DENEY HAYVANLARININ

FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ
 Rodentler - (Kemirgenler)
Sıçan
Gerbil

Kobay

Fare Hamster
2010 yılı itibariyle PUBMED veritabanına
kayıtlı bilimsel yayınlar
ABD’de kullanılan deney hayvanları: %90 sıçan ve fare
 Fare & Sıçan avantajları

• Bulunabilirlik

• Küçük ebatları

• Yüksek üreme yeteneği

• Minimal bakım masrafları

SIÇAN (RAT)
Laboratuvar Sıçanının Oluşumu

X
 Rattus Norvegicus
(Norveç Sıçanı)
Kahverengi Sıçan

Norveç sıçanı 8. yüzyılda Avrupa; 1700’lü yılların sonundan

itibaren ise Amerika kıtasına yayılmıştır.
 Rattus rattus
Siyah Sıçan

R. Rattus, daha az agresif ve daha küçük yapılıdır. 12.

yüzyılda güneydoğu Asya’dan Avrupa’ya yayılmıştır.
 Rat Baiting

Siyah sıçanlar, 18. yüzyıla kadar İngiltere’de spor ve eğlence amaçlı

katlediliyordu. Albino olanlar ise şov amaçlı saklanıp damızlık olarak
kullanılıyordu.
Sıçanlarda ilk laboratuar çalışmaları 1800’lü yıllarda
başlamıştır.

Fransız Philipeaux, 1856’da adrenal bezleri çıkarılmış

sıçanların beslenme ve üreme durumlarını rapor edip
yayınlamıştır.

• 1890’da Henry Donaldson Şikago Üniversitesi’nde ilk

olarak sıçan deneyleri yapmış, sonrasında Wistar
Enstitüsü’nü ve laboratuar faresini geliştiren Jackson
Laboratuarı’nı kurmuştur.
 Wistar Sıçan

Laboratuvar Sıçanı
• Wistar
• Sprague-Dawley Sprague-Dawley Sıçan
• Long Evans
• Lewis

Lewis Sıçan

Long-Evans Sıçan
 Ortalama Yaşam Süresi
• 24-36 ay

• Kalori kısıtlaması ile daha uzun yaşam

mümkündür.
Sıçan ve farenin serebral hemisferlerinde gyrus ve sulcus
bulunmaz.

Periferik sinir sistemi

•34 çift spinal
•8 çift servikal
•13 çift torasik
•6 çift lumbar
•4 çift sakral
•3 çift kaudal sinir
Kahverengi yağ dokusu sıçanlarda termogenez için önemlidir.
Ortalama yem tüketimi sıçanlarda CA%5; farelerde CA%10
Sıçan ve farede kusma refleksi bulunmamaktadır.
SIÇAN Genel Fizyolojik Özellikleri

Yaşam süresi 2.5-3.5 yıl

Vücut ağırlığı 250-450 gram (erkek)

250-300 gram (dişi)

Vücut ısısı 36-37.5 0C

Su tüketimi 10-12 ml/100 g/gün

Yem tüketimi 15-20 g katı gıda/gün

İdrar miktarı 10-15 ml/gün

Feçes miktarı 9-15 g/gün

Gece aktif hayvanlar Kaprofaji (+)

 Evcil Hayvanlarda Kızgınlık

Mono-östrik (köpek)

Mevsimsel poli-östrik (kedi)

Poli-östrik (inek, kısrak, sıçan-fare)

• Sıçanda 5 (farede 4 gün) günlük düzenli östrus siklusu gözlenir.

• Östrus fazı siklusun 3 gününün gecesine denk gelir ve 12-14 saat

sürer.

• Ovülasyon östrus fazının ilk 12 saatinde spontan olarak gelişir

Çifleşme sonrası ‘vaginal plug’ oluşumu
Östrus Takibi
 SIÇAN Üreme Özellikleri

Üretimde kullanılma yaşı 12-14 hafta

Maksimum fertilite 100-300 gün

Gebelik süresi 21 gün

Bir batında yavru sayısı 3-18 adet

Laktasyon süresi 21 gün

Sıçan ve farede 6 çift meme başı bulunur. Meme bezleri
farede sıçana göre daha iyi gelişmiş ve belirgindir.
Meme başları dişilerde 8-14. günde görülmeye başlar
 5-6 gram

Laktasyon sonunda
40-50 gram

göz/kulak kapalı tüysüz

8-9 gün
10-14 gün

Erkekte testisler 4-6 hafta içinde skrotuma iner

karın boşluğundadır
Yenidoğan 3 günlük 7 günlük

11 günlük 14 günlük 4 haftalık

SIÇAN KVS ve kan parametreleri

Kalp hızı 300-380 vuru/dk

Kan basıncı 115-120 mmHg -sistolik

85-90 mmHg-diyastolik

Toplam kan
hacmi 60 ml/kg

pH 7.4±0.06

pO2 93.2 mmHg

pCO2 39.9 mmHg

Tolere edilebilen kan kaybı miktarı

5 ml/kg
(bir kerede)
SIÇAN
kan parametreleri

Eritrosit sayısı 5-10x106/mm3

Lökosit sayısı 6-17x103/mm3

Hemoglobin 11-19 g/dL

Hematokrit % 40-50

Lökosit Formülü; Lenfosit; %86 Nötrofil; 14-20

Monosit; %1-6 Eozinofil; %1-4

Bazofil; nadir
SIÇAN
Solunum Sistemi

Solunum sayısı; 70-115/dk

Tidal volüm; 0,6-2 ml

Dakika-ventilasyon hacmi;
75-130 ml

Doğumda immatür

Sıçanların burun delikleri su altında refleks olarak kapanır

SIÇAN Üriner Sistem
Korteks kalınlığı% 4

Her bir böbrek 800 nefron içerir

Kalp debisinin % 19’unu alır

İdrar parametreleri;

Günlük idrar miktarı: 10-15 ml

İdrar pH: 7.3-8.5

İdrar dansitesi: 1040-1070

Protein<30 mg/dL
 Barınma
• Cerrahi işlemlerden önce tutma işlemine alıştırma
periyodu uygulanmalı.

• Bireysel barındırılacaksa alıştırma periyodu uygulanmalı.

FARE
FARE
• Fare, kemiriciler (Rodentia) takımının
Myomorpha alt takımından, başta ev faresi
(Mus musculus) olmak üzere çok sayıda küçük
memelinin ortak adıdır.

• Çok hızlı kaçabilen ve çok hızlı üreyen

hayvanlardır, yeryüzünün bütün karalarına
dağılmışlardır.
FARE Görme; zayıf

İşitme ve koku; iyi gelişmiş

Üreme; Östrus siklusu; 4 günde bir (2-9 gün)

Üretimde kullanılma yaşı; 8-10 hafta
Gebelik süresi: 19 gün

Bir batında 6-12 yavru

0,5-1,5 gram

Emzirme;
21 gün

10 gram

Erkekte testisler
karın boşluğundadır 3-4 hafta içinde skrotuma iner
FARE
Genel Fizyolojik Özellikleri

Yaşam süresi 1-2 yıl

Vücut ağırlığı 20-40 gram (erkek)

25-40 gram (dişi)

Vücut ısısı 36,5-38 0C

Su tüketimi 15 ml/100 g/gün

Yem tüketimi 3-4 g katı gıda/gün

İdrar miktarı 5,5 ml/100g/gün

Gece aktif hayvanlar Kaprofaji (+)

FARE
Yüzey alanı/vücut ağırlığı oranı yüksek
Metabolik hızları yüksek

Kalp hızı 300-800/dk (ort. 580)

Kan basıncı 125/90 mmHg

Kan hacmi 76-80 ml/kg

Lökosit sayısı 5-12x103/mm3

Hemoglobin 10-17 g/dL

Hematokrit % 39-49
Solunum hızı 100-200/dk

İdrar dansitesi yüksek// proteinüri (+)// pH: 6

KOBAY
• Kobay, Cavia porcellus, küçük, bodur vücutlu, kısa
bacaklı ve kuyruksuzdur.

• Kobayların seçici yemek yeme alıskanlıkları

vitamin-C bağımlı diyetleri

• Uzun gebelik süreleri (~70 gün)

• Büyük ve erken gelisen yetişkinleri ile

özelleşmişlerdir.
KOBAY
Kullanım oranı; % 2-3

Aşı, serum üretimi

İmmünolojik araştırmalar

Çeşitli enfeksiyon hastalıkları (tbc, difteri, leptospiroz, brusella)

Otoloji çalışmaları

Genel özellikleri;
Sirkadiyen ritmleri yok

Otobur (herbivor) Yem-su kısıtlamasına hassastırlar

Kaprofaji (+)
KOBAY
Genel Özellikleri

Yaşam süresi 5-6 yıl

Vücut ağırlığı 900-1000 gram (erkek)

700-900 gram (dişi)

Yem tüketimi 6 g/100 g/gün

Su tüketimi 10 ml/100 g/gün

Kalp atım hızı 230-380/dk

Solunum hızı 42-104/dk

Vücut ısısı 38-40 0C

KOBAY Kan Parametreleri

Kan hacmi 69-75 ml/kg

Lökosit sayısı 7-13x103/mm3

Hemoglobin 12-15 g/dL

Hematokrit % 38-48

Üreme özellikleri Östrus siklusu; 16-19 gün

Üretimde kullanılma yaşı; 8-10 hafta

Gebelik süresi; 68-72 gün

Bir batında 1-6 yavru
Üreme özellikleri

Yenidoğanlar gelişimini tamamlamıştır

70-100 gram

15-28
gün

180-240 gram

! Histamin ile ölüme yol açan bronkospazm gelişebilir

TAVŞAN
•Ortalama yasam süreleri 5-6 yıl,

•Üreme süresi 1-3 yıl kadardır.

Vücut ağırlıkları
•Chinchilla, Flemish gibi büyük ırklarda 2.5-7.5 kg,

•California, Yeni Zelanda gibi orta büyüklükteki ırklarda

2.5-5.0 kg,

•Küçük ırklarda ise 1–1.8 kg arasında degisir.

TAVŞAN
Kullanım oranı; % 2

Toksisite testleri // teratojenlerle ilgili çalışmalar

Göz-deri irritasyon testleri

Oftalmoloji çalışmaları

Genel özellikleri;

Otobur (herbivor)

Koku duyusu çok iyi gelişmiştir

Kaprofaji (+)
TAVŞAN
Genel Özellikleri

Yaşam süresi 5-6 yıl

Vücut ısısı 38,5-39,5 0C

Yem tüketimi 50 g/Kg/gün

Su tüketimi 6 ml/100 g/gün

Kalp atım hızı 130-325/dk

Solunum hızı 30-60/dk

 TAVŞAN Kan Parametreleri

Kan hacmi 60 ml/kg

Lökosit sayısı 5-11x103/mm3

Hemoglobin 10-16 g/dL

Hematokrit % 36-48

İdrar miktarı; 50-90 ml/kg

İdrar rengi; bulanık sarı------- kahverengi

Proteinüri (+)
TAVŞAN Üreme özellikleri

Düzenli östrus siklusu yoktur

Provake ovulasyon gözlenir

Gebelik süresi; 30 gün (28-35)

Bir batında 4-10 yavru

Doğum ağırlığı; 30-100 g

Emzirme; 35-56 gün

Üretimde kullanma yaşı; 20-40 hafta

TEŞEKKÜRLER