12

2
2
1
2
2
Siwara jawq’aña wakichata qillqata ullapxañani. 2

SIWARA JAWQ’AÑA
WAKISIRINAKA

• jawq’aña lawa
• siq’a
• siwara kallcha
• t’isña
• lip’ichi
• kustala
• mantiyu
• ch’illiwa q’api
• piku
• Jawq’iri

AKHAMAWA LURAÑAXA:
1. Nayraqata uraqi wakichaña.

2. T’isna yayuntaña.

3. Lip’ichi jant’akxataña uraqiru.

4. Qawayanakaru sik’anakampi jant’akipaña

5. Siwara apxataña lip’ichi patxaru

6. Jawq’aña lawampi jawq’aqaña

7. Siwara jawq’ata kustalaru winantaña.

8. Utaru apxaña khuyuñataki.

 Akïri yatiya suma amuyasisa ullapxañani. 2

¿kawkinsa alixa? ¿kunjamasa?

……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ……………………………………..

¿Kunatakisa wakisirixa? ¿kunjamasa

…………………………………… wakichañaxa?
…………………………………… ………………………………………
…………………………………… ………………………………………
………………………………….. ………………………………………
………………………………………

Q’uwa quraxa, taqi chiqana jakasixa, parkinakansa, qullu

iramanakansa, ch’uminakansa. Ukhamaraki q’uwaxa jisk’a

ch’uxña alinakaniwa, urqu q’uwaxa wali suma thujsawa

mukt’ataxa, qachu q’uwasti janiwa sinti thujsakiti. Q’uwa

qurasti aski wakisiriwa usunaka qullasiñataki: puraka usutaki,

thayjatataki, kursiyataki. Ukhamaraki q’uwa qura wañt’ataxa

uchañawa challwa wallaqiru jani puraka ch’itiyañapataki.

Maysatxa, q’uwa quraxa usunaka qullañatakixa, akhamawa

wakichañaxa, jisk’a laphinakapaxa junt’u umaruwa ucht’añaxa,

ukatwa usuriruxa umayaña.

 Akïri laxrachinjanaka suma ullapxañani. 2

Q’asaqata chuwaxa,

q’as q’as sasawa,

q’asaqata q’asa q’asanakaruwa,

q’asaqayi q’as q’as qásampi qásampi

q’asaqañani sasa.

Mä janq’u laq’usti,

jaqha janq’u laq’uruwa,

janq’u laq’ampiwa,

janq’u laq’u masiparu laq’untatayna.

Q’uya q’uya tawaquxa,

q’uwa qura q’uwanaka,

q’ipiparu q’ipxarawi,

q’awaru q’uwa q’uwantañataki.

Jiwq’iwa jiwq’iwa sasawa,

jawq’iri jaqixa jawq’añasa ayt’asita,

jiwq’i jiwq’i tujst’asisa

jiwq’impi jiwq’impi purini.

 0
Akïri qillqata siwara jawq’aña warurt’a ullapxañani.

SIWARA JAWQ’AÑA

(warurt’a – satiri)

Janq’u siwara jawq’iri

sarawapxañani

t’awrani siwara jawq’iri

t’ijuwapxañani

jawq’añarakisa puriniwxatayna.
(kuti)

q’ä, q’a, q’a, q’a, q’a, q’a, q’a...

Jawq’iri masinaka

siwara marqtanipxma

jawq’iri wawanaka

siwara jawq’añani. (kuti)

q’ï, q’i, q’i , q’i, q’i, q’i, q’i.

Jawq’aña, jawq’aña q’ipxarma

suma tawaqitu,

jank’aki, jank’aki sarxarma q’axu

Yuqallitu. (kuti)

q’ü, q’u, q’u, q’u, q’u, q’u, q’u.

 Julikuna sarnaqawipata suma ullapxañani. 2

JULIKUNA SARNAQAWIPA
Mä urusti, Juliku jilataxa qhathuta purinisina uywanaka anthapiriwa sarawayi, ch’iyara anusa
irpt’asita, jach’ata khuyt’asisa, ch’ixi wiskasa jaquntasita. ukhama jaltasa, thuqtasa t’apsuwayi.
Ukatwa niya sujxaruxa utaru purisnxa, akhama sasarakiwa wawanakaparu warmiparu
aruntaskaraki: - kunjasiptasa wawitanaka, nayaxa wali qaritakiwa puriniwayxta.

- Ismaku, Kantita iwija jakt’apxtati, patunka suxtani parisañapawa, pusi iwisqalluni.

Ukhamawa tata Sisikusti, wawanakaparu jisk’t’askarakina. Uka ist’asina sullka imillasti, akhama
sasawa saraki: - Papitu, mamitä Ismaku anatiriwa sarxixa, janiwa yanapkituti uywa anthapiña.
Ukhama ist’asinsti, Ismaku q’axu waynasti amukiwa anqaru tuqiru t’ixsuwarakina, ukchañkamaxa
mama Pitukaxa wali thithitawa qañiwa allpi asantaniskarakina.

• ¿Kunsa lurapxta añchhakama, kawkinkisa Ismaku yuqallaxa?.

• Mamita, anqankastwa sasawa wali jacht’asisa kutintaniraki.

Uka arumaxa, pachasa jank’akiwa jalaskana, wawanakasa ikirawxarakina qhurqhuni, qhurqhuni

niyasa phisjama. Ukatwa mama Pitukasti, akhama saskaraki chachaparu:

• ¿kunsa arumanthixa lurañanixa?, sasawa kayupsa taktasirakina.

Ukatwa, akatjamata utaru pallapallanakawa phusilasa apt’asita, lik’intasinirakina, mama Pitukasti

amukiwa nayrsa awayupampi imantasiwxarakina. Ukchañkamaxa Sisikuxa akhamaraki
jiskt’askarakina: - ¿kunsa munapxta?, ¿kunsa thaqhapxta?. - Nuwasiwita, ch’axwawita purinipxta,
¿janiti mä juk’a manqa waxt’apxitasma.

Ukhama sasawa pallapallanakaxa, arxayaskarakina, Sisiku jilataru. Sisiku jilatasti janiwa kunsa
waxt’aña munkänti. Ukatwa mayni janqu jaqisti, phusilapwa aysusirakina q’axchjawañtaki. Mama
Pitukasti jach’ata warartatarakina. Ukatwa, chachapaxa kunatsa jachta sasawa sartayarakina
ikiwita.

- ¿Janirakisa chiqakataynatixä?. Samkana pallapallanakawa purintanisna katuntaskayatama

jiwayañtaki.