7.

Yargı Paketi / Yargı Reformu Kapsamındaki Değişiklikler

A. Giriş

Kamuoyunda 7. Yargı Paketi olarak bilinen, yeni düzenlemeler içeren İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”)
05.04.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili düzenleme ile başta İcra ve İflas Kanunu başta olmak üzere Avukatlık Kanunu,
Arabuluculuk Kanunu gibi birçok farklı alanda değişikliğe gidilmiş olup, yargı paketinde yer alan düzenlemeler bu çalışmamızda karşılaştırmalı olarak
incelenmektedir.

B. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

“Arabuluculuğun sona ermesi” başlıklı 17.
maddeye “ve taraflar hazır değilse her türlü
iletişim vasıtasını kullanarak hazır bulunmayan
tarafları bilgilendirir.” ifadesi eklenmiş olup, 05/04/2023
arabuluculuk faaliyetinin etkinleştirilmesi
sağlanmıştır.

Kanuna eklenen 17/B maddesi, taşınmaz devri

veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak
kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklarda, ihtiyari 01/09/2023
arabuluculuk yolunun önü açılmıştır.

“Tarafların anlaşması” başlıklı 18/4 maddesi
“Taraflar ve avukatları ile arabulucunun birlikte
imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik
şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılır.”
şeklinde idi.
Değiştirilen madde ile, ticari uyuşmazlıklar
yönünden, taraf avukatları ve arabulucunun birlikte
imzaladığı anlaşma belgesinin icra edilebilirlik
şerhi alınmadan ilam niteliğinde belge olması 05/04/2023
sağlanmıştır.
 Kanuna yeni eklenen 18/B maddesi ile kira
ilişkisinden, kat mülkiyetinden, komşuluk
ilişkilerinden ve ortaklığın giderilmesine ilişkin
uyuşmazlıklar da dava şartı arabuluculuk
kapsamına girmiştir. 01/09/2023

*İlamsız icra yoluyla tahliye bu kapsama

girmemektedir.

C. Avukatlık Kanunu Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

“Büro edinme zorunluluğu” başlıklı 43. maddede
yapılan değişiklik ile avukatların bürolarını
kurarken oluşan giderler için kredi ve finansman 05/04/2023
desteğini oluşturacak düzenlemeye gidilmiştir.

“Baro keseneği” başlıklı madde 65 “ (…) mesleğin “Baro keseneği” başlıklı 65. madde “ (…) mesleğin
ilk 5 yılı baro keseneği yarı oranında alınır” şeklinde ilk beş yılında baro keseneği alınmaz “ şeklinde 05/04/2023
idi değiştirilmiştir.

“Büronun gelir ve giderleri” başlıklı 180. maddesi 180. madde “ (…) alınan harçların yüzde üçü ile
adli yardım bürosu gelirleri içerisinde “(…) alınan idari nitelikteki para cezaları hariç olmak üzere
harçların yüzde ikisi ile idari nitelikteki para para cezalarının yüzde üçü” şeklinde 05/04/2023
cezaları hariç olmak üzere para cezalarının yüzde değiştirilmiştir.
ikisi” şeklinde idi
D. İcra ve İflas Kanunu Değişiklikleri
Eski Hali
“Haczi caiz olmayan mallar ve haklar” başlıklı
82. maddesi “ (…) aynı çatı altında yaşayan aile
bireyleri için lüzumlu eşya; aynı amaçla kulanılan
eşyanın birden fazla olması durumunda
bunlardan biri, bireyleri için lüzumlu eşya; aynı
amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması
durumunda bunlardan biri” şeklinde idi
Yeni Hali Yürürlük Tarihi
Konutlarda yapılacak haziler bakımından, icra
müdürlüğünün verdiği haciz kararının, hakim onayı
şartına bağlayan “konutta haciz” başlıklı 79/A 05/04/2023
maddesi düzenlenmiştir. Bu düzenlemeden önce
konutlarda yapılan hacizlerde hakim kararı
aranmamaktaydı.
Maddedeki bu ifade yerine “ (…) aynı çatı altında
yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşya ile ailenin
ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyası”
ifadesi eklenmiştir.
05/04/2023
“Taşınır ve taşınmaz malların haczi” başlıklı 85.
maddesinde yapılan değişiklik ile taşkın haczin 05/04/2023
önüne geçilmiştir.
“Muhafazasına gerek kalmayan malların tasfiyesi”
başlıklı 88/a maddesi getirilmiştir. 05/04/2023
Geçici madde 20 ile üzerindeki haciz kalktığı halde
yediemin deposunda bulunan malların etkin bir 05/04/2023
şekilde tasfiyesi için düzenleme getirilmiştir.
E. Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

Asliye ticaret mahkemelerinde konusu parayla Parasal sınır 1.000.000-TL’ye yükseltilmiştir. 05/04/2023
ölçülebilen uyuşmazlıkların yargılama safhalarının
heyet olarak yürütülmesi için dava değeri alt sınır
500.000-TL idi

F. Türk Medeni Kanun Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

“Yargılama usulü” başlıklı 437. Madde kapsamında İlgili madde “Hakim, ilgili kişiyi dinler, tahkikatı 05/04/2023
basit yargılama usulünde “Hakim, ilgili kişiyi dinler tamamlar ve gecikmeksizin en geç iki gün içinde
ve gecikmeksizin kararını verir.” şeklinde idi kararını verir” şeklinde değiştirilmiştir.

G. Türk Ticaret Kanunu Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

Basit yargılama için parasal sınır kanunda “miktar Basit yargılama parasal sınır artırılarak kanun
veya değeri beş yüz bin Türk lirasını geçmeyen ticari maddesi “miktar veya değeri bir milyon Türk
davalarda basit yargılama usulü uygulanır” lirasını geçmeyen ticari davalarda basit yargılama 05/04/2023
şeklinde idi usulü uygulanır” olarak değiştirilmiştir.

Zorunlu arabuluculuk şartı kanunlarda belirtilen Maddeye ek olarak “itirazın iptali, menfi tespit ve
ticari davalar, konusu bir miktar paranın ödenmesi istirdat davaları” eklenerek bu davalarda da
olan alacak ve tazminat talepleri hakkındaki davalar arabuluculuk dava şartı olarak getirilmiştir. 01/09/2023
için mevcut idi
H. İş Mahkemeleri Kanunu Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

Zorunlu arabuluculuk şartı iş sözleşmesine dayanan Maddeye “Bu alacak ve tazminatla ilgili itirazın
işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade iptali, menfi tespit ve istirdat davaları hakkında da
talebiyle açılan davalarda mevcut idi. birinci cümle hükmü uygulanır” ifadesi eklenmiş 01/09/2023
olup, bu davalarda da arabuluculuk dava şartı
getirilmiştir.

İ. Türk Ceza Kanunu Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

“Göçmen kaçakçılığı” başlıklı 79. Madde 3 yıldan 8 İlgili suçun cezası 5 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası
yıla kadar hapis cezası idi olarak değiştirilmiştir. 05/04/2023

188. maddede düzenlenen “Uyuşturucu ve uyarıcı
madde imal ve ticareti” suçunda 4. Fıkranın a
bendinde düzenlemeden önce morfin, kokain gibi
maddelerin ticareti nitelikli hal olarak düzenlenmiş
ve bir kat fazla cezai yaptırımı tabi tutulmuş idi.
Yeni düzenlemeyle birlikte aynı madde bendine
amfetamin ve sentetik opioid gibi maddeler de
eklenmiş ve bu maddelerin imal ve ticareti nitelikli
hal olarak kabul edilerek bir kat fazla cezai
yaptırıma tabi tutulmuştur. 05/04/2023

Madde 191’de kullanma amacıyla uyuşturucu madde
bulundurmayı düzenleyen hükmün 2. Fıkrası Ceza
Muhakemesi Kanunu’nun 171. Maddesindeki
şartları gözetmeksizin kamu davasının açılmasının
ertelenmesi kararı verilebilmesi yetkisini tanımakta.
Maddenin 3. Fıkrasına göre erteleme kararı
neticesinde şüpheli hakkında bir yıl süreyle
denetimli serbestlik tedbiri uygulanabilmekte ve
cumhuriyet savcısının kararı ile bu tedbir üçer aylık
sürelerle toplamda bir yıl daha uzatılabilmekteydi
Aynı maddenin 2. Fıkrasına eklenen hüküm ile
artık bu erteleme kararının kolluk birimlerine de
bildirilmesine karar verilmiştir.3. fıkraya yapılan
ekleme neticesinde artık denetimli serbestlik
süresinin uzatılabilmesine dair denetimli serbestlik
müdürlüğüne teklif yapabilme hakkı tanınmış ve
denetimli serbestlik altışar aylık sürelerle iki yıl
daha uzatılabilir hale gelmiştir. Yine aynı fıkraya
eklenen bir diğer hükümle cumhuriyet savcısı 05/04/2023
erteleme süresi devam ederken şüphelinin madde
kullanımının devam edip etmediğini kontrol
amacıyla yılda en az iki defa şüphelinin ilgili
kuruma sevkine karar verme yetkisi verilmiştir.
J. Kabahatler Kanunu Değişiklikleri
Eski Hali
Madde 43/A uyarınca özel hukuk tüzel kişilerinin
organ veya temsilcisinin ya da organ veya temsilcisi
olmamakla beraber bu tüzel kişinin faaliyeti
çerçevesinde görev üstlenen bir kimsenin madde
metninde sayılan katalog suçları tüzel kişi yararına
işlenmesi halinde, tüzel kişiye on bin TL’den elli
milyon TL’ye kadar idari para cezası
verilebilmekteydi.
K. Ceza Muhakemesi Kanunu Değişiklikleri
Eski Hali
Gizli soruşturmacı görevlendirilmesini düzenleyen
139. Maddenin 4. Fıkrası soruşturmacının görevi
sırasında her türlü araştırmada bulunması ve ilgili
örgütün faaliyetleri kapsamında işlenen suçlarla
alakalı delilleri toplama yükümlülüğü hüküm altına
alınmıştır. Ancak bu yetki ve yükümlülükler belirli
katalog suçlar bakımından geçerlidir ve maddenin 7.
Fıkrasında suçlara yer verilmiştir.
Yeni Hali Yürürlük Tarihi
Madde metninde yapılan düzenlemeyle “özel
hukuk” ibaresi kaldırılmış ve organ veya temsilcisi
katalog olarak sayılan suçlara tüzel kişi lehine
iştirak eden bir kamu tüzel kişisi de adli para cezası
yaptırımına maruz kalabilecektir.
05/04/2023
Yeni Hali Yürürlük Tarihi
Madde metnine eklenen hükümle beraber gizli
soruşturmacı örgüt faaliyeti kapsamında olsun
veyahut olmasın uyuşturucu ve uyarıcı madde imal
veya ticareti suçunun işlendiği halde hakimin gizli
soruşturmacıya kamuya açık yerlerde ve iş
yerlerinde delil toplamak amacıyla ses veya
görüntü kaydı yapmasına izin vermesi hali
düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre gizli 05/04/2023
soruşturmacının delil toplamasının detayları
somutlaştırılmış ve hakim kararına bağlanmıştır.
Sanık veya şüphelinin temel haklarına müdahale
biçiminde gerçekleşen bu koruma tedbirindeki
eylemlerin bazılarının hakim kararına bağlanması
ve sınırlı bir biçimde uygulanabilir hale gelmesi
yapılan bu eklemeyle hüküm altına alınmıştır.
193. maddede ise sanığın duruşmada hazır
bulunmadığı hallerde verilebilecek kararlar
düzenlenmiş olup toplanan delillere bakıldığında
mahkûmiyet harici bir karar verilmesi gerektiği
kanısına varılırsa sorgusu yapılmamış olsa dahi dava
sanığın yokluğunda bitirilebilir idi
231. maddenin 12. Fıkrasının eski halinde hükmün
açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz
edilmesi mevcuttur. İtirazın yapılmasını müteakiben
itirazın üst mercii tarafından nasıl değerlendirileceği
hususu metnin eski halinde düzenleme altına
alınmamıştı. Bu sebeple de özellikle uygulamada
yargı makamları yalnızca hükmün açıklanmasının
geri bırakılması kararına yapılan itirazın şekli
unsurları bakımından inceleme yapmaktaydı ve
kararın esasa dair üst mahkeme denetiminden
geçmeden kesinleştiği yargılamalar söz konusu
olabilmekteydi
Aynı maddeye getirilen düzenlemeyle birlikte
sanığın hazır bulunmadığı hallerde mahkûmiyet
harici tüm kararların verilmesinin önüne geçilmiş
olup sanığın hazır bulunmadığı durumda artık ceza
verilmesine yer olmadığı ve güvenlik tedbiri
kararları da verilemeyecektir. Nitekim bu
düzenlemeyle sanığın üzerine atılı suçu işlediği 05/04/2023
ancak çeşitli sebeplerle cezalandırılmadığı
sonucunu doğuracak kararların sanık yokluğunda
verilmesinin önü kapatılmış bulunmaktadır. Bu
sebeple düzenleme sonrasında yalnızca davanın
düşmesi, reddi ve durma kararları veya beraat
kararları sanık yokluğunda verilebilecektir.
Bu husus itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’nin
önüne gitmiş ve Anayasa Mahkemesi 2021/121 E.
2022/88 K. Sayılı kararıyla maddenin bu haliyle
Anayasa’nın 40. Maddesinde düzenlenen etkili
başvuru hakkını ve temel ilkelerden belirlilik
ilkesini ihlal eder nitelikte olduğuna kanaat
getirerek maddeyi iptal etmiştir. İptalin ardından
madde metni “Hükmün açıklanmasının geri
bırakılması kararına itiraz edilebilir. İtiraz mercii,
karar ve hükmü inceler; usul ve esasa ilişkin 05/04/2023
hukuka aykırılık tespit ettiği takdirde, gerekçesini
göstererek karar ve hükmü kaldırır ve gereğinin
yapılması için dosyayı mahkemesine gönderir.”
Şeklinde düzenlenerek artık üst mercilerin esasa
dair değerlendirme yapma yükümlülüğü ortaya
çıkmıştır.
 Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet
Başsavcılığı’nın itiraz yetkisini düzenleyen madde
308/A metnine “Sanık aleyhine itiraz edilebilmesi
için kararı etkileyecek nitelikte esaslı bir hatanın
bulunması zorunlu olup, bu itiraz sanık veya
müdafiine daire tarafından tebliğ olunur. Tebligat,
ilgililerin dava dosyasından belirlenen son 05/04/2023
adreslerine yapılmasıyla geçerli olur.İlgililer,
tebliğden itibaren yedi gün içinde yazılı olarak
cevap verebilir.” Hükmü eklenmek suretiyle sanık
aleyhine kararın bozulması esaslı bir hatanın
varlığına bağlanmıştır.

L. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun Değişiklikleri

Eski Hali Yeni Hali Yürürlük Tarihi

Kanun’a 16/A numaralı eklenen madde ile
“İnfazına başlanmış olsa bile, toplam on yıl veya
daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya
adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına
çevrilen kadın hükümlünün, engelliliği nedeniyle
bakıma muhtaç olan veya ağır bir hastalığa maruz
kalan on sekiz yaşını doldurmamış çocuğunun
bulunması ve toplum güvenliği bakımından ağır ve
somut tehlike oluşturmayacağının
değerlendirilmesi halinde, cezasının infazı 05/04/2023
Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yıla kadar
ertelenebilir. Erteleme süresi her defasında altı ayı
geçmemek üzere en çok dört kez uzatılabilir.
Erteleme süresi içinde; hükümlünün ertelemenin
amacına veya yükümlülüklere aykırı davrandığının
denetimli serbestlik müdürlüğü veya kolluk
birimlerince tespit edilmesi, hükümlü hakkında
 kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası
açılması veya çocuğun iyileşmesi halinde, erteleme
kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.”
denilmek suretiyle cezası infaz edilmekte olan
kadın mahkûmun engelli veyahut ağır hasta çocuğu
sebebiyle infazının ertelenmesi düzenlenmiştir.

M. Sonuç

Yukarıda detaylı olarak aktarılan değişikliklerde; arabuluculuk sürecine dair hükümlerin yürürlük tarihinin 01/09/2023 olarak düzenlenmekte olduğu hususunu
bilgilerinize sunarız.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu