You are on page 1of 84

( )

‫م‬ ‫ا‬ ‫ز‬


eMarkaz markaz.edu.pk
‫� ا� � �م‬ ‫‪2‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� ا� ا�� ا��‬

‫��‬

‫آ�ى �ف � ا�ر � �ب � ا�م‪9 ------------- :‬‬


‫�‪9 ---- -------------------------------- :‬‬
‫�‪9 --- -------------------------------- :‬‬
‫‪-1‬ا� �ر‪9 ------------------------------ :‬‬
‫ا� �ر � ا�اب � �‪9 ---------------------- :‬‬
‫‪ -2‬ا� �ص‪10 ----------------------------- :‬‬

‫�� � ا�ر � �ب � ا�م‪11 ----------------:‬‬
‫‪�-1‬ف‪11 ------------------------------- :‬‬
‫‪� �-2‬ف‪12 -----------------------------:‬‬
‫� �ف �� � ا�ب‪13 --------------------- :‬‬
‫�ل‪13 --- -------------------------------- :‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪3‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫و�‪14 -- -------------------------------- :‬‬


‫��‪14 -- -------------------------------- :‬‬
‫��‪15 -- -------------------------------- :‬‬
‫�‬
‫ُججمہ‪15 --- -------------------------------- :‬‬
‫�‪16 ---- -------------------------------- :‬‬
‫��‪16 - -------------------------------- :‬‬
‫ا� اور �ن زا��ن‪17 ------------------------- :‬‬
‫وزن �‪17 -------------------------------- :‬‬
‫ِ‬
‫��‪18 -- -------------------------------- :‬‬

‫� � ‪19 ----------------------------- 15‬‬

‫ا�اب � �ظ � ا� �ب � ا�م ‪23 --------------‬‬


‫‪���-1‬ت‪23 ------------------------------ :‬‬
‫‪��-2‬ت‪23 ------------------------------ :‬‬
‫‪� -3‬ورات‪23 ------------------------------ :‬‬

‫���ت‪24 -------------------------------‬‬
‫‪24 -------------------------- SUBJECT:��-1‬‬
‫�� � ا�م‪25 ------------------------------:‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪4‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا� ��‪25 - --------------------------------:‬‬
‫ا� �‪25 - --------------------------------:‬‬
‫‪26 ----------------------------- :�� ��-2‬‬
‫�� �� � ا�م اور ا�م‪26 --------------------- :‬‬
‫ا� ��‪26 - --------------------------------:‬‬
‫ا� �‪26 - --------------------------------:‬‬
‫‪� -3 ،4‬ا اور � ‪28 ---------------------------‬‬
‫ا�ل و �ا�‪29 ----------------------------- :‬‬
‫‪� -5‬وف � �� � � ‪30 ----------------------‬‬
‫ا�ل و �ا�‪30 ----------------------------- :‬‬
‫ا�ل �� � ا� ‪32 --------------------------‬‬
‫‪ِ  - 6‬‬
‫‪ � -7‬و � ]�� � �[ � ا� ‪34 ----------------------‬‬
‫‪34 ------------------------ � � � � �� -8‬‬

‫� � ‪36 ----------------------------- 16‬‬

‫��ت ‪39 -------------------------------‬‬


‫‪� -1‬ل � ‪40 -------------------------------‬‬
‫‪� -2‬ل � ‪40 ----------------------------‬‬
‫‪� -3‬ل � ‪41 -------------------------------‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪5‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫‪� -4‬ل � ‪41 ------------------------------‬‬


‫‪�-I‬ف ز�ن ‪41 ------------------------------‬‬
‫‪�-II‬ف �ن ‪41 -----------------------------‬‬
‫‪� -5‬ل � ‪42 ------------------------------‬‬
‫‪� -6‬ل ‪43 - --------------------------------‬‬
‫‪43 -- -------------------------------- � -7‬‬
‫‪44 - -------------------------------- � -8‬‬
‫‪� -9‬وف � �� � ا� ‪45 ----------------------‬‬
‫ا�ل �� � � ‪45 -------------------------‬‬
‫‪ِ  -10‬‬
‫‪ � -11‬و � �� � � � � ‪45 ----------------------‬‬
‫‪ � � � ��-12‬ا�‪45 ------------------------‬‬

‫�ورات ‪46 -------------------------------‬‬


‫‪� -1‬ور �  ِ‬
‫�ف � ‪47 --------------------------‬‬
‫‪�-2‬ور � ا�� ‪47 ---------------------------‬‬

‫� � ‪48 ----------------------------- 17‬‬

‫� ‪51 ------------------------ THE VERB‬‬


‫‪ -1‬ز�� � ا�ر � � � � ‪51 -----------------‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪6‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫‪� -2‬ل � � ا�ر � � � �‪52 --------------- :‬‬


‫‪� � -I‬زم ‪52 -------------------------------‬‬
‫‪� � -II‬ى ‪52 -----------------------------‬‬
‫‪ � � -3‬ا�ر � � � � ‪53 -----------------‬‬
‫‪� � -I‬وف ‪53 -----------------------------‬‬
‫‪� �-II‬ل ‪53 ------------------------------‬‬
‫‪-4‬ا�اب و �ء � ا�ر � � � �‪53 --------------‬‬
‫‪� � -I‬ب ‪53 ------------------------------‬‬
‫‪54 ------------------------------- � �-II‬‬

‫� � ‪55 ----------------------------- 18‬‬

‫�وف ‪58 --------------------------------‬‬


‫�وف � ��ت ‪58 --------------------------‬‬
‫�وف � ا�م ‪58 -----------------------------‬‬

‫ِ‬
‫�وف �� ‪59 -----------------------------‬‬
‫‪ِ  - 1‬‬
‫�وف � ‪60 ------------------------------‬‬
‫‪� -2‬وف � � � ‪62 -------------------------‬‬
‫‪ِ  - 3‬‬
‫�وف �ا ‪63 ------------------------------‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪7‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا�ل و �ا�‪63 ------------------------------ :‬‬


‫‪64 ---------------------------- � � �� -4‬‬
‫‪ � -5‬و � �� � � ‪64 --------------------------‬‬
‫‪ِ  - 6‬‬
‫�وف ا� ‪64 -----------------------------‬‬
‫‪ -7‬واؤ � � ‪64 -----------------------------‬‬
‫ا� ا� �ت‪65 ------------------------------ :‬‬
‫‪ِ  - 8‬‬
‫�وف �� ‪66 -----------------------------‬‬
‫‪ِ   -9‬‬
‫�وف �ز� ‪67 ----------------------------‬‬

‫� � ‪68 ----------------------------- 19‬‬

‫�ا� ‪71 - --------------------------------‬‬


‫‪71 -------------------------------- � -1‬‬
‫‪71 - -------------------------------- �� -2‬‬
‫‪� -3‬ل ‪72 - --------------------------------‬‬
‫‪� � -4‬ف‪73 -----------------------------‬‬
‫‪� � -5‬ن ‪73 -----------------------------‬‬

‫ِ‬
‫�وف � �� ‪74 ---------------------------‬‬
‫‪�-1‬وف �‪74 ---------------------------- :‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪8‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫‪�-2‬وف ا�ب‪75 --------------------------- :‬‬


‫‪�-3‬وف �‪76 ---------------------------- :‬‬
‫‪�-4‬ف �ر�‪76 --------------------------- :‬‬
‫‪�-5‬وف �‪77 --------------------------- :‬‬
‫‪�-6‬ف ��‪78 ----------------------------- :‬‬
‫‪�-7‬وف ا�م‪78 --------------------------- :‬‬
‫‪�-8‬ف ردع‪78 ----------------------------- :‬‬
‫‪79 -------------------------------- :��-9‬‬
‫‪�-10‬ن ��‪79 ----------------------------- :‬‬
‫‪ِ �  -11‬م �ح‪80 ---------------------------- :‬‬
‫‪�-12‬وف �ط‪80 --------------------------- :‬‬
‫‪�-13‬وف �‪80 -------------------------- :‬‬
‫‪� -14‬وف ز�دت‪80 -------------------------- :‬‬

‫� � ‪82 ----------------------------- 20‬‬

‫� � �ار�ت‪84 -------------------------:‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪9‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� �م ‪� -‬ى � ��‬
‫آ�ى �ف � ا�ر � �ب � ا�م‪:‬‬
‫ت‬
‫آ�ى �ف � ا�ر � �ب � دو ا�م �‪ � :‬اور �ُع َبل۔ ‬
‫�‪:‬‬
‫ﺎم‬ ‫ �ف � � �۔ � �� � اَ ْﻟ ِﮑ َﺘ ُ‬
‫ﺎب – َز ْﯾ ٌﺪ ‪َ -‬ﻃ َﻌ ٌ‬ ‫وہ ا� � � آ�ى �ف؛ ِ‬
‫� � ا�اب � ��ت � آ� �۔ � � اور �� � �� �� �‪:‬‬
‫��ِ �ى‬ ‫��ِ �‬ ‫ا�اب � � ��ِ ر�‬
‫َ‬ ‫ََ ُ‬ ‫ً‬ ‫َ ٔ‬ ‫�� ا�اب ٰﮬ َﺬاﮐِ َﺘ ٌ‬
‫ﺎب‬‫ﻧﻈ ْﺮت ِﰲ ﮐِﺘ ٍ‬ ‫ﻗ َﺮأ ُت ﮐِ َﺘﺎ�‬ ‫ﺎب‬
‫ﲔ َﻣ َﺮ ْر ُت ِﲟُ ْﺴ ِﻠ ِﻤ ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫ﺖ ُﻣ ْﺴ ِﻠ ِﻤ ْ َ‬ ‫�� ا�اب ٰﮬ ُﺆ َﻻ ِء ُﻣ ْﺴ ِﻠ ُﻤ ْﻮ َن اَ ْﮐ َﺮ ْﻣ ُ‬

‫�‪:‬‬
‫وہ ا� � � آ� � ِ‬
‫ �ف � �؛ � �� �۔ � � دو ا�م �‪:‬‬
‫ا� �ر‪:‬‬ ‫‪-1‬‬
‫ﴗ‪ُ ،‬ﮐ ْﱪ ٰی‪ُ ،‬ﺻ ْﻐ ٰ‬
‫ﺮی۔‬ ‫ﳻ‪ِ ،‬ﻋ ْی ٰ‬
‫وہ ا� �ب � � آ� � ا� �رہ �۔  ُﻣ ْﻮ ٰ‬

‫اس � ا�اب �ں ��ں � ��اً آ� � � � �ا �� �۔ �ں ‬
‫� � � � آ� اور �� � � � آ�۔ ‬
‫ا� �ر � ا�اب � �‪:‬‬
‫��ِ �ى‬ ‫��ِ �‬ ‫��ِ ر�‬ ‫ا�اب � �‬
‫َﻣ َﺮ ْر ُت ِﲟُ ْﻮ ٰﳻ‬ ‫ﺖ ُﻣ ْﻮ ٰﳻ‬‫َراَ ْﯾ ُ‬ ‫ﺎء ُﻣ ْﻮ ٰﳻ‬
‫َﺟ َ‬ ‫��ى ا�اب‬
‫اَ ْﮐ َﺮ ْﻣ ُ‬ ‫َ‬
‫ﺖ ِﻋ ْی ٰﴗ َﻣ َﺮ ْر ُت ِﺑ ِﻌ ْی ٰﴗ‬ ‫ٰﮬﺬا ِﻋ ْی ٰﴗ‬ ‫��ى ا�اب‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪10‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫‪ -2‬ا� �ص‪:‬‬
‫وہ ا� � � آ� � �ء �� � اور اس � � �ف � � ز� �۔ ‬
‫� ر� اور �ى  � ا� �ص  � ا�اب؛ ��ى ��  � اور ��ِ  �  � ‬
‫� ِ‬
‫�  ا�اب �� �۔  ا� �ص  � ا� �م  �  �  � ��ِ ر� اور �ى  � اس ‬
‫� آ� وا� �ء � �ف �د� �۔ درج ذ� � � �ر � د�‪:‬‬
‫��ِ �ى‬ ‫��ِ �‬ ‫��ِ ر�‬ ‫ ا� �ص‬
‫َﻣ َﺮ ْر ُت ِ� ْﻟ َﻘ ِ ْ‬
‫ﺎﴈ‬ ‫ﺖ ْاﻟ َﻘ ِ َ‬
‫ﺎﴈ‬ ‫َراَ ْﯾ ُ‬ ‫ﺎء ْاﻟ َﻘ ِ ْ‬
‫ﺎﴈ‬ ‫َﺟ َ‬ ‫�ف ��م‬
‫َ َْ ُ َ ً‬
‫ﺎض‬‫َﻣ َﺮ ْر ُت ِﺑ َﻘ ٍ‬ ‫ﺎﺿﯿﺎ‬
‫راﯾﺖ ﻗ ِ‬ ‫ﺎض‬‫ﺎء َﻗ ٍ‬ ‫� �ف ��م َﺟ َ‬

‫درج ذ� ا�� ��  � �ف ��م اور  � �ف ��م  � �� ‬


‫�ں ��ں � � ��‪:‬‬
‫َْ‬ ‫َْ‬
‫ﺎﻰﻋ ‪ -‬دوڑ� وا�۔ ا َّﻟﺮ ِ ْ‬
‫اﱊ ‪ � -‬وا�۔ اﻟ ُﻤ َﻨﺎ ِد ْی ‪� -‬ر� وا�۔ اﻟ َﺒ ِ ْ‬ ‫َ‬‫َّ‬ ‫َ‬
‫ﺎﻰﻏ ‪�� -‬‬ ‫ﻟﺴ ِ ْ‬ ‫ا‬
‫��‪ �  :‬ا�  � آ�  � �ف  �  �  � اس  �  � وا� �ف �� �؛ ‬
‫ا�  �  �  �  �  � �� �م  � �� �۔  �ى ا�ح  � ا� �رى ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫�ى � � �۔ �‪َ  :‬دﻟ ٌﻮ ‪ -‬ڈول۔ ﻇ ْ ٌﱮ‪� -‬ن۔ ‬
‫ٰ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ْ َ‬
‫�ط �ہ �ہ‬ ‫ُرﮐ ٌﻦ ﺷ ِﺪ ْﯾ ٌﺪ‬ ‫�رى‬ ‫َﻋ ِﺼ ْﯿ ٌ‬
‫ﺐ‬
‫ُ‬
‫� �� ��‬ ‫َﻣ ْﻨﻀ ْﻮ ٍد‬ ‫�‬ ‫ﲭ ْﯿ ٍﻞ‬‫ِّ‬
‫ِ‬
‫�ٹ‬ ‫ِو ْر ٌد‬ ‫��ان‪� /‬ادرى‬ ‫َر ْﮬ ٍﻂ‬
‫َْ‬ ‫ْ‬
‫��دى‬ ‫ﺗت ِﺒ ْی ٍﺐ‬ ‫ا�م‪� /‬‬ ‫ِرﻓ ُﺪ‬
‫َ‬ ‫َز ِﻓ ْ ٌ‬
‫د�ڑ�‪��/‬‬ ‫ﺷ ِﻬ ْﯿ ٌﻖ‬ ‫� و �ر‬ ‫ﲑ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪11‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�� � ا�ر � �ب � ا�م‪:‬‬
‫�� � ا�ر � �ب � دو ا�م �‪� :‬ف اور � �ف‬
‫�ف‪:‬‬ ‫‪-1‬‬
‫� ا�ء ا� � � � �ں ��ت اور �� آ� �۔ ان  � �ف ‬
‫� �۔ �ف � ا�� �� � �‪:‬‬
‫ ا�ب � �ف � � دو � ��د � �ں � ا� ا� ‬
‫وہ ا� � � ِ‬
‫� � � � دو � �� �م �۔ ‬
‫َراَ ْﯾ ُ‬ ‫ََ َ‬
‫َﻣ َﺮ ْر ُت ِﲝَﺎ ِﻣ َﺪ‬ ‫ﺖ َﺣﺎ ِﻣ ًﺪا‬ ‫اﰻ َﺣﺎ ِﻣ ٌﺪ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َُ ً‬ ‫ٌ‬
‫� �‬ ‫زﻟﻔﺎ‬ ‫�‬ ‫ِﻣ ْﺮﯾَﺔ‬
‫�ا �اں‬ ‫َﻏ ٰﯿ َب ِﺖ ْاﳉُ ِ ّ‬
‫ﺐ‬ ‫��‪��/‬‬
‫ٌ‬
‫ُﻋ ْﺼ َﺒﺔ‬
‫� � �د �� �‬
‫ُﻣ ْﺴ َت َﻌ ٌ‬
‫ﺎن‬ ‫��‬ ‫ﺐ‬‫ِذ ْﺋ ٌ‬
‫ﺑ َﻀ َ‬ ‫َوا ِر َد‬
‫��‬ ‫ﺎﻋ ٍﺔ‬ ‫ِ‬ ‫آ� � وا�‬
‫َزا ِﻫﺪ ْ َ‬ ‫َ‬
‫� ر�‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫ِ‬ ‫��‪� � /‬‬ ‫ْﲞ ٍﺲ‬
‫ّْ ً‬
‫�ى‬ ‫ِﺳﮑِﯿﻨﺎ‬ ‫�م‬ ‫ﱴ‬‫َﻓ ً‬

‫� �ل ]� � �[‬ ‫ِﺑ ْﻀ َﻊ ِﺳ ِن ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫�ت �� وا�‬ ‫َ� ٍج‬
‫َ ٌ‬ ‫َ‬
‫��‪� /‬ور‬ ‫ِﲺﺎف‬ ‫��‬ ‫ِﲰ ٍ‬
‫ﺎن‬
‫َُ‬ ‫اَ ْﺿ َﻐ ُ‬
‫ا� �ت � �‬ ‫َﺑ ْﻌ َﺪ ا ّﻣ ٍﺔ‬ ‫�ا�ہ �اب‬ ‫ﺎث‬
‫َ َ‬
‫�� دراز � �‬ ‫ا ْﺣﻼ ٍم‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪12‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� �ف‪:‬‬ ‫‪-2‬‬
‫ا� ا�ء � � �ف � اور ز� آ� � اور وہ �� اور ز� � �ل � ‬
‫��؛ � �ف �� �۔ � �ف � ا�� �� � �‪:‬‬
‫ ا�ب  � �ف  �  � دو  � ��د �ں  � ا� ا� ‬
‫وہ ا�  �  � ِ‬
‫� ��د � � دو � �� �م �� �۔ ‬
‫� �ف � ��ِ �ى � � ز� آ� �۔ ‬
‫ْ‬ ‫َ َْ ُ ْ‬ ‫َ َ ْ‬
‫َﻣ َﺮ ْر ُت ِﺑ ُﻌ َﺎﻤﺜ َن‬ ‫ﺖ ُﻋ َﺎﻤﺜ َن‬ ‫راﯾ‬ ‫ﺎء ُﻋ َﺎﻤﺜ ُن‬‫ﺟ‬
‫�� � ��ے ‪ � 99‬ا�ظ �ب اور �ف ا� � � �� �۔ ‬
‫]�ب وا� ‪� � 85 � 99‬ف اور ‪� � � 14‬ف �� �[‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ َُ‬ ‫ًََ‬
‫� �� �‬ ‫ﻣﺎ �ل‬ ‫�‬ ‫دا�‬
‫َ‬ ‫َ َّ َ ٌ‬
‫��ن‬ ‫َﺟﻬ ٍ‬
‫ﺎز‬ ‫� د� وا�‬ ‫ﺎرۃ‬ ‫اﻣ‬
‫ﺎﻋ َ ُ‬ ‫ﺑ َﻀ َ‬ ‫ﲋﻟ ْ َ‬ ‫َْ ْ‬
‫ان � ��‬ ‫ﳤ ْﻢ‬ ‫ِ‬ ‫�ن �از‬ ‫ِﲔ‬ ‫اﻟ ُﻤ ِ‬
‫َْ ً‬ ‫َ ُ‬
‫� و�ہ‬ ‫ﻣﻮﺛِﻘﺎ‬ ‫او� � �‬ ‫ﲑ‬‫ﮐ ْﯿﻞ َﺑ ِﻌ ْ ٍ‬
‫ٌ‬ ‫َ ّ َ َ‬
‫�وہ‬ ‫َر ْﺣﻞ‬ ‫��‬ ‫ﻟﺴﻘﺎﯾَﺔ‬ ‫ا ِ‬
‫َ ْ‬ ‫ﳤﺎ ْاﻟ ِﻌ ْ ُ‬ ‫اَ ّﯾَ ُ َ‬
‫�� ��‪�/‬س‬ ‫ُﺻ َﻮاع اﻟ َﻤ ِﻠ ِﮏ‬ ‫اے �� وا�‬ ‫ﲑ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫��ں‪��/‬ن‬ ‫ا ْوﻋ َِﯿﺔ‬ ‫��‬ ‫زﻋ ِْﯿ ٌﻢ‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫�‬ ‫َﺣ َﺮﺿﺎ‬ ‫�رہ‬ ‫ِﳒ ًّﯿﺎ‬
‫ٌ‬
‫�ڑى �‬ ‫ُﻣ ْﺰ ٰﺟﺔ‬ ‫ا� �� � ر�‬ ‫َر ْو ِح ﷲِ‬
‫َ ٌ‬ ‫َْ‬
‫ڈ�� وا�‬ ‫ﻏ ِﺎ ِﺷ َیﺔ‬ ‫�ا‪� /‬‬ ‫اﻟ َﺒ ْﺪ ِو‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪13‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� �ف �� � ا�ب‪:‬‬
‫� ا� � � �ف � �� � � ا�ب �‪:‬‬
‫�‬
‫��‬ ‫�ل  و�  ��  ��]ا� َ َ �[  ُججمہ ‬
‫وزن �‬
‫ِ‬ ‫� ]� ا�ع[ ا� و �ن زا��ن ‬
‫ا�  � ا�  � ان  �  � دو  � ��د �ں  � وہ  � �ف �� ‬
‫�۔  �  � �ت ]�  � ا�ع[ ا�  � دو ا�ب  � �� �م �� �۔  ان ‬
‫ا�ب � � � درج ذ� �‪:‬‬
‫�ل‪:‬‬
‫� ��ے  ك� �بے  �  �  � ا� ا� ]�[  � ا�  � �� �� ‬
‫َ ٌ َُ ََ ٌَ ََ ٌَ ََ‬
‫ﲻ ُﺮ‪ ،‬ﺛﻼﺛﺔ ﺛﻼﺛﺔ � ﺛﻼ ُث ‬‫دو�ے � ا�ر ��‪� ،‬ل �� �۔ ﻋﺎ ِﻣﺮ � ‬
‫ﲻ ُﺮ  اور  ﺛَ َﻼ ُث  دو�ں  � �ف �۔  �ل  � �وہ  ُ َ‬
‫ﲻ ُﺮ  �  دو�ا ‬ ‫َُ‬
‫ََ‬
‫� ��]ا� �[ او  رﺛﻼ ُث � دو�ا � و�] �[ �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫��ك �ا�‬ ‫اَ ْﻟ َﻤ ُﺜﻠٰ ُ‬
‫ﺖ‬ ‫� دار‬
‫ِﺻ ْﻨ َﻮ ٌ‬
‫ان‬
‫پ ُچ ن‬ ‫َ‬
‫ھننے وا�‬
‫�‬ ‫ُﻣ ْﺴت ْﺨ ٍﻒ‬ ‫�‪/‬ا�‬ ‫ﺎل‬ ‫ََُ‬
‫ﻣﺘﻌ ٍ‬
‫َْ ُ‬
‫�ت وا�‪ �/‬وا�‬ ‫اﻟ ِﻤ َﺤﺎل‬ ‫� وا�‬ ‫َﺳﺎ ِر ٌب‬
‫ََ ً‬ ‫َ َ َ‬
‫�گ‬ ‫زﺑﺪا‬ ‫�ب‬ ‫ﻟﺴ ْیﻞ‬ ‫ا‬
‫ٰ‬ ‫ُﺟ َﻔ َ‬
‫���‪�/‬ش �‬ ‫ُﻃ ْﻮﰉ‬ ‫��رہ‬ ‫ﺎء‬
‫َ‬ ‫َُ َ‬
‫ا� �� � ��ت‬ ‫� �ق‪ � /‬دہ ا ّ َ� َم ِ‬
‫ﷲ‬ ‫اﺷ ّﻖ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪14‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫و�‪ :‬‬
‫وہ � � � � � � � ا�� � �ا� �� �ے و� �� �۔ ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ا ْﺳ َﻮ ُد۔ �ہ ر� وا�‪ ،‬ا ْﲪَ ُﺮ �خ ر� وا�۔ ان � و� � �� دو�ا ‬
‫� وزن � �۔ ‬
‫ﲪ َﺮ ُاء۔ �خ ر� وا�‪َ  ،‬ﺳ ْﻮ َداء۔ �ہ ر� وا�۔ ان � و� � �� ‬
‫َْ‬

‫دو�ا � �� �۔ ‬
‫��‪ :‬‬
‫ْ ُ َّ ُ‬
‫� ا�  � �� ��۔  �  َﺣﻔ َﺼﺔ‪َ ،‬ﻣﮑﺔ۔  ان دو�ں  �  � �ف  � ‬
‫ا� � �� � اور دو�ا � �� ]ا� �[ �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫را�‬ ‫ِر َﻣﺎ ٍد‬ ‫�‬ ‫َﺻ ِﺪ ْﯾ ٍﺪ‬
‫َ ً‬
‫��‪�/‬م‬ ‫ﺗ َﺒﻌﺎ‬ ‫� آ��‬ ‫َﻋﺎ ِﺻ ٍﻒ‬
‫َ ٌ‬ ‫َ‬
‫�خ‬ ‫ﻓ ْﺮع‬ ‫��‬ ‫ﳏ ِْﯿﺺ‬
‫ٌ‬ ‫ْ‬
‫دو�‬ ‫ﺧِﻠٰﻞ‬ ‫�� � �‬ ‫َد َار اﻟ َﺒ َﻮا ِر‬
‫دوڑ� وا�‬ ‫ُﻣ ْﻬ ِﻄ ِﻌ ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫�� وا�‬ ‫ﲔ‬ ‫َداﺋ َِب ْ َ‬

‫�ے ��‬ ‫ُﻣ َﻘ َّﺮ ِﻧ ْ َ‬


‫ﲔ‬ ‫او� � ��‬ ‫ﻲﻌ‬‫ُﻣ ْﻘ ِﻨ ِ ْ‬
‫ََ ُ‬ ‫َ َ‬
‫��‬ ‫ﴎا ِﺑ ْﯿﻞ‬ ‫ز��‬ ‫ا ْﺻﻔﺎ ٍد‬
‫َ‬
‫�ر �ر‬ ‫ُر َﲟَﺎ‬ ‫�ر�ل‬ ‫ان‬‫ﻗ ِﻄ َﺮ ٍ‬
‫َر َو ِ َ‬ ‫َ‬
‫�ڑ‬ ‫اﳻ‬ ‫�‬ ‫ﺎب‬ ‫ِﺷﻬ ٍ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪15‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫��‪:‬‬
‫ا�ب  � �ف  � ��  � �اد  � ��  �  � ��  � ا� ‬ ‫ِ‬
‫�ص � � ا�ِ َ َ � �� �۔ ‬
‫ﺐ۔ � ا�ِ � � اور �� �۔ ‬ ‫َز ْﯾ َن ُ‬
‫�‬
‫ُججمہ‪:‬‬
‫� � �اد � � � � �� ز�ن � � ��۔ �د ر� � � � � ‬
‫�اد � � �ف ا�ِ � �اد �۔ ‬
‫َْ ْ ُ َْ ُْ ْ َ ُ ُ‬
‫ِﲮﺎق‪ ،‬ﯾَ ْﻌﻘ ْﻮ ُب۔ � � � �ف �‪ ،‬ان � ‬‫اِ�ا ِﻫﯿﻢ‪ ،‬اِﲰﺎ ِﻋﯿﻞ‪ ،‬ا‬
‫� � �� دو�ا � ا�ِ � �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ َْ‬ ‫ََ ِ َ‬
‫�� �� �‬ ‫�� �د� وا� ﺻﻠﺼ ٍ‬
‫ﺎل‬ ‫ﻟﻮاﰳ‬
‫�م �‬ ‫ﲰ ْﻮ ٍم‬ ‫َُ‬
‫�را‪�/‬‬ ‫َﲪَﺎ ٍء‬
‫ُ‬
‫ڈر� وا�‬ ‫� ]وا�‪َ [�� :‬و ِﺟﻠ ْﻮ َن‬ ‫ﴎ ٌر‬
‫ُُ‬
‫َ‬ ‫َﻗﺎ ِﻧ ِﻄ ْ َ‬
‫آپ � �ن � �‬ ‫ﻟ َﻌ ْﻤ ُﺮ َک‬ ‫�ا� �گ‬ ‫ﲔ‬
‫د�ا� �� وا�‬ ‫َﻣ َﺜ ِﺎﱏَ‬ ‫�� �ا�‬ ‫ﲔ‬ ‫ﲰَْ‬ ‫ُﻣ َﺘ َﻮ ِّ ِ‬
‫اَ ْﻟ َﯿ ِﻘ ْ ُ‬ ‫� زب� ۃۃ‬ ‫ٌ‬
‫َﺟ َﻨﺎح‬
‫�ت‪� /‬‬ ‫ﲔ‬ ‫�زو ]وا� ا ج ا[‬
‫َ ٌ‬ ‫ُ َ‬
‫�‬ ‫ِﺑﻐﺎل‬ ‫� ��‪�/‬ہ‬ ‫ﻧ ْﻄﻔ ٍﺔ‬
‫َ ْ ُ َّ‬
‫�� وا�‬ ‫َﻣ َﻮاﺧ َِﺮ‬ ‫ﻗﺼﺪ اﻟﺴ ِب ْﯿ ِﻞ �� ر�‬
‫َ‬ ‫ً‬
‫�‬ ‫ﮐ ِﻈ ْﯿ ٍﻢ‬ ‫�زم‪� � /‬‬ ‫َوا ِﺻﺒﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪16‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�‪:‬‬
‫� � � � ا�م �‪� ،‬ں �ف ا� � �اد � � � �م � � ‬
‫ا�ع �۔ � آ�ى �؛ �  � � �� � � � � � �۔ � ا� � �� ‬
‫� � � ا�ِ � � � دو � � �وف �� �۔ � ا� � � دو � �� ‬
‫�م �� �۔ ‬
‫َ‬
‫َﻋ َﺴﺎﮐِ ُﺮ‬ ‫َﻣﻔﺎﺗ ِْﯿ ُﺢ‬ ‫�‪َ  :‬ﻣ َﺴﺎ ِﺟ ُﺪ‬

‫��‪:‬‬
‫��  � �� ��۔  �ں اس  � �اد ا� �ص ��  �  � ‬
‫�� �� � �۔ �� �� ا� �� � � � � � دو ا�ں � � � ‬
‫ا� � � اور دو�ں � در�ن �� ا�� � ا�د � � � �۔ ‬
‫َ َ‬
‫�  َﺑ ْﻌﻠ َﺒ ّﮏ  ا�  �  � �م �۔  �  َﺑ ْﻌﻞ  اور َﺑﮏ�  �  � ��  � �۔  ا� ‬
‫�ح  َر َاﻣ ُﻬ ْﺮ ُﻣ ْﺰ۔ �  َر َاماور  ُﮬ ْﺮ ُﻣ ْﺰ � � � � �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬
‫��‬ ‫ﻓ ْﺮ ٌث‬ ‫ذ�‬ ‫ُﮬ ْﻮ ٍن‬
‫َ ً‬ ‫َ‬ ‫َ ً‬
‫� آور‬ ‫ﺳﮑﺮا‬ ‫دودھ‬ ‫ﻟ َﺒﻨﺎ‬
‫ُُ ً‬ ‫َ َ‬
‫�� �‬ ‫ذلﻼ‬ ‫� � �‬ ‫ا ّﻟﻨ ْﺤ ِﻞ‬
‫َ ً‬
‫�‬ ‫�� ]وا� �[ َﺟ ٍّﻮ‬ ‫َﺣﻔ َﺪۃ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫اون ]وا� �ف[‬ ‫ا ْﺻ َﻮ ِ‬
‫اف‬ ‫�چ ��‬ ‫ﻇ ْﻌ ِﻦ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫رو� ]�م �ل[‬ ‫�ل ]او� � �[ اﺷ َﻌﺎ ِر‬ ‫ا ْو َ� ِر‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪17‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا� اور �ن زا��ن‪:‬‬
‫� �ف �� � آ�اں � � � � � ا� � آ� � ا� او  ر‬
‫ان – � آور‪ْ َ ،‬ﳊ َﯿ ُ‬
‫ﺎن ز�دہ ڈاڑ� وا� ۔‬ ‫ﺎن‪َ ،‬ﺳ ْﮑ َﺮ ُ‬
‫�ن زا� آ��۔ �‪ُ  :‬ﻋ ْ َﺎﻤﺜ ُن‪ ،‬ﻧُ ْﻌ َﻤ ُ‬

‫� دو�ں  � ا� اور �ن زا��ن  � �� دو�ا  �  �  � اور دو�ے ‬


‫دو�ں � و�۔ ‬
‫وزن �‪:‬‬
‫ِ‬
‫وزن� � � � � �؛ � � ا� � � � وزن � �۔ ‬ ‫ِ ‬
‫ْ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َْ ُ َْ ُ‬ ‫َ َْ ُ‬
‫ﺐ ﺗﻔ ِﻌﻞ � وزن � �۔ �َﺸﮑ ُﺮ ﯾَﻔ ُﻌﻞ ‬‫ا ْﲪَ ُﺪ اﻓ َﻌﻞ � وزن � �۔ ﺗﻐ ِﻠ‬
‫� وزن � �۔ ان �ں � وزن � � �� دو�ا � �� ]�[ �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬ ‫ََْ ً‬
‫��‬ ‫ْﻮﺗﮐِ ْﯿ ِﺪ‬ ‫�ہ � �‬ ‫اﮐﻨﺎ�‬
‫َْ َ ً‬ ‫َ َ‬
‫ر�ہ ر�ہ‬ ‫اﻧﲀ�‬ ‫�ت ��‬ ‫ﻏ ْﺰل‬
‫ﻧَ ِﻔ ْ َ‬ ‫َ َ‬
‫��‬ ‫ﲑا‬ ‫�‪�/‬رى‬ ‫ﮐ َّﺮۃ‬
‫ْ ُ‬
‫� ��‬ ‫َﻣنﺸ ْﻮ ًرا‬ ‫�� �‬ ‫ﱤ‬‫ٰﻃ ِ َ‬
‫َ ّ ُ َّ‬ ‫َ ً‬
‫ا�رى‬ ‫اﻟﺬل‬ ‫�ت �‬ ‫ﮐ ِﺮ ْﳝﺎ‬
‫ِﻣ ْی ُﺴ ً‬ ‫ُﻣ َﺒ ّ ِﺬر ْ َ‬
‫آ�ن‬ ‫ﻮرا‬ ‫�ل �چ‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫ِ‬
‫ً‬ ‫ٌ‬
‫ا� �‬ ‫َﻣ َﺮﺣﺎ‬ ‫�ازو‬ ‫ﻗ ِْﺴ َﻄﺎس‬
‫َْ ْ ً‬ ‫َُ ً‬
‫�ل ڈا�‬ ‫ﲢ ِﻮﯾﻼ‬ ‫��ہ‬ ‫رﻓﺎ�‬
‫ُ‬
‫�ے �ار‬ ‫َﺧ ْﯿ ِﻠ َﮏ‬ ‫وا�‪� /‬را‬ ‫َﻣ ْﻮﻓ ْﻮ َرا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪18‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫��‪:‬‬
‫‪� ‬ا� � �م � �ف �� �۔ ‬
‫‪� ‬دوں � � ��ں � آ� � �ل ۃ � ان � وہ � �ف �� �۔ ‬
‫‪ �� ‬اور �� � وزن � آ� وا� � � � � �ف �� �۔ ‬
‫‪� ‬ت  ا�ء  �ام  �  ا�م  �  ا��  �ا�  �ف  �‪�  �  ،‬م  � ‬
‫ُْ ٌ ُْ ٌ ْ ٌ ُ ْ ٌ َ ِ ٌ ُ َ ْ ٌ ُ َ‬
‫ﺐ‪ ،‬ﳏ َ ّﻤ ٌﺪ ﻋﻠﳱﻢ اﻟﺼﻠﻮۃ‬‫�ف۔  �ح‪ ،‬ﻟﻮط‪ِ ،‬ﺷیﺚ‪ ،‬ﻫﻮد‪ ،‬ﺻﺎﱀ‪ ،‬ﺷﻌﯿ‬
‫واﻟتﺴﻠﯿﻢ‬
‫‪�� � ‬ں � �م �ف �‪:‬‬
‫ِﮏ ﻋﻠﳱﻢ اﻟﺴﻼم۔ ان � �وہ � �� � ا�� ‬ ‫‪ُ ‬ﻣ ْﻨ َﮑ ٌﺮ‪ ،‬ﻧَﮑ ْ ٌ‬
‫ِﲑ اور  َﻣﺎﻟ ٌ‬
‫َ ُ‬ ‫ْ َ ُ َْ ُْ ْ َ ُ‬
‫ِﴎا ِﻓ ْﯿﻞ‪ِ ،‬ﻣ ْﯿﲀﺋ ِْﯿﻞ ﻋﻠﳱﻢ‬
‫�ا�  �  �ف  �۔  ِرﺿﻮان‪ِ ،‬ﺟﱪاﺋِﯿﻞ‪ ،‬ا‬
‫اﻟﺴﻼم ‬
‫‪ ‬ا�� �ں � � �ف اور � � �ف �‪� � ،‬ف � �‪:‬‬
‫ﺐ‪َ ،‬ﺷ ْﻌ َﺒ ُ‬
‫ﺎن‪َ ،‬ر َﻣ َﻀ ُ‬ ‫َ َ ُ ُ َ َ ْ ُْ ٰ ُ َ َ ُ‬
‫اﻻ ْﺧﺮ ٰی‪َ ،‬ر َﺟ ُ‬
‫ﺎن‬ ‫‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﲨﺎدی اﻻوﱄ‪ ،‬ﲨﺎد ی‬
‫‪� � �� ‬ں � �م �ف �۔ ‬
‫‪� ‬د ر�‪� � :‬ف � ��ِ �ى � ز� � �� ز� �� �۔ ‬
‫‪� ‬د ر�‪� � :‬ف � �ف � � اس � ا� �م دا� � � اس � � ‬
‫ز� آ�� �۔ ‬
‫َ َْ ُ َ ْ َ ْ َ‬
‫ﺖ اﻻ ْﲪَ ِﺪ‪ � � -‬ا� � � د�۔ ‬ ‫راﯾﺖ ﺑی‬
‫ُ‬ ‫ُّ‬
‫َﺻﻠ ْﻮا ِ ْﰲ َﻣ َﺴﺎ ِﺟ ِﺪﮐ ْﻢ‪ -‬ا� �وں � �ز ��۔ ‬
‫ان دو�ں �ں � �� ��۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪19‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪15‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ آ�ى �ف � ا�ر � �ب � � � �؟‬
‫‪2‬۔ � ا� � آ�ى �ف ِ‬
‫ �ف � � � ا� � � �؟ ‬
‫‪3‬۔ ا� �  ر� � �؟ ‬
‫‪4‬۔ �ف � ا�� �� �۔ ‬
‫‪5‬۔ �ل � � �؟ ‬
‫‪6‬۔ وہ � � � � � ا�� � �ا� �ن �ے ا� � ��؟ ‬
‫‪7‬۔ ا�ب � �ف � �� � �اد � �؟ ‬
‫‪8‬۔ �ا� � �م �ف � � � �ف؟ ‬
‫‪9‬۔ وہ ا�� � � � �ف � ان � �م ��۔ ‬
‫‪10‬۔ � ��ں � �م �� � �ف �۔ ‬
‫‪11‬۔ � �ف �� � � ا�ب � �اد اور �م �۔ ‬
‫‪12‬۔ �� � ا�ر � �ب � � ا�م �؟ ‬
‫‪13‬۔ � �ف � ا�� �� �۔ ‬
‫�� � � ��‪:‬‬
‫اور‪.......‬۔ ‬
‫‪1‬۔ آ�ى �ف � ا�ر � �ب � دو ا�م � ‪   .......‬‬
‫‪2‬۔ وہ ا� � � آ�ى �ف؛ ِ‬
‫ �ف � � � ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪3‬۔ وہ ا� � � آ� � ِ‬
‫ �ف � � ‪� �� .......‬۔ ‬
‫� ت‬
‫‪4‬۔  ُع ْ َ ل � ‪ .......‬ا�م �۔ ‬
‫ت‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪20‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫‪7‬۔ �� � ا�ر � �ب � ‪ .......‬ا�م �۔ ‬
‫‪8‬۔ � �ف � �� �ى � � ‪ .......‬آ� �۔ ‬
‫‪9‬۔ ا� �ب � ‪ .......‬ا�اب �� �۔ ‬
‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫‪1‬ـ آ�ى �ف � ا�ر � �ب � دو ا�م �‪:‬‬
‫� ت‬
‫ا� �ر اور ا� �ص � اور ا� �ص‬ ‫� اور ُع ْ َ ل‬
‫ت‬
‫‪2‬ـ وہ ا� � � آ� � � ف � � �� �‪:‬‬
‫ت‬
‫�ُع ْ َتل‬ ‫�  ��‬
‫‪3‬ـ � � ا�اب � ��ت � آ� � �‪:‬‬
‫� اور �� دو�ں �‬ ‫�� �‬ ‫�� ‬
‫ﺮى‪ُ ،‬ﺻ ْﻐ ٰ‬
‫ﺮى �‪:‬‬ ‫��‪ْ ِ� ،‬ي ٰ‬
‫��‪ُ ،‬ﻛ ْﰊ ٰ‬ ‫‪ 4‬ـ ُﻣ ْﻮ ٰ‬
‫ا� �ص‬ ‫ا� �ر‬ ‫�‬
‫‪ 5‬ـ وہ ا� � � آ� � "�ء �� "� اور اس � � �ف � � "ز�" �‪:‬‬
‫�‬ ‫ا� �ص ‬ ‫ا� �ر‬
‫‪6‬ـ � ا�ء ا� � � � �ں ��ت اور �� آ� � ان � � �‪:‬‬
‫ ا� �ر ‬ ‫��ف‬ ‫�ف ‬
‫‪7‬ـ � ��ہ � � � � ا� ا� )�( � ا� � �� �� دو�ے � ‬
‫ا�ر �� �� �‪:‬‬
‫و�‬ ‫�ل ‬ ‫� ا�ع‬
‫‪8‬ـ � ا� � �� �� �� �‪:‬‬
‫و� ‬ ‫�ل ‬ ‫��‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪21‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ ‪9‬ـ ا� َ � �‪:‬‬
‫َر ُﺟ ٌﻞ‬ ‫َﺳ ِ ّی ٌ◌ﺪ‬ ‫ﺐ‬
‫  َز ْﻳ َﻨ ُ‬
‫‪10‬ـ � � �اد‪:‬‬
‫ا�� � �ا� ‬ ‫� ا� � �� ��‬ ‫� ا� � ‬
‫‪11‬ـ �� � � � ا� � � � وزن � � ا� � �‪:‬‬
‫وز ن ِ�‬ ‫��‬ ‫��‬
‫‪12‬ـ ا�اب � �ظ � ا� �ب � ا�م �‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫درج ذ� آ�ت � �� اور �� ��۔ � �ف ا�ء � �ن ‬
‫�� اور ان � � �ف �� � و� ��۔ ‬
‫ﻓ ََﺤ ّﻴ ُْﻮا ِﺑﺎ َ ْﺣ َﺴ َﻦ ِﻣ ْ� َﻬﺎ‬
‫ﺗ َ ْﺠ َﻌﻠ ُْﻮﻧَ ٗﻪ ﻗ ََﺮا ِﻃ ْی َﺲ‬
‫ﺖ َﺻ َﻮا ِﻣ ُﻊ َو ِﺑ َﻴ ٌﻊ َّو َﺻﻠ َٰﻮ ٌت َّو َﻣ ٰﺴ ِﺠ ُﺪ‬ ‫َ� ُﻬ ّ ِﺪ َﻣ ْ‬
‫اﻟﺪﻧْ َﻴﺎ ِﺑ َ� َﺻﺎ ﺑِ ْﻴﺢَ‬
‫اﻟﺴ َﻤﺂ َء ُّ‬
‫َز َّﻳ َّﻨﺎ َّ‬
‫ﺐ َو ﺗ َ َﻤﺎ ﺛِ ْﻴ َﻞ‬ ‫َﻳ ْﻌ َﻤﻠ ُْﻮ َن ﻟَ ٗﻪ َﻣﺎ � َ َﺸﲞ ُء ﻣ ِْﻦ ّﻣ ََﺤ ِ‬
‫ﺎر ْﻳ َ‬
‫اِ� َّ َﻬﺎ ﺑَﻘ ََﺮ ٌة َﺻﻔ َْﺮآ ُء‬
‫َﻣﺎ َﺳﻠ َ َﳉﻜ ُْﻢ �ِیْ َﺳﻘ ََﺮ‬
‫ﺎن ا َ ِﺳﻔًﺎ‬ ‫َر َﺟ َﻊ ُﻣ ْﻮ ٰۤ�� اِ�ٰ� ﻗ َْﻮ ِﻣ ٖﻪ � ْ‬
‫َﺿ َﺒ َ‬
‫� ََﻬ ْﻞ ﻟَّ َﻨﺎ ﻣ ِْﻦ ُﺷﻔ ََﻌﺂ َء‬
‫َﺖ ا ْﻣ َﺮا َ ُت ِﻋ ْﻤ ٰﺮ َن‬ ‫ﻗَﺎ ﻟ ِ‬
‫ا ُﻧ ِْﺰ َل اِ�ٰۤ� اِﺑ ْ ٰﺮ ٖﻫ َﻢ َو اِ ْﺳ ٰﻤ ِﻌ ْﻴ َﻞ َو اِ ْﺳ ٰﺤ َﻖ َو ﻳَ ْﻌﻘ ُْﻮ َب َو ا ﱰْﱮ َْﺳ َﺒ ِ‬
‫ﺎط‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪22‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫َﺟ َﻌﻠ ْ ٰﻨ ُﳉ ْﻢ ُﺷ ُﻌ ْﻮﺑًﺎ َّو ﻗ ََﺒﺂﺋ َِﻞ‬
‫اﻟﺴ ِﻔ ْی َﻨ ُﺔ ﻓَكَﲝﻧ َْﺖ ﻟ َِﻤ ٰﺴ ِﻜ ْﰿ َﻦ َﻳ ْﻌ َﻤﻠ ُْﻮ َن �ِی اﻟ َْﺒ ْﺤ ِﺮ‬ ‫ا َ ّﻣَﺎ َّ‬
‫اِ ﻧَّ ٗﻪ َﺻ ْﺮحٌ ُّﻣ َﻤ َّﺮ ٌد ّﻣ ِْﻦ ﻗ ََﻮ ِ‬
‫ار ْﻳ َﺮ‬
‫ﺖ َﻣ َﻊ ُﺳﻠ َْﻴ ٰﻤ َﻦ ِ ّٰ ِ‬
‫ﻪﻠﻟ َر ِّب اﻟْ ٰﻌﻠ َ ِﻤ ْﰿ َﻦ‬ ‫ا َ ْﺳﻠ َْﻤ ُ‬
‫ْﻚ ِ� ْﺻ َﺮ‬ ‫ا َﻟَ ْی َﺲ �ِیْ ُﻣﻠ ُ‬
‫ﺗ َ َﺒ َّﻮ ٰا ﻟِﻘ َْﻮ ِﻣﻜ َُﻤﺎ ِﺑ ِ� ْﺻ َﺮ ﺑُ ُﻴ ْﻮﺗًﺎ‬
‫َﻣﻜَّ َّﻨﺎ ﻟ ُِﻴ ْﻮ ُﺳ َﻒ �ِی ا ﱰْﱮ َْر ِض‬
‫َﺟﺂ َء اِ ْﺧ َﻮ ُة ُﻳ ْﻮ ُﺳ َﻒ‬
‫ا ُ ْﺳ ُﺠ ُﺪ ْوا ﱰِﱮٰ َد َم‬
‫َ� ِﻬ ْﺪﻧَﺎ ۤ اِ�ٰۤ� ٰا َد َم‬
‫َو ِﺑﻜُﻔ ِْﺮ ِﻫ ْﻢ َو ﻗ َْﻮ� ِِﻬ ْﻢ �َ�ٰ� َﻣ ْﺮ ﻳَ َﻢ ُ� ْﻬ َﺘﺎ ﻧًﺎ َ� ِﻇ ْﻴ ًﻤﺎ‬
‫َﺟ َﻌﻠ ْ َﻨﺎ ا ﺑ ْ َﻦ َﻣ ْﺮ ﻳَ َﻢ َو ا ُ َّﻣ ۤ ٗﻪ ٰا ﻳَ ًﺔ‬
‫اﻟﺸ ٰ� ِﻃ ْﰿ ُﻦ �َ�ٰی ُﻣﻠ ِْﻚ ُﺳﻠ َْﻴ ٰﻤ َﻦ‬ ‫َو ا ﺗ َّ َﺒ ُﻌ ْﻮا َﻣﺎ ﺗ َ ْﺘﻠ ُﻮا َّ‬
‫ا ُﻧ ِْﺰ َل �َ�َی اﻟ َْﻤﻠ َ َﳉ ْﰿ ِﻦ ِﺑ َﺒﺎ ﺑِ َﻞ‬
‫َﲝن �َ ُﺪ ًّوا ﻟِّ ِﺠﰊْ ِﺮ ْﻳ َﻞ‬
‫ك َ‬
‫� َ َّﺸ ْﺮ ٰﻧ ُﻪ ﺑِﺎِ ْﺳ ٰﺤ َﻖ‬
‫َو َر َد َﻣﺂ َء َﻣ ْﺪ َﻳ َﻦ‬
‫ٰۤﻳﺎ َ ْﻫ َﻞ َﻳﰱ ِْﺮ َب‬
‫ی ِﺑ َﺒ َّﳉ َﺔ‬
‫ﺎس ﻟَﻠ َّ ِﺬ ْ‬
‫ﺖ ُّو ِﺿ َﻊ ﻟِﻠ َّﻨ ِ‬
‫اِ َّن ا َ َّو َل ﺑَ ْﻴ ٍ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪23‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا�اب � �ظ � ا� �ب � ا�م‬
‫� �ھ  �  �  �  ا�ِ �ب  �  � ا�اب �‪ :‬ر�‪ �  ،‬اور �۔ ‬
‫اس �ظ � ا�ِ �ب � � � � �‪��� :‬ت‪�� ،‬ت اور �ورات۔ ‬
‫���ت‪:‬‬ ‫‪-1‬‬
‫ا� ا�ء � � ا�اب ر� �۔ � � آ� �‪:‬‬
‫ا�ل ��  � ‬ ‫ِ‬
‫�وف  � ��  � �‪ِ  ،‬‬ ‫ ��‪�  ،�� ��  ،‬ا‪ ،�  ،‬‬
‫ا�‪ َ  ،‬ا� َ ا‬
‫ و� �� � � � ا� اور �� � � � �۔ ‬
‫��ت‪:‬‬ ‫‪-2‬‬
‫وہ ا�ء � � ا�اب � �۔ ان � �اد �رہ �‪:‬‬
‫ �ل  �‪�  ،‬ل  �‪�  ،‬ل  �‪�  ،‬ل  �‪�  ،‬ل  �‪�  ،‬ل‪ ،�  ،‬‬
‫�‪� ،‬وف � �� � ا�‪ ،‬ا�ل �� � �‪ � ،‬و� �� � � � � اور �� ‬
‫� � � ا�۔ ‬
‫�ورات‪:‬‬ ‫‪ -3‬‬
‫ا� ا�ء � � ا�اب � �۔ � دو �‪:‬‬
‫ �ف � � � � ِ‬
‫ �ف � دا� �۔ ‬ ‫ �ف ا� اور �ور � ِ‬
‫ان �ں � �ت آ� آر� �۔ ان �ء ا�‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ًَ‬
‫دو�رہ‬ ‫�رۃ‬ ‫�ے �دے‬ ‫َر ِﺟ ِﻠ َﮏ‬
‫َ ً‬ ‫َ ً‬
‫� �� وا�‬ ‫ﺗ ِب ْﯿﻌﺎ‬ ‫� ��ن‬ ‫ﻗﺎ ِﺻﻔﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪24‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫���ت‬
‫ا�� ���  � ���ت ا� ا�ء  �  �  � ر�  � ��  �  �  � ‬
‫��ِ ر� � �ں۔ ‬
‫���ت � �اد آ� �‪:‬‬
‫�وف � �� � �‬ ‫� ‬ ‫�ا ‬ ‫��ا  �� ‬ ‫ ‬
‫��‬
‫�� � � � �‬ ‫َ ا� اور َ ا� �� � � ا� ‬ ‫ا�ل �� � ا� ‬
‫��‪Subject :‬‬ ‫‪-1‬‬
‫�� �م �� وا� � � �۔ وہ ا� � � � � �وف � اور ‬
‫� �� � � اس ا� � �ف �؛ �� �� �۔ ‬
‫َ َ َ ّٰ ُ َ ٰ ُ ُ‬
‫ﲆﻋ ﻗﻠ ْﻮ ِ ِﲠ ْﻢ ‪ -‬ا� �� � ان � د�ں � � � دى۔ ‬ ‫ﺧﺘﻢ ﷲ‬
‫َ َ ٓ َ َ ُ ٌ ّ ْ َْ ْ‬
‫� اﻗ َﺼﺎ اﻟ َﻤ ِﺪ ْﯾ َﻨ ِﺔ ‪� � � -‬و� �ف � ا� آد� آ�۔ ‬ ‫و ﺟآء رﺟﻞ ِ‬
‫َََٓ ْ ُ ٰ‬
‫ﷲ ‪ -‬ا� �� � �د آ�۔ ان �ں آ�ت � �� ��۔ ‬ ‫ﴫ ِّ‬ ‫ﺟ آء ﻧ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ًَ‬ ‫ُ‬
‫زا�‬ ‫َ� ِﻓﻠﺔ‬ ‫ڈ�‬ ‫ُدﻟ ْﻮ ِک‬
‫َ ًَ‬ ‫َ ً‬
‫��‬ ‫ﺎﳇﺔ‬ ‫ﺷ ِ‬ ‫� �� وا�‬ ‫ز ُﮬ ْﻮﻗﺎ‬
‫�ڑ � ��‬ ‫َﺗ ْﻔ ِﺠ ْ ً‬
‫ﲑا‬ ‫�‬
‫ْ‬
‫ﯾَن ُﺒ ْﻮ ًﻋﺎ‬
‫ُر ِ ِﰶّ‬ ‫ً‬
‫��‬ ‫�ا‬ ‫ﮐِ َﺴﻔﺎ‬
‫َْ ُْ ً‬ ‫َُْ ً‬
‫�ك �� وا�‬ ‫ﻣﺜﺒﻮرا‬ ‫�س‪ �/‬دل‬ ‫ﻗﺘﻮرا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪25‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�� � ا�م‪:‬‬
‫�� � دو � �‪:‬ا� �� اور ا� �‬
‫ا� ��‪:‬‬
‫وہ ا� � �ں � ��ى �ر � � �ا � آ ر� �۔ درج ذ� ��ں � ‬
‫َّ ُ‬ ‫َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒﺔ دو�ں �� � اور �ں � ��ى �ر � � ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ِﺐ اور ‬ ‫�ر ��۔ ‬
‫�� � � آ ر� �۔ ‬
‫َ َ َّ ُ‬ ‫َ َ َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒﺔ‬ ‫ﺟﺎء ِت‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ِﺐ‬ ‫ﺟﺎء‬

‫ا� �‪:‬‬
‫� � � �� �‪� � :‬ا۔ وہ �� � � �ا ا� � �‪� � � ،‬ں ‬
‫ﺎء �  ُﮬ َﻮ ‬
‫� ��ى �ر � � �ا � � آ ر� �۔ درج ذ� ��ں � �ر ��۔  َﺟ َ‬
‫ﺎء ْت  �  ِ َ‬
‫ﱔ ؛  دو�ں ��  � اور �ں  � ��ى �ر  �  � �� � ‬ ‫اور  َﺟ َ‬

‫� آ ر�‪ � � � ،‬ا�ر � �� �۔ ‬
‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ُﺔ َﺟ َ‬
‫ﺎء ْت‬ ‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ِﺐ َﺟ َ‬
‫ﺎء‬
‫ا� �� ا� ��  �  �  �  � وا� �  � آ� �۔  ��  �  � �� ‬
‫اور �� � � ��۔ ‬
‫َ ُ َّ‬
‫اﻟﻄﻼ ُب‬ ‫ﺎء ّ‬
‫ﺟ َ‬ ‫ﺎن‬ ‫َﺟ َ َّ َ‬ ‫َ َ َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ﺎء اﻟﻄﺎﻟِﺒ ِ‬ ‫ِﺐ‬ ‫ﺟﺎء‬
‫َ َ َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ُ‬
‫ﺎت‬ ‫ﺟﺎء ِت‬ ‫ﺎن‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ُﺔ َﺟ َ َّ َ َ‬
‫َ َ َّ‬
‫ﺎء ِت اﻟﻄﺎﻟِﺒﺘ ِ‬ ‫ﺟﺎء ِت‬
‫ا� �� ا� � � � � � � � � �� آ� �۔ وا� � � وا�  ‪،‬‬
‫� � � �‪ �� � � �� ،� � � � ،‬اور �� � � ��۔ ‬
‫َ ُ َّ َ َ ُ‬ ‫َ َّ َ َ َ َ‬ ‫َ َّ ُ َ َ َ‬
‫ﺎن اﻼﮐ ا ّﻟﻄﻼ ُب اﳇ ْﻮا‬‫اﻟﻄﺎﻟِﺒ ِ‬ ‫ِﺐ اﰻ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪26‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫َ َّ َ َ َ َ َ َ َ َّ َ ُ َ َ ْ‬ ‫َ َ ُ َََ‬
‫ﺎت اﳇ َﻦ‬ ‫ﺎن اﳇﺘﺎ اﻟﻄﺎﻟِﺒ‬
‫اﻟﻄﺎﻟِﺒﺘ ِ‬ ‫ا ّﻟﻄﺎﻟ َِﺒﺔ اﳇ ْﺖ‬
‫�� � � � � آ� �۔ ا� � آ�� � وہ �ا و�ہ � �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اَ ْذ َﻗ ٌ‬ ‫ْ‬
‫�ڑ�ں‬ ‫ﺎن‬ ‫��‬ ‫ُﻣﮑ ٍﺚ‬
‫ٹ‬ ‫ُُ ً‬
‫جچببىل‪�/‬‬ ‫ﺟﺮزا‬ ‫�ك �� وا�‬ ‫َ�ﺧ ٌِﻊ‬
‫ٌ‬ ‫َ‬
‫��ا�ں � ��‬ ‫ِﻓ ْﺘ َﯿﺔ‬ ‫�ہ‬ ‫ا َّﻟﺮﻗ ِْﯿ ِﻢ‬
‫َ ً‬ ‫َ‬
‫� �‬ ‫ﺷ َﻄﻄﺎ‬ ‫�ت‬ ‫ا َﻣ ًﺪا‬

‫�� ��‪:‬‬ ‫‪-2‬‬
‫� �ل  � ��  � ذ�  � ��‪  ،‬اس �رت  � �ل  � ��  � ‬
‫� � ��ِ ر� � ذ� �� اس � �م �� �� ر� �� �۔ ‬
‫ُ َ‬
‫ﰻ َﻃ َﻌ ٌ‬
‫�� �� �۔ ‬ ‫ﺎم ‬ ‫اِ‬
‫�� �� � ا�م اور ا�م‪:‬‬
‫�� ��؛ ��  � �� �م ��  � اس  � اس  � �م  ا�ل اور ‬
‫�� و� � � �� � �۔ آ� ا� �� د�ا � �‪:‬‬
‫�� �� � دو � �‪:‬ا� �� اور ا� �‬
‫ا� ��‪:‬‬
‫َّ ُ‬ ‫ﻧُ ِ َ‬ ‫ُ َ َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒﺔ‬ ‫ﴫ ِت‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ِﺐ‬ ‫ﻧ ِﴫ‬

‫ا� �‪:‬‬
‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ُﺔ ﻧُ ِ َ‬
‫ﴫ ْت‬ ‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ِﺐ ﻧُ ِ َ‬
‫ﴫ‬
‫ا� �� �� ا� �� � � �  � وا� � � آ� �۔ �� �  � ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪27‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫�� اور �� � � ��۔ ‬
‫ُ َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ َ َّ‬
‫اﻟﻄﻼ ُب‬ ‫ﴫ ّ‬‫ﺎن ﻧ ِ َ‬ ‫ﻧ ِ َ َّ َ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ﴫ اﻟﻄﺎﻟِﺒ ِ‬ ‫ِﺐ‬ ‫ﻧ ِﴫ‬
‫َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ٌ‬ ‫ﺎن ﻧُ ِ َ‬ ‫َّ َ َ‬ ‫ُ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َِﺒﺔ ﻧُ ِ َ‬
‫َّ‬ ‫ﻧُ ِ َ‬
‫ﺎت‬ ‫ﴫ ِت‬ ‫ﴫ ِت اﻟﻄﺎﻟِﺒﺘ ِ‬ ‫ﴫ ِت‬
‫ا� �� �� ا� � � � � � � � � �� آ� �۔ وا� � ‬
‫� وا�‪  ،� �  �  � ،  � �  �  �  ،‬ا� �ح ��  �  � �� اور ‬
‫�� � � ��۔ ‬
‫َ‬ ‫ّ‬
‫ﴫا اَ ّ ُﻟﻄﻼ ُب ﻧُ ِ ُ‬
‫ﴫ ْوا‬ ‫ﺎن ﻧُ ِ َ‬ ‫َ َّ َ‬
‫اﻟﻄﺎﻟِﺒ ِ‬ ‫ِﺐ ﻧُ ِ َ‬
‫ﴫ‬ ‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ ُ‬
‫ﴫ َن‬ ‫ﴫ َ� اَ َّﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ٌ‬
‫ﺎت ﻧُ ِ ْ‬ ‫ﺎن ﻧُ ِ َ‬ ‫اَ َّﻟﻄﺎﻟ َِﺒ ُﺔ ﻧُ ِ َ ْ َ َّ َ َ‬
‫ﴫت اﻟﻄﺎﻟِﺒﺘ ِ‬
‫ا�  �  �  � ا�  � ز�دہ �ل �ں  �  � �ل  � �� �� ‬
‫�� � و� � ��ع �� �� � اور � ��ں ��ب۔ �‪ :‬‬
‫ُﺧﻠ َِﻖ ا ﱰ ْ ِﱮ� َْﺴ ُ‬
‫ﲝن َﺿ ِﻌ ْﻴﻔًﺎ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َْ‬ ‫ُ‬
‫��‬ ‫اﻟ َﻮ ِﺻ ْﯿ ِﺪ‬ ‫�� ��‬ ‫ُرﻗ ْﻮ ٌد‬
‫ََُْ ً‬ ‫ٓ‬
‫�ہ � �‬ ‫ﻣﻠﺘﺤﺪا‬ ‫�‬ ‫ِﻣ َﺮآ ًء‬
‫َُ ُ‬ ‫ُ ً‬
‫��‬ ‫ﴎا ِدق‬ ‫� � �را �ا‬ ‫ﻓ ُﺮﻃﺎ‬
‫ََ ً‬ ‫َْ‬
‫��ہ ا�� � �‬ ‫ُﻣ ْﺮﺗﻔﻘﺎ‬ ‫� �ا ��‬ ‫اﻟ ُﻤ ْﻬ ِﻞ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫�ر� ر�‬ ‫ُﺳن ُﺪ ٍس‬ ‫�‬ ‫ا َﺳﺎ ِو َر‬
‫َ ٌَ‬ ‫َ‬ ‫ْ َََْ‬
‫� ]وا� ا ِر ْﯾﮑﺔ[‬ ‫ا َراﺋ ِِﮏ‬ ‫�� ر�‬ ‫ﱪق‬ ‫اِﺳت‬
‫ٹ‬ ‫ََ ً‬ ‫ََ ً‬
‫�اں‪/‬چپٹٹىل‬ ‫زﻟﻘﺎ‬ ‫�‪�/‬گ‬ ‫ﻧﻔﺮا‬
‫َ ٌ‬ ‫َْ ً‬
‫ا�ر‪�/‬‬ ‫َوﻻﯾَﺔ‬ ‫�‬ ‫ﻏﻮرا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪28‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ََ ً‬
‫آرزو‬ ‫اﻣﻼ‬ ‫�رہ �رہ‬ ‫َﮬ ِﺸ ْی ًﻤﺎ‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫�� �ہ‬ ‫َﻣ ْﻮﺋِﻼ‬ ‫��‬ ‫َﻣ ْﻮ ِﺑﻘﺎ‬
‫ُُ ً‬
‫�‬ ‫ُﺣ ْﻮ َت‬ ‫� �ت‬ ‫ﺒﺎ‬ ‫ﺣﻘ‬
‫َ ٌ‬
‫�‬ ‫ﲲْ َﺮۃ‬ ‫�‬ ‫ﴎ ً�‬ ‫ََ‬
‫َ ً‬ ‫َ ًْ ََ ً‬
‫د�ار‬ ‫ِﺟﺪارا‬ ‫ﺷیﺌﺎ اﻣﺮا � �ت‬
‫ً‬
‫�‬ ‫َ ِﲪ َﺌﺔ‬ ‫راہ‬ ‫َﺳ َب ًﺒﺎ‬
‫ُْ‬
‫�ل‪�/‬‬ ‫َﺧ ْﺮ ًﺟﺎ‬ ‫ا�ن‬ ‫ﻧﮑ ًﺮا‬
‫ً‬
‫آ� د�ار‬ ‫َر ْد ًﻣﺎ‬ ‫آڑ‬ ‫َﺳ ّﺪا‬
‫ﻗ ِْﻄ ًﺮا‬ ‫َْ َ َ ْ‬
‫� �ا ��‬ ‫ﲔ دو�ں �ے‬ ‫اﻟ َﺼﺪﻓ ِ‬
‫ً‬
‫� ��‬ ‫َﺣ ْﻮﻻ‬ ‫�م‬ ‫ُﺻ ْﻨ ًﻌﺎ‬

‫‪�  -3، 4‬ا اور �‬
‫�ا اور  �  � �رے  �  � �اً �ھ  � �۔  �ا وہ ا� ��  � ‬
‫�  � ��  � ��  � ��۔  اس  �  � ا�  � ا�ا �� �۔  �  � ا� ‬
‫�� � � اس � �رے � � دى �� �۔ ‬
‫�؛ وہ ا�  �  �  � ذر� �ا  �  � ��ت  �  � دى  �� ‬
‫�۔ �؛ ا�ِ � �� � � اس � ذر� � دى �� �۔ ‬
‫َ َّ َ ُ ُ ْ َ ٌ‬
‫ﳤ َﺪۃ – �� � �۔ ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟِﺒﺔ ﳎ ِ‬
‫اَ ْﻟ َﺒ ْی ُ‬
‫ﺖ َﻣ ْﻌ ُﻤ ْﻮ ٌر ‪� � -‬ا �ا �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪29‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬
‫���‬ ‫ﺷ ْی ًﺒﺎ‬ ‫رو��‬ ‫َﻣ َﺪ ًدا‬
‫� �‬ ‫ِﻋ ِﺘ ًّﯿﺎ‬ ‫� �م‬ ‫ﲰ ًّﯿﺎ‬‫َِ‬
‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫در ِد زہ‬ ‫ﳐَﺎض‬ ‫دور‪/‬ا�‬ ‫ﻗ ِﺼ ًّﯿﺎ‬
‫َ‬
‫�‬ ‫ﻓ ِﺮ ًّ�‬ ‫ً‬
‫ُرﻃ ًﺒﺎ َﺟ ِﻨ ّﯿﺎ �زہ �ر‬
‫َ‬
‫َ‬
‫�ى �ا�‬ ‫ﻏ ًّﯿﺎ‬ ‫�ت �‬ ‫َﻣ ِﻠ ًّﯿﺎ‬
‫دا� ��‬ ‫َﺻ ِﻠ ًّﯿﺎ‬ ‫او�� � �ا �ا‬ ‫ِﺟ ِﺜ ًّﯿﺎ‬
‫َ ًّ‬ ‫ًََّ‬
‫���‬ ‫ازا‬ ‫�ٹ آ�‬ ‫ﻣﺮدا‬
‫ً‬
‫�� �‬ ‫َﮬ ّﺪا‬ ‫��‬ ‫ِو ْر ًدا‬
‫ًُ‬ ‫ً‬
‫�ا�‬ ‫ﻟ ّﺪا‬ ‫�رى‬ ‫ا ِّدا‬
‫اَ َّ ٰ‬ ‫ِرﮐ ًﺰا‬
‫ْ‬
‫� �‬ ‫ﻟﱶی‬ ‫آ�‬
‫ا�ل و �ا�‪:‬‬
‫و�  � ا�ر  � �ا اور  �  � ��  � ��۔  �ا  � ‬
‫�� � � �� �ہ �� �۔ ‬
‫� اور �د � ا�ر � �؛ �ا � �� �� �۔ �ا وا� � � ‬
‫�  � وا�‪ �  �  �  �  ،‬او  ر �  �  � �۔  �ا ��  �  �  �  � ��‪�  ،‬ا ‬
‫�� � � � � �� ��۔ ‬
‫�ا � �� � � � � � وا� �� آ� �۔ ‬
‫ٌ‬ ‫َْ َ‬
‫ﻻ ْﳖَ ُ‬
‫ﺎر َﺟﺎ ِرﯾَﺔ۔ در� �رى �۔ ‬ ‫ا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪30‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ٌ‬ ‫َْ‬
‫اﻟ ُﺒ ُﯿ ْﻮ ُت َﻣ ْﻌ ُﻤ ْﻮ َرۃ۔ � آ�د �۔ ‬
‫�ا اور  � دو�ں  � ا�اب ا�  � �� �۔  دو�ں  � ��ِ ر� ‬
‫� �� �۔ ‬
‫� دو �ر�ں � �� �� �‪:‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫� � ا� ا� � � �ہ � �� ��۔ ا َ� ُ ْﻮﯾ ُﺳﻒ‪� �� � -‬ں۔ ‬ ‫‪ -1‬‬
‫�ت � زور �ا �� � � � � �� ا� �م �� ��۔ اَ ّﻟﺪ ْ ُ‬
‫ﻦﯾ‬ ‫‪ -2‬‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫َّ‬
‫اﻟﻨ ِﺼ ْﯿ َﺤﺔ – د� �ا� ��ا� �۔ ا� �ا� � � � � آ� �۔ �‪:‬‬
‫اُوﻟ ٰ ٓ ِﺌ َ‬
‫ﻚ ُﻫ ُﻢ اﻟ ُْﻤ ْﻔ ِﻠ ُﺤ ْﻮ َن‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ٌ‬ ‫َ‬
‫��‬ ‫َﺣ َّﯿﺔ‬ ‫ا�را‬ ‫ﻗ َب ٍﺲ‬
‫ْ ً‬ ‫ٌَْ‬
‫�ہ‬ ‫ُﻋﻘ َﺪۃ‬ ‫��‬ ‫ﲑۃ‬ ‫ِﺳ‬
‫َ ً‬ ‫اُ ْو ِﱄ ّ ُ ٰ‬
‫اڑا د�‪ � /‬د�‬ ‫� َﺴﻔﺎ‬ ‫� وا�‬ ‫اﻟﳯﻲ‬

‫�وف � �� � � ‬ ‫‪ -5‬‬
‫َ‬
‫� وہ �وف � � � � د�� د� �۔ � � � �‪ :‬ا ِّن)�(‪ ،‬‬
‫َ َّ‬ ‫اَ َّن)�(‪َ  ،‬ﰷَ َّن)�� �(‪ٰ  ،‬ﻟﮑ َِّﻦ)�(‪َ  ،‬ﻟ ْﯿ َ‬
‫ﺖ)�ش(‪ ،‬ﻟ َﻌﻞ)��‪ /‬ا� �(‬

‫ا�ل و �ا�‪:‬‬
‫� �ا اور � � دا� �� �‪ � � ،‬ا� � �وع �۔ �ا� ‬
‫� اور � � ر� د� �۔ �ا �؛ ان �ا� اور ��ان � � � �‪ :‬‬
‫ا َِّن َ‬
‫ﷲ َﲰ ِْﯿ ٌﻊ – � � ا� �� � وا� �۔ � ا�؛ ا ِ َّن � ا� � اور �؛ ا ِ َّن � �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪31‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫�ا اور  �  � �ح ان  � �وف  �  �  �  وا�‪ �  ،�  ،‬اور ��  و ‬
‫�ٴ� �� � ا� � �� ��۔ ‬
‫�� ��‪:‬‬
‫َ ْ َ ُ ْ َ َّ ٰ ّ َ َ‬ ‫ﺎن َﻟ ْ ُ‬ ‫َّ ْ ْ‬
‫ﷲ ﻏ ِ ٌﲎ �ن ‬ ‫ﴪ � � ا�ن �رے � �۔ واﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻲﻔ ﺧ ْ ٍ‬‫اﻻ� َﺴ َ ِ‬
‫ِان ِ‬
‫َ َ َّ ُ َّ ْ َ ُ‬
‫ﺎﻗ ْﻮ ُت �� � وہ ��ت �۔  َ� َﻟ ْﯿ َت ِ ْﲎ ُﮐ ْﻨ ُ‬
‫ﺖ َُ‬
‫� ًا�‬ ‫� � ا� �� � �۔ ﰷﳖﻦ اﻟﯿ‬
‫َ َ‬ ‫ٰ َّ َ ْ َ َ َّ‬
‫ﺎس ﻻ ِﯾ ْﻌﻠ ُﻤ ْﻮ َن �  ا�  �گ  � ‬ ‫اﻟﻨ ِ‬ ‫اے  �ش  �  �  ���۔  ﻟﮑِﻦ اﮐﱶ‬
‫َ َ َّ ٰ ّ َ ُ ْ ُ َ ْ َ ٰ َ َ‬
‫ِﮏ ا ْﻣ ًﺮا �� ا� �� اس � � �� اور ر� �ا ‬ ‫��۔ ﻟﻌﻞ ﷲ ﳛ ِﺪث ﺑﻌﺪ ذﻟ‬
‫�� د�۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ َُ‬ ‫ُ ً‬
‫ز�دہ ا�‬ ‫ا ْﻣﺜﻞ‬ ‫]درد � و� �[‬ ‫� آ� ‬ ‫ز ْرﻗﺎ‬
‫َ ً‬ ‫َﻗ ً‬
‫او��‬ ‫ا ْﻣﺘﺎ‬ ‫�ان‬ ‫ﺎﻋﺎ‬
‫ْ ً‬ ‫ً‬
‫�ڑ�‪� � /‬ر�‬ ‫َﮬﻀﻤﺎ‬ ‫�ؤں � آ�‬ ‫َﮬ ْﻤﺴﺎ‬
‫�وف  � ��  �  ��ر�ور�  ��  � اور اس �رت �  �؛ ‬
‫ا� � � � آ� �۔ اس � �ت � � ‪� Stress‬ا �� �۔ ‬
‫َ َ‬
‫ا ِّن اِﻟ ْﯿ َﻨﺎ ِا َ� َﲠُ ْﻢ �رى �ف � ان � �ٹ � آ� �۔ ‬
‫َّ َ ْ َ َ َ‬
‫ﺎن ﻟ ِﺴ ْﺤ ًﺮا � � � �ن �دو ا� �� �۔ ‬
‫ اِن ِ� اﻟﺒﯿ ِ‬
‫َّ َ َ‬
‫اﻟﺪا ِر ز ْﯾ ًﺪا � � � � ز� � �۔ ‬ ‫اِن ِﰲ‬
‫�  �  ان  �  �وف  �  �  � َ �ا�  آ�  �  �  ا�  �  � روك ‬
‫َ َّ‬
‫د��۔ اِ�  َﻣﺎ ﰷﻓﺔ � �۔ �� � � � روك د� وا�۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪32‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬
‫ِاﳕَﺎ ِا ٰﻟ ُﻬﮑ ْﻢ ِا ٰﻟ ٌﻪ َوا ِﺣ ٌﺪ اس �ل �  ِا ٰﻟ ُﻬﮑ ْﻢ �  ِا ّن � � � �۔ ‬
‫� �� � �� � � � � آ� �‪ :‬‬
‫َّ َ ُ ْ ٰ َ ّ َ‬
‫ِﱄ � � �ى �ف و� آ� �۔ ‬ ‫ِاﳕﺎ ﻮﯾﻰﺣ ا‬
‫ُ‬ ‫َ َ َّ‬
‫ﰷﳕَﺎ � ُ َﺴﺎﻗ ْﻮ َن �� � وہ �� �� �۔ ‬
‫ﳤ ٌﺪ � � �� ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ َ ُ ْ َ‬
‫ّ َ َّ‬ ‫ََ‬
‫ا ِّن �ت � �وع � اور ا ّ  ندر�ن � آ� �۔ اِن‬
‫َ‬
‫ِﺐ ﳎ ِ‬
‫ﳤ ٌﺪ � �م �� �  ��  ��  �  � ‬ ‫اﻟﻄﺎﻟ َ ُ ْ َ‬
‫َ ْ ُ َ ّ َ َّ‬
‫�  � �۔  ﻋ ِﻠﻤﺖ ان‬
‫ِﺐ ﳎ ِ‬
‫�۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ً‬ ‫َْ ً‬
‫رو�‬ ‫ز ْﮬ َﺮۃ‬ ‫�‪��� /‬‬ ‫ﺿﻨﲀ‬
‫ْ ٌ‬ ‫َ ً‬
‫ا� � � ��‬ ‫ِرﮐﺾ‬ ‫�‬ ‫ﻻ ِﮬ َﯿﺔ‬
‫ُ ً‬ ‫ْ ً‬
‫�دہ‬ ‫ﲾَﺎﺟﺎ‬ ‫�‪�� � /‬‬ ‫َرﺗﻘﺎ‬
‫َْ ٌ‬
‫را�‬ ‫َﺧ ْﺮ َد ٍل‬ ‫��‪��/‬‬ ‫ﻧﻔ َﺨﺔ‬
‫َُ ً‬ ‫َ َ‬
‫�ے �ے‬ ‫ﺟﺬاذا‬ ‫�ر�ں‬ ‫ﲤَﺎﺛ ِْﯿﻞ‬

‫ا�ل �� � ا�‬
‫ِ‬ ‫‪ -6‬‬
‫� �ہ ا�ل �‪  ،‬ان  � ز�� �� ��  � اور ان  � ���ہ �دان  � ‬
‫�� �۔ ان ��� � � ا� و� � � � � � � � ا�ل �� � � ‬
‫� �� � ��د ان � �� � �� � ان � ا� �� � اور دو�ى و� � � ‬
‫� � �ف ا� � � � �� � ا� � �� � � � �ج �� �۔ ‬
‫ا�ل �� � �‪:‬‬
‫ِ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪33‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫َ َ َ َ َ َّ َ َ َٔ ْ َ َ َٔ ْ ٰ َٔ ْ ٰ َ َ ٰ َ َ َ َ َ َ َ َ‬
‫ﰷن‪ ،‬ﺻﺎر‪ ،‬ﻇﻞ‪� ،‬ت‪ ،‬اﺻﺒﺢ‪ ،‬اﲵﻲ‪ ،‬اﻣﴗ‪ ،‬ﻋﺎد‪ ،‬اض‪ ،‬ﻏﺪا‪ ،‬راح‪ ،‬ﻣﺎزال‪،‬‬
‫َ ْ َ ّ َ َ َ َ َ َ َٔ َ َ َ‬
‫ﺎد َام‪ ،‬ﻟ ْی َﺲ۔ ‬‫ﺎ�ح‪ ،‬ﻣﺎﻓ ِﱴ‪ ،‬ﻣ‬
‫ﻣﺎاﻧﻔﮏ‪ ،‬ﻣ ِ‬
‫ا�ل ��؛ � ا�  �  دا�  �  � �ا  � ر� دے  � ا� ا� �  � ‬
‫ِ‬
‫� اور � � � دے � ا� � � � �۔ ‬
‫َ َ ُ ً‬
‫ﷲ َﻋ ِﻠ ْﺎﻤﯿ ا� �� �� وا� �۔ ‬ ‫ﰷن‬
‫َ ً‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ‬
‫ا ْﺻ َﺒ َﺢ ﻓ َﻮ ُاد ا ّ ِم ُﻣ ْﻮ ٰﳻ ﻓﺎ ِرﻏﺎ ام �� � دل � � �� ��۔ ‬
‫�ا اور  �  � ا�ل  و �ا� ]�� �ہ‪  ،‬وا�  �  � و�ہ وا�[ ‬
‫ا�ل �� � ا� اور � � � �رى �� �۔ ‬
‫ِ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ُّ‬
‫�ى‪/‬او��‬ ‫َﺣ َﺪ ٍب‬ ‫� وا�‬ ‫اﻟﻨ ْﻮ ِن‬ ‫ذا‬
‫َ َ ٌ‬
‫ا��‬ ‫َﺣ َﺼ ٍﺐ‬ ‫� ��‬ ‫ِﺼﺔ‬ ‫ﺷﺎﺧ‬
‫َ ٌّ‬ ‫َﺣ ِﺴ ْی ٌﺲ‬
‫�‬ ‫ﻰﻃ‬ ‫آ�‬
‫ً‬
‫��‬ ‫َﻣ ِﺮ ْﯾ ٍﺪ‬ ‫دودھ �� وا�‬ ‫ُﻣ ْﺮ ِﺿ َﻌﺔ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َﰷ َن)�‪َ :(�� ،� ،‬ﰷ َن َز ْﯾ ٌﺪ َﻗ ِﺎﲚًﺎ‪َ ،‬ﰷ َن ُ‬
‫ﷲ َر ِﺣ ْ ًﺎﻤﯿ‪ ،‬ﰷ َن اﻟﺸ َﺠ ُﺮ ُﻣﺜ ِﻤ ًﺮا۔ ‬
‫ﺎر ْاﻟ َﻤ ُ‬
‫ﺎء َ� ِر ًدا۔ ‬ ‫ﺎر)��(‪َ  :‬ﺻ َ‬
‫َﺻ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎﱂ ُﻣ ْﺴﺎ ِﻓ ًﺮا۔ ‬ ‫َﻇ ّﻞ)��‪ ،‬دن � و� �ا(  َﻇ ّﻞ ْاﻟ َﻌ ِ ُ‬
‫َ َ َ ُْ َ‬
‫ﻦﯾ ﻓ ِﺮ ًﺣﺎ۔ ‬ ‫َ� َت)��‪ ،‬رات � و� �ا(‪� :‬ت اﳊ ِﺰ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎء َ� ِر ًدا۔ ‬ ‫أ ْﺻ َﺒ َﺢ)��‪ � � ،‬و� �ا(‪ :‬أ ْﺻ َﺒ َﺢ ْاﻟ َﻤ ُ‬
‫َٔ ْ َ ْ َ ُ َ ًّ‬ ‫أَ ْ ٰ‬
‫ﺎرا۔ ‬ ‫ﲵﻲ )��‪ � �� ،‬و� �ا(‪ :‬اﲵﻲ اﻟﻤﺎء ﺣ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪34‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ْ‬ ‫َٔ‬ ‫َٔ‬
‫ا ْﻣ ٰﴗ )��‪� ،‬م � و� �ا(‪ :‬ا ْﻣ َﴗ َﺑﮑ ٌﺮ ُﻣ ِﻘ ْ ًﺎﻤﯿ۔ ‬
‫َ ََ َ‬ ‫َ‬
‫ﺎد ز ْﯾ ٌﺪ ﻏ ِﻨ ًّﯿﺎ۔ ‬ ‫ﺎد �  َراح )��(‪ :‬ﻋ‬ ‫َﻋ َ‬
‫َ َ ْ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ‬
‫ﱴ)ا�ار � �(‪َ :‬ﻣﺎزال اﻟ َﻤ ِﺮ ْﯾﺾ َ�ﮐِ ًﯿﺎ۔ ‬ ‫ﺎﻓ ِ َٔ‬‫ﻣﺎزال � ﻣ‬
‫ﺎد َام َﺣ ًّﯿﺎ۔ ‬ ‫ﺎد َام)� �(‪ :‬اَﻃ ِْﻊ اَ َ� َک َﻣ َ‬ ‫َﻣ َ‬

‫ﱪ َ� ِﲧًﺎ۔ ‬ ‫َﻟ ْی َﺲ)� �(‪َ :‬ﻟ ْی َﺲ ْاﻟ ُﻤ َﺘ َﮑ ِ ّ ُ‬

‫� و � ]�� � �[ � ا�‬ ‫‪ -7‬‬
‫َ‬
‫� دو�ں �وف ؛ � اور � � ﻟ ْی َﺲ � �� �� �۔ � � � ‬
‫ا� � دا� � � �ا � ر� اور � � � د� �۔ �ا � ان � ا� اور � � ‬
‫ان � � � �� �۔ ‬
‫�ﴩا۔ ‬‫ﻣﺎﮬﺬا ً‬ ‫�  �م  �  ��  اور  �ہ  دو�ں  �  دا�  ��  �  �  ٰ‬
‫َ ٌ َ‬ ‫ﺎر ُﺟ ٌﻞ َﺣ ِ ً‬
‫َﻣ َﺎز ْﯾ ٌﺪ َﻗﺎﲚًﺎ۔  َﻣ َ‬
‫ﺎﴐا اور � �ف �ہ � دا� �� � � ﻻ َر ُﺟﻞ ﻗﺎﲚًﺎ ‬
‫� و � � �؛ وا�‪ � ،� ،‬اور �� �� �� � ا� � �� �� �۔ ‬
‫�م ورك‪ :‬‬
‫�آن �� � � اور � � �� �ش �� ��۔ ‬
‫�� � � � �‬ ‫‪ -8‬‬
‫ا�  �  � ا� �م  � دا� �م ا�اد  �  � �ت  �  � �دے ‬
‫��  �  � �� �۔  � ا� �ہ  � دا� ��  � اور اس �ہ  �  �  � ‬
‫‪� � � � � Class‬د� �۔ ‬
‫�� � � � ا�؛ �ب اور اس � �؛ ��ع �� �۔ ‬
‫َ َ َ َ‬
‫ِﺐ ﮐِ ْﺴﻼ ٌن �� �� � � �۔ ‬‫ﻻ ﻃﺎﻟ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪35‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ﻻ َر ُﺟ َﻞ َﻏﺎﺋ ٌ‬
‫ِﺐ �� � آد� �� �۔ ‬
‫َ‬

‫َﻻ َر ْﯾ َ‬
‫ﺐ ِﻓ ْﯿ ِﻪ اس � �� � �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ُ ْ ًَ‬ ‫َََ ً‬
‫��‬ ‫ﻣﻀﻐﺔ‬ ‫��ا‬ ‫ﻋﻠﻘﺔ‬
‫ً‬
‫�ش �‬ ‫َ ِﲠ ْﯿ ٍﺞ‬ ‫�� ��‬ ‫َﮬﺎ ِﻣ َﺪۃ‬
‫ ��‪�� /‬‬ ‫ِﻋ ْﻄ ِﻒ‬ ‫�ڑ� وا�‬ ‫َ� ِﱏَ‬

‫ر�‪/‬ذر�‬ ‫َﺳ َب ٍﺐ‬ ‫�رہ‬ ‫َﺣ ْﺮ ٍف‬


‫ُ ُ‬ ‫َ‬
‫��‬ ‫ﻟ ْﺆﻟ ٌﺆ‬ ‫�ڑے‬ ‫َﻣﻘﺎ ِﻣ ُﻊ‬
‫َّ َ‬
‫دور دراز را�‬ ‫ٍﰭ ﲻ ِْﯿ ٍﻖ‬ ‫د�او�‬ ‫َﺿﺎ ِﻣ َﺮ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫�� �‬ ‫ا َﻟﺒ ْی ِﺖ‬ ‫�� �‪ �/‬‬ ‫ﻗﺎ ِﻧ ٌﻊ‬
‫ْ‬
‫اﻟ َﻌ ِﺘ ْﯿ ِﻖ‬ ‫�ال‬
‫َْ‬
‫��‬ ‫اﻟ َﺒﺎ� َِﺲ‬ ‫او� ]�[‬ ‫ُﺑ ْﺪ َن‬
‫َ َّ‬ ‫ُ ْ َ ٌّ‬
‫�� �� وا�‬ ‫ان‬‫ﺧﻮ ٍ‬ ‫� �ار ��‬ ‫ﱰ‬ ‫ﻣﻌ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪36‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪16‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ ا�� ���ت � �� �۔ ‬
‫‪2‬۔ ا�� ���ت � � � �؟ ‬
‫‪3‬۔ �� � دو �ں � �م ��۔ ‬
‫‪4‬۔ �� اور �� �� � �ق �ن ��۔ ‬
‫‪5‬۔ ا�ِ �� � � �؟ ‬
‫‪6‬۔  ِ‬
‫�وف � �� � ا�م ��۔ ‬
‫‪7‬۔ �وف ِ� �� � ا� اور � � ��ع � �� �؟‬
‫ ا�ل �� �ں � �؟ ‬
‫ا�ل �� � � اور ان � ِ‬
‫‪8‬۔  ِ‬
‫َ‬
‫‪9‬۔  َﻣﺎ اور ﻻ � ا� � � �� �� �؟ ‬
‫‪10‬۔ � � � � � �� �۔ ‬
‫‪11‬۔ ا�ِ � � �� �۔ ‬
‫‪12‬۔ ا� ِ‬
‫ �وف � �� � � �ر �ور � � � �� آ� �؟ ‬
‫�� � � ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ ���ت ا� ا�ء � � � ‪� �� � .......‬۔ ‬
‫‪2‬۔ ���ت � �اد ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪3‬۔ �م �� وا� � ‪� � .......‬۔ ‬
‫‪4‬۔ �� � ‪� �� � .......‬۔ ‬
‫‪5‬۔ � � � �� � ‪.......‬۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪37‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫‪1‬ـ ا�� ��� � ���ت ا� ا�ء � � � ا�اب‪:‬‬
‫�� ر� � � �� �ى � �  �� � � � ‬
‫‪2‬ـ وہ ا� � � � � �وف � اور � �� � � اس ا� � �ف �‪:‬‬
‫ �� ‬ ‫ا� �ل‬ ‫ا� ��‬
‫‪3‬ـ وہ ا� � �ں � ��ى �ر � � �ا � � آ ر� �‪:‬‬
‫ا� ��‬ ‫ا� � �‬ ‫ا� ��‬
‫‪4‬ـ � � �‪:‬‬
‫� �ا‬ ‫��‬ ‫��‬
‫‪5‬ـ ا� �� �� ا� �� � � � � � �‪:‬‬
‫وا�� �‬
‫ ‬ ‫�� � �‬ ‫��� �‬
‫ ‬
‫‪6‬ـ �ا وہ ا� �� � � � �� � ��‪ :‬‬
‫� �ا �� � ‬ ‫�� �‬ ‫� ��‬
‫‪�-7‬وف � �� � � �� �‪:‬‬
‫�ور‬ ‫�ب‬ ‫��ع‬
‫‪8‬ـ � �� � ��د ان � �� � �� � ان � ا� �� �‪:‬‬
‫ا�ل ��‬ ‫�وف ��‬ ‫ا�� ا�ل‬
‫َ‬
‫‪9‬ـ � دو�ں �وف ؛ � اور � �" ﻟ ْی َﺲ" � �� �� �‪:‬‬
‫ﻣﺎ اور ﻻ‬ ‫ﻣﺎ اور ﻓﺎ‬ ‫ﻻ اور ل‬
‫‪10‬ـ ا� "�" � ا� �م � دا� �م ا�اد � � �ت � � �دے‪:‬‬
‫�م �‬ ‫�� �‬ ‫�� � �‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪38‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫درج ذ� آ�ت � �� و �� ��۔ ���ت � �ن ��۔ ‬
‫اﻪﻠﻟ اﻟْبَ ْﻴ َﻊ‬ ‫ا ََﺣ َّ‬
‫ﻞ ّٰ ُ‬ ‫ﻗَﺎ ﻟ َْﺖ ا ُ َّﻣ ٌﺔ ِّﻣ ْ� ُﻬ ْﻢ‬
‫ار ُّﻳ ْﻮ َن‬
‫ﻗَﺎ َل اﻟ َْﺤ َﻮ ِ‬ ‫ﻗَﺎ َل َر ُﺟﲏ ِٰﻦ‬
‫اﻟﺴﲝ َﻋ ُﺔ‬
‫ﺖ َّ‬‫اِﻗْﰐَ َﺮﺑ َ ِ‬ ‫اﻗْﰐَ َﺮ َب ا َ َﺟ� ُُﻬ ْﻢ‬
‫ﺎس َﻳ ْﺪ ُﺧﻠ ُْﻮ َن �ِیْ ِد ْﻳ ِﻦ ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ‬ ‫ﺖ اﻟ َّﻨ َ‬ ‫َرا َ ْﻳ َ‬ ‫ﱰَﱮ ۤاِﻟ ٰ َﻪ اِ ﱰَّﱮ ّٰ ُ‬
‫اﻪﻠﻟ‬
‫ﺎم‬
‫ا�ﺻ َﻴ ُ‬‫ﺐ َ�ﻠ َْﻴ ُﳉ ُﻢ ِّ‬‫ُﻛ ِﺘ َ‬ ‫اﻟﺬﻟَّ ُﺔ‬
‫ﺖ َ�ﻠ َْ� ِﻬ ُﻢ ِّ‬
‫ُﺿ ِﺮﺑ َ ْ‬
‫ا َ ْﻳ َﻨ َﻤﺎ ﺛ ُ ِﻘﻔ ُْۤﻮا ا ُ ِﺧﺬُ ْوا َو ﻗُ ِّﺘﻠ ُْﻮا ﺗ َ ْﻘ ِت ْﻴﲎ ًﱮ‬ ‫ُﺳ ّﰿِ َﺮ ِت اﻟْ ِﺠ َﺒﺎ ُل‬
‫اﺳ َﻌ ٌﺔ‬ ‫ا َ ْر ُ‬
‫ض ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ َو ِ‬ ‫ض ِزﻟْ َﺰا َ� َﻬﺎ‬ ‫ُزﻟ ِْﺰﻟ ِ‬
‫َﺖ ا ﱰْﱮ َْر ُ‬
‫َﻣ َﺘﺎعُ ُّ‬
‫اﻟﺪﻧْ َﻴﺎ ﻗَ ِﻠ ْﻴ ٌﻞ‬ ‫اُوﻟ ٰ ٓ ِﺌ َ‬
‫ﻚ ُﻣﰊَ َّﺮ ُء ْو َن‬
‫ا َ َّن ّٰ َ‬
‫اﻪﻠﻟ َﻋ ِﺰﻳْ ٌﺰ‬ ‫ﺐ‬ ‫اِ َّن � َْﺻ َﺮ ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ ﻗ َِﺮ ﻳْ ٌ‬
‫اﻪﻠﻟ ذ ُْو � َْﺿ ٍﻞ‬
‫َو ّٰ ُ‬ ‫اﻟﺮ ُﺳ ْﻮ َل َﺣ ٌّﻖ‬‫�َ ِﻬ ُﺪ ْۤوا ا َ َّن َّ‬
‫ﺐ‬ ‫اﻟﺴﲝ َﻋ َﺔ ﻗ َِﺮ ْﻳ ٌ‬ ‫ﻞ َّ‬‫ﻟ ََﻌ َّ‬ ‫اﻪﻠﻟ ذ ُْو � َْﺿ ٍﻞ‬ ‫ﻟٰﳉ َّ‬
‫ِﻦ ّٰ َ‬
‫كَﲝَ� َّ ُﻬ ْﻢ ُﺣ ُﻤ ٌﺮ ُّﻣ ْﺴ َت ْﻨ ِﻔ َﺮ ٌة‬ ‫اب ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ َﺷ ِﺪ ْﻳ ٌﺪ‬ ‫ِﻦ �َﺬَ َ‬‫ﻟٰﳉ َّ‬
‫َ‬
‫َﲝن ّٰ ُ‬
‫اﻪﻠﻟ َﻏﻔ ُْﻮ ًرا‬ ‫ك َ‬ ‫ی‬ ‫كَﲝَ� ّ َﻬﺎ ﻛ َْﻮﻛ ٌ‬
‫َﺐ ُد ِّر ٌّ‬
‫ﻞ َو ْ� ُﻬ ٗﻪ ُﻣ ْﺴ َﻮ ّدًا‬ ‫َﻇ َّ‬ ‫ا َ ْﺻ َﺒﺢَ َﻣﺂ ُؤﻛ ُْﻢ ﻏ َْﻮ ًرا‬
‫�ٰﺿ ِﻌ ْﰿ َﻦ‬
‫ﺖ ا َ ْﻋ َﻨﺎ� ُُﻬ ْﻢ َ� َﻬﺎ ِ‬‫� ََﻇﻠ َّ ْ‬ ‫ﺐ ﻓِ ْﻴ ِﻪ‬
‫ﱰ َﱮ َر ْﻳ َ‬
‫ﱰ َﱮ َﻳ َﺰاﻟ ُْﻮ َن ُﻣ ْﺨ َﺘ ِﻠ ِﻔ ْﰿ َﻦ‬ ‫ﺖ َ�ﻠ َْﻴ ِﻪ ﻗَﺂﺋِ ًﻤﺎ‬
‫َﻣﺎ ُد ْﻣ َ‬
‫�ﺻ ْﺒﺢُ ِﺑﻘ َِﺮ ْﻳ ٍ‬
‫ﺐ‬ ‫ا َﻟَ ْی َﺲ ا ُّ‬ ‫ﻟَ ْی َﺲ اﻟﺬَّ ﻛ َُﺮ ك َﲝ ﱰْﱮُﻧْ�ٰی‬
‫َﻣ ْﻦ ُّﻳ ْﺆ َت اﻟْ ِﺤﻜ َْﻤ َﺔ ﻓَﻘ َْﺪ ا ُ ْو�ِیَ َﺧ ْﰿ ًﺮا َﻛ ِﺜ ْﰿ ًﺮا‬ ‫ﱰ َﱮ ﺷ َِﺮ ْﻳ َ‬
‫ﻚ ﻟَ ٗﻪ‬
‫اﻟﺴ ْﺤ َﺮ‬
‫ﺎس ِّ‬ ‫ِﻦ َّ‬
‫اﻟﺸ ٰ� ِﻃ ْﰿ َﻦ َﻛﻔ َُﺮ ْوا ﻳُ َﻌ ِﻠ ّ ُﻤ ْﻮ َن اﻟ َّﻨ َ‬ ‫ﻟٰﳉ َّ‬
‫ﻓَ ِﺮحَ اﻟ ُْﻤ َﺨﻠَّﻔ ُْﻮ َن ﺑِ َﻤﻘ َْﻌ ِﺪ ِﻫ ْﻢ ِﺧﻠ ٰ َﻒ َر ُﺳ ْﻮ ِل ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ َو ﻛ َِﺮ ُﻫ ْۤﻮا ا َ ْن ﻳّ َُﺠﺎ ِﻫ ُﺪ ْوا‬
‫ﺑِﺎ َ ْﻣ َﻮا� ِِﻬ ْﻢ َو ا َﻧْﻔ ُِ� ِﻬ ْﻢ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪39‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫��ت‬
‫وہ ا�ء  �  �  �  � ��  �  � ان  � ا�اب ��ِ  � وا�  �؛ ‬
‫��ت �� �۔ ‬
‫ا�� �� �رہ �‪:‬‬
‫�ل �‬ ‫�ل � ‬ ‫�ل � ‬ ‫�ل � ‬
‫ا�ل �� � � ‬ ‫� ‬ ‫� ‬ ‫�ل‬ ‫�ل �‬
‫� � � � � ا�‬ ‫�وف � �� �ا� ‬ ‫َ�ااور َ ا� � � ‬
‫� �� � ��ِ � � � �۔ ‬ ‫•‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫�دن � د� وا�‬ ‫ُﳐْ ِﺒ ِت ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫� دور‬ ‫َﲮ ِْﯿ ٍﻖ‬
‫��‬ ‫ِﺑ َﯿ ٌﻊ‬ ‫�ت ��‬ ‫َﺻ َﻮا ِﻣ ُﻊ‬
‫َُ ً‬ ‫َ‬
‫�‬ ‫ذ��‬ ‫�اب‬ ‫ﻧﮑ ْ ٍ‬
‫ِﲑ‬
‫ََ‬ ‫ُﺳﻠٰﻠٰ ٍﺔ‬
‫� ��‬ ‫ﺎب‬‫ذﮬ ٍ‬ ‫��‬
‫��‬ ‫ِﺻ ْﺒﻎٍ‬ ‫��‬ ‫ُد ْﮬ ٍﻦ‬
‫ﲽ َﺮ ٍۃ‬ ‫َْ‬ ‫َْ ً‬
‫�‬ ‫�‬ ‫ﺗﱰا‬
‫ٰ ً‬
‫و��‬ ‫َﮬ َﻤ ٰﺰ ِ‬
‫ات‬ ‫ا�� ��‬ ‫ﲰﺮا‬ ‫ِ‬
‫ﺎد ْ َ‬‫ّ‬ ‫ٰ‬
‫� �� وا�‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫َﻋ ِ‬ ‫��‬ ‫ﰷ ِﳊُ ْﻮ َن‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫�ن‬ ‫اِﻓ ٌﮏ‬ ‫�ڑے‬ ‫َﺟﻠ َﺪ ٍۃ‬
‫َﻓ ِﺘ ٰی ٌ‬ ‫َ‬
‫���ں‬ ‫ﺖ‬ ‫��‬ ‫َﺑ ُﻌ ْﻮﻟ ِﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪40‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ل �‬ ‫‪ -1‬‬
‫وہ �ل  � � �� �  �  � وا� �۔ اردو  � ا� �ف �ل  � ‬
‫� �۔ ‬
‫ََ َ ُ َ ً‬
‫ﷲ َﻣﺜﻼ ا� �� � �ل �ن ���۔ ‬ ‫ﴐب‬
‫َ ُ َ ّ ُ ْ َ َ َّ ْ‬
‫ﲋل اﻟ َﻤﻠٰ ِﺌﮑﺔ اِﻻ ِ�ﳊَ ّ ِﻖ � ��ں � � � �� � ا�ر� �۔ ‬
‫ﻣﺎ ﻧ ِ‬
‫�ل �‬ ‫‪ -2‬‬
‫� � � � � � ا�ل � � �‪ ،‬ا� � � �ر � � ��ِ ‬
‫� � �� �� � � � اس � � ��‪� ،‬ع � �د �ن �� �د �� �۔ ‬
‫ا� �ل � � �۔ ‬
‫ّ ُْ ٓ َ ً‬
‫َر ِﺗ ِﻞ اﻟﻘ ْﺮآ َن ْ�ﺗِﯿﻼ �آن �� � � � � �� ��۔ ‬
‫َ ّ َ ْ َ ُ ًّ ًّ‬
‫اِذا ُدﮐ ِﺖ اﻻ ْرض َدﰷ َدﰷ � ز� �ب �� �� �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ َ ُّ ً‬ ‫َ‬
‫��ا�‬ ‫ﲢﺼﻨﺎ‬ ‫��رى‬ ‫ِﺑﻐﺎ ِء‬
‫ُ‬ ‫َْ‬ ‫ْ ٰ‬
‫�اغ‬ ‫اﻟ ِﻤ ْﺼ َﺒﺎح‬ ‫�ق‬ ‫ِﻣﺸﮑﻮ ٍۃ‬
‫َْ َ ٌ ٌ‬ ‫ُ َ ٌَ‬
‫رو� �رہ‬ ‫ﺐ ُد ِّر ّی‬ ‫ﮐﻮﮐ‬ ‫�‬ ‫ﺎﺟﺔ‬ ‫زﺟ‬
‫ٌ‬ ‫َ‬
‫�ان‬ ‫ﻗ ِْﯿ َﻌﺔ‬ ‫�‬ ‫ز ْﯾ ِﺖ‬
‫ُ‬ ‫َ ْٰ‬
‫�ا‬ ‫ِﳉّ ّ ٍﻲ‬ ‫��‬ ‫ﻤﻇﺎ ُن‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫�‬ ‫َﺳنﺎ‬ ‫�رش‬ ‫َو ْدق‬
‫َ َ‬ ‫ُ‬
‫�ا‬ ‫ا ْﻋ َﺮج‬ ‫� �غ‬
‫ِ‬ ‫ُﺣﻠ َﻢ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪41‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ل �‬ ‫‪ -3‬‬
‫� � � �ن �� � � �� �ر �� �� � ا� �ل � � �۔ ‬
‫ً‬ ‫َ َ َ ْ ُ ْ َ ُ َّ‬
‫ِﺐ َ� ِد ْﯾﺒﺎ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ َ‬ ‫ﴐب اﻻﺳتﺎذ‬

‫�ل �‬ ‫‪ -4‬‬
‫وہ ا�ِ �ب  �  � �م  � �� � و�  �  � ��۔ ا� �ف  � ‬
‫� �۔ ‬
‫�ف � دو � �‪:‬‬
‫�ف ز�ن‬ ‫‪-i‬‬
‫وہ ا� � �م � و� � ��‪ِ  ،‬‬
‫�ف ز�ن �� �۔ ‬
‫ﺖ َﳖَ ً‬
‫ﺎرا � � دن � روزہ ر�۔ ‬ ‫ُْ‬
‫ﲳ ُ‬
‫ْ‬ ‫َذ َﮬ َ‬
‫ﺐ َﺧﺎﻟ ٌِﺪ َ ْﻮﯾ َم اﳉُ ُﻤ َﻌ ِﺔ �� � � دن �۔ ‬

‫�ف �ن‬ ‫‪-ii‬‬
‫وہ ا� � �م � � � ��‪ِ  ،‬‬
‫�ف �ن �� �۔ ‬
‫َ َ َ ْ َ َ ُ َ ْ َ َّ‬
‫ﺖ اﻟﺸ َﺠ َﺮ ِۃ �ن در� � � �۔ ‬ ‫ﺟﻠﺲ اﻟﻔﻼح ﲢ‬
‫ً‬ ‫َﻣ ِﺸ ْی ُ‬
‫ﺖ ِﻣ ْﯿﻼ � ا� � �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫� � �‬ ‫ﻟ َِﻮاذا‬ ‫��ں ‬ ‫ا َﺧ َﻮ ِال‬
‫ُْ ً‬ ‫ُُْ ً‬
‫��د‬ ‫ﻮﺑرا‬ ‫�ت‪��/‬‬ ‫ﺛﺒﻮرا‬
‫َ ّ‬ ‫َ َ ً َّ ْ ُ ْ ً‬
‫�اں‬ ‫ا َّﻟﺮ ِس‬ ‫�ا�ہ ر�‬ ‫ﮬﺒﺎء ﻣﻨﺜﻮرا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪42‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ل �‬ ‫‪ -5‬‬
‫وہ ا� � اس واؤ � � آ� �  � � � � � اور اس ذات � �� ‬
‫� � � � � �� وا� �م � �� �۔ ‬
‫َ َ َْ ُْ ْ َ‬
‫ﲑ َواﳉَ ْیﺶ ا� آ� � �۔   ‬ ‫ﺟﺎء اﻻ ِﻣ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ّ‬ ‫ُ َ ً‬
‫�‬ ‫ُﻋ ِﺬ َب‬ ‫آرام � �‬ ‫ﺳبﺎ�‬
‫ُ ٌ‬
‫ا َﺟﺎج‬ ‫ُﻓ َﺮ ٌ‬
‫�‬ ‫�س �� وا�‬ ‫ات‬
‫ْ ً‬ ‫َ ٌ‬
‫�ال‬ ‫ِﺻﻬﺮا‬ ‫�دہ‪/‬آڑ‬ ‫َ ْ�زخ‬
‫َ ً‬ ‫َ ً‬
‫�ل‬ ‫ﻗ ّ َﻮاﻣﺎ‬ ‫�رى ��‬ ‫ﻏ َﺮاﻣﺎ‬
‫َ ْ ً‬ ‫ً‬
‫�‪��/‬‬ ‫وﻟِﯿﺪا‬ ‫� وا�‬ ‫ﻟ َِﺰاﻣﺎ‬
‫ْ ٌ‬
‫د�زى �� وا�‬ ‫َ ِﲪ ْﯿ ٌﻢ‬ ‫��‬ ‫ﴍ ِذ َﻣﺔ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫�ى ��‬ ‫َﻣﺸ ُﺤ ْﻮ َن‬ ‫دور �� وا�‬ ‫ﺎر َد‬
‫َﻃ َ‬

‫�ت �� وا�‬ ‫ِﲔ‬‫اَ ْﻟ َﻘﺎﻟ ْ َ‬ ‫او� �‬ ‫ِر ْﯾﻊٍ‬


‫ٓ‬ ‫َ‬
‫��‬ ‫َﺟآ ٌن‬ ‫��‬ ‫ا ْﺟ ٌﺮ‬
‫َ َّ‬
‫��ں � وادى‬ ‫اﻟﻨ ْﻤ ِﻞ‬ ‫وا ِد‬ ‫��‬ ‫َﻣ ْﻨ ِﻄ َﻖ‬
‫ِﻋ ْﻔﺮ ْﯾ ٌ‬ ‫َ ً‬
‫�ى �‬ ‫ﺖ‬ ‫ِ‬ ‫� ��‬ ‫ﺿﺎ ِﺣﲀ‬
‫َ‬ ‫ًَُ‬
‫�‬ ‫ﻗ َﻮا ِر ْ َ�‬ ‫�ا ��‬ ‫ﳉّﺔ‬
‫�رى‬ ‫َﺟﺬ َو ٍۃ‬
‫ْ‬
‫�ف‬ ‫ﺗ ِْﻠ َﻘ َ‬
‫ﺎء‬
‫َ ً‬ ‫ْ ٌ‬
‫ر� وا�‬ ‫� ِو�‬ ‫�م‬ ‫ُﺑﻘ َﻌﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪43‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ل‬ ‫‪ -6‬‬
‫وہ ا� �ب  � ��‪�  ،‬ل  �  � �ا و�ہ  � ��  � �ن �ے۔ ‬
‫�  � ��  �  � �م �ا  � �ں  �  �  � اس ��  � �۔  �  � �� ‬
‫�ن � �ر� � ا� ذوا�ل � �۔ ‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫ﱭ َﺟﺎﻟِﺴﺎ � � دودھ � � �۔ ‬‫ﺖ الﻠّ َ َ‬
‫ﴍ ْﺑ ُ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ً‬ ‫َ َ ُْ َ ُ‬
‫ﺎء اﻻ ْﺳتﺎذ َراﮐِﺒﺎ ا�ذ �� �ار �� آ�۔ ‬ ‫ﺟ‬

‫�‬ ‫‪ -7‬‬
‫وہ ا�ِ �ہ � � � وا� اور �  � � � �� �� وا� ا�م � ‬
‫دور �دے‪� �� � ،‬۔ ‬
‫ََ َ َ َ َ َْ َ ً‬
‫اﺣﺪ ﻋﴩ ﮐﻮﮐﺒﺎ �رہ �رے ‬
‫َْ َََ َ ً‬
‫ﴩ ﺷ ْﻬﺮا �رہ � ‬ ‫اِﺛﻨﺎ ﻋ‬
‫َ‬
‫� � � ا�م دور �ر� �‪ ،‬ا� � � �۔ او� وا� ��ں �  ا َﺣ َﺪ‬
‫ﴩ � �۔ ‬ ‫ﴩ اور ا ِْﺛ َﻨﺎ َﻋ َ َ‬
‫َﻋ َ َ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬ ‫َْ َ ْ‬
‫اﻟﻌﻨﮑ ُﺒ ْﻮ ِت �ى‬ ‫وا� �� � �‬ ‫َﻣ َﻌﺎ ٍد‬
‫َﻏ ْﯿ ٌ‬ ‫ٌ‬
‫�رش‬ ‫ﺚ‬ ‫�غ‬ ‫َر ْو َﺿﺔ‬
‫��ے‪�/‬‬ ‫َﺣ َﻨﺎ ِﺟ َﺮ‬ ‫�‪�/‬‬ ‫َﺟ ْﻮ ٍف‬
‫َ َ ُّ َ‬ ‫ََ ً‬
‫�ؤ�ر‬ ‫ﱪج‬ ‫ﺗ‬ ‫ر� ��‬ ‫ﴎاﺣﺎ‬
‫ﺐ �در�‬ ‫َﺟ َﻼ ِﺑ ْی َ‬ ‫��‬
‫ََ ً‬
‫وﻃﺮا‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪44‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�‬ ‫‪ -8‬‬
‫وہ  ا�  �  ِ‬
‫�ف  ا�  �  �  ذ�  �  ��‪�  ��  �  ،‬۔  ا� ‬
‫‪ � � � � � Exception‬دو�وں � ا� ��۔ ‬
‫ٓ َّ ٓ‬ ‫َ‬
‫ﻓ َﺴ َﺠ ُﺪ ْوا اِ� ا ِْﺑ ِﻠ ْی َﺲ‬
‫ا� � �وہ � � �ہ �۔ ‬
‫ََ‬ ‫َ َ َّ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻓﺎ َﳒ ْﯿ ٰﻨ ُﻪ َو ا ْﻫﻠ ٗﻪ اِﻻ ْاﻣ َﺮاﺗ ٗﻪ‬
‫� � ا� اور اس � ا� �� � � � � �ا� اس � �ى �۔ ‬
‫� �ف � ا� � �� ا� ِ‬
‫ �ف ا�‪ � � ،‬ا� � �� ا� ‬
‫� اور � � ا� � �� ا� � � � �۔ ‬
‫ا� � � ز�دہ � درج ذ� �ت ا�ل �� �‪:‬‬
‫َ‬
‫ﲑ‪ِ ،‬ﺳ ٰﻮی‪َ ،‬ﺧﻼ‪َ ،‬ﻋ َﺪا‬ ‫ِا َّﻻ‪َ ،‬ﻏ ْ َ‬
‫َ‬
‫ﲑ‪ِ ،‬ﺳ ٰﻮی‪ِ ،‬ﺳ َﻮ َاء اور  َﺣﺎﺷﺎ � � آ� � � � �ور �� ‬ ‫ا� � �ِ  َﻏ ْ َ‬
‫َ‬
‫ﲑ َﺧﺎ ِﻟ ٍﺪ َو ِﺳ ٰﻮی َﺧﺎ ِﻟ ٍﺪ َو ِﺳ َﻮ َاء َﺧﺎ ِﻟ ٍﺪ َو َﺣﺎﺷﺎ َﺧﺎ ِﻟ ٍﺪ۔‬ ‫ﺎء ِﱏ ْاﻟ َﻘ ْﻮ ُم َﻏ ْ َ‬
‫�‪َ  :� ،‬ﺟ َ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ٰ‬ ‫ُ َ‬
‫زر�‬ ‫ٰﺳ ِبﻐ ٍﺖ‬ ‫ر�ہ ر�ہ‬ ‫ﳑ َ ّﺰ ٍق‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫د�‬ ‫ﻗ ُﺪ ْو ٍر‬ ‫�ل‬ ‫ﺎن‬
‫ِﺟﻔ ٍ‬
‫ْ ٌ‬
‫�‬ ‫ﻣِن َﺴﺎۃ‬ ‫ا� � ر� ��‬ ‫ٰر ِﺳ ٰی ٍﺖ‬
‫َْ‬ ‫ِْ‬
‫�ؤ‬ ‫اﺛ ٍﻞ‬ ‫��ہ‬ ‫ﲬ ٍﻂ‬
‫� �ل �وہ‬ ‫ﺎع‬‫اَ ْﺷ َی ٍ‬ ‫�ى‬ ‫ِﺳ ْﺪ ٍر‬
‫َ ٌ‬
‫�ر � � � � ‬ ‫ﻗ ِْﻄ ِﻤ ْ ٍ‬
‫ﲑ‬ ‫� ]وا� �ح[‬ ‫ا ْﺟ ِﻨ َﺤﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪45‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�وف � �� � ا�‬ ‫‪ -9‬‬
‫ﲰ ْﯿ ٌ ۢﻊ َﺑ ِﺼ ْ ٌ‬
‫ﲑ‬ ‫ﷲَِ‬ ‫ا َِّن َ‬
‫َّ َ َ‬
‫ﷲ ﻗ ِﺪ ْ ٌ�‬ ‫اِن‬

‫ا�ل �� � �‬
‫ِ‬ ‫‪ -10‬‬
‫َﰷ َن ٰ ّ ُ‬
‫ﷲ َﻋ ِﻠ ۡ ًﺎﻤﯿ َﺣﮑ ۡ ًِﺎﻤﯿ‬
‫َ َ َّ ُ ً‬
‫اﻟﺮ ُﺟﻞ َ� ِﲚﺎ‬ ‫ﰷن‬

‫‪ �  -11‬و � �� � � � �‬
‫َ ٌ َ ً‬
‫ﻻ َر ُﺟﻞ ﻗ ِﺎﲚﺎ‬
‫�ﴩا‬‫ﻣﺎﮬﺬا ً‬ ‫ٰ‬

‫‪ � � � �� -12‬ا�‬
‫َﻻ َر ُﺟ َﻞ َﺣ ِ ٌ‬
‫ﺎﴐ‬
‫ِﺐ َﻏﺎﺋ ٌ‬
‫ِﺐ‬ ‫َﻻ َﻃﺎﻟ َ‬

‫ان �روں � � �ت ���ت � �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َﻏ َﺮا ِﺑ ْی ُ‬ ‫َْ‬
‫�ے �ہ‬ ‫ﺐ ُﺳ ْﻮ ٌد‬ ‫د�پ‬ ‫اﳊَ ُﺮ ْو ُر‬
‫ْ‬ ‫ُُ‬
‫�ى �دن وا�‬ ‫ُﻣﻘ َﻤ ُﺤ ْﻮ ِن‬ ‫�ن‬ ‫ﻟﻐ ْﻮ ٍب‬
‫َر ِﻣ ْﯿ ٍﻢ‬ ‫َ َ‬
‫��ہ‬ ‫��‬ ‫ا ْﺟﺪ ِ‬
‫اث‬
‫َ‬ ‫َ ْ ً‬
‫� ��‬ ‫ﻻ ِز ٍب‬ ‫ڈا�‬ ‫زﺟﺮا‬
‫ٌ‬ ‫َ ٌ‬
‫ا�ے‬ ‫َﺑ ْﯿﺾ‬ ‫� �ا�‬ ‫ﻏ ْﻮل‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪46‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ورات‬
‫وہ  ا�ء  �  �  �  �  ��  ��د  �‪  ،‬ا��  �ور  ��  �۔ ‬
‫�ورات دو �‪:‬‬
‫� � ِ‬
‫ �ف � دا� �‬ ‫‪ -1‬‬
‫�ف ا� ‬ ‫‪ -2‬‬
‫ان � �ت آ� آر� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫خخ‬
‫� ىى ن ى خ‬ ‫َ‬
‫ا ْو َ� َد‬ ‫َْ ْ‬
‫ن‬ ‫�و � �‬ ‫ﲔ‬ ‫ﯾﻘ ِﻄ ٍ‬
‫َ ٌ‬
‫�ى �� �ت‬ ‫ا ِْﺧ ِﺘﻼق‬ ‫��‬ ‫َﻣ َﻨﺎص‬
‫حخ‬ ‫َ‬ ‫َ ٌ‬
‫�� ]وا�  �تىط[‬ ‫ُﺧﻠ َﻄﺎ ِء‬ ‫د�‬ ‫ﻧ ْﻌ َﺠﺔ‬
‫ُر َﺧ ً‬ ‫َْ‬
‫�م‬ ‫ﺎء‬ ‫�ہ‬ ‫ا ِﳉ َﯿﺎ ِد‬
‫ْ ً‬ ‫َ‬
‫�‬ ‫ِﺿﻐﺜﺎ‬ ‫�ط �ر‬ ‫اص‬ ‫ﻏ ّ َﻮ ٍ‬
‫ََ ٌ‬ ‫ََ‬
‫�‪/‬ز�ں � د�ون‬ ‫ﻏ ّﺴﺎق‬ ‫� ��‬ ‫ﻧﻔﺎ ٍد‬
‫ْ‬
‫� � اڑا�‬ ‫ﲯ ِﺮ ًّ�‬
‫ِ ْ‬
‫� وا�‬ ‫ُﻣﻘ َﺘ ِﺤ ٌﻢ‬
‫َُ ً‬ ‫ً‬
‫��‪� ،‬وہ ‬ ‫زﻣﺮا‬ ‫ر�ہ ر�ہ‬ ‫ُﺣ َﻄﺎﻣﺎ‬
‫ٌَ‬
‫� ��� ��‬ ‫َﺣﺎ ِﻓ ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫��ار‬ ‫َﺧ ِﺰﻧﺔ‬
‫َ َ ُ‬ ‫َّ‬
‫��ت‬ ‫ا ّﻟﺘﻼق‬ ‫ا�م وا�‬ ‫اﻟﻄ ْﻮ ِل‬ ‫ِذی‬
‫َ‬ ‫َ ٌَ‬
‫ز��‬ ‫َﺳﻠٰ ِﺴﻞ‬ ‫�� آ� وا�‬ ‫ا ِزﻓﺔ‬
‫َْ َ ً‬ ‫ُد َﺧ ٌ‬
‫� و�‬ ‫ﴏﴏا‬ ‫د�اں‬ ‫ﺎن‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪47‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ور � ِ‬
‫ �ف �‬ ‫‪ -1‬‬
‫ �ف  � �۔  ِ‬
‫�وف  � �ہ �‪  �  ،‬ا�  �  � ‬ ‫وہ ا�  �  �  � ِ‬
‫ا� �د �� �‪:‬‬
‫َ ُْ ُ ُْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ‬
‫وﻣﺬ َﺧﻼ‬ ‫و�ء وﰷف وﻻم وواو ﻣﻨﺬ‬ ‫�ء‬

‫ُ َّ َ َ ِ ْ َ َ ْ َ ْ َ ٰ ٰ ّ‬
‫ﲆﻋ َﱴﺣ ا ِٰﱄ‬ ‫رب ﺣﺎﺷﺎ � ﻋﺪا ِﰲ ﻦﻋ‬

‫�ور � ا��‬ ‫‪-2‬‬
‫وہ ا� � �ف ا� �� � و� � �ور �‪ ،‬ا� �ور � ا�� � �۔ ‬
‫ﺎب ِ‬
‫ﷲ‬ ‫َﺣ ِﻔ ْﻈ ُ‬
‫ﺖ ﮐِ َﺘ َ‬
‫ﻦﯾ‬ ‫َﻣﺎﻟِﮏ َ ْﻮﯾم ّ ْ‬
‫اﻟﺪ ِ‬
‫ِ ِ ِ‬
‫ا� �‪ ،‬ا� � � � ��۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ٌ‬ ‫َْ‬
‫��‬ ‫َدا ِﺣﻀﺔ‬ ‫�ف‬ ‫اﮐ َﻤ ِ‬
‫ﺎم‬
‫َْ َ َ‬
‫او� �ڑ‬ ‫اﻻ ْﻋﻼ ِم‬ ‫� وا� �ز‬ ‫َﺟ َﻮا ٍر‬
‫َ ْ ً‬
‫��‬ ‫ﻋ ِﻘﺎﻤﯿ‬ ‫� ��‬ ‫َر َواﮐِ َﺪ‬
‫اردو‬ ‫ﻋﺮﰉ‬ ‫اردو‬ ‫ﻋﺮﰉ‬
‫ً‬ ‫ُ ُّ ْ َ‬
‫� �‬ ‫ﺎب ا�‪��/‬ى �ب َﺑ َﻄﺸﺎ‬ ‫ام اﻟﮑِﺘ ِ‬
‫آب �رے‬ ‫اَ ْﮐ َﻮ ٌ‬
‫اب‬ ‫�‬ ‫َﺳﻘ ٍﻒ‬
‫ْ‬
‫ّ‬
‫�� �ا‬ ‫ُﻣ َﻌ ِﻠ ٌﻢ‬ ‫�ر �� وا�‬ ‫ُﻣ ْ ِ‬
‫ﱪ ُﻣ ْﻮ َن‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪48‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪17‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ ا�� ��ت � �� �۔ ‬
‫‪2‬۔ ا�� ��ت � ا�م � �؟ ‬
‫‪3‬۔ � �� ا�� ��ت � � � �؟ ‬
‫‪4‬۔ �ل � � �� �۔ ‬
‫‪5‬۔ �ل � � دو�ا �م ��۔ ‬
‫‪6‬۔ � � �ل � وا� ��۔ ‬
‫‪7‬۔ �وف ِ� �� � �� �۔ ‬
‫‪8‬۔ �ورات � ا�م ��۔ ‬
‫‪9‬۔ �ف ز�ن � �� �۔ ‬
‫‪10‬۔ �� � � � � ر� اور � � � د� �؟‬
‫‪11‬۔ �ور � ا�� � �� �۔ ‬
‫‪12‬۔  وہ �ف  � ا�ء  �  � ذ�  � ��  ا�  �  � �؟  �ل  � وا� ‬
‫��۔ ‬
‫�� � � ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ وہ ا�ء � � � � �� � ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪2‬۔ ا�� ��ت � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫‪3‬۔ � � � �ن �� � � �� �ر �� �� � ا� ‪� � .......‬۔ ‬
‫‪4‬۔  ِ‬
‫�وف � � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪49‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫‪5‬۔ وہ ا�ء � � � � �� � ‪� �� .......‬۔ ‬
‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫‪1‬ـ ا�� �� �‪:‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪18‬‬
‫اور�ل � �� �‪:‬‬
‫‪2‬ـ �ل �‪� ،‬ل �‪� ،‬ل �‪� ،‬ل �   ‬
‫ ‬ ‫�� � ‬ ‫ا� �ص ‬ ‫ا� �  ‬
‫‪3‬ـ � � � � � � ا�ل � � �‪ ،‬ا� � � �ر �  � �� � ‬
‫� �� �� �ا� � �‪:‬‬
‫�ل �‬ ‫�ل �‬ ‫�ل �‬
‫‪�-4‬ل � � دو�ا �م �‪ :‬‬
‫�ب‬ ‫�‬ ‫�ف‬
‫‪5‬ـ وہ ا� �ب � ��‪� ،‬ل � � �ا و�ہ � �� � �ن �ے‪:‬‬
‫�ل‬ ‫�‬ ‫�ل �‬
‫‪6‬ـ � � دو�وں � ا� �� وا� ا�‪:‬‬
‫�‬ ‫�ف ز�ن‬ ‫�‬
‫‪7‬ـ وہ  ا�  �ہ  �  �  �  وا�  اور  �  �  �  �  ��  ��  وا�  ا�م  � ‬
‫دور�ے‪:‬‬
‫ا� ‬ ‫�� � � � ا�‬ ‫�‬
‫‪8‬ـ � � � ف � دا� � � وہ �ف ا� �‪ :‬‬
‫��ع‬ ‫�ب‬ ‫ ‬ ‫�ور‬
‫‪9‬ـ �و ف � �‪:‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪50‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫‪17‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪10‬ـ وہ ا� � �ف ا� �� � و� � �ور �‪:‬‬
‫ا� ��‬ ‫�ور � ا�� ‬ ‫�ور � � ف �  ‬
‫درج ذ� آ�ت � �� و �� ��۔ ��ت اور �ورات � ‬
‫�ن ��۔ ‬
‫ﺎر ُﻫ ْﻢ‬‫َﻳ ْ� َﻃ ُﻒ ا َ ْ� َﺻ َ‬
‫َﻳ ْﺠ َﻌﻠ ُْﻮ َن ا َ َﺻﺎﺑِ َ� ُﻬ ْﻢ � ِ ۤیْ ٰاذَا ِ� ِﻬ ْﻢ ّﻣ َِﻦ َّ‬
‫ا�ﺻ َﻮاﻋ ِ‬
‫ِﻖ َﺣﺬَ َر اﻟ َْﻤ ْﻮ ِت‬

‫َو ﱰ َﱮ ﺗ َ ْﻘ ُﺘﻠ ُْۤﻮا ا َ ْوﱰ َﱮ َد ﻛ ُْﻢ َﺧ ْﺸ َﻴ َﺔ اِ ْﻣﲎ ٍ‬


‫َﱮق]ﺧﺸﻴﺔ‪� :‬ل �[‬
‫ﻳُ ْﻨ ِﻔﻘ ُْﻮ َن ا َ ْﻣ َﻮا َ� ُﻬ ُﻢ ا ﺑ ْ ِﺘ َﻐﺂ َء َﻣ ْﺮ َﺿ ِ‬
‫ﺎت ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ ] اﺑﺘﻐﺎء‪� :‬ل � [‬
‫ﻓَﺎ َ ْﺟ ِﻤ ُﻌ ْۤﻮا ا َ ْﻣ َﺮﻛ ُْﻢ َو ﺷ َُﺮك َﲞ َءﻛ ُْﻢ ] ﺷﺮ�ﲝءﮐﻢ‪� :‬ل �[‬
‫ﺚ ] ﻣﻦ‪� :‬ل �[‬
‫ﻓَﺬَ ْر�ِیْ َو َﻣ ْﻦ ُّﻳ َﳉ ِّﺬ ُب ِ� ٰﻬﺬَ ا اﻟ َْﺤ ِﺪ ْﻳ ِ‬
‫ﺑَ َﻨ ْی َﻨﺎ ﻓ َْﻮﻗَ ُﳉ ْﻢ َﺳ ْﺒ ًﻌﺎ ِﺷ َﺪا ًدا ]ﻓﻮﻗﮑﻢ‪� :‬ل �[‬
‫َﺳ َﻴ ْﻌﻠ َُﻤ ْﻮ َن � ًَﺪا ]�ﺪا‪� :‬ل �[‬
‫ا َْﺳ ٰﺮى ﺑِ َﻌ ْﺒ ِﺪ ٖه ﻟ َْﻴﲎ ًﱮ ] ﻟﻴﲎﱮ‪� :‬ل �[‬
‫ﱰ َﱮ ﺗَﻘ ُْﻢ ﻓِ ْﻴ ِﻪ ا َﺑ َ ًﺪا ] اﺑﺪا‪� :‬ل �[‬
‫ﺗَبَ َّﺘ ْﻞ اِﻟ َْﻴ ِﻪ ﺗ َ ْﺒ ِت ْﻴﲎ ًﱮ‬ ‫َﻋ ِﻤ َﻞ َﻋ َﻤﲎ ًﱮ َﺻﺎ ﻟِ ًﺤﺎ‬
‫َﺧ َّﺮ ُﻣ ْﻮ ٰ�� َﺻ ِﻌﻘًﺎ‬ ‫َﺳ ِﻠ ّ ُﻤ ْﻮا � َْﺴﻠِ ْﻴ ًﻤﺎ‬
‫ﺎب ُﺳ َّﺠ ًﺪا‬
‫َّو ا ْد ُﺧﻠ ُﻮا اﻟ َْﺒ َ‬ ‫ﱰ َﱮ ﺗ َ ْﻤ ِﺶ �ِی ا ﱰْﱮ َْر ِض َﻣ َﺮ ًﺣﺎ‬
‫ﻚ َﻣﺎ ﱰ ًﱮ‬ ‫ا َﻧَﺎ ا َ ﻛْﰱ َ ُﺮ ِﻣ ْﻨ َ‬ ‫ﺖ ا َ َﺣ َﺪ َﻋ َﺸ َﺮ ﻛ َْﻮﻛ ًَﺒﺎ‬
‫َرا َ ْﻳ ُ‬
‫ﻗ ُِﻢ اﻟ َّ ْﻴ َﻞ اِ ﱰَّﱮ ﻗَﻠِ ْﻴﲎ ًﱮ‬ ‫ﻓَﲎ َﱮ � َْﺴ َﻤ ُﻊ اِ ﱰَّﱮ َﻫ ْﻤ ًﺴﲝ‬
‫ﻓَﺎ ﻧْﻔ ََﺠ َﺮ ْت ِﻣ ْﻨ ُﻪ ا ﺛ ْ َن َﺘﺎ َﻋ ْﺸ َﺮ َة �َ ْی ًﻨﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪51‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�  ‪The Verb‬‬


‫وہ � � ا� � �د �� اور اس � �ں ز��ں � � �� ز�� � ‬
‫�� ��۔ � � � � ا�ر � � �� �۔ ‬
‫ز�� � ا�ر � � � �‬ ‫‪ -1‬‬
‫ ز�� � ا�ر � � � � � � �ھ � �‪:‬‬
‫� ��‪� �  ،‬رع اور  � ا�۔  �  �  � �ھ  �  �  �  � �؛  � ا� ‬
‫� � �ر �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫�ش �ر�‬ ‫َﻏ ْ ٌّ‬
‫ﲇ‬ ‫�‬ ‫َر ْﮬ ًﻮا‬
‫ٌ‬
‫�ں � � ‬ ‫َﺟﺎﺛ َِﯿﺔ‬ ‫ز��‪�/‬دش‬ ‫َد ْﮬ ٍﺮ‬
‫َ َ َ‬
‫ر�ن‬ ‫ا ْﺣﻘﺎف‬ ‫ا��‬ ‫ِﺑ ْﺪ ًﻋﺎ‬
‫ٰ ً‬
‫ا� ا�‬ ‫�� � � �ڑ� ا ِﻧﻔﺎ‬ ‫ِﻓ َﺪ ًاء‬
‫َْ َ‬ ‫ﺎﻧّ ْ َ‬ ‫َ‬
‫�ر‬ ‫�ن �� وا� اﳊَ ِﻤ َّﯿﺔ‬ ‫ﲔ‬ ‫ﻇ ِ‬
‫� �وا� وا�‬
‫ُﻣ َﻘ ِّﴫ ْ َ‬
‫ﻦﯾ‬ ‫ِ‬ ‫�وا� وا�‬ ‫ُﳏ َ ِﻠّ ِﻘ ْ َ‬
‫ﲔ‬
‫َ ْ‬ ‫َ‬
‫ا� � ڈا� وا�‬ ‫ﻣ ِﺮ ٍﱕ‬ ‫��‬ ‫ﺷ ْﻂ ٌء‬
‫ْ‬ ‫ُُ‬
‫� رگ‬ ‫َﺣ ْﺒ ِﻞ اﻟ َﻮ ِر ْﯾ ِﺪ‬ ‫�ف‬ ‫وج‬ ‫ﻓﺮ ٍ‬
‫َ َْ‬
‫�ں �‬ ‫ﺳﮑﺮ ٍۃ‬ ‫�ر‬ ‫َﻋ ِﺘ ْﯿ ٍﺪ‬
‫�‬
‫ب بھِ�ر� وا�ں‬
‫َ َّ‬ ‫َ‬
‫�ت‬ ‫ﴏ ٍۃ‬ ‫ذا ِر َ� ِت‬
‫َْ‬ ‫ّ‬
‫��ن‬ ‫اﻟ َﻤ ْﺴ ُﺠﻮ ِر‬ ‫�� ��‬ ‫َر ٍق‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪52‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ل � � ا�ر � � � �‪:‬‬ ‫‪ -2‬‬
‫��  ‪� �  �  �  �  �  Subject‬ر  �  � ا� �ل  �  ‪ Object‬‬
‫� آ� � � �۔ اس �ظ � � � دو ا�م �‪:‬‬
‫� �زم‬ ‫‪ -i‬‬
‫وہ � � �ف �� � �را ��� � اس � ا� �ف �� � �ود ‬
‫ر�۔ وہ � � �ف �� � �� � � �دے۔ ‬
‫َ َ ٌ‬
‫ﺎء َر ُﺟﻞ‬‫ﺟ‬

‫� �ى‬ ‫‪ -ii‬‬
‫وہ  �  �  � ا� ��  � آ� �ل  �  �  � �� اور وہ  � اس ‬
‫�ل  �  �  � دے دے۔  � وہ  �  �  � �را ��  �  � ��  � �وہ ‬
‫�ل � � � �ورت �۔ ‬
‫َ ََ ُ ْ َ َ‬
‫ﷲ اﻻ ْرض‬ ‫ﺧﻠﻖ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َر ِﮬ ْ ٌ‬ ‫َْ ً‬
‫��ر‪/‬ر� ر� �ا‬ ‫ﲔ‬ ‫��ا�‬ ‫ﻣﻮرا‬
‫ُ‬
‫� ڈ�‬ ‫ِﺿ ْ ٰﲒی‬ ‫�� وا�‬ ‫ذ ْو ِﻣ َّﺮ ٍۃ‬
‫ٌَ‬ ‫َ َ‬
‫�‬ ‫َﻣ ْﺒﻠﻎ‬ ‫�م ر�‬ ‫� ْﺴ ِﻤ َﯿﺔ‬
‫َْ ٌَ‬ ‫َ ٌَ‬
‫�ا�‬ ‫�ﺸﺎۃ‬ ‫� ]وا� �[‬ ‫ا ِﺟ ّﻨﺔ‬
‫ُ ُ‬
‫ان د�‬ ‫ﻧﮑ ٍﺮ‬ ‫�� ڈا�‬ ‫ُﻣ ْﺰ َد َﺟ ٌﺮ‬
‫ُ‬ ‫ُﻣ ْ َ‬
‫�‬ ‫ﴎ‬‫دٍُ‬ ‫�ت ��� �ا‬ ‫ﳯ ِﻤ ٍﺮ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪53‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ا�ر � � � �‬ ‫‪ -3‬‬
‫� � ا�ر � � � دو ا�م �‪:‬‬
‫� �وف‬ ‫‪ -i‬‬
‫وہ � � � �� �م �۔ وہ � � � � �� � �ف �۔ ‬
‫ََ َ َُْ ً‬ ‫َ َ ٌ‬
‫ﴐب ﷲ ﻣﺜﻼ‬ ‫ﺎء َر ُﺟﻞ ‪-‬‬‫ﺟ‬

‫� �ل‬ ‫‪ -ii‬‬
‫وہ  �  �  � �� �م  � �۔  وہ  �  �  �  � ��  � �� ‬
‫�� �� � �ف �۔ ‬
‫ُ َ َّ‬
‫اﻟﻄﺎﻟ ُ‬ ‫ُ َ َّ‬
‫اﻟﻄ َﻌ ُ‬
‫ِﺐ‬ ‫ﻧ ِﴫ‬ ‫ﺎم ‪-‬‬ ‫ا ِﰻ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ََْ ُ‬ ‫َ‬
‫ڈا�ں‬ ‫اﲺﺎز‬ ‫� � وا�‬ ‫ُﻣ ّﺪﮐِ ٌﺮ‬
‫َ‬
‫�ن‪� �/‬‬ ‫ُﺳ ُﻌ ٍﺮ‬ ‫� ��‬ ‫ُﻣ ْﻨﻘ ِﻌ ٍﺮ‬
‫َْ َ‬
‫��ں � �� �ڑ‬ ‫اﻟ ُﻤ ْﺤ َﺘﻈ ِﺮ‬ ‫�رہ �رہ‬ ‫َﮬ ِﺸ ْی ٍﻢ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫�رت وا�‬ ‫ُﻣﻘ َﺘ ِﺪ ٍر‬ ‫� �وى‬ ‫ا ْﻣ ٍﺮ‬

‫ا�اب و �ء � ا�ر � � � �‬ ‫‪ -4‬‬
‫ا�اب و �ء � �ظ � � � دو ا�م �‪:‬‬
‫� �ب‬ ‫‪ -i‬‬
‫وہ � � � آ� �ا� � �� � و� � �� ���۔ ‬
‫َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ َ َ َ‬
‫ﺗ ْﻌﻠ ُﻢ �  ْﱂ ﺗ ْﻌﻠ ْﻢ‬ ‫ﯾَ ْﺪ ُﺧﻞ � ﻟ ْﻦ ّﯾ ْﺪ ُﺧﻞ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪54‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� �‬ ‫‪ -ii‬‬
‫وہ  �  � � آ�  ؛ �ا� � ��  � ��  � �  � ا�  � ��  � ‬
‫��ار ر�۔ ‬
‫َ ْ ُ ْ َ َ ْ َّ ْ ُ َْ‬
‫ﯾﺪﺧﻠﻦ � ﻟﻦ ﯾﺪﺧﻠﻦ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ﯾَ ْﻌﻠ ْﻤ َﻦ � ْﱂ ﯾَ ْﻌﻠ ْﻤ َﻦ‬
‫� �� اور  � ا� �� �وف  �  � �� �۔  � �رع ‬
‫�ب ��  �  � اس  � دو  �  � �� �‪ �� �� �  :‬اور  � �� ‬
‫��۔ اس � �وہ � �رع � آ� � �ن �� � وہ � � �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َْ َ‬
‫�‬ ‫اﻻ َ� ِم‬ ‫�ب �‬ ‫ﺎن‬
‫ﺣﺴب ٍ‬
‫ُ ْ َ‬
‫َٓ‬ ‫اَ َّﻟﺮ ْ َﳛ ُ‬
‫�‬ ‫آﻻ ِء‬ ‫��دار �ا‬ ‫ﺎن‬
‫ﺖ او� �ں‬ ‫اَ ْﻟ ُﻤ ْن َﺸ ٰئ ُ‬ ‫��‬
‫اَ ْﻟ َﻤ ْﺮ َﺟ ُ‬
‫ﺎن‬
‫ُ ٌ‬ ‫َْ‬
‫�‬ ‫ﺷ َﻮاظ‬ ‫�رے‬ ‫اﻗ َﻄﺎ ِر‬
‫ٓ‬ ‫ُ ٌ‬
‫ا�ر � �‪/‬ا�‬ ‫َﺑ َﻄآﺋ ُِﻦ‬ ‫� �ا ��‬ ‫َﳓﺎس‬
‫��‬ ‫ان‬ ‫َ‬
‫د� �ار ر� �ا‬ ‫ا ِْﺳ َت ْ َ‬
‫د ٍ‬ ‫ﱪ ٍق‬
‫ُ ْ‬ ‫ْ‬
‫�‬ ‫ﴬ‬
‫ﺧ ٍ‬ ‫�ر� ر� �ا‬ ‫َرﻓ َﺮ ٍف‬
‫َ ٌ‬ ‫َ‬
‫�� وا�‬ ‫َﺧﺎ ِﻓﻀﺔ‬ ‫��‬ ‫َﻋ ْﺒﻘ ِﺮ ٍّی‬
‫َ‬ ‫ً‬
‫ر�ہ ر�ہ �� اڑا�‬ ‫�َ ّﺴﺎ‬ ‫� د�‬ ‫َر ّﺟﺎ‬
‫ُ َّ ٌ‬ ‫ًّ‬
‫�ى �اد‬ ‫ﺔ‬ ‫ﺛﻠ‬ ‫�ا�ہ‬ ‫ُﻣ ْﻨ َبﺜﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪55‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪18‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ ز�� � ا�ر � � � � � �؟‬
‫‪2‬۔ �ل � � ا�ر � � � � � �؟ ‬
‫‪3‬۔ � �ى � � �؟ ‬
‫‪4‬۔ � �ل � � �؟ ‬
‫‪5‬۔ ا�اب � ا�ر � � � � � �؟ ‬
‫‪6‬۔ وہ � � � آ�� �� � �� � �� � � ا� � � �؟ ‬
‫‪7‬۔ وہ � � �� � �را � ��‪ ،‬ا��ل � �ورت � � ا� � � �؟ ‬
‫ ‬
‫�� � � ��‪ :‬‬
‫‪1‬۔ � � ا�ر � � � ‪ .......‬ا�م �۔ ‬
‫‪2‬۔ ا�اب و � � �ظ � � � ‪� �.......‬۔ ‬
‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫‪1‬ـ وہ  �  � ا�  � �د �� اور اس  � �ں ز��ں  �  � �� ز��  � �� ‬
‫��‪:‬‬
‫�‬ ‫�ل �‬ ‫�ل �‬
‫‪2‬ـ � ��‪� � ،‬رع اور � ا�ا�م �‪:‬‬
‫�دان � �ظ �‬ ‫ز�� � �ظ � ‬ ‫و� � �ظ �‬
‫‪ 3‬ـ � � �ر �� �‪:‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪56‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫� ا�ارى �‬ ‫� � �‬ ‫� ا� �‬
‫‪4‬ـ �ل � � ا�ر � � � � �‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫زم�را � �� �‪:‬‬
‫‪ 5‬ـ � �  ‬
‫�ل � �‬ ‫�� �  ‬ ‫�� �ل �‬
‫‪ � � - 6‬ا�ر � � � ا�م �‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 7‬ـ ا�اب و �ء � ا�ر � � � �‪:‬‬
‫� اور � ‬ ‫�� اور �ہ ‬ ‫�ب اور �‬
‫‪8‬ـ � �ب‪:‬‬
‫ﺗ َ ْ� ُﺻ ْﺮ َن‬ ‫َ� ِﻠ َﻢ‬ ‫َﻳ ْﺪ ُﺧ ُﻞ‬
‫‪9‬ـ � � �� �‪:‬‬
‫� جب جدد�‬ ‫� �رع‬ ‫� �� اور � ا� �� �وف‬
‫ا�ل �� و �رع ‪�،‬ب و ‬
‫درج ذ� آ�ت � �� و �� ��۔  ِ‬
‫� ‪،‬ا� و �‪� ،‬وف و �ل اور �زم و �ى � �ن ��۔ ‬
‫َر�ِ یَ ّٰ ُ‬
‫اﻪﻠﻟ َﻋ ْ� ُﻬ ْﻢ‬ ‫ف َﻋ ْﻨ ُﻪ َﻳ ْﻮ َﻣ ِﺌ ٍﺬ ﻓَﻘ َْﺪ َر ِﺣ َﻤ ٗﻪ‬ ‫َﻣ ْﻦ ّ� ُْﺻ َﺮ ْ‬
‫ف‬‫ﺐ اﻟْ َﺨ ْﻮ ُ‬‫َذ َﻫ َ‬ ‫اﻪﻠﻟ اﻟْبَ ْﻴ َﻊ‬
‫ﻞ ّٰ ُ‬ ‫ا ََﺣ َّ‬

‫ﻳَ ْﺤ َﺴ ُﺒ ْﻮ َن ا ﱰْﱮ َْﺣ َﺰ َ‬


‫اب‬ ‫اﻪﻠﻟ اﻟ َّ ِﺬ ْﻳ َﻦ َﻛﻔ َُﺮ ْوا ﺑِ َﻐ ْ� ِظ ِﻬ ْﻢ‬
‫َردَّ ّٰ ُ‬
‫ﻟَ ْﻦ َﻳّ ْﺨﻠُﻘ ُْﻮا ذُﺑَﺎ ﺑًﺎ‬ ‫ﻟَ ْﻦ ﻳُّ ْﺨﻠِ َﻒ ّٰ ُ‬
‫اﻪﻠﻟ َو�ْ َﺪهٗ‬
‫ﻟ َْﻢ ﻳُ ْﻮﻟ َْﺪ‬ ‫ﻟ َْﻢ ﻳَ ْﻌ ِﺮﻓ ُْﻮا َر ُﺳ ْﻮ َ� ُﻬ ْﻢ‬
‫ﻧُ ِّﺰ َل �َﻠ َْﻴ ِﻪ اﻟْﻘ ُْﺮا ُ‬
‫ٰن‬ ‫ُﺿ ِﺮ َب َﻣﺜ ٌَﻞ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪57‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ﱰ َﱮ � ُْﺸ ِﺮكْ ِﺑ ّٰ ِ‬
‫ﺎﻪﻠﻟ‬ ‫ﻗ ََﺮا َْت اﻟْﻘ ُْﺮا َ‬
‫ٰن‬
‫ض َر ّﺟًﺎ‬
‫َﺖ ا ﱰْﱮ َْر ُ‬
‫ُر ّﺟ ِ‬ ‫ُﻳ ْﺮ ِﺿ ْﻌ َﻦ ا َ ْوﱰ َﱮ َدﻫ َُّﻦ‬
‫ﺗ َ َﺮى اﻟ ُْﻤ ْﺆ ِﻣ ِﻨ ْﰿ َﻦ َو اﻟ ُْﻤ ْﺆ ِﻣ ٰﻨ ِ‬
‫ﺖ‬ ‫ﱰ َﱮ � َ ْﺴ َﻤ ُﻌ ْﻮ َن ﻓِ ْ� َﻬﺎ ﻟَ ْﻐ ًﻮا‬
‫ﻳَﻘ ُْﻮ ُل اﻟ ُْﻤ ٰﻨ ِﻔﻘ ُْﻮ َن‬ ‫� َ ْﺴ�ٰی ﻧ ُْﻮ ُر ُﻫ ْﻢ ﺑَ ْﰿ َﻦ ا َﻳْ ِﺪ ْ� ِﻬ ْﻢ َو ﺑِﺎ َﻳْ َﻤﺎ ِ� ِﻬ ْﻢ‬
‫ﻳُ َﻨﺎ ُد ْو� َُﻬ ْﻢ‬ ‫اِ ْر ِﺟ ُﻌ ْﻮا َو َرآ َءﻛ ُْﻢ‬
‫ْﻞ‬ ‫ﻳَﺎْ ُﻣ ُﺮ ْو َن اﻟ َّﻨ َ‬
‫ﺎس ِﺑﺎ ﻟ ُْﺒﺨ ِ‬ ‫ﱰ َﱮ ﻳُ ْﺆ َﺧﺬُ ِﻣ ْﻨ ُﳉ ْﻢ ﻓِ ْﺪﻳَ ٌﺔ‬
‫� َُﻃ ِﺒ َﻊ َ��ٰ� ﻗُﻠ ُْﻮ ِ� ِﻬ ْﻢ‬ ‫َﺟﺂ َءكَ اﻟ ُْﻤ ٰﻨ ِﻔﻘ ُْﻮ َن‬
‫اِ ْن َّﻳﻘ ُْﻮﻟ ُْﻮا � َْﺴ َﻤ ْﻊ ﻟِﻘ َْﻮ� ِِﻬ ْﻢ‬ ‫ا َﻧْ ِﻔﻘ ُْﻮا ﻣ ِْﻦ ّﻣَﺎ َر َزﻗْ ٰﻨ ُﳉ ْﻢ‬
‫َۤ َ‬
‫َو ا ْﻋ ُﺒ ُﺪ ْوا َرﺑ َّ ُﳉ ْﻢ‬ ‫اﺳ ُﺠ ُﺪ ْوا‬ ‫ٰﻳﺎ ّ� َُﻬﺎ اﻟ ّ ِﺬ ْﻳ َﻦ ٰا َﻣ ُﻨﻮا ْ‬
‫ارﻛ َُﻌ ْﻮا َو ْ‬
‫ﺖ‬‫َﺟﺂ َءكَ اﻟ ُْﻤ ْﺆ ِﻣ ٰﻨ ُ‬ ‫َو اﻓ َْﻌﻠ ُﻮا اﻟْ َﺨ ْﰿ َﺮ‬
‫ا َ ْن ﱰ َّﱮ � ُ ْﺸ ِﺮ ْﻛ َﻦ ِﺑ ّٰ ِ‬
‫ﺎﻪﻠﻟ َﺷ ْی ًﺌﺎ‬ ‫ﻚ‬‫ُﻳ َﺒﺎﻳِ ْﻌ َﻨ َ‬
‫ﱰ َﱮ َﻳ ْﺰﻧِ ْﰿ َﻦ‬ ‫ﱰ َﱮ � َ ْﺴ ِﺮﻗْ َﻦ‬
‫ﱰ َﱮ َﻳﺎْ ِﺗ ْﰿ َﻦ ِﺑ ُ� ْﻬ َﺘ ٍ‬
‫ﺎن‬ ‫ﱰ َﱮ َﻳ ْﻘ ُﺘﲏْ َﻦ ا َ ْوﱰ َﱮ َدﻫ َُّﻦ‬
‫ﻓ ََﺒﺎ ﻳِ ْ� ُﻬ َّﻦ‬ ‫ﻚ �ِیْ َﻣ ْﻌ ُﺮ ْو ٍف‬
‫ﱰ َﱮ ﻳَ ْ� ِﺻ ْی َﻨ َ‬
‫ﻟَ ْﻦ ﻳُّ َﺆ ّﺧ َِﺮ ّٰ ُ‬
‫اﻪﻠﻟ ﻧَﻔ ًْﺴﲝ‬ ‫اﺳ َﺘ ْﻐ ِﻔ ْﺮ َ� ُﻬ َّﻦ ّٰ َ‬
‫اﻪﻠﻟ‬ ‫َو ْ‬
‫ارﺟ ِِﻊ اﻟ َْ� َﺻ َﺮ‬ ‫ﺛ ُ َّﻢ ْ‬ ‫َﺧﻠ َ َﻖ اﻟ َْﻤ ْﻮ َت َو اﻟ َْﺤ ٰﻴﻮ َة‬
‫ا ُﻟْﻘ ُْﻮا ﻓِ ْ� َﻬﺎ‬ ‫اﻟﺪﻧْ َﻴﺎ ِﺑ َ� َﺻﺎ ﺑِ ْﻴﺢَ‬
‫اﻟﺴ َﻤﺂ َء ُّ‬ ‫َزﻳَّ َّﻨﺎ َّ‬
‫َﻳ ْﺨ َﺸ ْﻮ َن َر�ّ َُﻬ ْﻢ ِﺑﺎ ﻟْ َﻐ ْﻴ ِ‬
‫ﺐ‬ ‫ﻓَﺎ ْ�ﰐَ َﺮﻓ ُْﻮا ِﺑﺬَ ۢﻧ ْ ِ� ِﻬ ْﻢ‬
‫ا َ ْﻃ َﻌ َ� ُﻬ ْﻢ ّﻣ ِْﻦ ُﺟ ْﻮ ٍع‬ ‫ا َِﺳ ُّﺮ ْوا ﻗ َْﻮﻟَ ُﳉ ْﻢ‬
‫َﺟ َﻤ َﻊ َﻣﺎ ﱰ ًﱮ‬ ‫ا َ ْر َﺳ َﻞ �َﻠ َْ� ِﻬ ْﻢ َﻃ ْﰿ ًﺮا‬
‫َﻣﺎ ۤ اُﻣ ُِﺮ ْۤوا‬ ‫ﺗ ُ َﺤ ّ ِﺪ ُث ا َ ْﺧ َﺒ َ‬
‫ﺎر َﻫﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪58‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ �وف‬
‫�ف ؛ � � � �ں � �  آ�ى � �۔ �ف ا�� � �  � ‬
‫��  �  � اس  �  � اور �ت � و��  �  �  ا� ا� اور  �  � �� ‬
‫�ورى �� �۔ ‬
‫ا�  �  �  �  �  � �وف ا� ذا� �  �  �  � ا�ر  � ‬
‫��ہ � د�۔ ‬
‫�وف � ��ت‬
‫• �م �وف � �� �۔ ‬
‫• �وف � � � ��۔ ‬
‫• �وف � �دا� � ��۔ ‬
‫• �وف � ا� � �ح �� اور �ہ � ��۔ ‬
‫• �وف � � ا� � ا�اب � ا� ا�از �� � اور � � �۔ ‬
‫اوردر�ن � �۔ ‬
‫• �وف �ں � �ا� � � آ� �   ‬
‫�وف � ا�م‬
‫�وف � دو � �‪:‬‬
‫�� ‬
‫� ��‬
‫�وف  ��  ا�  اور  �  �  ا�اب  �  ��  �  �  �  �  � ‬
‫��� �وف ا� ا� اور  �  �  � آ�  �  ان  � ا�اب  � �� �� ‬
‫� �� � ان � آ�ى �ف � �� � ��۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪59‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ِ‬
‫�وف ��‬
‫وہ �وف � � � � ر�‪� � � ،� ،‬م د� �۔ ‬
‫ِ‬
‫�وف �� � � ا�م �‪:‬‬
‫ِ‬
‫�وف �ا‬ ‫�وف � �� ‬ ‫ِ‬
‫�وف � ‬
‫ِ‬
‫�وف ا� ‬ ‫� و � �� � � ‬ ‫�� � � ‬
‫ِ‬
‫�وف �ز� ‬ ‫ِ‬
‫�وف �� ‬ ‫واؤ � � ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬ ‫َْ ْ َ‬
‫آ�� ‬ ‫ا َ� ِر ْﯾ َﻖ‬ ‫�� �ف ‬ ‫اﻟ َﻤﺸئ َﻤ ِﺔ‬
‫ْ‬ ‫َ ُ‬
‫�‬ ‫َﻃﻠ ٍﺢ‬ ‫� ��ں وا�‬ ‫ﳐْﻀ ْﻮ ٍد‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫� �ا‬ ‫َﻣ ْﺴﮑ ْﻮ ٍب‬ ‫� � �‬ ‫َﻣ ْﻨﻀ ْﻮ ٍد‬
‫ُُ ً‬ ‫َْ َ ً‬
‫�ر� ]�و� � �ا[‬ ‫ﻋ ﺮ�‬ ‫�ار�ں ]وا� �[‬ ‫اﺑﲀرا‬
‫َْ‬ ‫َْ َ ً‬
‫�ہ‬ ‫اﳊ ِْﻨ ِﺚ‬ ‫� � ��ان ��ں‬ ‫ا�ا�‬
‫ْ‬ ‫َْ‬
‫�ض دار ��‬ ‫ُﻣﻐ َﺮ ُﻣ ْﻮ َن‬ ‫�� او�‬ ‫اﻟ ِﻬ ْﯿ ِﻢ‬
‫اَ ْﻟ ُﻤ ْﻘﻮ ْ َ‬ ‫اﻟ ُﻤ ْﺰ ِن‬
‫َْ‬
‫� �ا � ��‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫ِ‬ ‫��‬
‫َ ْ َُ‬ ‫ٌ‬
‫دا� ��‬ ‫ﺗﺼ ِﻠﯿﺔ‬ ‫را�‬ ‫َر ْوح‬
‫َ َ‬
‫�ف‬ ‫ﻗ ِﺒﻞ‬ ‫د�ار‪/‬اوٹ‬ ‫ُﺳ ْﻮ ٍر‬
‫ٌ‬ ‫َْ َ‬
‫�ہ ر�‪�� � /‬‬ ‫ِر َﻋﺎﯾَﺔ‬ ‫�ت‬ ‫اﻻ َﻣ ُﺪ‬
‫ٌَ‬
‫ُﺟ ّﻨﺔ‬ ‫ﺎو َر‬‫َﲢَ ُ‬
‫ڈ�ل‬ ‫�� �‬
‫َ‬ ‫ٌ‬
‫� و� ��‬ ‫ِﺟﻼ ٌء‬ ‫�� وا�‬ ‫َﻣﺎ ِﻧ َﻌﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪60‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ِ‬
‫�وف �‬ ‫‪ -1‬‬
‫� وہ �وف � �ا� � � آ� � ا� � د� � � اس ا� � � ز� آ� �۔ ‬
‫َ ُْ ُ ُْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ‬
‫وﻣﺬ َﺧﻼ‬ ‫و�ء وﰷف وﻻم وواو ﻣﻨﺬ‬ ‫�ء‬
‫ٰ‬
‫ُ َّ َ َ ِ ْ َ َ ْ َ ْ َ ٰ ّ‬
‫ﲆﻋ َﱴﺣ ا ِٰﱄ‬ ‫رب ﺣﺎﺷﺎ � ﻋﺪا ِﰲ ﻦﻋ‬

‫ب –  � �� � � آ� �۔ �‪� � ،� ،�� � ،�� ،‬د � ‬ ‫‪-1‬‬
‫َْ‬
‫ﷲ  �وع اﷲ  � �م  � �۔  ُ ْﺆﯾ ِﻣ ُﻨ ْﻮ َن ِ�ﻟﻐ ْﯿ ِﺐ۔  �  � ا�ن ‬
‫و�ہ  ‪ْ �ِ  -‬ﺴ ِﻢ ِ‬
‫�� �۔ ‬
‫ََ‬
‫ �ف �‪�  ،‬ف  � اﷲ �  � ا�ل �� �۔  َ�� ِ ﻟﻘ ْﺪ‬ ‫ت–‬ ‫‪-2‬‬
‫ٰ ََ َ ُ َ‬
‫ﷲ َﻋﻠ ْﯿ َﻨﺎ۔‬ ‫ا�ک‬
‫� اور � � �۔  َﻟ ْی َﺲ َﻛ ِﻤ ْﺜ ِﻠﻪٖ َ ْ‬
‫ﳽ ٌء۔ اس � �� � ‬ ‫ك – ‬ ‫‪-3‬‬
‫�۔ ‬
‫ْ َٔ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬
‫ات َوا� ْر ِ  ‬
‫ض‬ ‫اﻟﺴ ٰﻤ َﻮ ِ‬ ‫ � �۔  ِﻟ ِﺬ ﻛ ِﺮ � � �  ِ� ِ َﻣﺎ ِﰲ‬ ‫ل–‬ ‫‪-4‬‬
‫– ا� �� � � � � � � آ��ں اور ز� � �۔ ‬
‫َ َْ‬
‫ �ف � ‪ -‬واﻟﻌ ْ ِ‬
‫ﴫ – � � ز�� � ‬ ‫و–‬ ‫‪-5‬‬
‫ِ� –  � � � �� � � آ� � ‪ ��،‬اس � � � '�' � ‬ ‫‪-6‬‬
‫ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ﺮام ‪� � -‬ام �۔ ‬ ‫� اﻟ َﻤ ْﺴ ِﺠ ِﺪ اﳊَ ِ‬‫� �� �۔  ِ‬
‫ٌ‬ ‫ََ َْ ْ‬
‫ﲂ ِ ْﰲ اﻟ ِﻘ َﺼ ِ‬
‫ﺎص َﺣ َﯿﺎة – �رے  � �ص  � ‬ ‫ِﰲ –  �  ‪  -‬وﻟ‬ ‫‪-7‬‬
‫ز�� �۔ ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ٔ‬ ‫َ‬
‫ﯿﻢ آپ � ا� ‬
‫ﺎب اﳉ ِﺤ ِ‬‫ﻦﻋ –  � �رے � ‪َ  -‬و َﻻ � ُ ْﺴأل َ ْ ٔ ْ َ‬
‫َ ْ‬ ‫‪-8‬‬
‫ﻦﻋ أﲱ ِ‬
‫� � �رے � �� � � ��۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪61‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ﲆﻋ ُﻫ ًﺪى ِ ْ‬
‫� َر ِّ ِﲠ ْﻢ‪� �  -‬گ ا� رب  � �ف ‬ ‫ﲆﻋ –  �  أُٔ ٰ‬
‫وﻟ ِﺌ َﻚ َ ٰ‬ ‫َٰ‬ ‫‪-9‬‬
‫� �ا� � �۔ ‬
‫َ َْْ َْ‬
‫اﻻ ْﻗ ٰ‬
‫ﴢ ‪ � -‬ا� � �ف‬ ‫‪ -10‬ا ِٰﱃ –  � �ف ‪ -‬اِﱃ اﻟﻤﺴ ِﺠ ِﺪ‬
‫َ َ ْ ُ ّ َ َ َ ٰ ّ ْٔ‬ ‫ّٰ‬
‫اﻟﺴ َﻤﮑﺔ َﱴﺣ رأ ِﺳ َﻬﺎ � � � �  ‬
‫�‬ ‫‪َ -11‬ﱴﺣ –  �ں � � ‪ -‬اﳇﺖ‬
‫�ں � � اس � � � � �۔ ‬
‫ّٰ‬
‫َﱴﺣ  � �آن ��  � ا�ل ا�ء  �  �  � ا�ل  � �ا �‪  ،‬اور  � ��ہ  �  � ‬
‫َ‬
‫� � �رع � � �ف � آ� � و�ں �ف 'ا ْن' �ر �� �� �‪ � � ،‬‬
‫و� � � �رع �ب ��� � � اس � آ� � ز� آ� �۔ ‬
‫َ َّ‬ ‫ّٰ ُ َ ْ‬
‫َﱴﺣ ﯾَ ْﺒﻠﻎ اﻟ َﻬ ْﺪ ُي ﳏِﻠ ٗﻪ ‪� -‬ں � � ��� ا� �م � � ��۔ ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫‪ُ -12‬ﻣ ْﻨﺬ ‪ُ  - � �  -‬ﻣ ْﻨﺬ َﻮﯾ ِم اﳉُ ُﻤ َﻌ ِﺔ � � دن �‬
‫ُ ْ َْ َ‬ ‫ْ‬
‫ﲬ َﺴ ِﺔ ا ّ َ� ٍم �� دن �‬ ‫‪ُ -13‬ﻣﺬ ‪ - � �  -‬ﻣﺬ‬
‫� اور � دو�ں‪� ،‬ف � � ا�ل �� �۔ ‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َﺧﻼ‪َ ،‬ﺣﺎﺷﺎ‪َ ،‬ﻋ َﺪا ‪�  -‬ا� ] ِاﻻ � �ں �[ ‬ ‫‪- 16 ،15 ،14‬‬
‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ َ ْ ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ َ ْ ُّ‬ ‫َ‬ ‫ُ َّ‬
‫اﻟﻄﻼ ُب َﻋ َﺪا‬ ‫اﻟﻄﻼ ُب َﺣﺎﺷﺎ َﻋﺎ ِﺑ ٍﺪ ‪ -‬ﺟﺎء ِﱏ‬ ‫اﻟﻄﻼ ُب َﺧﻼ َﻋﺎ ِﺑ ٍﺪ ‪ -‬ﺟﺎء ِﱏ‬ ‫َﺟ َ‬
‫ﺎء ِﱏ ّ‬

‫َﻋﺎ ِﺑ ٍﺪ‬
‫‪ُ  -17‬ر َّب ‪ �  ��] �  �/� �/�/�  -‬اور ��  � ا�ر ‬
‫� � �� �[ ‬
‫ْ َ‬ ‫ُر َّب َ ْ‬
‫ﳽ ٍء ِ ْﰲ ِﻣﻠﻚِ ا ْﲪَ َﺪ – ا� � � � �� �� �۔ ‬
‫ُ ْ‬ ‫َ‬
‫ُر ّب َﻋ ِ ٍ‬
‫ﺎﱂ ﯾَ ْﻌ َﻤﻞ ِﺑ ِﻌﻠ ِﻤﻪٖ – � � �� ا� � � � �� �۔ ‬
‫ُ‬
‫ُﻣ ْﻨﺬ � � � ُر َّب � � � �وف � � ا�ل �آن �� � � �ا۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪62‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�وف � � �‬ ‫‪ -2‬‬
‫وہ �وف � ا� � � آ� ا� � د� � اور ا� � � ر� د� ‬
‫�۔ � � �وف �‪ ،‬ان � � اور �ا� � �ھ � �۔ ‬
‫ا َِّن – � � ‪ -‬ا َِّن َ‬
‫ﷲ َﻋ ِﻠ ْﯿ ٌﻢ � � ا� �� �� وا� �۔ ‬
‫ْ َ ُ َ َّ َ َ ْ ُ ْ َ‬ ‫َ َّ‬
‫ﺎب۔ �ن � � ا� �� � �اب د� وا� ‬
‫ان – � ‪ -‬اِﻋﻠﻤﻮا ان ﷲ ﺷ ِﺪﯾﺪ اﻟ ِﻌﻘ ِ‬
‫�۔ ‬
‫ََ َ َُُ ْ‬ ‫َََ‬
‫ﰷ ّن –  � �‪ -  �  ��  ،‬ﰷ ّن ِ ْﰲ اذﻧ ْﯿ ِﻪ َوﻗ ًﺮا –  ��  � اس  � ��ں  � �� �� ‬
‫�۔ ‬
‫ﲔ‪� -‬ش  �ے  اور  �ے ‬
‫ﴩﻗ ِ‬ ‫ﺖ –  �ش  ‪ٰ  -‬ﯾﻠَ ْﯿ َ‬
‫ﺖ َﺑ ْی ِﲎ َو َﺑ ْی َﻨ َﮏ ُﺑ ْﻌ َﺪ ْاﻟ َﻤ ْ َ َ ْ‬ ‫َﻟ ْﯿ َ‬

‫در�ن � ز�دہ �� �� ]� �ق و �ب � در�ن �[۔ ‬
‫َ‬
‫ﷲ ﺷ ِﺪ ْﯾ ٌﺪ ‪ � -‬ا� �� � �اب � � �۔ ‬ ‫اب ِ‬ ‫ٰﻟﻜ َِّﻦ – � ‪ -‬و ٰﻟﻜ َِّﻦ َﻋ َﺬ َ‬
‫ﺎﻋ َﺔ َﻗ ِﺮ ْﯾ ٌ‬ ‫َ َ َّ َّ‬
‫اﻟﺴ َ‬ ‫َ َّ‬
‫ﺐ‪� � �� �� � �� -‬۔ ‬ ‫ﻟ َﻌﻞ – �� � ‪ -‬ﻟﻌﻞ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ٌَ‬ ‫ٌ‬
‫�‪��/‬‬ ‫� دار در� ]�ر[ ﺣﺎﺟﺔ‬ ‫ﻟ ِْﯿ َﻨﺔ‬
‫ٌ‬ ‫َ َ َ ٌ‬
‫ڈر‬ ‫َر ْﮬ َﺒﺔ‬ ‫��‪�/‬ورت‬ ‫ﺎﺻﺔ‬ ‫ﺧﺼ‬
‫ٌ‬
‫� ��‬ ‫َﻣ ْﺮ ُﺻ ْﻮص‬ ‫�ن‬ ‫ُﻣ ِﻬ ْﯿ ِﻤ ٌﻦ‬
‫َّ ٌ‬ ‫ُﺧ ُﺸ ٌ‬
‫�رے � � ��‬ ‫ُﻣ َﺴن َﺪۃ‬ ‫��ں‬ ‫ﺐ‬
‫َﺗ َﻐ ُ ٌ‬ ‫ٌ‬
‫�ر �‬ ‫ﺎﻦﺑ‬ ‫�‪/‬آواز‬ ‫َﺻ ْﯿ َﺤﺔ‬
‫ُ‬
‫روزہ ر� وا�ں‬ ‫ٰﺳ ِئ ٰﺤ ٌ‬
‫ﺖ‬ ‫و� وا�‬ ‫ذ ْو َﺳ َﻌ ٍﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪63‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ِ‬
‫�وف �ا‬ ‫‪ -3‬‬
‫ن‬
‫ادى ‬
‫�  �وف  �ر�  �  �  ا�ل �� �۔  � �را �� ا� ُ � ٰ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫�وف �ا �� �‪ ،�َ :‬ا َ�‪َ ،‬ﻫ َﯿﺎ‪ ،‬ا ْى‪ ،‬ا۔ ان � � � ز�دہ  َ� ا�ل �� ‬
‫� �۔  ِ‬
‫�۔ ‬
‫ا�ل و �ا�‪:‬‬
‫�دى �د � � ��ع �� � � اس � � آ� �۔ ‬ ‫ٰ‬
‫ُ ُ‬
‫ ‬ ‫َ� ْ�ح ْاﮬ ِﺒ ْﻂ – اے �ح ا� �ؤ۔ ‬
‫�دى ا� �ف � � �ب �� � � اس � ز� آ� �۔ ‬ ‫ٰ‬
‫َ َ ْ َ ْ َ َ َ َْ‬
‫ﺎب ﺗﻌﺎﻟﻮا‪ -‬اے �ب وا�‪ ،‬اد� آؤ۔ ‬
‫� اﮬﻞ اﻟﮑِﺘ ِ‬
‫ �دى  � ‬ ‫�دى  � ا� �م  � ��  � آ�۔  و�  �  �  � ِ‬
‫ �وف �ا؛ ٰ‬ ‫ٰ‬
‫�� �د� � اور �� �ہ � �� �۔ ا� �ح ا� �م �� � �� ‬
‫ �دى  � ا� �م �� �ورى  �  � ‬
‫ ��ت �� ا�  � آ�۔  ا� ٰ‬ ‫�  � دو ِ‬
‫ﳤﺎ ]�� � �[ �� �۔ ‬ ‫�ف �ا � � اَ ّ ُﳞَﺎ ]�� � �[ اور اَ ّﯾَ ُ َ‬
‫ِ‬
‫َ َ ّ ُ َ َّ ْ َ ٓ‬
‫ﻦﯾ آ َﻣ ُﻨ ْﻮا – اے ا�ن وا�‬ ‫� اﳞﺎ اﻟ ِﺬ‬
‫َُ‬ ‫َ َ َّ ُ َ ّ َ ْ ْ‬
‫اﻟﻨﻔ ُﺲ اﻟ ُﻤ ْﻄ َﻤ ِﺌ ّﻨﺔ – اے ا�ن وا� �‬ ‫� اﯾﳤﺎ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ً‬ ‫ُ‬ ‫َ ٌ‬
‫� �ا�‪��/‬‬ ‫ﻧ ُﺼ ْﻮﺣﺎ‬ ‫� دل‬ ‫ِﻏﻼظ‬
‫ُ‬ ‫ً‬
‫�ف‬ ‫ﻓ ُﻄ ْﻮ ٍر‬ ‫او� �‬ ‫ﻃ َِﺒﺎﻗﺎ‬
‫ً‬ ‫َﺣ ِﺴ ْ ٌ‬
‫� �ر�‬ ‫ُر ُﺟ ْﻮﻣﺎ‬ ‫� ��‬ ‫ﲑ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪64‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�� � �‬ ‫‪ -4‬‬
‫� ا� ا� � � � � � � آ� �۔ � ا� ا� � � اور  � � ‬
‫ر� د� �۔ ‬
‫ﺐ ِﻓ ْﯿ ِﻪ – اس � �� � �۔ ‬ ‫َﻻ َر ْﯾ َ‬
‫ِﺐ َﺣ ِ ٌ‬
‫ﺎﴐ‪ �� -‬ا� �� � � �� � �۔ ‬ ‫َﻻ َﻃﺎﻟ َ‬

‫� و � �� � �‬ ‫‪ -5‬‬
‫� ا� ا� � ر� اور � � � د� �۔ ‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫َﻣﺎ ٰﮬﺬا �َ َﴩا ‪ � -‬ا�ن � �۔ ‬
‫َ ٌ َ ُ‬
‫ﻻ َﺧ ْﻮف َﻋﻠ ْﯿﮑ ْﻢ – � � ڈر � �۔ ‬
‫ِ‬
‫�وف ا�‬ ‫‪ -6‬‬
‫َّ‬
‫ �وف ا� ؛ � � � اور � � د� �۔ ا� � �ِ  ِا  ‬
‫ﻻ‬ ‫� ِ‬
‫َ‬ ‫ﻏﲑ‪ِ ،‬ﺳ ٰ‬
‫ﻮی‪ِ ،‬ﺳ َﻮ َاء اور  َﺣﺎﺷﺎ � � آ� � ‬ ‫� � آ� � �� �ب �� � اور  َ‬

‫� � � �ور �� �۔ ‬
‫ُ ْ َ َ َّ َ ً‬
‫ِﰴ الﻠ ْﯿﻞ اِﻻ ﻗ ِﻠ ْﯿﻼ – رات � �م �� � �ڑا �‬
‫ً ََ ْ َ‬ ‫َ َ ْ َّ ْ َ َ ْ َ ْ َ‬
‫ﯾﻨﺎ ﻓﻠ ْﻦ ﯾُﻘ َﺒﻞ ِﻣ ْﻨ ُﻪ  –  اور  � ا�م  � �وہ ‬‫اﻻ ْﺳﻼ ِم ِد‬‫و� ﯾبﺘﻎِ ﻏﲑ ِ‬
‫�� د� ا�ر �� �� � اس � � �� �ل � � �� �۔ ‬
‫واؤ � �‬ ‫‪ -7‬‬
‫� �ل � وا� واؤ �۔ � ا� � � د� �۔ ‬
‫َ َ ْ ُ َ َّ ُ ْ َ َّ‬
‫اﻟﺸ ٰي ِﻄ ْ َ‬
‫ﲔ – � ا� �ور � �� �‪� � � ،‬۔ ‬ ‫ﻟﻨﺤﴩﳖﻢ و‬
‫ان �روں ا�م � �رے � � �� ا�ق � �ھ � �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪65‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ا� ا� �ت‪:‬‬
‫ِ‬
‫�وف  ��  در  ا�  �  ��  �۔  �  � ‬ ‫�  �ت  �  �  �وف؛ ‬
‫��ں ا�م �ف ا�  � ا�اب  � �� �� �۔  � دو ا�م  � �رع ‬
‫� ا�اب � �� �� �‪ ،‬ا� ِ‬
‫ �وف �� در � �رع � �� �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َُ ً‬ ‫ًُْ‬
‫�م‬ ‫ذﻟ ْﻮﻻ‬ ‫�‬ ‫ﲮﻘﺎ‬
‫�رى‬ ‫ﲔ‬‫َﻣ ِﻌ ْ ٌ‬ ‫را�‬ ‫ﺐ‬ ‫َﻣ َﻨﺎﮐِ َ‬
‫ََ‬ ‫َّ‬
‫� د� وا�‬ ‫� � �� وا� ﮬ ّﻤ ٍ‬
‫ﺎز‬ ‫َﺣﻼ ٍف‬
‫َ‬ ‫َّ‬
‫�‪�/‬‬ ‫ِﳕ ْﯿ ٌﻢ‬ ‫� وا�‬ ‫َﻣﺸﺎ ٍء‬
‫َ‬ ‫ّ‬
‫� ا�‪� �/‬‬ ‫ز ِﻧ ْﯿ ٌﻢ‬ ‫��‪ /‬ا�‬ ‫ُﻋ ُﺘ ٍﻞ‬
‫� � � �ا‬ ‫ﴏ ْﯾ ٌﻢ‬ ‫َِ‬ ‫��‪�/‬ك‬ ‫ُﺧ ْﺮ ُﻃ ْﻮ ٍم‬
‫ُْ‬ ‫ٌ‬
‫� � �ا �ا‬ ‫َﻣﮑﻈ ْﻮ ٌم‬ ‫�ق � �‪��/‬‬ ‫َﺳﺎق‬
‫ٌ‬ ‫َ ْ َّ ُ‬
‫� � �ر� وا�‬ ‫َﻃﺎ ِﻏ َﯿﺔ‬ ‫� �� وا�‬ ‫اﳊَﺎﻗﺔ‬
‫َْ ٰ‬ ‫ً‬
‫�ى ��‬ ‫ﴏﻰﻋ‬ ‫� � � ��‬ ‫ُﺣ ُﺴ ْﻮﻣﺎ‬
‫ٌ‬ ‫ً‬
‫�د ر� وا�‬ ‫َوا ِﻋ َﯿﺔ‬ ‫� �� ��‬ ‫َرا ِﺑ َﯿﺔ‬
‫َ‬ ‫َّ ٌ‬
‫�رے‬ ‫ا ْر َﺟﺎء‬ ‫�ڑ �ڑ‬ ‫ُدﮐﺔ‬
‫َ ٌ‬ ‫ُ ٌ‬
‫�م �� وا�‬ ‫ﺎﺿ َﯿﺔ‬ ‫ﻗ ِ‬ ‫�ے � �‬ ‫ﻗ ُﻄ ْﻮف‬
‫ِﻏ ْﺴ ِﻠ ْ َ‬ ‫ً‬
‫ز�ں � د�ون‬ ‫ﲔ‬ ‫��‬ ‫ِذ َراﻋﺎ‬
‫ََ َ‬ ‫َ‬
‫� ��‬ ‫اﻗﺎ ِو ْﯾﻞ‬ ‫�ل �� وا�‬ ‫ﰷ ِﮬ ٌﻦ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪66‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ِ‬
‫�وف ��‬ ‫‪ -8‬‬
‫� وہ �وف � � � �رع � � د� �۔ ان � �اد �ر �۔ ‬
‫َْ َ ْ َْ َ‬
‫ﰽ‪ ،‬اِذ ْن‬ ‫ان‪ ،‬ﻟﻦ‪،‬‬
‫ُ‬ ‫ُ ْ ُ ُ َ ُّ ّ َ‬ ‫َْ‬
‫ﷲ ا ْن َﳜ ِﻔﻒ َﻋ ْﻨﮑ ْﻢ – ا� �� �� � � � � آ�� ‬ ‫�ﯾﺪ‬‫ان – �۔  ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫���۔  ا ْن؛  �  �رع  �  �ر  �  �ں  �  �د�  �۔  ا�  �  ا�  ا ْن ‬
‫�ر� � � �۔ ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُّ‬ ‫َ‬
‫ﴩك � �� �ك � �� �۔ ‬ ‫ﻟ ْﻦ – �� �۔ ﻟ ْﻦ � ِ‬
‫َ‬
‫�ف ﻟ ْﻦ؛ � �رع � � � �� � �� �ص �د� �۔ ‬ ‫ِ‬
‫ٌ‬ ‫َْ َ َ ُْ َ ََ‬
‫ﲆﻋ ْاﻟ ُﻤ ْﺆ ِﻣ ِﻨ ْ َ‬ ‫َْ‬
‫ﲔ َﺣ َﺮج  –  �� ا�ن وا�ں  �  �  � �۔  � ‬ ‫ﰽ  –  ��۔  ﰽ ﻻ ﯾﮑﻮن‬
‫� � �رع � � � �ں � �د� �۔ ‬
‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬
‫اِذ ْن – �۔ اِذ ْن ﺗ ْﻨ َﺠ َﺢ � � ��ب ��۔ �ف اِذ ْن � ا�ل �آن �� � ‬
‫� �ا۔ ان �وف � �� � �رع � �دا� آپ � ا�ف � �� ‬
‫�۔ ان �ء ا�‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ٰﲩﺰ ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫َوﺗ ْ ٌ‬
‫�� وا�‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫ِِ‬ ‫رگ دل‬ ‫ِﲔ‬
‫َ ٌَْ‬
‫�‬ ‫ﻓ ِﺼﯿﻠﺔ‬ ‫د� �� اون‬ ‫ِﻋ ْﻬ ٌﻦ‬
‫َ َّ‬ ‫َ َّ َ ً‬
‫�‬ ‫اﻟﺸ ٰﻮی‬ ‫اد� د� وا�‬ ‫اﻋﺔ‬ ‫�‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫� �� وا�‬ ‫َﻣ ُﻨ ْﻮﻋﺎ‬ ‫�ا� وا�‬ ‫َﺟ ُﺰ ْوﻋﺎ‬
‫ََ ً‬ ‫ِﻋﺰ ْ َ‬
‫�‪�/‬ر�‬ ‫وﻗﺎرا‬ ‫�� � ��‬ ‫ﻦﯾ‬ ‫ِ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪67‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫  ِ‬
‫�وف �ز�‬ ‫‪ -9‬‬
‫� وہ �وف  �  �  �  �رع  � �وم  ��  �  �  آ�ى �ف  � ‬
‫�ن � �م �� �۔ � � �‪:‬‬
‫ََ‬ ‫َ‬
‫ﻟ ّﻤﺎ – ا� � �۔ ‬ ‫ْﱂ – � )�  جججدد(۔ ‬
‫� دو�ں �وف؛ � �رع � �� � � �ں � �د� �۔ ‬
‫ََ ُ ُ‬ ‫َ‬
‫ْﱂ ﯾَ ِﻠ ْﺪ‪ -‬اس � � �۔ ﻟ ّﻤﺎ ﯾَﺬ ْوﻗ ْﻮا – ا�ں � ا� � � �۔ ‬
‫ِل – )�م ا�( �� ﻟ ُِﯿ ْﻨ ِﻔ ْﻖ ُذ ْو َﺳ ْﻌ ٍﺔ ِّ ْ‬
‫� َﺳ َﻌ ِﺘﻪٖ – �� و� � ا� ‬
‫�ل � � �چ �� ��۔ ‬
‫ﴩ ْک ِ�� ِ‪ -‬ا� �� � �� � � �� � ‬ ‫َ ُْ‬ ‫َ‬
‫ﻻ – )� ا��(۔ �۔ ﻻ � ِ‬
‫�و۔ ‬
‫ﲂ ا� � ا� ‬ ‫ﴫُْ‬
‫ﰼ َوﯾُ َﺜ ِ ّب ْﺖ اَ ْﻗ َﺪ َاﻣ ُ ْ‬ ‫ﷲ ﯾَ ْﻨ ُ ْ‬ ‫ا ِْن – �� ؛ا�  ِا ْن َﺗ ْﻨ ُ ُ‬
‫ﴫوا ا َ‬

‫�� ]� د� �[ �د �و � � وہ �رى �د �ے � اور �رے �م � دے �۔ ‬
‫ْ َ َّ َ َ َ‬ ‫ْ‬
‫ِاذ َﻣﺎ– ��؛ �۔ اِذ َﻣﺎ ﺗ َﺘ َﻌﻠ ْﻢ ﺗ َﺘﻘ ّﺪ ْم۔ �� � � آ� �� �۔ ‬
‫ْ‬
‫آ�ى دو�ں � ا ِْن اور اِذ َﻣﺎ؛ �ط � � آ� �۔ ان � � دو � ‬
‫ْ‬
‫آ� � اور دو�ں �وم �� �۔ اِذ َﻣﺎ � ا�ل �آن �� � � �ا۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ً‬ ‫َْ َ ً‬
‫��‪�/‬دہ‬ ‫�ِﺴﺎﻃﺎ‬ ‫�ح �ح �‬ ‫اﻃﻮارا‬
‫ََ ً‬ ‫َ َّ ً‬
‫�ك �د�‬ ‫ﺗﺒﺎرا‬ ‫� وا�‬ ‫د�را‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫��ار‬ ‫َﺣ َﺮﺳﺎ‬ ‫�د��‬ ‫َر َﮬﻘﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪68‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪19‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ �وف � ��ت �ن ��۔ ‬
‫‪2‬۔ �وف � ا�م ��۔ ‬
‫‪3‬۔ �ف ِ�ا � �� �۔ ‬
‫‪4‬۔ �وف ِ�� � � � �؟ ‬
‫‪5‬۔ �وف ِ�ر � �؟ ‬
‫‪6‬۔  ِ‬
‫�وف � �� � �اد � �؟ ‬
‫‪7‬۔ �ل � وا� واؤ � � � � ا�ل �� �؟ ‬
‫‪8‬۔  ِ‬
‫�وف �� � � � ا�م ا� � �� �� �؟ ‬
‫‪9‬۔ وہ دو ا�م � �رع � �� �� � �ن �ن � �؟ ‬
‫‪10‬۔ �وف ِ�ز� � �� �۔ ‬
‫‪11‬۔ �وف ِ�� �اور �ن �ن � �؟ ‬
‫‪12‬۔ �وف ﻟَ ْﻦ � �رع � � �� �� �؟ ‬
‫‪13‬۔ ﻟَ ْﻢ اور ﻟَ َّﻤﺎ � �ق �ن ��۔ ‬
‫�� � � ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ �م �وف ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪2‬۔ �وف � ‪�� � .......‬۔ ‬
‫‪3‬۔ �وف � ‪�� � .......‬۔ ‬
‫‪4‬۔ �وف � ‪� �� � .......‬۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪69‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫‪5‬۔ �وف �� � ‪ .......‬ا�م �۔ ‬
‫‪6‬۔ �وف �ا � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫‪1‬ـ ا� � � � � � ا� ذا� � � � � ا�ر � ��ہ � د�‪:‬‬
‫ا��ا�ل ‬ ‫�‬ ‫�وف‬
‫‪2‬۔ �وف � � ��‪ :‬‬
‫ا�م‬ ‫�‬ ‫�‬
‫‪3‬ـ �ں � �‪:� �� � �� :‬‬
‫َﺣ� ّٰ�‬ ‫� ِیْ‬ ‫َﻋ ْﻦ‬
‫‪4‬ـ ا� � � آ� ا� � د� � اور ا� � � ر� د� �‪:‬‬
‫�وف � ��‬ ‫�وف �‬ ‫�وف � � �‬
‫‪5‬ـ � �را �� ا�� �‪:‬‬
‫ن‬
‫� ‬ ‫�د ٰى‬
‫ُا‬ ‫�وف �ا‬
‫‪6‬ـ � ا� ا� � � � � � آ� �‪:‬‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�م‬
‫‪7‬ـ � �� �ب �� � � وہ آ�‪:‬‬
‫َّ‬ ‫َﻏ ْ َ‬
‫ِﺳ َﻮا � � ‬ ‫ِاﻻ � �‬ ‫ﲑ � �‬
‫‪8‬ـ �ل � وا� واؤ � ا� � د� �‪:‬‬
‫�‬ ‫�  �م ‬
‫‪9‬ـ �و ف �� در ا� � �اد �‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪70‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫‪10‬ـ �و ف �� در � �رع � ا�م �‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‪ 4‬‬
‫درج ذ� آ�ت � �� ��۔ ان � ��د �وف � ا� � � ‬
‫� اور  ِ‬
‫�وف �� و � �� � �ن ��۔ ‬
‫ﺐ ِّﻣ ّﻤَﺎ ﻧَ َّﺰﻟْ َﻨﺎ َ��ٰی َﻋ ْﺒ ِﺪﻧَﺎ ﻓَﺎْ ﺗ ُ ْﻮا �ِ ُﺴ ْﻮ َر ٍة ّﻣ ِْﻦ ِّﻣ ْﺜ ِﻠ ٖﻪ� َو ا ْد ُﻋ ْﻮا‬
‫َو اِ ْن ُﻛ ْن ُت ْﻢ �ِیْ َر ْﻳ ٍ‬
‫اﻪﻠﻟ اِ ْن ُﻛ ْن ُت ْﻢ ٰﺻ ِﺪﻗِ ْﰿ َﻦ‬
‫�ُ َﻬ َﺪآ َءﻛ ُْﻢ ّﻣ ِْﻦ ُد ْو ِن ّٰ ِ‬
‫او َد َو �ِ ْی َ�ی ا ﺑ ْ ِﻦ َﻣ ْﺮ ﻳَ َﻢ‬
‫ﲝن َد ٗ‬ ‫ِﻦ اﻟ َّ ِﺬ ْﻳ َﻦ َﻛﻔ َُﺮ ْوا ﻣ ۢ ْ‬
‫ِﻦ ﺑَ� ِ ۤیْ اِ ْﺳ َﺮآ ِء ْﻳ َﻞ َ��ٰی ﻟ َِﺴ ِ‬ ‫ﻟُﻌ َ‬
‫ﺎر ُة‬
‫ﺎس َو اﻟْ ِﺤ َﺠ َ‬ ‫ﺎر اﻟَّ�ِیْ َو ﻗ ُْﻮ ُد َﻫﺎ اﻟ َّﻨ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻓَﺎِ ْن ﻟّ ْﻢ ﺗَﻔ َْﻌﻠ ُْﻮا َو ﻟَ ْﻦ ﺗَﻔ َْﻌﻠ ُْﻮا ﻓَﺎ ﺗ ّﻘُﻮا اﻟ َّﻨ َ‬
‫َو اِذْ ﻓَ َﺮﻗْ َﻨﺎ ﺑِﻜ ُُﻢ اﻟ َْﺒ ْﺤ َﺮ ﻓَﺎ َﻧْ َﺠ ْی ٰﻨ ُﳉ ْﻢ َو اَﻏ َْﺮﻗْ َﻨﺎ ۤ ٰا َل ﻓِ ْﺮ َﻋ ْﻮ َن‬
‫او ًة ﻟِّﻠ َّ ِﺬ ْﻳ َﻦ ٰا َﻣ ُﻨﻮا اﻟ َْ� ُﻬ ْﻮ َد َو اﻟ َّ ِﺬ ْﻳ َﻦ اَﺷ َْﺮﻛ ُْﻮا‬ ‫ﻟَ َﺘ ِﺠ َﺪ َّن ا َ َﺷ َّﺪ اﻟ َّﻨ ِ‬
‫ﺎس �َ َﺪ َ‬
‫ﻗَﺎ َل ﻟَ ٗﻪ ﺻﺎ ِﺣﺒ ٗﻪ و ُﻫﻮ ﻳ َﺤ ِ ۤ‬
‫اب ﺛ ُ َّﻢ ﻣ ِْﻦ � ُّ ْﻃ َﻔ ٍﺔ‬
‫َﻚ ﻣ ِْﻦ ﺗ ُ َﺮ ٍ‬ ‫ی َﺧﻠَﻘ َ‬ ‫ﺎو ُرهٗ ا َ ﻛَﻔ َْﺮ َت ِﺑﺎ ﻟ َّ ِﺬ ْ‬ ‫َ ُ َ َ ُ‬
‫ﺛ ُ َّﻢ َﺳ ّٰﻮ َ‬
‫ٮﻚ َر ُﺟﲎ ًﱮ‬
‫اِ ﻧَّ َ‬
‫ﻚ ﻟَ ْﻦ � َْﺴ َ� ِﻃ ْﻴ َﻊ َﻣ�ِیَ َﺻ ْﰊ ًﺮا‬
‫اِ ﻧَّ َ‬
‫ﻚ ﻟَ ِﻤ َﻦ اﻟْ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠِ ْﰿ َﻦ‬
‫ﻟَﻘ َْﺪ َﺣ َّﻖ اﻟْﻘ َْﻮ ُل �َ�ٰۤی ا َ ﻛْﰱ َ ِﺮ ِﻫ ْﻢ � َُﻬ ْﻢ ﱰ َﱮ ُﻳ ْﺆ ِﻣ ُﻨ ْﻮ َن‬
‫ا َﻟ َْﻢ َﻳ َﺮ ْوا ﻛ َْﻢ ا َ ْﻫﻠ َ ْﳉ َﻨﺎ ﻗ َْﺒ� َُﻬ ْﻢ ّﻣ َِﻦ اﻟْﻘ ُُﺮ ْو ِن اَ� َّ ُﻬ ْﻢ اِﻟ َْ� ِﻬ ْﻢ ﱰ َﱮ َﻳ ْﺮ ِﺟ ُﻌ ْﻮ َن‬
‫ﺐ ِﺑﻘ َُّﻮ ٍة‬‫ٰﻳ َﻴ ْﺤیٰی ُﺧ ِﺬ اﻟْ ِﳉ ٰﺘ َ‬
‫ﺐ ﻟ َِﻢ ﺗَﻠ ْ ِب ُﺴ ْﻮ َن اﻟ َْﺤ َّﻖ ِﺑﺎ ﻟ َْﺒﺎﻃ ِِﻞ‬ ‫ٰۤﻳﺎ َ ْﻫ َﻞ اﻟْ ِﳉ ٰﺘ ِ‬
‫ٰۤﻳﺎ َ ْﻫ َﻞ َﻳﰱ ِْﺮ َب ﱰ َﱮ ُﻣﻘ َ‬
‫َﺎم ﻟَ ُﳉ ْﻢ‬
‫ض َﻋ ْﻦ ٰﻫﺬَ ا‬ ‫ٰۤﻳﺎِ ﺑ ْ ٰﺮ ِﻫ ْی ُﻢ ا َ ْﻋ ِﺮ ْ‬
‫ٰﻳﻠ ُْﻮ ُط اِ ﻧَّﺎ ُر ُﺳ ُﻞ َر ِﺑ ّ َ‬
‫ﻚ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪71‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ا�‬
‫�  �ھ  �  � �  ا�ا� ا�ر �  ا�  � ��ں  �  �  � ا� ‬
‫اوران � � � ا� �� � �� �ص ‬
‫�� � � �‪�� :‬ع‪� ،‬ب � �ور۔   ‬
‫و� �� �۔ � �� ��‪� ،‬ا ��‪� ،‬ل ��‪� ،‬ف ا� �� و�ہ۔ اس و� � ‬
‫�� � �۔ � �� � � �ں �� � آ� � و� � اس ا� � � ا�اب آ� ‬
‫�۔ ‬
‫� � ا�ء ا� �� � � � �اہِ را� �� �� دا� � �� ‬
‫�  وہ ا�  � � وا�  � ا�  � �� �  � اس � ا�اب �  � �۔ ا� ‬
‫ا� � �� � � اور � وا� ا� � �ع � �۔ �� � � �‪� :‬ا�۔ �� ‬
‫� � �‪ � � :‬وا�۔ �ع � � �‪�� � � � � :‬۔ ‬
‫�ا� � �� � �‪� ،�� ،� :‬ل‪� � ،‬ف‪� � ،‬ن۔ ‬
‫‪� -1‬‬
‫� وہ ��  �  � ا� �ع � ا�  � � آ� وا� ا�  � �� ‬
‫��  � �� �ن �ے۔  �  � �رے  �  � �ھ  �  �  �  �  � ا�ر  � ‬
‫��ف � �� �� �۔ � � �� اور ��ف � �ع � �۔ ‬
‫ﻗَﺎ َل َر ُﺟ ٌﻞ ُّﻣ ْﺆ ِﻣ ٌﻦ‬
‫ﻓَ َت َﻴ ّﻤ َُﻤ ْﻮا َﺻ ِﻌ ْﻴ ًﺪا َﻃ ِ ّی ًﺒﺎ‬

‫‪�� -2‬‬
‫ �� وہ  ��  � �  ا� �ع  � ا�  �  �  آ�  وا� ا�  � ‬
‫�رے � �� � � و� دور � دے۔ �� �� � اور اس � � آ� وا� ا� ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪72‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫� �� � �۔ �� � �  � � و� � د�ا� � اور � � اور � � ‬
‫�� � � ذ� �� �۔ �م �ر � درج ذ� ا�ظ �� � � آ� �‪:‬‬
‫َ ْ ٌ َ ْ ٌ َ ْ ُ ٌّ َ‬
‫ﲔ‪ِ ،‬ﻼﮐ‪ِ ،‬ﳇ َﺘﺎ‪ ،‬ﰻ‪ ،‬ا ْﲨَ ُﻊ‬ ‫ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﻋ‬
‫َﻚ َﺻ ًّﻔﺎ َﺻ ًّﻔﺎ‬ ‫َﺟﺂ َء َرﺑ ُّ َ‬
‫ﻚ َو اﻟ َْﻤﻠ ُ‬
‫�  َﺻ ًّﻔﺎ  ��  اور  دو�ا  ��  �۔  �  َﺻ ًّﻔﺎ  �ل  ��  �  و�  � ‬
‫�ب � اور دو�ا �� �� � و� �۔ ‬
‫ﻓ ََﺴ َﺠ َﺪ اﻟ َْﻤﻠ ٰ ٓ ِﺌﻜَ ُﺔ ك ُ ُّ� ُﻬ ْﻢ ا َ ْﺟ َﻤ ُﻌ ْﻮ َن‬
‫ا َﻟ َْﻤﻠ ٰٓ ِﺌﻜَ ُﺔ �� ��  � و� �  � ��ع �‪  � �� �  ،‬اور اس  � ‬
‫دوا�ظ �� � �‪ :‬ك ُ ُّ� ُﻬ ْﻢ اور ا َ ْﺟ َﻤ ُﻌ ْﻮ َن۔ اور � دو�ں �� �۔ ‬
‫�� � �   ‬
‫َ�ﻠ َّ َﻢ ٰا َد َم ا ﱰْﱮ َْﺳ َﻤﺂ َء ك ُ َّ� َﻬﺎ‬
‫ض َدكًّﲝ َدكًّﲝ‬ ‫ﺖ ا ﱰْﱮ َْر ُ‬ ‫ُد ﻛَّ ِ‬
‫اِ َّن ا ﱰْﱮ َ ْﻣ َﺮ كُﻠ َّ ٗﻪ ِ ّٰ ِ‬
‫ﻪﻠﻟ‬
‫ﱰَﱮُﻏ ِْﻮ ﻳَ َّ� ُﻬ ْﻢ ا َ ْﺟ َﻤ ِﻌ ْﰿ َﻦ‬

‫‪� -3‬ل‬
‫ِن‬
‫ � � ‬ ‫�ل وہ �� �  � ا� �د �� �‪  ،‬اس  � �ع  � ُ ْ ب َ‬
‫ �دل ْ ُ‬
‫� ِ ر� �� �� �۔ ‬
‫ﻗَﺎ َل َ� ُﻬ ْﻢ ا َ ُﺧ ْﻮ ُﻫ ْﻢ ﻧ ُْﻮحٌ‬
‫ا�ﺻ َﺮ َاط اﻟ ُْﻤ ْﺴ َﺘ ِﻘ ْی َﻢ ِﺻ َﺮ َاط اﻟ َّ ِﺬ ْﻳ َﻦ ا َﻧْ َﻌ ْﻤ َ‬
‫ﺖ �َﻠ َْ� ِﻬ ْﻢ‬ ‫اِ ْﻫ ِﺪﻧَﺎ ِّ‬
‫ﺎل ﻓِ ْﻴ ِﻪ‬
‫ام ﻗِ َﺘ ٍ‬ ‫َﻚ َﻋ ِﻦ ا َّ‬
‫ﻟ� ْﻬ ِﺮ اﻟ َْﺤ َﺮ ِ‬ ‫� َ ْﺴ َﺌﻠ ُْﻮﻧ َ‬
‫ﻗَﺎ َل ُﻣ ْﻮ ٰ�ی ﱰِﱮ َ ِﺧ ْﻴ ِﻪ ٰﻫ ُﺮ ْو َن‬
‫ﻗ ُِﻢ اﻟ َّ ْﻴ َﻞ اِ ﱰَّﱮ ﻗَﻠِ ْﻴﲎ ًﱮ ِ� ّ ْﺻ َﻔ ۤ ٗﻪ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪73‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫‪� � -4‬ف‬
‫وہ �� � � ِ‬
‫ �ف � � وا� � ا� �ع � � آ�۔ �� ‬
‫� � اور �ع � �ف � � �۔  ِ‬
‫�وف � � � ا� �ت � ‬
‫آ ر� �۔ ‬
‫ا�ﺻﻔَﺎ َو اﻟ َْﻤ ْﺮ َو َة ﻣ ِْﻦ َﺷ َﻌﺂﺋ ِِﺮ ّٰ ِ‬
‫اﻪﻠﻟ‬ ‫اِ َّن َّ‬
‫ﻚ اﻟ َْﺠ َّﻨ َﺔ‬
‫ﺖ َو َز ْو ُﺟ َ‬ ‫ا ْﺳﻜُ ْﻦ ا َﻧْ َ‬
‫اﻟﺴ َﻤﺂ ِء َو ا ﱰْﱮ َْر ِض‬ ‫َّﻳ ْﺮ ُزﻗُ ُﳉ ْﻢ ّﻣ َ‬
‫ِﻦ َّ‬
‫اﻟﺴ ٰﻤ ٰﻮ ِت َو ا ﱰْﱮ َْر ِض‬
‫ﺐ َّ‬‫ا َ ْ�ﻠ َُﻢ ﻏ َْﻴ َ‬
‫‪� � -5‬ن‬
‫ �  وہ  ��  ��  �  �  ا�  ��  �‪  ،‬ا�  �  �  �  اور  ا�  �ع  � ‬
‫و�� �ے اور ا� �ع � � ز�دہ �ر �۔ �� � � �ن اور �ع ‬
‫ب ى َّ ن‬
‫ � � �۔ ‬ ‫�‬
‫اﺳ ُﻤ ُﻪ اﻟ َْﻤ ِﺴ ْﻴﺢُ �ِ ْی َ�ی ا ﺑ ْ ُﻦ َﻣ ْﺮ ﻳَ َﻢ‬
‫ْ‬
‫�ا� � �� �ت ان �ء ا� ا� ��ں � آ� �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪74‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫ِ‬
‫�وف � ��‬
‫� � �م � �� �  ‪ �،‬ا� �وف � � �� � � ��۔ � ‬
‫ا� � � � ان � و� � ر�‪� � � � � ،‬۔ ان � � ا�م �‪:‬‬
‫�وف �‪:‬‬ ‫‪-1‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫� �ر �وف �‪ :‬اَﻻ‪َ ،‬ﻫﺎ‪ ،�َ ،‬ا َﻣﺎ ‪� � -‬روں �وف �� � � دو  ر‬
‫�� � � آ� �۔ ‬
‫َ َ َّ ُ ْ ُ ُ ّ ُ‬
‫اﻟﺴ َﻔ ٰﻬ ُ‬
‫ﺎء – �دار! و� � و�ف �۔ ‬ ‫اﻻ اِﳖﻢ ﮬﻢ‬
‫َْ ُ َ‬
‫ٰﮬﺎﻧ ُﺘ ْﻢ ا ْوﻻ ِء – �ں! � و� � �۔ ‬
‫ٰ َْ َ َْ ْ َ‬
‫ﱊ ﯾَ ْﻌﻠ ُﻤ ْﻮ َن۔ ��‪� ،‬ش! �ى �م �ن �۔ ‬ ‫ﯾﻠﯿﺖ ﻗﻮ ِ‬
‫َ‬
‫ا َﻣﺎ � ا�ل �آن �� � � �ا۔ ‬
‫ََ َ َ َْ ُ َ َ‬
‫ﴫ ّن۔ � ر�‪ ،‬ا� � �! � �د �ور �وں �۔ ‬ ‫ﷲ ﻻﻧ‬‫اﻣﺎ و ِ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ََ ً‬ ‫َ ً‬
‫�گ �‬ ‫ﮬ ﺮ�‬ ‫ا� ا�‬ ‫ﻗِﺪدا‬
‫َﻗ ِ َ‬ ‫َ ً‬
‫ﺎﺳ ُﻄ ْﻮن �راہ �گ‬ ‫�‪� �/‬‬ ‫ْﲞﺴﺎ‬
‫َ ً‬ ‫ً‬
‫وا�‪� �/‬ا‬ ‫ﻏ َﺪﻗﺎ‬ ‫ا��‬ ‫َﺣ َﻄﺒﺎ‬
‫َُ ً‬ ‫َ َ ً‬
‫� � �‬ ‫ﻟﺒﺪا‬ ‫�‬ ‫ﺻﻌﺪا‬
‫ً‬ ‫ًَ‬
‫رو��‪[� �] �/‬‬ ‫َو ْﻃﺎ‬ ‫رات � � �ڑ � ا�‬ ‫َ� ِﺷئﺔ‬
‫ً‬ ‫َ‬ ‫َْ ً‬
‫ﺗ ْﺒ ِت ْﯿﻼ � � آ��‬ ‫��‬ ‫�ﺎ‬
‫َ ُ َ‬ ‫َْ َ ً‬
‫ذا ﻏ ّﺼ ٍﺔ � � � �� وا�‬ ‫��ں‬ ‫ا ﻧﲀ ﻻ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪75‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�وف ا�ب‪:‬‬ ‫‪-2‬‬
‫وہ �وف � � ذر� � �ال � �اب د� ��۔ � �� �وف �‪ :‬‬
‫ََ ْ َٰ ََْ ْ َْ َ‬
‫ﲑ‪ِ ،‬ا ّن۔ ‬
‫ﻧﻌﻢ‪ ،‬ﺑﲇ‪ ،‬اﺟﻞ‪ِ ،‬اي‪ ،‬ﺟ ِ‬
‫َ‬
‫ﻧ َﻌ ْﻢ � �ت � �� �� �۔ �آن �� � �‪ :‬‬
‫َ ْ َ َ ْ ُ ْ ّ َ َ َ َ َ ّ ُ ُ ْ ًّ َ ُ َ‬
‫ﲂ َﺣﻘﺎ ◌ۖ ﻗﺎﻟ ْﻮا ﻧ َﻌ ْﻢ ‪ � -‬دوز�ں � �� ‬ ‫ﻫﻞ وﺟﺪﺗﻢ ﻣﺎ وﻋﺪ رﺑ‬
‫َ‬
‫�� � � � � � ا� رب � و�ے � � ��؟ � وہ �اب � � �‪ :‬ﻧ َﻌ ْﻢ – ‬
‫� �ں۔ ‬
‫ُ َ ُ‬ ‫َﺑ ٰﲇ  �  � ا�ت �  �  آ� �‪ :�  ،‬اَ َﻟ ْﺴ ُ‬
‫ﺖ ِ َ� ّ ِﺑﮑﻢ؟  ﻗﺎﻟﻮا َﺑ ٰﲇ  � ‬
‫َ ٰ َْ َ ُ‬
‫ﺖ َر ّﺑ َﻨﺎ �ں ‬ ‫�  �را رب  � �ں؟ا�ں  � �‪َ  :‬ﺑ ٰﲇ �ں �‪  �  ،‬ﺑﲇ اﻧ‬
‫�! آپ � �رے رب �۔ ‬
‫ْ َ‬
‫ي؛ ﻧ َﻌ ْﻢ � �ح �۔ ا� � � � � �� آ� �۔ ‬ ‫ِا  ‬
‫ّ َّ َ ٌ‬ ‫ُْ‬ ‫َُ َ َ ٌ‬
‫� َ ْﺴئﻠ ْﻮﻧ َﮏ ا َﺣ ّﻖ ُﮬ َﻮ؟ ﻗﻞ ا ِْی َو َر ِ ْﰉ اِﻧ ٗﻪ ﳊَ ّﻖ ‪ -‬وہ �� � � � � �؟ �� ‬
‫د�‪� ،‬ں! �ے رب � � ‬
‫َ‬ ‫َ ْ‬
‫ا َﺟﻞ َﺟ ْ ِ‬
‫ﲑ ِ�  ﻧ َﻌ ْﻢ  � �ح  �‪ �  ،‬ان  � ��  � �ورى � ‪،‬‬
‫َ‬
‫ِا ّن � ا� � � � اس � ا�ل � �� �۔ ‬

‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ‬ ‫َ ْ ً‬
‫��‬ ‫ا ّ ُﻟﺮ ْﺟ َﺰ‬ ‫�رى‬ ‫و ِﺑﯿﻼ‬
‫َ ٌ‬ ‫ُ‬
‫�‬ ‫ﻗ ْﺴ َﻮ َرۃ‬ ‫�ر‬ ‫َ�ﻗ ْﻮ َر‬
‫َ ٌَ‬
‫�رو�‬ ‫ﴐۃ‬ ‫�ِ‬ ‫��‬ ‫َﻣ َﻌﺎ ِذ ْ َ�‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪76‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�وف �‪ :‬‬ ‫‪-3‬‬
‫وہ �وف  �  � �� �ت  � ��� دور  �� �۔  �  دو  �وف  �‪ :‬‬
‫َ َ‬
‫ا ْي وا ْن‬
‫ﺎە ﺑﻠَ ْﻔ ٍﻆ ُﻫ َﻮ َﻗﻮﻟُ َﻨﺎ َ� ِا ْ َ�ا ِﻫ ُ‬
‫ُ َ ََْ ُ‬ ‫َ ََْ َُْ َ ْ‬
‫ﯿﻢ‬ ‫�دﯾﻨﺎە ان ّ� ِا َ�ا ِﻫ ْﯿﻢ � �دﯾﻨ ِ‬
‫� � ا� �را � اے ا�ا�! ‬
‫ٌ‬ ‫ٌَ َ‬ ‫ٗ‬
‫ﯾَ ُﺪە َﻃ ِﻮ ْﯾﻠﺔ ا ْی ُﮬ َﻮ َﺳﺎ ِرق۔  اس  � �� دور  �  � �‪ �  ،‬وہ �  ر‬
‫َ‬
‫�۔ ا ْي � ا�ل �آن �� � � �ا۔ ‬

‫�ف �ر�‪ :‬‬ ‫‪-4‬‬
‫�  وہ �ف  �  �  �  � �ر  �  �  � �د� �‪ِ  ،‬‬
‫�وف  ��� ‬
‫� �ظ � � ا� � �ف �‪َ  :‬ﻣﺎ‬
‫َ َ ْ ََْ ُ ْ َ‬
‫اﻻ ْر ُض ِﲟَﺎ َر ُﺣ َﺒ ْﺖ اَ ْی ُ� ْﺣ َ‬
‫ﳢﺎ ان � ز� �و�د ا� ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ﳱﻢ‬‫ﺿﺎﻗﺖ ﻋﻠ ِ‬
‫و� � � ��۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫َ ٌَ‬ ‫َ ٌَ‬
‫� �ڑ د� وا�‬ ‫ﻓﺎﻗِﺮۃ‬ ‫� رو�‪� /‬‬ ‫� ِﴎۃ‬
‫دم �� وا�‬ ‫َر ٍ‬
‫اق‬ ‫�‬ ‫اَ ّ َ َ‬
‫ﻟﱰا ِﰶَ‬
‫َْ َ‬
‫� �‬ ‫ﺎج‬ ‫اﻣﺸ ٍ‬ ‫� �ر‬ ‫ُﺳ ًﺪی‬
‫ً‬ ‫ٌ‬
‫ادا�‬ ‫َﻋ ُﺒ ْﻮﺳﺎ‬ ‫��‪�/‬ر‬ ‫ِﻣ َﺰاج‬
‫َْ َ ْ ً‬ ‫ََْ ْ ً‬
‫� �دى‬ ‫زﻣﻬ ِﺮ�ا‬ ‫�‬ ‫ﳃﻄ ِﺮ�ا‬
‫َ‬ ‫ٰ ٌ‬
‫�‬ ‫ﻗ َﻮا ِر ْ َ�ا‬ ‫��‬ ‫ا ِﻧ َﯿﺔ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪77‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�وف �‪:‬‬ ‫‪-5‬‬
‫�  � � � ا�ر�  ا ور ر� د�� اور � �وف � �� �� ‬
‫َ َّ َ َّ َ ْ َ َ ْ َ‬
‫�ت � ر� د�� � ا�ر� � � آ� �‪� � ،‬ر �‪:‬اﻻ‪ ،‬ﻫﻼ‪ ،‬ﻟﻮﻣﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻻ۔ ‬
‫َ ْ َ َ ْ َ ْ ُ ْ َ َ َ َ َّ ُ ْ ُ‬
‫ﲂ ْ� َﲪُ ْﻮ َن –  �  ا�  ��  �  ا�ر  �ں ‬ ‫ﻟﻮﻻ �ﺴتﻐ ِﻔﺮون ﷲ ﻟﻌﻠ‬
‫� �� �� � � ر� � ��۔ ‬
‫َ ْ َ َ ْٔ َ ْ َ َ َ ْ ُ ْ َ ِ َ ّ َ‬
‫اﻟﺼﺎ ِدﻗ ْ َ‬
‫ِﲔ  ‪  -‬ا�  �  �  �  � ‬ ‫ﻟﻮ ﻣﺎ ﺗأﺗِيﻨﺎ ِ�ﻟﻤﻼﺋِﻜ ِﺔ ِان ﻛﻨﺖ �‬
‫��ں � �� � � �ں � آ�؟ ‬
‫� �وف ا� �رع  � آ�‪  �  ،‬اُ�ر�  ا ور ر� د�� �د ��‪ :�  ،‬‬
‫َ‬
‫ﲇ؟  � �ں �ز  � ��؟اور ا�  � �وف �� � دا� �ں  � ان  � ‬ ‫َﻫ ّﻼ ُﺗ َﺼ ِ ّ ْ‬
‫َ َ‬
‫ﴫ!�  � � ا� � ‬ ‫�� � �ا� د�� �د �� �‪َ :� ،‬ﻫ ّﻼ َﺻﻠّ ْﯿ َ‬
‫ﺖ ْاﻟ َﻌ ْ َ‬

‫� � �ز � ��! اس � ان � �وف �� � � �۔ ‬
‫ا�ظ ��‬
‫اردو‬ ‫��‬ ‫اردو‬ ‫��‬
‫ً‬ ‫ََْ ْ ً‬
‫�� �‬ ‫ُﻋ ْﺮﻓﺎ‬ ‫��‬ ‫زﳒ ِﺒﯿﻼ‬
‫َْ ْ‬ ‫ً‬
‫ڈا� وا�‬ ‫اﻟ ُﻤﻠ ِﻘ ٰﯿ ِﺖ‬ ‫زور �‬ ‫َﻋ ْﺼﻔﺎ‬
‫ٰﴰ ِٰﺨ ٌ‬ ‫َ ً‬
‫� او�‬ ‫ﺖ‬ ‫� وا�‬ ‫ﮐِﻔﺎ�‬
‫َ‬ ‫ُ‬
‫�‬ ‫ﻟ َﻬ ٍﺐ‬ ‫��‬ ‫ﺷ َﻌ ٍﺐ‬
‫َ‬ ‫ََ‬
‫زرد ر�‬ ‫َﺻﻔ ٍﺮ‬ ‫�ر�ں‬ ‫ﴍ ٍر‬

‫ا�  �  �  � �آن ��  � ا�ل �� وا� ا� ا�ء ‬


‫� �� �د �� �۔ � � ا� �� � �� � �ا �  ۔‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪78‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫�ف ��‪:‬‬ ‫‪-6‬‬
‫� ا� � �ف ﻗ َْﺪ �‪� � ،‬ف � �� � �� �� � � � � ‬
‫َ َْ َ ْ ْ‬
‫د�  � اور  �  �  �  � د� �‪ :�  ،‬ﻗ ْﺪ اﻓﻠ َﺢ اﻟ ُﻤ ٔﻮ ِﻣ ُﻨ ْﻮ َن  �  � ا�ن ‬
‫وا� ��ب � �۔ ‬
‫َ َ‬
‫� �رع �  �  �  � د�  � �‪  :‬ﻗ ْﺪ ِﳚ ُﺊ َﺧﺎ ِﻟ ٌﺪ ��  � ‬
‫ُ‬
‫� آ� �‪ ،‬اور � � �رع  � �  � � � � د� �‪َ  :‬ﻗ ْﺪ َ ٰ�ی َﺗ َﻘﻠّﺐَ‬
‫َّ‬
‫اﻟﺴ َﻤﺎ ِئ ‪ � -‬آپ � �ے ��ر �ر آ�ن � �ف ا� �� د� ر� ‬ ‫َو ْﺟ ِﻬ َﮏ ِﰲ‬
‫ﷲ‬‫�۔  اور  �  � �رع  �  �  �  �  �  � د� �۔  �‪َ  :‬ﻗ ْﺪ ﯾَ ْﻌﻠَ ُﻢ ٰ ّ ُ‬

‫� � ا� ���۔ ‬
‫‪�-7‬وف ا�م‪:‬‬
‫�وف ا�م  � ا� �وف  �  �  �  �  � �رے  � �ال � ‬
‫ْ‬ ‫�� اور � دو �‪ْ َ  :‬‬
‫ﳘ َﺰە‪َ ،‬ﻫﻞ۔  �ہ ا�م وہ �ف  �  �  �  �  � �رے  � ‬
‫�ال �� � � � � �وع �’’ أ ‘‘� � � آ� �۔ � دو�ں �وف ‬
‫� � �وع � آ� � �‪:‬‬
‫ﲡ َ‬
‫ﺎر ٍۃ؟ ‪  �  �  � -‬ا�  �رت  �  �رے  � ‬ ‫َﮬ ْﻞ اَ ُد ّﻟُ ُﮑ ْﻢ َ ٰ‬
‫ﲆﻋ ِ َ‬

‫�ؤں؟‬
‫ُ‬ ‫َ َّ َ َ َ‬
‫ﻻ ْﻧ َ‬
‫ﺖ ُ ْﻮﯾ ُﺳﻒ؟ ‪ � -‬آپ � �� ]� ا�م[ �؟‬ ‫ءاِﻧﮏ‬

‫�ف ردع‪:‬‬ ‫‪-8‬‬
‫َ َّ‬
‫ڈا� وا� �ف؛ � ﻼﮐ� اور � ا� ا�ر و� � � آ� �‪ �� � ،‬‬
‫َ َّ‬ ‫ََ‬
‫� ﮐﻔ َﺮ َﺣﺎ ِﻣ ٌﺪ � اس � �اب � � �� � ﻼﮐ �� �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪79‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫�آن �� � � � � ��ن � ا�ا� � � �� �� �� ‬
‫آ � اور � ا�ا� � آ� �ر � � ا�ں � �‪:‬‬
‫ِا ّ َ� َﻟ ُﻤ ْﺪ َر ُﻛ َ‬
‫ﻮن – � � �ے �۔ ‬
‫�ت �� � ا�م � ���‪ :‬‬
‫َ َّ‬
‫ﻼﮐ ِا َّن َﻣ َ َ ّ ْ‬
‫ﻲﻌ ر ِﰉ َﺳ َﳱ ِﺪ ِ‬
‫ﻦﯾ – �� �‪� ،‬ے �� �ا رب � � � ‬ ‫ِ‬
‫�� ر� د�� �۔ ‬
‫َ َّ َ‬ ‫َ ّ َ ًّ‬
‫اورﻼﮐ َﺣﻘﺎ �  �  �  �  �  �  �  آ�  �  �‪:‬ﻼﮐ َﺳ ْﻮف‬
‫ﻮن � � �� � �ن � �۔ ‬ ‫َﺗ ْﻌﻠَ ُﻤ َ‬

‫��‪:‬‬ ‫‪-9‬‬
‫َ ُّ‬
‫ﺗﻨﻮﻦﯾ ﲤَﮑ ْﻦ � ا� � ‬
‫� � �ح � �� � � � � دو � �‪ِ  :‬‬
‫� آ� ��‪َ :‬ﺧﺎﻟ ٌِﺪ‬
‫َ‬
‫ﻮﻦﯾ ِﻋ َﻮض‪ � �� � � � � :‬آ� �‪َ  :‬ﻮﯾ َﻣ ِﺌ ٍﺬ اور ِﺣ ْﯿن ِﺌ ٍﺬ ا ن ‬
‫ﺗﻨ ِ‬
‫ْ َ ََ‬ ‫َ ََ‬
‫� �� ﰷ َن ﮐﺬا � �ض � �� � �۔  َ ْﻮﯾ َﻣ ِﺌ ٍﺬ ا� � �‪ْ َ  :‬ﻮﯾ َم اِذ ﰷ َن ﮐﺬا‬
‫َْ ْ َ ََ‬ ‫َ‬
‫ﲔ اِذ ﰷ َن ﮐﺬا‬ ‫اور ِﺣ ْﯿن ِﺌ ٍﺬ ا� � �‪ِ  :‬ﺣ‬
‫ ‬
‫َٔ‬ ‫ُ ّ ٌ َّ ْ َ ُ َ ٰ َ َ ُ ّ ٌ‬
‫ﺎﳇ ِﺘﻪٖ ‪ -‬ﰻ � �� ا َﺣ ٍﺪ �ف ا� � �ض �� � ‬
‫ﰻ ﯾﻌﻤﻞ ﲆﻋ ﺷ ِ‬
‫ُ ُّ َ‬ ‫ُ ٌّ‬
‫�ﰻ � �ف �� �۔ ا� � �‪ :‬ﰻ ا َﺣ ٍﺪ‬ ‫� اس �   ‬

‫‪� -10‬ن ��‪ :‬‬
‫ �ن �� دو �ح � ��  �  � اور �‪� �  �  ،‬رع  � آ�  � ‬
‫َ َ َ ْ َ َّ َ ْ َ َ ُ‬
‫ﺎﻣﮑ ْﻢ –  ا�  �  �  � �رے �ں  � �� ‬ ‫� ��‪ ِ ��  :‬ﻻﮐِﯿﺪن اﺻﻨ‬
‫�� �روا� �وں �۔ ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪80‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫َ َّ َ ْ َ ْ َ َ َ ً‬
‫ﱧ ْﱂ ﯾَن َﺘ ِﻪ ﻟن ْﺴﻔﻌﺎ ِ� ّﻟﻨﺎ ِﺻ َﯿ ِﺔ – ا� وہ �ز � آ� � � ا� �� � ‬‫ﻼﮐ ﻟ ِ‬
‫ََ َ‬ ‫ََ َ‬
‫��ں � � � � �۔ ﻟن ْﺴﻔ ًﻌﺎ ا� � ﻟن ْﺴﻔ َﻌ ْﻦ �‪ � ،‬ر� �� � ‬
‫ا� �ن �� � � �� �۔ ‬
‫ِ‬
‫�م �ح‪:‬‬ ‫‪ -11‬‬
‫ََ‬
‫� �� � � آ� �‪� � ،‬ا � � آ� � اور � � �  ‪َ :�،‬وﻻ ْﺟ ُﺮ‬
‫ََ َ ُ‬ ‫ْٰ‬
‫اﻻﺧ َِﺮ ِۃ َﺧ ْ ٌ‬
‫ﲑ‪ ،‬اور ِا ّ� ﻟ ٗﻪ ﳊَﺎ ِﻓﻈ ْﻮ َن‬

‫‪� -12‬وف �ط‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ا ّﻣﺎ‪ ،‬ﻟ ْﻮ �۔ ‬
‫َ ْ َ‬ ‫ﺎاﻟَ ِﺬ َ‬
‫ﻦﯾ ُﺳ ِﻌ ُﺪ ْواﻓ ِﻲﻔ اﳉَ ّﻨ ِﺔ‬
‫َ َ ّ َ َّ ْ َ َ ُ ْ َ ّ َ َ َ ّ َ ّ‬
‫ﻓﺎﻣﺎ اﻟ ِﺬﻦﯾ ﺷﻘﻮا ﻓ ِﻲﻔ اﻟﻨﺎ ِر‪ ،‬واﻣ‬
‫َ َ َ ْ َ ٰ َ ٌ َّ ٰ ّ ُ َ َ‬
‫ﷲ ﻟﻔ َﺴ َﺪ َ�‬ ‫ﳱﻤﺎ اﻟِﻬﺔ ِاﻻ‬‫ﻟﻮﰷن ِﻓ ِ‬
‫‪� -13‬وف �‪:‬‬
‫َ ٔ َ ُ َّ َ ٰ ّ َ َ َ َ ْ‬
‫ﱴﺣ ِا ّﻣﺎ ا ْو ا ْم ﻻ َﺑﻞ ٰﻟﮑ ِْﻦ۔ ‬ ‫ دس �‪ :‬واو ﻓﺎ ﺛﻢ‬
‫�  �  � �ڑ�  � آ�  �  � �وف  � ا�  � وا�  �  � ‬
‫ا� � � وا� � � �� �ڑ د� � � وا� � � �ف � اور � ‬
‫�  آ�  وا�  �  �  �ف  �  �۔  �  ا�اب  �ف  �  �  ��  �  و� ‬
‫�ف � � �� �۔ �ف � �ع اور �ف �� �� �۔ ‬
‫‪�  -14‬وف ز�دت‪:‬‬
‫ �‬ ‫ِ‬
‫�وف ز�دت‪:‬وہ �وف  �  �  � �ف ��  � ا�  �  ‬
‫�� �ا� �ا � �‪ ،‬اور وہ آ� �‪:‬‬
‫َْ‬ ‫ْ َْ َ َ ْ َ‬
‫�‪ ،‬ﰷف‪�َ ،‬ء‪ ،‬ﻻم ۔‬‫ِان‪ ،‬ان‪ ،‬ﻣﺎ‪ ،‬ﻻ‪ِ ،‬‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪81‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫ﲑ‪�� � � -‬ى د� وا� آ�۔ ‬ ‫َﻓﻠَ ّ َﻤﺎ اَ ْن َﺟﺎئَ ْاﻟ َب ِﺸ ْ ُ‬
‫ْ َ َ‬ ‫َﻓ ِ َﺎﻤﺒ َر ْﲪَ ٍﺔ ِ َ‬
‫ﺖ ﻟ ُﻬ ْﻢ‪ -‬ا� �� � ر� � � آپ ]� ا� � ‬ ‫� ِ‬
‫ﷲ ﻟِﻨ‬
‫و�[ ان � � �م ��۔ ‬
‫َ َ ْ ْ َ َ َّ‬
‫اﻟﻀﺎﻟ ْ َ‬ ‫َْ َْْ ُ‬
‫ِﲔ ‪ -‬ان � ر� � � آپ � � �ا ‬ ‫ﳱﻢ وﻻ‬ ‫ﻮب ﻋﻠ ِ‬
‫ﲑ اﻟﻤﻐﻀ ِ‬
‫ﻏ ِ‬
‫اور � �ا�ں �۔ ‬
‫ﷲ ‪ � -‬ا� �� � �وہ �� اور �� �؟‬‫ﲑ ِ‬‫� َﺧﺎﻟِﻖ َﻏ ْ ُ‬ ‫َﮬ ْﻞ ِ ْ‬
‫ٍ‬
‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬
‫ﻟ ْی َﺲ ﮐ ِﻤﺜ ِﻠﻪٖ ﺷ ٌﺊ ‪ -‬اس � �� � �۔ ‬
‫ٗ‬ ‫ََ ْ َ ُ َ‬
‫ﷲ ِﺑﲀ ٍف َﻋ ْﺒ َﺪە ‪ � -‬ا� �� ا� �ے � � �� �؟‬ ‫اﻟیﺲ‬
‫َ َ ُ‬
‫َر ِدف ﻟﮑ ْﻢ۔ �رے � آر� �۔ ‬
‫ِ‬
‫ �وف زا�ہ  �  �  ��  � ا�ر  � ��  �  � ‬‫�د ر�‪�  :‬‬
‫�� � ان � �� � د� � �� اس � � � �� � � �� � ‬
‫ت‬
‫�قتىقت ىت � زا�ہ �� �۔ �! � �م � � �ا �� � � ان � � ‬
‫� د� �� �۔ ان � �� �ت � �� و �� � ��ں � �� ‬
‫�۔ ان �ء ا�۔ ‬
‫�� ز�ن  � �ں  � �� ا�ظ  � ��  �  �  � ا�اب  � ‬
‫ن ت‬
‫تك�تے �‪ �  ،‬ا� ��  � �ل � د� ��  � ��  � �� �ق � �ے �‪  ،‬ا� ‬
‫�ت � وزن ا� � � دو�ى � � � � �� �۔ ‬
‫ﻧَ َ َ‬
‫ﴫ َﺣﺎ ِﻣ ٌﺪ َﻋ ِﻠ ًّﯿﺎ۔ �� � � � �د �۔ ‬
‫ﴫ َﻋ ِﻠ ًّﯿﺎ �� � � � � �د �۔ ‬‫َﺣﺎ ِﻣ ٌﺪ ﻧَ َ َ‬
‫َ ًّ َ َ َ ٗ‬
‫ﴫە َﺣﺎ ِﻣ ٌﺪ � � وہ آد� � � � �د �� � �۔ ‬ ‫ﻋ ِﻠﯿﺎ ﻧ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪82‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � ‪20‬‬
‫� �اب �� ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ �وف � �� � �� �۔ ‬
‫‪2‬۔ �وف � �ن �ن � �؟ ‬
‫‪3‬۔ �وف ا�ب � �وف � � �؟ ‬
‫‪4‬۔ �وف �ر� � �� �۔ ‬
‫‪5‬۔ �وف � � � اور �ن �ن � �؟ ‬
‫‪6‬۔ �وف � � � �ن ��۔ ‬
‫‪7‬۔ � �وف � �ال � �� ان � � ��؟ ‬
‫‪8‬۔ �� � �ح � �� � آپ دو ا�م �ن ��۔ ‬
‫‪9‬۔ �وف �ط � �؟ ‬
‫�� � � ��‪:‬‬
‫‪1‬۔ ا� �وف � �� � � �� ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪2‬۔ �وف ا�ب � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫‪3‬۔ �وف � � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫َ‬
‫‪4‬۔ ﻧ َﻌ ْﻢ � �ت � ‪� �� .......‬۔ ‬
‫‪5‬۔ �وف � � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫‪6‬۔ �وف � � �اد ‪� .......‬۔ ‬
‫در� �اب � �ن ��‪:‬‬
‫ي � �ح �‪:‬‬
‫‪1‬ـ أ ِ ْ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪83‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬
‫اِ َّن‬ ‫ﻧَ َﻌ ْﻢ‬ ‫ا َﱰَّﱮ‬
‫‪2‬ـ � ا�ل �آن �� � � �ا‪:‬‬
‫ﻟ َْﻮ َﻣﺎ‬ ‫ی‬
‫اِ ْ‬ ‫ا ََﺟ ْﻞ‬
‫ اورر� د�� وا� ا�ظ �� �‪:‬‬
‫‪3‬ـ ا�ر�  ‬
‫�وف �‬ ‫�وف ا�ب ‬ ‫�وف �‬
‫‪4‬ـ � �ف � �� � �� �� � � � � د� �‪:‬‬
‫ﻗ َْﺪ‬ ‫ف‬
‫َﺳ ْﻮ َ‬ ‫ﱰ َﱮ‬
‫‪5‬ـ وہ �وف � � � � � �رے � �ال � ��‪:‬‬
‫ﻟ َْﻮﱰ َﱮ‪ ،‬اِ َّن‬ ‫َﻫ ْﻞ‪َ ،‬ﻫ ْﻤ َﺰ ْه‬ ‫َﻣﺎ‪ ،‬ﻟ َّﻤَﺎ‬
‫‪6‬ـ ڈا� وا� �ف‪:‬‬
‫َﻫ ْﻞ‬ ‫َﻫﲎَّﱮ‬ ‫كَﲎَّﱮ‬
‫‪7‬ـ �وف � �‪:‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪9‬ـ وہ �وف � � �ف �� � ا� � � �� �ا� �ا � �‪:‬‬
‫�وف �‬ ‫�وف ز�دت ‬ ‫�وف �‬
‫� اور آ�ى �رے �  ِ‬
‫�وف � �� � �� �ش ��۔ ‬
‫‪----‬‬
‫اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠہ اﻟﺬی ﺑﻨﻌﻤﺘہ ﺗتﻢ ا�ﺻﺎﻟﺤﺎت‬
‫‪ 10‬دﺳﻤﰊﺮ ‪2022‬ء‬
‫‪ 15‬ﺟﻤﺎدی اﱰﱮو�ی ‪1444‬ھ – ‪-‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ اﻫﻞ اﻟﺴﻨﺔ واﻟﺠﻤﺎﻋﺔ‪ ،‬ﺳﺮﮔﻮدﻫﺎ‬
‫� ا� � �م‬ ‫‪84‬‬ ‫آ�ن �� �ا�‬

‫� � �ار�ت‪:‬‬
‫� �ف ر�‪  ،‬ا� �ف  �  �  � ��۔  �ِ د�  � اور آ� ‬ ‫‪-1‬‬
‫��‪� ،‬ف ا� �� � ر� اور ا� �� �� � � � � � �� ��۔ ‬
‫�  �  � �� �ا� ��  � وہ  � �ر  � دا�  � ا� را� �‪ ،‬‬ ‫‪-2‬‬
‫ا�  �  � ا�  �  �  �  �  � �۔ اور �� �  �  �  �  � �‪  ،‬اس ‬
‫� � �� � � � ر�‪ � ،‬ر�۔ ‬
‫�وراور  �  �  ��  دل  �  �  �  ا�س  �  �  د�  ۔ �  آ� ‬ ‫‪-3‬‬
‫َ‬
‫ِﳯ َﺘﺪ َي َﻟ ْﻮ َﻻ أٔ ْن َﻫ َﺪ َا� ُ‬
‫َ ُ ّ َ َ َ َ َ َ ُ َّ َ ْ‬‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﷲ‬ ‫�� ر� ��‪ :‬اﳊَ ْﻤﺪ ِ� ِ اﻟ ِﺬ ْي ﻫﺪا� ﻟِﻬﺬا َوﻣﺎ ﻛﻨﺎ ﻟ ِ‬
‫ز�� � � �� �� � �  � ادا ��‪ � � ،‬دو�ے �گ  � ‬
‫�؟ آپ � ا��ہ � � � �رى ر�؟ ان � ا�ر � �ر �� ر�۔ ‬
‫ا�  � اور ��  � ��  �  �  � ا�ِ  � �ر�ں  �  � �� ‬ ‫‪-4‬‬
‫�ا�ِ �آن اور �ى ذ��  � �ں  � ڈ��� ��۔  � �و�  � ذر� �‪ ،‬‬
‫ا� �� � � � �� ���۔ ‬
‫�ل  ���ں  ��  ��  ��  �  و�  ��  ��  �  �� ‬ ‫‪-5‬‬
‫ِ‬
‫�وت �آن  � ا� �ل ��۔  �ں  � �وٹ اور ��  � �ر ��۔  �ں ‬
‫ا� �‪� �� ،‬ت � �م � � آ�‪ ،‬ا� ا��ہ � � � �� � �� �۔ ‬
‫�� ا� ا� وا��  � �م ا��ہ‪  ،�  ،‬ارا�‪�  ،�  ،‬و�  � ‬ ‫‪-6‬‬
‫� ا� د�ؤں � �د ر�۔ ‬
‫ا� �� ا� ��  �  � ا� � و�  � �� �  ا�ص  � ��  �ِ �� ‬
‫اور �ِ �� � دو� � �از�۔ ‬
‫ٓ‬ ‫ٓ‬
‫آﻣﲔ ﲜﺎە اﻟﻨﱮ اﻟﮑﺮﯾﻢ ﻋﻠﯿﻪ وآﻟﻪ اﻟﺼﻠﻮۃ واﻟتﺴﻠﯿﻢ‬

You might also like