‫مبانی نظری‬

‫کاربردی نشدن تجربیات نظری در ایران‬

‫ورود برخی مظاهر معماری غربی به ایران‪ ,‬آنچه ساخته شده پاسخگوی پیش از دوره پهلوی اول ساخته میشد براساس تجربیات‬
‫چندین قرنه ساختمانهایی بود که در تابستانها به کورههایی گرم و در زمستانها به سردخانه تبدیل میشود‪ .‬با توجه به کشف نفت و‬
‫دیگر فرآوردههای آن و واردات وسایل مکائیکی خنک کننده این مشکل بنظر حل شده می آمد‪ .‬اما بحرانهای دیگری جون آلودگی‬
‫هوا و مصرف بالی مواد سوختی تا حدی جوامع دیگر را به سوی صرفه جویی سوق داده است‪.‬‬

‫در ایران نیز چند سالی است که به این موضوع توجه شده است اما هنوز به یک فرهنگ عمومی تبدیل نشده بنظر میرسد تا زمانی که‬
‫وفور فرآوردههای نفتی ارزان در ایران وجود دارد‪ .‬شرایط به همین صورت ادامه خواهد یافت‪ .‬هنوز هم در اوایل هزاره سوم میالدی و‬
‫اواخر قرن چهاردهم هجری شمسی بناها بدون در نظر گرفتن شرایط اقلیمی ساخته میشوند‪.‬‬

‫و اجرا و ضمانت اجرایی با وجود قوانین مشخص برای اجبار نمودن سازندگان به ساخت و ساز با توجه به شرایط اقلیمی می باشد‪.‬‬

‫عنوان راهنمای مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان صرفه جویی در مصرف انرژی را به چاپ رساندهاند اما متأسفانه این مقررات نیز‬
‫بدلیل عدم الزام قانونی تنها در قفسه کتاب کتابخانهها جای میگیرد‪ .‬کشورهای زیادی در دنیا توانستهاند با الزام قانونی سازندگان‬
‫ساختمانهاء میلیاردها دلر صرفه جویی در مصرف انرژی داشته باشند‪.‬‬

‫بعضی از این کشورها تا حدود صد سال پیش به شرایط معماری‪ -‬اقلیمی خود آنگونه که ایرانیان توجه داشتند اشنایی نداشتند اما‬
‫اکنون آنها دارای ساخت و ساز دقیق براساس معیارهای اقلیمی خاص محل خود می باشند‪.‬‬

‫در دو دهه اخیر موضوع معماری پایدار جای معماری اقلیمی را گرفت هر چند در بطن آن توجه به اقلیم قرار دارد‪ .‬متخصصین این‬
‫موضوع اقلیم را در پیوند با دیگر عوامل مانند فرهنگ و اجتماع میبینند‪ .‬اکنون آلودگی بیش از اندازه زمین و جو آن نگرانی اصلی‬
‫انسان معاصر از سوختهای فسیلی استفاده نمی کرده آفبتشا‪ :‬در عین حال نیاز به نگرشی خاص به طبیعت آنگونه که دکتر سید حسین‬
‫نصر مطرح نموده است به شدت در جامعه ایرانی وجود دارد و آن احیاء معرفت متافیزیکی طبیعت است‪.‬معرفتی که هر چند از ان‬
‫میگوییم اما به ان عمل نمیکنیم‪.‬‬
 ‫کوچک نمودن معماری تاحد یک آسایشگاه اقلیمی‬

‫برای دستیابی به اهداف گوناگون نگرش اقلیمی‪ ,‬باید بنا را در حد یک شیء یا جسم در طبیعت تصور نمود که قرار است باشندگانی‬
‫در آن جای گیرند‪ .‬دستیابی به آسایش اقلیمی این باشندگان در این شیء هدف اصلی یک طراح اقلیم گرا می باشد‪.‬‬

‫در معماری چند هزار ساله ایرانی‪ .‬مجموعهای از عوامل گوناگون که اقلیم یکی از آنها بوده است دست در دست هم داده و شکل‬
‫نهایی بنا را ساختهاند‪ .‬باشنده حضور در یک فضای آسایش دهنده را حس میکند و همزمان در درون آن فضا پیامهای بسیاری را‬
‫دریافت میکند‪ .‬نمونه آن را در مساجد‪ .‬مدارس‪ .‬خانههاء بازار ایرانی و‪ ...‬میتوان دید‪ .‬هنگام حضور در یک مسجد ایرانی برای نمونه‬
‫مسجد جامع اصفهان‪ ,‬با توجه به هر فصل‪ ,‬فضای خاص آن طراحی شده است‪.‬‬

‫هر اندام معماری در یک نظام کلی طراحی وظیفه نمادین خاص خود را دارا میباشد‪ .‬انسان بوجود آورنده معماری است‪ .‬با نگرش‬
‫اقلیمی مطلق انسان در حد یک موجود خاکی نیازمند آسایش آب و هوایی تقلیل مییابد‪ .‬همانگونه که آمد توجه به شرایط اقلیمی‬
‫یکی از پایههای مهم معماری ایرانی میباشد اما همه چیز به آن ختم نمیشود‪ .‬انسان با تمامی نیازهایش که یکی از آنها نیاز مادی‬
‫اوست در طراحی و خواندن گذشتهاش میباید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬و این چیزی است که در نگرش اقلیمی نادیده گرفته میشود‪.‬‬

‫نگرش شکلی‬

‫«معماریهنر ترکیب واجرای ساختمانهای عمومی و خصوصی است»‬

‫پس از نگرش اقلیمی که بر مبنای علوم تجربه گرا ساختمان را شی ای کالبدی متاثر از محیط طبیعی خود می داند‪ .‬به یکی دیگر از‬
‫شاخه های زاده شده در علوم تجربی یعنی نگرش شکلی می پردازیم‪.‬‬
 ‫در فرهنگ معین شکل به معنای چهره صورت روی سیماء پیکر کالبد‪ .‬رسم و طریقه‪ .‬مانند شبه مثل و نگاره آمده است‪ .‬فرم ترکیب‬
‫عناصری که مجموعهای واحد را بوجود آوردهاند‪ .‬روش و سبکی که بین این عناصر هماهنگی برقرار کرده و به طور خالصه عاملی‬
‫که شخصیتی ممتاز به مجموعه واحد بخشیده‬

‫در ترجمه واژه فرم از انگلیسی به فارسی آن را معادل شکل‪ ,‬ریخت‪ .‬ترکیب وجه و‪ ...‬آوردهاند‪".‬‬

‫" با تمرکز بر معنای فرم معماری‪ ,‬دانشنامه معماری و شهرسازی آن را یک کمیت دو بعدی و یا سه بعدی" با ساختاری عینی تعریف‬
‫نموده و این به مفهوم گسترش ابعاد و جهات آن در فضاست که بوسیله اجزایش روی میدهد‪.‬‬

‫همچنین فرم جنبه سه بعدی اجسام نیز تعریف شده است که از زوایای مختلف قابل دیدن باشد‪ ".‬این تعریف از فرم که در حوزه‬
‫هنرهای بصری جای میگیرد با توجه به روند خلق یک اثر بصری ارایه شده است‪ .‬هنرمند هنرهای بصری از ابزار خاصی بهره می‬
‫گیرد‪ .‬این ابزاره عناصر و نیروهای بصری به وسایل اثرگذار مانند قلم مداد و رنگ و وسایل اثرپذیر مانند کاغذ شیشه و مقوا تقسیم‬
‫میشوند‪ .‬هنرمند با بکارگیری نقطه‪ .‬خط‪ .‬سطح‪ .‬حجم‪ .‬شکل‪ .‬رنگ‪ ,‬بافت‪ ,‬نورء ریتم حرکت‪ .‬فضا و زمان به شکل دهی اثر خود‬
‫میپردازد‪".‬‬

‫یک اثر هنری دارای دو وجه قالب (یا صورت یا شکل) قاب و محتوی می باشد‪ .‬معانی گوناگون میتوان در قالبهای مختلف مانند‬
‫پیکر تصویر بنا و نگاره ظهور کند‪ .‬به تصویر کشیدن واقعیتهای خارجی که انسانهای نخستین بر روی دیوار غارها ترسیم نمودهاند و‬
‫روند تکامل آن و یا ساخت نخستین سرپناههای انسانی با الهام خداوندی و یادگیری و تفلید از واقعیتهای طبیعی مانند غار و درخت‬
‫تا گسترش این سرپناههای کوچک به خانههای بزرگتر و ساخت مجموعههای عظیم در چند هزار سال پیش مباحثی مهم و قابل تحلیل‬
‫و تفسیر میباشند‪.‬‬

‫برخی برای تفسیر و تحلیل آثار از یک روند شکلی محض بهره گرفته و بر مبنای یک فرایند کامال نظری عمل می کنند و برخی در‬
‫تحلیل شکلی خود عناصری عینی از معماری مانند نوع مصالح و سازه را نیز دخالت داده‪ .‬از این رهگذر به واقعیت بخشیدن به‬
‫تجربیات شکلی خود می پردازند‪.‬‬

‫در یک تقسیم بندی کلی شاید بتوان کاربرد عناصر بصری برروی کاغذ یا الواح در روند طراحی یک بنا در تاریخ معماری را اینگونه‬
‫برشمرد‪:‬‬

‫دوره اول‪ :‬هنگامی که برای ساخت بناها تنها یک فرایند ذهنی صورت می گرفت و برای بنا نقشه و یا ماکت وجود نداشت‪.‬‬

‫دوره دوم‪ :‬بکار گیری از عناصر بصری و هندسی و انتقال آن بر روی جهان اسالم و دوران گوتیک و رنسانس نمونههای آن بسیار‬
‫دیده‬
 ‫دوره سوم‪ :‬تالش در انتقال واقعیت به شکلی نزدیک به عین بر روی کاغذ که با اختراع پرسپکتیو از دوران رنسانس در معماری غرب‬
‫رواج یافت‪.‬‬

‫دوره چهارم‪ :‬از سده هجذه میالدی با بکارگیری هندسه ترسیمی به تبدیل واقعیت و تجزیه آن در نماهای گوناگون پرداخته شد که‬

‫تاکنون ادامه دارد‪.‬‬

‫دوره آخر‪ :‬عصر دنیای مجازی با قابلیتهای خاص این که اکنون در آن به سر میبریم‪.‬‬

‫مفهوم نگرش شکلی‬

‫شکل در تعریف عمومی آن در معماری " کمیتی دو بعدی و سه بعدی” هم به عنوان ابزار و هم به عنوان نگرش به کل معماری مطرح‬
‫شده است‪.‬‬

‫به تعریفی دیگر شاخصه های شکلی یک بنا دارای اهمیت بالیی است‪.‬‬

‫سرچشمه مطالعات نوین شکل گرایان‬

‫قرن هجدهم و نوزدهم میالدی‪ .‬علوم گوناگون در اروپای غربی بویژه فرانسه و انگلستان پیشرفت زیادی نمود‪ .‬در سالهای ‪۱۷۵۱‬‬

‫تا‪ 1772‬بیست و هشت جلد دانشنامه علوم صنایع و پیشهها در فرانسه به چاپ رسید‪ .‬در اواخر همین قرن دانش سرای عالی پاریس‬

‫دانشکده پزشکی و از همه مهمتر دانشکده پلی تکنیک پاریس شکل گرفت‪.‬‬

‫در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم دوران به همراه دانشمندان دیگری چون لپالس و مونژ اساتید دانشکده پلیتکنیک‬

‫پاریس بودند‪ .‬همان گونه که از اسم این دانشکده بر میآید آنجا محل تجمع رشتههای فنی و مهندسی بود و هنگام تدریس دوران به‬
‫رشته معماری کمتر توجه میشد‪ .‬دوران با احساس این کمبود در پلیتکنیک در رفع این مشکل تالش نمود و با تدریس دروس‬

‫معماری بین سالهای ‪ ۱۸۳۰ ۱۷۹۵‬انتشار کتابای خود در این راه گامهای بزرگی برداشت‪ .‬اگر چه از آن زمان تاکنون حدود ‪۲۰۰‬‬
‫سال گذشته اما نوشته های او تاکنون بوسیله محققین زیادی مورد مطالعه و نقد قرار گرفته است‪ .‬آنچه دوران در دو قرن پیش انجام داد‬
‫از بسیاری جهات شبیه به انچه است که شکل گرایان دوره معاصر و در اواخر قرن بیستم میالدی انجام دادهاند و کتابهای آنها دو دهه‬
‫از مراجع مهم دانشگاهی محسوب میشد‪.‬مبنای کار انها هم دستهبندی بناها براساس شکل نقشه آنهاست‪.‬‬

‫علم زیست شناسی و معماری در قرن هجدهم و نوزدهم‬

‫قرن هجدهم و نوزدهم میالدی علوم مختلف مانند زیستشناسی‪ ,‬فیزیک و ریاضی و شیمی پیشرفت زیادی نمود‪ .‬از میان این علوم‬
‫زیست شناسی تأثیر بیشتری بر مباحث نظری معماری داشت‪.‬‬

‫پرداختن به ریشههای موجودات از دغدغههای اصلی زیست شناسان بود‪ .‬به اختصار اشاره میشود که دو نظریه پیدایش مستقل انواع و‬
‫نظریه تغییر تدریجی صفات گونهها در محافل علم زیستشناسی مطرح بود‪ .‬از دیدگاه نخست انواع موجودات دارای خلقتی جدا و‬
‫مستقل بودند و کوویه از ترویج دهندگان این نظریه بود‪ .‬نظربه تغییر تدریجی انواع که بعدها و داروین مشترک تأکید داشته و تکامل‬
‫انواع را در یک روند تدریجی زمانی مطالعه مینماید‪ .‬این تاثیر را می توان به شکلهای مختلف در دسته بندی بناها با روند از ساده به‬
‫پیچیده مشاهده نمود‪.‬‬
 ‫دویست سال تجربه آموزشی‬

‫رشتههای فنی مانند مهندسی شیمی‪ ,‬مواد و‬

‫رشتههای نظری مانند ریاضی و فیزیک به مطالعه و تجربه کمیتها میپردازند و در یک فرایند تجربی و عقلی واقعیات (از دیدگاه‬
‫آنها) به اعداد و به زبان ریاضی تبدیل میگردند و نتایج بدست آمده حتی انچه که در یک روند تجربی مورد آزمایش قرار میگیرد با‬
‫زبان ریاضی بیان میگردد‪ .‬در رشتههای هنری بخصوص معماری محصول از دل یک فرایند شکلی بدست میآید‪ .‬شکل در اینجا‬
‫ابزاری برای واقعیت بخشیدن است‪ .‬حتی دادههای ریاضی و فیزیکی نیز در نهایت در این فرایند فرار می گیرند و محصول نیز یک‬
‫شیء با ویژگیهای مشخص شکلی خواهد بود‪.‬‬

‫دوران با انتشار کتاب خود و بکارگیری علوم مختلف مانند زیستشناسی و هندسه در محتوی آن به علمی نمودن معماری توجه‬
‫داشت‪.‬‬

‫با هدف علمی نمودن معماری و اینکه آموزش معماری نباید بر مبنای مطالعه تنها یک بنا و یا سبک صورت گیرد دوران مطالعه‬
‫"اصول کلی" معماری را مطرح کرد‪.‬‬

‫او از معیارهای گوناگونی برای دسته بندی بناها بهره گرفت و آنها را با سه مبنا به سه گروه زیر تقسیم نمود‪:‬‬

‫‪ ۱‬بر مبنای تاریخ بناها و دسته بندی آنها در دورههای تاریخی مانند مصر روم و‪. ..‬‬

‫‪ ۲‬بر مبنای کارکرد آنها مانند تاتر بیمارستان و فضاهای تجاری‪.‬‬

‫‪ ۴‬بر مبنای شکل یا فرم انها مانند معابد با نقشه محدود ؛چهارگوش و ‪...‬‬

‫گذشته برای حال و آینده‪ :‬فرایند شکلی دوران‬

‫در ابتدای این بخش نقل قولی از دوران آورده شد‪« :‬معماری هنر ترکیب و اجرای ساختمانهای عمومی و خصوصی است»‪.‬این عبارت‬
‫به خوبی نگاه او به معماری را نشان میدهد‪ .‬با این نگاه و بوسیله یک فرایند شکلی که از گذشته آغاز میگردد‪ .‬برای حال و آینده‬
‫طراحی میشود‪ .‬آنچه که مهم است تبدیل واقعیتهای موجود به شکلهای هندسی و دستهبندی آنها در گروههای مختلف است‪.‬‬
‫از این نگاه معماری دارای دو وجه علمی و هنری میباشد‪ .‬او برای وجه هنری معماری دارا بودن ذوق و استعداد را لزم میداند‪ .‬تحقق‬
‫وجه هنری به معنای کاربرد دانشی است که هنرمند از وجه علمی بدست آورده است‪ .‬بنابراین میتوان با تالش و تمرین زیاد به وجه‬
‫هنری معماری دست یافت‪.‬‬

‫هدف از ساده نمودن معماری به دو وجه یاد شده و بکارگیری یک فرایند شکلی و گونه شناسی هندسی بناهاء در اختیار قرار دادن‬
‫اطالعات به دست آمده به دانشجویان معماری بود تا بتوانند از آنها در طراحی و اجرای ساختمانهای روز فرانسه بهره ببرند‪.‬‬

‫آنجه از کتابخانه بزرگ تاریخ معماری انتخاب میشد فارغ از زمان ساخت‪ .‬سبک و مکان آن بود‪ .‬بدین صورت مرزهای مکانی و‬
‫زمانی از روند شناخت و تحلیل شکلی دوران کنار گذاشته میشد‪ .‬از آنجا که او معماری را هنر ترکیب" تعریف نموده بنابراین‬
‫"ترکیب چه چیز" نخستین سوالی است که به ذهن مخاطب خطور می کند‪ .‬دوران می گوید‪ « :‬پیش از ترکیب ‪ ,‬باید دانست که با چه‬
‫عناصری" این ترکیب صورت میگیرد‪ .‬ترکیب کلی بنا چیزی نیست جز مونتاژ اجزاء مرکب که اجزاء نیز از عناصری مانند دیوار‪.‬‬
‫سقف و غیره ساخته میشوند”‬
 ‫از ترکیب اجزای مرکب محصول نهایی و یا ساختمان شکل میگیرد‪ .‬برای دسته بندی عناصرء اجزای مرکب و محصول نهایی به‬
‫شکلهایی با ویژگیهای مشترک تقسیم میشوند‪ .‬او از شکلهای پایه مانند‪ :‬مربع مستطیل و دایره بهره گرفته است و براساس خواص‬
‫اشکال مانند محور تقارن و با عملیاتی چون دوران تکرار و بازتاب و یا حذف اجزای شکل برای بدست آوردن ترکیبهای متفاوت و‬
‫متنوع عمل کرده است‪.‬‬

‫میتوان مراحل مختلف شکلی دوران را به شرح زیر اورد‪:‬‬

‫‪ ۱‬معرفی شکلهای پایه و ترکیبهای آن‪.‬‬

‫‪ ۲‬ترسیم محورهای اصلی و فرعی شکلهای یاد شده‪.‬‬

‫‪ ۴‬جای دادن دیوارها بر روی محورها‪.‬‬

‫‪ ۲‬جای دادن عناصر دیگر مانند ستونها و پنجرهها بر روی شکل‬

‫‪ ۵‬ترسیم دیگر عناصر مانند دپوارهای فرعی‪ .‬پلکان‪ ,‬اتاقها و رواقها‪.‬‬

‫‪ ۶‬معرفی کامل ساختمان بدست آمده بوسیله نما و برش از آن‪.‬‬

 ‫شکل گرایی در معماری معاصر‬

‫هنگامی که "دوران" کتابهای خود را با نگاه شکلگرا به جامعه علمی ارایه داد اروپا در آغاز انقالب صنعتی به سر میبرد و تب و تاب‬
‫پیشرفت علمی سریع در کشورهای غربی به شدت وجود داشت‪ .‬سالها بعد و در دو دهه نخست قرن بیستم معماری مدرن شکل گرفت‪.‬‬
‫بر خالف نگاه "دوران" که تاریخ معماری را مرجعی مهم برای طراحی و فهم بهتر معماری می دانست‪ .‬معماری مدرن شعار قطع رابطه‬
‫با گذشته را مطرح نمود‪.‬‬

‫از میان معماران مدرن دهه ‪ ۱۹۶۰‬و ‪ ۰۱۹۷۰‬چند معمار که به نومدرنها معروف بودند به نقش تاریخ معماری در طراحی تأکید کرده‪.‬آن‬
‫را مرجعی مهم برای درک فضا و معماری اعالم نمودند‪.‬‬

‫نظریههاءروش ها و تجربیات این معماران در دو کتاب معماری شهری اثر آلدو رسی و فضای شهری اثر راب کرایر منتشر یافت‪ .‬از‬
‫این دو راب کرایر با نگرش شکلی ابزار و فرایند شکلی خود را نخست در کتاب فضای شهری و سپس در کتاب "ترکیب معماری"‬
‫عرضه کرد‪.‬‬

‫هدف اصلی این معمار و محقق پی بردن به درک سنتی از پدیده معماری و شهر سازی بود‪ .‬به اعتقاد او در شهرهای مدرن اروپائیان‬
‫این درک را از دست داده باید ین دوباره بدست بیاورند‪ .‬دلیل از دست دادن درک سنتی‪ .‬تحریف حس تاریخ در دوره معاصر بوده و‬
‫در معماری با شعار قطع رابطه با تاریخ که توسط برخی از بزرگان معماری مدرن بیان شده بود پیوند داشته است‪.‬‬

‫شکل و مقیاس های محیط مصنوع‬

‫در نخستین اثر کرایر که در سال ‪ ۱۹۷۵‬به زبان آلمانی منتشر شد شهر و بنا او به شهر و عناصر آن پرداخته است‪ .‬در همان جا او دو‬
‫عنصر مهم شهری میدان و خیابان را با دو عنصر معماری اتاق و راهرو مقایسه نموده‪ .‬عناصر پایه در دو مقیاس معماری و شهرسازی‬
‫دارای ویژگیهای هندسی مشترک هستند که به آن شکل فضایی گفته میشود‪ .‬از نظر کرایر تفاوت اصلی عناصر در این دو مقیاس‬
‫در اجزای سازنده آنها مانند ابعاد دیوارها (که محدود کننده آنهاست)‪ .‬الگوی کارکرد و گردش هر کدام از آنها دیده میشود‪ .‬در‬
‫کتاب فضای شهری میتوان واژههای متعددی که به فرهنگ واژگان نگرش شکلی مربوط میشود را دید‪.‬‬
‫مقیاس کوچکتر از شهر‪ .‬معماری و سپس معماری داخلی است‪ .‬ازموضوعات اصلی نگرش شکلی کرایر مقیاسها و اجزای سازنده‬
‫آن‪ ,‬فرایند شکلیابی و ارایه نمونههای تاربخی برای هر کدام از شکلهای بدست آمده در هر مقیاس میباشد‪.‬‬

‫فرابند شکلی‪ :‬ترجمه واقعیت های موجود به الگوهای هندسی‬

‫فرایند شکلی مراحل مختلفی را دربر میگیرد‪ .‬در نگاه نخست این فرایند ساده می نماید اما با ورود به هر مرحله و جزئیات ان به‬
‫پیچیدگیهای خاص آن پی می بریم‪ . .‬شعار معماران مدرن مینی بر تبعیت فرم از کار کرد دراندیشه کرایر به ارتباط جدایی ناپذیر‬

‫سه موضوع کارکرد سازه و شکل تغییر یافته است‪.‬‬

‫بنظر او رئوس فرایند طراحی به شرح زیر میباشند‪:‬‬

‫‪ .۱‬مالحظات کلی برای نظم دادن به کارکرد بنای مورد نظر‪.‬‬

‫‪ ۲‬انتخاب مصالح مناسب‬

‫‪ ۳‬انتخاب ساختمان یا سازه مناسب‬

‫‪ ۴‬انتخاب الگوی هندسی‪.‬‬

‫‪ ۵‬تبدیل الگوها و اشکال هندسی به پالن و نما (اجرایی کردن کار)‬

 ‫در مقیاس معماری با در نظر گرفتن کارکرد سازه و شکل فرایند شکلی تا حدودی پیچیده تر میشوند‪.‬سه شکل یا عنصر پایه همان‬
‫شکلهای پایه در مقیاس شهری هستند‪ .‬پیش از آنکه مرحله دوم کار که همان تغییرات در شکلهای پایه است روی دهد کرایر‬

‫عامل سازه را با شکلهای پایه تلفیق مینماید بنابراین مراحل فرایند شکلی در مقیاس معماری به شرح زیر میباشد‪:‬‬

‫مرحله ‪ .1‬انتخاب سه شکل پایه‬

‫مرحله ‪ .۲‬تر کیب سه شکل پایه با سه نوع سازه عمودی‪ :‬دیوارهای باربره ساختمان اسکلتی و ساختمان ترکیبی‪.‬‬

‫مرحله ‪ .۳‬تغییرات شکلی در هر شکل پایه با یک سازه مشخص اعمال میشود‪ .‬هفت نوع تغییر شکلی برای این مرحله در نظر گرفته‬

‫مرحله ‪ ۴‬یافتن نمونه های مختلف از تاریخ معماری جهان برای هرکدام از شکلهای پایه تغییر یافته در مرحله ‪.۳‬‬

‫معیار مهم قرارگیری بناهای مختلف در کنار هم از سراسر جهان؛ تشابه شکلی آنهاست‪ .‬تشابهی که باید با شکلهای پایه و تغییرات‬
‫انجام داده شده در از همخوانی داشته باشد‪ .‬برای مثال در یکی از جداول پایه چهار گوش بطور شکسته دیده شده است‪.‬شکست شکل‬
‫در اینجا به معنای جدایی بخشی از شکل از قسمت دیگر اون است‪ :‬با توجه به این تغییر شکل و نوع سازه که با دیوارهای باربر در نظر‬
‫گرفته شده است آتشکده نیاسر‪ .‬مسجد امام اصفهان‪ .‬گالری امانوئل در ایتالیا خانه مصری و کالج کمبریج در یک گروه شکلی جای‬
‫می گیرند‪.‬‬

‫در جدولی دیگر شکل پایه تغیبری الحاقی داشته و در این گروه الحاقی مسجد جامع اصفهان‪ .‬هشت بهشت اصفهان‪ .‬قصر پروتزی و‬
‫چندین بنا با چنین اشتراک شکلی در کنار هم قرار داده شده اند‪.‬‬
 ‫مقایسه روش دوران و کرایر‬

‫در سده هجدهم میالدی‪ .‬علیرغم شتاب سریع علوم گوناگون و تشنگی علمی جامعه غربی‪ ,‬تاریخ معماری هنوز به عنوان مرجعی مهم‬
‫برای معماران بود‪ .‬با توجه به پیشرفت علمی دیگر علوم‪ .‬دوران سعی نمود معماری را با پیوند به دنیای زیست شناسی‪ .‬ریاضیات و‬
‫هندسه (ترسیمی) با ساختاری از این علوم معرفی نماید‪ .‬دسته بندیهای او برای ویژگیهای شکلی هر بنا می توانست کمک بسزایی‬
‫برای معماران جوان باشد تا بتوانند نمونههای مختلف تاریخی را بر مبنای مشترکات شکلی آنها در کنار هم ببینند‪ .‬همچنین هدف‬
‫دوران از این دسته بندی شکلی‪ .‬کاربرد عملی آنها در جامعه آن زمان بوده است‪.‬‬

‫در دهه ‪ ۱۹۷۵‬میالدی» غرب دیگر دغدغه دو قرن پیش خود را نداشت‪ .‬علوم مختلف پیشرفت بسزایی داشته و مردم این دوره به عصر‬
‫اطالعات و ارتباطات وارد شده بودند‪ .‬کرایر از نخستین افرادی بود که با ارایه کتاب خود به قصد رویارویی با شعار نادیده گرفتن‬
‫تاریخ در طراحی معماری اقدام کرد و این یکی از ارزشهای کار این معمار محقق است‪.‬‬

‫امید دوربین‬