Professional Documents
Culture Documents
Dzięki tej własności nadajnik ten w przeciwieństwie do poprzednio opisanych nie zawiera
żadnych elementów ruchomych.
Zaletą logometrycznych układów pomiarowych jest wysoka dokładność wynikająca
z niewrażliwości układu na wahania napięcia zasilającego i niewielki pobór prądu. Wadą układu
jest mała bezwładność wskazówki.
Czas stanu zwarcia styków 1 i 2 zmniejsza się (ciepło otoczenia wpływa na bimetal),
natomiast czas stanu rozwarcia styków znacznie się zwiększa, ponieważ dłużej trwa przejmowanie
ciepła z nagrzanego bimetalu przez powietrze wewnątrz czujnika. Wskaźnik wskazuje coraz
wyższą temperaturę płynu chłodzącego, odpowiadającą wzrastającemu nagrzewaniu silnika. W celu
wyeliminowania wpływu zmiennej temperatury otoczenia na wskaźnik, kształtuje się jego płytkę
bimetalową 6 w kształcie litery U. Przy zmianach temperatury obydwa ramiona bimetalu wskaźnika
wyginają się jednakowo, lecz w przeciwnych kierunkach, wskutek czego położenie swobodnego
końca ramienia roboczego nie ulega zmianie, a więc i wskazówka nie zmienia swego odchylenia.
W wielu samochodach czujnikiem układu chłodzenia jest termistor umieszczony
w obudowie, która styka się bezpośrednio z płynem chłodzącym. Działanie układu jest związane
z właściwością termistora, polegającą na zmniejszeniu (termistory typu NTC) lub wzroście
(termistory typu PTC) jego rezystancji przy wzroście temperatury. Wskaźnik układu składa się
z nieruchomych cewek oraz ruchomego organu ze wskazówką. Zasadę działania układu wyjaśniono
na rysunek 5..
Działanie układu omówione zostanie przy założeniu występowania w układzie termistora
typu NTC. Cewki 1 i 2 są ustawione prostopadle względem cewki 3 . Przy przepływie przez nie
prądu powstają prostopadłe do siebie pola magnetyczne. Pole wypadkowe działa na organ ruchomy
4, powodując jego wychylenie. Cewki wskaźnika i termistor 5 są połączone szeregowo-równolegle
i zasilane napięciem. Przy zmianach rezystancji termistora zmienia się rozpływ prądów w cewkach
i wypadkowe pole magnetyczne. Jeżeli temperatura płynu chłodzącego jest niska, to rezystancja
termistora jest duża, prąd w cewce 1 osiąga wartość najmniejszą, natomiast w cewkach 2 i 3
największą. Wypadkowe pole magnetyczne działa na organ ruchomy w ten sposób, że powoduje
wychylanie wskazówki w lewą stronę. W miarę wzrostu temperatury płynu chłodzącego zmniejsza
się rezystancja termistora, prąd w cewce 1 wzrasta, a w cewkach 2 i 3 maleje. Wypadkowe pole
magnetyczne zmienia swój kierunek, powodując wychylenie organu ruchomego ze wskazówką
w prawą stronę. Zamiast wskaźnika temperatury może być stosowana tylko lampka kontrolna
zapalająca się przy przekroczeniu maksymalnej dopuszczalnej temperatury silnika. W układzie
takim jest stosowany czujnik termobimetalowy.
ośce, dzięki czemu znajdujący się na przeciwległym końcu przesuwa się po rezystorze, wzdłuż
wycinka okręgu. Ruch ślizgacza jest wymuszony przez membranę za pośrednictwem układu
dzwigni. W stanie spoczynku (brak ciśnienia) sprężyna powrotna ślizgacza przesuwa w skrajne
położenie, przy którym rezystancja jest największa. W miarę wzrostu ciśnienia oleju membrana,
odkształcając się, przesuwa ślizgacz w kierunku zmniejszenia rezystancji. Zasada działania
wskaźnika jest taka sama, jak wskaźnika z rysunku 2.
Rysunek 8. Czujnik temperatury cieczy chłodzącej układu sterowania Multec i Motronic 3.8
Czujnik temperatury zawiera w swojej obudowie termistor typu NTC lub PTC. Rezystor
NTC (ang. - Negative Temperature Coefficient) jest to element półprzewodnikowy, którego
rezystancja maleje wraz ze wzrostem temperatury. Rezystor PTC (ang. - Positive Temperature
Coefficient) jest to element półprzewodnikowy, którego rezystancja rośnie wraz ze wzrostem
temperatury. W praktyce większe zastosowanie znalazły termistory NTC ze względu na bardziej
liniowy przebieg zależności między rezystancją a temperaturą.
T = −23,7612 ⋅ ln (R T ) + 53,7057 ⋅ T
gdzie:
RT - rezystancja termistora w kΩ;
T - temperatura w °C.
Przykładowe charakterystyki rezystancji czujników temperatury w funkcji temperatury
cieczy chłodzącej prezentuje rysunek 10.
Czujnik udostępnia sterownikowi sygnał (napięcie), którego wartość zmienia się wraz ze
zmianą temperatury cieczy chłodzącej. Czujnik temperatury zasilany jest napięciem 5V
z centralnego urządzenia sterującego. Jest on wyposażony w dwa styki: zasilanie +5V i styk
odniesienia o ujemnym potencjale - rysunek 11.
Najczęściej stosuje się trzy miejsca zamocowania czujnika temperatury cieczy chłodzącej.
W układach sterowania Multec i Mono-Motronic czujnik jest zainstalowany w kolektorze
dolotowym pod korpusem przepustnicy, w miejscu, gdzie ma styczność z płynem chłodzącym
silnika.
W układzie sterowania Motronic 3.8 w wersji dla silnika czterocylindrowego 20V czujnik
umieszczony jest na boku kadłuba silnika, natomiast w silniku pięciocylindrowym V5 umieszczony
jest na bloku silnika w pobliżu króćca wyjściowego cieczy chłodzącej z termostatu.
W układzie sterowania silnika Holden 2,2L MPFI samochodu Lublin II czujnik temperatury
płynu chłodzącego umieszczony jest w korpusie wykonanym z metalu i wkręcony w obudowę
termostatu - rysunek 14.
Czujniki ciśnienia i temperatury 8
Rysunek 14. Miejsce lokalizacji czujnika temperatury cieczy chłodzącej w systemie Mono-Motronic