PREDMET: CRNOGORSKI-SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I KNJIŽEVNOST

Predmetna komisija:

– Dijana Kuzmanović

– Olivera Nikolić

– Ljilja Ivanović

– Natalija Lakić

– Slađana Albijanić

– Dragana Nenadović

PLAN PRAĆENJA I OCJENJIVANJA UČENIKA IZ PREDMETA CRNOGORSKI-SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I KNJIŽEVNOST
 Plan praćenja i ocjenjivanja učenika iz predmeta Crnogorski-srpski, bosanski, hrvatski jezik i književnost1

(na kraju I, II i III ciklusa)

Učenici/učenice:

- unapređuju kompetencije: slušanje, čitanje, govorenje i pisanje na maternjem jeziku;

- usvajaju gramatička i pravopisna pravila i primjenjuju ih u govoru i pisanju;

- razvijaju sposobnost kritičkog slušanja, čitanja, razumijevanja i stvaranja neumjetničkih tekstova;

- razvijaju sposobnost slušanja, razumijevanja, čitanja i kritičke interpretacije umjetničkih tekstova;

- usvajaju književno-teorijske pojmove i primjenjuju ih u stvaranju umjetničkih tekstova;

- razvijaju socijalno-emocionalne vrijednosti.

ELEMENTI PRAĆENJA I OCJENJIVANJA NA KRAJU I CIKLUSA:

ELEMENTI
PRAĆENJA I
OCJENJIVANJA
OSNOVNI NIVO SREDNJI NIVO VIŠI NIVO

1Neke pojmove i sadržaje neophodno je kontinuirano ponavljati i znanja o njima unapređivati u istim i različitim kontekstima, što je u skladu sa obaveznošću
vertikalne korelacije. Zbog toga svaki nastavnik treba da poznaje Predmetni program u cjelini.
 ➢ započne i na odgovarajući
način se uključi u razgovor;
➢ prepoznaje i razlikuje
ćirilično i latinično pismo,
čita kratke rečenice
sricanjem;
➢ u kratkom neumjetničkom
tekstu izdvoji najbitnije
podatke;
➢ uz pomoć nastavnika
prikuplja građu za govorni
nastup i sažeto prepričava
tekst;
➢ prepozna i razlikuje
pozdrave, čestitke, pohvale i
pozivnice, razlikuje onoga ko
piše i onoga kome je tekst
Usmeno izražavanje
upućen i uz pomoć
nastavnika usmeno stvara
pozdrav za razglednicu,
tekst čestitke ili pozivnice.
JEZIK
➢ učestvuje u razgovoru
uglavnom primjenjujući
pravila lijepog ponašanja i
upotrebljavajući
odgovarajuće izraze
(obraćanje s poštovanjem i
upotreba izraza lijepoga
ophođenja);
➢ razlikuje ćirilično i latinično
pismo, čita kratke tekstove
oba pisma nedovoljno tečno i
pravilno;
➢ iskaže svoje razumijevanje
teksta;
➢ samostalno prikuplja građu,
izrađuje plan teksta i govorno
nastupa, uz manju govornu
nesigurnost (pauze u govoru,
oblikovanje rečenice, uz
manja ogrešenja u upotrebi
standardnog govora);
➢ dopunjava tekst potrebnim
podacima i usmeno stvara
➢ učestvuje u neposrednom razgovoru,
dosljedno primjenjujući pravila lijepog
ponašanja, i telefonskom razgovoru
uvažavajući njegove posebnosti (da
pozove nekoga i da odgovori na poziv −
pozdrav, predstavljanje);
➢ demonstrira tehniku tečnog i pravilnog,
glasnog i tihog čitanja štampanih i pisanih
tekstova oba pisma (ćirilica i latinica);
➢ iznosi svoja iskustva o temi neumjetničkog
teksta;
➢ sam govorno nastupa uz podsjetnik, stvara
nekoliko verzija govornog nastupa i
vrednuje sopstveni govorni nastup i
nastup drugih učenika;

➢ prepozna, imenuje i
razlikuje glavne riječi u
rečenici: radnju i vršioca
radnje;
➢ prepozna, imenuje i
razlikuje zajedničke i vlastite
imenice, riječi koje
označavaju osobine
predmeta i bića i riječi koje
označavaju radnju;
➢ prepoznaje i razlikuje
standardne i nestandardne
izraze, ali u svakodnevnoj
komunikaciji češće
upotrebljava nestandardne
Gramatika
riječi.
JEZIK
jednostavan pozdrav za ➢ objasni kojim povodom se pišu pozdravi,
razglednicu, tekst čestitke ili čestitke, pohvale i pozivnice i samostalno
pozivnice. usmeno stvara jednostavan pozdrav za
razglednicu, tekst čestitke ili pozivnice.
➢ razumije funkciju glavnih ➢ stvara rečenice od riječi koje označavaju
riječi u rečenici; vršioca radnje i radnju;
➢ razumije razliku između
zajedničkih i vlastitih imenica,
➢ pravilno upotrebljava zajedničke i vlastite
funkciju riječi koje
imenice u rečenici, riječi koje označavaju
označavaju osobine
osobine predmeta i bića pri formiranju
predmeta i bića u rečenici i
rečenice i riječi koje označavaju radnju;
funkciju riječi koje
označavaju radnju u rečenici;
➢ u govoru uglavnom
upotrebljava standardni jezik,
➢ dosljedno upotrebljava standardni jezik u
uz povremenu upotrebu
svakodnevnoj komunikaciji.
nestandardnih riječi.
 ➢ prepoznaje i razlikuje
ćirilično i latinično pismo,
Pismeno izražavanje
prepisuje kraće tekstove i
(početno pisanje) piše po diktatu kratke
rečenice; pri pisanju pisanih
slova ne vodi računa o
pravilnom povezivanju.
➢ razlikuje ćirilično i latinično
pismo, piše po diktatu kratke
tekstove oba pisma uz manje
greške u povezivanju pisanih
slova u riječima.
➢ piše pravilno i uredno tekstove pomoću
oba pisma; procjenjuje čitljivost rukopisa i
pravilnost pisanja.

➢ navodi situacije u kojima se ➢ ispravlja u tekstu pogrešno ➢ dosljedno primjenjuje osnovna pravopisna
piše veliko slovo, ali u upotrijebljeno veliko slovo i u pravila, npr.veliko slovo u višečlanim
pisanju povremeno pisanju uglavnom primjenjuje nazivima gradova i sela.
Pravopis

primjenjuje pravila o pisanju pravopisna pravila.

velikog slova2.

➢ prikuplja građu, pravi plan
za pisanje neumjetničkog
teksta i uz pomoć
nastavnika/učenika piše
Pismeno izražavanje
➢ samostalno prikuplja građu, ➢ samostalno prikuplja građu, izrađuje plan
izrađuje plan teksta i stvara teksta i stvara neumjetnički tekst (više
neumjetnički tekst, uz manje verzija) koji odlikuje poštovanje jezičkih i
nepoštovanje pravila; piše stilskih pravila; argumentovano vrednuje

jednostavnu verziju teksta
po ugledu na čitane/slušane
uz nedosljedno poštovanje
pravila3, kao i kompozicije
teksta: uvod, razrada i
JEZIK
poboljšanu verziju teksta, sopstveni tekst i tekstove drugih učenika.
poštujući kompoziciju (uvod,
razrada i zaključak) i
ispravljajući jezičke greške uz
pomoć nastavnika/učenika.

zaključak.

➢ izražava svoj doživljaj ➢ upoređuje svoja zapažanja o ➢ vrednuje pročitani umjetnički tekst i
KNJIŽEVNOST

pročitanog umjetničkog umjetničkom tekstu sa dovodi ga u vezu s vlastitim životnim

izražavanje
(književno-

teksta; zapažanjima ostalih učenika; iskustvom;

pojmovi)
Usmeno
teorijski

2 U elementu praćenja Pravopis navedeni su primjeri−treba slijediti ishode učenja i sadržaje predviđene Predmetnim programom.
3 I ciklus – pravopisnih i stilskih (jasnost rečenice); II i III ciklus – pravopisnih, gramatičkih i stilskih
➢ prepoznaje pozitivne i ➢ određuje osobine likova; ➢ kritički procjenjuje postupke likova i
negativne likove, uočava objašnjava motive za upoređuje ih s vlastitim iskustvom;
postupke likova; ponašanje književnih likova;
upoređuje sebe i književni lik;

➢ navodi uzročno-posljedični
➢ navodi vrijeme i mjesto
slijed događaja; ➢ upoređuje vrijeme i mjesto
događanja radnje;
prepoznaje najvažnije događanja radnje s vremenom u kojem
događaje;
živi i argumentuje svoje stavove;

➢ uoči grafičku oblikovanost

➢ odredi u pjesmi
poetskog teksta;
riječi koje se rimuju;

➢ prepoznaje razliku između ➢ objasni razliku između umjetničke i

bajke i realističke priče; narodne pjesme;

➢ objašnjava razliku između

➢ prepoznaje mjesto
događanja i glavne likove iz
gledane pozorišne
predstave, filma;
➢ izdvaja glavni događaj u
➢ prepoznaje razlike između
crtanog i igranog filma;
bajke i realističke priče;
➢ upoređuje vrijeme i mjesto odvijanja
radnje s vremenom u kojem živi i
argumentuje svoje stavove;
dramskom tekstu i upoređuje
osobine likova sa sopstvenim
osobinama;

➢ kritički procjenjuje postupke likova i

➢ učestvuje u igri uloga upoređuje ih s vlastitim iskustvom;
govoreći tekst uz često objašnjava zašto lik nešto radi;
 podsjećanje nastavnika,
nedovoljno izražajno;
➢ kazuje napamet naučenu
pjesmu nedovoljno
izražajno, uz češće
podsjećanje.
➢ prikuplja građu, pravi plan
za pisanje umjetničkog
teksta i piše jednostavniju
verziju teksta po ugledu na
čitane/slušane uz pomoć
Pismeno izražavanje
nastavnika/učenika,
nedosljedno primjenjujući
pravila kompozicije teksta
KNJIŽEVNOST
(uvod, razrada, zaključak)4.
4 II i III ciklus – pasusi
5 II i III ciklus
➢ upoređuje dramski tekst i
pozorišnu predstavu,
književno djelo i film;
➢ učestvuje u igri uloga
govoreći, izražajno tekst uz
manja podsjećanja
nastavnika;
➢ izražajno kazuje pjesmu uz
manje greške.
➢ prikuplja građu, samostalno
izrađuje plan teksta i stvara
umjetnički tekst uz dosljedno
poštovanje kompozicije
teksta i manje nepoštovanje
pravila; piše poboljšanu
verziju uz konsultacije s
nastavnikom/učenikom;
ispravlja jezičke greške uz
pomoć nastavnika/učenika,
pravopisa i rječnika5...
➢ argumentuje razlike između proznog i
dramskog teksta;
➢ učestvuje u igri uloga izražajno govoreći
tekst koji je naučio napamet uz
odgovarajuću glumu;
➢ demonstrira doživljaj pjesme koju je
naučio izražajno je recitujući.
➢ na osnovu prikupljene građe iz više izvora i
plana teksta, samostalno piše tekstove po
ugledu na čitane/slušane koje odlikuje
poštovanje jezičkih i stilskih pravila, kao i
kreativnost, originalnost i stvaralačko
mišljenje; unapređuje njihov kvalitet (više
verzija); argumentovano vrednuje
sopstveni tekst i tekstove drugih učenika.
ELEMENTI PRAĆENJA I OCJENJIVANJA NA KRAJU II CIKLUSA:
ELEMENTI
PRAĆENJA I
OCJENJIVANJA OSNOVNI NIVO SREDNJI NIVO
➢ učestvuje u razgovoru uz
manje nepoštovanje
pravila kulturnog
ophođenja;
➢ razlikuje zvanične i
nezvanične tekstove;
javne i privatne
tekstove; jednostavnim
JEZIK
riječima saopštava temu
neumjetničkih tekstova;
➢ uz pomoć
nastavnika/učenika
prikuplja građu za
Usmeno izražavanje
govorni nastup služeći
se bilješkama i govorno
nastupa uz povremene
sugestije
nastavnika/učenika.
➢ u jednostavnijim
primjerima prepoznaje
službu riječi u rečenici;
➢ prepoznaje rečenice po
Gramatika
sastavu uz pomoć
nastavnika/druga;
VIŠI NIVO
➢ učestvuje u razgovoru ➢ učestvuje u razgovoru dosljedno primjenjujući
primjenjujući pravila pravila kulturnog ophođenja i upotrebe
kulturnog ophođenja; standardnog jezika; procjenjuje govornu kulturu
sagovornika;
➢ obrazlaže karakteristike
zvaničnih i nezvaničnih ➢ povezuje ključne riječi iz neumjetničkih tekstova
tekstova; određuje namjenu u cjelinu i samostalno stvara pojmovnu mapu;
i značaj neumjetničkih
tekstova; izdvaja ključne
riječi iz neumjetničkih
tekstova i svrstava ih u
pojmovnu mapu;
➢ samostalno prikuplja građu ➢ stvara nekoliko verzija govornog nastupa
za govorni nastup služeći se (unapređuje njegov kvalitet); vrednuje i
argumentovano obrazlaže sopstveni govorni
bilješkama i govorno
nastupa, uz manju govornu nastup i nastup drugih učenika.
nesigurnost (pauze u govoru,
uz manja ogrešenja u
upotrebi standardnog
govora...); stvara novu
verziju govornog nastupa.
➢ samostalno određuje ➢ stvara rečenice u kojima su zastupljeni različiti
rečenične djelove; rečenični djelovi;
➢ samostalno klasifikuje ➢ samostalno stvara proširene i složene rečenice;
rečenice po sastavu; proste
 rečenice razvija u proširene i
složene;

➢ imenuje promjenljive i ➢ klasifikuje vrste promjenljivih riječi i razumije

nepromjenljive riječi; ➢ razlikuje promjenljive od njihovo značenje;
nepromjenljivih riječi;

➢ klasifikuje riječi prema načinu

➢ razlikuje proste, izvedene ➢ samostalno stvara izvedene i složene riječi;
nastanka; razlikuje nastavak
i složene riječi; klasifikuje porodicu riječi na osnovu datog
za oblik od nastavka za
korijena;
građenje riječi; formira
porodicu riječi;

➢ određuje padežni oblik riječi i ➢ pravilno upotrebljava padežne oblike; uočava i

➢ mijenja imenice po njegova osnovna značenja i ispravlja greške u upotrebi padežnih oblika;
padežima uz pomoć službu uz manju pomoć
pitanja; nastavnika/učenika;

➢ iz niza riječi izdvaja sinonimni ➢ samostalno stvara sinonimne parove/nizove,

par/niz; na datu riječ kazuje antonimne parove, rečenice s homonimima; u
➢ prepoznaje sinonime,
njen sinonim, antonim, riječima razlikuje dugi i kratki slog;
homonime, antonime,
augmentative i augmentativ i deminutiv;
deminutive (uz manje
greške);
➢ objašnjava upotrebu ➢ preoblikuje tekst iz narodnog u standardni jezik.
standardnog i narodnog
➢ razlikuje pojmove jezika.
standardni i narodni
jezik.
 ➢ prepoznaje i u ➢ uz manje greške pravilno ➢ samostalno pravilno koristi pravopisna pravila, npr.
jednostavnim primjerima koristi pravopisna pravila, sve tri varijante upravnog govora; pretvara neupravni
upotrebljava pravopisna npr. upravni govor (sve tri govor u upravni, i obratno.
pravila, npr. varijante); pretvara upravni u
neupravni govor.
upravni govor, prvu ili drugu
varijantu.
Pravopis

➢ izražava svoj doživljaj ➢ nakon pročitanog teksta ➢ vrednuje pročitane umjetničke tekstove i dovodi
pročitanog umjetničkog upoređuje svoja zapažanja i ih u vezu s vlastitim životnim iskustvom;
teksta; argumente sa zapažanjima
ostalih učenika;

➢ raščlanjuje događaje na
manje događajne cjeline; ➢ procjenjuje opravdanost uvođenja novog motiva i
➢ prepoznaje u tekstu uočava glavni događaj i dovodi ga u vezu s glavnim događajem;
glavne događaje; sporedne događaje;

➢ upoređuje vrijeme i mjesto odvijanja radnje s

KNJIŽEVNOST (književno-teorijski pojmovi)

➢ opisuje prostor u tekstu i vremenom u kojem živi; argumentuje svoje

dovodi ga u vezu s glavnim stavove;
➢ navodi vrijeme i mjesto događajem;
događanja radnje;

➢ kritički procjenjuje postupke likova i upoređuje ih

➢ određuje osobine likova na s vlastitim iskustvom; objašnjava zašto lik nešto
osnovu postupaka, govora, radi;
Usmeno izražavanje

➢ nabraja glavne i autorovih komentara...;

sporedne likove; uočava
postupke likova; ➢ upoređuje sličnosti i razlike između epske i lirske
➢ navodi karakteristike narodne pjesme, kao i lirske umjetničke i lirske
narodnih lirskih i epskih narodne pjesme;
➢ razlikuje narodnu (lirsku i pjesama, kao i umjetničkih
epsku) i umjetničku pjesama;
pjesmu;
➢ povezuje pejzaž s raspoloženjima lirskog
➢ razumije pojam opisne lirske subjekta;
pjesme;

➢ prepoznaje pejzaž u
➢ objašnjava funkciju stilskih figura i samostalno ih
pjesmi;
➢ samostalno razlikuje stilske upotrebljava u rečenicama;
figure u tekstu;

➢ uz pomoć nastavnika
prepoznaje stilske figure
u tekstu; ➢ upoređuje književne vrste i argumentuje svoje
➢ objašnjava karakteristike mišljenje;
književnih vrsta;
➢ prepoznaje književne
vrste uz pomoć ➢ preoblikuje prozni u dramski tekst i učestvuje u
nastavnika; igri uloga, primjenjujući pravila izražajnog
kazivanja i gestikulacije;
➢ upoređuje dramski tekst i
pozorišnu predstavu; film i
➢ prepoznaje elemente
književno djelo;
radijske igre, pozorišne ➢ izražajno kazuje pjesmu poštujući dikciju, ritam,
predstave i filma; pauze, intonaciju, kao i prirodnost,
emocionalnost i sugestivnost kazivanja.
➢ izražajno kazuje pjesmu uz
manje greške.
➢ kazuje napamet naučenu
pjesmu uz povremene
greške.
 ELEMENTI PRAĆENJA I OCJENJIVANJA NA KRAJU III CIKLUSA UČENIK ĆE MOĆI DA:

ELEMENTI
PRAĆENJA I
OSNOVNI NIVO SREDNJI NIVO VIŠI NIVO
OCJENJIVANJA
 ➢ nakon čitanja/slušanja
razgovora odredi temu
razgovora i sagovornike;
➢ aktivno sluša sagovornika
parafrazirajući ono što je čuo;
➢ razlikuje obrasce vođenja
razgovora s obzirom na
sagovornika i vrstu razgovora:
razgovor s vršnjacima ili
odraslima, slobodni ili vođeni
razgovor;
➢ razlikuje vrste naučno-
popularnih i publicističkih
tekstova;
➢ u kontinuiranom i
nekontinuiranom tekstu
(tabela, grafikon, shema)
pronalazi tražene podatke i
Usmeno izražavanje
saopštava ih na osnovu
pripremljene pojmovne mape;
➢ iz razgovora izdvoji ključne
podatke i objedini ih u
pojmovnu mapu;
➢ razlikuje spontanu
komunikaciju (uslovljenu
osjećanjima) i uvježbanu,
planiranu komunikaciju
(planirana i pripremljena
rasprava);
➢ primjenjuje različite obrasce
razgovora s obzirom na
sagovornika, vrstu i svrhu
razgovora;
➢ određuje odlike naučno-
popularnih i publicističkih
tekstova;
➢ upoređuje i povezuje
podatke iz različitih tekstova
(kontinuiranih i
nekontinuiranih);
➢ vrednuje slušani/čitani tekst i proširuje
njegovo značenje na osnovu prethodnog
znanja i iskustva;
➢ raspravlja spontano i prema unaprijed
dogovorenoj temi – zastupa i brani svoje
mišljenje, kao i mišljenje drugoga na
osnovu činjenica, dokaza; tumači i
saopštava vrijednosni sud iznoseći citate,
dokaze, podatke...;
➢ razgovjetno govori primjenjujući govorne
vrijednosti, ortoepsku normu i poštujući
pravila kulturnog ophođenja;
➢ preoblikuje polazni neumjetnički tekst,
npr.izvještaj u reportažu, vijest u
izvještaj... ;
➢ na osnovu slušanih/čitanih kontinuiranih i
nekontinuiranih tekstova izvodi
odgovarajuće zaključke i ocjenjuje
(ne)istinitost navedenih podataka u njima;
 ➢ razlikuje rečenicu od iskaza;
➢ u jednostavnim primjerima
➢ u kraćim tekstovima razlikuje
razlikuje i pravilno
upotrebljava padeže;
➢ upoređuje i objašnjava
razliku između subjekatske i
bezlične rečenice;
i pravilno upotrebljava
akuzativ i lokativ,
instrumental s prijedlozima i
bez prijedloga;
➢ u sopstvenom tekstu koristi rečenicu,
iskaz, bezličnu rečenicu postižući stilske
efekte;
➢ objašnjava sinonimiju padeža i u govoru i
pisanju pravilno koristi padeže;

➢ u jednostavnim primjerima
uočava glasovne promjene i
odstupanja od njih, uz
pomoć nastavnika/učenika;
➢ razlikuje i objašnjava
glasovne promjene i
odstupanja od njih;
➢ u govoru i pisanju pravilno koristi znanja o
glasovnim promjenama i odstupanja od
njih;

➢ uočava slaganje subjekta i

predikata u rodu i broju;

➢ imenuje u rečenici
➢ upoređuje i objašnjava
obilježene glagolske oblike
slaganje rečeničnih djelova;
uz pomoć ➢ primjenjuje znanja o slaganju rečeničnih
nastavnika/učenika; djelova u govoru i pisanju;

➢ razlikuje imeničke i ➢ samostalno pronalazi i

pridjevske zamjenice; određuje glagolske oblike
(proste i složene) i pravilno ih
upotrebljava; ➢ funkcionalno koristi glagolske oblike u
Gramatika

govoru i pisanju (proste, složene, lične,

JEZIK

bezlične);
 ➢ uz pomoć nastavnika
razlikuje zavisni i nezavisni
odnos rečenica u složenoj;
➢ razlikuje aktivnu i pasivnu
rečenicu;
➢ uočava mjesto akcenta u
jednosložnim i dvosložnim
riječima;
➢ u jednostavnim primjerima
prepoznaje frazeologizme;
➢ prepoznaje različite stilove
pisanja i stručne riječi u
slušanim/čitanim
tekstovima;
➢ na osnovu pojmovne mape
govori o istorijskom razvoju
jezika.
➢ objasni funkciju pokaznih,
prisvojnih i upitno-odnosnih
➢ pravilno koristi pridjevske zamjenice;
zamjenica (koji/koja/koje);
➢ objasni zavisni i nezavisni
odnos rečenica u složenoj i
funkciju veznika;
➢ transformiše sintagmeme u rečenice i
obrnuto;
➢ transformiše aktivnu u
pasivnu rečenicu i obrnuto;
➢ upotrebljava pasiv u različitim glagolskim
➢ prepoznaje dužinu (kvantitet) oblicima;
akcenta;
➢ pravilno akcentuje riječi u govoru;
➢ objasni i klasifikuje:
dijalektizme, arhaizme,
lokalizme, frazeologizme,
tuđice i žargon;
➢ funkcionalno koristi dijalektizme,
arhaizme, lokalizme, frazeologizme, tuđice
➢ klasifikuje kraće i žargon u govoru i pisanju;
slušane/čitane tekstove ili
djelove teksta prema
stilovima pisanja i objašnjava
stručne riječi na osnovu

➢ prepoznaje i u
jednostavnim primjerima
upotrebljava pravopisna
pravila, npr. zarez u pisanju
apozicije i vokativa.
Pravopis
konteksta ili pomoću
rječnika;
➢ razumije i koristi pojmove:
glagoljica, ćirilica, latinica;
staroslovenski jezik i
crnogorski jezik.
➢ uz manje greške pravilno
koristi pravopisna pravila,
npr. zarez u pisanju
umetnute riječi/grupe
riječi/rečenice, inverzije.
➢ po ugledu na slušane/čitane tekstove
samostalno stvara tekst saopštavajući ga
standardnim jezikom uz poštovanje
jezičkih zakonitosti, uz upotrebu
odgovarajućeg funkcionalnog stila, oblika
izražavanja i odgovarajućih stručnih riječi;
➢ diskutuje na temu o savremenom jeziku,
npr. jezik mladih; jezik – nekad i sad, jezik
na društvenim mrežama i sl.; upoređuje i
koristi savremene jezičke priručnike.
➢ funkcionalno koristi zarez ispred zamjenice
koji, uz izraze: ne samo..,već (nego)..., u
obilježavanju umetnute riječi/grupe
riječi/rečenice i kod inverzije.
 ➢ pročita književnoumjetnički tekst,
iznosi lični doživljaj (emociju) i uz
pomoć učenika/nastavnika
određuje temu i ideju djela;
➢ opisuje glavni lik i uočava
dominantne emocije i osobine
sporednih likova;
➢ razlikuje junaka od
antijunaka;
➢ određuje mjesto i vrijeme radnje
(lokalizacija teksta); uočava glavni
događaj i sporedne događaje;
KNJIŽEVNOST (književno-teorijski pojmovi)
➢ prepoznaje oblike izražavanja u
umjetničkom tekstu: naraciju u 1.i
3.licu, deskripciju i dijalog;
➢ uočava riječ (grupu riječi) koja ima
preneseno značenje;
Usmeno izražavanje
➢ prepoznaje i imenuje
jednostavnije stilske figure iz
prethodnih razreda;
➢ razmjenjuje i upoređuje ➢ upoređuje umjetnički s neumjetničkim
sopstveni doživljaj (emociju) i tekstom slične teme i argumentovano ukazuje
zapažanja sa ostalim na vrijednosti umjetničkog teksta
učenicima; samostalno (emocionalnost, slikovitost, misaonost,
određuje temu i ideju djela; muzikalnost ...); spontano povezuje djelo sa
sličnim djelima koje je upoznao u prethodnim
razredima;
➢ vrši karakterizaciju likova na
➢ uvjerljivo komentariše psihološke, etičke i
osnovu izgleda, postupaka,
socijalne motive za ponašanje književnih
osobina, osjećanja, govora,
likova, kazuje zašto je neko nešto učinio
nadimka i pravilno koristi
(motivacija) i objektivno govori o književnom
pojmove spoljašnji i unutrašnji
liku (distanciranje od lika);
portret;
➢ komentriše antijunake iz realnog svijeta;
➢ objašnjava zašto je neki lik
antijunak;
➢ izrađuje mapu fabule književnog djela,
komentariše funkciju digresija i
➢ svojim riječima opisuje prostor
argumentovano objašnjava prisustvo i
i vrijeme radnje, saopštava
funkciju (usporavanje i ubrzavanje radnje)
fabulu djela i objašnjava kako
statičkih/dinamičkih motiva;
glavni događaj utiče na tok
radnje; ➢ objašnjava i koristi pojmove: narator, autor i
pripovjedač; pejzaž, portret, eksterijer,
➢ razlikuje hronološki i
enterijer; određuje poziciju lirskog subjekta;
retrospektivni tok radnje u
dovodi u vezu unutrašnji monolog s
književnom tekstu i dovodi ga u
psihološkim stanjem lika;
vezu s pripovijedanjem,
prepoznaje unutrašnji
monolog;
Usmeno izražavanje
➢ koristi riječi (skupove riječi) u prenesenom
➢ objašnjava značenje riječi značenju;
(grupe riječi) koja ima
preneseno značenje;
➢ uočava ritam pjesničkog jezika,
razlikuje pojmove vezani i
slobodni stih uglavnom prema
spoljašnjoj organizaciji stihova i
strofa;
➢ prema temi (naslovu), motivima
i osjećanjima prepoznaje
književne vrste (prozne i
poetske, narodne i umjetničke);
➢ uočava dramski sukob i likove u
njemu, nabraja dramske vrste;
navodi strukturu dramskog
djela;
➢ kazuje napamet naučeni poetski
(ili kraći prozni) tekst uz
povremene greške.
➢ razumije funkciju stilskih ➢ samostalno stvara stilske figure i koristi ih u
figura, prepoznaje i imenuje odgovarajućem kontekstu;
stilske figure u nepoznatom
➢ argumentovano komentariše jezička sredstva
tekstu;
kojima se ostvaruje ritam, upoređuje vezani i
➢ razlikuje parnu, ukrštenu i slobodni stih, procjenjuje ulogu refrena u
obgrljenu rimu, vrste strofa u poetskom tekstu;
vezanom stihu, akustičke i
vizuelne pjesničke slike i
razumije prirodu slobodnog
stiha; prepoznaje refren u
pjesmi; ➢ upoređuje književno djelo s djelom iste/slične
teme, a različitog književnog roda;
➢ razvrstava književna djela/vrste
na književne rodove;
➢ upoređuje dramske vrste po sličnostima i
razlikama i argumentuje zapažanja;
➢ razlikuje dramske vrste, argumentovano upoređuje izražajna sredstva
prepoznaje govor dramskog u književnoumjetničkom djelu, filmu ili
lika, ulogu didaskalija u pozorišnoj predstavi;
dramskom tekstu i poznaje
glavne odlike drame: radnja,
sukob, likovi..., grafički ➢ izražajno kazuje napamet naučeni poetski (ili
demonstrira tok dramske kraći prozni) tekst poštujući dikciju, prirodnost
radnje; i emocionalnost izraza.
➢ tačno kazuje napamet naučeni
tekst s elementima izražajnosti.
 OSNOVNI NIVO SREDNJI NIVO VIŠI NIVO

➢ povremeno pokazuje interesovanje ➢ uglavnom je aktivan i zainteresovan ➢ gotovo uvijek je zainteresovan i aktivno
za rad; za rad na času; uključen u aktivnosti na času;

➢ na podsticaj nastavnika učestvuje u ➢ uglavnom učestvuje u razgovoru; ➢ gotovo uvijek učestvuje u razgovoru i
razgovoru; često ga inicira;

➢ rijetko postavlja pitanja i daje ➢ često postavlja pitanja i konstruktivne

➢ povremeno postavlja pitanja i daje
prijedloge; prijedloge;
prijedloge;
➢ rijetko ispoljava inicijativu; ➢ rado preuzima lidersku ulogu u grupi;
➢ povremeno pokazuje inicijativu;
učestvuje u timskom radu, ali je
izvršava obaveze u timu;
uglavnom pasivan;
➢ redovno i samostalno izvršava školske
➢ povremeno izvršava školske
obaveze;
obaveze uz pomoć ➢ uglavnom izvršava školske obaveze;
nastavnika/druga;

➢ aktivira ga nastavnikovo ➢ pokazuje samostalnost i odgovornost u

upozorenje na moguće negativne ➢ povremeno mu je potrebno skrenuti
obavljanju školskih obaveza;
ZALAGANJE UČENIKA

posljedice; pažnju na obaveze i propuste;

➢ povremeno kontroliše emocije i u

manjoj mjeri je tolerantan za ➢ uspješno kontroliše emocije i pokazuje
➢ uglavnom kontroliše emocije i
drugačije mišljenje. visok stepen tolerancije za drugačije
pokazuje poželjan nivo tolerancije za
mišljenje i empatije.
drugačije mišljenje.

- donošenje potrebnih udžbenika i pribora za rad,

OBAVEZE UČENIKA - izrada tri/četiri samostalna pismena zadatka (književnost/jezik),

- izrada pisanih vježbi (metodski postupak Put stvaraoca),

- učešće u timskoj izradi dva istraživačka zadatka,

- izrada domaćih zadataka,

- kontrolni zadaci/testovi,
 - čitanje književnih djela kod kuće

- protokol posmatranja i praćenja aktivnosti učenika na času,

OBLICI PRAĆENJA I - pismeni zadaci,

PROVJERAVANJA
- kontrolni zadaci (testovi),

- domaći zadaci,

- projektni istraživački zadaci (dnevnici čitanja, PP prezentacije...),

- lektira,

- portfolio,

- vrednovanje (učenik, nastavnik, drug) i samovrednovanje

PRIPREMANJE NASTAVE/UČENJA, PRAĆENJA I PROVJERAVANJA IZ PREDMETA CRNOGORSKI-SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I

KNJIŽEVNOST

PRIPREMANJE NASTAVE/UČENJA, PRAĆENJA I PROVJERAVANJA (početno čitanje i pisanje, II razred)

OBRAZOVNO – Obrazovno-vaspitni ishod 2

VASPITNI ISHOD
Na kraju učenja učenik će biti sposoban da objasni značaj pisanog jezika za sporazumijevanje, saznavanje novog i
zabavu.

Osnovni nivo Srednji nivo Viši nivo

 - prepoznaje i razlikuje glasove; - povezivanjem glasova/slova - povezivanjem glasova/slova
prepoznaje slovo kao znak za formiraju jednostavne riječi; formiraju složenije riječi;
ISHODI UČENJA
određeni glas; povezuje
(kriteriji glasove sa odgovarajućim
ocjenjivanja) slovima;

- uočava mjesto glasa/slova i - primjenjuju glasovno raščlanjivanje - primjenjuju glasovno raščlanjivanje

redosljed glasova/slova u u kraćim riječima; u dužim riječima (sa više suglasnika);
riječi; razlikuje prvi i posljednji
glas/slovo u riječi;

- prepoznaje ista slova u

napisanoj riječi; - u parovima sličnih riječi izdvaja slovo - objašnjava kako slovo mijenja
koje se razlikuje; značenje riječi;

- prepoznaje rečenicu kao

govorno-pisanu cjelinu; - formira rečenice od zadatih riječi; - formira više rečenica na istu temu;
obrazloži čemu je namijenjen pisani
tekst.

AKTIVNOSTI Učenici:
UČENJA
• u grupama od ponuđenih slova sastavljaju riječi (prilog br. 1); dobijene riječi lijepe na list, glasno ih čitaju i
objašnjavaju njihovo značenje;

• smišljaju rečenice vezane za riječi koje su sastavili, glasno ih saopštavaju;

• govore razliku između glasa i slova, slova i riječi, riječi i rečenice;

• posmatraju crteže sa slajda i imenuju ih, otkrivaju slova koja nedostaju u riječima (prilog br. 2); prepoznaju riječ
kao skup glasova/slova koji ima značenje;
 • posmatraju na slajdu grupu razbacanih riječi i rečenicu kao smislenu cjelinu; prepoznaju rečenicu kao misao
sastavljenu od riječi; objašnjavaju razliku između rečenice i grupe smisleno nepovezanih riječi (prilog br.3);

• rješavaju zadatke – od razbacanih riječi formiraju rečenice; dobijene rečenice glasno čitaju/iščitavaju (prilog
br.4);

• učestvuju u razgovoru o rečenici;

• provjeravaju stepen usvojenosti pojmova glas/slovo, riječ, rečenica radeći po instrikcijama i koristeći slovaricu;

• individualno rješavaju zadatke sa nastavnih listića (prilog br. 5);

• provjeravaju tačnost urađenog posmatrajući tačna rješenja na slajdu br.6.

PRAĆENJE -razumijevanje pojmova: glas/slovo, riječ, rečenica;

-komunikacijske vještine učenika tokom iznošenja svojih misli;

-saradnja tokom rada u grupi;

-tolerancija i spremnost na saradnju, uvažavanje i prihvatanje ideja drugih;

-upornost i istrajnost u individualnom radu;

-kreativnost pri formiranju rečenica.

PROVJERAVANJE Individualni rad učenika:

(zadaci za Rad sa slovaricom:

provjeru)
- na osnovu slušanja glasova - povezivanjem slova formiraju - povezivanjem slova formiraju
pronalazi i pokazuje jednostavne riječi; složenije riječi;
odgovarajuće slovo;

prilog br. 5
 - prvi i drugi zadatak sa - treći i četvrti zadatak sa nastavnog - peti zadatak sa nastavnog listića
nastavnog listića listića

OBLICI PRAĆENJA I rad sa slovaricom

PROVJERAVANJA
nastavni listić

Prilog br.1

О, С, В, А У, М, А, Ш О, Д, Р, В Е, Ј, Ј, А

Р, О, A, Д И, Ш, К, А М, Р, Е, О Н, М, Ш,А,А

PRIPREMANJE NASTAVE/UČENJA, PRAĆENJA I PROVJERAVANJA (neumjetnički tekst, IX razred)

OBRAZOVNO – Obrazovno-vaspitni ishod 2:

VASPITNI ISHOD:
Na kraju učenja učenik će biti sposoban da nakon slušanja ili čitanja i analize neumjetničkih tekstova izdvoji ključne
pojmove i sa njima povezane važne podatke, klasifikuje ih, uporedi i dopuni, zatim zapamti i koristi u novim
situacijama

Osnovni nivo Srednji nivo Viši nivo

- prepoznaje namjenu i temu - povezuje podatke iz kontinuiranih i - ocjenjuje (ne)istinitost datih

teksta nekontinuiranih tekstova podataka analizirajući argumente i
ISHODI UČENJA:
kontraargumente
- pronalazi ključne pojmove i s - upoređuje i uočava sličnosti i
(kriteriji
njima povezane važne podatke razlike između podataka u - pronalazi stručne riječi i objašnjava
ocjenjivanja)
različitim tekstovima ih pomoću rječnika
 - pronalazi tražene podatke u
kontinuiranom tekstu i unosi ih
u pripremljenu pojmovnu mapu
- objašnjava i izvodi jednostavne
- navodi određene eksplicitne,
jasno uočljive i istaknute
informacije u nekontinuiranom
tekstu i unosi ih u pojmovnu
mapu
- razvrstava podatke u odgovarajuće - kritički posmatra tekst i zaključuje
kategorije koje su informacije relevantne
- procjenjuje važnost pojedinih
zaključke na osnovu ličnog iskustva informacija korišćenjem opštih i
i svakodnevnog života specifičnih znanja
- upoređuje informacije iz tekstova
sa savremenim moralnim
vrijednostima

AKTIVNOSTI • Pažljivo slušaju i čitaju kontinuirane i nekontinuirane tekstove.

UČENJA:
Podvlače ključne riječi u tekstu.

Pronalaze važne podatke i unose ih u pojmovnu mapu.

Pomoću pojmovne mape kratko prepričavaju tekst.

Imenuju temu tekstova.

Objašnjavaju svrhu tekstova.

• U razgovoru s nastavnikom/učenicima ukazuju na povezanost podataka u kontinuiranom i nekontinuiranom

tekstu.

Upoređuju podatke i argumente autora.

Razdvajaju bitne podatke od nebitnih, glavne od sporednih.

Na osnovu ličnog iskustva i svakodnevnog života saopštavaju prednosti i nedostatke korišćenja plastičnih čaša,
flaša, pribora za jelo...

• Procjenjuju istinitost teksta na osnovu prethodnog znanja i iskustva.

Podvlače stručne riječi i koriste rječnike da bi ih objasnili.

Kritički se odnose prema stavovima autora iznoseći svoje argumente.

Izvode zaključke o različitim odnosima u tekstu (cilj – sredstvo; uzrok – posljedica...)

Saopštavaju svoje stavove o važnosti informacija u tekstovima i argumentuju ih.

 Ukazuju na moralne vrijednosti i odgovoran odnos prema zdravlju čovjeka i očuvanju životne sredine kako proizvođača
tako i potrošača proizvoda od plastike.

U grupama izrađuju prezentacije/reklame/flajere u kojima saopštavaju svoje prijedloge za rješenje problema, odnosno
(ne)korišćenje proizvoda od plastike.

PRAĆENJE: Razumijevanje sadržaja i forme kontinuiranih i nekontinuiranih tekstova za korišćenje i protiv korišćenja proizvoda od
plastike od strane učenika.

Komunikacijske sposobnosti učenika tokom prepričavanja, iznošenja sopstvenih stavova i argumenata i saopštavanja
tokom prezentacije.

Saradnja tokom rada u grupi.

Tolerancija i spremnost na saradnju, uvažavanje i prihvatanje ideja drugih.

Kreativnost pri izradi prezentacija/reklama/flajera.

PROVJERAVANJE: 1. Šta je cilj tekstova o plastičnoj 1. A) Zaokruži broj ispred plastike koja 1. U tekstu se kaže: „Kratkotrajno
ambalaži? je najopasnija za upotrebu. gledano plastika je unaprijedila i
(zadaci za
olakšala naš život.“
provjeru)

2. Pomoću pojmovne mape 1. 2. 3.

prepričaj tekst. Šta nam ovom rečenicom autor teksta
saopštava? Iznesi argumente za svoj
odgovor.
voda sok bočica za
bebe

2. Objasni važnost informacija datih

u grafikonima.

B) Obrazloži odgovor koristeći se

tekstom.
 EU - zabrana
upotrebe zagađivanje
plastike za 1. Pogledaj grafikone. Da li najlon za
okoline
jednokratnu pecanje najviše zagađuje vode
upotrebu
Evrope?

PLASTIKA

Obrazloži svoje mišljenje.

1. "dobra"
brojevi za plastika
označavanje DA NE
2. opasna
plastične plastika
ambalaže Obrazloženje:

Napomena: Priznaju se svi odgovori s

jasnim i ubjedljivim obrazloženjem u
odnosu na tekst i grafikone. Npr.

DA. Treba mu najviše vremena za

razgradnju.

NE. U vodama Evrope nalazi se oko

27% najlona za pecanje, a čak 49%
plastike za jednokratnu upotrebu.

OBLICI PRAĆENJA I Radni listovi

PROVJERAVANJA:
Projektni istraživački zadatak (prezentacija / reklama/ flajer...)

Pismena vježba: Uticaj plastike na zdravlje čovjeka i životnu sredinu