Imię i nazwisko ………………………………………………………….

1. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji i właściwości wody są prawdziwe

1
Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem, ponieważ naładowane cząsteczki substancji P F
rozpuszczonej są przyciągane przez jej niepolarne cząsteczki.
2. Woda jest metabolitem wielu reakcji chemicznych – jest produktem fotosyntezy i substratem P F
oddychania tlenowego.
3. Woda ma małe ciepło parowania, dzięki czemu możliwe jest pozbywanie się ciepła z organizmu. P F

2. Na schemacie przedstawiono w uproszczeniu wybrane etapy procesu zachodzącego w komórkach eukariotycznych.

2
a) Podaj nazwy etapów oznaczonych na schemacie numerami I i II oraz określ ich lokalizację w komórce.
Nazwa etapu I: ……………………………….……………. Lokalizacja: ……………………………………………………….
Nazwa etapu II: …………………………………………… Lokalizacja: …………………………………………………….…
b) Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo
F – jeśli jest fałszywa.
1. Łącznie w przebiegu obu prezentowanych etapów zachodzi czterokrotnie dehydrogenacja z P F
wytworzeniem NADH.
2. Pośrednie produkty etapu II mogą być wykorzystywane do syntez niektórych aminokwasów. P F
3. Oba etapy (I i II) przedstawionego procesu, dostarczają komórce wysokoenergetycznych P F
cząsteczek.

3. Uporządkuj we właściwej kolejności wymienione poniżej etapy powstawania IV-rzędowej struktury białka.
Wpisz w tabelę odpowiednio numery 1–4. 1
Etap Numer
Połączenie ze sobą dwóch lub więcej łańcuchów polipeptydowych o ukształtowanej już strukturze
trójwymiarowej.
Łączenie aminokwasów w łańcuch polipeptydowy.
Zwijanie się łańcucha polipeptydowego w strukturę trójwymiarową, często stabilizowaną przez mostki
dwusiarczkowe.
Zwijanie łańcucha polipeptydowego w helisę lub harmonijkę.

4. Na rysunkach przedstawiono budowę dwóch różnych nukleotydów występujących powszechnie w komórkach organizmów.
Określ funkcję, jaką pełni każdy z przedstawionych
nukleotydów w organizmach żywych. 2

I- ................................................................................
...................................................................................
II- ..............................................................................
...................................................................................
5. Białka histonowe są odpowiedzialne za pierwszy poziom upakowania DNA w chromatynie organizmów eukariotycznych.
Rdzeń każdego nukleosomu tworzą białka histonowe z klas: H2A, H2B, H3 i H4. Chemiczne modyfikacje histonów mają
bezpośredni wpływ na regulację ekspresji informacji genetycznej. Synteza białek histonowych w komórce odbywa się głównie
w fazie S cyklu komórkowego. Analiza składu aminokwasowego białka histonowego H3, składającego się ze 136
aminokwasów, wykazała obecność wszystkich rodzajów aminokwasów z wyjątkiem tryptofanu. Jednocześnie stwierdzono
w nim wysoką zawartość lizyny i argininy oraz obecność cysteiny. 2
a) Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy uzupełnij tekst dotyczący białka histonowego H3 tak, aby
powstał poprawny jego opis. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.

Strukturę pierwszorzędową białka histonowego H3 tworzy 136 aminokwasów, które są połączone wiązaniami (peptydowymi /
wodorowymi). Histony H3 cechuje znaczna zawartość aminokwasów, które mają charakter (zasadowy / kwasowy / obojętny),
dzięki czemu mogą oddziaływać (kowalencyjnie / elektrostatycznie) z DNA.

b) Wyjaśnij, dlaczego w komórce eukariotycznej produkcja białek histonowych w większości odbywa się w fazie S cyklu
komórkowego, chociaż ogólne tempo syntezy białek w tej fazie jest niskie.
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................

6. Produktem deaminacji (dezaminacji) w ludzkich komórkach są jony amonowe. Powstająca przy ich udziale glutamina (amid
kwasu glutaminowego) jest uwalniana do krwi, z którą wędruje do wątroby. Zachodząca w wątrobie deamidacja powoduje
ponowne uwolnienie jonów amonowych.
Poniżej przedstawiono reakcję syntezy glutaminy z glutaminianu zachodzącą w organizmie człowieka. 2

a) Zaznacz właściwe dokończenie zdania wybrane spośród A–B oraz jego poprawne uzasadnienie wybrane spośród 1.–3.
Glutamina dla organizmu człowieka jest aminokwasem

b) Wyjaśnij, dlaczego jony amonowe są transportowane do wątroby w postaci glutaminy. W odpowiedzi uwzględnij
właściwości amoniaku oraz sposób jego neutralizacji w organizmie człowieka.
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................

7. Fermentacja alkoholowa daje najpierw pirogronian, który następnie ulega przekształceniu w etanol. 1
glukoza I pirogronian II etanol ATP powstaje bezpośrednio z ADP i fosforanu:

A. tylko w etapie I B. tylko w etapie II C. w etapie I i II D. w żadnym z tych etapów

8. Na schemacie przedstawiono katalityczne działanie pewnego enzymu. 4
a) Spośród wymienionych właściwości enzymu zaznacz dwie,
które można określić wyłącznie na podstawie schematu.

A. Nie zużywa się w trakcie reakcji.

B. Nie wpływa na równowagę reakcji.
C. Wykazuje dużą aktywność katalityczną.
D. Przyśpiesza przebieg reakcji chemicznej.
E. Jest specyficzny względem substratu dzięki koenzymowi.

b) Zaznacz rodzaj enzymu, który katalizuje przedstawioną na schemacie reakcję enzymatyczną.

A. Transferaza – enzym przenoszący grupy chemiczne z jednego związku na drugi.
B. Liaza – enzym powodujący niehydrolityczny rozpad cząsteczek substratu.
C. Ligaza – enzym katalizujący łączenie się dwóch cząsteczek.
D. Hydrolaza – enzym biorący udział w reakcjach hydrolizy.

c) Stwierdzono, że pewna reakcja enzymatyczna zachodzi zawsze w temperaturze ok. 20 °C.

Określ i uzasadnij, jaki wpływ na przebieg tej reakcji będzie miało
1. podwyższenie temperatury do 70 °C
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
2. obniżenie temperatury do 5 °C.
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
9. Uczniowie przygotowali do doświadczenia dwa zestawy (A i B) przedstawione na rysunku. Zlewkę i probówki w zestawie
A napełnili odstaną wodą wodociągową, natomiast zlewkę i probówki w zestawie B – odstaną wodą wodociągową, w której
rozpuścili niewielką ilość wodorowęglanu potasu (KHCO3). Oba zestawy umieścili obok siebie, w tej samej odległości
od źródła światła. Po pewnym czasie stwierdzili, że proces fotosyntezy przebiegał intensywniej w roślinach z zestawu B niż w
roślinach umieszczonych w zestawie A.

2
a) Podaj parametr, za pomocą którego można określić intensywność fotosyntezy w tym doświadczeniu.
...........................................................................................................................................................................................................
b) Wyjaśnij, dlaczego w roślinach z zestawu B fotosynteza przebiegała intensywniej.
...........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................

10. Syntezę związków organicznych u pewnych bakterii chemosyntetyzujących poprzedzają poniższe reakcje chemiczne.
2NH3 + 3O2 → 2HNO2 + 2H2O + energia 2HNO2 + O2 → 2HNO3 + energia
Podaj nazwę grupy bakterii chemosyntetyzujących, które przeprowadzają przedstawione reakcje chemiczne, i określ znaczenie
tych reakcji dla organizmów przeprowadzających chemosyntezę. 2
...........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................