- Ang pagtaas ng presyo ng ibang produkto 1. Supply ay nakapagpaparami ng supply ng - Tumutukoy sa dami ng produkto at kakomplementaryong produkto. serbisyo na handa at nais ipagbili sa iba’t 7. Teknolohiya ibang lebel ng presyo sa isang takdang - Paggamit ng makabagong kaalaman at panahon. kagamitan sa paglikha ng mga produkto. PAGLALARAWAN NG SUPPLY GRAPIKONG PAGLALARAWAN NG PAGBABAGO NG 1. Supply Function INDIBIDWAL NA SUPPLY - Isang mathematical equation na 1. Paggalaw sa iisang kurba (movement along naglalarawan ng direktang relasyon ng the curve) supply at presyo. - Ang pagtaas ng presyo ay nagbubunga ng - Habang tumataas ang presyo ay tumataas pagtaas o pagdami ng supply. din ang Qs. 2. Paglipat ng indibidwal supply curve Qs=−300+60 P - Ang paglipat ng kurba ng supply sa kanan o sa kaliwa ay dahilan ng pagbabago ng 2. Supply schedule supply kahit ang presyo ay hindi - Isang talahanayan na nagpapakita ng dami nagbabago. ng produkto na handa at kayang ipagbili ng prodyuser sa iba’t ibang presyo sa ELASTISIDAD NG SUPPLY isang takdang panahon. 1. Elastik 3. Supply curve (upward sloping) - Mas Malaki ang pagbabago ng supply sa - Grapikong paglalarawan ng tuwirang bawat porsiyento ng pagbabago ng relasyon ng presyo at dami ng handang presyo. ipagbiling produkto ng mga prodyuser at 2. Di-elastik tindera. - Mas Malaki ang pagbabago ng presyo 4. Batas ng supply kaysa sa pagbabago ng supply. - Nagsasaad na habang ang presyo ng 3. Unitary produkto ay tumataas, dumarami ang - Ang pagtaas ng 1% ng presyo ay ang handing ipagbili ng mga prodyuser. pagtaas din ng 1% ng supply. MGA SALIK NA NAKAAAPEKTO SA SUPPLY KOMPUTASYON NG ELASTISIDAD NG SUPPLY 1. Panahon/klima Q2−Q1 - Ang supply ng produkto ay naaayon sa Q 1+ Q2 kalagayan ng panahon sa isang lugar. 2 2. Subsidy P2−P1 - Tulong na ipinagkakaloob ng pamahalaan P 1+ P 2 sa maliliit na negosyante at mga Ep= magsasaka upang paramihin ang kanilang 2 produksiyon at pataasin ang supply ng mga produkto. 3. Dami ng nagtitinda - Kapag dumarami ag nagtitinda, kahit Q3L3: PAGKAKASUNDO NG DEMAND AT walang pagbabago sa presyo, ang supply SUPPLY ay dumarami rin. 1. Pamilihan 4. Gastos sa produksiyon - Lugar kung saan nagaganap ang 5. Ekspektasyon epektibong transaksiyon sa pagitan ng - Dahil sa inaasahan na pagtaas ng presyo mamimili at prodyuser. sa darating na araw bunga ng mga 2. Ekilibriyo pangyayari sa kapaligiran, ang mga - Isang kalagayan na kung saan walang prodyuser ay nagbabawas ng supply na sinuman sa mamimili at prodyuser ang nagiging dahilan ng pagbaba ng supply. gutong gumalaw at kumilos dahil lahat ng gusto at kayang bilhin ng mamimili sa Q3L4: MGA ESTRUKTURA NG PAMILIHAN presyong nakatakda ay handang ibenta ng 1. Pamilihan prodyuser. I. Presyong ekilibriyo - Lugar na nagpapakita ng organisadong - Ang lebel ng presyo na umiiral sa transaksiyon sa pagitan ng mamimili at nagbibili. pamilihan upang maganap ang bilihan sa pagitan ng mamimili at prodyuser. ESTRUKTURA NG PAMILIHAN - Ito ang pinagkasunduang presyo ng dalawang tauhan sa pamilihan. I. Ganap na Kompetisyon II. Ekilibriyong dami - Ang sinumang negosyante ay walang - Dami ng produkto na handang bilhin at kapangyarihan na palitan o baguhin ang ipagbili ng mamimili at prodyuser sa presyo sa pamilihan. napagkasunduang presyo. Marami ang mamimili at tindera ng produkto. Ang presyong ekilibriyo at dami ay mahalaga upang Magkakatulad ang mga produkto. magkaroon ng bilihan ng mga produkto sa pamilihan. May sapat na kaalaman at impormasyon. Shortage May Kalayaan sa paglabas at pagpasok sa - Nangyayari kapag mas marami ang Negosyo. nais bilhin ng mamimili kaysa sa nais Malaya ang paggalaw ng mga salik ng na i-supply ng prodyuser. produksiyon. Surplus PAGTATAKDA NG PRESYO AT LEBEL NG - Nangyayari kapag mas marami ang supply PRODUKSIYON SA GANAP NA ngunit kakaunti ang demand. KOMPETISYON GRAPIKONG REPRESENTASYON NG 1. Revenue EKILIBRIYO SA PAMILIHAN - Kabayaran sa mga binebentang produkto 1. Punto ng ekilibriyo na tinatanggap ng mga nagtitinda. - Punto kung saan nagkaroon ng 2. Average revenue interaksiyon ang demand at supply. - Ang benta sa bawat produkto na ipinagbili. Disekilibriyo 3. Marginal revenue - Karagdagang benta sa bawat karagdagang - Punto na mababa at mataas sa punto produkto. ng ekilibriyo. PAG-ALAM NG LEBEL NG PRODUKSIYON PAGBABAGO NG EKILIBRIYO SA PAMILIHAN SANHI NG PAGBABAGO NG 1. Total revenue (TR) – Total cost (TC) DEMAND AT SUPPLY 2. Marginal revenue (MR) – Marginal cost (MC) II. Di-ganap na kompetisyon 1. Epekto ng pagtaas ng gastusin sa produksiyon - May komokontrol sa presyo. PAGBABAGO NG DEMAND HABANG 1. Monopoly WALANG PAGBABAGO SA SUPPLY - Estruktura ng pamilihan na iisa ang nagbebenta ng produkto 1. Epekto ng pagkasawa sa pagkonsumo ng produkto. Iisa ang prodyuser o Monopolista(price maker) – MAGKASABAY NA PAGBABAGO NG tawag sa nag-iisang prodyuser ng DEMAND AT SUPPLY produkto sa pamilihan. Kakayahang hadlangan ang kalaban sa 1. Ang sabay na pagbabago ng supply at demand Negosyo. ay bunga ng mga salik na nakaaapekto sa o Patent – lisensiya na dalawang konsepto. ipinagkakaloob ng pamahalaan sa isang indibidwal o Negosyo na magkaroon ng Karapatan na gumawa, gumamit, at magbili ng isang produkto. o Copyright – pagtatalaga ng karapatang-ari sa isang kompanya na maglathala at magpalabas ng Black market isang makasining na Gawain at - Isang pamilihan na kung saan ang mga lathalain sa isang takdang produkto ay mabibili sa presyo na panahon. higit sa price ceiling. o Franchise – isang pahintulot mula Deregulasyon sa pamahalaan. - Pagkakaroon ng laya ng mga Walang malapit na kapalit ang produkto. negosyante na itakda ang sariling presyo. PAGTATAKDA NG PRESYO AT LEBEL NG 4. Price floor PRODUKSIYON SA MONOPOLYO - Pinakamababang presyo na maaaring Sa pagtatakda ng presyo at dami ng produktong bilhin ang isang produkto. ipagbibili ng isang monopolista ay isinasaalang-alang - Mas mataas kaysa sa presyong ekilibriyo. ang mga gastusing pamproduksiyon. Inaalam ng mga monopolista ang lebel ng produksiyon na may pinakamalaking tubo sa paraang TR = TC AT MR = MC. 2. Monopsonyo - Estruktura ng pamilihan kung saan iisa lamang ang mamimili ng produkto. 3. Oligopolyo - Estruktura ng pamilihan na kakaunti ang prodyuser. o Duopoly – pinakasimpleng uri ng oligopolyo. Pagsasagawa ng collusion. - Pagsasabwatan ng mga kompanya upang matamo ang kapakinabangan sa Negosyo. o Kartel – grupo ng mga kompanya o negosyante na nagkaisa upang limitahan ang produksiyon, magtaas ng presyo, at magkamit ng pinakamalaking tubo tulad ng ilang monopolyo. Hindi naglalaban sa presyo. Magkakatulad na reaksiyon. PAKIKIALAM AT REGULASYON NG PAMAHALAAN SA PRESYO SA PAMILIHAN 1. Price control - Ipinatutupad ito kapag nahaharap sa matinding krisis at kalamidad ang maraming lalawigan sa bansa upang tulungan at bigyang-proteksiyon ang mga mamimili laban sa mga abusado at mapagsamantalang tindera at negosyante. 2. Republic Act No.7581 - Kilala sa tawag na Price Control Act. - Ipinatutupad upang maisagawa ng Banawon pamahalaan ang pagkontrol sa presyo ng mga bilihin. 3. Price ceiling - Pinakamataas na presyong itinakda ng pamahalaan sa pagbili ng mga produkto.