Professional Documents
Culture Documents
Yalın Üretim Sistemleri: Dersin Amaçları
Yalın Üretim Sistemleri: Dersin Amaçları
1 5
2 6
3 7
Proje Başlıklar
History of lean thinking and lean production and introduction to lean production
5 kişilik gruplar Basic concepts of lean production (Value, Types of waste, Kaizen, Takt time)
Basic concepts of lean production (pull-push systems, bottleneck analysis, waste-walking)
Problem solving and continuous improvement frameworks (6-sigma, A3, DMAIC and PDCA cycles)
1. Gerçek bir sistemde yalın araçların kullanılma çalışması Value Stream Mapping
2. Sağlık Sistemleri gibi örnek sistemlerde yalın uygulamalar hakkında Information flows in lean systems
Just in Time production
araştırma Lean production tools-I (5s, 5 Whys, Poka Yoke)
3. Üniversitelerde yalın araçların kullanılma çalışması Lean production tools-II (SOP, Performance management and metrics)
4. Üniversitelerde yalın uygulamalar hakkında araştırma Lean production tools-III (Kanban, Heijunka, Milk-run)
Lean approach in service systems
5. Diğer konular da mümkündür (lütfen önceden sorun) Information systems in lean production and Lean production technologies
Rapor ve Sunum Current trends in lean production systems (Digital transformation and Industrial revolutions)
Lean production applications
4 8
Yalın Nedir Giriş
• Yalın, israfların ortadan kaldırılmasıyla elde edilen operasyonel • Sizler müşteri beklentilerini daha yüksek verimlilikle karşılamanın
mükemmellik demektir. yollarını bulmalısınız.
• Yalın, bir dizi uygulama değil, ilkeli bir metodolojidir. • Küresel rekâbet ve üretim karmaşıklaşıyor, teknik okuryazarlık
• Sistemin bütünsel sağlığını dikkate alarak, müşterilere hızlı bir yükselmeli.
şekilde değer katmanın bir yoludur. • Ekonomik kalkınma, Yalın Üretim araçlarının hizmet sektörüne
• Yalın, sistemi bütün olarak ele alarak sürekli olarak, yüksek değeri uygulanmasını gerektirir ...
sağlamak için optimize etmeyi amaçlar…
9 13
Tanımlar Geçmiş
• Yalın “daha azla daha fazlasını yapmak” (Agarwal vd., 2006) • Geçmişi tekrar etmemek için hatırlamak zorundayız ...
• “Yalın, üretim maliyetini ve teslimat süresini artıran herhangi bir şeyi Ayrıca
ortadan kaldırarak müşteri siparişi ile sevkiyat arasındaki süreyi • Zaman israfını önler
sürekli olarak kısaltan bir iş felsefesidir.” - Eaton Corporation • Geleceği tahmin etmeyi kolaylaştırır
10 14
Giriş
17 21
• Savaş sonrası talep düşüktü ve ekonomik olarak birim başına • Changeover süresini kısaltarak
maliyeti minimize etmek mümkün değildi. Bu, talebe bağlı çekme • Duruş süresini azaltarak
sistemlerinin gelişmesine yol açtı. • Arızaları azaltmak için önleyici bakım kullanarak
• Toyota yüksek stok seviyeleri ile baş edemedi. • Çalışanları eğiterek
• Japonlar pahalı seri üretim tesislerini kuramazlardı, bu yüzden israfı • Rezerv kapasitesi oluşturarak
azaltmaya ve düşük maliyetli otomasyona odaklandılar.
18 22
• İsraf
• Değer
• Müşteri
• Akış
•…
Taiichi Ohno Shigeo Shingo
(1912-1990) (1909-1990)
19 23
Yalın Araçları
20 24
Yalın Üretimin Yararları Geçen Hafta
• Azalan stok seviyeleri. • İmalat Tarihi ve Yalın
• Azaltılmış alan gereksinimleri.
• Artan ürün kalitesi. • Yalına ait önemli kavramlari: İsraf, Değer, Müşteri, Akış ve Sürekli
• Kısa teslim süreleri. İyileştirme
• Ürün karışımında daha fazla esneklik. • Yalın'ın Yararları
• Düzgün üretim akışı.
• Artan verimlilik seviyeleri.
• İşçinin problem çözmeye katılımı.
• İyi tedarikçi ilişkileri…
25 29
• Müşteri ve değer: Müşterinin bakış açısından israf ve değerin • Yalın, minimum israfla en iyi değeri yaratmak ve müşterilerin
belirlenmesi anahtar ilkedir. beklentilerini karşılamaktır
• Tam zamanında: Sadece ihtiyaç duyulanı, ihtiyaç duyulduğunda ve • Değer, müşterinin söylediği, önemli olduğunu düşündüğü ve para
gereken miktarda üretmek. ödemeye istekli olduğu şeydir.
27 31
Değer
28 32
Değerin Özellikleri Değerin Özellikleri
• Dinamiktir: Yarının müşterisi bugünün değerini yetersiz veya hatta • Değer; zaman, mekan ve formun bir fonksiyonudur.
alakasız olarak görebilir. • Zaman; teslim zamanı
• Yer; müşterinin istediği yer
• Müşteriler bir ürünün ömrü boyunca güvenilir bir şekilde değer • Form; tasarım ve sağladığı fayda ile ilgilidir
vermesini bekler.
33 37
• Müşterilerin sürekli değişen talepleri, bir şirketin müşterilerini iyi İki tür Değer vardır
tanıması gerektiği anlamına gelir. 1. Atıkları tanımlamak için kullanılan Şimdiki (mevcut) Değer
2. Gelecekteki Değer: Gelecekteki müşterilerin değer tanımı
• Odak, müşterilerin değer beklentilerini karşılayan ürün ve hizmetler
sunmak olmalıdır.
Değerin Özellikleri
35 39
• Güvenilirlik ve bulunabilirlik, siparişin zamanında teslim edilmesiyle • Yalın israfların ortadan kaldırılması ile ilgilidir.
başlar. • İnsanlar; zaman, yer, bina, ürün vb. sıklıkla israf ederler
• İsrafların nasıl oluştuğu sorgulanmalı
• Yalnızca satın alma sırasında değer sunmak yeterli değildir. •
• Bir fabrikadaki israf türleri nedir?
• Bir ürün, müşterinin beklediği süre boyunca değer sağlamalıdır. • İsrafların bir bütün olarak anlaşılması çok önemlidir.
• “Neyin yararlı olduğunu” tanımlayıp bu tanıma uymayanlar israf…
36 40
İsraf 3M
• Bir fabrikada, “işe yararlılık” değerle aynı şeydir. Japonlar genellikle 3 tip israftan (3M) bahseder:
• Üretim süreçleri temel olarak ürünlere değer katar. Muda, Mura ve Muri…
• Değer katmayan her şey bir israf türüdür. 1. Muda, süreçlerinizdeki NVA faaliyetleridir;
• İsraf, “değer katmayan her şey” 2. Mura, süreçlerdeki dengesizlerdir
3. Muri aşırı yüklenmelerdir
41 45
İsraf Mura
• Üretim, aşırı değişkenlikten kaynaklanan gereksiz işlemlerle karşı karşıya • Mura, düzensizlik veya tutarsızlıktır
kalmaktadır. • Her zaman değişen süreçler: bazen kapasitede, bazen kapasitenin
üzerinde, bazen kapasitenin altında veya boşta olma…
• Değişkenlik israfın önemli kaynaklarındandır • Mura değişken talep, dengesiz üretim programları ve duruşlardan
• Değişkenlik kaynakları?
(ekipman arızaları, malzeme sıkıntısı ve parça hataları…)
• İsraf yalnızca açıkça görülebilen hatalarla değil aynı zamanda hiç kimsenin
kaynaklanabilir…
değiştirmeyi düşünmeyeceği uygulama ve prosedürlerle de ilgili olabilir.
• Mura, Muri ve Muda’ya neden olabilir…!
42 46
İsraf
• Sayma işlemi
• Operatörün iş parçalarını masasına yerleştirilme şekli,
• Operatörün vida ve tornavidaları alma şekli
• Operatör vidaları vidalama şekli,
• Bazı durumlarda, vidalama işlemi bile israf olabilir çünkü aynı işlevi
yerine getirmenin daha etkin bir yolu olabilir (örneğin kimyasallar).
43 47
İsraf Muri
• Israfların tanımlanması kolay değildir ve süreçlerin değer akışı • Muri, aşırı yükten kaynaklanır:
haritalaması, spagetti çizelgeleri, vb. araçlarla analiz edilmesi gerekir. • İnsanlara: fiziksel veya zihinsel kapasitelerinin ötesinde stres
• Süreç ve makinelere: Tasarım limitlerinin ötesinde üretim
• Mükemmelliğe doğru ilerlemek, sürekli olarak kendine soru sormaya programı
alışma anlamına gelir: Daha iyisini yapabilir miyiz? • Muri ekipman arızalarına, kazalara, sağlık sorunlarına, hatalara ve
kusurlara neden olabilir…
44 48
Değer Katan, Değer Katmayan,
Muri'nin Sebepleri
Gerekli ama Değer Katmayan
• Mura • NVA aktiviteleri ortadan kaldırılmalıdır.
• Eğitim almadan bir süreçte çalışmak
• Kalan faaliyetler, VA ve NNVA, iyileştirme odağı olmalıdır.
• Net olmayan talimatlar
• Kötü işaretli ve dağınık işyerleri
• Alet, ekipman ve bakım eksikliği
• Güvenilirliği düşük ekipman ve süreçler
• Zayıf iletişim
49 54
• Yalın konsepti, faaliyetleri aşağıdaki gibi sınıflandırır: 1. Bir şeyi dönüştürüyor mu? Evet ise, 2; Hayır ise, 4
1. Değer Katan (VA) 2. Müşteriler isteyerek para öder mi? Evet ise, 3; Hayır ise, 4
2. Değer Katmayan (NVA) 3. İlk defada doğru yapıldı mı? Evet ise, VA; Hayır ise 4
3. Gerekli fakat Değer Katmayan (NNVA) 4. İşletme veya yasalar için gerekli mi? Evet ise, NNVA; Hayır ise NVA
51 55
52 56
• Işlemleri sınıflandırmak basit görünüyor ama uygulanması zor … • Ürünler gereksinimleri karşılamadığında, kalitesizlikle ilgili
• Belirli bir iş içinde, VA ve NVA arasında ince farklar olabilir. Ayrımı maliyetleri ile uygunsuzluk oluşur:
yapmak için en nitelikli kişi, işi yapan, göreve en aşina olan kişidir.
• İşçiler (iş yapanlar) genellikle neyin gerekli olduğunu ve neyin • Hatayı bulma ve düzeltme çabaları boşa harcanmış emek, malzeme
olmadığını bilir… ve diğer kaynaklardır ...
58 62
• Çok az çalışan NVA’lara işaret eder. İşinin tehlikeye gireceğinin ya da • Üretici tarafından düzeltilmeyen ve bir müşteri tarafından keşfedilen
çalışmaya devam etmeyeceğinin düşüncesi… kusurları göz önünde bulundurun…!
• Sınıflandırma, işçilerin işlerini incelemelerini ve NNVA faaliyetlerini
ortadan kaldırmanın yollarını önermelerini gerektirir; bu, işçilerin iş • Hatalar, üretimi geciktirir ve teslimat sürelerini arttırır.
güvenliğini tehdit etmemelidir. • Az kusurlu ürünler kullanılabilir, ancak indirimli fiyatlarla satılır ...
• Eğer hedef çalışanın işini tehdit ediyorsa, girişim kısa ömürlü olur ve • Kusur ve verimsizlikleri azaltmak için sürekli Kök Neden Analizi
anlamlı bir katılım olmaz. yapılmalıdır.
59 63
• Toyota tarafından tespit edilen ve ilk olarak Taiichi Ohno tarafından • Personel, yazılım ve laboratuvar • Ürün geri alımları, mevcut ve
tanımlanan 7 israf günümüzde evrensel hale dönüşmüştür… ekipmanı potansiyel müşterilerin kaybı
• Son zamanlarda, kullanılmayan insan yeteneği, Toyota’nın • Belgeleme • Müşteri memnuniyeti, süreçleri
• Eğitim değerlendirme
sınıflandırmasına eklendi.
• Danışmanlıklar • Önleyici ve kestirimci bakım
• Bu israf türleri:
• Yeniden işleme, yeniden montaj • Cezalar
• Veri analizi • Garanti kapsamındaki ürünlerin
yönetimi
60 64
DOWNTIME
Bunlar kök neden Kusur Azaltma
D Defects-Hatalı üretim değil…
O Overproduction - Fazla üretim • Eğitim ile farkındalığı arttırma,
Başarısızlığın
W Waiting-Bekleme belirtileridir..! • Poka-yoke
N Nonutilized human talent- Insan potansiyeli • Kusurları tespit etmek için makine tasarımı (Jidoka)
T Transportation-Taşıma • Prosedürleri ve talimatları düzenleme
I Inventory-Stok • FMEA, FTA
M Motion-Hareket • Kontrol planlarını revize
E Excess(extra, over) Processing-Fazla işlem • Süreçler ilk defada doğru yapılmalıdır.
61 65
Fazla Üretim Bekleme
• En büyük sorun, talebi aşan miktarda veya sipariş yokken üretim • Bazı firmalar, talepleri ne olursa olsun işçileri ve makineleri çalışır
• Şirketler bazen kullanımı artırmak, ekipman ve tesislerini çalışır durumda tutma politikasıyla bekleme israfını asgariye indirmeyi
durumda tutmak için stoğa üretim. seçer: Aşırı üretim…
• Aşırı üretimi belirlemek zor olabilir… • Makinelerin kapatılması ve işçilerin boşta olması, malzeme, ekipman
• Bu tür şirketlerde herkes meşgul ve hiç kimsenin ne olduğunu ve genel giderler bakımından, siparişleri bulunmayan stokların
incelemeye ya da neyin yanlış olduğunu görmeye vakti yok. üretilmesinden daha az maliyetlidir.
66 70
67 72
• Tespit etmesi kolay: siparişlerin, parçaların, malzemelerin, önceki • Çalışanların katılımı ve yetkilendirilmesi, yalın üretimin temelidir.
işlemlerden gelen ürünlerin veya ekipman onarımlarının beklenmesi • Go & see (genchi genbutsu), kaynağın bulunduğu yerde sorunların
keşfedilmesi ve çözülmesi terimidir.
• Otomasyonlu süreçlerde: operatörler makine bitene kadar izler ve • Sorunları keşfetmek ve çözmek için, bunları her gün yaşayan
bekler insanlara sormak ve onların eğitim ile bunları çözmelerini sağlamak
69 74
Taşıma Stok
• Taşımalar, bir depo veya stok noktası ile işlemin gerçekleştiği yer • Çoğu problemin temeli
arasındaki malzeme taşımalarıdır. • Aşırı üretime bağlı tipik israftır
• İşlenmeyi bekleyen ürünleri temsil eder.
• Taşıma mesafesini iki faktör belirler • Diğer israf türlerini örter ve
1. Tesis yerleşimi
2. Üretim işlem sırası • Azaltılması ile sorunlar ortaya çıkar
75 79
Taşıma Stok
• Aşırı stoklar, kaçınılmaz olarak taşıma faaliyetlerinde artışa yol • Yöneticiler stoğu problemlere karşı koruma amaçlı kullanırlar.
açmaktadır. • Sorunların üstesinden gelmek için alternatiflerin görülmesini önler.
• Taşınırken öğeler üzerinde hiçbir iş yapılmaz, bu sürede harcanan
zaman boşa harcanır.
• Eşyaların taşınması ve izlenmesinde yer alan tüm ekipman ve işçilik
masraflıdır ve israftır.
76 80
• Kötü bir fabrika düzeni • Yüksek su seviyesi, bir geminin kayalarla karşılaşması ihtimalini düşürür.
Su seviyesi düşürüldüğünde, kayalar açığa çıkar ve özen gösterilir…
• Büyük parti büyüklükleri
• Yüksek stok problemleri örter ve yönetimin onları düzeltmesini önler.
• Zayıf veya sınırlı becerilere sahip çalışanlar • Stok seviyesi düşürüldüğünde, sistemdeki sorunlar (kötü tahmin, kötü
• Taşıma işlemini sürecin bir parçası olduğunu kabul etmek. bakım, uzun kurulumlar, kötü ürün tasarımı ve kalite kontrolü vb.) ortaya
çıkar ve yönetimin sistemin çalışmaya devam etmesi için bunları çözmesi
gerekir.
77 83
Taşımayı Azaltmak
78 84
Stoğun Nedenleri Hareket
Maliyetler Hareket
• Elde tutma maliyetleri: depolama alanı, evrak ve taşıma, sigorta, • Örneğin: arama, seçme, toplama, taşıma, yükleme, yeniden
güvenlik maliyetlerini içerir. konumlandırma, boşaltma, veri girişi için hareket etme, kalifiye
• Stoktaki kalemleri elde etmek ve üretmek için gereken sermaye personel eksikliğini gidermek için hareket etme...
başka bir yerde kullanılamaz, bir fırsat maliyetidir.
• Stok, fonlarla tedarik edilen kalemlerden oluşuyorsa, aynı zamanda • Her ne kadar şirketlerin çalışan sayısını veya çalışılan saat sayısını
bir faiz gideri vardır. artırarak üretimi arttırmaları yaygın olsa da, daha iyi bir yol israf
edilen hareketleri ortadan kaldırmaktır.
86 90
Hareket
• Yalın üretimde, stok azaltma bir son değildir; • Meşgul bir işçinin iş içeriğinin %50 ve günlük çıktısının 10 birim
• Üretim sistemindeki sorunları ortaya çıkarmak için kullanılan bir olduğunu varsayalım. Üretimi iki katına çıkarmak için şirket bir işçi
göstergedir. koyabilir veya mevcut işçiden saatini iki katına çıkarmasını isteyebilir.
• Bunun bir alternatifi, işçinin işini incelemek ve boşa harcanan
hareketi ortadan kaldırmaya çalışmaktır. Çalışma içeriğini %100,
üretimi iki katına çıkarır.
• İşçi sadece faydalı, katma değerli faaliyetlerle meşgul olur.
87 91
88 92
Gereksiz Hareketleri Azaltmak Fazla İşlemin Nedenleri
93 97
• Bir sürecin kendisi etkisiz veya gereksiz adımlar içerebilir. • Süreci yeniden tasarlamak
• Bu, istenenden daha fazlasını üretme ile karıştırılmamalıdır. • Etkinliği ayrıntılı gözden geçirme
• Görevleri otomatikleştirme
• Talimatları ve prosedürleri gözden geçirme
94 98
Fazla İşlem
96