02 Relacja Intymna Osob Homoseksualnych Oraz Trudno

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s.
15 – 26
PL ISSN 0081–685X
Mgr Piotr Olesiński DOI: 10.2478/v10167-010-0044-6
Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,

Institute of Psychology, Adam Mickiewicz University, Poznan
RELACJA INTYMNA OSÓB HOMOSEKSUALNYCH ORAZ

TRUDNOŚCI W JEJ NAWIĄZYWANIU I UTRZYMANIU
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie specyfiki homoseksualnej relacji intymnej oraz wyzwań
istotnych dla osób należących do mniejszości seksualnej wpływających na umiejętność tworzenia
satysfakcjonujących związków miłosnych i wynikających z nich uwarunkowań samotności. Artykuł sku-
pia się na takich zagadnieniach jak: niemożliwość zawierania związków małżeńskich, rozwój tożsamości
psychoseksualnej, dyskryminacja społeczna. Różne pozytywne i negatywne aspekty życia specyficzne
dla osób homoseksualnych istotne dla relacji intymnej zostaną omówione przez pryzmat ich znaczenia
dla trzech czynników miłości wg Sternberga: namiętności, bliskości i zobowiązania.
Słowa klucze: miłość, homoseksualizm, relacja intymna, samotność, coming out
WPROWADZENIE – ZNACZENIE cji miłosnej z osobą tej samej płci biologicznej

BLISKICH ZWIĄZKÓW wpływają na tworzenie się i dynamikę jedno-
W ŻYCIU CZŁOWIEKA płciowych relacji intymnych. Zgłębianie niniej-
szej problematyki wydaje się istotne w obliczu
W niniejszym artykule przedstawiona zosta- zmian kulturowych i związanych z nimi zmia-
nie problematyka związana zarówno ze specyfiką nami w definiowaniu relacji intymnej; zmian nie
związków jednopłciowych jak i z trudnościami wpływających na permanentne znaczenie związ-
w jej nawiązaniu i utrzymywaniu; trudnościami, ku opartego na miłości dla dobrostanu jednostki.
które mogą uwarunkowywać samotność osób Bliskie więzi emocjonalne pomiędzy ludź-
posiadających mniejszościową orientację seksu- mi stanowią centrum, wokół którego obraca się
alną. Wiedza związana z tematyką relacji intym- życie jednostki od niemowlęctwa przez okres
nej, jak i ta dotycząca homoseksualizmu, jest in- dojrzewania aż po starość. Jakość związków
terdyscyplinarna i wieloaspektowa. Chociaż oso- interpersonalnych uważana jest za jeden z naj-
by homoseksualne nie stanowią homogenicznej silniejszych predyktorów i korelatów szczęścia.
grupy, łączą je jednak wspólne doświadczenia Potrzeba przynależności, akceptacji czy wspar-
i przeżycia związane z przynależnością do mniej- cia istnieją od zarania gatunku ludzkiego oraz od
szości, z uczeniem się funkcjonowania w świecie początku życia jednostki. Z tych bliskich więzi
kreowanym w głównej mierze przez heterosek- człowiek czerpie radość życia i siłę (Bowlby,
sualną większość, czy związane z coming outem 1980, za: Mayers, 1999). Najsilniejszym bliskim
rozumianym jako rozwój tożsamości psychosek- związkiem jest ten oparty na miłości. Miłość,
sualnej. Zarówno posiadanie mniejszościowej uczucie trudne do zbadania, zdefiniowania i zo-
orientacji jak i chęć zawarcia i zawieranie rela- peracjonalizowania, stała się obiektem zaintere-
Unauthenticated | 89.67.242.59
Download Date | 3/24/13 8:02 PM
16 Mgr Piotr Olesiński
sowania psychologów dopiero pod koniec XX w. zakłada, że orientacja seksualna człowieka za-
(Rubin, 1970; Henrdick i Hendrick, 1986). Defi- wiera co najmniej cztery wymiary: fantazje ero-
nicja miłości powinna ujmować ją w całej złożo- tyczne, atrakcyjność obiektu seksualnego, samoi-
ności – zawierać pojęcie zarówno namiętności, dentyfikację (świadomość kierunku własnego po-
jak też głębokiego, długotrwałego zaangażowa- pędu seksualnego) oraz zachowania seksualne.
nia oraz rodzącej się pomiędzy dwojgiem ludzi Najczęściej homoseksualistę definiuje się jako
bliskości. Jedną z koncepcji zakładającą wielo- osobę, której pociąg płciowy jest wyłącznie lub
aspektowość miłości jest Trójczynnikowa Teo- prawie wyłącznie skierowany do osób tej samej
ria Miłości Sternberga (1986, 1997), ujmująca płci biologicznej i która wyłącznie lub prawie wy-
miłość jako stan zawierający, bądź mogący za- łącznie w ten sposób uzyskuje zadowolenie seksu-
wierać trzy komponenty: namiętność, zaangażo- alne (Boczkowski, 2000). Istotna w definiowaniu
wanie oraz bliskość. W artykule opisane zostaną homoseksualisty wydaje się również samoidenty-
trzy wymienione aspekty miłości wraz ze specy- fikacja, a więc przyporządkowanie kogoś do ka-
ficznymi dla osób przynależnych do mniejszości tegorii „homoseksualny” zgodne z samookreśle-
seksualnej czynnikami podmiotowymi, społecz- niem danej osoby (por. Nichols, 2005).
nymi i relacyjnymi mogącymi na nie oddziały- Według Amerykańskiego Towarzystwa Psy-
wać. Chociaż niektóre wyzwania i specyficzne chologicznego (2008) jedynie negatywnym ste-
aspekty relacji homoseksualnych nie wiążą się reotypem są twierdzenia o nietrwałości czy nie-
stricte z jednym z trzech wyszczególnionych stabilności homoseksualnych relacji intymnych.
składowych miłości, to zostały one przyporząd- Z różnych badań mężczyzn homoseksualnych
kowane do jednego z aspektów uczucia wedle wynika, że 40-60% z nich jest aktualnie w sta-
założenia, iż intymność w największym stopniu łych związkach, z badań prowadzonych wśród
związana jest z procesami emocjonalnymi, zaan- homoseksualnych kobiet odsetek ten jest więk-
gażowanie związane jest z procesami poznaw- szy i wynosi od 45 do 80% (zob. Lew-Starowicz
czymi a namiętność z procesami motywacyjny- i Lew-Starowicz, 1999). Badania przeprowadzo-
mi człowieka (Diessner, Frost i Smith, 2004). ne w Polsce dotyczące sytuacji osób homosek-
sualnych w latach 2005 i 2006 (Abramowicz,
RELACJE INTYMNE OSÓB 2007) również pokazują, iż 56,8% (n=996) osób
HOMOSEKSUALNYCH homoseksualnych tworzy damsko-damską bądź
męsko-męską relację intymną. Dane z niniej-
Orientacja seksualna1 dotyczy stałego wzorca szych badań wykazały, że ponad połowa osób
odczuwania pociągu emocjonalnego, romantycz- była w związkach trwających dłużej niż rok.
nego lub seksualnego do mężczyzn, kobiet albo Najczęściej były to związki ze stażem wynoszą-
osób obu płci. Związana jest również z identyfi- cym od 3 do 5 lat – 22,6% kobiet homoseksual-
kacją siebie poprzez odczuwanie owego wzorca. nych i 25,9% mężczyzn homoseksualnych było
Orientacja seksualna dotyczy pragnień, wyobra- w takich relacjach oraz od 1 roku do 2 lat – ade-
żeń i systemu motywacyjnego człowieka, a nie kwatnie 29,6% i 16,7% osób badanych. Biorąc
jedynie sposobu realizacji popędu seksualnego pod uwagę wiek respondentów – ponad połowa
(Brzask, 2008). Hamer (1998, za: Brzask, 2008) badanych należała do przedziału wiekowego
1
Niektórzy autorzy zajmujący się problematyką gejów, lesbijek oraz osób biseksualnych używają określenia orientacja
psychoseksualna w miejscu określenia orientacja seksualna, podkreślając w ten sposób jej szersze znaczenie. W niniejszej
pracy pozostano przy pierwotnej nomenklaturze podkreślając jednak wzajemne przenikanie orientacji seksualnej oraz czyn-
ników społecznych i psychicznych.
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26
Relacja intymna osób homoseksualnych oraz trudności w jej nawiązywaniu i utrzymaniu 17
18-25 lat – zarówno czas trwania związku jak rezultatem świadomej decyzji, która może zostać
i ilość osób tworzących w danym momencie re- w każdym momencie odwołana.
lację intymną nie odbiega od normy statystycz- Istnieje wiele różnych czynników zewnętrz-
nej osób heteroseksualnych, pomimo podstawo- nych, sytuacyjnych mogących wpływać na po-
wego wyzwania jakim jest znalezienie partnera, czucie zaangażowania w relację, również czyn-
partnerki wśród znacznie mniejszej ilości osób ników specyficznych dla par jednopłciowych.
posiadających homoseksualną orientację. Ankieta on-line przeprowadzona, na próbie
Chociaż Amerykańskie Towarzystwo Psycho- 66 osób określających własną orientację jako
logiczne (2008) zakłada, iż osoby w związkach homoseksualną, w celu poznania pozytywnych
homoseksualnych odczuwają taką samą satysfak- i negatywnych specyficznych dla osób homosek-
cję i prezentują takie samo zaangażowanie, mają sualnych aspektów życia również ujawniła takie
takie same cele i wartości, co osoby w związkach czynniki. Ankieta składała się z dwóch pytań:
heteroseksualnych, to istniejące badania (Sharon „Jakie widzisz plusy, pozytywne strony bycia
2007; Lew-Starowicz i Lew-Starowicz, 1999) gejem / lesbijką / osobą posiadającą mniejszoś-
oraz odczucia osób homoseksualnych podkre- ciową orientację seksualną?”; „Jakie widzisz
ślają inną dynamikę i charakterystykę związ- minusy, negatywne strony należenia do mniej-
ków damsko-damskich i męsko-męskich (Rig- szości seksualnej, posiadania homoseksual-
gle, Whitman, Olson, Rostosky i Strong, 2008). nej / biseksualnej orientacji?”. Większość osób
W dalszej części artykułu zostaną przedstawione wśród ankietowanych stanowiły osoby z wyż-
specyficzne i istotne dla tworzenia i trwania rela- szym wykształceniem – 60%, średnia wieku osób
cji intymnej oraz dla uczucia miłości pozytywne badanych wynosił ok. 27 lat. Wiek ankietowa-
i negatywne aspekty życia osób homoseksualnych mieścił się w przedziale od 18 lat, ponieważ
nych wpływające na zaangażowanie w relację, badanie kierowane było do osób pełnoletnich,
odczuwanie namiętności względem partnera oraz do 52 lat. Wśród odpowiedzi ankietowanych na
na poczucie bliskości w związku intymnym. temat negatywnych stron bycia osobą homosek-
sualną najczęściej wymienianie były te związa-
ZAANGAŻOWANIE W RELACJI ne z oddziaływaniami społecznymi. Najwięcej,
HOMOSEKSUALNEJ bo piętnaście osób jako problem przynależności
do mniejszości seksualnej wskazywało dyskry-
Zaangażowanie definiowane jest jako decy- minację. Za jedną z jej form można uznać drugi
zja, działania i myśli ukierunkowane na tworze- pod względem częstości (13 osób) wymieniania
nie stałej relacji niezależnie od występowania negatywny aspekt homoseksualizmu, niemoż-
różnorodnych przeszkód (Wojciszke, 2010). ność legalizacji związku, zawarcia małżeństwa
Zaangażowanie, zwane również w literaturze oraz ogólnie gorsze traktowanie przez prawo
zobowiązaniem, jest wysoce podatne na świa- (9 osób).
domą kontrolę osób tworzących relację intym- Brak możliwości zawarcia związku wydaje
ną, jest zależne od woli i opiera się na procesach się istotnie wpływać nie tylko na poczucie za-
poznawczych jednostek tworzących relację. angażowania w relację, lecz również na satys-
Zobowiązanie może być z jednej strony najbar- fakcję z relacji oraz ogólny dobrostan jednostki.
dziej trwałym i niepodlegającym fluktuacjom Małżeństwo jest istotnym predyktorem szczęś-
składnikiem związku, dzięki temu, iż wysiłki cia i dobrostanu pomimo tego, iż wydaje się, że
wkładane w utrzymywanie relacji automatycz- w obecnych czasach instytucja ta ulega dewalu-
nie zapoczątkowują samopodtrzymywanie się acji. W wielu badaniach stwierdzono, że osoby
związku, z drugiej zaś zobowiązanie jest zwykle żyjące w małżeństwie są szczęśliwsze niż oso-
by żyjące jak małżeństwo, samotne, owdowiałe, Uniemożliwienie sformalizowania związku

rozwiedzione czy żyjące w separacji; oraz że damsko-damskiego i męsko-męskiego wydaje
pary mieszkające razem są statystycznie bardziej się być czynnikiem nie tylko mogącym negatyw-
szczęśliwe od osób samotnych, jednak mniej od nie wpływać na trwałość relacji, lecz również
osób żyjących w związkach małżeńskich. Istot- obniżać satysfakcję ze związku. Brak zobowią-
nym wydaje się fakt, iż wskaźnik rozchodzenia zań związanych ze wspólnotą majątkową – bar-
się par żyjących w konkubinacie jest wyższy dzo rzadko partnerzy homoseksualni są zależni
niż w przypadku par małżeńskich (Veenhoven od siebie finansowo – bądź wynikających z bra-
i in., 1994, za: Argyle, 1999). Intrygujące wyda- ku zobowiązań prawnych uwarunkowanych nie-
je się zbadanie czy i w jakim stopniu związek możliwością legalizacji związku pozwala z jed-
partnerski, nowa forma umowy cywilno-prawnej nej strony łatwiej zakończyć niesatysfakcjonują-
zawieranej w niektórych krajach przez pary ho- cą relację, z drugiej strony utrudnia pogłębianie
moseksualne, wiąże się z charakterystycznymi relacji poprzez wspólne rozwiązywanie kryzy-
dla małżeństwa korzyściami i w jakim stopniu sów występujących w związkach.
wpływa na poczucie zaangażowania, w szcze- Innym czynnikiem w istotny sposób wpływa-
gólności w sytuacji, kiedy uregulowania prawne jącym na relację intymną, oddziaływującym na
umożliwiają zerwanie tej formy umowy przez jego dynamikę oraz mającym znaczenie dla po-
jednego z partnerów w dowolnym momencie czucia zaangażowania jest posiadanie wspólnego
relacji bez podawania przyczyny. Łączne dane potomstwa. Szacuje się, że ogólna liczba dzieci
z narodowych sondaży, które objęły 20800 osób posiadanych przez osoby homoseksualne w USA
z 19 krajów, potwierdziły korelację między sta- wynosi od 4 do 6 mln (Slany, 2005). W National
nem cywilnym a szczęściem (Mastekaasa, 1994, Lesbian Health Care Survey (1994, za: Slany,
za: Myers, 1999). Porównując zmienną, jaką jest 2005) 16% respondentek – kobiet homseksual-
małżeństwo, z innymi zmiennymi demograficz- nych wskazało, że wychowuje dzieci. W Pol-
nymi takimi jak wiek, płeć czy dochód, małżeń- sce osoby homoseksualne najczęściej posiadają
stwo jest predyktorem silniejszym, o sile oddzia- dzieci ze wcześniejszych relacji heteroseksual-
ływania równie istotnej dla kobiet i mężczyzn nych. Ze wspomnianych już kilkakrotnie pol-
(por. Myers, 1999). Jednakże najnowsze badania, skich badań dotyczących sytuacji osób homosek-
które również potwierdzają istotność małżeństwa sualnych wynika, że około 5,4% respondentów
dla poczucia wysokiej jakości życia stwierdzają, posiadało dzieci (Abramowicz, 2007). Chociaż
że jest ono szczególnie istotne w kulturach ko- osoby homoseksualne wychowują razem dzieci,
lektywistycznych. W społecznościach indywidu- to w przytaczanym już sondażu własnym wska-
alistycznych pary żyjące bez ślubu są tak samo zywały brak wspólnego potomstwa jako deficyt
szczęśliwe jak te będące w związku małżeńskim nierozerwalnie związany z posiadaniem homo-
(op. cit.). W Polsce udane małżeństwo jest kon- seksualnej orientacji seksualnej. Ten brak rów-
sekwentnie wymieniane na drugim miejscu po nież może przyczyniać się do rozpadu damsko-
zdrowiu, jako najważniejsza wartość w życiu damskich i męsko-męskich relacji.
(Czapiński i Panek, 2004, za: Czapiński, 2004). Innymi czynnikami mającymi znaczenie dla
Chociaż większość ludzi żyjących w związku utrzymania związku, związanym z poczuciem
małżeńskim deklaruje satysfakcję z niego, to zaangażowania, są zachowania mające na celu
istotne znaczenie dla związku ma nie tylko stan niedopuszczenie do zerwania relacji przez part-
cywilny, lecz – co oczywiste, wiele innych czyn- nera. Badania pokazują, iż orientacja seksualna
ników zarówno relacyjnych jak i podmiotowych wpływa na wybór taktyk mających na celu za-
(por. Argyle, 1999). trzymanie partnera (VanderLaan i Vasey, 2008).
Przykładowo homoseksualni mężczyźni rzadziej Z raportu za lata 2005 i 2006 dotyczącego

od heteroseksualnych próbują zniechęcić partne- sytuacji społecznej osób biseksualnych i ho-
ra do odejścia poprzez ograniczenie dostępu do moseksualnych w Polsce wynika, iż publiczne
własnych zasobów, co tłumaczy się mniejszym okazywanie uczuć partnerowi, partnerce przez
zainteresowaniem mężczyzn możliwymi do uzy- osoby homoseksualne jest utrudnione (Abramo-
skania w relacji dobrami, szczególnie material- wicz, 2007). W przypadku par osób tej samej
nymi. Kobiety heteroseksualne częściej próbują płci nawet trzymanie się za rękę może spotkać
oddziaływać na partnera poprzez swój wygląd się z negatywnymi zachowaniami osób trzecich,
niż kobiety homoseksualne na swoją partnerkę. w tym z agresją słowną bądź fizyczną. Osoby
Powyższe wnioski z badań pokazują, iż orienta- ankietowane w niniejszym raporcie opisują, że
cja seksualna oraz wynikająca z orientacji płeć czują się mniej swobodnie w okazywaniu uczuć
partnera wpływają na dynamikę damsko-dam- w miejscu publicznym niż osoby heteroseksual-
skich i męsko-męskich związków intymnych ne – stwierdza tak 67% ankietowanych w próbie
i wynikające z niej zaangażowanie. składającej się z 997 osób. W przypadku podzia-
Zaangażowanie tak jak i dwie pozostałe skła- łu danych ze względu na płeć okazuje się, iż dwa
dowe miłości jest niezbędnym elementem umoż- razy więcej kobiet – to jest 27% - niż mężczyzn
liwiającym odczuwanie w pełni miłości wzglę- deklaruje, że czuje się tak samo swobodnie jak
dem partnera. Wymienione czynniki, mogące osoby heteroseksualne okazując uczucia part-
wpływać na osłabienie poczucia zaangażowa- nerce w miejscu publicznym. W danym pytaniu
nia w relację, mogą przyczyniać się do rozpadu ankietowym osoby badane poza odpowiedziami,
związków i uwarunkowywać samotność kobiet że czują się bardziej bądź mniej swobodnie za-
i mężczyzn homoseksualnych. Relacje bez zobo- znaczyć mogły odpowiedź „nie dotyczy”. Za-
wiązania: krótkotrwałe, powierzchowne i instru- stanawiającym jest ponad czterokrotnie większy
mentalne, nie wydają się w dłuższej perspektywie odsetek zaznaczania danej odpowiedzi przez
czasu satysfakcjonujące. Zrywanie więzi i relacji mężczyzn (12,9%) niż kobiety (3,8%); być może
społecznych wiąże się z negatywnym afektem. niektórzy mężczyźni homoseksualni w ogóle nie
Strach przed samotnością wydaje się gorszy niż dopuszczają takiej możliwości zarówno z pol-
cierpienie z powodu relacji interpersonalnych skich względów kulturowych, jak i zinternalizo-
(por. Myers, 1999). wanych negatywnych stereotypów dotyczących
zarówno męskości jak i homoseksualizmu. Za-
NAMIĘTNOŚĆ W RELACJI
znaczyć należy, iż negatywne zinternalizowane
HOMOSEKSUALNEJ
stereotypy dotyczące mniejszości seksualnych
Namiętność jest składową miłości opartą obniżają satysfakcję seksualną u homoseksual-
o procesy motywacyjne związane z chęcią mak- nych mężczyzn (Biss i Horne, 2005). Powyższe
symalnego połączenia się z partnerem, towarzy- dane, jak i inne badania przeprowadzone w Pol-
szą jej silne emocje zarówno pozytywne zwią- sce pokazują, iż społecznie bardziej akcepto-
zane z radością, pożądaniem, zachwytem, jak wany jest homoseksualizm kobiet oraz związki
i negatywne wiążące się z bólem, tęsknotą, nie- damsko-damskie niż relacje męsko-męskie, co
pokojem (Sternberg, 1997). Ten czynnik miłości może powodować większe obniżenie poczucia
w szczególności łączy się z motywacją do mak- zobowiązania względem siebie partnerów w re-
symalnego połączenia z partnerem objawiają- lacji męsko-męskiej (Szukalski, 2005). Pomimo
cym się takimi zachowaniami jak: poszukiwanie tego, iż publiczne okazywanie uczuć może być
bliskości fizycznej, dotykanie, pieszczenie, cało- wyznacznikiem każdego z omawianych czynni-
wanie, kontakty seksualne, marzenia na jawie. ków miłości zostało ono omówione w akapicie
dotyczącym namiętności, ponieważ czynnik ten to jednak faktu, iż zarówno homoseksualni męż-
w największym stopniu łączy się z fizycznym czyźni jak i homoseksualne kobiety poszukują
wyrażaniem uczuć (Wojciszke, 2010). Chociaż partnera długotrwałej relacji intymnej oraz, że
zgodnie z zasadą niedostępności bycie w związ- bycie w monogamistycznej relacji pozytywnie
ku, który jest nieakceptowany społecznie może wpływa na ogólny poziom zadowolenia z życia
nasilać odczucia namiętności, to w dłuższej per- seksualnego (Gobrogge, Perkins, Baker, Balcer,
spektywie czasu wzrost namiętności jest proce- Breedlove i Klump, 2007). Podkreślić jednakże
sem działającym na zasadzie dodatniego sprzę- należy, iż wysoka ilość partnerów seksualnych
żenia zwrotnego2, a motywacja do częstych kon- u homoseksualnych mężczyzn może wynikać
taktów i bliskości fizycznej uwarunkowana silnie nie z orientacji seksualnej, lecz płci – mężczyźni
oddziaływującą w początkowych fazach relacji heteroseksualni również wyrażają chęć podej-
intymnej namiętnością jest okazją do wypraco- mowania przelotnych kontaktów seksualnych,
wywania ostatniego z opisywanych czynników jednakże mniejsza ilość ich partnerek seksual-
miłości – bliskości. Wychodząc z założenia, iż nych w ciągu życia wynika z mniejszego zain-
dla rozwoju namiętności w relacji niezbędny teresowania kobiet takimi kontaktami (Bailey,
jest swobodny kontakt osób, okazuje się, że spo- Gaulin, Agyei i Gladue 1994). Zaznaczyć należy
łeczna nieakceptacja, dyskryminacja negatywnie również, że sama częstotliwość stosunków sek-
wpływa nie tylko na zobowiązanie, jak zostało sualnych również koreluje ze szczęściem (Argy-
to przedstawione we wcześniejszej części pracy, le,1999). Badania zespołu Biss i Horne (2005)
lecz również na rozwój czynnika odpowiedzial- pokazują również, że inne czynniki wpływają na
nego za miłosne uniesienia charakterystycznego satysfakcję seksualną mężczyzn i kobiet homo-
szczególnie dla fazy zakochania. seksualnych niż heteroseksualnych; uszczegół-
Innym aspektem związanym z namiętnością awiając niektóre z nich wpływające specyficznie
są pragnienia erotyczne i potrzeba seksualna. na zadowolenie z życia seksualnego heterosek-
Brak społecznych i przekazywanych pokolenio- sualnych kobiet mają również istotne znaczenie
wo wzorców homoseksualnych ról związkowych dla homoseksualnych mężczyzn oraz niektóre
może być zasobem dla osób homoseksualnych mające istotne znaczenie dla heteroseksualnych
pozwalającym na eksplorację różnych sposobów mężczyzn wpływają również na satysfakcję sek-
wyrażania swojej seksualności (Riggle, Whit- sualną homoseksualnych kobiet. Orientacja na
man, Olson, Rostosky i Strong, 2008). Szczegól- cel, maksymalizowanie osiągnięć, asertywność
nie kobiety homoseksualne podkreślają większe dodatnio koreluje z zadowoleniem z życia sek-
wzajemne zrozumienie swoich potrzeb psychicz- sualnego homoseksualnych kobiet i heterosek-
nych i fizycznych oraz większą satysfakcję emo- sualnych mężczyzn; zaś poczucie ciepła, odczu-
cjonalno-seksualną. Z analizy piśmiennictwa wy- wanie intymności w związkach z innymi ludźmi
nika, że w porównaniu z kobietami heteroseksu- pozytywnie wpływa na satysfakcje seksualną
alnymi kobiety homoseksualne częściej osiągają odczuwaną przez homoseksualnych mężczyzn
satysfakcję seksualną i orgazm (Lew-Starowicz, i heteroseksualne kobiety. Fakt ten pokazuje, że
Lew-Starowicz i Dulko, 2005). Pomimo tego, nie tylko płeć, lecz również orientacja seksualna
iż krótkotrwałe relacje nie zaspokajają potrzeby ma istotne znaczenie dla życia seksualne i zado-
bliskości, to mężczyźni homoseksualni częściej wolenia z niego. Autorzy opisywanych badań
od mężczyzn heteroseksualnych i kobiet zawie- (op. cit.) stawiają hipotezę, iż nietypowy dla płci
rają przygodne kontakty seksualne, nie zmienia wpływ czynników na życie seksualne wiąże się
2
Zaznaczyć należy, iż po pewnym czasie trwania relacji poziom namiętności gwałtownie spada
z możliwością eksploracji różnych ról w relacji tworzenia. Poczucie spójności, ciągłości włas-
oraz, iż sama eksploracja niezależna od wzorców nej tożsamości stanowi podstawę niezbędną do
kulturowych może przyczyniać się do wzrostu osiągnięcia intymności z drugą osobą. Według
satysfakcji seksualnej. Podkreślają również, iż Eriksona (1968, za: Gurba, 2000), twórcy stadial-
związki damsko-damskiego charakteryzują się nego opisu rozwoju człowieka w cyklu całego
wysokim poczuciem bliskości i dlatego asertyw- życia, można wyróżnić osiem stadiów rozwoju
ność i komunikacja indywidualnych potrzeb ma ego. Stadia te mają uniwersalny charakter, a roz-
duże znaczenie dla satysfakcji z tej sfery życia wój jednostki związany jest z przezwyciężaniem
dla homoseksualnych kobiet. Innym czynnikiem specyficznych dla poszczególnych etapów życia
mogącym wpływać na życie seksualne osób ho- kryzysów doświadczanych w momencie kon-
moseksualnych jest niemożliwość posiadania frontacji z zadaniem rozwojowym wymagającym
wspólnego biologicznego potomstwa, który może reorganizacji struktury ego. W okresie wczesnej
wiązać się z większymi możliwościami rozwoju, dorosłości mniej więcej w 20-35 r.ż. przypada
komfortem finansowym, z brakiem obaw o nie- stadium rozwojowe intymność vs izolacja, któ-
chcianą ciążę sprzyjającym większej satysfakcji rego głównym zadaniem jest osiągnięcie zdolno-
z życia seksualnego – jak stwierdziły niektóre ści do tworzenia intymnej relacji z bliską osobą
osoby ankietowane w przytaczanym już sondażu oraz do podejmowania odpowiedzialności za
własnym3. Ogólnie podkreśla się, że jakość kon- nią. Pozytywne rozwiązanie poprzedniego kry-
taktów seksualnych istotniejsza jest w związkach zysu związanego z kształtowaniem tożsamości
homoseksualnych, niż w tradycyjnych relacjach i przypadającego na okres adolescencji wydaje
heteroseksualnych (Nichols, 2005). się istotnie wpływać na jakość tworzonych rela-
cji intymnych. Jednostki o spójnej tożsamości ła-
INTYMNOŚĆ W RELACJI twiej tworzą intymność z drugą osobą (Bennion
HOMOSEKSUALNEJ i Adams, 1998, za: Palus, 2010). Proces kształto-
wania tożsamości osób homoseksualnych wyda-
Intymność oznacza „pozytywne uczucia i to- je się być procesem trudniejszym i jest związany
warzyszące im działania, które wywołują przy- z szeroko rozumianym coming outem – wyma-
wiązanie, bliskość i wzajemną zależność part- gającym nie tylko eksplorowania własnego Ja,
nerów od siebie” (Wojciszke, 2010, s. 10). Na lecz również integracji z nim mniejszościowej
tak definiowaną intymność składają się między orientacji seksualnej.
innymi: pragnienie dbania o dobro partnera; Pojęcie coming out używane jest przy okre-
przeżywanie szczęścia dzięki partnerowi; dzie- ślaniu wielu aspektów funkcjonowania mniej-
lenie się przeżyciami, zasobami, informacjami; szości seksualnych związanych z kształtowaniem
dawanie i otrzymywanie uczuciowego wsparcia. tożsamości seksualnej poprzez samoświadomość
W intymności najważniejszą rolę odgrywają pro- własnej orientacji, różny stopień ujawniania jej
cesy emocjonalne. Jej natężenie w relacji rośnie przed innymi oraz identyfikacje ze społecznoś-
powoli i jest związane z umiejętnością komuni- cią LGB4. Eichberg (1995) wymienia trzy fazy
kacji, wzajemnym zaspokajaniem potrzeb oraz coming outu, z których pierwsza, faza osobista,
z obopólnie satysfakcjonującymi interakcjami związana jest z konfrontacją ze swoimi odczu-
(op. cit.). Przy omawianiu intymności wskazać ciami i wcześniej ukształtowanymi poglądami
należy na podmiotową zdolność jednostki do jej na temat seksualności. Wspomniana konfron-
3
Większość osób ankietowanych stwierdzało jednak, iż brak możliwości posiadania wspólnego potomstwa jest deficy-
tem związanym z homoseksualną orientacją.
tacja jest źródłem podstawowych problemów Osoba homoseksualna zaczyna dostrzegać swoją
dojrzewającej młodzieży homoseksualnej i wy- inność związaną z odczuwanym popędem płcio-
nika z założenia, że heteroseksualizm dotyczy wym do osób tej samej płci. Następnie następuje
wszystkich ludzi (Pons, 1977; Plummer, 1997, „testowanie i poznawanie”, wiążące się z inicjal-
za: Długołęcka, 2005). Odczuwanie inności, nym kontaktem z przedstawicielami mniejszości
które występuje u ok. 70% osób rozpoznających seksualnej oraz z odcięciem się od heteroseksua-
u siebie tendencje homoseksualne (Troiden, lizmu. Możliwość przejścia do tej fazy zapewnia
1994, za: Długołęcka, 2005) prowadzi do spad- akceptacja, przynajmniej częściowa, własnego
ku poczucia własnej wartości związanego z do- homoseksualizmu. W trzeciej fazie dominują
tkliwą alienacją, odizolowaniem i zamknięciem kontakty ze społecznością LGB. Jest to również
względem grupy rówieśniczej. Osoby homosek- czas, w którym osoba ze świadomością własnych
sualne w tej fazie często uciekają w zajęcia inte- odczuć homoseksualnych otwiera się względem
lektualne i artystyczne (Cass, 1984; Herdt, 1994, osób heteroseksualnych, a tożsamość negatywna
za: Długołęcka, 2005). Negatywne konsekwen- toruje drogę tożsamości pozytywnej (op. cit.).
cje konfrontowania się z własną, mniejszościo- Tożsamość negatywna jest wyrazem sprzeciwu
wą orientacją występują szczególnie wtedy, gdy wobec norm i wartości wyrażanych w danej spo-
osoba zinternalizuje powszechne stereotypy na łeczności oraz jest odpowiedzią na pełne uprze-
temat mniejszości seksualnych zanim odkryje dzeń traktowanie jednostki przez otoczenie i po-
u siebie tendencje homoseksualne, co skutkuje lega na spostrzeganiu siebie jako osoby, u której
negatywną postawą wobec własnych impulsów, dominują cechy negatywne i zachowywaniu się
zachowań i pragnień. Osoby homoseksualne adekwatnym do danej autoidentyfikacji. Ekspe-
muszą zmienić swój schemat spostrzegania ho- rymentowanie w rolach negatywnych pozwa-
moseksualizmu, aby były w stanie zaakceptować la na skonfrontowanie się z oddziaływaniami
swoją nieheteroseksualną orientację. Druga faza środowiska. Chociaż teoria kształtowania się
wyszczególniona w modelu Eichberga zawiera osobowości wychodzi poza zakres niniejsze-
pierwsze ujawnianie się, co związane jest z moż- go artykułu, należy zaznaczyć, że wystąpienie
liwością otrzymania informacji zwrotnej na te- tożsamości negatywnej w charakterystycznym
mat skutków i bezpieczeństwa wyrażania własnej dla okresu dojrzewania kryzysie związanym
seksualności. Otwarcie się następuje zazwyczaj z kształtowaniem osobowości nie jest, jeżeli jest
względem osób homoseksualnych bądź grupy to stan przejściowy na drodze integracji osobo-
homofilnej. Ostatnia faza oznacza „wyzwolenie wości, jednoznacznie negatywne, lecz może być
i wolność” (Eichberg, 1995), związane z pełną wręcz potencjalnym źródłem siły dla adolescen-
integracją seksualności z całą osobowością i peł- ta. Ostatnia faza zaprezentowanego przez Sophie
nionymi rolami. modelu rozwoju tożsamości zawiera jej integra-
Fazy coming outu skonceptualizowane przez cję. Osoba, która osiągnęła ostatnią fazę ma usta-
Eichberga korespondują z przedstawionym przez bilizowaną tożsamość, bez chęci zmiany swojej
Sophie (1985/86, za: Lew-Starowicz i Lew-Sta- indywidualności oraz publicznie ją okazuje z to-
rowicz, 1999) modelem rozwoju tożsamości ho- warzyszącym temu gniewem i dumą.
moseksualnej. W modelu tym pierwszą fazą jest Analogia pomiędzy rozwojem tożsamości
okres niepokoju, który charakteryzuje się uczu- a fazami coming outu pokazuje, że ten ostatni
ciem alienacji i brakiem otwartości na innych. proces w szerokim rozumieniu, w odróżnieniu od
4
LGB – akronim odnoszący się do lesbijek, gejów, osób biseksualnych; terminem tym określa się ogół osób, które two-
rzą mniejszości o odmiennej od heteroseksualnej orientacji seksualnej
potocznego, wąskiego rozumienia, oznaczającego matyzujące homoseksualizm może spowodować

informowanie innych o swojej mniejszościowej u dojrzewających gejów i lesbijek poczucie pust-
orientacji, oznacza kształtowanie się tożsamości ki i pogorszenia funkcjonowania, które mogą
homoseksualnej rozpoczynające się od samoświa- doprowadzić do zaburzeń psychicznych, prób
domości a kończące na integracji psychoseksual- samobójczych i samobójstw, ucieczek i opusz-
ności ze wszystkimi sferami życia. Homoseksual- czania zajęć szkolnych, przemocy i prostytucji
na identyfikacja jest całkowicie realizowana, je- (Brzask, 2008).
żeli funkcjonuje ona zarówno jako samookreśle- Amerykańskie Towarzystwo Psychologicz-
nie, identyfikacja postrzegana i nadawana przez ne (APA, 2008) podaje, że możliwość integracji
innych oraz identyfikacja prezentowana innym swojej orientacji z całą swoją osobowością oraz
(Troiden, 1994, za: Długołęcka, 2005). pozytywne się do niej ustosunkowanie sprzyja
Badania pokazują, że kobiety homoseksualne dobremu samopoczuciu oraz zdrowiu psychicz-
później osiągają pozytywną, zintegrowaną toż- nemu, które wydają się niezbędne dla stworze-
samość niż homoseksualni mężczyźni, co może nia związku miłosnego opartego na bliskości,
wiązać się z ich mniejszym popędem seksual- intymności. Wraz z usunięciem z klasy zaburzeń
nym, dzięki czemu mogą dłużej maskować przed psychicznych homoseksualizmu i biseksualizmu
sobą i środowiskiem swoją orientację, jeżeli jest pojawiła się kategoria problemów i zaburzeń psy-
ona niezgodna z panującymi normami społecz- chologicznych związanych z doświadczeniem
nymi. Dziewczęta w większym stopniu uczone orientacji, bez względu na jej charakter (Cierpiał-
są ograniczania i kontrolowania swojej seksu- kowska, 2007). Ponieważ preferencje seksualne
alności (por. Lew-Starowicz i Lew-Starowicz, nie są przekazywane z pokolenia na pokolenie,
1999; Długołęcka, 2005). Chłopcy w odróżnie- geje i lesbijki nie posiadają naturalnego środowi-
niu od dziewcząt częściej angażują się w kon- ska rodzinnego, które chroniłoby ich przed upo-
takty seksualne przed okresem dojrzewania a ich korzeniami i agresją ze strony kultury dominują-
seksualność osiąga szczyt znacznie wcześniej. cej (Nichols, 2005). Osoba o orientacji homosek-
Podkreślić trzeba, że orientacja seksualna sualnej może nie akceptować własnej orientacji
odgrywa większą rolę w formowaniu się tożsa- głównie ze względu na zinternalizowane wzorce
mości u homoseksualnych mężczyzn i kobiet niż społeczne potępiające homoseksualizm i w takiej
u osób heteroseksualnych. Wynika to zarówno sytuacji może starać się zmniejszyć dysonans po-
z faktu, że osoby odkrywające pociąg seksual- między Ja realnym (byciem homoseksualistą) a Ja
ny względem osób tej samej płci w istotnym dla idealnym (byciem heteroseksualistą) konstruując
kształtowania się tożsamości okresie dojrzewania system mechanizmów obronnych (Brzask, 2008).
odczuwają swoją odmienność, którą muszą zin- Negatywne postawy względem gejów i lesbijek
tegrować z osobowością. W przypadku oddziały- mogą wpłynąć u tych grup na obraz Ja, samoak-
wania na osobę dojrzewającą kultury negatywnie ceptację, wywoływać stres i frustrację, a przez to
wartościującej homoseksualizm może wystąpić utrudniać integrację i rozwój osobowości i po-
zjawisko samonaznaczenia lub dewiacji wtór- przez to powodować tworzenie niesatysfakcjonu-
nej, które polega na przyjęciu i zidentyfikowaniu jących relacji intymnych bądź warunkować brak
się z rolą dewianta narzuconą przez społeczeń- partnera życiowego.
stwo, skutkującą odczuwaniem poczucia winy Osoby homoseksualne, jak zostało przedsta-
i zmniejszeniem poczucia własnej wartości oraz wione powyżej, narażone są na ryzyko zaburzeń
zgodnie z koncepcją Eriksona problemami w na- zachowania czy psychicznych, które mogą być
wiązywaniu satysfakcjonującej intymnej relacji w dużej mierze uwarunkowane przynależnością
z inną osobą tej samej płci. Społeczeństwo styg- zarówno do mniejszości jak i mniejszości sek-
sualnej oraz dyskryminacją przez kulturę więk- ZAKOŃCZENIE

szościową. Jednakże, jak wskazują same osoby
homoseksualne, sprostanie wyzwaniom związa- Powyższe rozważania dotyczyły różnorod-
nym z odmiennością skutkować może ukształto- nych aspektów, zarówno pozytywnych, jak i ne-
waniem specyficznych zasobów indywidualnych gatywnych, specyficznych dla życia osób homo-
(Riggle, Whitman, Olson, Rostosky i Strong, seksualnych, dzielonych zarówno przez kobiety
2008). Osoby posiadające homoseksualną i bi- i mężczyzn homoseksualnych, mogących mieć
seksualną orientację stwierdzają, iż na skutek do- znaczenie dla tworzenia i dynamiki relacji in-
świadczanej dyskryminacji wykształciły umie- tymnej bądź też uwarunkowywać brak partnera
jętności skutecznego radzenia sobie ze stresem życiowego. Chociaż badania statystyczne poka-
oraz kreatywnego rozwiązywania problemów. zują, że kobiety i mężczyźni homoseksualni tak
Doświadczanie przemocy psychofizycznej może samo jak kobiety i mężczyźni heteroseksualni
uwrażliwiać na krzywdę innych i przez to para- tworzą długotrwałe relacje intymne, ich dyna-
doksalnie ułatwiać nawiązywanie satysfakcjo- mika począwszy od zawierania znajomości po
nujących relacji dających poczucie wzajemnej zakończenie związku jest odmienna w zależno-
intymności. Kobiety i mężczyźni homosekualni ści od płci osób, których łączy uczucie miłości.
jako osoby nieodnajdujące się w narzucanych Wiedza dotycząca damsko-damskich i męsko-
przez kulturę schematach chętniej eksplorują męskich związków wydaje się być niekomplet-
różne role niezależenie od ich przypisania do na, informacje uzyskiwane z badań nad relacjami
płci, co może przyczyniać się do dobrostanu oraz heteroseksualnymi są generalizowane na związ-
umożliwia plastyczne kreowanie związku miłos- ki nieheteroseksualne, zaś tematyka związana z
nego przyczyniające się do większego poczucia relacjami homoseksualnymi jest rzadko podej-
bliskości. Osoby ankietowane, w przytaczanych mowana szczególnie w polskim piśmiennictwie.
już sondażu on-line, zwracają uwagę na specy- Szczególnie istotne znaczenie może mieć zgłę-
fikę związków jednopłciowych, w których brak bienie wiedzy dotyczącej negatywnego wpływu
zdefiniowanych i narzucanych ról społecznych oddziaływania środowiska społecznego związa-
pozwala na większe możliwości eksperymento- nego z dyskryminacją, nieakceptacją, który to
wania z nimi i ich eksplorowania w celu stwo- wpływ nie tylko nie musi obniżać zadowolenia
rzenia obopólnie satysfakcjonujących i rozwija- z relacji intymnej, lecz może paradoksalnie wy-
jących relacji. Ankietowani wskazywali również, tworzyć specyficzne zasoby u osób homoseksu-
że związki homoseksualne są na ogół związkami alnych pozytywnie oddziaływujące na tworzone
partnerskimi umożliwiającymi samorealizację przez nich związki miłosne. Istotne jest również
zarówno w obrębie pary jak i poza nią, a większa oddziaływanie na społeczeństwo poprzez prze-
świadomość wzajemnych potrzeb osób tej samej kazywanie informacji obalających negatywne
płci ułatwia ich zaspokajanie. Badania badań ze- stereotypy dotyczące damsko-damskich i mę-
społu Stacey i Biblarz (za: Prokopowicz, 2005) sko-męskich relacji intymnych. Wiedza doty-
wskazujące, że na skali egalitaryzmu najwyżej cząca homoseksualnej relacji intymnej może
sytuują się związki damsko-damskie, następnie przyczynić się również do lepszego zrozumienia
męsko-męskie, na końcu zaś pary damsko-mę- bio-psychospołecznej natury człowieka.
skie, potwierdzają wypowiedzi ankietowanych
oraz uwidaczniają fakt, iż nie związani stereo- LITERATURA
typowymi rolami płciowymi partnerzy tej samej
płci mogą większą swobodę kreowania obopól- Abramowicz, M. (2007). Sytuacja społeczna osób bi-
nie satysfakcjonującej relacji. seksualnych i homoseksualnych. Analiza danych
z badania ankietowego, [w:] M. Abramowicz Revisited. Archives of Sexual Behavior, 36, 717-
(red.), Sytuacja społeczna osób biseksualnych 723.
i homoseksualnych w Polsce. Raport za lata 2005 Gurba, E. (2000). Wczesna dorosłość, [w:] B. Harwas-
i 2006. Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwo-
i Stowarzyszenia Lambda Warszawa. ju człowieka, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Na-
American Psychological Association (2008). Answers ukowe PWN.
to your questions: For a better understanding of Hendrick, C. i Hendrick, S. S. (1986). A theory and
sexual orientation and homosexuality. Washing- method of love. Journal of Personality and Social
ton: American Psychological Association. Psychology, 50, 392-402.
Argyle, M. (1999). Przyczyny i korelaty szczęścia, Lew-Starowicz, Z., Lew-Starowicz, M. (1999). Ho-
[w:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. moseksualizm. Warszawa: Wydawnictwo Lekar-
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA. skie PZWL.
Bailey, J. M., Gaulin, S., Agyei, Y. i Gladue, B. A. Lew-Starowicz, Z., Lew-Starowicz, M i Dulko, S.
(1994). Effects of gender and sexual orientation on (2005). Homoseksualizm, [w:] K. Slany,
evolutionarily aspects of human mating psycholo- B. Kowalska, M. Śmietana (red.), Homoseksualizm,
gy. Journal of Personality and Social Psychology, perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Zakład
66, 1081-1093. Wydawniczy „Nomos”.
Biss, W. J. i Horne, S. G. (2005). Sexual satisfaction Myers, D. G (1996). Psychologia społeczna. Poznań:
an more than a gendered concept: the roles of psy- Wydawnictwo Zysk i S-ka.
chological well-being and sexual orientation. Jou- Nichols, M. (2005). Terapia osób należących do
rnal of Constructivist Psychology, 18, 25-38. mniejszości seksualnych, [w:] S. R. Leiblum, R.
Boczkowski, K. (2003). Homoseksualizm. Kraków: C. Rosen (red.), Terapia zaburzeń seksualnych.
inter esse. Gdańska: Gdańskie Wydawnictwo Psychologicz-
Brzask, A. (2008). Homoseksualizm u mężczyzn. ne.
Aspekty psychologiczne, psychiatryczne Palus, K. (2010). Wybrane psychologiczne uwarunko-
i ewolucyjne. Wrocław: Wydawnictwo Continuo. wania braku partnera życiowego w okresie wczes-
Cierpiałkowska, L. (2007). Psychopatologia. Warsza- nej dorosłości. Poznań: Wydawnictwo Naukowe
wa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”. Wydziału Nauk Społecznych UAM.
Czapiński, J. (2004). Osobowość szczęśliwego czło- Prokopowicz, P. (2005). Psychologiczne, społeczne
wieka, [w:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozy- oraz prawne aspekty wychowywania dzieci przez
tywna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN pary homoseksualne, [w:] K. Slany, B. Kowalska,
SA. M. Śmietana (red.), Homoseksualizm, perspekty-
Diessner, R., Frost, N. i Smith, T. (2004). Describing wa interdyscyplinarna. Kraków: Zakład Wydaw-
the neoclassical psyche embedded in Sternberg’s niczy „Nomos”.
Triangular Theory of Love. Social behavior and Riggle, E.D.B, Whitman, J.S., Olson, A., Rostosky,
personality, 32, 683-690. S.S. i Strong, S. (2008). The positive aspects of
Długołęcka, A. (2005). Kształtowanie się tożsamości being a lesbian or gay man. Professional Psycho-
osób homoseksualnych, [w:] K. Slany, B. Ko- logy: Research and Practice, 39, 210-217.
walska, M. i Śmietana (red.), Homoseksualizm, Rubin, Z. (1970). Measurement of romantic love.
perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Zakład Journal of Personality and Social, Psychology, 16,
Wydawniczy „Nomos”. 265-273.
Eichberg, R. (1995). Ujawnij się prawda lesbijek i ge- Sharon, G. (2007). Body image, well-being and sexu-
jów. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek San- al satisfaction: a comparison between heterosexu-
torski & CO. al and gay men. Sexual and Relationship Therapy,
Gobrogge, K. L., Perkins, P. S., Baker, J. H., Balcer, 22 (2), 237-244.
K. D., Breedlove, S. M. i Klump, K. L. (2007). Slany, K. (2005). Dywersyfikacja form życia ro-
Homosexual Mating Preferences from an Evo- dzinnego we współczesnym świecie. Przykład
lutionary Perspective: Sexual Selection Theory związków homoseksualnych, [w:] K. Slany, B.
Kowalska i M. Śmietana (red.), Homoseksualizm, równawcza Polski i krajów wysoko rozwiniętych,

perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Zakład [w:] K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana (red.),
Wydawniczy „Nomos”. Homoseksualizm, perspektywa interdyscyplinar-
Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. na. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Psychological Review, 93, 119-135. Wojcieszke, B. (2010). Psychologia miłości. Gdańsk:
Sternberg, R. J. (1997). Construct validation of a trian- Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
gular love scale. European Journal of Social Psy- VanderLaan, D. P. i Vasey, P. L. (2008). Mate Reten-
chology, 27, 313-335. tion Behavior of Men and Women in Heterosexual
Szukalski, P. (2005). Zachowania homoseksualne and Homosexual Relationships. Archives of Sexu-
i postawy wobec homoseksualizmu. Analiza po- al Behavior. 37, 572-585.
Mgr Piotr Olesiński

Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Institute of Psychology, Adam Mickiewicz University, Poznan
INTIMATE RELATIONSHIP OF HOMOSEXUAL PEOPLE AND DIFFICULTIES IN

ESTABLISHING AND MAINTAINING IT
The aim of this article is to present specific aspects of intimate homosexual relationships and important
challenges that can affect the ability of people belonging to sexual minorities to create satisfying love relationships
and as a result lead to loneliness. The article focuses on such issues as the legal impossibility of marriage,
the development of psychosexual identity and social discrimination. Various positive and negative aspects of
homosexual people life will be discussed indicating their importance for the intimate relationships based on
three love factors according to Sternberg’s theory: passion, intimacy and commitment.
Keywords: love, homosexuality, intimate relationship, loneliness, coming out

02 Relacja Intymna Osob Homoseksualnych Oraz Trudno

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

02 Relacja Intymna Osob Homoseksualnych Oraz Trudno

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s.

Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,

RELACJA INTYMNA OSÓB HOMOSEKSUALNYCH ORAZ

Słowa klucze: miłość, homoseksualizm, relacja intymna, samotność, coming out

WPROWADZENIE – ZNACZENIE cji miłosnej z osobą tej samej płci biologicznej

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

by żyjące jak małżeństwo, samotne, owdowiałe, Uniemożliwienie sformalizowania związku

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Przykładowo homoseksualni mężczyźni rzadziej Z raportu za lata 2005 i 2006 dotyczącego

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

potocznego, wąskiego rozumienia, oznaczającego matyzujące homoseksualizm może spowodować

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

sualnej oraz dyskryminacją przez kulturę więk- ZAKOŃCZENIE

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

Kowalska i M. Śmietana (red.), Homoseksualizm, równawcza Polski i krajów wysoko rozwiniętych,

Mgr Piotr Olesiński

INTIMATE RELATIONSHIP OF HOMOSEXUAL PEOPLE AND DIFFICULTIES IN

Keywords: love, homosexuality, intimate relationship, loneliness, coming out

Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 1, s. 15–26

You might also like