TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI

PHÂN HIỆU TẠI TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA CÔNG TRÌNH
Bộ môn Kỹ thuật Kết cấu
------ ------

Bài tập lớn

SỨC BỀN VẬT LIỆU

GV hướng dẫn : TS. TRẦN XUÂN HÒA

Họ và tên SV :
Mã số SV :
Lớp :
Số liệu BTL : Số liệu KT-TT ....
: Số liệu sơ đồ dầm ....
Ngày nộp :
 híng dÉn lµm bµi tËp lín søC BÒN VËT LIÖU
tÝnh dÇm thÐp
I. §Ò bµi
Cho dÇm cã s¬ ®å (xem b¶ng 2) vµ sè liÖu (xem b¶ng 1). DÇm lµm b»ng thÐp ch÷
I theo TCVN 655-75. H·y chän sè hiÖu mÆt c¾t vµ sè lîng dÇm.
Cho biÕt dÇm cã:
[] = 1600 daN/cm2
[] = 1000 daN/cm2
E = 2.106 daN/cm2
Mçi sinh viªn ph¶i lµm mét bµi víi s¬ ®å vµ sè liÖu cô thÓ do gi¸o viªn chØ ®Þnh.
Sinh viªn lµm sai sè liÖu sÏ nhËn ®iÓm 0.
II. Yªu cÇu
Sinh viªn cÇn chän sè hiÖu vµ sè lîng mÆt c¾t theo ®iÒu kiÖn vÒ ®é bÒn.
A. TÝnh to¸n
1. VÏ biÓu ®å lùc c¾t vµ m« men uèn do riªng t¶i träng.
Ký hiÖu: QyTT vµ MxTT (do riªng t¶i träng).
2. Chän mÆt c¾t dÇm thÐp ®Þnh h×nh ch÷ I.
Chän sè hiÖu vµ sè lîng dÇm (chän tèi thiÓu lµ 2 dÇm) sao cho:

3. VÏ biÓu ®å lùc c¾t vµ m« men uèn do t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n
 VÏ biÓu ®å QyBT vµ MxBT lµ biÓu ®å lùc c¾t vµ m« men uèn do riªng t¶i träng
b¶n th©n r¶i ®Òu.
 VÏ biÓu ®å lùc c¾t Qy vµ m« men uèn Mx do c¶ t¶i träng vµ träng lîng b¶n
th©n cña dÇm b»ng c¸ch céng c¸c biÓu ®å néi lùc ®· vÏ t¬ng øng:
Qy = QyTT + QyBT
Mx = MxTT + MxBT
 BiÓu ®å néi lùc nµy lµ cña n mÆt c¾t ch÷ I (ë ®©y chóng ta coi c¸c dÇm
®Òu chÞu mét phÇn t¶i träng nh nhau).
4. KiÓm tra ®é bÒn cña dÇm díi t¸c dông cña t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n.

1
  KiÓm tra øng suÊt ph¸p:

 KiÓm tra øng suÊt tiÕp :

B. Yªu cÇu bµi nép

Bµi nép ph¶i ®óng h¹n theo c¸c yªu cÇu sau:
1. PhÇn tÝnh to¸n: Lµm s¹ch sÏ, râ rµng, ®Çy ®ñ. Nh÷ng chç cÇn thiÕt ph¶i cã
h×nh vÏ kÌm theo ®Ó minh häa.
2. PhÇn b¶n vÏ:
 S¬ ®å dÇm vµ t¶i träng: ghi râ kÝch thíc cña dÇm vµ ®é lín cña t¶i träng
 BiÓu ®å lùc c¾t, m« men uèn do riªng t¶i träng: QyTT, MxTT
 BiÓu ®å lùc c¾t, m« men uèn do träng lîng b¶n th©n: QyBT, MxBT
 BiÓu ®å lùc c¾t, m« men uèn do c¶ t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n: Qy, Mx
 Yªu cÇu b¶n vÏ ph¶i ®óng theo tiªu chuÈn cña b¶n vÏ kü thuËt
3. C¸c yªu cÇu kh¸c:
 B×a ph¶i ®óng theo mÉu
 GiÊy viÕt theo ®óng khæ giÊy A4 (1 mÆt)

2
 B¶nG 1: Sè liÖu vÒ kÝch thíc vµ t¶i träng

M q
Thø tù a b P
(daN.cm (daN/
(cm) (cm) (daN)
) cm)
1 400 300 80000 900 9
2 400 300 100000 1100 11
3 400 300 120000 1300 13
4 400 300 140000 1500 15
5 500 400 160000 1700 17
6 500 400 180000 1900 19
7 500 400 200000 2100 21
8 500 400 220000 2300 23
9 500 400 240000 2500 25
10 500 400 260000 2700 27
11 500 400 280000 2900 29
12 500 400 300000 3100 31
13 500 400 320000 3300 33
14 500 400 340000 3500 35
15 500 400 360000 3700 37
16 600 500 380000 3900 39
17 600 500 400000 4100 41
18 600 500 420000 4300 43
19 600 500 440000 4500 45
20 600 500 460000 4700 47

3
4
 B¶ng 2: S¬ ®å dÇm
q P M
1
a b a

M q P M
2
a b a

P
M M q

3
a b a

q P M q M
4
a b a

q P
M M M
5
a b a

q P
M M
M
6
a b a

q P
M
7
a b a

q P M
8

a b a

5
6
7
 q P
M M
9
a b a

M q M P q
10
a b a

P M q

11
a b a

q P M
M

12
a b a

P
M M q
13
a b a

P
2q M M q
14

a b a

P M q
15

a b a

8
III. Bµi mÉu híng dÉn
§Ò bµi: Cho s¬ ®å dÇm cã c¸c sè liÖu vÒ kÝch thíc vµ t¶i träng nh sau:
P M P
q q
A
B C D E
a b a a

P = 17 kN; M = 16 kN.m; q = 15 kN/m; a = 5m; b = 4m.

TÝnh dÇm vÒ ®é bÒn
1. VÏ biÓu ®å lùc c¾t vµ m« men uèn do riªng t¶i träng g©y ra
§©y lµ dÇm tÜnh ®Þnh nhiÒu nhÞp, tr×nh tù vÏ c¸c biÓu ®å néi lùc nh sau:
Bíc 1: Ph©n tÝch dÇm thµnh c¸c dÇm c¬ b¶n vµ dÇm phô thuéc ( hay dÇm ®ì-dÇm g¸c).
 Ta tëng tîng bá c¸c liªn kÕt trung gian gi÷a c¸c ®o¹n dÇm víi nhau (khíp C vµ ngµm trît
D), dÇm chÝnh (hay dÇm c¬ b¶n) lµ nh÷ng dÇm kh«ng bÞ thay ®æi d¹ng h×nh häc,
dÇm phô (hay dÇm phô thuéc) lµ nh÷ng dÇm bÞ thay ®æi d¹ng h×nh häc (cßn gäi lµ
biÕn h×nh). Theo ®ã th× ë ®©y AC vµ DE lµ dÇm c¬ b¶n, CD lµ dÇm phô thuéc.
 VÏ biÓu ®å néi lùc cña dÇm tÜnh ®Þnh nhiÒu nhÞp theo nguyªn t¾c: Lùc t¸c dông ë
dÇm c¬ b¶n kh«ng ¶nh hëng ®Õn dÇm phô thuéc, ngîc l¹i lùc t¸c dông lªn dÇm phô
thuéc truyÒn ¶nh hëng ®Õn dÇm c¬ b¶n th«ng qua c¸c ph¶n lùc liªn kÕt. TÝnh néi lùc
trªn ®o¹n dÇm phô thuéc tríc, sau ®ã truyÒn ph¶n lùc lªn c¸c ®o¹n dÇm c¬ b¶n ®Ó tÝnh
néi lùc ë c¸c ®o¹n dÇm c¬ b¶n.
Bíc 2: TÝnh vµ vÏ biÓu ®å néi lùc trªn c¸c ®o¹n dÇm.
 §o¹n dÇm phô thuéc CD. P = 17kN
1
q=15kN/m
 X¸c ®Þnh c¸c ph¶n lùc liªn kÕt:
C MD
Y = VC - 17 - 15.5 = 0  VC = 92 kN 1
D
z1
M(c) = MD - 15. .5 = 0  MD = 187,5kNm VC 5m

 ViÕt biÓu thøc néi lùc Qy, MX:

75kN

Sö dông mÆt c¾t 1-1, 0  z1  5m,

187,5kNm

(+)
Qy
xÐt c©n b»ng phÇn bªn tr¸i 1-1, ta cã:

(+) Mx

9
Q y1-1 = VC - P - qz1 = 75 - 15z1
T¹i C: z1 = 0 th× Q y1-1 = 75kN
T¹i D: z1 = 5m th× Q y1-1 = 0

Mx1-1 = (VC - P)z1 - q = 75z1 - 15

T¹i C: z1 = 0 th× Mx1-1 = 0,

T¹i D: z1 = 5m th× Mx1-1 = 187,5 kNm,

XÐt cùc trÞ: (t¹i D)

C¸c biÓu ®å néi lùc vÏ ë h×nh trªn.

VC=92kN
 XÐt ®o¹n dÇm c¬ b¶n AC: 2 q=15kNm
M=16kNm
3
 X¸c ®Þnh c¸c ph¶n lùc liªn kÕt: A
2 B 3 C
MA = 0  VB = 206,3kN,
z2 z3
MB = 0  VA = -39,3kN. 5m 4m
 XÐt ®o¹n AB:
92

(+) 92
39,3

Sö dông mÆt c¾t 2-2, 0  z2  5m,

114,3

xÐt c©n b»ng bªn tr¸i 2-2, ta cã: Qy

(kN)
16

(-)
384

(kNm) Mx

Qy2-2 = VA - qz2 = -39,3 - 15z2

T¹i A: z2 = 0 th× Qy2-2 = -39,3kN,
T¹i B: z2 = 5m th× Qy2-2 = -114,3kN.

10
Mx2-2 = VCz2 - q. = -39,3z2 - 15

T¹i A: z2 = 0 th× Mx2-2 = 0,

T¹i B: z2 = 5m th× Mx2-2 = -384kNm,

XÐt cùc trÞ:

, biÓu ®å m« men ®o¹n nµy kh«ng cã cùc trÞ.

 XÐt ®o¹n BC:
Sö dông mÆt c¾t 3-3, 0  z3  4m, xÐt c©n b»ng bªn ph¶i 3-3, ta cã:

Qy3-3 = VC = 92kN.
Mx3-3 = -VCz3 = -16-92z3
T¹i C: z3 = 0 th× Mx3-3 = -16kNm,
T¹i B: z3 = 4m th× Mx3-3 = -384kNm.
C¸c biÓu ®å néi lùc vÏ ë h×nh bªn. P=17kN
MD=187,5kNm
 XÐt ®o¹n dÇm c¬ b¶n DE. 4
Sö dông mÆt c¾t 4-4, 0  z4  5m, D 4 E
z4
xÐt c©n b»ng bªn tr¸i 4-4, ta cã: 5m
m
17

(-) Qy
(kN)
187,5

102,5

(+) Mx

Qy4-4 = -P = -17 kN. (kNm)

Mx4-4 = MD - Pz4 =187,5-17z4

T¹i D: z4 = 0 th× Mx4-4 = 187,5kNm,
T¹i E: z4 = 5m th× Mx4-4 = 102,5kNm.
C¸c biÓu ®å néi lùc vÏ ë h×nh bªn.

11
 BiÓu ®å néi lùc trªn toµn dÇm ®îc ghÐp bëi biÓu ®å néi lùc cña c¸c ®o¹n dÇm. BiÓu ®å
néi lùc cña dÇm do t¶i träng g©y ra nh h×nh vÏ díi:

P P=17kN
q=15kN/m M=16kNm q
A
B C D E
a=5m 92 b=4m a=5m a=5m

92
(+)

75
39,3

(-)

17
114,3

(-) (kN)
QyTT

187,5

102,5
(-)
16
384

(+)
(kNm) MxTT

12
 2. Chän sè hiÖu mÆt c¾t vµ sè lîng dÇm
Chän sè hiÖu mÆt c¾t vµ sè lîng dÇm theo ®iÒu kiªn bÒn vÒ øng suÊt ph¸p, mÆt
c¾t nguy hiÓm lµ mÆt c¾t B, cã m« men uèn lín nhÊt: = 384kNm =
384.104daNcm. Theo ®iÒu kiÖn bÒn ta cã:

Chän 7 dÇm thÐp I, sè hiÖu 30, tra b¶ng ta cã c¸c th«ng sè sau:
Sè h b d t F qo Jx Wx Sx
hiÖu (cm) (cm) (cm) (cm) (cm2) (daN/cm) (cm4) (cm3) (cm3)
I30 30 13,5 0,65 1,02 46,5 0,365 7080 472 268

3. VÏ biÓu ®å néi lùc do t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n dÇm
Tõ kÕt qu¶ chän dÇm ë bíc 2, ta cã träng lîng b¶n th©n trªn 1m dµi dÇm lµ:
q1 = 7.qo = 7.0,365 = 2,555 daN/cm = 2,555 kN/m.
§Ó vÏ biÓu ®å néi lùc do t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n dÇm, cã thÓ céng t¶i träng
vµ träng lîng b¶n th©n vµ lµm nh bíc 1, hoÆc vÏ biÓu ®å néi lùc do riªng träng lîng b¶n
th©n råi céng hai biÓu ®å víi nhau. ë ®©y dïng c¸ch thø hai. §Ó vÏ ®îc biÓu ®å néi lùc do
träng lîng b¶n th©n g©y ra ta lµm t¬ng tù nh bíc thø 1 víi t¶i träng ph©n bè ®Òu trªn toµn
dÇm. S¬ ®å dÇm chÞu lùc lµ träng lîng b¶n th©n vµ c¸c biÓu ®å néi lùc t¬ng øng:
q1=2,55kN/m
A
B C D E
5m 4m 5m 5m
22,99

(+) 12,77
7,92

20,70

12,77

(-) (-)
(kN)
QyBT
31,94

(-)
71,54

(+)
(kNm)
MxBT
Céng t¬ng øng c¸c biÓu ®å lùc c¾t vµ m« men uèn trong 2 trêng hîp ®· vÏ ë trªn ta ®îc:

13
 P P=17kNq =2,55kN/m
q+q1=17,55kN/m q1 M=16kNm q+q1 1
A
B C D E
5m 4m 5m 5m

87,77
114,9

104,7

29,77
9
(+)

7
47,22

17
135,3
(-)

5
(kN)
Qy

219,45

102,5
(-)
16
455,5

(+)
4

(kNm) Mx

4. KiÓm tra ®é bÒn cña dÇm díi t¸c dông cña t¶i träng vµ träng lîng b¶n th©n
DÇm chÞu uèn ngang ph¼ng do ®ã kiÓm tra ®iÒu kiÖn bÒn cña dÇm theo c¸c ®iÒu
kiÖn sau:
Theo ®iÒu kiÖn bÒn cña øng suÊt ph¸p: §iÓm cã øng suÊt ph¸p lín nhÊt trong dÇm lµ
®iÓm n»m ë mÐp trªn dÇm t¹i mÆt c¾t B cã m« men lín nhÊt.
Mxmax = 4555400 daNcm, tÝnh ®îc:

0,75[] =1200 daN/cm2  max  1,05[] = 1,05.1600 = 1680 daN/cm2

 Theo ®iÒu kiÖn bÒn cña øng suÊt tiÕp: §iÓm cã øng suÊt tiÕp lín nhÊt trong dÇm lµ
®iÓm trªn ®êng trung hßa t¹i mÆt c¾t bªn tr¸i B, cã lùc c¾t lín nhÊt.
Qymax = 135,35 kN = 13535 daN, tÝnh ®îc:

max  1,05[] = 1,05.1000 = 1050 daN/cm2

14