Filip Imieliński (167672) i Wiktoria Ożarowska (171465) Gr. 1 Praca zaliczeniowa w ramach przedmiotu Psychologia różnic indywidualnych, rok akademicki 2023/2024 2 Ludzie różnią się pod wieloma względami, zaczynając od cech jak wzrost czy kolor oczu, po głębsze psychologiczne różnice. Jednak najbardziej podstawowy jest podział na płeć. Pomimo żywo postępującego rozwoju, wciąż istnieje wiele zagorzałych zwolenników teorii, że mężczyźni i kobiety „pochodzą z innych planet”. Rodzi się więc pytanie: jak bardzo zauważalne i znaczące są różnice między płciami? W owym eseju postaramy się przeanalizować to zagadnienie w kontekście stylów myślenia. Stanowią one pewnego rodzaju opis poszczególnych „systemów postępowania” jednostki - warunkują sposób przetwarzania informacji, rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. (Strzałecki i Wiśniewska, 2010) Społecznie, istnieją pewne ramy i schematy zachowań - ściśle powiązanych z płcią - w jakie człowiek powinien się wpisywać. Osoby wykraczające poza te ramy często spotykają się ze społecznym ostracyzmem i dezaprobatą. (Levy i Taylor, 1995) Mowa tu w większym stopniu o rzeczach, które da się zaobserwować, tak jak wygląd czy ogólny sposób bycia, ale wyżej wspomniane schematy obejmują również psychologię – tj. sposób funkcjonowania. Jeśli wierzyć stereotypom, kobiety będą myśleć bardziej emocjonalnie, a mężczyźni – bardziej analitycznie oraz logicznie. Rzeczywiście, można zaobserwować pewne inklinacje: żeńska część populacji częściej nastawiona jest na wykonawczy styl myślenia oparty na sądach; legislacyjny i introspektywny styl można natomiast częściej opisać jako męski, (Saideh i in., 2014) jednak większość dowodów sugeruje, że rozbieżności są niewielkie. Co ciekawe, zdają się one być nieco większe na wczesnym etapie życia. Konsekwentnie, można zaobserwować zjawisko stopniowego zanikania ewentualnych różnic wraz z biegiem czasu – na przykład studenci trzeciego roku będą przejawiali o wiele większą jedność myślenia niż pierwszoroczni. (Coşkun, 2018) U dzieci i młodzieży kontrasty są zdecydowanie bardziej zauważalne. Kluczowe znaczenie może mieć tu proces socjalizacji – młodzi chłopcy mają zdecydowanie lepszą samoocenę niż dziewczynki, co objawia się tym, że ich sposób myślenia umożliwia łatwiejszą adaptację. (Ojha i Singh, 2015) Badania przeprowadzane na dorosłych konsekwentnie wykazują natomiast, że nie występuje żaden znaczący rozłam w kwestii stylów myślenia poszczególnych płci. Przeanalizowane przez nas materiały wykazują, że istnieją w codziennym funkcjonowaniu kobiet i mężczyzn różnice. Nie sposób jednak stwierdzić jednoznacznie, czy są one wynikiem biologicznych czy społecznych czynników. Oba aspekty mają wpływ na to, jak rozwija się inteligencja kognitywna jednostki, i jak dotąd problem ten nie został zbadany na tyle dokładnie, aby można było jednoznacznie odpowiedzieć. Przede wszystkim jednak, wszystkie badania, do których odwołaliśmy się w naszym eseju, jasno wskazały brak 3 znaczących kontrastów między płciami – są zauważalne, ale nigdy na tyle, aby tworzyć mocny podział w tym, jak dana osoba postępuje. Na tej podstawie można zatem stwierdzić, że tworzenie antagonizmu nacechowanego płciowo jest zupełnie pozbawione sensu. Kobiety i mężczyźni powinni mieć równe szanse i możliwości, aby realizować swoje cele. Promowanie równości jest kluczowe dla tworzenia bardziej sprawiedliwego społeczeństwa, w którym różnice płciowe nie są przeszkodą dla indywidualnego rozwoju. i s BIBLIOGRAFIA Coşkun, Y. (2018). A Comparative Study on University Students' Rational and Experiential Thinking Styles in Terms of Faculty, Class Level and Gender Variables. Universal Journal of Educational Research, 6(9), 1863-1868. DOI: 10.13189/ujer.2018.060902 Levy, Gary D., Taylor, Marianne G. (1995). Traditional and Evaluative Aspects of Flexibility in Gender Roles, Social Conventions, Moral Rules, and Physical Laws. Child Development, 66(2), 515-531. DOI: 10.2307/1131594 Ojha, H., Singh, B.G. (2015) Thinking style of adolescence: A comparative study between two regions. Indian Journal of Health and Wellbeing, 6(8), 811-815. Saideh, M., Omid, R., Nazanin, N., Hadis, H., Katayoun, T. (2014). The Relationship between Thinking Style and Gender in High School Students. International Research Journal of Biological Sciences, 3(12), 1-4. Strzałecki, A., Wiśniewska, E. (2010) Style myślenia według R. J. Sternberga. Uwarunkowania psychologiczne. Przegląd Psychologiczny, 53(1), 33-59.