Professional Documents
Culture Documents
การใช้ประโยชน์รังสีไม่ก่อประจุ
การใช้ประโยชน์รังสีไม่ก่อประจุ
RADIATION
Kittichai Wantanajittikul
Radiologic Technology, Associated Medical Science, CMU
Electromagnetic wave
WHAT IS NON-IONIZING RADIATION?
• คลืนแม่เหล็กไฟฟ้าใด ๆ
• พลังงานไม่พอทีจะทําให้ อิเล็กตรอน หลุดจากอะตอมหรือโมเลกุล
• พลังงานเพียงพอ แค่ กระตุน้ ให้อะตอมย้ายไปในระดับพลังงาน (state) ทีสูงกว่า
https://energywavetheory.com/photons/photon-interactions/
http://alevelphysics.org.uk/quantum.html
TYPES OF NON-IONIZING RADIATION
• Geophysics VLF
• Radio Broadcast, RFID LF, MF, HF, VHF
• Microwave, TV, Radar, RFID, Cell phone UHF
• WIFI SHF, EHF
• Infrared
• Visible light
• Near ultraviolet radiation
EXTREMELY LOW FREQUENCY (ELF)
https://www.ssupercable.com/category/infographic/
EXTREMELY LOW FREQUENCY (ELF)
• Modulation
• Amplitude Modulation (AM) 30 kHz – 30 MHz
• Frequency Modulation (FM) 88 -108 MHz
AM FM
RADIO BROADCAST
• องค์ประกอบหลัก
• ป้าย (Tag, Transponder)
• เครืองอ่านป้าย (Reader, Interrogator)
• ฮาร์ดแวร์ หรือ ระบบทีใช้ประมวลผล
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
7DJ
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• ช่วงความถีใช้งานของ RFID
• LF (125 kHz) รับส่งข้อมูลระยะใกล้ ความเร็วในการอ่านค่อนข้างช้า ใช้มากในระบบควบคุมการ
เปิ ดปิ ดประตู ระบบคียก์ าร์ด ระบบลงเวลาทํางาน บัตรสมาชิก และใช้งานทางด้านปศุสตั ว์
• HF (13.56 MHz) ใช้มากในงานทางด้านไอที และงานทีต้องการความปลอดภัยสูง เช่น ใช้งาน
ในบัตรสมาร์ทการ์ดแบบไร้หน้าสัมผัส เช่น บัตรเงินสด บัตรเครดิต และบัตรโดยสารรถไฟฟ้า และ มีการใช้
งานเป็ นแท็กตามมาตรฐาน NFC สําหรับโทรศัพท์มือถือ และ ใช้งานเป็ นป้ายสินค้า
• UHF (860-960 MHz) ใช้งานได้ในระยะทีไกลกว่าช่วงความถีอืน นิยมใช้งานเป็ นป้ายสินค้า
ตามมาตรฐาน EPC (ใช้งานแทนระบบบาร์โค้ด)
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• การประยุกต์ใช้งาน RFID
• อุตสาหกรรมรถยนต์ ติดตามส่วนประกอบรถยนต์ ก็จะประกอบไปด้วย การบริหารสินค้าคงคลัง การ
ป้องกันการขโมย การยืนยันตัวสินค้าว่าเป็ นของแท้ การแสดงตัวของรถยนต์แต่ละคัน การอนุญาตการเข้า-
ออก (การฝัง RFID ไว้กบั กุญแจ หรือ คียก์ าร์ดสําหรับเปิ ดประตูรถ)
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• การประยุกต์ใช้งาน RFID
• การแพทย์ ติดทีตัว หรือ ฝังชินส่วน RFID เข้าใต้ผิวหนังของผูป้ ่ วย รูปร่างของเจ้าไมโครชิพนีจะมี
ขนาดเล็กเท่า เมล็ดข้าว เพือช่วยเก็บข้อมูลในทางการแพทย์ เช่น กรุป๊ เลือด การเกิดภูมิแพ้ ลักษณะเฉพาะ
ของผูป้ ่ วยแต่ละบุคคล เพือให้แพทย์ชว่ ยรักษาและวินิจฉัยให้ตรงกับโรคมากทีสุด อีกทังยังใช้ เป็ นรหัสส่วน
บุคคลของผูป้ ่ วย
https://synteksmart.en.made-in-china.com/product/ijOJTSXAEykY/China-
Professional-ISO11784-785-13-56-MHz-Capsule-RFID-Tag-Glass-Tube-Tag.html
https://medicalfuturist.com/rfid-implant-chip/
http://tristaramericas.com/5-exemplos-de-como-o-
rfid-esta-presente-no-nosso-dia-a-dia/medicine/
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• การประยุกต์ใช้งาน RFID
• เกษตรกรรม ใช้รว่ มกับเทคโนโลยี RFID เพือควบคุมเครืองให้อาหารแม่หมู ระบบจะควบคุมให้เครือง
ให้อาหารปล่อยอาหารมาตามปริมาณทีเหมาะสมกับแม่หมูแต่ละตัว โดยเช็คจากป้าย RFID สําหรับระบุ
หมายเลขประจําตัวของแม่หมูแต่ละตัว ซึงจะติดไว้ทีหูของแม่หมู เครืองอ่าน RFID บริเวณจุดให้อาหารทํา
หน้าทีรับสัญญาณจากแถบ RFID ทําให้รูว้ า่ แม่หมูทีเข้ามากินอาหารเป็ นแม่หมูหมายเลขใด
https://www.msah.com/services/dogs/dog-microchip
https://www.gsrfid.com/factory-making-rfid-metal-
https://nfctagfactorycom.wordpress.com/2018/09/05/rfid-pig- tag-injectable-microchip-rfid-glass-capsule-tag-for-
ear-tag-for-pig-breeding/ animal-id-tracking-gsrfid.html
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• การประยุกต์ใช้งาน RFID
• การเข้าออกอาคาร, การจ่ายเงิน, e-passport
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
• RFID Blocking
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION (RFID)
MICROWAVE
MICROWAVE
• เตาไมโครเวฟ
• หลักการทํางาน แผ่คลืนย่านความถีไมโครเวฟ โดยปกติจะใช้ ช่วงความถี 2.45 GHz
ผ่านเข้าไปในอาหาร ทําให้โมเลกุลของนํา ไขมัน และ นําตาล ทีอยูใ่ นอาหารจะดูดซับพลังงาน
ของคลืนทีผ่านเข้าไป เกิดเป็ นความร้อนขึน
• โมเลกุลส่วนใหญ่นนเป็
ั นโมเลกุลทีมีขวไฟฟ้
ั า บวก และ ลบ เมือคลืนไมโครเวฟ ผ่านเข้าไป
โมเลกุลเหล่านีก็จะถูกเหนียวนํา และหมุนปรับเรียงตัวตามแนวของคลืน และเนืองจากคลืนมี
เปลียนแปลงสลับไปมา ทําให้โมเลกุลหมุนกลับไปมา เกิดความร้อนขึน
MICROWAVE
• ส่วนประกอบเตาไมโครเวฟ
• แมกนีตรอน
• ส่วนควบคุมแมกนีตรอน (โดยทัวไปใช้ ไมโครคอนโทรลเลอร์)
• ท่อนําคลืน หรือ เวฟไกด์ (waveguide)
• โลหะหมุน (ใบกวน)
• ช่องสําหรับอบอาหาร
• ประตูตู้
• ตาข่ายโลหะ (กรงฟาราเดย์)
MICROWAVE
• ข้อสงสัยเกียวกับการใช้เตาไมโครเวฟ
• คลืนไมโครเวฟตกค้างในอาหารได้หรือไม่?
คลืนทีออกมาไม่ได้แตกตัวเป็ นอนุภาค ถ่ายเทพลังงาน แล้วก็สลายไป ไม่ตกค้างในอาหาร
• คลืนไมโครเวฟทําลายคุณค่าทางอาหารหรือไม่?
ยังไม่มีหลักฐานยืนยันใดๆ อย่างชัดเจนว่า คลืนไมโครเวฟทําลายคุณค่าของอาหาร
MICROWAVE
• ข้อสงสัยเกียวกับการใช้เตาไมโครเวฟ
• แสงจากเตาไมโครเวฟเป็ นอันตรายต่อตาหรือไม่?
ไม่ใช่แสงคลืนไมโครเวฟ เป็ นแสงไฟธรรมดาทีติดไว้ในตูใ้ ห้เรามองเห็นอาหารเท่านัน สามารถ
มองดูแสงนันได้
MICROWAVE
• ข้อสงสัยเกียวกับการใช้เตาไมโครเวฟ
• คลืนไมโครเวฟรัวไหลออกมาทําอันตรายกับผูใ้ ช้ได้หรือไม่?
ประตูของเตาไมโครเวฟ มีตาข่ายกันอยู่ เรียกว่า “ลูกกรงฟาราเดย์” (ช่องของตาข่ายลูกกรงนี
เล็กกว่าความยาวคลืนไมโครเวฟ) คลืนจึงไม่สามารถลอดผ่านออกมา และไม่สามารถเจาะทะลุ
ทะลวงผ่านผนังตูแ้ ละฝาตูอ้ อกมาได้
MICROWAVE
• ข้อควรระวังในการใช้งานเตาไมโครเวฟ
• ระยะห่าง อย่าอยูใ่ กล้ หรือแนบหน้าดูอาหารในเตาว่าเป็ น
อย่างไรบ้าง ควรยืนห่างเตาไมโครเวฟ ประมาณ 50-100 cm
Electromagnetic Pollution of the Environment Due Leakage Radiation from Microwave Ovens (Laura Floroian, 2019)
Evaluation of a Novel Thermal Accelerant for Augmentation of Microwave
Energy during Image-guided Tumor Ablation (William Keun Chan Park, 2017)
MICROWAVE
• ข้อควรระวังในการใช้งานเตาไมโครเวฟ
• ปริมาณอาหาร
• อาหารทีชินหนามากหรือใหญ่มาก อาหารรวมเป็ น
กระจุกเดียว คลืนไมโครเวฟไม่สามารถผ่านเข้าไปถึงใจ
กลางของอาหารได้ ทําให้อาหารสุกได้ไม่เท่ากัน
• ปริมาณอาหารทีน้อยเกินไป เมือมีอาหารน้อยเกินไปที
จะดูดซับคลืนไว้ได้ คลืนไมโครเวฟจะสะท้อนกลับ ทําให้เตา
ไมโครเวฟนันร้อน และเสียหายได้
MICROWAVE
• ข้อควรระวังในการใช้งานเตาไมโครเวฟ
• การต้มนํา ระวัง superheating
• วิธีแก้ ภาชนะมีรอย ผิวขรุขระ, ใส่วตั ถุที
เข้าเตาได้ในแก้ว
MICROWAVE
• ข้อควรระวังในการใช้งานเตาไมโครเวฟ
• การเลือกภาชนะ ควรเป็ นภาชนะทีมีคณ ุ สมบัตไิ ม่ดดู กลืนคลืนไมโครเวฟ เช่น แก้ว เซรามิก กระดาษ หรือ
พลาสติกชนิดทีระบุวา่ ใช้กบั เตาไมโครเวฟได้
TELEVISION BROADCASTING
• โทรทัศน์ (Television)
• การถ่ายทอดเสียงและภาพพร้อมกันจากทีหนึงไปยังอีกทีหนึง
• TV Transmission เปลียนสัญญาณภาพและเสียงเป็ นคลืนแม่เหล็กไฟฟ้า
• TV Receiver เปลียนคลืนแม่เหล็กไฟฟ้าเป็ นสัญญาณภาพและเสียง
TERRESTRIAL TV
• การส่งสัญญาณโทรทัศน์ภาคพืนดิน ส่ง
คลืนสัญญาณไปในอากาศ เมือติดตังเสาอากาศ
แล้วต่อสายนําสัญญาณเข้าเครืองรับ ก็สามารถรับ
สัญญาณโทรทัศน์จากสถานีสง่ ได้ มีชว่ งความถีใช้
งานคือ VHF และ UHF
TERRESTRIAL TV
• ระบบสายอากาศเครืองส่งและรับวิทยุโทรทัศน์
• ระบบสายอากาศเครืองส่ง มีขนาดใหญ่ ติดตังเป็ นแนวนอนหรือแนวตังก็ได้
• สําหรับการส่งสัญญาณโทรทัศน์ระบบ VHF ในประเทศไทย แนวนอน
• เสาอากาศของเครืองส่งโทรทัศน์จะสูงมาก คลืนแพร่กระจายไปได้ไกล โดยปราศจากสิงขวางกัน
ต่างๆ และให้ครอบคลุมพืนที เขตบริการมากทีสุดด้วย
TERRESTRIAL TV
• เสารับสัญญาณ
ANALOG TV VS DIGITAL TV
• Digital TV 37 ช่อง
• IPTV 37 ช่อง + Internet
streaming
• NETFLIX, Spotify, HBO GO, iFLIX
• ข้อเสีย IPTV
• Internet ช้าหรือล่ม
• คุณภาพความชัดเจนของภาพ
• ลิขสิทธิภาพยนตร์ และการถ่ายทอดสด
MOBILE PHONE
• การสือสารสองทาง
CELL PHONE
• โครงสร้างพืนฐาน
• ตัวเครืองโทรศัพท์เคลือนที (Mobile Station ; MS)
• ระบบสถานีฐาน (Base Station ; BS)
• ตัวสถานีฐาน (Base Transceiver Station ; BTS)
• ส่วนควบคุมสถานีฐาน (Base Station Controller;
BSC)
• เครือข่ายโทรศัพท์พืนฐาน (Public Switched
Telephone Network ; PSTN)
CELL PHONE
• ขันตอนการทํางาน
• โทรศัพท์เคลือนที
• Stand by ตรวจสอบหาสัญญาณจากช่องสัญญาณทีมีอยูใ่ นเซลล์นนโดยอั ั ตโนมัติ ปรับความถีให้ตรงกับช่องสัญญาณที
มีความแรงมากทีสุดของสถานีฐานทีอยูใ่ กล้ทีสุด คงสถานะไว้จนกว่าเครืองโทรศัพท์จะเคลือนทีไปยังพืนทีอืน
• Call เครืองโทรศัพท์จะส่งสัญญาณออกไปให้กบั สถานีฐาน
CELL PHONE
• ขันตอนการทํางาน
• สถานีฐาน
• รับสัญญาณ เลือกช่องสัญญาณให้โดยอัตโนมัติ สถานีฐานจะเชือมต่ออยูก่ บั ชุมสายโทรศัพท์เคลือนที
• ควบคุมและเชือมต่อสัญญาณและต่อกันเป็ นระบบเครือข่ายโทรศัพท์เคลือนที หากเป็ นข้อมูลเลขหมายโทรศัพท์เคลือนที
• หากสัญญาณนันเป็ นเลขหมายของโทรศัพท์พืนฐาน ส่งต่อเข้าไปเชือมต่อกับระบบชุมสายโทรศัพท์พืนฐาน (PSTN)
PSTN
CELL PHONE
• ขันตอนการทํางาน
• การเคลือนทีของโทรศัพท์เคลือนที ระบบทราบระดับความแรงของสัญญาณวิทยุทีติดต่อกับเครืองโทรศัพท์เคลือนทีได้ ถ้าสัญญาณ
ตําลงมาก ระบบจะย้ายการเชือมต่อไปติดต่อกับสถานีฐานในเซลล์อืนซึงโทรศัพท์กาํ ลังเคลือนทีเข้าใกล้และมีการรับสัญญาณแรงทีสุด
เรียก Handoff หรือ Handover
CELL PHONE
• ภาพรวมของระบบโทรศัพท์เคลือนที
CELL PHONE
• ยุคของโทรศัพท์มือถือ: xG x Generation
CELL PHONE
• 1G
• แรกสุดไม่ได้มีการกําหนด gen เริมมีตอน 3G
• ระบบ Analog
• ส่งแค่สญ
ั ญาณเสียง โทรออก/รับสาย
• ไม่รองรับการใช้งานจํานวนมาก
• เกิดการดักฟั งได้งา่ ย ไม่ปลอดภัย
CELL PHONE
• 2G
• เปลียนมาเป็ นระบบ Digital
• มีการเข้ารหัส ส่งทางคลืนไมโครเวฟ
• ปลอดภัยมากขึน
• เสียงคมชัดขึน รองรับผูใ้ ช้งานมากขึน
• ส่งข้อความ SMS
• ยุคเฟื องฟู
CELL PHONE
• 2.5G
• เทคโนโลยี GPRS
• จอสี
• รองรับสายเรียกเข้า polyphonic
• เล่น Internet ได้ ความเร็ว 115 kbps
CELL PHONE
• 2.75G
• เทคโนโลยี GPRS
• ส่ง MMS
• จอสี
• รองรับสายเรียกเข้า MP3
• เล่น Internet ได้ ความเร็ว 70-130 kbps
CELL PHONE
• 3G
• ออนไลน์ตลอดเวลา
• การสือสารผ่านการส่งข้อมูล
• VDO call, VDO conference
• Streaming
• Online game
• Download contents
CELL PHONE
• 4G
• พัฒนาทุกอย่างจากอดีต 1G 2G 3G ทําให้มี
ประสิทธิภาพมากขึน
• ความเร็วในการส่งข้อมูล 100 Mpbs
• ดูหนัง ฟั งแพลง ผ่าน ระบบได้
CELL PHONE
• 5G
• Internet of Things หรือ IoT
• ดาวน์โหลดวีดีโอ หนัง หรือแอปฯ ได้เร็วถึง 10,000 Mbps
• มีความถีสําหรับใช้งานมากกว่า
• รับรองจํานวนผูใ้ ช้งานในแต่ละพืนทีได้มากกว่า
CELL PHONE
• ผลการค้นคว้าเกียวกับอิทธิพลของคลืนโทรศัพท์มือถือ
• มะเร็ง
• คลืนแม่เหล็กไฟฟ้าในช่วงคลืนไมโครเวฟ โดยองค์การอนามัยโลก ความเสียงทีจะก่อให้เกิดโรคมะเร็งเพียงในระดับ 2B (อาจจะ
ก่อให้เกิดโรคมะเร็งได้ แต่อยูใ่ นระดับของความเป็ นไปได้ทีตํามาก)
• คลืนไมโครเวฟจากโทรศัพท์มือถือก็มีผลต่อสมอง ในแง่ทีทําให้สมองมีปฏิกิรยิ าตอบสนองต่อคําถามแบบ “ใช่” หรือ “ไม่ใช่” ได้รวดเร็ว
ขึน แต่ไม่มีผลต่อการทํางานของสมองในแง่อืน ๆ และยังไม่สามารถสรุปได้วา่ เป็ นอันตรายต่อสมอง
• เกิดเนืองอกในสมอง
• ผลส่วนใหญ่ไม่พบว่ามีอตั ราการใช้โทรศัพท์มือถือของผูป้ ่ วยโรคเนืองอกในสมองมากกว่าผูท้ ีไม่ได้เป็ นโรคนีแต่อย่างใด และการใช้
โทรศัพท์มือถือไม่ได้สง่ ผลให้มีแนวโน้มเกิดเนืองอกสมองมากขึน
• ศีรษะข้างทีได้รบั รังสีวทิ ยุจากโทรศัพท์มือถือบ่อยครังกว่าไม่ได้มีอตั ราการเกิดเนืองอกในสมองมากกว่าแต่อย่างใด
CELL PHONE
• ป้องกันอันตรายจากคลืนโทรศัพท์มือถืออย่างไร ?
• พยายามใช้โทรศัพท์คยุ เท่าทีจําเป็ นเท่านัน หรือใช้โทรศัพท์บา้ นแทน
• ใช้ลาํ โพงหรือหูฟังช่วยเพิมระยะห่างระหว่างโทรศัพท์มือถือและศีรษะ
• ใช้การส่งข้อความแทนการโทรศัพท์คยุ
• อาจเลือกใช้โทรศัพท์มือถือทีมีอตั ราการดูดซับรังสีคลืนวิทยุเข้าสูร่ า่ งกายของผูใ้ ช้งานตํา หรือทีเรียกว่าค่า
SAR (Specific Absorption Rate) ซึงจะส่งผลให้มีปริมาณรังสีทีถูกดูดซับเข้าสูร่ า่ งกาย
น้อยกว่าโทรศัพท์มือถือทีมีคา่ SAR สูงกว่า
WIRELESS FIDELITY (WI-FI)
• WI-FI ชุดผลิตภัณฑ์หรืออุปกรณ์ทีสามารถ
เชือมต่อกับเครือข่ายคอมพิวเตอร์แบบไร้สายได้
• Wireless LAN (WLAN) การติดต่อสือสารระหว่าง
เครืองคอมพิวเตอร์กบั อุปกรณ์เครือข่าย คอมพิวเตอร์ดว้ ย
กันเอง โดยปราศจากการใช้ส ายสัญญาณในการเชือมต่อ
• ใช้คลืนแม่เหล็กไฟฟ้า เพือรับส่งข้อมูล ใช้ยา่ น คลืนวิทยุ
(SHF, EHF) หรือ Infrared ก็ได้
WIRELESS FIDELITY (WI-FI)
• ลักษณะการเชือมต่อของอุปกรณ์
• Infrastructure อุปกรณ์ 2 ประเภท
• สถานีผใู้ ช้ (Client Station)
• สถานีแม่ขา่ ย (Access Point)
WIRELESS FIDELITY (WI-FI)
• ลักษณะการเชือมต่อของอุปกรณ์
• Ad-Hoc เชือมต่อแบบ Peer-to-Peer
ประหยัด โดยมีเพียงการ์ดเครือข่ายไร้สาย และ
คอมพิวเตอร์อย่างน้อย 2 เครือง
WIRELESS FIDELITY (WI-FI)
• WIFI อันตราย?
INFRARED (IR)
• การประยุกต์ใช้อินฟราเรดในชีวิตประจําวัน อืนๆ
• กล้องถ่ายรูปใช้กลางคืน และกล้องส่องทางไกลทีใช้ในเวลา
กลางคืน แสดงภาพความร้อน เพิมความปลอดภัยเวลาขับ
รถในเวลากลางคืน
• รีโมทคอนโทรลในเครืองใช้ไฟฟ้า
• เครืองกําเนิดความร้อนทัวไป เช่นเตาแก๊สอินฟราเรดใน
ครัวเรือน
VISIBLE LIGHT
ULTRAVIOLET (UV)
• ทีมาของรังสียวู ี
• การแผ่รงั สีของดวงอาทิตย์
(solar radiation)
• แหล่งทีมนุษย์สร้างขึน
(artificial sources)
ULTRAVIOLET (UV)
• Advantage
ULTRAVIOLET (UV)
• Disadvantage
• อันตรายต่อผิวหนัง
• ป้องกัน หลีกเลียงการโดนแดด
เป็ นเวลานานทาครีม
• อันตรายต่อดวงตา ใส่แว่นทีมีเลนส์
ป้องกัน UV
SUN LIGHT