8/7/2023

Giới Thiệu Môn Học Phương Pháp Đánh Giá

Kiểm Toán Báo Cáo Tài Chính Bài Kiểm Tra
Quá Trình: 50% điểm Học phần
+ KT lần 1: Trắc Nghiệm
(NPT & HTK)
+ KT lần 2: Trắc Nghiệm
(Phần hành còn lại)
+ Điểm thực hành (NPT)
Thi Hết Học Phần: 50% điểm HP
Thang Điểm Chi Tiết Ghi Chú
10 câu tình huống (50%) + Làm bài tại lớp trên LMS,
25 câu trắc nghiệm (50%) các bạn mang theo máy
25 câu trắc nghiệm tính làm bài LMS tại lớp.
+ Không được chuyển
Chấm dựa theo working sang lớp khác để kiểm tra.
papers làm theo nhóm + Ngoài ra sẽ có 1 bài kiểm
tra không báo trước.

UEH – BM Kiểm Toán

+ Trắc Nghiệm + Tự luận tập trung Mọi bài kiểm tra đều không
sử dung tài liệu (QT & thi
Kết thúc HP)
2

Số tiết: 45 tiết Nội Dung Môn Kiểm Toán BCTC - Syllabus

Thời gian: 9 buổi
Buổi Nội dung giảng dạy Phương pháp giảng dạy Ghi chú
Nhiệm Vụ của Sinh Viên
Buổi 1 (5 tiết) Đạo đức nghề nghiệp & Trách nhiệm KTV Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion Bắt buộc GV thuyết giảng

Buổi 2,3 (5 tiết) Kiểm toán Nợ Phải Thu/ Audit of accounts receivable Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion Bắt buộc GV thuyết giảng

Buổi 4,5 (5 tiết) Kiểm toán Hàng tồn kho và Giá vốn hàng bán/ Audit of the inventory and cos Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion Bắt buộc GV thuyết giảng
t of good sold ➢ Dự lớp: Đọc trước giáo trình theo hướng dẫn của Đề Cương Chi
Buổi 6 (5 tiết) Kiểm toán Tài sản cố định (TSCĐ) và Chi phí khấu hao/ Audit of property, plan Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion Bắt buộc GV thuyết giảng
t and equipment
Tiết, nghe giảng, nêu các câu hỏi & tham gia thảo luận các vấn đề
Kiểm toán Tiền/ Audit of cash Thuyết giảng/Lecture; Thuyết trình, làm việc nh SV tự học do giảng viên và các SV khác đặt ra.
óm/ Presentation and team-work

Kiểm toán Nợ phải trả/ Audit of accounts payable Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion SV tự học ➢ Làm bài tập: Chuẩn bị bài tập, tham gia giải và chỉnh sửa bài tập
Kiểm toán Thu nhập và chi phí/ Audit of the sales and expenses Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion SV tự học
trên lớp (có thể làm theo nhóm).
Buổi 7,8 (5 tiết) Thực hành Kiểm toán/ Audit practices Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion Bắt buộc GV thuyết giảng

Buổi 9 (5 tiết) Kiểm toán trong Môi trường CNTT/ Audit in IT environment Thuyết giảng/Lecture; Thảo luận/Discussion PWC phụ trách (Bắt buộc ➢ Nghiên cứu: Đọc tài liệu tham khảo.
GV thuyết giảng)

Tổng cộng: ➢ Tham gia các hoạt động của lớp học trên LMS
45 tiết

3
4

1
 8/7/2023

Tài Liệu Học Tập Chương 0: Trách nhiệm & đạo đức
Tài liệu bắt buộc: nghề nghiệp của KTV
(1) Arens, A. A. (2020). Auditing and assurance services: an integrated approach. Boston:
Pearson. 17 th edition
(2) International Auditing and Assurance Standards Board [AASB]. (2019). International
standards on auditing [ISA].
(3) International Ethics Standards Board of Accountants (2018). Handbook of the International
Code of Ethics for Professional Accountants.
Tài liệu tham khảo:
4) Trường ĐH Kinh tế TP.HCM (2019). Kiểm toán. TP.HCM: NXB Kinh Tế.
5) Trường Đại học Kinh tế (2015). Bài tập Kiểm toán. TP.HCM: NXB Kinh Tế. UEH – BM Kiểm Toán
6) Gay, G. & Simnett, R. (2018). Auditing and Assurance Services in Australia (Seventh
Edition). McGraw-Hill Education.
5

Tài liệu Đặt vấn đề: Trong các tranh chấp,

ai là người chịu trách nhiệm?

❑ Sách Auditing của Arens (1): Chapter 25 & 5

❑ Sách Kiểm toán (4): Chương 7 ❑Kiểm toán viên
❑ Code of ethics (3) ❑Giám đốc (CEO)
❑Giám đốc tài chính (CFO)
❑Hội đồng quản trị

BMKit - UEH

2
 8/7/2023

1. Tổng quan
Nội dung
Bản chất của dịch vụ kiểm toán

1. Tổng quan – Đặc điểm của nghề Kiểm toán độc lập Đầu tư nguồn lực

2. Mục tiêu tổng thể

3. Trách nhiệm của KTV Nhà đầu tư Yêu cầu báo cáo Nhà quản lý
o Trách nhiệm của KTV đối với GL trong BCTC về việc sử dụng
nguồn lực
o Trách nhiệm của KTV đối với hành vi không tuân thủ
4. Trao đổi với BQT của đơn vị được kiểm toán
5. Đạo đức nghề nghiệp của KTV
Kiểm tra của KTV độc lập
9 10

Đặc điểm của nghề Kiểm toán độc lập? Đặc điểm của nghề Kiểm toán độc lập?

➢ Mục tiêu:
➢ Mục tiêu: Lấy lợi ích công chúng/đông đảo người sử dụng BCTC làm mục tiêu. Xem việc phụ
c vụ xã hội là quan trọng hơn đối với khách hàng (công ty được kiểm toán).
➢ Tiêu chí:
➢ Tiêu chí & Cơ chế: Có tiêu chí rõ ràng (không phải ai muốn làm KTV hay thành lập công ty ki
ểm toán cũng được), phải kiểm tra chất lượng dịch vụ; được chính phủ công nhận bằng việc
➢ Cơ chế: cấp phép hành nghề; được đào tạo có hệ thống, có kiến thức sâu rộng;
➢ Tổ chức nghề nghiệp: có tổ chức nghề nghiệp riêng: Vừa là phát ngôn chính thức của nghề
nghiệp với xã hội, vừa có nhiệm vụ thúc đẩy sự phát triển của nghề nghiệp.
➢ Tổ chức nghề nghiệp:
➢ Trách nhiệm với xã hội: công khai thừa nhận trách nhiệm và chịu trách nhiệm với xã hội về c
ông việc của mình.
➢ Trách nhiệm với xã hội:
11 12

3
 8/7/2023

Khoảng cách giữa mong đợi và hiện thực 2 lý do:

Chuẩn mực Chuẩn mực (Expectation Gap)
hợp lý hiện hành
➢ Khoảng cách hợp lý: Khoảng cách do yêu cầu quá cao của xã hội
Khoảng cách
hợp lý Khoảng cách thực hiện đối với nghề kiểm toán.

Mong đợi của Mong đợi Dịch vụ chưa hoàn hảo Dịch vụ
người sử dụng không hợp lý thực tế
➢ Khoảng cách thực hiện: Khoảng cách do việc thực hiện dịch vụ
chưa hoàn hảo (quá trình kiểm toán của KTV và chuẩn mực chưa
hoàn hảo)
Giải thích cho Tăng cường
Nỗ lực thu hẹp Hoàn thiện
người sử dụng kiểm soát
khoảng cách chuẩn mực
chất lượng
13 14

Các chuẩn mực về trách nhiệm của KTV 2. VSA 200

VSA 200 Mục tiêu tổng thể

❖ Mục tiêu tổng thể

❖ Yêu cầu
VSA 250 VSA 240 ▪ Mức độ đảm bảo của dịch vụ
Tính tuân thủ PL TNKTV đến Gian lận
& các quy định trong
▪ Phân biệt trách nhiệm giữa KTV với BGĐ, BQT đối với B
trong kiểm toán BCTC CTC
kiểm toán BCTC

VSA 260 Trao đổi với BQT 15 16

4
 8/7/2023

VSA 200 VSA 200

Mục tiêu tổng thể của KTV & DN kiểm toán Khuôn khổ về lập và trình bày BCTC

❖ “Đạt được sự đảm bảo hợp lý rằng BCTC xét trên các phương diện
tổng thể, không còn các Sai sót Trọng yếu (SSTY)
do Gian lận (GL) và Nhầm lẫn (NL).”
➔ Đưa ra ý kiến về việc BCTC được lập phù hợp với
Khuôn khổ về lập và trình bày BCTC được áp dụng, trên
các khía cạnh trọng yếu.
❖ Lập báo cáo kiểm toán và trao đổi thông tin phù hợp với các phát hiện
của KTV.
❖ Khuôn khổ về trình bày hợp lý: yêu cầu phải tuân thủ các quy định
của khuôn khổ đó, và:
➢ Có thể thuyết minh nhiều hơn so với các quy định cụ thể của
khuôn khổ;
➢ Có thể thực hiện khác với một hoặc một số yêu cầu của khuôn
khổ nhưng rất hạn hữu.
❖ Khuôn khổ tuân thủ: chỉ được yêu cầu tuân thủ các quy định của
khuôn khổ.

17 18

VSA 200
Hạn chế tiềm tàng
Yêu cầu

KTV chỉ có thể đảm bảo hợp lý do những hạn chế tiềm tàng sau đây:
Các yêu cầu của VSA 200:
➢ Bản chất của lập và trình bày BCTC,
➢ Tuân thủ quy định về ĐĐNN
➢ Bản chất của thủ tục kiểm toán,
➢ Duy trì thái độ hoài nghi nghề nghiệp
➢ Điều kiện thực hiện kiểm toán với thời gian và giá phí hợp lý (Quan hệ
➢ Thực hiện các xét đoán chuyên môn
chi phí và lợi ích),
➢ Thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp
➢ Những vấn đề khác: gian lận, không tuân thủ, bên có liên quan, hoạt
➢ Thực hiện cuộc kiểm toán theo VSA.
động liên tục.

19 20

5
 8/7/2023

Ví dụ: Enron (2002) 3. Trách nhiệm của KTV

It is alleged that this company hid its real level of debt by putting 8,5
billion of group liabilities into special purpose vehicles whose account
were not consolidated with those of the company . The group became
bankrupt and the audit firm , Athur Andersen, went out of business as a
result of obstructing justice by, among other things, shredding documents
relating to the audit.
21
Phân định trách nhiệm (VSA 200)
❖ BGĐ và BQT đơn vị được kiểm toán chịu trách nhiệm về:
✓Lập và trình bày BCTC phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày BCTC được áp dụng;
✓Thiết lập kiểm soát nội bộ nhằm đảm bảo BCTC không còn sai sót trọng yếu;
✓Cung cấp cho KTV quyền tiếp cận các tài liệu, thông tin, nhân sự cần thiết cho cuộc kiểm toán
❖ KTV và DN kiểm toán chịu trách nhiệm kiểm tra, chuẩn bị và trình bày ý kiến của
mình về BCTC.
→ Việc kiểm toán BCTC không làm giảm nhẹ trách nhiệm của
Giám đốc (hoặc người đứng đầu) đơn vị được kiểm toán
đối với BCTC. 22

Phân định trách nhiệm Phân loại sai phạm (VSA 240 & 250)

Sai phạm

Nhà đầu tư Nhà quản lý

(Misstatements)
Sai sót Hành vi không tuân thủ
BCTC
Liên quan đến
(Errors) (Frauds)
việc thiết kế và Nhầm lẫn Gian lận
duy trì HTKSNB
Báo cáo
kiểm toán Biển thủ, tham ô TS
(Misappropriation of Assets)
Liên quan đến Kiểm tra của KTV Lập BCTC gian lận
phạm vi các thủ độc lập
tục kiểm toán (Financial Reporting)
23 24

6
 8/7/2023

Gian lận (VSA 240) Lập BCTC gian lận VSA 240

VSA 240 Mục đích Cách thức Hành vi

Định nghĩa - Xuyên tạc, làm giả,
Điều chỉnh BGĐ khống chế KSNB hoặc sửa đổi chứng
KQKD → làm • Lập bút toán khống từ, sổ sách kế toán.
Gian lận: “Là hành vi cố ý của một hay nhiều người trong người sử - Làm sai lệch hoặc
• Điều chỉnh các giả định
dụng hiểu sai cố ý không đưa vào
BQT, BGĐ, nhân viên hoặc các bên thứ ba thực hiện để và thay đổi xét đoán BCTC các sự kiện,
KTV
về tình hình
thu lợi một cách bất chính hoặc bất hợp pháp.” dùng để ước tính SDTK. nghiệp vụ kinh tế…
hoạt động và
khả năng • Che giấu hoặc không quan trọng
sinh lời. trình bày các sự kiện. - Áp dụng sai nguyên
• …….. tắc kế toán

25 26

Biển thủ, tham ô TS Hành vi không tuân thủ

Biển thủ
- Nhân viên thực hiện
- Trộm cắp TS với giá
trị không lớn
VSA 240 Định nghĩa VSA 250
Tham ô
“Hành vi không tuân thủ: là các hành vi bỏ sót hay vi phạm của đơn vị
- Người quản lý thực hiện được kiểm toán, bất kể cố ý hay vô ý, trái với pháp luật và các quy định
hiện hành, do đơn vị thực hiện dưới danh nghĩa của đơn vị hoặc do Ban
- Chiếm đoạt TS
quản trị, Ban Giám đốc hoặc nhân viên thực hiện thay mặt đơn vị.”

Hành vi không tuân thủ không bao gồm các vấn đề mang tính cá nhân
Giả mạo hay hay chỉnh sửa chứng từ, tài liệu (không liên quan đến hoạt động kinh doanh của đơn vị) do Ban quản trị,
Ban Giám đốc hoặc nhân viên của đơn vị gây ra;

27 28

7
 8/7/2023

Hành vi không tuân thủ Hành vi không tuân thủ

Đặc điểm VSA 250 Trách nhiệm của BQT và BGĐ VSA 240 & 250

➢ Khó phát hiện vì do không ảnh hưởng đến BCTC nên
không được lưu trữ trong tài liệu kế toán.
➢ Càng ít liên quan đến những sự kiện và giao dịch phản
ảnh trong BCTC thì KTV càng khó phát hiện.
➢ “Việc ngăn ngừa và phát hiện GL trước hết thuộc về trách nhiệm
của BQT và BGĐ đơn vị được kiểm toán.” (Đoạn 04 VSA 240)
➢ “Trách nhiệm của BGĐ đơn vị được kiểm toán, dưới sự giám sát
của BQT, là đảm bảo rằng các hoạt động của đơn vị được thực
hiện theo các điều khoản của pháp luật và các quy định…”
(Đoạn 03 VSA 250)

29 30

3.1. Trách nhiệm của KTV đối với GL Quy trình nhận diện và đối phó với RR do GL

VSA 240&250 Bước 1 Hiểu được bản chất của GL VSA 240
Chúng tôi chỉ chịu trách nhiệm liên quan đến
&250
việc diễn đạt ý kiến trên BCKT. Nói cách khác t Bước 2 Thảo luận trong nhóm kiểm toán

rách nhiệm của chúng tôi chỉ giới hạn trong Bước 3 Đánh giá về RR có GL và các hoạt động liên quan
phạm vi các thủ tục kiểm toán cần thực hiện.
Bước 4 Xác định và đánh giá RR có SSTY do GL

Bước 5 Biện pháp xử lý đối với RR có SSTY do GL được ĐG

Bước 6 Trao đổi với BQT & BGĐ của đơn vị được kiểm toán

→ KTV chỉ quan tâm những GL dẫn đến sai sót

Bước 7 Trao đổi với các CQ quản lý & CQ chức năng có LQ
trọng yếu trên BCTC.
31 Bước 8 Giải trình bằng văn bản và tài liệu hóa hồ sơ 32

8
 8/7/2023

BƯỚC 1: Hiểu được bản chất của GL Ví dụ về “Gian lận trên báo cáo tài chính”
(Pressure)
VSA 240
Động cơ hoặc áp lực
&250 ➢ Động cơ hoặc Áp lực: Khả năng sinh lợi của công ty bị sút giảm do
cạnh tranh, thay đổi kỹ thuật, sản phẩm lỗi thời, lãi suất tăng…
➢ Cơ hội: Các nghiệp vụ với các bên liên quan, những ước tính kế toán,
các nghiệp vụ bất thường, hệ thống kiểm soát nội bộ kém hữu hiệu.
➢ Cá tính, thái độ: Công ty đã có tiền sử vi phạm pháp luật, thiếu tôn
Cơ hội Thái độ hoặc biện (Attitude, trọng các giá trị đạo đức, Ban giám đốc không sửa chữa các yếu kém
minh cho hành động rationalization)
(Opportunity) kịp thời của hệ thống kiểm soát nội bộ…
Tam giác Gian Lận của Donal Cressy
(Fraud triangle)
33 34

Bài tập tình huống: BƯỚC 2: Thảo luận trong nhóm kiểm toán

➢ Siemens – Hối lộ đa quốc gia

➢ Cách thức thực hiện và che giấu gian lận
http://www.saigondautu.com.vn/Pages/20120906/Ky-7-Siemens-Hoi-lo-
➢ GL trong ghi nhận DT
da-quoc-gia.aspx
➢ Động cơ, cơ hội và khả năng hợp lý hóa các GL
➢ Coca Cola – Bí mật bị đánh cắp
➢ Tình hình hoạt động của ngành nghề
http://www.saigondautu.com.vn/pages/20120910/coca-cola-bi-mat-bi-
➢ Sự ổn định hay không ổn định tình hình tài chính
danh-cap.aspx

35 36

9
 8/7/2023

BƯỚC 3: Đánh giá về RR có GL và BƯỚC 5: Biện pháp xử lý đối với RR có SSTY do GL

các hoạt động có liên quan
Các thủ tục thường được sử dụng: Cấp độ BCTC
➢ Phỏng vấn
▪ Phân công & giám ▪ Thiết lập và thực
➢ Thực hiện thủ tục phân tích ban đầu sát nhân sự
▪ Đánh giá việc lựa
➢ Thu thập các thông tin khác chọn và áp dụng
CS kế toán
BƯỚC 4: Xác định & đánh giá RR ▪ Thay đổi hoặc bổ
sung một số yếu tố
có SSTY do GL không dự đoán
trước được
➢ Đánh giá trên 2 cấp độ: BCTC và CSDL
➢ Có RR do GL trong việc ghi nhận doanh thu
➢ Các RR đó có phải là RR đáng kể không
37
Cấp độ CSDL BGĐ k/chế KSNB VSA 240
&250
▪ Thử nghiệm thích
hiện các thủ tục hợp các bút toán
kiểm soát bổ sung ghi sổ và các điều
chỉnh khác
▪ Soát xét các ước
tính kế toán
▪ Kiểm tra các NV
quan trọng ngoài
QT KD bình thường
38

BƯỚC 6: Trao đổi với BGĐ & BQT BƯỚC 7: Trao đổi với CQQL &
CQ chức năng có liên quan
VSA 240 VSA 240
&250 &250

➢ Trao đổi với các CQ nếu trách nhiệm pháp lý của

BQT
KTV cao hơn trách nhiệm bảo mật

➢ Rút khỏi hợp đồng kiểm toán

BGĐ
39 40

10
 8/7/2023

BƯỚC 8: Giải trình bằng văn bản và tài liệu hóa hồ sơ

Tình huống của BIBICA
VSA 240 ✓ Tháng 5 năm 2003, Bibica công bố mức lỗ cả năm 2002 là (5.4) tỉ đồng do các nguyên nhân
sau: đầu tư nhiều dự án lớn, chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng, sự cạnh tranh gay gắt về
&250
giá.
Yêu cầu đơn vị cung
✓ Tháng 6 năm 2003, Ban kiểm soát của Bibica đã gửi báo cáo đến Trung tâm Giao dịch
cấp văn bản giải trình
Hồ sơ Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HSTC) theo yêu cầu của thanh tra Uỷ ban chứng
Kiểm toán khoán Nhà nước. Báo cáo chỉ rõ, con số lỗ của Bibica năm 2002 lên tới 12,3 tỷ đồng.
✓ Ngày 4/10/2003, Bibica chính thức công bố mức lỗ của năm 2002 với số lỗ 9,1 tỷ đồng.
Giải thích cho việc ba lần liên tiếp sửa đổi lại những công bố về kết quả hoạt động kinh doanh
năm 2002, Bibica cho biết: Số lỗ phát sinh từ hai khoản được "ẩn" dưới chi phí xây dựng cơ bản
dở dang (5,565 tỷ đồng) mà thực chất là chi phí hoạt động của nhà máy tại Hà Nội, và khoản
còn lại (1,33 tỷ đồng) do thay đổi phương pháp ghi nhận chi phí thực tế với doanh thu. Do đó
giảm chi phí, giảm lỗ thật và tăng lãi giả khoản tương ứng.
41 42

3.2. Trách nhiệm của KTV đối với hành vi

WORLDCOM không tuân thủ
VSA 240&250

This company, in an alleged attempt to maintain stated profit Chúng tôi cần ghi nhận các hành vi không tuân
thủ có thể gây ảnh hưởng trọng yếu đến
levels, treated revenues cost (over $3,8 billion) as capital
BCTC.
expenditure. There was also understatement of loans
amounting to some 2,5$ billion.

43 44

11
 8/7/2023

Kiểm toán viên

Giám đốc
Tuân thủ pháp luật Chú ý hành vi không tuân thủ làm ảnh
Dấu hiệu về hành vi không tuân thủ
hưởng trọng yếu đến BCTC
Thiết lập và duy trì Xem xét về tính tuân thủ pháp luật
các thủ tục cần thiết và các quy định ➢ Đã có sự điều tra của các cơ quan quản lý và cơ quan Nhà nước có liên quan
hoặc có các khoản thanh toán tiền phạt, bồi thường;
1. Hiểu biết PL&QĐ Thủ tục để nhận dạng hành vi không ➢ Có những khoản thanh toán cho những dịch vụ không rõ ràng hoặc các khoản
tuân thủ & Đánh giá ảnh hưởng
cho vay đối với các bên tư vấn, các bên liên quan, nhân viên của đơn vị hoặc
2. Thiết lập KSNB
3. Xây dựng các quy tắc Tham khảo ý kiến chuyên gia nhân viên của cơ quan quản lý Nhà nước;
hành xử ➢ Các khoản hoa hồng bán hàng hoặc phí đại lí quá cao so với mức thông
4. Đảm bảo tất cả n/v nắm Yêu cầu cung cấp thư giải trình thường của đơn vị hoặc so với các đơn vị khác cùng ngành hoặc so với giá trị
rõ quy tắc thực tế của dịch vụ nhận được;
5. Theo dõi việc tuân thủ và có Báo cáo về phát hiện hoặc nghi ngờ ➢ Giá mua quá cao hoặc quá thấp so với giá thị trường;
hình thức kỷ luật phù hợp có hành vi không tuân thủ
6.Tư vấn pháp luật ➢ Các khoản thanh toán bất thường bằng tiền mặt hoặc bằng séc do người cầm
7. Lưu trữ đầy đủ các VB PL & QĐ Tài liệu hóa hồ sơ séc thụ hưởng;
45 46
BMKit - UEH

Một số ví dụ về dấu hiệu về hành vi không tuân thủ Ví dụ 1: Vietnam Airlines

➢ Các giao dịch bất thường với những công ty đăng kí kinh doanh tại những nước
có nhiều ưu đãi về thuế;
➢ Thanh toán hàng hóa và dịch vụ cho một nước khác với xuất xứ của hàng hóa,
dịch vụ đó;
➢ Các khoản thanh toán không có chứng từ hợp lệ;
➢ Hệ thống thông tin không có khả năng theo dõi và lưu lại các hoạt động truy cập,
thay đổi trong hệ thống hoặc không cung cấp được các bằng chứng đầy đủ, dù là
do thiết kế hay do sai sót;
➢ Những nghiệp vụ không được phê duyệt hoặc những nghiệp vụ ghi chép sai;
➢ Nhận xét tiêu cực của báo chí.
47
Ông tổng giám đốc nhiều sai phạm
http://nld.com.vn/2010091801142614P0C1002/ong-tong-giam-doc-nhieu-sai-pham.htm
✓ Trong thời gian làm chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc Tổng Công ty Cảng Hàng không miền
Bắc, ông Trần Long Nhiên đã yếu kém trong quản lý cán bộ, tài chính và đầu tư xây dựng.
Không tuân thủ quy định
✓ “Công tác quản lý tài chính, kế toán tại tổng công ty cũng có một số sai phạm: nhiều sai sót từ
hệ thống kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ, thanh toán, quyết toán trong quá trình quản lý tài
chính kế toán của Trung tâm Khai thác ga sân bay Nội Bài (giai đoạn 2003-2004); hoạt động
kiểm soát nội bộ chưa được duy trì thường xuyên; quản lý vốn chưa hiệu quả.
✓ Bên cạnh đó, hoạt động quản lý đầu tư chưa tốt, thủ tục trong thực hiện dự án còn sai sót,
nhiều dự án tiến độ còn chậm...”
48

12
 8/7/2023

Ví dụ 2: Công ty TNHH Vĩnh Hưng 4. Trao đổi với BGĐ (VSA 260)

❖ BQT của đơn vị được kiểm toán

www.dantri.com.vn&vnexpress.net
❖ Các vấn đề cần trao đổi:
• Trách nhiệm của KTV liên quan đến cuộc kiểm toán BCTC
• Phạm vi và lịch trình kiểm toán theo kế hoạch
✓ Vào ngày 20/7/2006, Cục cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế vừa • Các phát hiện nghiêm trọng
triệt phá một đường dây lừa đảo, chiếm đoạt tiền thuế GTGT tại công ty TNHH Hà • Tính độc lập của KTV
Gia Linh (Hà Nội). Cùng với giám đốc công ty TNHH Vĩnh Hưng, công ty TNHH ❖ Quá trình trao đổi
• Thiết lập quá trình trao đổi
Kinh doanh hội nhập và phát triển, các bị can này đã móc ngoặc cùng nhau lập hồ
• Hình thức trao đổi
sơ khống xuất khẩu các mặt hàng nông sản sang Trung Quốc từ đó sử dụng Hoá • Thời điểm trao đổi
đơn lập hồ sơ xin hoàn thuế GTGT. Bước đầu xác định các bị can đã chiếm đoạt • Tính thỏa đáng của quá trình trao đổi
khoảng 10 tỉ đồng. ❖ Tài liệu hồ sơ kiểm toán

49 50

5. Các quy định về đạo đức nghề nghiệp

Nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp
hiện hành của VN

❖ Chính trực.
❖ Khách quan.
❖ Năng lực chuyên môn
❖ Luật kiểm toán độc lập (2011) & tính thận trọng.
❖ Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp (8.2015) ❖ Tính bảo mật.
❖ Tư cách nghề nghiệp.

51 52

13
 8/7/2023

Đạo đức nghề nghiệp Đạo đức nghề nghiệp

Năng lực chuyên môn & tính thận trọng Năng lực chuyên môn & tính thận trọng

Điều gì có thể xảy ra nếu ta ?!

Mình có đủ khả năng để kiểm toán không thận trọng đúng mức ?
cho ngân hàng An Tâm hay không ?

Năng lực Chuyên môn chia

làm 2 giai đoạn :
- Đạt được trình độ nghiệp vụ
- Duy trì năng lực chuyên môn

53 54

Đạo đức nghề nghiệp

Các nguy cơ và biện pháp bảo vệ
Năng lực chuyên môn & tính thận trọng
❖ Các nguy cơ
Tôi đang kiểm toán cho Cty X &
- Nguy cơ do tư lợi
nghĩ rằng mọi người nên bán cổ - Nguy cơ tự kiểm tra
phần của họ càng sớm càng tốt ! - Nguy cơ về sự bào chữa
- Nguy cơ từ sự quen thuộc
- Nguy cơ bị đe doạ
KTV phải bảo mật thông tin có được, không được tiết lộ ❖ Các biện pháp bảo vệ
khi chưa được phép cuả người có thẩm quyền trừ khi ➔ Phần này SV tự đọc Sách tham khảo. (Xem sách trang 268 - 273,
có nghĩa vụ phải công khai theo yêu cầu của pháp luật đọc thêm các nguy cơ và biện pháp bảo vệ)
hoặc trong phạm vi quyền hạn nghề nghiệp cuả mình.
55 56

14

The five threats to independence
Threat Description
Self-interest Auditor has financial or other
interest in organization
Self-review Auditor reviews own work
Advocacy Auditor involved in
promoting client
Familiarity Auditor too familiar with, or
long relationship with,
employees, officers, directors
Intimidation Auditor intimidated by
management or directors
Các nguyên tắc ĐĐNN căn bản
❖ Tính chính tröïc: phaûi thaúng thaén, trung thöïc trong taát caû caùc m
oái quan heä chuyeân moân vaø kinh doanh;
❖ Tính khaùch quan: khoâng cho pheùp söï thieân vò, xung ñoät lôïi ích h
baát cöù aûnh höôûng khoâng hôïp lyù naøo chi phoái caùc xeùt ñoaùn ch
uyeân
vaø kinh doanh cuûa mình.
Example
Auditor owns shares or loans money
to organization
Auditor installs payroll system then
reviews it during audit
Encouraging investors to buy bonds
or shares of organization
Senior manager of an organization be
comes the auditor; Auditor spent
too many years on same audit
Auditee threatens to change
auditors if unhappy with audit results
oaëc
moân
59
8/7/2023
Bài tập
❖ Về nhà làm bài tập: phần trắc nghiệm.
❖ Phần các bài tập tự luận: 7.17; 7.21, 7.23, 7.26
❖ Đọc thêm quy định của Luật Kiểm toán độc lập (BẮT BUỘC)
✓ ĐIỀU 13: Các hành vi bị nghiêm cấm
✓ ĐIỀU 18: Nghĩa vụ của KTV hành nghề
✓ ĐIỀU 19: Các trường hợp KTV hành nghề không được thực hiện
kiểm toán
→ *** Để hiểu được các trường hợp nào không được kiểm toán?
58
Các nguyên tắc ĐĐNN căn bản
❖ Naêng löïc chuyeân moân vaø tính thaän troïng:
➢ Theå hieän vaø duy trì söï hieåu bieát vaø kyõ naêng chuyeân moân caàn thieát nhaèm ñaûm ba
ûo raèng khaùch haøng hoaëc chuû doanh nghieäp ñöôïc cung caáp dòch vuï chuyeân moân coù
chaát löôïng döïa treân nhöõng kieán thöùc môùi nhaát veà chuyeân moân, phaùp lyù vaø kyõ th
uaät,
➢ Haønh ñoäng moät caùch thaän troïng vaø phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc chuyeân moân vaø
kyõ thuaät ñöôïc aùp duïng;
➢ Duy trì kieán thöùc vaø kyõ naêng chuyeân moân ôû möùc caàn thieát ñeå ñaûm baûo cung caá
p dòch vuï
chuyeân moân ñaït chaát löôïng cho khaùch haøng hoaëc doanh nghieäp nôi laøm vieäc;
➢ Haønh ñoäng thaän troïng, tuaân thuû chuaån möïc veà chuyeân moân vaø kyõ thuaät phuø hôï
p khi cung caáp
caùc dòch vuï chuyeân moân.
➢ Caàn xeùt ñoaùn hôïp lyù khi aùp duïng kieán thöùc vaø kyõ naêng chuyeân moân trong vieäc th
öïc hieän dòch vuï.
60
15
 8/7/2023

Các nguyên tắc ĐĐNN căn bản Các nguyên tắc ĐĐNN căn bản

❖ Tính baûo maät: KTV khoâng ñöôïc:

➢ Tieát loä caùc thoâng tin coù ñöôïc khi chöa coù söï ñoàng yù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn, tr
öø khi coù quyeàn hoaëc nghóa vuï phaûi coâng boá theo quy ñònh cuûa phaùp luaät hoaëc höô ❖Tö caùch ngheà nghieäp:
ùng daãn cuûa toå chöùc ngheà
nghieäp; ➢ Phaûi tuaân thuû phaùp luaät vaø caùc quy ñònh coù lieân quan
➢ Söû duïng nhöõng thoâng tin maät coù ñöôïc töø moái quan heä chuyeân moân vaø kinh doanh ➢ Traùnh baát kyø haønh vi laøm giaûm uy tín ngheà nghieäp
ñeå phuïc vuï
lôïi ích caù nhaân hay lôïi ích cuûa beân thöù ba.
➢ Traùnh cöôøng ñieäu hoùa veà caùc dòch vuï maø hoï coù theå thöïc hieän, ve
➢ Phaûi baûo maät thoâng tin ngay caû trong moâi tröôøng ngoaøi coâng vieäc, phaûi caûnh giaùc
à trình ñoä
vôùi ruûi ro hay kinh nghieäm cuûa baûn thaân; hoaëc ñöa ra nhöõng trích daãn laøm ma
tieát loä thoâng tin moät caùch khoâng coá yù, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc ñoái taùc thaân thieát t át uy tín
rong coâng vieäc
hay ñöa ra nhöõng so saùnh khoâng coù caên cöù veà coâng vieäc cuûa caùc b
kinh doanh hoaëc ñoái vôùi thaønh vieân coù quan heä gia ñình gaàn guõi hoaëc tröïc tieáp.
➢ Phaûi baûo maät thoâng tin coù ñöôïc töø khaùch haøng tieàm naêng hoaëc ñôn vò nôi hoï coù
eân khaùc.
khaû naêng ñöôïc tuyeån duïng trong töông lai.
➢ Phaûi baûo maät thoâng tin trong noäi boä doanh nghieäp nôi laøm vieäc. 61 62

Hãy cho biết phát biểu sau đây đúng hay sai? Giải thích vắn tắt Hãy cho biết các phát biểu sau đây đúng hay sai? Giải thích vắn tắt

• Khi phát hành ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần thì KTV phải
chịu trách nhiệm đầu tiên khi BCTC vẫn còn sai sót trọng yếu.
A. Kiểm toán viên có trách nhiệm phát hiện mọi gian lận có ảnh hưởng
đến tình hình kinh doanh, kiểm soát nội bộ và BCTC.
B. Khi mời kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC), trách nhiệm về việc
lập và trình bày BCTC được chuyển giao từ Giám đốc đơn vị được
kiểm toán sang cho kiểm toán viên (KTV).
C. Khi phát hành ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần thì KTV phải
chịu trách nhiệm đầu tiên khi BCTC vẫn còn sai sót trọng yếu.

63 64

16
 8/7/2023

Hãy cho biết các phát biểu sau đây đúng hay sai? Giải thích vắn tắt
A. Kiểm toán viên có trách nhiệm phát hiện mọi gian lận có ảnh hưởng
đến tình hình kinh doanh, kiểm soát nội bộ và BCTC.
➔ Sai, KTV sẽ không chịu trách nhiệm về việc không phát hiện gian lận có thể dẫn đến sai
sót gây ảnh hưởng trọng yếu đến BCTC nếu họ chứng minh được đã thận trọng đúng mức
tuân thủ VSA 240 trong quá trình thực hiện kiểm toán.
Hãy cho biết các phát biểu sau đây đúng hay sai? Giải thích vắn tắt
B. Khi mời kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC), trách nhiệm về việc
lập và trình bày BCTC được chuyển giao từ Giám đốc đơn vị được kiểm
toán sang cho kiểm toán viên (KTV).
➔ Câu phát biểu này là sai. Vì theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA) 200,
thì trách nhiệm lập và trình bày BCTC trước hết thuộc về Ban Giám đốc công ty
được kiểm toán cho dù có hay không có kiểm toán BCTC.

65 66

Hãy cho biết các phát biểu sau đây đúng hay sai? Giải thích vắn tắt
C. Khi phát hành ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần thì KTV phải
chịu trách nhiệm đầu tiên khi BCTC vẫn còn sai sót trọng yếu.
➔
Sai. Cho dù phát hành ý kiến chấp nhận toàn phần thì việc chịu trách nhiệm pháp lý về tính
trung thực của BCTC trước hết thuộc về Giám đốc DN. VSA 200- A2: Trong mọi trường hợ
p, cuộc kiểm toán theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam được tiến hành trên cơ sở là Ban G
iám đốc và Ban quản trị (trong phạm vi phù hợp) đã hiểu và thừa nhận rằng họ có những tr
ách nhiệm:
Đối với việc lập và trình bày báo cáo tài chính phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày b
áo cáo tài chính được áp dụng, bao gồm cả sự trình bày hợp lý;
Đối với kiểm soát nội bộ mà Ban Giám đốc và Ban quản trị (trong phạm vi phù hợp) xác địn
h là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính không còn sai sót trọn
g yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn;
67

17