Sermaye ve Para Piyasalarında Teknik Analiz

IRIS CIBRE
 İÇİNDEKİLER

▪ İndikatörler
• Bollinger Bands
• Stochastic Osilatörü
• Momentum
• MACD (Moving Average Convergence Divergence)
• RSI (Relative Strenght Index)
• CCI (Commodity Channel Index)
• William Percent Range
• Parabolic SAR

2
IRIS CIBRE
 Teknik Analiz ve Temel Kavramlar

Teknik analiz; geçmiş fiyat hareketlerinin gelecekte de tekrarlanacağı, benzer

hareketler doğuracağı kabul edilerek fiyat, hacim ve indikatör gibi
göstergelerden yararlanarak yapılan analiz yöntemidir.

▪ Teknik analizin piyasayı ekonomi, politik ve sosyal üçgeninin dışında sadece

fiyat hareketleri üzerinden analiz ettiği tüm yatırımcıların ortak görüşüdür.
▪ Temel analiz ise makroekonomik seviyede yapılan analiz şeklidir. Ekonomik,
politik ve sosyal veriler ışığında piyasadaki arz ve talebi inceler.

3
IRIS CIBRE
 Teknik Analiz ve Temel Kavramlar

▪ Destek: Düşüş hareketi sonrası belli bir seviyeye(destek seviyesine)

yaklaştıkça açık satış pozisyonlarının ağırlıklı olarak kapatılması ve alış
pozisyonlarının artması sebebiyle önce fiyatlarda düşüş hızı azalır sonrasında
fiyatlar yükselişe geçer.
▪ Direnç: Yükseliş hareketi sonrası belli bir seviyeye(direnç seviyesine)
yaklaştıkça açık alış pozisyonlarının ağırlıklı olarak kapatılması ve satış
pozisyonlarının artması sebebiyle önce fiyatlarda yükseliş hızı azalır
sonrasında fiyatlar düşüşe geçer.

4
IRIS CIBRE
 Teknik Analiz ve Temel Kavramlar

▪ Trend Kanalları: Destek ve direnç çizgileri yatay bir çizgide değil belli bir açı ile
birbirine paralel ilerliyorsa trend kanalı olarak adlandırılır. Yükselen trendlerde
düşüş dip noktaları dikkate alındığı gibi düşüş trendlerinde tepe noktaları
önemsenerek çizilmektedir. İki paralel trend aralığında fiyatlanan parite
kendisine optimum değişim koridorunu oluşturur.

5
IRIS CIBRE
 Teknik Analiz ve Temel Kavramlar

▪ Ayı Tuzağı: Yukarı yönlü trend hareketlerinde kısa süreli destek bandının
kırılmasıdır. Kısa süreli trend dışına sarkan fiyatlar tekrar band içine dönerek
trend kanalı içinde fiyatlanmaya devam eder.

6
IRIS CIBRE
 Teknik Analiz ve Temel Kavramlar

▪ Boğa Tuzağı: Ayı tuzağının tersine aşağı yönlü trend hareketlerinde kısa süreli
direnç bandının kırılmasıdır. Trend bandının dışındaki fiyatlanma hareketi kalıcı
değildir, kısa sürede band içine dönüşünü sağlar.

7
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Omuz Baş Omuz Formasyonu
▪ Genellikle uzun vadeli trendlerin sonunda görülür. Oluşum süresi bir aydan bir
yıla kadar değişir ve trend dönüşünün en önemli sinyallerinden biridir. İşlem
hacminin çoğu sol omuz oluşurken görülür ve sonrasındaki düzeltme esnasında
belirgin bir şekilde azalmaya başlar. Düzeltme bittiğinde fiyatlar yeniden eski
trende döner ama bu sefer işlem hacmi sol omuz altında oluşan işlem
hacminden çok daha azdır. İşlem hacmi az olduğu için yeni bir düzeltmenin
başlamasına neden olur. Sağ omuz artık son deneme olarak gerçekleşir ve
boyun çizgisinin son olarak kırdıktan sonra formasyon tamamlanır ve yeni trend
oluşur.

8
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu
▪ OBO formasyonunun tam tersi nitelikte bir hareket çizer...

9
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

İkili Tepe Formasyonu

▪ Tepe oluşumu sonrası kapanan alış pozisyonları sonrası ivmesini kaybetmesinin ardından
kar alışları ile birlikte düşüş hareketi başlar. Fiyatlarda yaşanan düşüş belli dip yapan
enstrüman yatırımcılar tarafından tekrar alım fırsatı olarak değerlendirilir. 2’inci yükseliş
hareketinde ilk hedef bir önceki tepeyi geçmektir.
▪ Trendleri bir önceki tepeyi kıramayarak trendin ters yönünde hareket etmeye başladığı
oluşumları ikili tepe formasyonları olarak adlandırılır.

10
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

İkili Dip Formasyonu

▪ Yükseliş sonunda görülen bir tepe veya düşüş sonrası görülen dip bize herhangi bir
formasyon sinyali vermemektedir. Ancak 2. dip in ilk dip i kıramaması durumunda aşağı
yönlü trendin artık sonuna geldiğimizin bir işaretidir.
▪ Fiyatlarda yaşanacak yükseliş hedefi dip-tepe farkı kadar olmalıdır. Formasyonun dip
seviyesinin ne kadar yakınına düşeceğini ön görmek oldukça zor olduğu gibi zaman zaman
yanıltıcı da olabilir.

11
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

Üçlü Tepe Formasyonu

▪ Üçlü tepe formasyonu bir omuz baş omuz formasyonuna ait tüm özellikleri taşımaktadır.
Omuz baş omuzdan ayıran en büyük farkı tepe noktalarının yüksekliğinin birbirine yakın
olmasıdır. Dikdörtgen formasyonundan ayıran en belirgin özelliği ise dikdörtgen
formasyon bir devam niteliğinde iken, üçlü tepe formasyonu trendin yönünü değiştirecek
niteliktedir.
▪ Üçlü tepe formasyonlarında da destek seviyesinin kırılmasının ardından yaşanacak
düşüşün hedeflenmesi olarak dip(destek) tepe arasındaki fark kullanılır.

12
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Üçlü Dip Formasyonu
▪ Üçlü Tepe Formasyonunun tersi olduğu söylenebilir. İkinci dipten sonra yukarı yönlü
hareket eden fiyatların direnç noktasını kırmaması ve aynı seviyelerde yeni bir dip
oluşturması ile ortaya çıkarlar.

13
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

Çanak Çanak Formasyonları

▪ Piyasaların genellikle diplerinde görüldüğü ve başlayan yükseliş trendlerine işaret ettiği
için dönüş formasyonları arasında sınıflandırılan çanak oluşumları, aynı zamanda sonlanan
bir düşüş trendinin ardından yeterli güçte başlayamayan ya da gücünü bir süreliğine
kaybeden yükseliş trendlerinde de devam formasyonu olarak görülebilir

14
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

Ters Çanak Formasyonları

▪ Yapısal olarak çanak formasyonlarının simetriğidir. Zirve seviyelerinde oluşurlar. İşlem
hacmi, formasyon oluşumunu tamamladıkça azalmaktadır. Fiyatların artması ve düşmesi
simetrik olmalıdır. Kademeli olarak yükselen fiyatların giderek düşen hacim ile tekrardan
düşmesi ters çanak formasyonunu oluşturur. Şekil itibari ile ters U harfine benzer.

15
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Üçgen Formasyonu (Simetrik)
▪ Çoğunlukla mevcut hareketin devam edeceği yönünde sinyaller verir. Yatırımcıların üçgen
sınırlarının birbirine yaklaştığı bölgelerde bir kırılma hareketi beklentisi ile pozisyon
almaları beklenir. Hareketin süresi için üçgen sınırları arasındaki genişliğine bakılır.
Genişlik kırılmanın gerçekleştiği seviyeye eklenerek hareketin sona ereceği seviyeler
belirlenir.

16
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Bayrak
▪ Trend doğrultusunda yaptıkları hızlı ve kesin bir hareket sırasında paralel bir kanalda
duraklama dönemi geçirmesi ile oluşur

17
IRIS CIBRE
 Formasyonlar
Flama
Gittikçe daralan bir düzeltme hareketinde hareket eden bir devam
formasyonudur. Hem aşağı hemde yukarı yönlü olabilir. Flama oluşumundan önce
yükseliş trendinde ise formasyonun kırılmasından sonra hareketin devamı
beklenir.

18
IRIS CIBRE
 Formasyonlar

Takoz Formasyonu
▪ Takoz formasyonları görünüş ve işlem itibari ile üçgen formasyonlarına benzer bir yapıya
sahiptir. Yalnız üçgenlerdekinin aksine yukarı yönlü hareketlerde aşağıya, aşağı yönlü
hareketlerde yukarıya doğru bir hareket gerçekleştirdikten sonra genellikle başlangıç
yönüne hareketine devam eder.

19
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Bollinger Bands
▪ Bollinger bantları oluşan fiyatların hareketli ortalamasının belli bir standart sapmasının
alınarak çizilmesiyle oluşur. Piyasadaki volatilitenin durumuna göre daralırlar ya da
genişlerler. Bollinger bantlarında genel olarak 20 günlük periyot kullanılır ancak piyasadaki
hareketlenmeye göre daha kısa ya da daha uzun periyotları kullanmak analiz yapmayı
kolaylaştırır. Periyod kısaldıkça oluşan Bollinger bandında daralma olur.

20
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Bollinger Bands
▪ Bollinger bandının yorumu yapılırken bandın içinde hareket eden fiyatların trend
kanallarına göre konumu ele alınır. Bu göstergede bandın bir kenarına gelen fiyatların
dönüş yapması beklenir ve dönüş hareketi, fiyatların hareketli ortalanmasından oluşan
orta bandı kırarsa fiyatların bandın diğer kenarına ulaşacağı düşünülür.
▪ Bollinger bandının başka bir yorumu ise kanalların genişliğine göre yapılır. Bollinger
bandında oluşan daralmanın sonucu çok yakında sert bir hareketin oluşacağı anlamına
gelmektedir. Fiyatın yönü hakkında bir sinyal vermese de dikkatli olunması konusunda
yatırımcıyı uyarır.

21
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Stochastic Osilatörü
▪ Oldukça yaygın olarak kullanılan bu gösterge orta ve kısa vadeli analizler için uygundur. Bu
gösterge, belirlenen bir periyottaki en yüksek ve en düşük fiyatlar dikkate alınarak kapanış
fiyatına göre oluşturulur. Oluşan değerlerin yorumu yapılırken iki ayrı eğrinin birbirine
göre karşılaştırması yapılır. Bu eğrilerden biri %K eğrisi olarak bilinen ana eğridir. Diğer
eğri ise %K eğrisinin basit hareketli ortalaması olan %D eğrisidir. %K eğrisinin
hesaplanmasında 5 günlük periyot kullanılırken, bunun hareketli ortalaması olan %D eğrisi
içinse 3 günlük periyot tercih edilir.

22
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Stochastic Osilatörü
▪ Stochastic osilatörü eğrisi 0-100 arasında değerler alır. Aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini
gösteren referans seviyeleri 20 ve 80’dir. Bu göstergede 0-20 aralığı aşırı satım bölgesidir
ve bu bölgeye inen eğrinin yukarı yönlü bir hareket yapması alım sinyalini oluşturur.
80-100 aralığı ise aşırı alım bölgesidir ve bu aralıkta oluşan eğrinin aşağı yönlü hareket
etmesi satış sinyalini verir. Kısaca bu eğri 20 seviyesini yukarı doğru kesiyorsa alım, 80
seviyesini aşağı doğru kesiyorsa satım yapılması gerektiğini söyleyebiliriz.

23
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Momentum
▪ Momentum, trendin gücünü, hızını ve yönünü inceleyebilmemizi sağlayan, kısa vadeli
analizler için kullanılan bir göstergedir. Genelde 14 günlük periyotla kullanılır. Ancak vadeyi
kullanılan finansal ürünün volatilitesine göre ayarlamak daha uygun olur. Volatilitenin
yüksek olduğu finansal ürünlerde daha uzun vadeli momentum tercih edilmelidir.

24
IRIS CIBRE
 İndikatörler

Momentum
▪ Momentum, son gün kapanış fiyatının belirlenen gün kadar önceki kapanış fiyatına
bölünmesi ve çıkan sonucun 100 ile çarpılmasıyla bulunan bir göstergedir. Son gün kapanış
değeriyle, belirlenen gün kadar önceki kapanış fiyatının eşit olması durumunda bulunan
değer 100 olacağı için bu değer referans seviyesi olarak kullanılır.
▪ Momentum referans seviyesini aşağıdan yukarı doğru kesip yukarı doğru ilerliyorsa aşırı
alım bölgesine girmiştir ve referans seviyesinin yeni aşıldığı bu kırılma bölgesinde alım
yapılabileceğini gösterir. Kırılma bölgesinde alım yapamayanların dönüş sinyalini bekleyip
aşağı yönlü hareket oluştuğunda satış yapması gerekir.
▪ Referans seviyesi yukarıdan aşağı doğru kesiliyorsa aşırı satım bölgesine girmektedir ve
kırılma bölgesinde satış yapılabilir ancak kırılma bölgesinde pozisyon alamayanlar dönüş
hareketini beklemeli ve bu sinyalin oluştuğu yerde alım yapmalıdır.

25
IRIS CIBRE
 İndikatörler

MACD (Moving Average Convergence Divergence)

▪ Fiyatların kısa dönemli eğilimiyle uzun dönemli eğiliminin kıyaslanmasıyla oluşturulan ve
orta vadeli analizde kullanılan bir göstergedir. Kısa vadeli eğilim olan 12 günlük üssel
hareketli ortalama ile uzun vadeli eğilim olan 26 günlük üssel hareketli ortalama arasında
ki farkın alınmasıyla oluşturulan yükseliş çubuklarından faydalanarak piyasanın yönü
hakkında yorum yapılır.

26
IRIS CIBRE
 İndikatörler

MACD (Moving Average Convergence Divergence)

▪ Bu göstergede sıfır seviyesi referans seviyesi olarak kullanılır. 12 günlük üssel hareketli
ortalamanın değeri 26 günlük üssel hareketli ortalamadan fazla olduğu zaman yükseliş
çubukları sıfır seviyesinin üzerinde oluşur ve piyasanın yükselişte olduğunu gösterir. Tersi
durumda ise yükseliş çubukları sıfır seviyesinin altında oluşacaktır ve piyasanın aşağı
yönlü hareket ettiğini gösterir.
▪ Bu göstergenin yorumlanmasında trigger (tetik) çizgisi de kullanılır. Bu çizgi oluşturulurken
9 günlük üssel hareketli ortalama kullanılır. Bu çizgi sıfır seviyesinin üstünde oluşan
yükseliş çizgilerini yukarıdan aşağı doğru kesiyorsa satış sinyali oluşur. Ancak sıfır
seviyesinin altında oluşan yükseliş çizgilerini aşağıdan yukarı doğru kesiyorsa alış sinyali
oluşur.

27
IRIS CIBRE
 İndikatörler
RSI (Relative Strenght Index)
▪ Piyasadaki trendin gücünü ölçmeye yarayan bu gösterge orta ve kısa vadeli analizlerde
daha etkilidir. Vade uzadıkça oluşacak sinyallerin tutarlılığı azalacaktır.
▪ Bu gösterge hesaplanırken, belirlenen periyottaki yükselen ve alçalan değerler esas alınır.
Bunların ortalamasının alınmasıyla oluşan değerleri birbirine bölerek göreceli güç (RS)
değerini elde ederiz. RSI göstergesinin formülle ifade ediliş şekli aşağıda ki şekliyle oluşur;
RS = Ortalama yükselen hareket / Ortalama alçalan hareket
RSI = 100 - ( 100 / 1 + RS )

28
IRIS CIBRE
 İndikatörler
RSI (Relative Strenght Index)
▪ Bu formülün sonucunda oluşan RSI eğrisi 0-100 arasında değerler alır. RSI’nın yükseldiği
yerlerde fiyatların yükselme eğiliminde olacağını, eğrinin aşağı yönlü hareketinde ise
fiyatların düşme eğilimde olacağını düşünebiliriz. RSI eğrisinin Aşırı alım ve aşırı satım
seviyelerini gösteren referans seviyeleri 30 ve 70’dir. Bu göstergede 0-30 aralığı aşırı satım
bölgesidir ve bu bölgeye inen eğrinin yukarı yönlü bir hareket yapması alım sinyalini
oluşturur. 70-100 aralığı ise aşırı alım bölgesidir ve bu aralıkta oluşan eğrinin aşağı yönlü
hareket etmesi satış sinyalini verir. RSI göstergesi trendin iç gücünü yansıtan bir eğri
olduğu için bazen trend dönüşe geçmese de gücünü kaybettiği için ters yönde hareket
gösterebiliyor. Bu yüzden al sat kararı verirken dikkatli olmak gerekiyor.

29
IRIS CIBRE
 İndikatörler

CCI (Commodity Channel Index)

▪ Donald Lambert fiyatların 22 günlük süre içerisinde 11 gün yükseliş 11 gün düşüş
gösterdiğini ve bu periyodun sonunda fiyatların en düşük seviyesine gerilediğini fark
etmiştir. Bu nedenle Lambert’a göre bu gösterge kullanılırken 5-25 günlük periyodun
dışına çıkılmaması göstergenin geçerliliğini artıracaktır. CCI eğrisinin aşırı duyarlı
yapısından dolayı kısa periyodlarda çok fazla alım satım sinyali oluşur, uzun vadeli
periyodlarda ise sinyallerde gecikme oluşur. Bu nedenle periyot seçiminde dikkatli olmak
gerekir. Genel olarak kullanılan periyot aralığı ise 11 ve 14 gün olarak tavsiye edilir.

30
IRIS CIBRE
 İndikatörler

CCI (Commodity Channel Index)

▪ Bu göstergenin referans seviyeleri ise 100 ve -100 olarak belirlenmiştir. -100 değerinin altı
aşırı satım bölgesi anlamına gelir ve fiyatların iyice düştüğünü gösterir. CCI eğrisinin -100
referans değerinin altındayken yukarı yönlü hareket göstermesi ise alış yapılabileceğini
gösterir. 100 referans değerinin üstü ise aşırı alım anlamına gelir ve fiyatların en yüksek
seviyesine çıktığını gösterir. CCI eğrisinin burada aşağı yönlü dönüş hareketi fiyatların
artık düşeceği anlamına gelir ve satış yapılmalıdır.

31
IRIS CIBRE
 İndikatörler
William Percent Range
▪ Stochastic Osilatörü’ne benzerliğiyle bilinen bu gösterge kısa vadeli analizlerin kullanımına
uygundur. Her fiyat hareketine karşı ani tepkiler göstermesi nedeniyle Stochastic
osilatöründeki %K eğrisine benzetilmektedir. Bu durum alım satım sinyallerinin okunmasını
zorlaştırdığından %R eğrisinin çok kısa vadeli hareketli ortalamasını kullanmak analiz
yapılmasını kolaylaştıracaktır.
▪ Bu göstergenin en önemli özelliği trend dönüşlerinden önce ters yöne hareket etmeye
başladığı için alış-satış kararı verirken zaman önceliği tanır.

32
IRIS CIBRE
 İndikatörler

William Percent Range

▪ Stochastic Osilatörü’ne benzerliğiyle bilinen bu gösterge kısa vadeli analizlerin kullanımına
uygundur. Her fiyat hareketine karşı ani tepkiler göstermesi nedeniyle Stochastic
osilatöründeki %K eğrisine benzetilmektedir. Bu durum alım satım sinyallerinin okunmasını
zorlaştırdığından %R eğrisinin çok kısa vadeli hareketli ortalamasını kullanmak analiz
yapılmasını kolaylaştıracaktır.
▪ Bu göstergenin en önemli özelliği trend dönüşlerinden önce ters yöne hareket etmeye
başladığı için alış-satış kararı verirken zaman önceliği tanır.

IRIS CIBRE

33
IRIS CIBRE

34