PSYCHOLOGIA

SPOŁECZNA
Wykład 1 – Wprowadzenie do psychologii społecznej

dr Sebastian Skalski-Bednarz
KONTAKT
Sebastian Skalski-Bednarz
s.skalski-bednarz@vizja.pl

Dyżury:
Wtorek 17:30 – 18:30 Zoom po kontakcie mailowym
Sobota 20:00 – 20:30 w terminach zjazdów online
KONTAKT
6 zasad pisania maila
1. s.skalski-bednarz@vizja.pl
2. Piszemy z konta uczelnianego (mogę cię zignorować, jeśli napiszesz z wp.pl, poczta.fm,
pudelek.org, itd.)
3. Nadajemy wiadomości sensowny temat (A NIE „pytanie”, „prośba”, „”, „psychologia
spoleczna”)
4. Klient poczty ma opcję REPLY. Korzystamy z niej.
5. PODPISUJEMY SIĘ (co najmniej imię, nazwisko, kierunek, rok studiów, nr albumu).
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Organizacja zajęć  15 wykładów x 2 godziny.
Egzamin: 15 pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru (można zaznaczyć tylko jedną odpowiedź): bdb od 85%, dst
od 51%. Do zdania egzaminu wystarcza wiedza ze slajdów.
Termin zerowy (dobrowolny).

Udział w projekcie badawczym:

https://forms.gle/wfVkfHj5txd9XL7B7
wypełnienie ankiety w trzech punktach czasowych (co miesiąc) + 0,5 oceny do góry,
Teraz I runda
/ podniesienie oceny za projekt tylko w przypadku uzyskania pozytywnej oceny z egzaminu.
LITERATURA
Literatura podstawowa:
Aronson E. (2009). Człowiek istota społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wojciszke, B. (2012). Psychologia społeczna. Warszawa: Scholar.

Literatura dodatkowa:
Cialdini, R.B. (2002). Wywieranie wpływu na innych. Gdańsk: GWP.
Kenrick, D.T., Neuberg, Cialdini, R. B. (2002). Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice.
Gdańsk: GWP.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Scholar.
O CZYM BĘDZIE MOWA
 Wpływ społeczny, w tym perswazja.
 Poznanie społeczne, w tym spostrzeganie osób oraz tożsamość społeczna.
 Relacje społeczne, w tym atrakcyjność interpersonalna, zachowania pomocne, agresja
i procesy grupowe.
 Polityka i uprzedzenia.
 Sympatia, miłość i wrażliwość.
 O lepszej stronie natury ludzkiej, czyli zachowania prospołeczne.
 Problematyka płci w psychologii.
EFEKTY
 Student posiada znajomość podstawowych pojęć, zasad i procesów społeczno-
psychologicznych z zakresu poznania społecznego, wpływu społecznego oraz relacji
społecznych.
 Student posiada znajomość podstaw metodologii badań społeczno-psychologicznych.
 Student posiada umiejętność analizowania sytuacji i zachowań społecznych.
 Student posiada umiejętność współpracy w grupie.
CZYM NIE JEST PSYCHOLOGIA
SPOŁECZNA…
 Socjologią
 Antropologią
 Nauką stosowaną (tylko nauką podstawową!)
CZYM JEST PSYCHOLOGIA
SPOŁECZNA?
Psychologia społeczna zajmuje się szeroko pojętym WPŁYWEM SPOŁECZNYM

…czyli…

Psychologia społeczna
W jaki sposób to, co robią, czują i myślą jedni ludzi wpływa na to co robią, czują i myślą inni
ludzie (za: Wojciszke, 2011)
DLACZEGO LUDZIE MAJĄ OLBRZYMIE MÓZGI? (BLISKO TRZYKROTNIE
WIĘKSZE NIŻ SZYMPANSY)
LICZBA DUNBARA
Istnieje silna pozytywna korelacja między wielkością typowej
grupy społecznej (danego gatunku naczelnych - wyraki oraz
małpokształtne), a proporcją kory nowej do reszty mózgu, tj.
związek wielkości mózgu ze średnią wielkością grupy
społecznej (Dunbar, 2003).
Nie ma jednej wielkiej teorii, która ogarnia całą psychologię –
jest wiele psychologii zajmujących się zupełnie różnymi
obszarami.
Współczesna psychologia – więcej teorii niż kiedyś – zasięg
jednak średni lub mniejszy (nie tak duży jak na początku -
psychoanaliza czy behawioryzm.
HISTORIA
Dwie psychologie społeczne  „psychologiczna” i „socjologiczna”psychologiczna” i „psychologiczna” i „socjologiczna”socjologiczna”
Pierwsze książki z zakresu psychologii społecznej
 William McDougall (1908): Anintroduction to socialpsychology. London
 Edward A. Ross (1908): Socialpsychology: An outlineandsourcebook.
NewYork.
McDougall – cytował tylko psychologów (np.James Baldwin)
Ross – cytował tylko socjologów (np. Cooley)

1924 – Floyd Allport -„psychologiczna” i „socjologiczna”Social Psychology” - pierwszy podręcznik

z zakresu psychologii społecznej - Wprowadzenie psychologii
społecznej do programu studiów.
PARADYGMATY
Podejścia teoretyczne w psychologii społecznej:
 Perspektywa poznawcza,
 Perspektywa motywacyjna,
 Perspektywa behawioralna (teorii uczenia się),
 Perspektywa społeczno-kulturowa,
 Perspektywa ewolucyjna.
PERSPEKTYWA POZNAWCZA
 To co człowiek myśli, czuje i jak się zachowuje zależy
przede wszystkim od procesów przetwarzania
informacji.
 Zachowujemy się różnie w zależności od tego jak
interpretujemy docierające bodźce.
 Na procesy poznawcze składają się takie procesy
jak: pamięć, uwaga, język, funkcje wykonawcze itd.
 Najpopularniejsza obecnie perspektywa
teoretyczna, można nią tłumaczyć bardzo wiele
sytuacji i zachowań.
PERSPEKTYWA MOTYWACYJNA
 Jakie motywy powodują u ludzi takie a nie inne zachowania?
 Tłumaczenie zachowania w kontekście różnych motywów społecznych,
 np.: – Utrzymanie samooceny
 Budowanie więzi społecznych
 Potrzeba bezpieczeństwa
 Potrzeba kontroli
 Potrzeba statusu i władzy.
PERSPEKTYWA MOTYWACYJNA
 Jakie motywy powodują u ludzi takie a nie inne zachowania?
 Tłumaczenie zachowania w kontekście różnych motywów społecznych,
 np.: – Utrzymanie samooceny
 Budowanie więzi społecznych
 Potrzeba bezpieczeństwa
 Potrzeba kontroli
 Potrzeba statusu i władzy.

 Często w tej perspektywie analizuje się procesy emocjonalne (jako źródło motywacji), np.
zjawisko transferu pobudzenia emocjonalnego.
PERSPEKTYWA POZNAWCZA VS.
MOTYWACYJNA
 Podejścia nie są sprzeczne, częściej komplementarne.
 Wyjaśnienie motywacyjne odpowiada na pytanie „psychologiczna” i „socjologiczna”dlaczego człowiek podejmuje działanie”.
 Wyjaśnienie poznawcze odpowiada na pytanie: „psychologiczna” i „socjologiczna”dlaczego człowiek działa w taki a nie inny
sposób”.
PERSPEKTYWA TEORII UCZENIA
SIĘ
 Zachowanie jest skutkiem uczenia się.
 Uczymy się poprzez doświadczenia własne:
 Warunkowanie klasyczne,
 Warunkowanie instrumentalne.

 …albo przez doświadczenia cudze: – modelowanie, społeczne uczenie się.

EKSPERYMENT LALEK BOBO
co wpływa bardziej na zachowanie?
genetyka, środowisko lub uczenie się społeczne?

https://youtu.be/phQ8U5UNMaQ
CO TO POKAZAŁO?
 Wydaje się, że wiele rzeczy, które robimy, nie wynika
z odziedziczonych czynników genetycznych,
ale z otrzymanej edukacji.

 Zwłaszcza to, czego uczymy się obserwując innych ludzi.

 Nazywa się to uczeniem zastępczym lub społecznym.

 Dziecko obserwuje, czy konsekwencje działania modela prowadzą do uzyskania

nagrody/kary oraz jakie emocje towarzyszyły modelom w trakcie lub po wykonaniu
działania. Dochodzi zatem do nauki motywacji leżącej u podstaw nabywanych wzorów
zachowania (Trempała, 2011).
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
WARUNKOWANIE KLASYCZNE
PERSPEKTYWA TEORII UCZENIA
SIĘ
 Teoria społecznego uczenia się (Albert Bandura),
 Uczenie się nie jest jedynie behawioralne; ma też komponent poznawczy i społeczny,
 Uczenie się może nastąpić poprzez obserwację czyjegoś zachowania (modelowanie) i jego
konsekwencji (wzmocnienie zastępcze),
 Uczeń nie jest pasywny w procesie uczenia się. Procesy poznawcze, środowisko
i zachowanie są wzajemnie powiązane.
PERSPEKTYWA SPOŁECZNO-
KULTUROWA
 Człowiek jest wytworem socjalizacji w określonym środowisku.
 W różnych grupach społecznych, w różnych kulturach, istnieją odmienne normy, wartości,
wzorce postępowania.
 W kontekście różnic kulturowych problematyką tą zajmuje się psychologia
międzykulturowa.

/ np. religijne zachowania u osób niewierzących

 PERSPEKTYWA EWOLUCYJNA
 Nasze zachowanie jest zdeterminowane przystosowaniami ewolucyjnymi
charakterystycznymi dla gatunku ludzkiego.
 Trzy mechanizmy kształtujące zachowanie:
 Selekcja naturalna,
 Selekcja seksualna (atrakcyjność),
 teoria dostosowania łącznego (inclusive fitness) - tłumaczy zachowania
prospołeczne,
 opracowana przez Williama Donalda Hamiltona (1964) i zakładająca, że okazując
pomoc naszym bliskim, przyczyniamy się do zwiększenia ich możliwości
reprodukcyjnych, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia również naszego
potencjału.

budowa wewnętrznych więzi  poprawa własnego dostępu do zasobów 

złożone sieci stosunków społecznych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!