BÀI GIẢNG: BÀI TOÁN VỀ THỊ TRƢỜNG CỦA GƢƠNG PHẲNG

CHUYÊN ĐỀ: GƢƠNG PHẲNG

MÔN: VẬT LÍ LỚP 9
THẦY GIÁO: NGUYỄN THẾ VINH – GV TUYENSINH247.COM

Lý thuyết

1 Thị trƣờng của gƣơng phẳng

Là phần không gian ở phía trước gương sao cho khi ta đặt vật trong vùng đó thì ta luôn quan sát được ảnh
của vật.

2 Cách xác định thị trƣờng của gƣơng phẳng

O
M M'
Q

- Mắt đặt tại M trên trục của gương, M  là ảnh của mắt M .
- Từ M  kẻ hai tia đến hai mép gương là tia M P và M Q.
- Vùng không gian hình nón cụt ở trước gương chính là thị trường của gương.

Vận dụng

Bài 1: Một gương phẳng hình tròn bán kính r  5 cm. Trên trục hình tròn, trước gương, cách gương 0,5 m
có mắt người quan sát. Xác định bán kính R của vòng tròn giới hạn thị trường của người đó, cách gương
10 m sau lưng người ấy.
Bài 2: Một người cao 1, 75 m đứng đối diện với một gương phẳng hình chữ nhật được treo thẳng đứng. Mắt
người đó cách đỉnh đầu 15 cm.
a. Mép dưới của gương cách mặt đất ít nhất là bao nhiêu để người đó nhìn thấy ảnh của chân trong gương.
b. Mép trên của gương cách mặt đất nhiều nhất bao nhiêu để người đó thấy ảnh của đỉnh đầu trong gương.
c. Tìm chiều cao tối thiểu của gương để người đó nhìn thấy toàn thể ảnh của mình trong gương.
d. Các kết quả trên có phụ thuộc vào khoảng cách từ người đó tới gương không? Vì sao?
Bài 3 (Chuyên Cà Mau 2015): Một gương phẳng hình tròn, tâm O đường kính PQ  10 cm. Đặt mắt tại
điểm M trên trục Ox vuông góc với măt phẳng gương và cách gương một đoạn OM  20 cm. Một điểm
sáng S đặt cách mặt gương 60 cm và cách trục Ox một khoảng 25 cm.
a. Mắt có nhìn thấy ảnh S  của S qua gương không ? Vì sao?
b. Mắt phải dịch chuyển thế nào trên trục Ox để nhìn thấy ảnh S . Xác định khoảng cách từ vị trí ban đầu
của mắt đến vị trí mà mắt bắt đầu thấy ảnh S  qua gương.

1
 HƢỚNG DẪN GIẢI VÀ ĐÁP ÁN
K
Bài 1:
- Xét M OP M HK
R P
HK HM  R 10  0,5
    R  1, 05  m 
OP OM  0, 05 0,5 O r M'
H M
Vậy bán kính của vòng tròn giới hạn thị trường của người đó, cách
gương 10 m sau lưng người ấy là 1,05m. Q
0,5m 0,5m

Bài 2: 10m
a. Xét BBO ta thấy QK là đường trung bình của BBO nên:
A
BO
QK   80  cm  P
2 15cm
Vậy mép dưới của gương cách mặt đất ít nhất là 80cm thì người O' O
đó nhìn thấy ảnh của chân trong gương. H
b. Ta lại thấy PH là đường trung bình của OOA
AO 168cm
 PH   7,5 cm Q
2
Vậy mép trên của gương cách mặt đất nhiều nhất là:
PK  KH  HP  160  7,5  167,5  cm  B'
K B
c. Chiều cao tối thiểu của gương là: PQ  QH  HP  87,5cm
d. Các kết quả trên không phụ thuộc vào khoảng cách từ người đó tới gương vì các kết quả trên đều xét theo
phương thẳng đứng, không xét theo phương ngang (khoảng cách từ người đến gương).
Bài 3: S
a. Từ S kẻ đường thẳng  d   Ox cắt Ox tại A.
B
- Tia M P cắt  d  tại B.
- Xét M OP M AB 25cm
AB M A AB M O  OA P
Ta có:    (d)
PO M O 5 M O r=5cm
AB 20  60 O M
   AB  20 cm M' A
x
5 20
Ta thấy AB  SA  S nằm ngoài vùng thị trường của gương nên Q
ta không nhìn thấy ảnh S  . 60cm
b.
- Để mắt bắt đầu thấy ảnh S  của gương thì ta dịch chuyển mắt lại S

gần gương từ M  M1 sao cho tia M P kéo dài vừa đi qua S.

- Xét M OP M AS 25cm
SA M A 25 a  60
Ta có:    5 P (d)
PO M O 5 a
 a  60  6a  a  15cm O M1
x  OM  OM   20  15  5  cm  a a M x
M' A

Vậy mắt phải dịch chuyển lại gần gương đoạn 5cm thì mắt bắt đầu Q 20cm
thấy ảnh S  qua gương. 60cm