Cierpienie

1. Llosa, M.V. (2011) Marzenie Celta (tłum. M. Chrobak). Kraków: Wydawnictwo Znak

„… użyteczne jest, by człowiek cierpiał od czasu do czasu różne troski i przeciwności losu, gdyż to
przypomina mu o jego kondycji: oto jest przechodniem na tej ziemi i nie powinien pokładać nadziei w
rzeczach tego świata, lecz wyłącznie w świecie przyszłym. To prawda” [354].

2. Tołstoj, L. (2013) O życiu (tłum. A. Kunicka). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia

{egoizm przynosi cierpienie, altruizm od cierpień uwalnia} [122].

„Zwierzę cierpi tylko w teraźniejszości (…) Człowiek zaś cierpi nie tylko w teraźniejszości, lecz także w
przyszłości i w przeszłości (…) Tylko działanie skupione na i na przyczynie i na skutku cierpienia , i na
przeszłości i na przyszłości zadowala cierpiącego człowieka” [219].

„Związek zbłądzenia i cierpienia widoczny dla zwierzęcia tylko w warunkach przestrzennych i

czasowych dla człowieka jest jasny poza nimi, w jego świadomości. Cierpienie, jakiekolwiek by było,
człowiek odczuwa zawsze jako następstwo swojego grzechu, jakikolwiek by był, a pokajanie się za
swój grzech – jako wyzwolenie z cierpienia i osiągnięcie dobra” [224].

„Męki cierpienia doświadcza tylko ten, kto oddzieliwszy siebie od życia świata, nie widząc tych swoich
grzechów, za sprawą których wnosił cierpienia do świata, uważa się za niewinnego i dlatego oburza
się na te cierpienia, które znosi za grzechy świata (…) Rozum mówi, że człowiek uznający związek
swoich grzechów i cierpień z grzechem i cierpieniami świata uwalnia się od męki cierpienia; miłość
potwierdza to w czynie” [225].

„(…) im mniej miłości tym bardziej człowiek naraża się na mękę cierpień, im więcej miłości, tym mniej
męki cierpień (…) Męka cierpienia to tylko ten ból, który odczuwają ludzie przy próbach rozerwania
łańcucha miłości do przodków, do potomków, do współczesnych, który łączy ludzkie życie z życiem
świata” [225].

„Istotnie, tylko będąc w posiadaniu rozumnej świadomości, możemy mówić o cierpieniach, bo tylko
od tego stanu zaczyna się właśnie życie wraz z jego stanami, które zwiemy cierpieniami” [227].

{Jeśli ból chroni życie człowieka jako zwierzęcia (jego zwierzęcą tożsamość), to cierpienie nawraca
człowieka na właściwą drogę ku wiecznemu życiu, wiecznej prawdzie} [226-231].