Chuyen de Dien Tich Hinh Tron Hinh Quat Tron

DIỆN TÍCH HÌNH TRÒN, HÌNH QUẠT TRÒN
A.TRỌNG TÂM CƠ BẢN CẦN ĐẠT.
I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Công thức diện tích hình tròn
Diện tích S của một hình tròn bán kinh R được tính theo công thức:
S   R2
2. Công thức diện tích hình quạt tròn
Diện tích hình quạt tròn bán kính E, cung n0 được tính theo công thức:
 R2n lR
S hay S  .
360 2
(l là độ dài cung n0 của hình quạt tròn).
II. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN
Dạng 1. Tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn và các loại lương có liên quan
Phương pháp giải: Áp dụng các công thức trên và các kiến thức đã có.
1.1. Điền vào ô trống trong bảng sau (làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ nhất):
Bán kính Độ dài đường Diện tích hình Số đo của cung Diện tích hình
đường tròn (R) tròn (C) tròn (S) tròn n0 quạt tròn cung
n0
12cm 450
2cm 12,5cm2
40cm2 10cm2
1.2. Điền vào ô trống trong bảng sau (làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ nhất).
Bán kính Độ dài đường Diện tích hình Số đo của cung Diện tích hình
đường tròn (R) tròn (C) tròn (S) tròn n0 quạt tròn cung
n0
1. TOÁN HỌC SƠ ĐỒ ‐ THCS.TOANMATH.com

14cm 600
4cm 15cm2
60cm2 16cm2
2.1. Cho hình vuông có cạng là 4cm nội tiếp đường tròn (O). Hãy tính độ dài đường tròn (O) và diện tích
hình tròn (O).
2.2. Cho hình vuông có cạnh là 5cm nội tiếp đường tròn (O). Hãy tính độ dài đường tròn (O) và diện tích
hình tròn (O).
3.1. Cho tam giác ABC nội tiếp đường tròn (O; 3cm). Tính diện tích hình quạt tròn giới hạn bởi hai bán
kính OA, OC và cung nhỏ AC khi 

ABC  400 .
3.2. Cho tam giác ABC nội tếp đường tròn (O; 6cm). Tính diện tích hình quạt tròn giới hạn bởi hai bán
kính OA, OC và cung nhỏ AC khi 

ABC  600 .
Dạng 2. Bài toán tổng hợp
Phương pháp giải: Sử dụng linh hoạt các kiến thức đã học để tính góc ở tâm, bán kính đường tròn. Từ
đó tính được diện tích hình tròn và diện tích hình quạt tròn.
4.1. Cho đường tròn (O; R) và một điểm M sao cho OM = 2R. Từ M vẽ các tiếp tuyến MA, MB với
đường tròn (A, B là các tiếp điểm).
a) Tính độ dài cung nhỏ AB.
b) Tính diện tích giới hạn bởi hai tiếp tuyến AM, MB và cung nhỏ AB.
4.2. Cho đường tròn (O) đường kính AB. Lây M thuộc đoạn AB. vẻ dây CD vuông góc với AB tại M. Giả
sử AM = 2cm và CD = 4 3 cm. Tính:
a) Độ dài đường tròn (O) và diện tích đường tròn (O);

b) Độ dài cung CA 
D và diện tích hình quạt tròn giói hạn bởi hai bán kính OC, OD và cung nhỏ C D.
III. BÀI TẬP CƠ BẢN VỀ NHÀ
5. Cho đường tròn (O; R), đường kính AB cố định. Gọi M là trung điểm đoạn OB. Dây CD vuông góc với
AB tại M. Điểm E chuyên động trên cung lớn CD (E khác A). Nôi AE cắt CD tại K. Nối BE cắt CD tại H.
a) Chứng minh bôn điểm B, M, E, K thuộc một đường tròn.
b) Chứng minh AE.AK không đổi.

c) Tính theo R diện tích hình quạt tròn giói hạn bởi OB, OC và cung nhỏ BC.
6. Cho nửa đường tròn (O; R) đường kính AB. Vẽ dây CD = R (C thuộc cung AD). Nối AC và BD cắt
nhau tại M.
a) Chứng minh rằng khi CD thay đổi vị trí trên nửa đường tròn thì độ lớn góc 
AMB không đổi.
b) Cho 
ABC  300 , tính độ dài cung nhỏ AC và diện tích hình viên phân giói hạn bởi dây AC và cung nhỏ
AC.
HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP SỐ
1.1.
Diện tích
Bán kính đường Độ dài Diện tích Số đo của cung
hình quạt tròn
tròn (R) đường tròn (C) hình tròn (S) tròn n0
cung n0
1,9cm 12cm 11,3cm2 450 1,4cm2
2cm 12,6cm 12,6cm2 351,10 12,5cm2
3,6cm 22,4cm 40,7cm2 900 10,2cm2
1.2.
Diện tích
Bán kính đường Độ dài Diện tích hình Số đo của cung
hình quạt tròn
tròn (R) đường tròn (C) tròn (S) tròn n0
cung n0
2,2cm 14cm 15,2cm2 60

0 2,6cm2
4cm 25,1cm 50,3cm2 107,40 15cm2
4,4cm 27,6cm 60cm2 94,80 16cm2
2.1. R  2 2cm, C (O )  4 2cm, S (O )  8 cm 2
2.2. Tương tự 2.1.
3.1. S  3 cm 2
3.2. Giải tương tự 3.1

2 R  R2 
4.1. a) l  ; b) S  3R 2   ( 3  )R2
3 3 3
4.2. a) AC  4cm  BC  4 3cm
 R  4cm  C  8 cm, S  16 cm 2
b) AOC đều  
AOC  600
  1200  l  .4.120  8  cm .
 COD 
CAD
180 3
8
 .4 16
S 3   cm 2
2 3
  900 và KEB
5. a) Chú ý: KMB   900
 ĐPCM.
b) ABE  AKM ( g .g )
AE AB
 
AM AK
 AE. AK  AB. AM  3R 2 không đổi.
c) OBC đều.
  600  S   R
2
 BOC
6
6. a) Chứng minh được COD đều  

AMB  600
R
b) 
ABC  300  
AOC  600  l  
AC
3


B.NÂNG CAO VÀ PHÁT TRIỂN TƯ DUY
Bài 1. Cho nửa đường tròn (O) đường kính AB, Gọi Ax, By là các tiếp tuyến tại A và B của (O), Tiếp
tuyến tại điểm M tùy ý của (O) cắt Ax và By lần lượt tại C và D.
a) Chứng minh AB là tiếp tuyến của đường tròn ngoại tiếp OCD .
b) Cho AB  8 cm. Tìm vị trí của C để chu vi tứ giác ABDC bằng 28cm, khi đó tính diện tích của phần tứ
giác nằm ngoài (O).
Bài 2. Cho đường tròn tâm O, cung AB bằng 120 . Các tiếp tuyến của đường tròn tại A và tại B cắt nhau
ở C. Gọi (I) là đường tròn tiếp xúc với các đoạn thẳng CA, CB và cung AB nói trên. So sánh độ dài của
đường tròn (I) với độ dài cung AB của đường tròn (O)
Bài 3. Cho đường tròn có bán kính bằng 3. Người ta tô đỏ một số cung của hình tròn, tổng độ dài các
cung được tô bằng 9. Có tồn tại hay không một đường kính của đường tròn mà hai đầu không bị tô mầu?
Bài 5. Trong một hình tròn có bán kính 20 có thể đặt được 500 điểm sao cho khoảng cách giữa hai điểm
bất kỳ lớn hơn 2 không?
Bài 6. Một hình vuông và một tam giác đều cùng nội tiếp trong đường tròn (O;l) sao cho một cạnh của
tam giác song song với một cạnh của hình vuông. Tính diện tích phần chung của tam giác và hình vuông.
Bài 7. Đường tròn (O;r) nội tiếp tam giác ABC. Qua O kẻ đường thẳng cắt hai cạnh AC và BC lần lượt
tại M và N. Chứng minh rằng: SCMN  2 r 2 .
Bài 8. Đường tròn (O;r) nội tiếp tam giác ABC tiếp xúc với AB, BC, CA lần lượt tại D, E, F. Đặt AD =
x, BE = y, CF = z. Chứng minh rằng:
a) S ABC  xyz  x  y  z 
3
b) S ABC   xy  yz  zx 
3
Bài 9. Cho tứ giác ABCD vừa nội tiếp vừa ngoại tiếp được trong các đường tròn.
Chứng minh rằng: SABCD  AB. BC.CD. DA .
HƯỚNG DẪN
Bài 1.

a) OCD vuông tại O (OC và OD là phân giác của hai góc kề bù)
I là trung điểm của CD thì IO = IC = ID và IO  AB tại O nên
AB là tiếp tuyến của đường tròn ngoại tiếp OCD .
b) Đặt AC  x(cm) và BD  y (cm)
C ABDC  AB  2  AC  BD   28  x  y  10
Mặt khác OM 2  MC.MD  xy  16
 x  y  10 x  2 x  8
Giải hệ  ta được  hoặc 
 xy  16 y  8 y  2
Vậy C cách A một đoạn AC  2cm và BD  8cm hoặc AC  8cm và BD  2cm . Cả hai trường hợp trên
hình thang vuông ABCD có cùng diện tích: S1  40 (cm2).
Diện tích nửa hình tròn (O): S2  8 (cm2)
Vậy phần diện tích tứ giác ABCD nằm ngoài đường tròn:
S  S1  S 2  40  8 (cm 2 )
Bài 2.
Gọi R, r theo thứ tự là bán kính của đường tròn (O), (I).
Gọi tiếp điểm của đường tròn (I) với cung AB và với cạnh CA theo thứ tự là M và H.
OAC vuông tại A, 

AOC  60 nên OC  2OA  2 R và
CM  OC  OM  2 R  R  R (1)
  60 nên IC  2 IH  2r
IHC vuông tại H, HIC
Do đó MC  MI  IC  r  2r  3r (2)
R
Từ (1) và (2) suy ra r 
3
2 R
Độ dài cung AB của (O) bằng
3
2 R
Độ dài đường tròn (I) bằng 2 r 
3

Vậy độ dài đường tròn (I) bằng độ dài cung AB của đường tròn (O).
Bài 3.
Ta tô xanh các cung đối xứng với các cung đỏ qua tâm O.
Như vậy tổng độ dài các cung được tô màu là 9.2  18 .
Chu vi của hình tròn là 2 .3  6  18 .
Vậy tồn tại ít ra là một điểm của đường tròn không bị tô mầu. Điểm đối xứng với nó qua tâm O cũng
không được tô mầu. Đó là hai đầu đường kính phải tìm.
Bài 4.
Giả sử đặt được 500 điểm trong đường tròn có bán kính 20
sao cho khoảng cách giữa hai điểm đều lớn hơn 2.
Vẽ 500 đường tròn có bán kính bằng 1 có tâm là các điểm đã

cho. Vì khoảng cách giữa hai tâm lớn hơn tổng của hai bán
kính nên các hình tròn này nằm ngoài nhau và nằm trong
hình tròn có bán kính 20  1  21 .
Tổng diện tích của 500 hình tròn bán kính 1 phải nhỏ hơn
diện tích của hình tròn có bán kính 21 nên 500. .12   .212
hay 500.  441. , vô lý.
Vậy không thể đặt 500 điểm thỏa mãn đề bài.
Bài 5.
Ta kí hiệu ABC là tam giác đều và PQRL là hình vuông nội tiếp trong đường tròn (O;1) như hình vẽ. Đặt
diện tích phần chung của tam giác đều và hình vuông là S.
Do đó S  S ABC  2.S AKF  S MNB (*)
ABC là tam giác đều và PQRL là hình

vuông nội tiếp trong đường tròn (O;1) , nên
3 2
ta có: AC  3; RQ  2  AF 
2
3 2
Ta có KF  AF .tan 60  . 3
2

1  .  
2
1 3 2 3 52 6
 S AKF  . AF .KF  . 3
2 2 4 8
2 2 1
BH  OB  OH  1  
2 2
2 1 1 2 1
Ta có MH  BH.tan 30  . 
2 3 6
1
 SBMN  . MN. BH 
1 2.  2 1. 
2 1 3  2 2

 3
2 2 6 2 6
3 3 9 2 2 6 6 3
Mà S ABC  . Thay các giá trị trên vào (*), ta được: S 
4 6
Bài 6.
1
Ta có SCMN  SCMO  SCNO   CM  CN  r
2
Áp dụng bất đẳng thức Cô-si, ta có:
CM  CN  2 CM.CN  2 2.SCMN
Do đó: SCMN  2.SCMN .r
 SCMN
2
 2.SCMN .r 2  SCMN  2 r 2
Bài 7.
a) Vì 2 p  AB  BC  CA  x  y  y  z  z  x
 2  x  y  z  nên p  x  y  z
Mặt khác a  BC  BE  EC  y  z nên p  a  x
Tương tự p - b = y, p - c = z
Áp dụng công thức Hê-rông, ta có:
S ABC  p  p  a  p  b  p  c 
 xyz  x  y  z 

3
b) S ABC   xy  yz  zx 
3
 3.SABC  xy  yz  zx (*)
Từ câu a, nên *   3xyz  x  y  z    xy  yz  zx 

2
Đặt: xy  a, yz  b, zx  c . Bất đẳng thức trên có dạng:
3  ab  bc  ca    a  b  c    a  b    b  c    c  a   0
2 2 2 2
Bất đẳng thức cuối cùng, nên bất đẳng thức đầu đã được chứng minh. Dấu bằng xảy ra khi ABC là tam
giác đều.
Bài 8. Giả sử đường tròn (I;r) nội tiếp tứ giác ABCD, tiếp xúc với AB, BC, CD, DA lần lượt tại M, N, P,
Q.
Đặt x  AM  AQ, y  BM  BN ,
z  CN  CP, t  DP  DQ
Do tứ giác ABCD nội tiếp nên:
  BCD
BAD   180
  NIP
Từ đó suy ra BAD   IAM
  NIC

AM IM
 IAM CIN  
IN CN
 AM.CN  IM.IN hay xz  r 2
Tương tự ta có: yt  r 2
Ta có: AB. BC.CD. DA   x  y  y  z  z  t  t  x 
Khai triển vế phải, và chú ý: xz  yt  r 2
Ta được:

AB. BC.CD. DA  r 2 x 2  y 2  z 2  t 2  2 xy  2 xz  2 xt  2 yz  2 yt  2 zt 
 r 2  x  y  z  t    rp   S ABCD
2 2 2

( p  x  y  z  t là nửa chu vi của tứ giác ABCD).
Từ đó suy ra S ABCD  AB. BC.CD. DA

C.TRẮC NGHIỆM RÈN LUYỆN PHẢN XẠ
Câu 1. Một hình tròn có diện tích S = 225p(cm 2 ) . Bán kính của hình tròn đó là:
A. 15(cm) . B. 16(cm) . C. 12(cm) . D. 14(cm) .
Câu 2. Diện tích hình tròn bán kính R = 8cm là:
A. 8p (cm 2 ) . B. 64p (cm 2 ) . C. 16p (cm 2 ) . D. 32p 2 (cm 2 ) .
Câu 3. Diện tích hình tròn bán kính R = 10cm là:
A. 100p (cm 2 ) . B. 10p (cm 2 ) . C. 20p (cm 2 ) . D. 100p 2 (cm 2 ) .

Câu 4. Cho đường tròn (O ;10cm ) , đường kính AB . Điểm M Î (O ) sao cho BAM = 45 . Tính diện
tích hình quạt AOM .
25
A. 5p(cm 2 ) . B. 25p(cm 2 ) . C. 50p(cm 2 ) . D. p(cm 2 ) .
2

Câu 5. Cho đường tròn (O ; 8cm ) , đường kính AB . Điểm M Î (O ) sao cho BAM = 60 . Tính diện tích
hình quạt AOM .
16p 32p
A. 32p(cm 2 ) . B. (cm 2 ) . C. (cm 2 ) . D. 23p(cm 2 ) .
3 3

Câu 6. Cho đường tròn (O ) đường kính AB = 4 3cm . Điểm C Î (O ) sao cho ABC = 30 . Tính diện
tích hình viên phân AC (hình viên phân là phần hình tròn giới hạn bởi một cung tròn và dây căng cung
ấy).
A. p - 3 3cm 2 . B. 2p - 3 3cm 2 . C. 4p - 3 3cm 2 . D. 2p - 3cm 2 .

Câu 7. Cho đường tròn (O ) đường kính AB = 3 3cm . Điểm C Î (O ) sao cho ABC = 60 . Tính diện
tích hình viên phân BC . (hình viên phân là phần hình tròn giới hạn bởi một cung tròn và dây căng cung
ấy).
18p - 27 3 18p - 9 3 2p - 3 3 18p - 27 3

A. (cm 2 ) .B. (cm 2 ) . C. (cm 2 ) . D. (cm 2 ) .
16 16 16 4
Câu 8. Cho hình vuông có cạnh 6cm là nội tiếp đường tròn (O ) . Hãy tính diện tích hình tròn (O ) .

A. 18p (cm 2 ) . B. 36p (cm 2 ) . C. 18(cm 2 ) . D. 36(cm 2 ) .
Câu 9. Cho hình vuông có cạnh 5cm là nội tiếp đường tròn (O ) . Hãy tính diện tích hình tròn (O ) .
25p 25p 15p 25p

A. (cm 2 ) . B. (cm 2 ) . C. (cm 2 ) . D. (cm 2 ) .
4 3 2 2

Câu 10. Cho đường tròn (O ) đường kính AB = 2 2cm . Điểm C Î (O ) sao cho ABC = 30 . Tính
diện tích hình giới hạn bởi đường tròn (O ) và AC ; BC .
A. p - 3 . B. 2p - 2 3 . C. p - 3 3 . D. 2p - 3 .

Câu 11. Cho đường tròn (O ) đường kính AB = 4 2cm . Điểm C Î (O ) sao cho ABC = 30 . Tính
diện tích hình giới hạn bởi đường tròn (O ) và AC ; BC .
A. p - 3 . B. 2p - 2 3 . C. p - 3 3 . D. 2p - 3 .
Câu 12. Một hình quạt có chu vi bằng 34cm và diện tích bằng 66cm 2 . Bán kính của hình quạt bằng?
A. R = 5(cm ) . B. R = 6(cm ) . C. R = 7(cm) . D. R = 8(cm) .
Câu 13. Một hình quạt có chu vi bằng 28(cm ) và diện tích bằng 49(cm 2 ) . Bán kính của hình quạt bằng?
A. R = 5(cm ) . B. R = 6(cm ) . C. R = 7(cm) . D. R = 8(cm) .
Câu 14. Cho đường tròn (O; R) và điểm M sao cho OM = 2M . Từ M vẽ các tiếp tuyến MA, MB với
đường tròn ( A, B là các tiếp điểm). Tính diện tích giới hạn bởi hai tiếp tuyến AM , MB và cung nhỏ AB
.
p 2 æ pö æ pö
A. R . B. 3R2 . C. R 2 çç 3 + ÷÷÷ . D. R 2 çç 3 - ÷÷÷ .
3 çè 3 ÷ø çè 3 ÷ø
Câu 15. Cho tam giác ABC đều nội tiếp đường tròn (O ) . Độ dài các cung AB, BC ,CA đều bằng 6p .
Diện tích của tam giác đều ABC là:
243 234 243

A. 3. B. 3. C. 61 3 . D. 3.
2 4 4
Câu 16. Cho tam giác đều ABC nội tiếp đường tròn (O ) . Độ dài của các cung AB, BC ,CA đều bằng
4p . Diện tích của tam giác đều ABC là:

A. 27 3cm 2 . B. 7 3cm 2 . C. 29 3cm 2 . D. 9 3cm 2 .
Câu 17. Cho A, B,C , D là 4 đỉnh của hình vuông có cạnh là 2cm . Tính diện tích của hình hoa 4 cánh
giới hạn bởi các đường tròn có bán kính bằng a , tâm là các đỉnh của hình vuông.
A. S = 4p - 8 . B. S = 4p + 8 . C. S = 4p . D. S = 8 - 4p .
Câu 18. Cho A, B,C , D là 4 đỉnh của hình vuông có cạnh là 2cm . Tính diện tích của hình hoa 4 cánh
giới hạn bởi các đường tròn có bán kính bằng a , tâm là các đỉnh của hình vuông.
A. S = (p + 2)a 2 . B. S = 2(p + 2)a 2 . C. S = (p - 2)a 2 . D. S = 2(p - 2)a 2 .
HƯỚNG DẪN
Câu 1. Đáp án A.
Diện tích S = pR 2 = 225p  R 2 = 225  R = 15(cm )
Câu 2. Đáp án B.
Diện tích S = pR 2 = p.82 = 64 p (cm 2 )
Diện tích S = pR 2 = p.102 = 100p (cm 2 ) .
ìïOA = OM
ï 
Xét đường tròn (O ) có: ïí   DAOM là tam giác vuông cân  MOA = 900.
ïïMAO = 45
ïî
pR2n p.102.90
S= = = 25p(cm 2 )
Vậy diện tích hình quạt AOM là 360 360 .
Câu 5. Đáp án C.


Xét đường tròn (O ) có BAM = 60 suy ra số đo cung MB bằng 2.60 = 120 Suy ra số đo cung AM
bằng n  = 180 - 120 = 60
pR2n p.82.60 32p

Vậy diện tích hình quạt AOM là S = = = (cm 2 )
360 360 3
 
Xét đường tròn (O ) có: ABC và AOC là góc nội tiếp và góc ở tâm cùng chắn cung
 = 2.ABC
 = 2.300 = 600  S pR2 .60 pR2
 AOC qAOC
= =
360 6

Xét DAOC có AOC = 60 và OA = OC = R nên tam giác AOC đều cạnh bằng R .
Gọi CH là đường cao của tam giác AOC , ta có:
3 1 1 3 3 2
CH = CO.sin 600 = .R  S AOC = CH .OA = . .R.R = .R .
2 2 2 2 4
pR 2 3 2 æçç p 3 ÷÷ö 2
Diện tích hình viên phân AC là: SqAOC - S AOC = - .R = ç - ÷ .R
6 4 ççè 6 4 ÷÷ø
æ ö
ç 2p - 3 3 ÷÷
( )
2
= çç ÷÷. 2 3 = 2p - 3 3 (cm2).
ççè 12 ÷ø


Xét đường tròn (O ) có: ACB = 90 (góc nội tiếp chắn nửa đường tròn)
 
Suy ra CAB = 90 - CBA = 30 (tam giác ABC vuông tại C )

ACB 
và BOC là góc nội tiếp và góc ở tâm cùng chắn
  pR2 .60 pR2

cung  BOC = 2.ACB = 2.300 = 600  Squat AOC = =
360 6

Xét DBOC có BOC = 60 và OA = OC = R nên tam giác AOC đều
cạnh bằng R .
Gọi CH là đường cao của tam giác AOC , ta có:
3 1 1 3 3 2
CH = CO.sin 600 = .R  S AOC = CH .OA = . .R.R = .R .
2 2 2 2 4
Diện tích hình viên phân BC là:
pR 2 3 2 ççæ p 3 ö÷÷ 2
Squat BOC - S DBOC = - .R = ç - ÷ .R
6 4 ççè 6 4 ÷÷ø
2
æ 2p - 3 3 ö÷ æ 3 3 ö÷ 18p - 27 3
çç ÷ çç ÷
=ç ÷÷ . ç ÷÷ = (cm 2 )
çèç 12 ÷ø ççè 2 ø÷ 16

Gọi hình vuông ABCD nội tiếp đường tròn (O ) khi đó OA = OB = OC = OD = R  O là giao
AC
điểm của AC và BD  R =
2
Xét tam giác vuông ABC ta
6 2
có AC 2 = AB 2 + BC 2 = 62 + 62 = 72  AC = 6 2  R = =3 2
2
( )
2
Diện tích hình tròn (O ) là S = pR 2 = p 3 2 = 18p (cm 2 ) .
Câu 9. Đáp án D.
Gọi hình vuông ABCD nội tiếp đường tròn (O ) khi đó OA = OB = OC = OD = R là giao điểm
AC
của AC và BD  R = .
2
5 2
Xét tam giác vuông ABC ta có AC 2 = AB 2 + BC 2 = 52 + 52 = 50  AC = 5 2  R =
2
25p
Diện tích hình tròn (O ) là S = pR 2 = (cm 2 ).
2
Diện tích hình tròn (O ) là: S(O ) = pR 2
  
Ta có góc ACB là góc nội tiếp chắn nửa đường tròn  BAC = 900 - CBA = 900 - 300 = 600.


Tam giác AOC có CAO = 60 và OA = OC = R nên tam giác AOC đều cạnh bằng R .
Giả sử CH là đường cao của tam giác ABC , ta có:
3 1 1 3 3 2
CH = CO.sin 600 = .R  S ABC = CH .AB = . R.2R = R.
2 2 2 2 2
Diện tích hình giới hạn bởi đường tròn (O ) và AC , BC là:
1 1 3 2 1
(1
) ( )( )
2
S(O ) - S ABC = pR 2 - R = p - 3 R2 = p - 3 2 = p - 3.
2 2 2 2 2
Diện tích hình tròn (O ) là: S(O ) = pR 2
  
Ta có góc ACB là góc nội tiếp chắn nửa đường tròn  BAC = 900 - CBA = 900 - 300 = 600.

Tam giác AOC có CAO = 60 và OA = OC = R nên tam giác AOC đều cạnh bằng R .
Giả sử CH là đường cao của tam giác ABC , ta có:
3 1 1 3 3 2
CH = CO.sin 600 = .R  S ABC = CH .AB = . R.2R = R.
2 2 2 2 2
Diện tích hình giới hạn bởi đường tròn (O ) và AC , BC là:
1
2
1
S(O ) - S ABC = pR 2 -
2 2
3 2 1
R = p - 3 R2
2
( )
1
( )( )
2
= p - 3 2 2 = 2p - 2 3.
2
ìïlR ìïlR = 132 ìïl .2R = 264 ìï2R = 12 ìïR = 6

ï = 66 ï ï ï ï
Ta có ïí2  í  í  í  í
ïïl + 2R = 34 ïïl + 2R = 34 ïïl + 2R = 34 ïïl = 22 ïïl = 22
ïïî î î î î
Vậy R = 6(cm ) .


ìïlR
ïï = 49 ïìlR = 98 ïìl .2R = 196 ïì2R = 14 ïìR = 7
Ta có í 2  íï  íï  íï  íï
ï ïl + 2R = 28 ïl + 2R = 28 ïl = 14 ïl = 14
ïïîïl + 2R = 28 îï îï îï îï
Vậy R = 7(cm )
OA.AB R2 3
Xét DOAM có AM = OM 2 - OA2 = R 3  SOAM = =
2 2
Mà DOAM = DOBM (c - c - c )  SOAMB = 2SOAM = 3R 2
= OA 1  = 60  AOB
 = 120
Xét DOAM có cos AOM =  AOM
OM 2
pR2 .120 pR2

Diện tích quạt tròn Sq AB = =
360 3
Diện tích giới hạn bởi hai tiếp tuyến AM , MB và cung nhỏ AB là
pR 2 æ pö
S = SOAMB - Sq AB = 3R 2 - = R 2 ççç 3 - ÷÷÷ .
3 è 3 ÷ø
Gọi RR là bán kính của đường tròn (O ). Độ dài của các cung AB, BC ,CA đều bằng 6p nên ta
có C = 2pR = 6p + 6p + 6p = 18p , suy ra R = 9 hay OA = OB = OC = 9
  
Ta cũng có AOB = BOC = COA = 1200

   1
suy ra AOB = BOC = COA = 1200 suy ra S DAOB = S DAOC = S DBOC = S DABC
3
ìï  
ïOAC = OCA = 30
Xét tam giác AOC có: ïí 
ïïCOA = 120
ïî

Kẻ đường cao OE , ta có đồng thời là đường trung tuyến, phân giác của góc COA
Ta có AOE  = 1 AOC
 = COE 
2
ìï 
ïECO = 30 1 R
Xét tam giác COE có: ïí   OE = CO =
ïïCEO = 90 2 2
ïî
2
æR ö 3
Áp dụng định lý Pytago ta có: CE = OC - OE = R - ççç ÷÷÷ =
2 2 2
R
è 2 ÷ø 2
1 1 R 3R 3R 2 3R 2
Vậy SCOE = OE .CE = . . = Suy SCOA = 2SCOE =
2 2 2 2 8 4
3 3R 2 3 3.92 243 3
và S ABC = 3SCOA = = = .
4 4 4
Gọi R là bán kính của đường tròn (O ) . Độ dài của các cung AB, BC ,CA đều bằng 4p nên ta
có C = 2pR = 4p + 4p + 4p = 12p , suy ra R = 6 hay OA = OB = OC = 6
   1
Ta cũng có AOB = BOC = COA = 1200 suy ra DAOB = DAOC = DBOC = DABC
3
ìï  
ïïOAC = OCA = 30
Xét tam giác AOC có: í 
ïïCOA = 120
ïî

Kẻ đường caoOE , ta có đồng thời là đường trung tuyến, phân giác của góc COA .

Ta có AOE  = 1 AOC
 = COE 
2
ìï 
ïECO = 30 1 R
Xét tam giác COE có: ïí   OE = CO =
ïïCEO = 90 2 2
ïî
2
æR ö 3
Áp dụng định lý Pytago ta có: CE = OC - OE = R - çç ÷÷÷ =
2 2 2
R
çè 2 ÷ø 2
1 1 R 3R 3R 2
SCOE = OE .CE = . . =
Vậy 2 2 2 2 8
3R 2 3 3R 2 3 3R 2
Suy ra SCOA = 2SCOE = và S ABC = 3SCOA = = = 27 3 cm 2 .
4 4 4
Ta có diện tích của hình hoa cần tính bằng 4 lần diện tích của hình viên phân AC S = 4S viên phân AC .
Hình viên phân AC bằng Squat ADC - S DADC
Quạt tròn ADC có bán kính DA = DC = 3cm và số đo cung 90  Có:
pR2 .900 1 2
Sviên phân AC = Squat ADC - S DADC = - R
3600 2
æp 1ö p -2 2
= ççç - ÷÷÷ R 2 = .2 = p - 2
è 4 2 ø÷ 4
 S = 4S viên phân AC = 4.(p - 2) = 4p - 8 .

Ta có diện tích của hình hoa cần tình băng 4 lần diện tích của hình viên phân AC : S = 4S vp AC .
pR 2 .900 1 2 æç p 1 ÷ö 2 p -2 2
Có: S vp AC = Scung AC - S ADC = - R = ç - ÷÷ R = a
360 0
2 ç
è 4 2ø÷ 4
p -2 2
 S = 4Svp AC = 4. a = (p - 2)a 2 .
4

D.TỰ LUYỆN CƠ BẢN VÀ NÂNG CAO
Bài 1:
a) Tính diện tích hình tròn có bán kính là 4 cm.
b) Tính diện tích hình quạt có bán kính là 4 cm, số đo cung là 720 .
Bài 2: Tính theo a diện tích hình tròn (O ) ;
a) Biết độ dài cạnh của hình vuông nội tiếp đường tròn (O ) là a .
b) Biết độ dài cạnh của tam giác đều nội tiếp của đường tròn (O ) là a .
Bài 3: Cho đường tròn (O; R) có AB là dây cung và AB = R . Tính diện tích hình viên phân giới hạn bởi
cung AB và dây AB .
 = 1200 và bán kính hình tròn

Bài 4: Hãy tính diện tích hình viên phân AmB theo R biết góc ở tâm AOB
là R .
Bài 5: Hình vành khăn là phần hình tròn bao gồm phần giữa hai hình tròn đồng tâm. Hãy lập công thức
tính diện tích hình vành khăn S theo R1 và R2 (R1 > R2 ) .
Bài 6: Trong một tam giác đều, vẽ những cung tròn
đi qua tâm của tam giác và từng cặp đỉnh của nó (hình
bên) cạnh tam giác bằng a . Tính diện tích hình hoa thị
gạch dọc.
Bài 7: Cho hình tròn (O; R) ; A là điểm sao cho OA = 2R . Vẽ hai tiếp tuyến AB, AC đến đường tròn (O )
( B và C là tiếp điểm).
Tính diện tích phần của tứ giác OBAC nằm ngoài hình tròn (O ) .
Bài 8: Cho đoạn thẳng AB : M là điểm nằm giữa A và B trên cùng nửa mặt phẳng bờ AB vẽ các nửa
đường tròn có đường kính AM ; MB và AB . Xác định vị trí của M để diện tích hình giới hạn bởi ba
nửa đường tròn trên có giá trị lớn nhất.
Bài 9: Cho ba hình tròn có bán kính R1 ; R2 ; R3 có diện tích lần lượt là S1 ; S 2 ; S 3 tiếp xúc ngoài và cùng tiếp
xúc với đường thẳng d trong đó R3 là bán kính có độ dài nhỏ nhất.
Tìm giá trị nhỏ nhất của S1S 2 theo độ dài cho trước R3 .

Bài 10: Một tờ giấy hình tròn bán kính 100cm có 9800 lỗ kim châm. Chứng minh rằng có thể cắt ra ở tờ
giấy ấy một hình tròn bán kính 1cm không có lỗ kim châm nào.
HƯỚNG DẪN
Bài 1:
a) Diện tích hình tròn có bán kính 4cm là:
S = pR 2 = 15p(cm 2 )
b) Diện tích hình quạt tròn có bán kính 4cm, số đo cung 720 là:
pR 2n pR 2
Sq = = (cm 2 )
360 5
Bài 2:
a) AB là cạnh của hình vuông nội tiếp đường tròn (O; R)
a
Ta có: AB = R 2  R =
2
pa 2
S hinhtron = pR 2 = (đvdt)
2
b) AB là cạnh của tam giác đều nội tiếp đường tròn (O; R)
a
Ta có: AB = R 3  R =
3
pa 2
S hinhtron = pR 2 = (đvdt)
3
Bài 3:
AB = R, AB là dây cung của đường tròn (O; R)
 AB là cạnh của lục giác đều nội tiếp đường tròn (O; R)
 = 600 nên là tam giác đều.

 sđAB

OA2 3 3R 2
SOAB = = (đvdt)
4 4
pR 2n pR 2
SquatOAB = = (đvdt)
360 6
2p - 3 3 2
 = SquatOAB - SOAB =
S vienphan AmB R (đvdt)
12
Bài 4:
 = 1200
AOB
 AB là cạnh của tam giác đều nội tiếp đường tròn (O; R)
R
 OH = ; AB = R 3, sđAB = 1200
2
OH .AB 3
SOAB = = R2 (đvdt)
2 4
n 120 R2
S(quatOAB ) = pR2 = pR2 =p (đvdt)
360 360 3
R2 3 2 R2
S(vienphanAmB ) = S(quatOAB ) - S AOB = p - R = (4p - 3 3) (đvdt)
3 4 12
Bài 5:
S1 = p.R12 R1
R2 O
S 2 = p.R22
S vanhkhan = S1 - S 2
= p(R12 - R22 ) (đvdt)

A
Bài 6:
Gọi O là tâm của tam giác đều ABC I m
2 2 a 3 a 3
Ta có: OA = AH = . =
3 3 2 3 O
B C
O nằm trên cung chứa góc 1200 dựng trên đoạn AB H

 = 600
nên có số đo OA
a 3
 DIAO đều có IO = AI = AO =
3
S hoathi = 6S(vienphanAmO )
S(vienphanAmO ) = SquatAIO - S AIO
2 2
æa 3 ö÷ æa 3 ö÷
ç ÷÷ çç ÷÷
p çç çç 3 a2 3
çè 3 ÷÷ø è 3 ÷÷
ø
p a2 2
= - = 3 - 3 = a (2p - 3 3)
6 4 6 4 36
a2
Suy ra: S hoathi = (2p - 3 3) (đvdt)
6
Bài 7:

DOAB có B = 900 ;
1
OB = OA(= R)
2
Nên DOBA là nửa tam giác đều
 = 600 ; AB = R 30
Suy ra: BOA
 = 1200
Mà DOBA = DOCA nên BOC
OB.AB
Và S BOAC = 2S DOBA = 2 = R.R 3 = R 2 3 (đvdt)
2
120 R2
Mặt khác: SquatOBC = pR =p (đvdt)
360 3
R2 R2
Do đó: Scantim = SOBAC - S(quatOBC ) = R 2 3 - p = (3 3 - p) (đvdt)
3 3
Bài 8:
Đặt AB = 2a, AM = 2x
Suy ra: MB = 2(a - x )

A M B
Gọi S là diện tích hình giới hạn bởi ba nửa đường

tròn trên; S1, S 2 , S 3 là diện tích các nửa đường tròn
có đường kính lần lượt là AM ; MB; AB .
a 2 éê x 2 (a - x )2 ùú
Ta có: S = S 3 - (S1 + S 2 ) = p - êp +p
2 êë 2 2 úúû
a 2 - x 2 - a 2 + 2ax - x 2
= = -p(x 2 - ax )
2
2
æ aö a2 a2
= -p çççx - ÷÷÷ + p £p (không đổi)
è 2 ø÷ 4 4
a
Dấu “=” xảy ra khi x =  M là trung điểm AB .
2
a2
Diện tích giới hạn bởi ba nửa đường tròn lớn nhất là p khi M là trung điểm của đoạn thẳng AB .
4
Bài 9:
B C d
A
Dễ thấy OACD là hình chữ nhật do đó AC = OD R2
R1
O D
OD 2 = OO ¢2 - O ¢D 2
O'
= (R1 + R2 )2 - (R2 - R1 )2 = 4R1R2
Suy ra: AC = 2 R1R2
Chứng minh tương tự ta cũng có:
AB = 2 R1R3 ; BC = 2 R2R3 ; AC = AB + BC
1 1 1
 2 R1R2 = 2 R1R3 + 2 R2R3  = +
R3 R2 R1
1
S1S 2 min  R1R2 min  max
R1R2
1 1 1
Mà tổng = + = không đổi
R3 R2 R1

1 1 1 1 1
Do đó tích . max  = =
R1 R2 R1 R2 2 R3
 R1 = R2 = 4R3 .
Vậy giá trị nhỏ nhất của S1S 2 là 16pR32 (đvdt).
Bài 10:
Ta cần chứng minh được hình tròn (O;1cm ) không có lỗ kim châm nào.
(1) Tâm (O ) của hình tròn (O;1cm ) có mép giấy 1cm.
(2) Tâm (O ) của hình tròn (O;1cm ) cách mọi lỗ kim châm không nhỏ hơn 1cm.
Từ (1)  tâm (O ) thuộc hình tròn (O ¢; 99cm ) có diện tích là:
992 p = 9801p(cm 2 )
Từ (2)  tâm (O ) phải ở ngoài 9800 hình tròn có tâm là 9800 lỗ kim chân và có bán kính là 1cm, diện
tích là: 9800.12.p = 9800p(cm 2 )
9801 > 9800
Suy ra trong tờ giấy vẫn còn chỗ trống để chọn được tâm (O ) .
Ta có đpcm.
---------------------Toán Học Sơ Đồ--------------------

Chuyen de Dien Tich Hinh Tron Hinh Quat Tron

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuyen de Dien Tich Hinh Tron Hinh Quat Tron

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DIỆN TÍCH HÌNH TRÒN, HÌNH QUẠT TRÒN

A.TRỌNG TÂM CƠ BẢN CẦN ĐẠT.

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1. Công thức diện tích hình tròn

2. Công thức diện tích hình quạt tròn

(l là độ dài cung n0 của hình quạt tròn).

II. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN

kính OA, OC và cung nhỏ AC khi 

kính OA, OC và cung nhỏ AC khi 

Dạng 2. Bài toán tổng hợp

a) Tính độ dài cung nhỏ AB.

a) Độ dài đường tròn (O) và diện tích đường tròn (O);

III. BÀI TẬP CƠ BẢN VỀ NHÀ

a) Chứng minh bôn điểm B, M, E, K thuộc một đường tròn.

b) Chứng minh AE.AK không đổi.

HƯỚNG DẪN VÀ ĐÁP SỐ

1,9cm 12cm 11,3cm2 450 1,4cm2

2cm 12,6cm 12,6cm2 351,10 12,5cm2

3,6cm 22,4cm 40,7cm2 900 10,2cm2

2,2cm 14cm 15,2cm2 60

4cm 25,1cm 50,3cm2 107,40 15cm2

4,4cm 27,6cm 60cm2 94,80 16cm2

2.1. R  2 2cm, C (O )  4 2cm, S (O )  8 cm 2

2.2. Tương tự 2.1.

3.2. Giải tương tự 3.1

4.2. a) AC  4cm  BC  4 3cm

 R  4cm  C  8 cm, S  16 cm 2

 AE. AK  AB. AM  3R 2 không đổi.

6. a) Chứng minh được COD đều  

tại M và N. Chứng minh rằng: SCMN  2 r 2 .

Chứng minh rằng: SABCD  AB. BC.CD. DA .

I là trung điểm của CD thì IO = IC = ID và IO  AB tại O nên

AB là tiếp tuyến của đường tròn ngoại tiếp OCD .

b) Đặt AC  x(cm) và BD  y (cm)

Mặt khác OM 2  MC.MD  xy  16

Diện tích nửa hình tròn (O): S2  8 (cm2)

OAC vuông tại A, 

Như vậy tổng độ dài các cung được tô màu là 9.2  18 .

Chu vi của hình tròn là 2 .3  6  18 .

Vẽ 500 đường tròn có bán kính bằng 1 có tâm là các điểm đã

Vậy không thể đặt 500 điểm thỏa mãn đề bài.

Do đó S  S ABC  2.S AKF  S MNB (*)

ABC là tam giác đều và PQRL là hình

Áp dụng bất đẳng thức Cô-si, ta có:

Do đó: SCMN  2.SCMN .r

Mặt khác a  BC  BE  EC  y  z nên p  a  x

Áp dụng công thức Hê-rông, ta có:

Từ câu a, nên *   3xyz  x  y  z    xy  yz  zx 

Đặt: xy  a, yz  b, zx  c . Bất đẳng thức trên có dạng:

Do tứ giác ABCD nội tiếp nên:

 AM.CN  IM.IN hay xz  r 2

Ta có: AB. BC.CD. DA   x  y  y  z  z  t  t  x 

Khai triển vế phải, và chú ý: xz  yt  r 2

Từ đó suy ra S ABCD  AB. BC.CD. DA

A. 15(cm) . B. 16(cm) . C. 12(cm) . D. 14(cm) .

Câu 2. Diện tích hình tròn bán kính R = 8cm là:

A. 8p (cm 2 ) . B. 64p (cm 2 ) . C. 16p (cm 2 ) . D. 32p 2 (cm 2 ) .

Câu 3. Diện tích hình tròn bán kính R = 10cm là:

A. 100p (cm 2 ) . B. 10p (cm 2 ) . C. 20p (cm 2 ) . D. 100p 2 (cm 2 ) .

A. p - 3 3cm 2 . B. 2p - 3 3cm 2 . C. 4p - 3 3cm 2 . D. 2p - 3cm 2 .

18p - 27 3 18p - 9 3 2p - 3 3 18p - 27 3

25p 25p 15p 25p

A. R = 5(cm ) . B. R = 6(cm ) . C. R = 7(cm) . D. R = 8(cm) .