13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống

Góc nhìn  Y ytv.henry

Góc nhìn

Tiền trên trời rơi xuống

Thứ năm, 13/5/2021, 00:05 (GMT+7)  84 

Hồ Quốc Tuấn Ban đầu, còn ngờ vực, M. chơi thử với chục triệu, tiền lời về đều đặn. Ứng
Giảng viên, Đại học dụng đầu tư siêu việt chỉ “sập” khi hàng trăm nhà đầu tư đã dốc hết hầu bao
Bristol, Anh
vào nó.
Quan tâm
Ngày đầu năm 2020, chúng tôi ngồi ở góc đường Mạc Đĩnh Chi - Nguyễn Thị
Minh Khai, TP HCM, trưởng phòng môi giới một công ty chứng khoán mở điện
thoại cho tôi coi app và trang tin của Emas.

Sàn giao dịch online này hứa hẹn sử dụng công nghệ tài chính để giao dịch
tiền mã hóa và cam kết "đầu tư là chắc thắng", trả lãi hàng tháng 30% cho
người chơi. M. là khách của bạn tôi, đã bán hết cổ phiếu lấy tiền đầu tư vào
app. "Em can không được", cậu bảo, "lợi nhuận 30% có lẽ thuộc hàng cao nhất
thế giới".

Hơn một năm sau, Emas biến mất. Emas fintech "sập" khiến hàng nghìn nhà
đầu tư mất trắng tiền. Có người khai báo đã đi vay nặng lãi mấy trăm triệu đổ
vào sàn.

Kiểu lấy tiền của anh Sáu trả cho chị Ba đã trở thành công thức kinh điển
trong các phi vụ lừa đảo dạng đa cấp phổ biến trên thế giới và giờ đây cũng
phổ biến ở Việt Nam.

Ứng dụng Coolcat, sàn giao dịch tài chính Busstrade, OCB life, Blockmax và
nhiều "sàn" khác đang hoạt động tại Việt Nam chẳng phải phát minh gì. Nó
dựa trên chiêu thức vô cùng cũ.

Năm 2004, tôi được rủ tham gia buổi thuyết trình về sàn forex S. Lãnh đạo sàn
cũng trạc tuổi tôi, khoe đã làm việc ở Australia trong lĩnh vực ngoại hối, giờ về
Việt Nam mở sàn. Anh thao thao bất tuyệt về triển vọng của sàn giao dịch
ngoại hối, rằng cho phép người chơi được mua bán ngoại tệ như trên phim
Mỹ. Và đặc biệt, tôi được hướng dẫn giao dịch, lợi nhuận cam kết có thể lên
đến 5% một ngày.

Sàn có chuyên gia theo sát chúng tôi, tóm lại "đảm bảo không thua". Những
người tham gia thuyết trình được "chơi thử". Ai cũng lời nhiều.

Đến khâu nộp tiền gia nhập sàn, tôi hơi phân vân. Lúc đó, tôi làm việc ở
phòng kinh doanh tiền tệ của một ngân hàng nên biết mua bán ngoại tệ có
Tiền số Thành trì chống dịch Tờ khai y tế

Dương Ngọc Tháithểlời
106 nhiều. Tôi và vài người địnhLân
Nguyễn "xuống
Hiếu tiền".
 76 Hoàng Anh Tú  62

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 1/6
13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống

May thay, hôm

Góc nhìn 
đó xảy ra đợt biến động
 rất
 mạnh của Yen Nhật và vàng, Y  Thu gọn
ytv.henry
 84
nhiều nhà đầu tư ngoại tệ "chợ đen" lỗ nặng, dự báo của các chuyên gia sừng
sỏ nhất sai bét. Tôi chột dạ, gọi cho người cùng chơi "tao nghi cái cam kết lợi
nhuận 5% quá". Chúng tôi dừng lại dù vẫn còn nhấp nhổm, nhỡ đâu mình lỡ
cơ hội làm giàu.

Hơn một năm sau, công ty đóng cửa, ông chủ biến mất. Hồi đó chưa có điện
thoại thông minh và các "app đầu tư" như bây giờ, sự kiện một trang web giao
dịch ngoại tệ sập khá chấn động. Cậu sinh viên khóa sau tôi, nhân viên cho
ông chủ "sàn" cũng bị lừa số tiền lớn.

Tôi thử phân tích kỹ nghệ lừa đảo qua các app đầu tư. Bước thứ nhất, họ đưa
ra hình thức "đầu tư" vào những tài sản thời thượng như tiền số, vàng số,
ngoại tệ, kèm theo cam kết lợi nhuận rất cao và lời hứa "chắc chắn thắng".

Bước thứ hai, họ tạo ra chuỗi đa cấp mà người chơi đến sau sẽ nộp tiền "nuôi"
người chơi đến trước. Ví dụ, trường hợp của Coolcat, người mới tham gia cần
phải thông qua mã giới thiệu của người đi trước. Người dùng Coolcat đi trước
sẽ được hưởng phần trăm hoa hồng trên số tiền thắng của người mới tham
gia mà không cần làm gì.

Bước ba, có thể nói rằng kẻ lừa đảo vận hành cỗ máy bằng chiêu thức "tẩy
não". Đưa ra cam kết "bảo hiểm 100% vốn", dùng lời lẽ mạnh bạo, tuyên bố lặp
đi lặp lại, kèm hành động đền tiền ngay vào tài khoản cho khách hàng mới
đến để thao túng lòng tin. Mức lợi nhuận họ luôn cam kết tối thiểu hàng chục
phần trăm và tối đa lên tới 100%, có nơi hứa hẹn lợi nhuận 200%-300% mỗi
năm.

Ai theo dõi tiền số, có kiến thức cơ bản về tài chính đều biết thị trường trồi sụt
liên tục, ông trùm phố Wall cũng chưa bao giờ dám hứa điều gì.

Vì sao người ta dễ bị lừa như vậy?

Thứ nhất, vì tiền đã rẻ hơn. Tiền rẻ là xu hướng từ giữa năm ngoái, khi kinh
tế toàn cầu chững lại bởi Covid, lạm phát về cực thấp nên hệ thống ngân hàng
hầu hết các quốc gia đều phải hạ lãi suất, có nơi lãi suất âm. Việt Nam chưa
đến mức đó, nhưng lợi suất trái phiếu, lãi suất tiết kiệm đều ở mức thấp kỷ
lục, bất động sản đô thị xuống dốc bởi thương xá, tiệm ăn, cửa hàng không
cho thuê được. Người dân rút tiền từ kênh ít lời đi tìm kiếm kênh lợi nhuận
cao hơn.

Những tài sản tài chính mời gọi trên các app trở thành một kênh cực kỳ dễ
tiếp cận. Không phải nghiên cứu báo cáo tài chính phức tạp như chứng
khoán, khảo sát kỹ pháp lý và quy hoạch như bất động sản, đầu tư vào "kinh
tế mạng" qua các app, người ta chỉ việc quẹt màn hình chuyển tiền rồi ngồi
đợi lợi nhuận quay về.

Thứ hai, vì tâm lý hơn thua. Năm 2010, một nghiên cứu của Đại học Warwick
Tiền số Thànhkhông
và Cardiff, Anh cho biết, con người trì chống dịch
cảm Tờ khai
thấy rất vui nếu họ kiếm đượcy tế 
Dương Ngọc Thái  106 Nguyễn Lân Hiếu  76 Hoàng Anh Tú  62

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 2/6
13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống

nhiềuGóc
tiền. Họ
nhìn 
chỉ vui vẻ thật sự khi 
kiếmđược nhiều tiền hơn bạn bè, người Y  Thu gọn
ytv.henry
 84
quen và đồng nghiệp.

Trạng thái không muốn thua bạn kém bè, kém hàng xóm rất phổ biến, không
phải chỉ ở Việt Nam mà ở con người khắp mọi nơi. Kết quả nghiên cứu trên
chỉ ra, trong một cộng đồng, khi hàng xóm làm gì thì mình có xu hướng
muốn làm điều tương tự, vì sợ nếu ông ta thành công mình bị bỏ lại đằng
sau. Con người cũng tự tin hơn khi cùng làm một việc với nhiều người. Rất
nhiều vụ gạt hụi, lừa đảo xảy ra với cả một làng, cả xã là vì vậy.

Không phải những người bị lừa đều thiếu hiểu biết. Khách hàng mua cổ phiếu
qua công ty bạn tôi không phải tay mơ. Nhiều người còn tự tin vì mình am
hiểu hơn "bọn lừa đảo". Không ít người từng làm giàu tiền tỷ từ những thương
vụ "chuyền củ khoai nóng" với chứng khoán, bất động sản. Tức là rút vốn ra
khỏi chứng khoán, nhà đất trước khi giá bị đẩy lên nhiều lần.

Tâm lý học hành vi giải thích, khi cảm xúc tăng, lý trí và hiểu biết giảm thì
hành xử cảm tính nảy sinh, nhất là khi mục tiêu phải đạt thỏa dụng kỳ vọng
quá lớn. Thỏa dụng này đã được chủ sàn đầu tư "bơm" vào đầu người chơi
trước đó. Cộng với hiệu ứng đám đông, những người cùng chung một mục
đích dễ bị dẫn dắt bởi kẻ cầm trịch vì óc phán đoán đã bị tê liệt bởi kỳ vọng.

Vì sợ bỏ lỡ cơ hội kiếm vài trăm nghìn đến cả triệu mỗi ngày, muốn mau
chóng hơn người, lại có "bầy đàn", nhiều người dù đã được cảnh báo vẫn lao
vào kênh đầu tư ảo.

Dù Ngân hàng Nhà nước từng lên tiếng cảnh báo không cấp phép và không có
trách nhiệm quản lý các sàn đầu tư, nhưng tôi cho rằng cơ quan quản lý cần
làm nhiều việc hơn là một vài tuyên bố miễn trừ trách nhiệm. Nhất là khi các
loại sàn đầu tư tài chính đang nở rộ nhân mùa dịch bệnh.

Bên cạnh đó, chúng ta còn thiếu một mảng lớn, đó là tăng cường giáo dục về
tài chính cá nhân từ ghế nhà trường.

Kẻ lừa đảo sẽ chẳng tiêm nhiễm kiến thức lệch lạc và kích thích được lòng
tham của "nhà đầu tư" nếu người nghe nắm được các quy luật của tài sản.
Kiến thức và kỹ năng tài chính cá nhân đã được dạy rộng rãi trong các trường
từ trung học ở châu Âu và các nền giáo dục tiên tiến. Mọi công dân trước 18
tuổi đều được cung cấp nền tảng tư duy về tài chính và tiền bạc để dùng nó
trong suốt cuộc đời.

Khi trẻ em hiểu rằng, tiền chẳng bao giờ từ trên trời rơi xuống, chúng sẽ trở
thành những người lớn có thái độ nghiêm túc với lao động, nghề nghiệp và
tiền bạc.

Nhìn thấy sự vô lý của những phi vụ siêu lợi nhuận, quản lý được cảm xúc và
lòng tham, chúng ta sẽ hình thành hệ miễn dịch nhất định với các công nghệ
lừa. Vì thực ra, thứ trên trời rơi xuống chỉ có nước mưa.
Tiền số Thành trì chống dịch Tờ khai y tế

Dương Ngọc Thái  106 Nguyễn Lân Hiếu  76 Hồ Quốc
HoàngTuấn
Anh Tú  62

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 3/6
13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống

 84
Góc nhìn    Y  Thu gọn
ytv.henry
 

Ý kiến (84)

Ý kiến của bạn

Quan tâm nhất Mới nhất

David Tèo MIẾNG ngon đa cấp thả câu

PHO kinh quý giá khó vào chùa hoang
MÁT xa ít chỗ đàng hoàng
CHỈ vì dại dột nên toang cuộc đời
CÓ câu sung rụng chờ thời
TRONG lòng hám lợi bao người xót chua
BẪY này quá cũ quá xưa
CHUỘT tham miếng mỡ te tua với mèo.
1,235 Trả lời Chia sẻ 12h trước

Văn Thái Trương Đỉnh của chơi chữ

38 Trả lời Chia sẻ 6h trước

lethang221218 Thơ Đằng Cấp ! Tặng cho 1 triệu like

L
35 Trả lời Chia sẻ 6h trước

choemnoichut Trời, sao có thể hay như vậy!

C
22 Trả lời Chia sẻ 6h trước

David Tèo @Văn Thái Trương: Cảm ơn các bạn.

33 Trả lời Chia sẻ 5h trước

Thanh Thanh @David Tèo: rất thích cmt của Bác David Tèo, thơ hay, xúc tích
T
14 Trả lời Chia sẻ 5h trước

thiet truong Ngưỡng mộ tác giả và anh Tèo.

T
10 Trả lời Chia sẻ 5h trước

Dien Binh bác cho phép mình copy nhé

D
8 Trả lời Chia sẻ 5h trước

David Tèo @Dien Binh: Mình làm thơ để chia sẻ với bạn đọc VnExpress nên các
bạn có thể lấy dùng, nhưng nhớ ghi rõ nguồn vì trước đây có vài người lấy thơ
mình đăng lung tung với mục đích không hay.

42 Trả lời Chia sẻ 4h trước

thanguyenvan69 Bài thơ hay quá bác Tèo ơi ! Cám ơn bác nhiều !
T
6 Trả lời Chia sẻ 4h trước

giamapha Thật ngưỡng mộ Bác...quá hay trong cái hay

G
7 Trả lời Chia sẻ 4h trước

Thư Nguyễn Thơ đỉnh quá ạ

Tiền số 4 Trả lời Chia sẻThành trì chống
4h trước dịch Tờ khai y tế

Dương Ngọc Thái  106 Nguyễn Lân Hiếu  76 Hoàng Anh Tú  62
tranngoc20071989 Cảm ơn b vì 1 bài thơ hay và sâu sắc

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 4/6
13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống

GócTnhìn5  Trả lời Chia sẻ 3h trước

  Y  Thu gọn
ytv.henry
 84

7 trả lời

Đinh Trọng Toàn Những người chơi hầu hết đều biết đó là đa cấp, lừa đảo...Và người chơi
cũng không phải những tay mơ. Nhưng vẫn nhảy vào với mong muốn đứng ở phần đỉnh mô
hình "kim tự tháp" và rút tiền ra khi đủ lợi nhuận.Tuy nhiên đời không như mơ
171 Trả lời Chia sẻ 6h trước

4 trả lời

quangsgsh Bài viết rất hay và bổ ích, cảm ơn tác giả rất nhiều. Giờ sàn giao dịch lợi nhuận
Q
30% mỗi tháng mọc lên như nấm.

84 Trả lời Chia sẻ 6h trước

2 trả lời

eyesore Bài viết phân tích rất hay, cảm ơn tác giả!
E
59 Trả lời Chia sẻ 6h trước

Thiếu Đan Khê THAM THÌ THÂM

T
Kinh điển muôn đời vẫn đúng mãi !
58 Trả lời Chia sẻ 6h trước

Xem thêm

Cùng tác giả

'Con khủng long' trỗi dậy  30 Nhà nước và robot  37

Ai mua bằng?  95 Kinh tế 2019, đỉnh cao hay vực sâu  49

Bình thường và bất thường  44 ‘Xác sống’ giảng đường  85

Tính thuế  155 Siêu ủy ban  73

Bài khác
Giãn cách hay chưa? Tham lam và sợ hãi Tiến về phía trước
Trần Văn Phúc  84 Trần Văn Thuấn  44 Trần Văn Phúc  115

Bỏ thi được không? ‘Tiến hóa’ trong mùa Ly hôn và định kiến
Gia Hiền  140 dịch Nguyễn Phương Mai  248

John Vũ  119

Trang chủ Thời sự Thể thao Khoa học Rao vặt Tải ứng dụng

Video Góc nhìn Pháp luật Số hóa Shop VnExpress VnExpress

Ảnh Thế giới Giáo dục Xe Startup International

Infographics Kinh doanh Sức khỏe Ý kiến Pay VnExpress Liên hệ

Tiền số Thành trì chống dịch Tờ khai
Tòay soạn
tế
Giải trí Đời sống Tâm sự Kid-lab 
Mới nhất Dương Ngọc Thái  106 Nguyễn Lân Hiếu  76 Hoàng Anh Tú  62
Quảng cáo
Du lịch Hài

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 5/6
13/5/2021 Tiền trên trời rơi xuống
Xem nhiều Mua ảnh
Góc nhìn    VnExpress Đường dây nóng
Y ytv.henry
 Thu gọn
 84
Tin nóng 083.888.0123 082.233.3555
Vhome
(Hà Nội) (TP. Hồ Chí Minh)

RSS Theo dõi VnExpress trên

Báo tiếng Việt nhiều người xem nhất Tổng biên tập: Phạm Hiếu © 1997-2021. Toàn bộ bản quyền thuộc
Thuộc Bộ Khoa học Công nghệ Địa chỉ: Tầng 5, Tòa nhà FPT, 17 phố Duy Tân, Cầu Giấy, VnExpress
Số giấy phép: 06/GP-BTTTT ngày Hà Nội
03/01/2014 Điện thoại: 024 7300 8899 - máy lẻ 4500

Tiền số Thành trì chống dịch Tờ khai y tế


Dương Ngọc Thái  106 Nguyễn Lân Hiếu  76 Hoàng Anh Tú  62

https://vnexpress.net/tien-tren-troi-roi-xuong-4277144.html 6/6