1.

საქართველოს საბიუჯეტო სისტემა

პასუხი: საქართველოს საბიუჯეტო სისტემა რეგულირდება
საქართველოს საბიუჯეტო კოდექსით. ამ კოდექსის მოქმედება
ვრცელდება საქართველოს ცენტრალურ, ავტონომიურ
რესპუბლიკებსა და ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოებზე. იგი
ეხება ისეთ საკითხებს, როგორიცაა: ბიუჯეტის მომზადება, განხილვა,
დამტკიცება, კონტროლი და ა.შ.

2. საქართველოს საბიუჯეტო სისტემის ძირითადი პრინციპები

პასუხი: საქართველოს საბიუჯეტო სისტემის ძირითადი პრინციპებია:
ყოვლისმომცველობა, გამჭვირვალობა, დამოუკიდებლობა, ერთიანობა,
ანგარიშვალდებულება და ა.შ.

3. საბიუჯეტო პროცესი
პასუხი: საბიუჯეტო პროცესი მეტად მნიშვნელოვანი პროცესია,
გამომდინარე იქიდან, რომ იგი მოიცავს საქართველოს საბიუჯეტო
სისტემის მონაწილეთა საქმიანობას.
საბიუჯეტო პროცესში შედის: ბიუჯეტის მომზადება, განხილვა,
დამტკიცება, შესრულოება, კონტროლი და ა.შ.

4. ბიუჯეტი
პასუხი:  სიტყვა ბიუჯეტი მომდინარეობს ინგლისურიდან და ნიშნავს
ტომარას. ზოგადად, ბიუჯეტი არის ოჯახის, სახელმწიფოს, რაიმე
ბიზნესის ან ორგანიზაციის შემოსავლებისა და გასავლების
ჩამონათვალი, რომელიც განისაზღვრება გარკვეული პერიოდით.
საქართველოს სახელმწიფოს მიმართულებით თუ განვიხილავთ
ბიუჯეტს, იგი გულისხმობს საქართველოს ცენტრალური,
ავტონომიური რესპუბლიკებისა და ადგილობრივი ხელისუფლების
მიერ საკუთარი უფლებამოსილებებისა თუ ვალდებულებების

1
 შესასრულებლად საჭირო ფინანსური სახსრების დაგეგმარებას,
რომელიც მტკიცდება შესაბამისი ორგანოების მიერ.

5. სახელმწიფო ბიუჯეტი
პასუხი: სახელმწიფო ბიუჯეტი წარმოადგენს სახელმწიფოს
უმნიშვნელოვანეს ფინანსურ დოკუმენტს.
იგი არის ყველა უწყების მიერ განსახორციელებელი პროექტებისა თუ
ღონისძიებების ერთობლიობა. საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტს
ამტკიცებს საქართველოს პარლამენტი.
ბიუჯეტი არის გამჭვირვალე დაგეგმარება, რომლის დროსაც მთავრობა
და მხარჯავი დაწესებულებები და საბიუჯეტო ორგანიზაციები აღწევენ
ერთგვარ შეთანხმებას სახელმწიფო რესურსების განაწილებაზე
სტრატეგიული პრიორიტეტების მიხედვით.

6. ავტონომიური რესპუბლიკის ბიუჯეტი

პასუხი: ავტონომიურ რესპუბლიკას აქვს საკუთარი დამოუკიდებელი
რესპუბლიკური ბიუჯეტი.
ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის
დამოუკიდებლობას უზრუნველყოფს საკუთარი შემოსულობების
წყაროები და საკუთარი გადასახდელების დამოუკიდებლად
განსაზღვრის უფლება საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად.
ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის
მომზადებისა და წარდგენის პროცესს კოორდინაციას უწევს
ავტონომიური რესპუბლიკის საფინანსო ორგანო.

7. მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტი
პასუხი: მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის პროექტის მომზადებისა და
წარდგენის პროცესს კოორდინაციას უწევს მუნიციპალიტეტის საფინანსო
ორგანო. მუნიციპალიტეტის ორგანოების დამოუკიდებლობა საბიუჯეტო
საქმიანობაში გარანტირებულია საქართველოს კანონმდებლობით.
მუნიციპალიტეტს გააჩნია საკუთარი შემოსულობები. გარკვეულ
შემთხვევებში ტრანსფერები.
2
 საქართველოს ცენტრალურ და ავტონომიური რესპუბლიკების
ხელისუფლებებს უფლება არა აქვთ, ჩაერიონ მუნიციპალიტეტის
ორგანოების საბიუჯეტო უფლებამოსილებებში.
8. ტრანსფერები
პასუხი: სულ გვაქვს სამი სახის ტრანსფერი:
1.კაპიტალური, 2. მიზნობრივი და 3. სპეციალური.
კაპიტალური ტრანსფერი გულისხმობს კაპიტალური პროექტის
განსახორციელებლად სახელმწიფო, ავტონომიური რესპუბლიკის
რესპუბლიკურ და მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტებს შორის გაწეული
ფინანსური დახმარებას, რომელიც დაკავშირებულია ტრანსფერის
მიმღების არაფინანსური აქტივების ზრდასთან;

მიზნობრივი ტრანსფერი ძირითადად ეხება დელეგირებული

უფლებამოსილების განსახორციელებლად სახელმწიფო ბიუჯეტიდან
ფინანსური დახმარების სახით მიღებულ თანხას.

სპეციალურ ტრანსფერს რაც შეეხება, იგი გულისხმობს სტიქიური

მოვლენების, ეკოლოგიური და სხვა სახის კატასტროფების, საომარი
მოქმედებების, ეპიდემიების და სხვა საგანგებო სიტუაციების შედეგების
(ზიანის) სალიკვიდაციოდ, აგრეთვე სხვა ღონისძიებების
განსახორციელებლად სახელმწიფო, ავტონომიური რესპუბლიკის
რესპუბლიკურ და მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტებს შორის გაწეული
ფინანსური დახმარებას.

9. საბიუჯეტო პროცესის მონაწილეთა უფლებამოსილება და

პასუხისმგებლობა
პასუხი: საბიუჯეტო პროცესის მონაწილეთა უფლებამოსილება
შემდეგნაირად არის გადანაწილებული:
ა) სახელმწიფო ბიუჯეტისათვის – საქართველოს მთავრობა;

3
 ბ) ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტისათვის –
შესაბამისი ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი აღმასრულებელი
ორგანო;
გ) მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტისთვის – შესაბამისი მუნიციპალიტეტის
აღმასრულებელი ორგანო;
დ) ამ კოდექსით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული
პირის/არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის
ბიუჯეტისათვის – საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული
ორგანო.
2. ბიუჯეტის პროექტის განხილვასა და დამტკიცებაზე და ბიუჯეტის
კონტროლზე უფლებამოსილია: ა) სახელმწიფო ბიუჯეტისათვის –
საქართველოს პარლამენტი;
3 ბ) ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტისათვის –
შესაბამისი ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი
წარმომადგენლობითი ორგანო;
გ) მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტისათვის – შესაბამისი მუნიციპალიტეტის
წარმომადგენლობითი ორგანო − საკრებულო;
დ) ამ კოდექსით გათვალისწინებული საჯარო სამართლის იურიდიული
პირის/არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი

10. ბიუჯეტის პროფიციტი და დეფიციტი

პასუხი: პროფიციტი გულისხმობს ისეთ სიტუაციას, როდესაც
დაგეგმილი ბიუჯეტის შემოსავალი აჭარბებს ბიუჯეტის გასავალ
ნაწილს, ხოლო დეფიციტი ისეთ სიტუაციას, როდესაც ბიუჯეტის
გასავალი ნაწილი აჭარბებს შემოსავალ ნაწილს.
11. სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტის მომზადება, წარდგენა და დამტკიცება
პასუხი: საქართველოს პარლამენტში წარდგენილ სახელმწიფო ბიუჯეტის
პროექტს თანდართული მასალებით და ქვეყნის ძირითადი მონაცემებისა
და მიმართულებების დოკუმენტს განიხილავენ საქართველოს
პარლამენტის კომიტეტები, ფრაქციები, უმრავლესობა, უმცირესობა.
კომიტეტების დასკვნები ეგზავნება საქართველოს პარლამენტის
საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტს.

4
 საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის დასკვნას
საქართველოს პარლამენტი არაუგვიანეს 22 ოქტომბრისა უგზავნის
საქართველოს მთავრობას.
საქართველოს მთავრობა სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტისა და ქვეყნის
ძირითადი მონაცემებისა და მიმართულებების დოკუმენტის
გადამუშავებულ ვარიანტებს გამოთქმული შენიშვნებისა და
წინადადებების გათვალისწინების მდგომარეობის შესახებ
ინფორმაციასთან ერთად არა უგვიანეს 5 ნოემბრისა ხელმეორედ
წარუდგენს საქართველოს პარლამენტს. სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტი
განიხილება პლენარულ სხდომაზე.
საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის დასკვნა
საქართველოს პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე განხილვისას
გამოთქმული შენიშვნების ამსახველ სტენოგრამასთან ერთად
არაუგვიანეს 20 ნოემბრისა ეგზავნება საქართველოს მთავრობას.
საქართველოს მთავრობა სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტის საბოლოო
ვარიანტს პლენარულ სხდომაზე გამოთქმული შენიშვნებისა და
წინადადებების გათვალისწინების მდგომარეობის შესახებ
ინფორმაციასთან ერთად არა უგვიანეს 30 ნოემბრისა წარუდგენს
საქართველოს პარლამენტს.
სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონის პროექტს საქართველოს პარლამენტი
კენჭს უყრის არაუგვიანეს დეკემბრის მესამე პარასკევისა.
სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონი მიიღება საქართველოს პარლამენტის
სრული შემადგენლობის უმრავლესობით, ერთი მოსმენით.

12. სახელმწიფო ბიუჯეტიდან განსაკუთრებული დაფინანსების წესი
პასუხი: სახელმწიფო ბიუჯეტიდან შესაძლებელია განსაკუთრებული
დაფინანსების წესით გამოიყოს სახსრები ტრანსფერებისთვის,
რომლებიც მიმართულია მუნიციპალიტეტებში რაიმე პროექტის ან და
ადგილობრივი ხელისუფლების მიერ დელეგირებული
უფლებამოსილებების განსახორციელებლად.

5
13. სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულება
პასუხი:

საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტი სრულდება საქართველოს ფინანსთა და

საგადასახადო შემოსავლების სამინისტროების მიერ შედგენილი განწერის
მიხედვით.
საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების კონტროლს ახორციელებს 
საქართველოს პარლამენტი და საქართველოს კონტროლის პალატა მოქმედი 
კანონმდებლობის შესაბამისად. 
ოპერატიული კონტროლი შემოსავლის დროულ და სრულ მობილიზებაზე,
აგრეთვე ამ სახსრების ხარჯვაზე ეკისრებათ საქართველოს ფინანსთა 
სამინისტროს და მისი სისტემის ტერიტორიულ სტრუქტურულ ერთეულებს.
საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის კონტროლს საქართველოს
კანონმდებლობის შესაბამისად ახორციელებენ საქართველოს პარლამენტი და
საქართველოს კონტროლის პალატა.
ოპერატიული კონტროლი საგადასახადო შემოსავლების სრულ და დროულ
შესრულებაზე ეკისრება საქართველოს საგადასახადო შემოსავლების
სამინისტროს.

14. მუნიციპალიტეტის  ბიუჯეტის პროექტის მომზადება,  წარდგენა და 

დამტკიცება

პასუხი: ბიუჯეტის პროექტი მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობით

ორგანოში წარდგენიდან 5 დღის ვადაში უნდა გამოქვეყნდეს საჯარო
განხილვისთვის. მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანო
საჯაროდ იხილავს ბიუჯეტის პროექტს და ახალი საბიუჯეტო წლის
დაწყებამდე იღებს გადაწყვეტილებას მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის

6
 პროექტის დამტკიცების შესახებ. გადაწყვეტილება ბიუჯეტის პროექტის
დამტკიცების შესახებ მიიღება წარმომადგენლობითი ორგანოს სიითი
შემადგენლობის უმრავლესობით.
შენიშვნების არსებობის შემთხვევაში მუნიციპალიტეტის
წარმომადგენლობითი ორგანო − საკრებულო არაუგვიანეს 25 ნოემბრისა
ბიუჯეტის პროექტს შენიშვნებით უბრუნებს მუნიციპალიტეტის მერს.
ბიუჯეტის პროექტისა და პრიორიტეტების დოკუმენტის იმავე ან
შესწორებულ ვარიანტებს არაუგვიანეს 10 დეკემბრისა
მუნიციპალიტეტის მერი წარუდგენს მუნიციპალიტეტის
წარმომადგენლობით ორგანოს − საკრებულოს.
მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს − საკრებულოს მიერ
განხილვისას ბიუჯეტის პროექტში ცვლილებები შეიძლება შეტანილ
იქნეს მხოლოდ მუნიციპალიტეტის მერთან შეთანხმებით.

15. მუნიციპალიტეტის  ბიუჯეტის შესრულება

პასუხი: მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტის შესრულებას თავისი

კომპეტენციის ფარგლებში უზრუნველყოფს მუნიციპალიტეტის
აღმასრულებელი ორგანო.

16. ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის მომზა
დება წარდგენა და დამტკიცება

პასუხი: ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის პროექტის

მომზადებისა და წარდგენის პროცესს კოორდინაციას უწევს ავტონომიური
რესპუბლიკის საფინანსო ორგანო.

საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მოთხოვნის შემთხვევაში

ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლება ვალდებულია დროულად და
7
 სრულად წარუდგინოს მას ინფორმაცია ავტონომიური რესპუბლიკის
რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესახებ.

ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე არა უგვიანეს 1

ნოემბრისა წარუდგენს უმაღლეს საბჭოს ავტონომიური რესპუბლიკის
რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონის პროექტს თანდართულ მასალებთან
ერთად.

ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო ახალი საბიუჯეტო წლის

დაწყებამდე ამტკიცებს ახალი საბიუჯეტო წლის რესპუბლიკურ ბიუჯეტს. 3.
ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის კანონი ქვეყნდება
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით და ხელმისაწვდომი
უნდა იყოს საზოგადოებისათვის.

17. ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის შესრულება
პასუხი: ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის
შესრულებას თავისი კომპეტენციის ფარგლებში უზრუნველყოფს
ავტონომიური რესპუბლიკის აღმასრულებელი ორგანო.
საბიუჯეტო ორგანიზაციები პასუხისმგებელი არიან ასიგნებების
შესაბამისად გადახდების განხორციელებისათვის და თავიანთი
კომპეტენციის ფარგლებში შემოსავლების აკრეფისათვის.

8
 ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკურ ბიუჯეტში გადასახადების
ამოღებას უზრუნველყოფენ საგადასახადო ორგანოები საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილი წესით.
ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო უფლებამოსილია
გააკონტროლოს ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მიერ
ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური ბიუჯეტის სახსრების
ხარჯვის კანონიერება და დარღვევების აღმოჩენის შემთხვევაში
ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარეს მიმართოს
საბიუჯეტო სახსრების ხარჯვის შეჩერების მოთხოვნით.

18.  საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობა

პასუხი: ა) პირი, რომელიც რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად;
ბ) პირი, რომელიც ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში დღგ-ის
გადამხდელად;
გ) პირი, რომელიც ახორციელებს საქონლის იმპორტს ან დროებით
შემოტანას საქართველოში, მხოლოდ ამ იმპორტზე ან დროებით
შემოტანაზე, რეგისტრაციის ვალდებულების გარეშე;
დ) არარეზიდენტი (გარდა საქართველოს მოქალაქე ფიზიკური პირისა),
რომელიც ეწევა მომსახურებას საქართველოში დღგ-ის გადამხდელად
რეგისტრაციისა და საქართველოში საგადასახადო აღრიცხვაზე მყოფი
არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების გარეშე, მხოლოდ ამ
მომსახურებაზე და ექვემდებარება უკუდაბეგვრას;
ე) პირი, რომელიც სახელშეკრულებო ვალდებულების შესრულების
უზრუნველყოფის ღონისძიების ფარგლებში ახორციელებს მოთხოვნის
უზრუნველყოფის საგნის (საქონლის) კრედიტორის საკუთრებაში
გადაცემას მხოლოდ ამ ოპერაციაზე და ექვემდებარება უკუდაბეგვრას,
რეგისტრაციის ვალდებულების გარეშე;
ვ) პირი, რომლის საქონლის რეალიზაციაც ხდება საგადასახადო
დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიების
ფარგლებში ან სხვა ფულადი ვალდებულების (გარდა სისხლის
სამართლის და ადმინისტრაციული წესით დაკისრებული სანქციებისა)

9
 გადახდევინების მიზნით, აუქციონის, პირდაპირი მიყიდვის ან სხვა
წესით, მხოლოდ ამ ოპერაციაზე, რეგისტრაციის ვალდებულების გარეშე.

19. საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის პრინციპები

პასუხი: საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობა შედგება
საქართველოს კონსტიტუციის, საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და
შეთანხმებების, ამ კოდექსის და მათ შესაბამისად მიღებული
კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებისაგან.
საგადასახადო კანონმდებლობის მთავარ პრინციპს წარმოადგენს ის,
რომ პირი ვალდებულია გადაიხადოს ამ კოდექსით დაწესებული
საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი გადასახადები. იგი
დაუშვებელია კოდექსით გაუთვალისწინებელი გადასახადის გადახდის
ვალდებულების ვინმესთვის დაკისრება, აგრეთვე გადასახადის
გადახდევინება კოდექსით დადგენილ ვადაზე ადრე.

20. გადასახადის ცნება და სახეები

პასუხი: გადასახადი კანონმდებლობის მიხედვით არის:
სავალდებულო, უპირობო ფულადი შენატანი ბიუჯეტში, რომელსაც
იხდის გადასახადის გადამხდელი, გადახდის აუცილებელი,
არაეკვივალენტური და უსასყიდლო ხასიათიდან გამომდინარე.
2. გადასახადის სახეებია საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი
გადასახადები.

21. ადგილობრივი გადასახადის დაწესება, შემოღება, მისი გადახდის

პირობების შეცვლა და გადასახადის გაუქმება
პასუხი: მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანო
უფლებამოსილია შემოიღოს ამ კოდექსით დაწესებული ადგილობრივი
გადასახადი მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციულ საზღვრებში ერთიანი
განაკვეთის სახით ან/და ამ მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციულ
საზღვრებში ცალკეული დარგების ან/და საქმიანობის სახეების
10
 მიხედვით, ამავე კოდექსით დადგენილი ზღვრული განაკვეთის
ფარგლებში.
მუნიციპალიტეტი ვალდებულია ადგილობრივი გადასახადის
შემოღების, მისი გადახდის პირობების შეცვლის ან შემოღებული
ადგილობრივი გადასახადის გაუქმების შესახებ ინფორმაცია და
სათანადო ნორმატიული აქტის ასლი მისი გამოქვეყნებისთანავე
გაუგზავნოს შემოსავლების სამსახურსა და შესაბამის საგადასახადო
ორგანოებს.

22. არაპირდაპირი გადასახადი

პასუხი: გადასახადი (დამატებული ღირებულების გადასახადი, აქციზის
გადასახადი, იმპორტის გადასახადი), რომელიც დგინდება მიწოდებული
(იმპორტირებული) საქონლის ან/და გაწეული მომსახურების ფასზე
დანამატის სახით და რომელსაც იხდის მომხმარებელი (იმპორტიორი) ამ
გადასახადით გაზრდილი ფასით საქონლის ან/და მომსახურების
შეძენისას (იმპორტისას).
არაპირდაპირი გადასახადის ბიუჯეტში გადახდის ვალდებულება
ეკისრება საქონლის მიმწოდებელს (იმპორტიორს) ან/და მომსახურების
გამწევს, რომელიც ამ კოდექსის მიზნებისათვის გადასახადის
გადამხდელად იწოდება.

23. გადასახადების ადმინისტრირება

პასუხი: გადასახადების ადმინისტრირება გულისხმობს იმ მეთოდების,
ფორმებისა და წესების ერთობლიობა, რომელთა საფუძველზეც
საგადასახადო ორგანო არეგულირებს გადასახადებთან დაკავშირებულ
საკითხებს (გაანგარიშება, კონტროლი, გადასახადის
გადამხდელთა/საგადასახადო აგენტთა აღრიცხვა, ვალდებულებების
შესრულების უზრუნველყოფა და ა.შ.).
11
24. ეკონომიკური საქმიანობა

პასუხი: ეკონომიკურ საქმიანობად განიხილება ნებისმიერი საქმიანობა,

რომელიც ხორციელდება შემოსავლის ან კომპენსაციის მისაღებად,
მიუხედავად ამ საქმიანობის შედეგისა, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ
არის გათვალისწინებული.
25. გადასახადის გადამხდელი, საგადასახადო აგენტი

პასუხი: გადასახადის გადამხდელი არის პირი, რომელსაც კოდექსით

დადგენილი წესით, ეკისრება გადასახადის გადახდის ვალდებულება.
საგადასახადო აგენტი არის პირი, რომელმაც კოდექსით დადგენილ
შემთხვევაში და დადგენილი წესით უნდა შეასრულოს გადასახადის
გადამხდელის საგადასახადო ვალდებულება.

26. გადასახადის გადამხდელის სამართლებრივი დაცვა

პასუხი: კანონმდებლობის თანახმად, გადასახადის გადამხდელის

სამართლებრივი დაცვის მექანიზმებია:
გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, საგადასახადო ორგანოებისაგან
მიიღოს ინფორმაცია საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის
გამოყენების, გადასახადის გადამხდელის უფლებების დაცვის შესახებ,
კანონით დადგენილი წესით გაეცნოს მის შესახებ საგადასახადო ორგანოებში
არსებულ ინფორმაციას.
გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, სამართალდამცავ და სხვა
მაკონტროლებელ ორგანოებს, გარდა საგადასახადო ორგანოებისა, არ
წარუდგინოს დოკუმენტები, რომლებიც დაკავშირებულია გადასახადებით
დაბეგვრის ობიექტების განსაზღვრასთან, გადასახადების გამოანგარიშებასთან
და გადახდასთან, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც კოდექსით ასეთი
უფლებამოსილება გადაცემული აქვს სხვა ორგანოებს.

27. საგადასახადო საიდუმლოება

პასუხი: საგადასახადო ორგანოს მიერ გადასახადის გადამხდელთან
დაკავშირებით მიღებული ნებისმიერი ინფორმაცია მიეკუთვნება
საგადასახადო საიდუმლოებას.

12
28. საგადასახადო ვალდებულება და მისი შესრულება

პასუხი:  საგადასახადო ვალდებულებად ითვლება პირის ვალდებულება,

გადაიხადოს კანონმდებლობით დაწესებული, აგრეთვე ამ კოდექსით
დაწესებული და მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს მიერ
შემოღებული გადასახადი.
პირს საგადასახადო ვალდებულება ეკისრება საქართველოს საგადასახადო
კანონმდებლობით დადგენილ იმ გარემოებათა წარმოქმნის მომენტიდან,
რომლებიც ითვალისწინებს გადასახადის გადახდას.
საგადასახადო ვალდებულების შესრულებად ითვლება გადასახადის თანხის
დადგენილ ვადაში გადახდა.
საგადასახადო ვალდებულებას ასრულებს უშუალოდ გადასახადის
გადამხდელი, თუ საქართველოს კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის
გათვალისწინებული. გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო
ვალდებულება შეიძლება შეასრულოს სხვა პირმა საქართველოს ეროვნული
ბანკის მიერ დადგენილი წესით.

29. საგადასახადო შეღავათი

პასუხი: საგადასახადო შეღავათად ითვლება სხვა გადასახადის

გადამხდელებთან შედარებით ცალკეული კატეგორიის გადასახადის
გადამხდელებისათვის მინიჭებული უპირატესობა, კერძოდ, შესაძლებლობა,
გადაიხადონ გადასახადი ნაკლები ოდენობით ან გათავისუფლდნენ
გადასახადის გადახდისაგან.

აკრძალულია ინდივიდუალური ხასიათის საგადასახადო შეღავათის

დაწესება და ცალკეული პირის გათავისუფლება გადასახადისაგან.

30. საგადასახადო მოთხოვნა

პასუხი:საგადასახადო მოთხოვნა არის საგადასახადო ორგანოს

ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, რომლის
შესრულებაც სავალდებულოა კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

13
31. საერთო სახელმწიფოებრივი გადასახადები

პასუხი: საერთო-სახელმწიფოებრივ გადასახადებს მიეკუთვნება:

ა) საშემოსავლო გადასახადი;
ბ) მოგების გადასახადი;
გ) დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ);
დ) აქციზი;
ე) იმპორტის გადასახადი.
6. ადგილობრივ გადასახადს მიეკუთვნება ქონების გადასახადი.

32. სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები

33. საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფა

14
საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების
უზრუნველსაყოფად განახორციელოს შემდეგი ღონისძიებები:

ა) საგადასახადო გირავნობა/იპოთეკა;

ბ) მესამე პირზე გადახდევინების მიქცევა;

გ) ქონებაზე ყადაღის დადება;

დ) ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცია;

ე) საბანკო ანგარიშზე საინკასო დავალების წარდგენა;

ვ) გადასახადის გადამხდელის სალაროდან ნაღდი ფულის ამოღება;

საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებების

განხორციელების რიგითობას ირჩევს საგადასახადო ორგანო, თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ
არის დადგენილი.

„რეაბილიტაციისა და კრედიტორთა კოლექტიური დაკმაყოფილების შესახებ“ საქართველოს

კანონის შესაბამისად საქმის წარმოებისას ამ მუხლით გათვალისწინებული ღონისძიებები
საწარმოს მიმართ გამოიყენება მხოლოდ გადახდისუუნარობის შესახებ განცხადების
დასაშვებად ცნობის თაობაზე სასამართლო გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის
შემდეგ წარმოშობილი საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების მიზნით.

34. საგადასახადო კონტროლი

1.   მუხლი 255. ზოგადი დებულებანი საგადასახადო კონტროლთან დაკავშირებით

 +

1. ამ კარით განსაზღვრულ საგადასახადო კონტროლთან დაკავშირებით ზოგადი

დებულებები გამოიყენება ყველა პირის მიმართ, თუ საქართველოს საგადასახადო
კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული.
2.  პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლს ახორციელებს მხოლოდ საგადასახადო
ორგანო. სხვა მაკონტროლებელ ორგანოებს და სამართალდამცავ ორგანოებს ეკრძალებათ
პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლის განხორციელება.
3. საგადასახადო კონტროლის პროცედურებმა გონივრულ ფარგლებში არ უნდა
დაარღვიოს პირის საქმიანობის ჩვეული რიტმი და არ უნდა გააჩეროს მისი საქმიანობა.
4. საგადასახადო კონტროლის სახეებია მიმდინარე კონტროლი და საგადასახადო
შემოწმება.
5. საგადასახადო კონტროლი ხორციელდება მოსამართლის ბრძანების გარეშე, გარდა ამ
კოდექსით პირდაპირ გათვალისწინებული შემთხვევებისა.
6. მოსამართლის ბრძანების გარეშე აკრძალულია პირის საქმიანობის უკვე შემოწმებული
საკითხის იმავე პერიოდის ხელახალი შემოწმება, გარდა იმ საკითხებისა, რომელთა

15
მიხედვითაც პირი უკვე შემოწმებულ პერიოდზე შესწორებულ საგადასახადო დეკლარაციას
წარადგენს.
7. საჭიროების შემთხვევაში, საგადასახადო კონტროლის კონკრეტული მოქმედების
განხორციელების მიზნით შესაძლებელია მოწვეულ იქნეს სპეციალისტი/ექსპერტი.

საგადასახადო კონტროლთან დაკავშირებული ზოგადი დებულებები გამოიყენება ყველა

პირის მიმართ თუ ამ კოდექსით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, მხოლოდ
საგადასახადო ორგანოს შეუძლია განახორციელოს საგადასახადო კონტროლი პირის
საქმიანობის მიმართ და აუცილებელია საგადასახადო კონტროლის განხორციელების დროს,
რომ არ მოხდეს პირის საქმიანობის შეფერხება და მისი გაჩერება.

საგადასახადო კონტროლის სახეებია :

1) მიმდინარე კონტროლი
2) საგადასახადო შემოწმება.

საგადასახადო კონტროლის განხორციელებისთვის არ არის აუცილებელი სასამართლოს

მიერ იყოს გამოტანილი გადაწყვეტილება ( ბრძანება ), ამისთვის აუცილებელია ამ კოდექსში
(საგადასახადო კოდექსი ) იყოს პირდაპირ გათვალისწინებული შემთხვევები. მაგრამ
აუცილებელია თუ იმავე პერიოდში მოხდება უკვე შემოწმებული საკითხის თავიდან
შემოწმება სახეზე იყოს მოსამართლეს მიერ გამოცემული ბრძანება ან თუ პირმა წარადგინა
შესწორებული საგადასახადო დეკლარაცია, შესაძლებელია სასამართლოს ბრძანების გარეშე
მოხდეს გადამოწმება.

35. მიმდინარე კონტროლის პროცედურები

2.   მუხლი 256. ზოგადი დებულებანი პირის საქმიანობის მიმდინარე კონტროლთან

დაკავშირებით
 +

1. პირის საქმიანობის მიმდინარე კონტროლის პროცედურები ხორციელდება წინასწარი

შეტყობინების გარეშე, საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი პირის ბრძანების
საფუძველზე.
2. საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, მიმდინარე კონტროლის პროცედურების
დაფიქსირების მიზნით გამოიყენოს ტექნიკური საშუალებები.
3. პირის საქმიანობის მიმდინარე კონტროლი ხორციელდება ამ პირის სამუშაო საათებში
ან/და ფაქტობრივი მუშაობის დროს.
4. პირი უფლებამოსილია დაესწროს მის მიმართ განხორციელებულ მიმდინარე
კონტროლის პროცედურებს.
5. ამ კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მიმდინარე კონტროლის
პროცედურების შედეგების შესახებ დგება ოქმი, რომელსაც ხელს აწერენ მიმდინარე

16
კონტროლის პროცედურების განმახორციელებელი საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი
პირი და გადასახადის გადამხდელი/მისი წარმომადგენელი, აგრეთვე ამ პროცედურებში
მონაწილე სხვა პირი. პირის მიერ ოქმზე ხელის მოწერაზე უარის შემთხვევაში ოქმში
კეთდება შესაბამისი ჩანაწერი.

მიმდინარე კონტროლი ხორციელდება საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი პირის

ბრძანების საფუძველზე, პირის საქმიანობის მიმდინარე კონტროლის პროცედურების დროს
წინასწარი შეტყობინება არ ეგზავნება. საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია, როდესაც
მიმდინარე კონტროლის პროცედურებს ახორციელებს გამოიყენოს ტექნიკური საშუალებები
და დააფიქსიროს მასში. ამასთანავე აუცილებელია მიმდინარე კონტროლი განხორციელდეს
პირის საქმიანობის სამუშაო საათებში ან/და ფაქტობრივი მუშაობის დროს. პირს არ
ეზღუდება უფლება თავისი სურვილიდან გამომდინარე შეუძლია დაესწროს მის მიმართ
განხორციელებულ მიმდინარე კონტროლის პროცედურებს. საგადასახადო კოდექსში
გათვალისწინებული შემთხვევების დროს მიმდინარე კონტროლის პროცედურების
შედეგების ჩაწერა ხდება ოქმში, რომელსაც ხელი უნდა მოაწერონ მიმდინარე კონტროლის
პროცედურების განმახორციელებელმა საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილმა პირმა და
გადასახადის გადამხდელმა ან/და მისმა წარმომადგენელმა და ასევე შესაძლებელია ამ
პროცედურებში მონაწილე სხვა პირმაც თუ ასეთი არ არის ოქმში უნდა იყოს ასევე
მითითებული და მოხდეს შესაბამისი ჩაწერა

36. საგადასახადო შემოწმება

1.    მუხლი 262. საგადასახადო შემოწმების სახეები

 +

საგადასახადო შემოწმება შეიძლება იყოს კამერალური და გასვლითი.

    მუხლი 263. კამერალური საგადასახადო შემოწმება

 +

1. კამერალური საგადასახადო შემოწმება ტარდება საგადასახადო ორგანოს

უფლებამოსილი პირის ბრძანების საფუძველზე, ამ ბრძანებით განსაზღვრულ კონკრეტულ
საკითხზე.
2. კამერალური საგადასახადო შემოწმების ჩატარებისას საგადასახადო ორგანოს უფლება
აქვს, ამ კოდექსით დადგენილი წესით მოითხოვოს სააღრიცხვო დოკუმენტაციის ან/და
დაბეგვრასთან დაკავშირებული ინფორმაციის წარდგენა.
3. კამერალური საგადასახადო შემოწმება ტარდება პირის საქმიანობის ადგილზე
გაუსვლელად, საგადასახადო ორგანოში არსებული პირის დაბეგვრასთან დაკავშირებული

17
ინფორმაციის, აგრეთვე გადასახადის გადამხდელისაგან მიღებული ახსნა-განმარტებისა და
სააღრიცხვო დოკუმენტაციის საფუძველზე.
4. თუ კამერალური საგადასახადო შემოწმების შედეგად გამოვლენილი შეცდომები იწვევს
გადასახადის თანხის ცვლილებას, კამერალური საგადასახადო შემოწმების
განმახორციელებელი უფლებამოსილი პირი ადგენს საგადასახადო შემოწმების აქტს.

    მუხლი 264. გასვლითი საგადასახადო შემოწმება

პირველ რიგში ჩვენ შევეხოთ საგადასახადო შემოწმების სახეებს, რომელიც არის 2 სახის,
კონკრეტულად :

1. კამერალური

2. გასვლითი

1. კამერალური

თავდაპირველად შევეხოთ კამერალურს, კამელარული საგადასახადო შემოწმება რომ

მოხდეს აუცილებელია საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი პირის ბრძანება, ამ
ბრძანებაში უნდა იყოს განსაზღვრული კონკრეტული საკითხი, ზუსტად კამერალური
საგადასახადო შემოწმების დროს საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს ამ კოდექსით
( საგადასახადო კოდექსით) დადგენილი წესით რომ მოითხოვოს, როგორც სააღრიცხვო
დოკუმენტაცია ასევე დაბეგვრასთან დაკავშირებული ინფორმაციის წარდგენა ან ორივე
ერთად. კამერალური საგადასახადო შემოწმება ტარდება პირის საქმიანობის ადგილზევე
გაუსვლელად ანუ საგადასახადო ორგანოში არსებული პირის დაბეგვრასთან არსებული
ინფორმაციისა და ასევე გადასახადის გადამხდელისგან მიღებული ინფორმაციიდან და
სააღრიცხვო დოკუმენტაციის საფუძველზე. ამასთან ერთად შესაძლებელია კამერალური
საგადასახადო შემოწმების შედეგად გამოვლინდეს შეცდომები, რომელიც ბუნებრივია
გამოიწვევს გადასახადის თანხის ცვლილებებს და ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია
კამელარუი საგადასახადო შემოწმების განმახორციელებელმა უფლებამოსილმა პირმა
შეადგინოს საგადასახადო შემოწმების აქტი

18
 მუხლი 264. გასვლითი საგადასახადო შემოწმება
 1 +

1. გასვლითი საგადასახადო შემოწმება ტარდება საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი

პირის გადაწყვეტილების საფუძველზე.
2. გადასახადის გადამხდელს შემოწმების დაწყებამდე არანაკლებ 10 სამუშაო დღისა
ეგზავნება შეტყობინება წერილობითი ან ელექტრონული ფორმით.
3. შემოწმება უნდა დაიწყოს გადასახადის გადამხდელისათვის შეტყობინების
ჩაბარებიდან არა უგვიანეს 30 დღისა. თუ აღნიშნულ ვადაში შემოწმება ვერ დაიწყო,
შეტყობინება ძალადაკარგულად ითვლება.
4. გასვლითი საგადასახადო შემოწმებით შესაძლებელია გადასახადის გადამხდელის
საქმიანობის სრული ან თემატური შემოწმება.
5. გასვლითი საგადასახადო შემოწმება შეიძლება მოიცავდეს გადასახადის გადამხდელის
საქმიანობის მიმდინარე კონტროლის პროცედურებსაც.
6. გასვლითი საგადასახადო შემოწმების ვადა შეიძლება გაგრძელდეს არა უმეტეს 3
თვისა. საჭიროების შემთხვევაში, შემოსავლების სამსახურის უფროსთან შეთანხმებით
შესაძლებელია შემოწმების ვადის დამატებით გაგრძელება არა უმეტეს 2 თვისა.
7. გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია გასვლითი საგადასახადო შემოწმების
ჩატარებისას შემმოწმებლებს შეუქმნას ისეთივე სამუშაო პირობები, როგორიც, ჩვეულებრივ,
არსებობს გადასახადის გადამხდელთან.
8. საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, მოითხოვოს საგადასახადო
ვალდებულებასთან დაკავშირებული სააღრიცხვო დოკუმენტაციის ან/და დაბეგვრასთან
დაკავშირებული ინფორმაციის სათანადო წესით დამოწმებული ასლი, ხოლო გადასახადის
გადამხდელის მიერ აღნიშნული მოთხოვნის შეუსრულებლობის შემთხვევაში ამოიღოს
აღნიშნული დოკუმენტის დედანი, რომელიც გასვლითი საგადასახადო შემოწმების
დასრულებისთანავე უბრუნდება გადასახადის გადამხდელს. დოკუმენტაციის ამოღების
შემთხვევაში ფორმდება ამოღების ოქმი.
9. თუ დაწყებული საგადასახადო შემოწმების გაგრძელება ვერ ხერხდება დაუძლეველი
ძალის ან სხვა გარემოების გამო, საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილი პირი იღებს
გადაწყვეტილებას საგადასახადო შემოწმების შეჩერების შესახებ. საგადასახადო შემოწმება
განახლდება დაუძლეველი ძალის ან სხვა გარემოების აღმოფხვრისთანავე. საგადასახადო
შემოწმების ვადის დინება განახლდება აღნიშნული შემოწმების გაგრძელების დღიდან.
10. თუ საგადასახადო შემოწმების სპეციფიკა მოითხოვს შემოწმების რამდენიმე ეტაპად
ჩატარებას, ყოველი ეტაპის შემდეგ დგება შუალედური აქტი.

2.გასვლითი

როგორც კამერალური ასევე გასვლითი საგადასახადო შემოწმება ტარდება საგადასახადო

ორგანოს უფლებამოსილი პირის მიერ გამოცემულ ბრძანების (გადაწყვეტილების)
საფუძველზე, მაგრამ კამერალური გადასახადის შემოწმებისას საგადასახადო ორგანო არ

19
არის ვალდებული გააფრთხილოს პირს შემოწმებასთან დაკავშირებით, ხოლო გასვლითი
საგადასახადო შემოწმების დროს აუცილებელი მოთხოვნაა გადასახადის გადამხდელს
შემოწმებამდე არანაკლებ 10 სამუშაო დღის განმავლობაში გაეგზავნოს წერილობით ან
ელექტრონული ფორმით და მოხდეს მათ გაფრთხილება. ხოლო, როდესაც გადასახადის
გადამხდელი შეტყობინებას ჩაიბარებს ამის შემდეგ უნდა მოხდეს შემოწმება არაუგვიანეს 30
დღისა წინააღმდეგ შემთხვევაში აღნიშნული შეტყობინება ძალადაკარგულად ჩაითვლება.
უნდა აღინიშნოს გასვლითი შემოწმებით შესაძლებელია გადასახადის გადამხდელის
საქმიანობის სრული ან თემატური შემოწმება განხორციელდეს. შესაძლებელია გასვლითი
საგადასახადო შემოწმების დაწყებიდან შემოწმება გაგრძელდეს არა უმეტესი 3 თვისა, მაგრამ
თუ მოხდება შემოსავლების სამსახურთან შეთანხმება შესაძლებელია შემოწმების ვადის
დამატებით გაგრძელება მოხდეს არაუმეტესი 2 თვისა. მნიშვნელოვანია საგადასახადო
შემოწმების თანამშრომელს ზუსტად მსგავსი პირობები და სამუშაო გარემო უზრუნველყოს
როგორიც არსებობს გადასახადის გადამხდელთან ანუ აღნიშნული გადასახადის
გადამხდელის ვალდებულებაა. შესაბამისად წარმოდგენილ საგადასახადო ორგანოს
უფლებამოსილ პირს ენიჭება უფლებამოსილება მოითხოვოს საგადასახადო
ვალდებულებასთან დაკავშირებული სააღრიცხვო დოკუმენტაციის ან/და დაბეგვრასთან
დაკავშირებული ინფორმაციის სათანადო წესით დამოწმებული ასლი ხოლო თუ აღნიშნულ
მოთხოვნას არ შეასრულებს გადასახადის გადამხდელი საგადასახადო ორგანოს
უფლებამოსილ პირს ენიჭება უფლება ამოიღოს აღნიშნული დოკუმენტის დედანი, რომელიც
გასვლითი საგადასახადო შემოწმების დასრულებისთანავე უნდა დაუბრუნდეს გადასახადის
გადამდხდელს და აუცილებელია დოკუმენტაციის ამოღების შემთხვევაში შედგეს ამოღების
ოქმი. ამასთანავე არის შემთხვევები, როდესაც ფორს-მაჟორული მდგომარეობის გამო
შეუძლებელია განხორციელდეს აღნიშნული საგადასახადო შემოწმება და ამ შემთხვევაში
შესაძლებელია საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილმა პირმა შეაჩეროს შემოწმება იმ
დრომდე სანამ არ მოხდება ფორს-მაჟორული ძალის ან და სხვა გარემობების აღმოფხვრა.
ვადის დინებაც ასევე შეჩერდება გაჩერების შემთხვევაში და გაგრძელებასთან ერთად ასევე
გაგრძელდება ვადის დინებაც.

37. საგადასახადო სამართალდარღვევა და პასუხისმგებლობა

1.    მუხლი 269. საგადასახადო სამართალდარღვევა და საგადასახადო პასუხისმგებლობის

ზოგადი პრინციპები
 2 1

20
 1. საგადასახადო სამართალდარღვევად ითვლება პირის მართლსაწინააღმდეგო ქმედება
(მოქმედება ან უმოქმედობა), რომლისთვისაც ამ კოდექსით გათვალისწინებულია
პასუხისმგებლობა. საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის პირს პასუხისმგებლობა
შეიძლება დაეკისროს მხოლოდ ამ კოდექსით დადგენილი საფუძვლითა და წესით.
2. საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის სანქციის შეფარდების დროს, თუ კანონით
გაუქმებულია ან შემსუბუქებულია პასუხისმგებლობა ასეთი ქმედების ჩადენისათვის,
მოქმედებს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა, ხოლო თუ შემოღებულია ან დამძიმებულია
პასუხისმგებლობა, გამოიყენება ქმედების ჩადენის მომენტისათვის არსებული ნორმა.
21. თუ საგადასახადო დავის განხილვის დასრულებამდე კანონით გაუქმებულია ან
შემსუბუქებულია პასუხისმგებლობა ასეთი ქმედების ჩადენისათვის, დავის განმხილველი
ორგანო ვალდებულია გამოიყენოს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა.
3. ამ კოდექსით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ჩადენისათვის
პასუხისმგებლობა ეკისრება საწარმოს/ორგანიზაციას და ფიზიკურ პირს. საგადასახადო
სამართალდარღვევისათვის პირის მიმართ საგადასახადო სანქციის გამოყენება არ
ათავისუფლებს მას კუთვნილი გადასახადების გადახდის ვალდებულებისაგან.
4. საგადასახადო სამართალდარღვევისათვის საწარმოს/ორგანიზაციის მიმართ
საგადასახადო სანქციის გამოყენება შესაბამისი საფუძვლების არსებობისას არ
ათავისუფლებს მის თანამდებობის პირებს საქართველოს კანონმდებლობით დაგენილი
ადმინისტრაციული, სისხლისსამართლებრივი ან სხვა სახის პასუხისმგებლობისაგან.
5. პირს ამ კარით დადგენილი პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება, თუ საგადასახადო
სამართალდარღვევა გამოწვეულია დაუძლეველი ძალის მოქმედების შედეგად. დაუძლეველ
ძალად ითვლება ისეთი საგანგებო ან განსაკუთრებული გარემოება, რომელიც შეუძლებელს
ხდის ამ კოდექსით დადგენილ ვალდებულებათა შესრულებას და რომლის დადგომა არ
არის დამოკიდებული პირის ნებაზე, მათ შორის:
ა) სტიქიური უბედურება (მიწისძვრა, წყალდიდობა, მეწყერი, ზვავი, ხანძარი და სხვა);
ბ) საგარეო ვაჭრობის შეზღუდვა, საგანგებო/საომარი მდგომარეობის გამოცხადება,
აგრეთვე სახელმწიფო ორგანოს სხვა გადაწყვეტილება;
გ) მასობრივი არეულობა, გაფიცვა.
51 . (ამოღებულია - 01.05.2015, №3581).
6. დეკლარაციის/გაანგარიშების მიხედვით არასწორად ნაჩვენები ინფორმაციის გამო ამ
კარით გათვალისწინებული ჯარიმა არ დაეკისრება პირს, რომელმაც საგადასახადო ორგანოს
წარუდგინა შესწორებული დეკლარაცია/გაანგარიშება საგადასახადო შემოწმების ჩატარების
შესახებ სასამართლოს ან საგადასახადო ორგანოს შესაბამისი გადაწყვეტილების ჩაბარებამდე
ან საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის შედგენამდე.
61. (ამოღებულია - 28.06.2019, №4906).
7. საგადასახადო ორგანოს/დავის განმხილველ ორგანოს ან სასამართლოს უფლება აქვს,
გაათავისუფლოს კეთილსინდისიერი გადასახადის გადამხდელი ამ კოდექსით
გათვალისწინებული სანქციისაგან, თუ სამართალდარღვევა გამოწვეულია გადასახადის
გადამხდელის შეცდომით/არცოდნით.
71.  (ამოღებულია - 28.06.2019, №4906).
8. ამ კარის მიზნებისათვის სამართალდარღვევა განმეორებით ჩადენილად ჩაითვლება,
თუ იგივე ქმედება ჩადენილია წინა სამართალდარღვევის გამოვლენიდან 12 თვის
განმავლობაში. ამასთანავე, ამ კოდექსის 281-ე მუხლით გათვალისწინებული
სამართალდარღვევა განმეორებით ჩადენილად არ ჩაითვლება, თუ პირმა ამავე მუხლით

21
გათვალისწინებული სამართალდარღვევები ჩაიდინა ერთსა და იმავე დღეს,
ტერიტორიულად განცალკევებულ ობიექტებზე.
9. საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის მიერ დადგენილი წესით და დადგენილ შემთხვევებში, საგადასახადო
სამართალდარღვევის ოქმის შედგენის გარეშე, პირს განუსაზღვროს ვადა საგადასახადო
სამართალდარღვევის აღმოსაფხვრელად. აღნიშნული ვადის მოქმედების პერიოდში პირს
იმავე სამართალდარღვევისათვის პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება.
10. ამ კოდექსის 2884 მუხლით გათვალისწინებული სამართალდარღვევის გამოვლენის
შემთხვევაში ფიზიკურ პირს, რომელმაც ისარგებლა დაუბეგრავი მინიმუმის ერთობლივი
შემოსავლიდან გამოქვითვისა და შესაბამისი გადასახადის თანხის დაბრუნების/ჩათვლის
უფლებით, ამ კოდექსის 275-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული
პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება.
11. საგადასახადო შემოწმების შედეგად დარიცხული ჯარიმების თანხების 50 პროცენტი
უქმდება, თუ გადასახადის გადამხდელს ამ საგადასახადო შემოწმების
შედეგად გამოცემული საგადასახადო მოთხოვნის ჩაბარებიდან 30 დღის ვადაში ბიუჯეტში
სრულად აქვს გადახდილი საგადასახადო მოთხოვნით გათვალისწინებული გადასახადების,
აგრეთვე ჯარიმების 50 პროცენტის ტოლფასი თანხა და პირის მიერ ამავე ვადაში
აღიარებულია შესაბამისი საგადასახადო მოთხოვნით გათვალისწინებული თანხა.

საგადასახადო სამართალდარღვევად ითვლება პირის მიერ განხორციელებული

მართლსაწინააღმდეგო ქმედება, რომელიც შეიძლება იყოს როგორც მოქმედებით ჩადენილი
ასევე უმოქმედობით და ამ კოდექსით გათვალისწინებულია ასეთი ქმედებისთვის ან
უმოქმედობისთვის გარკვეული პასუხისმგებლობა. საგადასახადო სამართალდარღვევის
შემთხვევაში, როდესაც უნდა შეეფარდოს სანქცია და შეფარდების დროს თუ კანონით
გაუქმებულია ან შემსუბუქებულია აღნიშნულ ქმედებაზე პასუხისმგებლობა ასეთი ქმედების
ჩადენისათვის, მოქმედებს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა, ხოლო თუ შემოღებულია ან
დამძიმებულია აღნიშნულ ქმედებაზე პასუხისმგებლობა მაშინ მაგ შემთხვევაში გამოიყენება
იმ დროს ჩადენილი ქმედების მომენტისთვის არსებული ნორმა. თუ მიმდინარეობს
საგადასახადო დავა მისი დასრულებამდე კანონით მოხდა გაუქმება ან შემსუბუქება
პასუხისმგებლობის ასეთი ქმედების ჩადენისთვის დავის განმხილველი ორგანო
ვალდებულია გამოიყენოს ახალი კანონით დადგენილი ნორმა . საგადასახადო კოდექსით
გათვალისწინებული სამართალდარღვევის ჩადენის შემთხვევაში პასუხისმგებლობა
ეკისრება როგორც საწარმოს/ორგანიზაციას ასევე ფიზიკურ პირს და აღნიშნული
პასუხისმგებლობა არ ათავისუფლებს მას კუთვნილი გადასახადების გადახდის
ვალდებულებისგან და ასევე არ ათავისუფლებს საქართველოს კანონმდებლობით
დადგენილი ადმინისტრაციული, სისხლისამართლებრივი ან სხვა სახის
პასუხისმგებლობისგან. პირს საგადასახადო სამართალდარღვევისთვის პასუხისმგებლობა არ
დაეკისრება თუ ეს გამოწვეულია დაუძლეველი ძალის მოქმედებით და პირის ბრალით არ
არის გამოწვეული და მათ ნებაზე არ არის დამოკიდებული მათ შორის : ა) სტიქიური
უბედურება (მიწისძვრა, წყალდიდობა, მეწყერი, ზვავი, ხანძარი და სხვა); ბ) საგარეო

22
ვაჭრობის შეზღუდვა, საგანგებო/საომარი მდგომარეობის გამოცხადება, აგრეთვე
სახელმწიფო ორგანოს სხვა გადაწყვეტილება; გ) მასობრივი არეულობა, გაფიცვა. პირს
რომელმაც დეკლარაციის გაანგარიშების მიხედვით არასწორად ქონდა მითითებული
ინფორმაცია ამის გამო ამ თავით გათვალისწინებული ჯარიმა არ დაეკისრება პირს თუ ეს
პირი შემდგომ წარუდგენს შესწორებულ დეკლარაციას/გაანგარიშებას სასამართლოს ან
საგადასახადო ორგანოს შესაბამისი გადაწყვეტილების ჩაბარებამდე ან საგადსახადო
სამართალდარღვევის ოქმის შედგენამდე. თუ გადახდის გადამხდელი არის
კეთილსინდისიერი გადამხდელი სასამართლოს ან სხვა დავის განმხილველ ორგანოს
უფლება აქვს გაათავისუფლოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული სანქციისგან
თუ სამართალდარღვევა გამოწვეულია გადასახადის გადამხდელის შეცდომით/არცოდნით.
ასევე მნიშვნელოვანია შევეხოთ და განვიხილოთ თუ რა შემთხვევაშია შესაძლებელი
ჩაითვალოს განმეორებით ჩადენილად სამართალდარღვევა კოდექსით გათვალისწინებულია
12 თვის განმავლობაში თუ მოხდება იგივე დანაშაული, ხოლო თუ მოხდა ერთ დღეს
სხვადასხვა ობიექტზე ჩადენა დანაშაულის იგივე ქმედების არ ჩიათვლება განმეორებით
ჩადენილ დანაშაულად. საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს,
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესით და დადგენილ შემთხვევებში,
საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმის შედგენის გარეშე, პირს განუსაზღვროს ვადა
საგადასახადო სამართალდარღვევის აღმოსაფხვრელად. აღნიშნული ვადის მოქმედების
პერიოდში პირს იმავე სამართალდარღვევისათვის პასუხისმგებლობა არ დაეკისრება.
საგადასახადო შემოწმების შედეგად დარიცხული ჯარიმების თანხების 50 პროცენტი
უქმდება, თუ გადასახადის გადამხდელს ამ საგადასახადო შემოწმების შედეგად გამოცემული
საგადასახადო მოთხოვნის ჩაბარებიდან 30 დღის ვადაში ბიუჯეტში სრულად აქვს
გადახდილი საგადასახადო მოთხოვნით გათვალისწინებული გადასახადების, აგრეთვე
ჯარიმების 50 პროცენტის ტოლფასი თანხა და პირის მიერ ამავე ვადაში აღიარებულია
შესაბამისი საგადასახადო მოთხოვნით გათვალისწინებული თანხა.

38. საგადასახადო სამართალდარღვევათა სახეები და პასუხისმგებლობა

39. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის სტატუსი და დამოუკიდებლობა

სახელმწიფო აუდიტის სამსახური არის სახელმწიფო საფინანსო-ეკონომიკური კონტროლის

უმაღლესი ორგანო, რომელიც ახორციელებს აუდიტს.სახელმწიფო აუდიტის სამსახური
თავის საქმიანობაში დამოუკიდებელია და ემორჩილება მხოლოდ კანონს. დაუშვებელია მის
საქმიანობაში ჩარევა ან/და მისი საქმიანობის კონტროლი, ამ საქმიანობასთან დაკავშირებით

23
ანგარიშის მოთხოვნა, თუ ეს პირდაპირ არ არის გათვალისწინებული კანონით. აკრძალულია
სახელმწიფო აუდიტის სამსახურზე ყოველგვარი პოლიტიკური ზეწოლა, აგრეთვე
ნებისმიერი სხვა ქმედება, რომელმაც შეიძლება ხელყოს მისი დამოუკიდებლობა.
სახელმწიფო აუდიტის სამსახური უწყებრივად, ფინანსურად, ფუნქციონალურად და
ორგანიზაციულად დამოუკიდებელია.

40. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის საქმიანობის ძირითადი მიზნები

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის საქმიანობის ძირითადი მიზნებია, ხელი შეუწყოს

საჯარო მმართველობის ეფექტიანობას და ანგარიშვალდებულებას, საბიუჯეტო სახსრებისა
და სხვა საჯარო რესურსების გამოყენებისა და ხარჯვის კანონიერების, მიზნობრიობის
დაცვასა და ეფექტიანობას, ეროვნული სიმდიდრის, სახელმწიფო, ავტონომიური
რესპუბლიკებისა და მუნიციპალიტეტების საკუთრების დაცვას, აგრეთვე საჯარო ფინანსების
მართვის გაუმჯობესებას.

41. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლები და

პრინციპები

სახელმწიფო აუდიტის სამსახური თავის საქმიანობას წარმართავს საქართველოს

კონსტიტუციის, საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებისა და შეთანხმებების, ამ
კანონის, საქართველოს სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტების
საფუძველზე. სახელმწიფო აუდიტის სამსახური ხელმძღვანელობს უმაღლესი
აუდიტორული ორგანოების საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ დეკლარირებული
ძირითადი პრინციპებით.

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის საქმიანობის პრინციპებია:

ა) ობიექტურობა;

ბ) დამოუკიდებლობა;

გ) საჯაროობა;

დ) პროფესიონალიზმი.

42. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის უფლებამოსილება

სახელმწიფო აუდიტისთვის კონსტიტუციით განსაზღვრული ამოცანების შესასრულებლად :

24
ახორციელებს აუდიტს სახელწმფიო აუდიტის სამსახურის შესახებ კანონით იგი
უფლებამოსილია :

1.ჩაატაროს ექსპერტიზა და გასცეს დასკვნები საფინანსო და ეკონომიკურ სფეროების

მარეგულირებელი საკანონმდებლო და სხვა ნომარტიული აქტების პროექტზე.

2.ასევე იმ პროგრამებზე რომელთა დასაფინანსებლად განსაზღვრულია

სახელმწფიო,ავტონომიური რესპუბლიკებისა და მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტების
სახსრების გამოყენება ან რომლებიც გავლენას ახდენს ამ სახსრების ფორმირებაზე

3. აგრეტვე საქართველოს პარლამენტს, სხვა შესაბამის ორგანოებსა და დაწესებულებებს

წარუდგინოს საგადასახადო კანონმდებლობის, სხვა საკანონმდებლო და კანონქვემდებარე
ნორმატიული აქტების გამოცემასა და სრულყოფასთან დაკავშირებული წინადადებები.

სახელმწიფო აუდიტი უფლებამოსილია :

1.ჩაატაროს აუდიტი

2.ყადაღა დაადოს ფიზიკური პირების, იურიდიული პირების, მოქალაქეთა პოლიტიკური

გაერთიანებების ქონებას (მათ შორის, საბანკო ანგარიშებს)

3. ასევე უფლებამოსილია შეადგინოს სამართალდარღვევის შესახებ ოქმი და მიიღოს

შესაბამისი დადგენილება.

43. პასუხისმგებლობა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის კანონიერი მოთხოვნის

შეუსრულებლობისათვის

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურისათვის აუცილებელი ინფორმაციის ან/და დოკუმენტაციის

მიწოდებისათვის თავის არიდება, მცდარი ინფორმაციის წარდგენა, მის საქმიანობაში ჩარევა
ან მისი საქმიანობისათვის სხვაგვარად ხელის შეშლა − გამოიწვევს პასუხისმგებელი პირის
დაჯარიმებას 1000 ლარის ოდენობით.

44. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის აუდიტის ანგარიშის გასაჩივრება

1. აუდიტის ობიექტები, რომლებიც, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის

შესაბამისად, არიან ადმინისტრაციული ორგანოები, უფლებამოსილი არიან, სახელმწიფო
აუდიტის სამსახური ს აუდიტის ანგარიში ჩაბარებიდან 20 დღის ვადაში გაასაჩივრონ
მხოლოდ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურ ში.

25
2. აუდიტის ობიექტები, გარდა ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული
ადმინისტრაციული ორგანოებისა, უფლებამოსილი არიან, სახელმწიფო აუდიტის სამსახური
ს აუდიტის ანგარიში ჩაბარებიდან 20 დღის ვადაში გაასაჩივრონ უშუალოდ სახელმწიფო
აუდიტის სამსახურ ში, ასევე სასამართლოში – კანონით დადგენილი წესით.

3. ამ მუხლით დადგენილი ვადის დარღვევით წარდგენილი საჩივარი განუხილველი რჩება

კანონით დადგენილი წესით.

4. სახელმწიფო აუდიტის სამსახურ ში ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებით

ადმინისტრაციულ წარმოებაზე ვრცელდება

45. ადგილობრივი მოსაკრებლის ცნება

ადგილობრივი მოსაკრებელი არის აუცილებელი გადასახდელი მუნიციპალიტეტის

ბიუჯეტში, რომელსაც ფიზიკური და იურიდიული პირები იხდიან მუნიციპალიტეტის
შესაბამისი ორგანოს მიერ განსაზღვრული ვადით ან უამისოდ, კანონით გათვალისწინებული
საქმიანობის განხორციელების ან/და სარგებლობის უფლების მინიჭებისათვის, ასევე
მუნიციპალიტეტის ორგანოს მიერ გარკვეული მომსახურების გაწევისათვის.

46. ადგილობრივი მოსაკრებლების შემოღებისა და ბიუჯეტში ჩარიცხვის წესი

ადგილობრივი მოსაკრებლების შემოღების, გაუქმებისა და მათზე შეღავათების დაწესების

უფლება აქვს მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობით ორგანოს, მუნიციპალიტეტის
აღმასრულებელი ორგანოს წარდგინებით. რომელიც მოქმედებს მისდამი დაქვემდაბარებულ
ტერიტორიაზე რომელიც მოქმედებს აღნიშნულ ტერიტორიაზე მცხოვრებ, როგორც
იურიდიულ ისე ფიზიკურ პირებზე. ადგილობრივი მოსაკრებლები წინასწარ
გადაიხდევინება მუნიციპალიტეტის ორგანოს მიერ გადამხდელისათვის კანონით
განსაზღვრული საქმიანობის განხორციელების ან/და სარგებლობის უფლების მინიჭებამდე.
მუნიციპალიტეტის წარმოდგენლობითი ორგანოს მიერ შემოღებული მოსაკრებლები
მთლიანად ჩაირიცხება შესაბამისი მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტში.

47. ადგილობრივი მოსაკრებლები

1. ადგილობრივი სანებართვო მოსაკრებლები :

26
ა ) მოსაკრებელი მშენებლობის (გარდა განსაკუთრებული მნიშვნელობის რადიაციული ან
ბირთვული ობიექტების მშენებლობისა ) ნებართვისათვის ;

2. მოსაკრებელი დასახლებული ტერიტორიის დასუფთავებისათვის .

3. სათამაშო ბიზნესის (გარდა ლატარიის მოწყობისთვის დადგენილისა) მოსაკრებელი.

4. კულტურული მემკვიდრეობის სარეაბილიტაციო არეალის ინფრასტრუქტურის

მოსაკრებელი.

5. მშენებლობის (გარდა განსაკუთრებული მნიშვნელობის რადიაციული ან ბირთვული

ობიექტების მშენებლობისა) სა ნებართვო პირობების შესრულების დადასტურების
(ექსპლუატაციაში მიღების) თაობაზე აქტის გამოცემის (მასში ცვლილების შეტანის)
დაჩქარებული მომსახურების მოსაკრებელი.

48. სახელმწიფო მოსაკრებლის ცნება

მოსაკრებელი არის აუცილებელი გადასახდელი ბიუჯეტში, რომელსაც ფიზიკური და

იურიდიული პირები და ამხანაგობები იხდიან სახელმწიფო ან ადგილობრივი
თვითმმართველობის ორგანოების მიერ მათთვის კანონით განსაზღვრული საქმიანობის
განხორციელების ან/და სარგებლობის უფლების მინიჭებისათვის, აგრეთვე სახელმწიფო ან
ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მიერ გარკვეული მომსახურების
გაწევისათვის.“.

49. სახელმწიფო ქონება, რომელიც პრივატიზებას არ ექვემდებარება

ა) წიაღისეული;

ბ) წყლის რესურსები;

გ) ტერიტორიული წყლები;

დ) კონტინენტური შელფი;

ე) ტყის ფონდი;

ვ) საჰაერო სივრცე;

ზ) სახელმწიფო ნაკრძალი;

თ) ეროვნული პარკი;

ი) ბუნების ძეგლი;

კ) აღკვეთილი;

27
ჩემი აზრით აქამდე საკმარისი იქნება

ლ) დადგენილი წესით დამტკიცებული ისტორიულ-კულტურული და მხატვრული

ფასეულობის ობიექტები, კულტურული და სახელოვნებო დანიშნულების შენობა-
ნაგებობები შესაბამისი პირობებისა და საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და
სპორტის სამინისტროსთან შეთანხმების გარეშე;

მ) რელიგიური და საკულტო ნაგებობები (მოქმედი და უმოქმედო), მათი ნანგრევები,

აგრეთვე მიწის ნაკვეთები, რომლებზედაც ისინია განთავსებული;

ნ) განსაკუთრებული მნიშვნელობის ისტორიული და კულტურული მნიშვნელობის

სახელმწიფო არქივები;

ო) განსაკუთრებული მნიშვნელობის კინო-, ფოტო- და ფონოდოკუმენტების სახელმწიფო

ფონდი;

პ) საქართველოს სამინისტროების (უწყებების), სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებების

განსაკუთრებული მნიშვნელობის არქივები და ფონდები;

ჟ) განსაკუთრებული მნიშვნელობის სამუზეუმო კოლექციები, ფონდები;

რ) განსაკუთრებული მნიშვნელობის სახლ-მუზეუმები;

ს) ელექტროენერგეტიკული სექტორის დისპეტჩერიზაციის განმახორციელებელი ქონება;

ტ) საჯარო სამართლის იურიდიული პირების საკუთრებაში არსებული ქონება, რომელშიც

ფუნქციონირებს საჯარო სკოლები, უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო
დაწესებულებები;

უ) განსაკუთრებული მნიშვნელობის ნავსადგურების ნავმისადგომები, ჰიდროტექნიკური

ნაგებობები, შუქურები, შუქნიშნები და აკვატორია;

ფ) გაზის მაგისტრალური მილსადენი;

ქ) საავტომობილო გზები (ალტერნატიული მნიშვნელობის გზის არარსებობისას);

ღ) საჰაერო მოძრაობის, მართვისა და კონტროლის საშუალებები;

ყ) განსაკუთრებული მნიშვნელობის ასაფრენ-დასაფრენი ზოლები;

შ) სიხშირეთა სპექტრი;

28
ჩ) საქართველოს პოზიცია გეოსტაციონარულ ორბიტაზე;

ც) სახელმწიფო პანთეონები;

ძ) საქართველოს პროკურატურის, საქართველოს თავდაცვისა და შინაგან საქმეთა

სამინისტროების საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით განთავსებისთვის
გადაცემული ქონება.

2. განსაკუთრებული მნიშვნელობის ქონების ნუსხას ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა.

50. სახელმწიფო ქონების უსასყიდლოდ საკუთრებაში გადაცემა

მთავრობის გადაწყვეტილებით სახელმწიფო ქონება უსასყიდლოდ შეიძლება საკუთრებაში

გადაეცეთ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირებს -
დევნილებს ამ გადაწყვეტილების მისაღებას საკითხს ამზადებს და წარუდგენს საქართველოს
მთავრობას ქონების მმართველი. თუ იქნა მიღებული სახელმწიფო ქონების უსასყიდლოდ
საკუთრებაში გადაცემის შესახებ აქტის მიღებიდან 3 თვის ვადაში ქონების სააგენტოსა და
ქონების შემძენს შორის იდება შესაბამისი ხელშეკრულება 3 თვის ვადაში შეუთანხმებლობის
შემთხვევაში საქართველოს მთავრობის აქტი ძალას კარგავს.

51. სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება

52. სამეწარმეო საქმიანობის კონტროლი

სახელმწიფო, მუნიციპალიტეტის ორგანო, აგრეთვე სხვა ადმინისტრაციული ორგანო

უფლებამოსილია მეწარმის საქმიანობაზე განახორციელოს კონტროლი მხოლოდ კანონით
დადგენილი წესით.

53.  საქართველოს მოქალაქე თა მონაწილეობა საერთო-სახელმწიფოებრივი

გადასახადების დადგენაში

გარდა აქციზისა, ან საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის სახის მიხედვით არსებული

განაკვეთის ზედა ზღვრის გაზრდა, გარდა აქციზისა, შესაძლებელია მხოლოდ
რეფერენდუმის გზით, გარდა ამ მუხლის მე-6 პუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა.
რეფერენდუმის დანიშვნის ინიციირების უფლება აქვს მხოლოდ საქართველოს მთავრობას.
საერთო-სახელმწიფოებრივი გადასახადის ახალი სახის შემოღებად ან ზღვრული განაკვეთის
გაზრდად არ ჩაითვლება გადასახადის შემოღება ან ცვლილება, რომელიც არსებული

29
გადასახადის ალტერნატივაა ან ანაცვლებს მას და ამავე დროს არ ზრდის საგადასახადო
ტვირთს.

54. ბიუჯეტის უნივერსალობის პრინციპი

სახელმწიფო და მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტების ყველა შემოსულობა მიმართული უნდა

იქნეს ბიუჯეტის გადასახდელების დასაფინანსებლად, მათ შორის, საბიუჯეტო
ორგანიზაციის მიერ მიღებული შემოსავლები მიიმართება შესაბამის ბიუჯეტში საერთო
გადასახდელების დასაფინანსებლად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ორგანიზაცია საჯარო
სამართლის იურიდიული პირია

55.  საქართველოს ეროვნული ბანკი

საქართველოს ეროვნული ბანკი (შემდგომში – ეროვნული ბანკი) არის საქართველოს

ცენტრალური ბანკი, ბანკთა ბანკი, საქართველოს მთავრობის ბანკირი და ფისკალური
აგენტი. იგი საჯარო სამართლის იურიდიული პირია. ეროვნული ბანკი თავის საქმიანობაში
ხელმძღვანელობს საქართველოს კონსტიტუციით, ამ ორგანული კანონით, საქართველოს
კანონმდებლობით და ეყრდნობა საერთაშორისო საბანკო პრაქტიკაში მიღებულ წესებსა და
ჩვევებს. მას უფლება აქვს, დამოუკიდებლად დადოს ხელშეკრულებები, დამოუკიდებლად
შეიძინოს უძრავი და მოძრავი ქონება და ფლობდეს და განკარგავდეს მას, გამოვიდეს
მოსარჩელედ და მოპასუხედ, დამოუკიდებლად შეასრულოს მისთვის დაკისრებული
ფუნქციები.

ეროვნულ ბანკს აფუძნებს საქართველოს უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო.

ეროვნული ბანკის ადგილსამყოფელია ქალაქი თბილისი.

56. ეროვნული ბანკის ამოცანები და ფუნქციები

1. ეროვნული ბანკის ძირითადი ამოცანაა ფასების სტაბილურობის უზრუნველყოფა.

2. ეროვნულმა ბანკმა უნდა უზრუნველყოს საფინანსო სისტემის სტაბილურობა და

გამჭვირვალობა და ხელი უნდა შეუწყოს ქვეყანაში მდგრად ეკონომიკურ ზრდას, თუ ეს
შესაძლებელია ისე, რომ საფრთხე არ შეექმნას მისი ძირითადი ამოცანის შესრულებას.

3. ეროვნული ბანკის ფუნქციებია:

ა) შეიმუშაოს და განახორციელოს ფულად-საკრედიტო და სავალუტო პოლიტიკა

საქართველოს პარლამენტის მიერ განსაზღვრული ძირითადი მიმართულებების
შესაბამისად;

ბ) განახორციელოს საფინანსო სექტორის ზედამხედველობა;

გ) უზრუნველყოს ფულად-საკრედიტო სისტემის ფუნქციონირება;

30
დ) ფლობდეს, შეინახოს და განკარგოს ოფიციალური საერთაშორისო რეზერვები;

ე) იყოს საქართველოს მთავრობის ბანკირი და ფისკალური აგენტი;

ვ) ხელი შეუწყოს საგადახდო სისტემის უსაფრთხო, მდგრად და ეფექტიან ფუნქციონირებას;

ზ) განახორციელოს საქართველოს ფულის ნიშნების ემისია;

თ) საერთაშორისო სტანდარტებისა და მეთოდოლოგიების შესაბამისად აწარმოოს და

გაავრცელოს ქვეყნის საფინანსო და საგარეო სექტორების სტატისტიკა;

ი1) განახორციელოს კომერციული ბანკის რეზოლუცია;

ი2) მონაწილეობა მიიღოს კრიზისული სიტუაციებისთვის მომზადებასა და კრიზისის

მართვაში;

კ) შეასრულოს ამ ორგანული კანონით განსაზღვრული სხვა ფუნქციები.

57. ეროვნული ბანკის ფულად-საკრედიტო ფუნქციები და ოპერაციები

ეროვნული ბანკი უფლებამოსილია, ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის განხორციელების

მიზნით გამოუშვას საკუთარი ფასიანი ქაღალდები თავის მიერ დადგენილი წესითა და
პირობებით.

ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის განხორციელებისას ეროვნული ბანკი უფლებამოსილია

აწარმოოს ოპერაციები ღია ბაზარზე სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდებითა და ეროვნული
ბანკის მიერ გამოშვებული ფასიანი ქაღალდების პირდაპირი შეძენის ან გაყიდვის გზით ან
მათი შემდგომში გასხვისების ან გამოსყიდვის პირობით (რეპო და უკურეპო ოპერაციები).

58. კომერციული ბანკების საქმიანობ

კომერციული ბანკებისათვის ნებადართულია საქმიანობის მხოლოდ ქვემოთ ჩამოთვლილი

სახეობანი:

ა) პროცენტიანი და უპროცენტო დეპოზიტების (მოთხოვნამდე, ვადიანი და სხვა სახის) და

სხვა დაბრუნებადი გადახდის საშუალებების მოზიდვა;

ბ) სესხების გაცემა სამომხმარებლო, საიპოთეკო, არაუზრუნველყოფილი და სხვა

კრედიტების ჩათვლით, ფაქტორინგული ოპერაციები რეგრესის უფლებით და ამ უფლების
გარეშე, კომერციულ გარიგებათა დაფინანსება, გარანტიების, აკრედიტივებისა და
აქცეპტების გამოცემა ფორფეტირების ჩათვლით;

გ) დერივატივის დადება, საკუთარი და კლიენტთა სახსრებით ფულადი საბუთების (ჩეკების,

თამასუქებისა და სადეპოზიტო სერტიფიკატების ჩათვლით), ფასიანი ქაღალდების,

31
სავალუტო და საპროცენტო ინსტრუმენტების, სავალო საბუთების, უცხოური ვალუტის,
ძვირფასი ლითონებისა და ძვირფასი ქვების ყიდვა-გაყიდვა;

დ) ნაღდი და უნაღდო ანგარიშსწორების ოპერაციების და საკასო-საინკასაციო მომსახურების

განხორციელება;

ე) გადახდის საშუალებების გამოშვება და მათი მიმოქცევის ორგანიზება (საგადახდო

ბარათების, ჩეკებისა და საბანკო ტრატების ჩათვლით);

ე1) უპროცენტო საბანკო მომსახურება;

ვ) საშუამავლო მომსახურება საფინანსო ბაზარზე;

ზ) კლიენტების დავალებით ნდობით (სატრასტო) ოპერაციების განხორციელება, სახსრების

მოზიდვა და განთავსება;

თ) ფასეულობათა შენახვა და აღრიცხვა ფასიანი ქაღალდების ჩათვლით;

ი) საკრედიტო-საცნობარო მომსახურება;

და სხვა

59.  დაგროვებითი საპენსიო სისტემა

დაგროვებითი საპენსიო სქემა არის განსაზღვრული შენატანის საპენსიო სქემა. ანუ

სავალდებულოა დაგროვებით საპენსიო სქემაში გაწევრიანება ყველა დასაქმებულისათვის,
ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლის ნაწილში გარდა იმ პირებისა რომლებსაც
შეუსრულდათ ამ კანონის ამოქმედებამდე 60 წელი მამაკაცებს 55 წელი ქალებს მაგრამ
მათვის არის შესაძლებელი საკუთარი ნებიდან გამომდინარე გაწევრიანდნენ დაგროვებით
საპენსიო სქემაში. დამსაქმებელი ხელფასის გაცემისას მონაწილე დასაქმებულის მის
ანგარიშზე ახორციელებს საპენსიო სენატანს დასაქმებულზე გასაცემი დასაბეგრი ხელფასის 2
პროცენტს, ხოლო თვითდასაქმებული ახორციელებს საპენსიო შენატანს თავისი წლიური
შემოსავლის 4 პროცენტს

60. საპენსიო სააგენტო

საპენსიო სააგენტო არის დაგროვებითი პენსიის შესახებ კანონის საფუძველზე შექმნილი

დამოუკიდებელი საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, რომელიც პასუხისმგებელია
დაგროვებითი საპენსიო სქემის განხორციელებისათვის მართვისა და

32
ადმინისტრირებისათვის. საპენსიო სააგენტოს სტრუქტურა, უფლებამოსილება, საქმიანობის
წესი და სხვა ორგანიზაციული საკითხები განისაზღვრება საპენსიო სააგენტოს დებულებით,
რომელსაც ამტკიცებს საქართველოს მთავრობა. საპენსიო სააგენტოს თანამშრომელთა
შრომის ანაზღაურების ზღვრულ ოდენობებზე არ ვრცელდება საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილი შეზღუდვები.

61. საინვესტიციო საქმიანობის სუბიექტების სამართლებრივი სტატუსი

საინვესტიციო და სამეწარმეო საქმიანობის განხორციელებისას უცხოელი ინვესტორის

უფლებები და გარანტიები არ შეიძლება იყოს იმ უფლებებზე და გარანტიებზე ნაკლები,
რომლითაც სარგებლობს საქართველოს ფიზიკური და იურიდიული პირი, გარდა
კანონმდებლობით დადგენილი შემთხვევებისა .

ინვესტორს უფლება აქვს საქართველოს ტერიტორიაზე არსებულ საბანკო დაწესებულებებში

ნებისმიერი სახის ვალუტით გახსნას მიმდინარე და სხვა ანგარიშები.

ინვესტორს უფლება აქვს აიღოს სესხი საქართველოს ტერიტორიაზე და საზღვარგარეთ

არსებული საბანკო და საფინანსო დაწესებულებებიდან, ან ფიზიკური თუ იურიდიული
პირებისგან.

ინვესტორს უფლება აქვს შეიძინოს აქციები, ობლიგაციები და სხვა ფასიანი ქაღალდები და

როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე, ასევე საზღვარგარეთ არსებული ქონება.

და სხვა

62. ინვესტიციის ხელშეწყობა და რეგისტრაცია

საინვესტიციო საქმიანობის ხელშეწყობის სახელმწიფო პროგრამების შემუშავებასა და

შესრულებასთან დაკავშირებულ სახელმწიფო პოლიტიკას ახორციელებს საქართველოს
ეკონომიკის ა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო შესაბამის უწყებებთან ერთად .

ინვესტიციების ხელშეწყობის მიზნით საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან

მოქმედებს საქართველოს საინვესტიციო ცენტრი, რომლის ფუნქციებია:

ა) ინვესტორთა მომსახურება და მათ მიერ წამოწყებულ სამეწარმეო საქმიანობაში ხელის

შეწყობა;

ბ) საქართველოს, როგორც ინვესტირებისათვის ხელსაყრელი ქვეყნის წარმოჩენა,

საინვესტიციო გარემოს, საკანონმდებლო ბაზის, საგადასახადო სისტემისა და
ინვესტირებასთან დაკავშირებული სხვა საკითხების შესახებ ინფორმაციის მოპოვება და
გავრცელება;

33
გ) საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ შესაძლო პარტნიორების გამოვლენა და
ერთობლივ საინვესტიციო პროექტებში მონაწილეობისათვის მათთვის რეკომენდაციების
მიცემა;

დ) საინვესტიციო გარემოს გაუმჯობესების მიზნით რეკომენდაციების მომზადება და მათი

საქართველოს საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოებისათვის
წარდგენა

34