cu menjawab,
“Saat ini para pembesar sudah banyak yang ingkar dari Jalan Suci dan rakyat lama
terlunta-lunta. Maka kalau engkau memeriksa suatu perkara, haruslah mengenal
perasaan orang itu. Kasihanilah dia, jangan hanya gembira dapat memutuskan suatu
perkara.”
z ǐ gòng gòng yuē zhòu zhòu zhī bú shàn bù r ú shì zhī shèn yě
子貢 ( 贡 ) 曰：紂 ( 纣 ) 之不善，不如是之甚也。
shì y ǐ jūn z ǐ wu wu j ū xià liú tiān xià zhī è è jiē guī guī yān
是以君子惡 (恶 ) 居下流，天下之惡 (恶) 皆歸 (归 ) 焉。
20. Zi Gong - Cu Khong berkata, “Kejahatan Raja Zhou - Tiu sesungguhnya tidak
sehebat yang diceritakan orang. Maka, seorang pemimpin hendaknya membenci
segala perbuatan yang boleh menjerumuskan dirinya; karena, bila ia terjerumus,
segenap kejahatan di dunia akan ditumpukkan kepadanya.”
z ǐ gòng gòng yuē jūn z ǐ zhī guò guò yě r ú r ì yuè zhī shí yān
子貢 ( 贡 ) 曰：君子之過 ( 过 ) 也，如日月之食焉。
guò guò yě rén jiē jiàn jiàn zhī gèng yě rén jiē yǎng zhī
過 ( 过 ) 也，人皆見 ( 见 ) 之。更也人皆仰之。
21. Zi Gong - Cu Khong berkata, “Bila seorang pemimpin berbuat salah, akan laksana
gerhana matahari atau bulan. Kesalahan itu akan dilihat semua orang. Tetapi kalau ia
mau segera mengubahnya, rakyat akan merasa gembira.”
wèi wèi gōng sūn sūn cháo wèn wèn yū yú z ǐ gòng gòng yuē
衛 (卫) 公孫 (孙) 朝問 ( 问 ) 於 (于) 子貢 ( 贡 ) 曰：
zhòng n í yān xué xué

仲尼焉學 (学) ？
22. Gong Sun Chao - Kong Sun Tiau dari Negeri Wei - Wee bertanya kepada Zi Gong
- Cu Khong, “Kepada siapakah Zhong Ni - Tiong Ni belajar?”
z ǐ gòng gòng yuē wén wǔ zhī dào wèi zhuì yū yú de zài rén
子貢 ( 贡 ) 曰：文武之道，未墜 ( 坠 ) 於 (于) 地，在人。
Zi Gong - Cu Khong menjawab, “Jalan Suci Raja Wen - Bun dan Wu - Bu belum
musna dari muka bumi, maka masih terdapat dalam diri tiap-tiap orang.
xiàn xián zhě zhí zhí q í dà zhě bú xiàn xián zhě zhí zhí q í xiǎo zhě
賢 ( 贤 ) 者識 (识 ) 其大者，不賢 ( 贤 ) 者識 (识 ) 其小者，
mò bù yǒu wén wǔ zhī dào yān

莫不有文武之道焉。
f ū z ǐ yān bú xué xué é r y ì hé cháng shī shī zhī yǒu

夫子焉不學 ( 学 ) ？而亦何常師 (师 ) 之有？
“Seorang yang Bijaksana, akan mengenal Ajaran itu banyak-banyak. Yang tidak
Bijaksana hanya dapat mengenalnya sedikit. Tidak ada tempat yang tidak terdapat
Jalan Suci Raja Wen - Bun dan Wu - Bu. Masakan Guru tidak belajar? Tetapi
haruskah Guru mempunyai seorang guru tertentu?”
shū sūn sūn wǔ shū yǔ yǔ dà f u yū yú cháo

叔孫 ( 孙 ) 武叔語 (语) 大夫於 (于) 朝，
yuē z ǐ gòng gòng xiàn xiàn yū yú zhòng n í

曰：子貢 ( 贡 ) 賢 ( 贤 ) 於 (于) 仲尼。
23. Shu Sun Wu Shu - Siok Sun Bu Siok di dalam musyawarahnya di istana berkata,
“Sesungguhnya Zi Gong - Cu Khong itu lebih Bijaksana dari pada Zhong Ni -
Tiong Ni.”
z ǐ f ú jǐng bó y ǐ gào z ǐ gòng gòng

子服景伯以告子貢 ( 贡 ) 。
Zi fu Jing bo - Cu Hok King Pik melaporkan hal itu kepada Zi Gong - Cu Khong
(Lun Yu - Lun Gi XIV: 36)
z ǐ gòng gòng yuē p ì zhī gōng qiáng qiáng sì sì zhī qiáng qiáng yě j í jiān
子貢 ( 贡 ) 曰：譬之宫牆 ( 墙 ) ，賜 (赐) 之牆 ( 墙 ) 也及肩，
kuī kuī jiàn jiàn shì jiā zhī hǎo f ū z ǐ zhī qiáng qiáng shù shù rèn
窺 (窥 ) 見 ( 见 ) 室家之好，夫子之牆 ( 墙 ) 數 (数) 仞。
Zi Gong - Cu Khong berkata: “Seumpama dinding istana, dinding istanaku hanya

setinggi bahu sehingga tiap orang dapat melihat keindahan bangunan di dalamnya;
sedangkan dinding istana Guru bertombak-tombak tingginya.”
bù dé q í mén mén ér rù bú jiàn jiàn zōng miào miào zhī měi bǎi guān zhī f ù
不得其門 (门) 而入，
不見 (见) 宗廟 ( 庙 ) 之美，百官之富。
dé q í mén mén zhě huò guǎ y ǐ f ū z ǐ zhī yún yún bú y ì y í hū

得其門 ( 门 ) 者或寡矣。夫子之雲 ( 云 ) ，不亦宜乎？
“Kalau seseorang tidak mendapatkan pintu untuk memasukinya, tidak akan dapat
melihat betapa indah Zong Miao - Cong Bio (Miao - Bio Leluhurnya) dan betapa
megah gedung-gedungnya. Sesungguhnya yang boleh mendapatkan pintu masuk itu
tidaklah banyak. Maka, kalau tuanmu itu berkata demikian, bukankah itu wajar?”
shū sūn sūn wǔ shū huǐ zhòng n í

叔孫 (孙) 武叔毁仲尼。
24. Shu Sun Wu Shu - Siok Sun Bu Siok mencela Ajaran Zhong Ni - Tiong Ni.
z ǐ gòng gòng yuē wú wú y ǐ wéi wéi yě zhòng n í bù kě huǐ yě

子貢 ( 贡 ) 曰：無 (无 ) 以為 ( 为 ) 也。仲尼，不可毁也。
t ā rén zhī xiàn xián zhě qiū líng yě yóu yóu kě yú yú yě

他人之賢 ( 贤 ) 者，丘陵也，猶 ( 犹 ) 可踰 (逾) 也。
zhòng n í r ì yuè yě wú wú dé é r yú yú yān

仲尼，日月也，無 (无 ) 得而踰 (逾) 焉。
rén suī suī yù z ì jué jué q í hé shāng shāng yū yú r ì yuè hū

人雖 (虽 ) 欲自絕 (绝 ) ，其何傷 ( 伤 ) 於 (于) 日月乎？
duō jiàn jiàn q í bú zhī liàng yě

多見 (见) 其不知量也。
Zi Gong - Cu Khong berkata, “Sia-sia saja ia berbuat demikian. Ajaran Zhong Ni -

Tiong Ni tidak akan tercela. Kebijaksanaan orang-orang lain boleh diumpamakan
sebagai bukit yang dapat dijelajahi dan dilewati. Sedangkan Ajaran Zhong Ni -
Tiong Ni ialah laksana matahari dan bulan yang tak dapat diraih dan dijamah.
Meskipun orang mencela, dapatkah ia merusakkan matahari dan bulan? Hal ini hanya
menunjukkan ia tidak mengenal kemampuan diri sendiri.”
chén chén z ǐ qín wèi wèi z ǐ gòng gòng yuē z ǐ wéi wéi gōng yě
陳 ( 陈 ) 子禽謂 ( 谓 ) 子貢 ( 贡 ) 曰：子為 ( 为 ) 恭也？
zhòng n í q ǐ qǐ xiàn xiàn yū yú z ǐ hū

仲尼豈 (岂) 賢 ( 贤 ) 於 (于) 子乎？
25. Chen Zi Qin - Tien Cu Khiem bertanya kepada Zi Gong - Cu Khong “Guru begitu
menghormati Zhong Ni - Tiong Ni, masakan benar-benar Ia lebih Bijaksana dari
Guru?”
z ǐ gòng gòng yuē jūn z ǐ y ī yī yán y ǐ wéi wéi zhī

子貢 ( 贡 ) 曰：君子壹 (一) 言以為为知，
yī yī yán y ǐ wéi wéi bú zhī yán bù kě bù shèn yě

壹 (一) 言以為 ( 为 ) 不知，言不可不慎也。
Zi Gong - Cu Khong berkata, “Karena sepatah kata, orang bisa dianggap pandai;
karena sepatah kata orang bisa dianggap bodoh. Maka berhati-hatilah dalam berkata.
f ū z ǐ zhī bù kě j í yě yóu yóu tiān zhī bù kě jiē jiē é r shēng yě

夫子之不可及也，猶 ( 犹 ) 天之不可階 (阶) 而升也。
f ū z ǐ zhī dé bāng jiā zhě suǒ wèi wèi l ì zhī s ī l ì

夫子之得邦家者，所謂 (谓) 立之斯立，
dào zhī s ī xíng suí suí zhī s ī lái lái dòng dòng zhī s ī hé
道之斯行，綏 (绥 ) 之斯來 (来) ，動 ( 动 ) 之斯和，
q í shēng yě róng róng q í s ǐ yě ā i r ú zhī hé q í kě j í yě

其生也榮 ( 荣 ) ，其死也哀，如之何其可及也。
“Keluhuran Guru yang tidak tercapaikan itu ialah laksana langit yang tidak dapat kita
naiki dengan tangga. Kalau Guru mendapatkan kedudukan atas sebuah Negara atau
sebuah keluarga, maka apa yang dikatakanNya berdiri, akan berdiri, dan yang
diperintahkanNya akan terlaksana; rakyat akan datang kepadaNya dan segala
tindakanNya akan mendatangkan kesejahteraan. Maka dalam hidupNya, Beliau akan
mendapatkan kemuliaan dan pada saat mangkatNya semua orang akan meratapiNya.
Maka siapakah yang dapat menandingiNya?”
yáo yáo yuē
JILID XX. 堯 (尧) 曰 - (GIAU WAT - SABDA GIAU)
yáo yáo yuē zī ěr ěr shùn tiān zhī l ì shù shù zài ě r ěr gōng
堯 ( 尧 ) 曰：咨！爾 (尔) 舜！天之曆數 ( 数 ) 在爾 (尔) 躬，
yǔn zhí zhí q í zhōng s ì hǎi kùn qióng qióng tiān l ù lù yǒng zhōng zhōng
允執 (执 ) 其中，四海困窮 ( 穷 ) ，天祿 (禄) 永終 ( 终 ) 。
1. Yao - Giau bersabda, “Hai, kamu Shun - Sun, perintah Tian - Thian Yang Maha Esa
untuk penggantian tahta ini sekarang diberikan kepadamu. Pegang teguhlah tepat di
tengah. Kalau di empat penjuru lautan ini menderita sengsara, Karunia Tian - Thian
itupun akan berakhir selama-lamanya.” (Shu Jing - Su King II. 2).
shùn y ì y ǐ mìng yǔ
舜亦以命禹。
Ketika Shun - Sun menyerahkan tahtanya kepada Yu - I, juga mengamanatkan hal ini.
yuē yǔ xiǎo z ǐ l ǚ gǎn yòng xuán mǔ

曰：予小子履，敢用玄牡，
gǎn zhāo gào yū yú huáng huáng hòu hòu dì

敢昭告於 (于) 皇皇後 (后) 帝。
yǒu zuì bù gǎn shè

有罪不敢赦。
d ì chén bú b ì jiǎn jiǎn zài d ì xīn

帝臣不蔽，簡 (简) 在帝心。
zhèn gōng yǒu zuì wú wú y ǐ wàn wàn fāng

朕躬有罪，無 (无 ) 以萬 ( 万 ) 方。
wàn wàn fāng yǒu zuì zuì zài zhèn gōng

萬 ( 万 ) 方有罪，罪在朕躬。
(Ketika Cheng Tang - Sing Thong melakukan sembahyang kepada Tian - Thian)
berkata, “HambaMu yang kecil Lu - Li, memberanikan diri mempersembahkan korban
lembu hitam, dan dengan ini memberanikan diri menyatakan kepadaMu Tian - Thian
Yang Maha Besar, bahwa kepada orang yang jahat itu hambaMu tidak berani
mengelakkan diri untuk tidak menghukumnya. Kebaikan maupun keburukan hamba,
juga tidak berani hamba menyembunyikannya. Akan hal ini, Tian - Thian sendiri
mengetahuinya. Kalau hamba berdosa janganlah ditimpakan hukuman kepada
segenap rakyat dan bila rakyat berbuat dosa biarlah dihukumkan ke atas diri hamba.”
(Shu Jing - Su King IV. 3)
zhōu yǒu dà lài lài shàn rén shì f ù

周有大賚 (赉) ，善人是富。
Ketika Raja Negeri Zhou - Ciu membagi-bagikan hadiah besar, orang-orang yang baik
mendapatkan paling banyak. (Shu Jing - Su King V. 3)
suī suī yǒu zhōu qīn qīn bù r ú rén rén

雖 (虽 ) 有周親 (亲 ) ，不如仁人。
bǎi xìng yǒu guò guò zài yǔ y ī yī rén

百姓有過 ( 过 ) ，在予壹 (一) 人。
“Walaupun mempunyai banyak kerabat, tidak sebanding dengan orang-orang (ku)

yang berperi Cinta Kasih. Oleh karenanyalah rakyat berpaling kepadaku seorang.”
(Da Xue - Thai Hak IX: 3)
jǐn jǐn quán quán liàng shěn shěn f ǎ dù xiū fèi fèi guān
謹 (谨) 權 ( 权 ) 量，審 ( 审 ) 法度，修廢 (废) 官，
s ì fāng zhī zhèng xíng yān

四方之政行焉。
Maka diperintahkan, agar dengan teliti diperiksa ukuran-ukuran, diperbaiki

hukum-hukum, dan dibina kembali jawatan-jawatan yang sudah terbengkelai,
sehingga di empat penjuru pemerintahan berjalan lancar.
xìng xìng miè miè guó guó jì jì jué jué shì
興 ( 兴 ) 滅 ( 灭 ) 國 ( 国 ) ，繼 (继) 絕 (绝 ) 世，
ju jǔ y ì mín tiān xià zhī mín guī guī xīn yān

舉 (举) 逸民，天下之民歸 (归 ) 心焉。
Dibangunkanlah kembali Negara yang musna dalam peperangan, diusahakan dapat
tersambung keturunan orang-orang yang terputus turunan dan diangkat dalam
jabatan kembali orang-orang pandai yang telah menyingkirkan diri sehingga hati
rakyat di dunia tunduk kepadanya.
suǒ zhòng mín shí sàng sàng jì

所重民食，喪 ( 丧 ) ，祭，
Adapun yang harus diutamakan bagi rakyat ialah makanan, perkabungan dan
sembahyang.
kuān kuān zé zé dé zhòng zhòng xìn zé zé mín rèn yān

寬 ( 宽 ) 則 (则) 得眾 ( 众 ) ，信則 (则) 民任焉，
mǐn zé zé yǒu gōng gōng zé zé yue yue

敏則 (则) 有功，公則 (则) 說 ( 说 ) 。
Yang lapang hati niscaya mendapat simpati umum, yang dapat dipercaya niscaya
mendapat kepercayaan orang, yang cekatan niscaya berhasil pekerjaannya dan yang
adil niscaya mendapat sambutan yang menggembirakan. (Lun Yu - Lun Gi XVII: 6).
z ǐ zhāng zhāng wèn wèn yū yú kǒng z ǐ yuē

子張 ( 张 ) 問 ( 问 ) 於 (于) 孔子曰：
hé r ú s ī kě y ǐ cóng cóng zhèng y ǐ

何如斯可以從 (从 ) 政矣？
2. Zi Zhang - Cu Tiang bertanya kepada Nabi Kong Zi - Khong Cu, “Bagaimanakah

cara menjalankan pemerintahan sebaik-baiknya?”
z ǐ yuē zūn wǔ měi píng s ì è è s ī kě y ǐ cóng cóng zhèng y ǐ

子曰：尊五美，屏四惡 (恶) ，斯可以從 ( 从 ) 政矣。
Nabi menjawab, “Junjunglah lima Yang Indah dan buanglah empat Yang Buruk,
dengan cara ini akan dapat menjalankan pemerintahan sebaik-baiknya.”
z ǐ zhāng zhāng yuē hé wèi wèi wǔ měi

子張 ( 张 ) 曰：何謂 ( 谓 ) 五美？
z ǐ yuē jūn z ǐ huì é r bù fèi fèi láo láo é r bú yuàn
子曰：君子惠而不費 (费) ，勞 (劳 ) 而不怨，
yù é r bú tān tān tài é r bú jiāo jiāo wēi é r bú měng

欲而不貪 (贪 ) ，泰而不驕 ( 骄 ) ，威而不猛。
Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Apakah yang dimaksud dengan lima Yang Indah itu.”
Nabi bersabda, “Seorang Jun Zi - Kun Cu bermurah hati tetapi tidak memboros;
menyuruh orang berjerih payah, tetapi tidak menyebabkan sesal; mempunyai
keinginan tetapi tidak tamak; berwibawa tetapi tidak sombong; dan keras tetapi tidak
buas.” (Lun Yu - Lun Gi IV: 18; XIII: 26; VII: 38).
z ǐ zhāng zhāng yuē hé wèi wèi huì é r bù fèi fèi

子張 ( 张 ) 曰：何謂 ( 谓 ) 惠而不費 (费) ？
z ǐ yuē yīn mín zhī suǒ l ì é r l ì zhī s ī bú y ì huì é r bù fèi fèi hū

子曰：因民之所利而利之，斯不亦惠而不費 (费) 乎？
zé zé kě láo láo é r láo láo zhī yòu shuí shuí yuàn

擇 (择) 可勞 (劳 ) 而勞 (劳 ) 之，又誰 ( 谁 ) 怨？
yù rén é r dé rén yòu yān tān tān

欲仁而得仁，又焉貪 (贪 ) ？
jūn z ǐ wú wú zhòng zhòng guǎ wú wú xiǎo dà wú wú gǎn màn

君子無 (无 ) 眾 ( 众 ) 寡，無 (无 ) 小大，無 (无 ) 敢慢，
s ī bú y ì tài é r bú jiāo jiāo hū jūn z ǐ zhèng q í y ī guān zūn q í zhān shì shì
斯不亦泰而不驕 ( 骄 ) 乎？君子正其衣冠，尊其瞻視 (视 ) ，
yǎn yǎn rán rén wàng é r wèi zhī s ī bú y ì wēi é r bú měng hū

儼 ( 俨 ) 然人望而畏之，斯不亦威而不猛乎？
Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Apakah yang dimaksud dengan bermurah hati tetapi
tidak memboros?”
Nabi bersabda, “Keuntungan yang diperoleh rakyat dirasakan sebagai keuntungan
sendiri. Bukankah ini bermurah hati tetapi tidak memboros? Dipilih hal-hal yang perlu
disertai jerih payah, barulah disuruh mengerjakan. Siapakah yang akan menyesali?
Menginginkan peri Cinta Kasih dan mendapatkan Cinta Kasih itu, bagaimanakah bisa
tamak? Seorang Jun Zi - Kun Cu, terhadap orang banyak atau sedikit, urusan kecil
atau besar tidak berani meremehkan; maka bukankah ia berwibawa tetapi tidak
sombong? Seorang Jun Zi - Kun Cu rapi pakaian dan topinya, matanya tidak
sembarang melihat, sehingga orang yang memandangnya menaruh segan; bukankah
ia bersikap keras tetapi tidak buas?”
z ǐ zhāng zhāng yuē hé wèi wèi sì è è

子張 ( 张 ) 曰：何謂 ( 谓 ) 四惡 (恶) ？
z ǐ yuē bú jiāo é r shā shā wèi wèi zhī nuè

子曰：不教而殺 ( 杀 ) 謂 ( 谓 ) 之虐。
bú jiè shì shì chéng wèi wèi zhī bào màn lìng zhì q ī wèi wèi zhī zéi zéi
不戒視 (视 ) 成謂 ( 谓 ) 之暴。慢令致期謂 ( 谓 ) 之賊 (贼 ) 。
yóu yóu zhī yǔ yǔ rén yě chū nà nà zhī lìn wèi wèi zhī yǒu s ī
猶 ( 犹 ) 之與 (与) 人也，出納 (纳) 之吝，謂 ( 谓 ) 之有司。
Zi Zhang - Cu Tiang bertanya, “Apakah yang dimaksud dengan empat Yang Buruk?”
Nabi bersabda, “Dengan tanpa memberi pendidikan lalu menjatuhkan hukuman berat,
ini dinamai kejam. Dengan tidak memberi kesempatan bersiap lalu menghendaki
pekerjaan sempurna, ini dinamai sewenang-wenang. Dengan tidak memberi perintah
tegas, kemudian meminta pekerjaan segera selesai, ini dinamai pencuri. Dan
memberi sesuatu tetapi ragu-ragu untuk menyerahkan, ini dinamai pelit."
z ǐ yuē bú zhī mìng wú wú y ǐ wéi wéi jūn z ǐ yě

子曰：不知命，無 (无 ) 以為 ( 为 ) 君子也。
3. Nabi bersabda, “Yang tidak mengenal Firman, ia tidak dapat menjadi seorang
Jun Zi - Kun Cu.
bú zhī l ǐ lǐ wú wú y ǐ l ì yě
不知禮 (礼) ，無 (无 ) 以立也。
Yang tidak mengenal Kesusilaan, ia tidak dapat teguh pendirian.
bú zhī yán wú wú y ǐ zhī rén yě

不知言，無 (无 ) 以知人也。
“Yang tidak mengenal perkataan, ia tidak dapat mengenal manusia.”

(Lun Yu - Lun Gi VIII: 8)

Lun Yu - Lun Gi Sabda Suci

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lun Yu - Lun Gi Sabda Suci

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

論 (论)

Bratayana Ongkowijaya, SE, XDS

JILID I. 學 (学) 而 - (HAK JI - BELAJAR)

z ǐ yuē xué xué é r shí shí xí xí zhī bú y ì yue yue hū

1. Nabi bersabda, “belajar dan selalu dilatih, tidakkah itu menyenangkan?”

yǒu péng z ì yuǎn yuǎn fāng lái lái bú y ì l è lè hū

“Kawan-kawan datang dari tempat jauh, tidakkah itu membahagiakan?”

rén bù zhī é r bú yùn bú y ì jūn z ǐ hū

yǒu z ǐ yuē q í wéi wéi rén yě xiào d ì

é r hǎo fàn shàng zhě xiǎn xiān yǐ

jūn z ǐ wù wù běn běn l ì é r dào shēng

xiào d ì yě zhě q í wéi wéi rén zhī běn yǔ yǔ

z ǐ yuē qiǎo yán lìng sè xiǎn xiān y ǐ rén

zēng z ǐ yuē wú r ì sān xǐng wú shēn

wéi wéi rén móu móu é r bú zhōng hū

yǔ yǔ péng yǒu jiāo é r bú xìn hū chuán chuán bú x í xí hū

jié jié yòng é r à i ài rén shǐ mín y ǐ shí shí

z ǐ yuē d ì z ǐ r ù zé zé xiào chū zé zé dì jǐn jǐn é r xìn

fá ài ài zhòng zhòng é r qīn qīn rén

xíng yǒu yú yú lì zé zé y ǐ xué xué wén

6. Nabi bersabda, “Seorang muda, di rumah hendaklah berlaku Bakti, di luar

z ǐ xià yuē xiàn xiàn xiàn xiàn y ì sè

shì f ù mǔ néng jié q í l ì

shì jūn néng zhì q í shēn

yǔ yǔ péng yǒu jiāo yán é r yǒu xìn

7. Zi Xia - Cu He berkata, “Orang yang dapat menjunjung Kebijaksanaan lebih dari

zhǔ zhōng xìn

“Utamakanlah sikap Satya Dan Dapat Dipercaya.”

“Janganlah berkawan dengan orang yang tidak seperti dirimu.”

guò guò zé zé wù dàn dàn gǎi

“Bila bersalah janganlah takut memperbaiki.” (Lun Yu - Lun Gi IV:7; V.25)

z ǐ qín wèn wèn yū yú z ǐ gòng gòng yuē f ū z ǐ zhì yū yú shì bāng yě

b ì wén wén q í zhèng qiú zhī yǔ yǔ y ì yǔ yǔ zhī yǔ yǔ

f ū z ǐ zhī qiú zhī yě q í zhū zhū yì yì hū rén zhī qiú zhī yǔ yǔ

z ǐ yuē f ù zài guān guān q í zhì f ù méi guān guān q í xíng

sān nián wú wú gǎi yū yú f ù zhī dào kě wèi wèi xiào y ǐ

yǒu z ǐ yuē lǐ lǐ zhī yòng hé wéi wéi guì guì

yǒu suǒ bù xíng zhī hé é r hé bú y ǐ l ǐ lǐ jié jié zhī y ì bù kě xíng yě

gōng jìn yū yú lǐ lǐ yuǎn yuǎn chǐ chǐ r ǔ yě

yīn bú shī q í qīn qīn y ì kě zōng yě

z ǐ yuē jūn z ǐ shí wú wú qiú bǎo bǎo j ū wú wú qiú ān

mǐn yū yú shì é r shèn yū yú yán jiù yǒu dào é r zhèng yān

kě wèi wèi hào xué xué yě y ǐ

z ǐ gòng gòng yuē pín pín é r wú wú chǎn chǎn f ù é r wú wú jiāo jiāo

wèi ruò pín pín ér l è lè f ù é r hǎo l ǐ lǐ zhě yě

z ǐ gòng gòng yuē shī shī yún r ú qiē r ú cuō

r ú zhuó r ú mó q í s ī zhī wèi wèi yǔ yǔ

z ǐ yuē sì sì yě shǐ kě yǔ yǔ yán

shī shī yǐ yǐ gào zhū zhū wǎng é r zhī lái zhě

z ǐ yuē bú huàn rén zhī bú y ǐ zhī huàn bú zhī rén yě

JILID II. 為 (为) 政 - (WI CING - PEMERINTAHAN)

z ǐ yuē wéi wéi zhèng y ǐ dé p ì r ú běi chén

j ū q í suǒ é r zhòng zhòng xīng gòng zhī

1. Nabi bersabda, “Pemerintahan yang berdasarkan Kebajikan itu laksana bintang

z ǐ yuē shī shī sān bǎi yī yì yán y ǐ b ì zhī yuē s ī wú wú xié

3. Nabi bersabda, “Dibimbing dengan undang-undang, dilengkapi dengan hukuman,

dào zhī y ǐ dé qí qí zhī y ǐ l ǐ lǐ yǒu chǐ chǐ qiě gé

“Dibimbing dengan Kebajikan dan dilengkapi dengan Kesusilaan, menjadikan rakyat

z ǐ yuē wú shí yǒu wǔ é r zhì yū yú xué xué

“Usia tiga puluh tahun, tegaklah pendirian.

“Usia empat puluh tahun, tiada lagi keraguan dalam pikiran

wǔ shí é r zhī tiān mìng

liù shí é r ě r shùn shùn

q ī shí é r cóng cóng xīn suǒ yù bú yú j ǔ

JILID III. 八佾 - (PAT IET - TARIAN)