0

BÖLÜM 2

MEDİTASYON VE
KOÇLUK NEDİR?

İLSEVEN AKADEMİ VE JOKERUNİ

 1

MEDİTASYON NEDİR

Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız meditasyon kelimesi batı

dilinde ‘’derin düşünme’’ manasında kullanılan kelimedir.
Latincede meditattio kelimesinden türetilmiştir. Sözcüklerde ise;
kişinin iç huzuru, sükunet, değişik şuur halleri elde etmesine ve
öz varlığına ulaşmasına olanak veren zihni denetleme teknikleri
ve deneyimlerine verilen ad demektir.

Meditasyon tekniklerinin bazı dinlerde uygulayışı ve isimleri

farklıdır.

Bunlar; Hindistan’da Budizm, Çin’de Taizm, Tibet’te Bön,

Japonya’da Zen ve İslamiyet’te Tefekkür olarak adlandırılmıştır.
Ayrıca günümüzde mevcut farklı inançlar, mezhepler ve ekoller
meditasyonu farklı olarak yorumlamakta ve farklı şekilde
uygulamaktadırlar. Bu bakımdan standart veya tek biçimli bir
meditasyondan söz etmek olanaksızdır.

Meditasyon bir din veya inanç sistemi değildir, şifalanmak yada

rahatlamak için kullanılan bir yöntemdir.

Farklı dinlere, mezheplere, inançlara göre farklı yorumlansa da

hepsinin özü birdir. Yani tek bir biçimi ya da katı kuralları olmayan
arınma yöntemidir.
 2

NEDEN MEDİTASYON KOÇLUĞU

Meditasyon ve farkındalık insanın kendini keşfetmek için yaptığı

içsel bir yolculuktur. Söz konusu bu yolculuk çeşitli teknikler ile
bir kez başladı mı sürekli devam eden içsel bir yolculuktur.

Bilimsel bir zihin dinlendirme tekniği olarak meditasyon, özel ve

okul hayatımızda stresi azaltmak, motive olmak, yaratıcılık
sağlamak kısacası daha huzurlu ve mutlu bir hayat sağlamaya
yardımcı olmaktadır.

Meditatif çalışmalar fiziksel, bedensel e ruhsal sağlığın

devamlılığı açısından önemlidir. Günlük hayatın stresli
yapısından uzaklaşmak, daha sakin, dingin ve dengeli bir yaşam
sağlamak için günde en az 10-15 dakika meditasyon tekniklerini
kullanarak meditatif çalışmalar yapılması önerilmektedir. Düzenli
meditasyon çalışmaları aynı zamanda bireyin dünyayı ve
çevresine karşı farkındalık oluşturmasına olanak sağlamaktadır.
Bu yüzden meditasyon koçluğuna ve meditasyon koçuna ihtiyaç
vardır.

MEDİTASYON KOÇU NE YAPAR

Meditasyon koçu danışanına amacına göre meditasyon

yaptırarak doğru kararlar vermesini sağlar. Danışanıyla düzenli
meditasyon yaparak çeşitli sorunları kolaylıkla atlatmasını sağlar.
Danışanıyla meditasyonlar yaparak hedefine ulaşmasına sağlar.
 3

Danışanıyla düzenli meditasyonlar yaparak stres, öfke, kaygı vs.

durumlardan arınmasını sağlar ve sağlık problemlerini
meditasyonla daha iyi aşacağını sağlar.

Meditasyon ve Sağlık

Yorgun ve meşgul bir zihin berrak düşünme ve karar verme

kabiliyetimizi olumsuz anlamda etkiler. Düşüncelerimizi bir
süreliğine yavaşlatmak ve onlar üzerinde yeniden hâkimiyet
kurmak ise daha üretken, olumlu ve sağlıklı sonuçlar doğurur.

Beden ve zihnimizin birbirlerine görünmez iplerle bağlı

olduklarını hatırlarsak, sakin bir zihin, dingin ve dinlenmiş bir
beden anlamına gelir. Meditasyon, stresin olumsuz etkilerinden
uzak bir beden, güçlü bir bağışıklık sistemi, dengeli kan basıncı,
düzenli ve sağlıklı uyku, alerji ve ağrılarda azalma; kısaca
“sağlık” anlamına gelir.

Nasıl Uygulanır?

En basit meditasyon tekniği için nefesinize odaklanmanız yeterli.

Nefes almadan geçen bir anımız olmadığını dikkate alırsak bu
teknik ile nefesin bedenimize giriş ve çıkışını gözlemleyebilir ve
içinde bulunduğumuz anı kutsayabiliriz.

• Sessiz bir mekânda rahat edebileceğiniz pozisyonda oturun

veya uzanın.
 4

• Gözlerinizi kapatın ve bedeninizi başınızdan başlayarak

ayak ucunuza kadar gözden geçirin. Bedeninizde neler oluyor,
kendinizi nasıl hissediyorsunuz, farkına varın ve ona kulak verin.

• Derin ve yavaş bir şekilde nefes alın. Nefesinizin

omurganızdan aşağı ve yukarı doğru seyahat ettiğini imgeleyin.

• Düşünceleriniz bu esnada sizden uzaklaşır ve başka

şeylere kayarsa onları kovalamak yerine nefesinize geri dönün.

• Yeniden bedeninizin nasıl hissettiğini duyumsayın ve

yavaşça gözlerinizi açın.

• İlk denemelerde konsantre olmayı ve anın içinde gevşemeyi

zor bulabilirsiniz. Bunun için endişelenmeyin ve kendinizi asla
yargılamayın. Pek çok alışkanlık gibi meditasyonun da pratik
gerektirdiğini unutmayın!

• Meditasyonu günlük hayatınızın bir parçası haline getirmek

için çaba sarf edin. Zihin ve bedeniniz bu çabayı ve molayı hak
ediyor!

MEDİTASYONUN AMACI NEDİR

Stres ile başa çıkmanın yollarından biri olan meditasyon aslında

zihni kötü düşüncelerden arındırmak bilinci açmak başarılı bir
insan olmak gibi bir çok amacı olan olan konsatrasyon ve
farkındalık çalışmalarıdır. Bir örnekle anlatmak gerekirse
zihnimizi kirli bir cam olarak düşünelim. Meditasyonda bu kirli kirli
camı temizleyip arkasındaki güzellikleri görmemizi sağlar.
 5

Kendinizle baş başa kalarak kendinizi gözlemlemenizi sağlar.

Oldukça hareketli olan, açık bilinçli düzeyde yapılan veya fiziksel
sağlık ve tedavi amacıyla yapılan meditasyonlarda mevcuttur.
Dini inançlardan bağımsız olarak meditasyon bir başka gerçeği
algılamayı sağlayabilir. Meditasyon ister bir dua, ister derin
mistik düşünce ve bilinç durumu veya fiziksel psikolojik sağlık
kazanma arayışı olarak yapılsın, bir başka düzeydeki gerçeklik
farkındalığı kişisel olgunlaşma ve gelişim içinde ve çevresinde
olan bitenlerle yoğun bir biçimde ilişkiye geçmektir.

MEDİTASYON NASIL YAPILIR

Meditasyon yapabilmek için zihni boşaltıp nötr hale gelmek

lazım. Yani hiçbir şey düşünmeden gerçekleşmesi gereken derin
bir düşünce halinde olmamız lazım. İlk başta kafanız karışabilir
ne yaptığınızı veya ne yapacağınızı anlayamayabilirsiniz. İşte
asıl önemli nokta burası. Zihninizi boşalttığınız anda derin bir
huzur ve farkındalığa kavuşmuş olursunuz

Ruhunuzdan bilincinize doğru akan bir farkındalık, aydınlanma,

uyanış kazanmış olursunuz. Hakikate ulaştığınız anda kendinizi
yargılamadan dışarıdan gözlemleme fırsatı elde edersiniz. Şu
anda karmaşık gözüktüğüne bakmayın. Çünkü pratik yapmak şu
anki anlatım felsefemizden daha kolay.
 6

BAŞLARKEN YAPILMASI VE YAPILMAMASI GEREKEN

HUSUSLAR;

-Kendinizi rahatsız edemeyeceğiniz ortamlar oluşturun ve

dikkatinizi dağıtacak şeyleri ortamdan uzaklaştırın.

-Karnınız tıka basa doluyken meditasyona başlamayın.

-Odanız normal sıcaklıkta ve orta derecede aydınlatılmış olmalı.

-Üzerinize mutlaka rahat giysiler giyinin.

-Doğru nefes alabilmek meditasyonun en önemli faktörlerinden

birisidir. Ritmik olarak diyaframdan nefes almalısınız.

-Konsantrasyonunuzu sağlamak için mum ve ya tütsü

yakabilirsiniz. Bu tamamen sizin tercihinize bağlı.

-Müzik dinleyebilirsiniz. Seçtiğiniz müzikler sözlü veya hareketli

olmamalıdır. Yağmur sesi, rüzgâr sesi, su sesi, kuş sesi, ney
sesi, şelale şırıltısı, denizin dalga sesleri gibi doğa sesleri olabilir.

-Meditasyon yaparken bir diğer önemli nokta ise pozisyonunuz

sırtınız ve vücudunuz dik olmalı. Bağdaş kurarak, oturarak veya
uyuyamayacağınıza eminseniz sırt üstü uzanarak yapabilirsiniz.

-Bağdaş kurduğunuzda sırtınızın yere dik olmasını sağlayın.

Ellerinizin pozisyonu rahat olmalıdır. Parmaklarınızı farklı
şekillerde temas ettirmeniz bedenlerinizdeki enerji akışını sağlar.

-Zaman sınırlaması söz konusu değildir. Ancak ortalama

meditasyon süresi 20-30 dk. olmalıdır. Eğer yeni başlıyorsanız
 7

bu süre çok uzun olmayacaktır. Odaklanmanız ve verim almanız

için süreklilik gereklidir. Yani her gün tekrar yaparak süreyi ve
verimliliği maksimum seviyeye taşıyabilirsiniz. Bu yüzden yeni
başlayanlar için sürenin kısa olması moralleri bozmasın.

Meditasyonun Faydaları

Meditasyonun pozitif etkileri hakkında yazmadan önce, aslında

en büyük pozitif etkinin meditasyonun kendisi olduğunu
belirtmemiz gerekir. Ancak meditasyon teknikleri, yukarıdaki
bölümlerde ifade edildiği gibi, çok çeşitli olduğundan, bu faydaları
genellemek doğru olmayacaktır. Örneğin meditasyonun faydaları
üzerine en çok bilimsel araştırma yapılan Transandantal
Meditasyon (TM) tekniğinin işleyişi, birçok meditasyon
uygulamasından farklıdır. Bu farklılık araştırmacılar tarafından
tekniğin doğallığına bağlanmaktadır ki her meditasyon
uygulaması TM tekniğinde bilimsel olarak kanıtlanmış yararların
ortaya çıkmasını sağlamaz. Örneğin, münzevi yaşam tarzına
sahip insanlara uygun olan bazı tekniklerin, münzevi yaşam
şeklini seçmeyen insanlarca uygulanmasının getireceği sonuçlar
tam olarak bilinememektedir. TM programı ise, münzevi olsun,
sosyal olsun, her bireye uygun bir meditasyon şekli olarak
görülmektedir.

Kişinin meditasyonda hissettiği neşe konumu o kadar derin ve

tatmin edicidir ki, kişi herhangi bir başka etkiye bakmaz, kişi
sadece kendi iyiliği için meditasyon yapar. Aynı zamanda,
 8

meditasyonun yaşamımızın her alanında pozitif bir etkisi vardır.

Nedeni, belli bir tür meditasyonu yapan bir kişinin sübtil sistemi
(Çakraları ve enerji kanalları) temizlenir ve dengeye gelir ve
böylece bütün yaşam dengeye gelir ve mutluluk ve huzurla dolar.
Meditasyonun en basit etkisi, sağlığın düzelmesidir. Ancak
burada, meditasyonun bir tedavi tekniği olmadığını ya da
alternatif tıp olmadığını vurgulamak önemlidir. Her şey çok
basittir: sağlıklı olmak için, kişi sağlıklı bir yaşam sürmelidir.
Ancak, "sağlıklı yaşam" sadece uygun fiziksel koşullar demek
değildir, daha derin anlamda çakraları temiz tutmaya yardım
eden bir yaşam şeklidir. Ve meditasyonun yaptığı kesinlikle
budur. Çakralar bir kez temiz olduğu zaman, baktıkları kontrol
ettikleri organlara yeterli enerjiyi sağlarlar. Ve böylece, organlar
sağlıklı hale gelir ve fiziksel rahatsızlıklar kaybolur. Tedavi
edilemez diye düşünülen hastalıkların sadece birkaç ay içinde
tedavi edilmesine sıkça rastlanır. Aslında, bunda mucizevi bir şey
yoktur: meditasyon ve iç gözlem (bunlar Sahaja Yoga'nın iki
temel yaklaşımıdır) yoluyla kendimizi düzeltirken, açgözlülük,
ihtiras, öfke, gibi düşmanlarımızdan da kurtuluruz. Çakraların
dilinde, bu, çakralarımızın temizlendiği anlamına gelir. Ve sonuç
olarak, kişi fiziksel, akılsal ve duygusal olarak da sağlıklı hale
gelir.

Meditasyonun diğer bir pozitif etkisi de, günlük hayatımıza

getirdiği dengedir. O denge sonucu, kişi ne iş yaparsa yapsın,
onu daha iyi yapar ve daha çaba harcar. Böylece, kişi işte daha
 9

başarılı olur ve bu başarı çok sıkı ya da çok fazla çalışarak değil

ancak işi daha iyi yaparak kazanılır. Düzenli olarak meditasyon
yapan kişi, işinden neşe duyar ve bununla kendinizi tüketmeden
başarılı olursunuz. Benzer şekilde, ailemiz ve sosyal
ilişkilerimizde gelişir çünkü meditasyon yapan bir kişi diğerlerinde
hatalar bulmak yerine kendine bakma davranışını kazanır. Daha
da fazlası, böyle bir kişi, diğerlerine karşı daha pozitif bir davranış
içinde olur ve onlarla tartışmak yerine insanlara yardım eder.

Meditasyon bütün çakraların açılmasına ve temizlenmesine

yardım ettikçe, onların esas kaliteleri kendilerini göstermeye
başlarlar. Böylece, kişi, masum, yaratıcı, cömert, korkusuz, sevgi
dolu ve affedici hale gelir. Biz hepimiz bu kalitelere sahip
olmamız gerektiğini biliyoruz ancak onlar vaaz vermekle ya da
kitaplar okuyarak geliştirilemezler. Çakraların temizlenmesi kendi
içimizde yer alması gereken gerçek bir süreçtir. Ve, meditasyon
sırasında olan da kesinlikle budur. Bu çalışma, kişi meditasyon
yaparken yedinci çakraya -Sahasrara'ya yükselen- Kundalini
enerjisi tarafından yapılır. Sadece Kundalini yükselip altıncı
çakrayı-Agnya'yı geçerken, kişi düşüncelerin üzerinde
meditasyon demek olan düşüncesiz farkındalık konumunun
içindedir.

TEMEL MİNDFULNESS MEDİTASYONU NEDİR

 10

Şimdiki an içerisinde gerçekleşenlere dikkat etmeyi, bu dikkatin

niteliğini fark etmeyi ve tüm bu fark edilenleri acele ile
yargılamaksızın kabul etmeyi içerir.

Bilinçli farkındalık sadece şimdiki anda yaşamak ve şimdiki anı

fark etmek değildir ve anlaşılması gereken iki boyutu vardır. İlk
boyut mevcut an içinde olanları fark etmek, ikinci boyut ise tüm
bu fark ettiklerimizi karşılama biçimimiz. O yüzden bilinçli
farkındalığa, algılama ve algılananı kabul etmenin karışımından
oluşan bir yaklaşım diyebiliriz çünkü sadece algılamak, dikkatten
ibarettir; bilinçli farkındalık ise mevcut anı bilinçli bir akıl açık,
sevgi ve şefkat dolu bir kalple algılamaktır.

Mindfulness’ın kavramsal değil, deneyimsel olduğunu söylemek

çok da yanlış olmayacaktır. Aşağı yukarı hepimiz yaşamda ne
yapmamız gerektiğini biliyoruz fakat uygulamaya gelince sınıfta
kaldığımızı söyleyebiliriz. Mindfulness bu anlamda bize
kavramsal olarak ne yapmamız gerektiğini öğretmenin yanı sıra
bunları hayata geçirmeyi sağlayacak bir dizi beceriyi kazandırır.

Mindfulness (Bilinçli Farkındalık), Budist felsefeye dayanıyor olsa

da mevcut haliyle hiçbir dini ya da felsefi akımla bağlantılı
değildir. Mindfulness ve onu temel alan uygulamaların en güçlü
yanı bilimsel açıdan desteklenmiş olmasıdır.

Mindfulness ve Mindfulness temelli yaklaşımlar dünya üzerinde

hem klinik alanda hem de günlük yaşamda yaygın bir şekilde
kullanılıyor.
 11

Konuyla ilgili ilk çalışmaları Prof. Dr. Jon Kabat Zinn, MIT
(Massachusetts Institute of Technology) Üniversitesi
Mindfulness Merkezi’nde gerçekleştirmiştir. Prof. Dr. Jon Kabat
Zinn Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Temelli Stres Azaltma
Programını (MBSR) oluşturan kişidir.

MBSR; fiziksel ya da zihinsel bir takım şikayetleri olan farklı

özelliklerdeki hastalara uygulanır. Günlük yaşamda stres ve
zorlukları yönetebilmenin yanı sıra kaygı, öfke veya bunun
dışındaki birçok zorlayıcı durum ve duygularla beraber
kalabilmek, duyguları düzenleyebilmek, yaşamsal zorlukları
kabul edebilmek ve iyilik halini sağlayabilmek için
kullanılmaktadır.

Mindfulness ile ilgili yapılan araştırmaların büyük bir kısmını

mindfulness temelli programların etkinlikleri oluşturmaktadır. Bu
alanda yapılan araştırmalarda genellikle gruplar üzerinde
çalışılır. Mesela; Kanser hastaları, kronik ağrısı olanlar,
tükenmişlik sendromu yaşayanlar, öncesinde depresyon
geçirmiş stabil durumdaki hastalar, bağımlılar, öğrenme güçlüğü
çeken çocuklar, otistik çocuklar…

Kısacası hastanelerde, okullarda, anasınıflarında, ergenlikte,

geriatride, ebeveynlerde, ilişkilerde ve daha birçok alanda
Mindfulness temelli stres azaltma programlarından elde edilen
bulgular ve grupların ihtiyacına göre düzenlenen Mindfulness
 12

temelli programlardan alınan veriler büyük umutlar vaat ediyor.

Ayrıca bireysel terapilerde bu yönelimle müdahale edilebilir.

Hepsinin ötesinde herhangi bir desteğe ihtiyaç duymadan kendi

kendimize yardım edebilmek için yaşamsal bir yön gösterir. Bunu
da okumalar ve uygulamalarla kendimiz yapabiliriz.